Biên giới trong... thành phố potx

Biên giới trong thành
phố

Trong ký ức của dân địa phương, hai thị trấn nhỏ Derby Line
của Mỹ và Stanstead của Canada chỉ là một, bởi người dân
nơi đây từ bao đời nay không hề có cảm giác về một đường
biên giới quốc gia cắt ngang các con đường và nhà cửa của
họ. Nhưng mới đây, thời kỳ đó đã trở thành hoài niệm. Tất cả
đều phải trình hộ chiếu khi muốn sang nhà hàng xóm nằm
đối diện ngay bên kia đường!

Muốn qua đường phải trình passport!

Hình ảnh điển hình nhất của sự thay đổi và xáo trộn này
chính là con đường Canusa. Ở lề phía bắc là các dãy nhà
thuộc tỉnh Québec của Canada, còn ở lề phía nam là bang
Vermont của Mỹ. Và sau khi có những quy định mới, chẳng
còn việc bà bạn bên kia đường thong thả bước qua xin tí
muối của nhà hàng xóm bên kia để chuẩn bị cho bữa ăn trưa
nữa!


Tại Stanstead (Canada), cô Virginia Marrotte phải băng qua
biên giới để đến thư viện đọc sách


Như cụ Raymond Fluet, 68 tuổi, người dân Québec, đã từng
sống tại ngôi làng này từ bao lâu nay, một ngôi làng chỉ có
vỏn vẹn 3.000 dân, nằm cách Montréal 160 km về hướng

đông- nam, cụ bực mình, hơi cáu gắt rồi than thở: “Trước hết
chúng tôi phải đến trình tại chốt hải quan của Mỹ nằm ở cuối
đường, rồi khi quay về, chúng tôi lại phải qua cổng gác của
hải quan Canada. Trước kia, ở đây rất thân tình. Mọi người,
cả bố mẹ chúng tôi, bạn bè, anh chị em họ hàng và láng giềng
sống dọc hai bên đường biên giới đều xem nhau như một
nhà. Nhưng từ khi có quy định mới, chúng tôi ít qua lại nhau
hơn”.

Những thị trấn này hình thành từ những năm 1700 cho nên
với người người dân 2 bên, đường biên là vô nghĩa. Có khi
họ làm đồng ở Canada và ăn cơm chiều tại Mỹ, hoặc có
những gia đình ban ngày làm rèn tại Mỹ tới khuya mịt mới về
nhà ở Canada, những con sông nuôi sống cư dân 2 bờ Họ
sử dụng chung hệ thống thoát nước, dịch vụ y tế khẩn cấp,
thư viện công cộng… Còn bây giờ, như lời thợ rèn người
Canada Gordie Douglas, vừa bước vào cung đường để rẽ ô tô
vào xưởng thì câu đầu tiên nhận được sẽ là “Passport thưa
ông”, cứ như thể “tôi ở cung trăng rơi xuống vậy”.

Mới đây, sự ngăn cách giữa hai ngôi làng của hai nước lại
càng thêm “trầm trọng”: một vài con đường xuyên biên giới
bị chặn lại bằng những cánh cổng lớn, có cột đá và rào sắt
chắc chắn. Viên thị trưởng mới của Stanstead (phía Canada)
là Philippe Dutil lập luận: “Đã có quá nhiều các vụ buôn lậu
tại đây, nào là ma túy, thuốc lá, rượu… Và cả những người
vượt biên trái phép sang Mỹ nữa”. Rồi ông triết lý hơn: “Đây
là nhằm mục đích bảo đảm an ninh cho tất cả mọi người
dân”.

Khu nhà trăm tuổi “Haskell Free Library and Opera House”
nằm
vắt ngang qua đường biên giới giữa Mỹ và Canada
Về phần mình, nước Mỹ sau ngày 11/9/2001 luôn bị ám ảnh
khủng bố, cộng thêm với nhiều ý kiến cho rằng một số phần
tử tấn công đã từng vào Mỹ qua ngả Canada nên Washington
quyết định tăng cường việc bảo đảm an ninh dọc theo biên
giới phía bắc giáp Canada “đến tận chân răng kẽ tóc”. Dọc
trên toàn tuyến biên giới dài khoảng 9.000 km này, người Mỹ
đã tăng cường kiểm tra an ninh đối với người dân, lục soát
gắt gao những ai muốn qua biên giới, triển khai các máy bay
không người lái tuần tra trên không và lính vũ trang trên mặt
đất. Tất cả đều không thể nào thoát khỏi con mắt của cảnh sát
Mỹ. Thế cho nên cụ Fluet mới thở dài ngao ngán: “Họ áp
dụng những luật lệ giống hệt như tại khu vực biên giới phía
nam giáp Mexico, nhưng ở đây tình hình đâu có giống như ở
miền nam”.

Nói chung, thì tất cả những biện pháp an ninh nghiêm ngặt
này đã tác động mạnh đến đời sống của người dân hai bên
biên giới. Rất nhiều người không có hộ chiếu, bởi làm hộ
chiếu phải mất khoảng 100 USD mà họ thấy không thật cần
thiết, do đó, trao đổi và giao thương tại đây bị ách lại rất
nhiều. Như cô Hanna Cornelius - Bouchard sống tại bang
Vermont với chồng và hai con, nói: “Chúng tôi thường đi
mua sắm tại Québec vì rất tiện lợi. Nhưng chúng tôi muốn sử
dụng đồng tiền một cách nào đó khác hơn là bỏ ra 400 USD
để làm 4 tấm hộ chiếu cho cả gia đình, do vậy, mấy tháng
nay chúng tôi chưa hề qua bên kia lần nào”.

Lạ nhau ngay trong nhà hát

Song, vẫn còn có một cơ ngơi được xây dựng nằm vắt ngang
qua hai phần đất Mỹ và Canada nhưng có vẻ vẫn “bình chân
như vại”, đó là khu thư viện và nhà hát opera mang tên
“Haskell Free Library and Opera House”. Khu nhà này được
xây năm 1904, như là một món quà cho dân trong vùng để
thể hiện tình hữu nghị giữa hai nước láng giềng. Khu sảnh và
lối vào thì nằm trên đất Mỹ còn sân khấu chính thì bên phía
Canada. Do đó, từ ngày có quy định mới, người ta đã vẽ ngay
trên nền nhà bên trong thư viện và nhà hát một đường kẻ
chéo để phân định không gian lãnh thổ giữa hai nước. Sự
việc tưởng chừng lạ lùng ấy hóa ra có thật. Trên sân khấu
opera ấy, cô ca sĩ đang hát rất hay một bài hát của Webber và
cô không biết rằng bục gỗ mà cô đang đứng thuộc về lãnh thổ
Canada và phần không gian mà các khán giả đang vỗ tay ầm
ầm thì lại thuộc Mỹ. Và nếu có ca sĩ nào hoặc khán giả nào
muốn bắt tay nhau thì “ok, passport please!”. Thậm chí, có
những khán giả đang ngồi cạnh nhau nhưng lại trên lãnh thổ
của hai nước khác nhau.


Bên trong thư viện “Haskell Free Library and Opera House”,
đường biên giới cắt ngang qua phòng đọc sách
Muốn vào thư viên bạn phải đi thật khéo không thì vi phạm
luật bởi phải xem quy định thật kỹ nếu bạn vào phòng đọc
sách Canada trong khi bạn chưa xin phép bàn hải quan nằm
ngay phía ngoài thư viện. Đã thế, Giám đốc nhà hát Nancy
Rumery còn than phiền: “Người Canada cũng nhiều lần vi

phạm quy định: họ không đi qua cổng hải quan mà dừng xe
ngay bên kia biên giới rồi men theo tuyến vỉa hè bên ngoài
khu thư viện để vào đất Mỹ”. Đấy, hở ra là lắm chuyện. Tuy
nhiên, những người vi phạm cũng khó “thoát”, bởi các
camera quan sát vẫn “quét” liên tục trên diện rộng và các đội
lính biên phòng vẫn tuần tra liên tục.

Thêm nữa, nhà hát có một cửa thoát hiểm to duy nhất nằm
phía sau. Nếu có hỏa hoạn, tất nhiên phải chạy theo lối này
và cần phải nói rõ rằng, cái cửa ấy nằm ở phần đất Canada.
Hiện chưa có hỏa hoạn nên người ta chưa biết tính sao nhưng
trước mắt phía Canada đã khóa kín bởi dân ma túy lợi dụng
lối này để chuyển hàng.