Skkn giáo dục nâng cao hiểu biết và ý thức loại bỏ thuốc lá và thuốc lá điện tử cho học sinh trường thpt hậu lộc 4 qua day học sinh học 11

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT HẬU LỘC 4


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

GIÁO DỤC NÂNG CAO HIỂU BIẾT VÀ Ý THỨC LOẠI
BỎ THUỐC LÁ VÀ THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ CHO HỌC
SINH TRƯỜNG THPT HẬU LỘC 4 QUA DẠY HỌC
SINH HỌC 11

Người thực hiện

: Bùi Thị Nhung

Chức vụ

: Giáo viên

SKKN thuộc lĩnh vực : Sinh học

THANH HOÁ, NĂM 2022

skkn

1


MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU...........................................................................................................1

1.1. Lí do chọn đề tài.........................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu...................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.....................................................3
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm...................................................3
2.1.1. Hiểu biết về thuốc lá và thuốc lá điện tử...............................................3
2.1.2. Tác hại của thuốc lá điện tử - thuốc lá nung nóng tới sức khỏe............4
2.2. Thực trạng của vấn đề.................................................................................6
2.2.1. Thực trạng về việc mua bán và sử dụng thuốc lá điện tử của giới trẻ
trên toàn quốc hiện nay...................................................................................6
2.2.2. Thực trạng hiểu biết về thuốc lá điện tử của học sinh trường THPT
Hậu Lộc 4........................................................................................................6
2.2.3. Những thuận lợi và khó khăn trong cơng tác đẩy lùi hút thuốc lá điện
tử ra khỏi trường THPT Hậu Lộc 4.................................................................7
2.3. Giải pháp giải quyết vấn đề.........................................................................8
2.3.1. Có kiến thức về thuốc lá điện tử:..........................................................8
2.3.2. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp với chủ đề: “hút thuốc lá điện tử - bóp chết
tim, phổi và não của tuổi trẻ”........................................................................11
2.3.3. Phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm - Giáo viên bộ môn - Ban
cán sự lớp......................................................................................................11
2.3.4. Tiến hành tích hợp nội dụng tác hại của Nicotine trong thuốc lá và
thuốc lá điện tử vào một số bài sinh học 11 như sau:...................................12
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm........................................................18
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................21
3.1. Kết luận.....................................................................................................21
3.2. Kiến nghị...................................................................................................21

skkn

2


1.

MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài
Xuất phát từ thực tế đang diễn ra trong tất trường THPT Hậu Lộc 4 nói
riêng và các trường THCS trên địa bàn huyện Hậu Lộc nói chung. Vài năm gần
đây, thuốc lá điện tử len lỏi vào các trường học dưới dạng “trá hình” với nhiều
hương vị khác nhau làm hấp dẫn, lơi kéo học sinh sử dụng.
Xuất phát từ những nguy cơ về sức khỏe, tâm lí và các tệ nạn xã hội kéo
theo cho con người, đặc biệt đối tượng con người ở đây là học sinh đang ở độ
tuổi dậy thì- “ tuổi nổi loạn”
Xuất phát từ những mong muốn đẩy lùi tối đa “vấn nạn thuốc lá học đường”
của bản thân khi tham gia giảng dạy môn Sinh học và chủ nhiệm tại trường
THPT Hậu Lộc 4.Góp phần nhỏ để hướng tới mục tiêu “xây dựng trường học
học hạnh phúc” đã bắt đầu được Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa phát động
và lên kế haochj triển khai đến các trường học hiện nay.
Vậy thuốc lá điện tử là gì? Tại sao chúng có sức hấp dẫn với “tuổi nổi loạn” và
ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe như vậy?
Nếu là một điếu thuốc lá bình thường thì quy trình sử dụng sẽ là châm lửa, hít và
nhả khói, người sử dụng sẽ hít khói vào và nicotine sẽ được đưa vào
phổi. Nhưng một điếu thuốc điện tử lại khơng dựa vào q trình đốt cháy này,
thay vào đó nó chuyển đổi một lượng dung dịch chất lỏng nicotine bốc hơi trong
buồng nóng thành hơi nước hay sương mù để người dùng hít vào. Dung dịch
này chứa Nicotin trộn với dung dịch nền thường là propylene glycol, cùng
hương liệu và các chất hố học khác. Đầu thiết bị có một đèn led, mô phỏng ánh
sang của một điếu thuốc lá đang cháy.Thuốc lá điện tử rất đa dạng về hình dạng

và kích thước, nhưng kết cấu chung bao gồm một pin, một bộ đốt, buồng chứa
dịch lỏng và phần ngậm hút.
Điều làm bản thân tơi khi tìm hiểu về thuốc lá điện tử ở các bài viết trên cả các
trang báo của bệnh viện ở Việt Nam như 115, 108, Bạch Mai, bệnh viện Phổi
Trung Ương .. và điều tra thực tế từ học sinh, phụ huynh thì người sử dụng
thuôc đều cho một câu trả lời tương tự: thuốc lá điện tử khơng có hại. Thế
nhưng, thc lá điện tử không chỉ làm tăng nguy cơ ảnh hưởng ngiêm trọng đến
sức khỏe, mà cịn ảnh hưởng khơng nhỏ đến kinh tế gia đình và làm tăng các tệ
nạn học đường. Các em học sinh đang ở độ tuổi muốn thể hiện, ham vui và thích
những điều mới lạ nên dễ bị thu hút với thuốc lá điện tử.
Điều đáng lo ở đây là do sự thiếu hiểu biết, với cách nghĩ truyền tai nhau:
hút thuốc lá điện tử không có hại, thuốc lá điện tử sử dụng để giảm hút thuốc lá
truyền thống. Nên một số phụ huynh cũng sử dụng, đặc biệt lượng học sinh
dùng thuốc ngay trong trường học ở các góc khuất hoặc trong lớp ở giờ giải lao
ngày càng gia tăng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến học tập và rèn luyện của
học sinh. Do đó ảnh hưởng đến hoạt động dạy - học theo phương pháp mới.

skkn

3


Trường THPT Hậu Lộc 4 nơi tôi giảng dạy, nằm trên địa bàn 5 xã vùng
biển, nơi tập trung dân cư đông đúc, giao thương buôn bán tấp nập, nên việc du
nhập thú chơi mới trong học sinh thật dễ dàng khi có sự bng lỏng quản lí của
phụ huynh.
Từ thực tiễn đó, tơi thiết nghĩ để hạn chế tình trạng hút thuốc lá điện tử
trong trường học thì yếu tố giáo dục nhận thức về bản chất, tác hại của thuốc lá,
trong đó có thuốc lá điện tử cho thanh thiếu niên là yếu tố đầu tiên cần có để
chính các em sẽ quyết định tự bảo vệ bản thân mình trước những cám dỗ. Kiến

thức về tác hại của thuốc lá điện tử cũng cần được đưa vào giảng dạy, lồng ghép
trong các môn học giống như những kỹ năng sống khác.
Từ những lí do trên, tơi mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Giáo dục nâng cao hiểu
biết và ý thức loại bỏ thuốc lá và thuốc lá điện tử cho học sinh trường THPT
Hậu Lộc 4 thông qua dạy học một số bài thuộc Sinh học 11 ”
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Làm tài liệu tự bồi dưỡng cho bản thân, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia
đình tơi.
- Cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá
và thuốc lá điện tử. Từ đó các em có ý thức bảo về bản thân, tránh xa khói
thuốc.
- Bản thân học sinh trở thành những tuyên truyền viên tích cực và nhanh nhất
đến người thân, gia đình của các em.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu về hiểu biết của học sinh đối với thuốc lá điện tử.
- Học sinh 2 lớp 11A6, 11A10, là các lớp học sinh có năng lực, trình độ nhận
thức tương đương nhau.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Về lí luận: Nghiên cứu qua tài liệu, sách giáo khoa, sách tham khảo, trang
web…
- Về thực nghiệm:
+ Tìm hiểu thực tế tình hình sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh.
+ Điều tra trực tiếp hiểu biết của học sinh về thuốc lá điện tử thông qua qua
phiếu.
+ Giảng dạy trực tiếp ở 2 lớp 11A6, 11A10 trường THPT Hậu Lộc 4
+ Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.

skkn

4

2.

NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Hiểu biết về thuốc lá và thuốc lá điện tử.
a. Thành phần chính trong thuốc lá:
Nicotin: là chất gây nghiện cao tương tự như Heroin và Cocain được hấp thụ
qua da hoặc niêm mạc mũi khi hít vào phổi.
Hắc Ín (Tar): là chất có màu đen, qnh dính, vì vậy cịn được gọi là nhựa thuốc
lá. Khi đi vào cơ thể, phần này sẽ bám vào lông mao của phổi, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến chức năng hơ hấp.
Monoxit carbon (khí CO): là một loại khí độc gắn với hemoglobin có thể gây
thiếu máu hoặc dẫn đến xơ vữa động mạch. Ngồi các thành phần chính trên,
theo nhiều nghiên cứu, trong khói thuốc cịn tồn tại hàng nghìn chất có hại cho
phổi và các cơ quan của cơ thể. Chưa kể, các nhà khoa học đã chỉ ra khoảng hơn
40 chất gây ung thư có trong thuốc lá như: HCN, Formaldehyde, chì, asen,
benzen,… 
b. Thành phần chính của thuốc lá điện tử.

Hình 1: Cấu tạo của điếu thuốc lá điện tử
Thơng thường, chúng có cấu tạo gồm 5 bộ phận cơ bản sau:
- Ống chứa được làm từ nhựa, nằm ở phía cuối của điếu thuốc, tại đây có chứa
một số hoạt chất được sử dụng hòa chung với tinh dầu.
- Máy phun là bộ phận có cơng dụng làm nóng và kích thích q trình bay hơi
của dung dịch để trộn lẫn các chất.
- Tinh dầu là thành phần không thể thiếu khi sử dụng thuốc lá điện tử, chúng
chứa hàm lượng Nicotine, chất tạo mùi và một số chất hóa học khác.

- Pin của thuốc lá điện tử được chế tạo dưới nhiều dạng khác nhau, phổ biến
nhất là pin ở dạng Lithium-ion.
- Bộ cảm ứng có công dụng tạo và truyền nên những cảm ứng cần thiết để kích
hoạt máy khi sử dụng.

skkn

5


Hình 2:Một số hình ảnh thuốc lá điện tử hiện nay
c. Thuốc lá điện tử có phải vơ hại?
Các nước trên thế giới đang siết chặt việc hút thuốc lá truyền thống, nhưng vẫn
chưa quy định kiểm soát thuốc lá điện tử (thuốc lá mới). Để thu hút người sử
dụng, các nhà sản xuất đã không ngần ngại sử dụng chiến thuật tinh vi và giới
thiệu sản phẩm có thể gây ra nhầm lẫn. Đó là:
    - Thuốc lá điện tử là một sản phẩm mới, vô hại hoặc rất ít hại hơn so với
thuốc lá điếu thơng thường. Vì vậy, thuốc lá điện tử sẽ trở thành văn hóa hút
thuốc lành mạnh trong tương lai.
    - Hương vị hấp dẫn: các công ty thuốc lá điện tử đã tạo ra nhiều hương vị
thuốc lá điện tử thân thiện với trẻ em như hương vị kẹo dẻo, kẹo bông, trái cây.
    - Thiết kế sản phẩm ấn tượng để tạo trào lưu và phong cách hướng đến giới
trẻ như giống các mặt hàng thực phẩm thông thường, hoặc giống với thuốc lá
truyền thống, xì gà hoặc ống điếu, một số khác trông giống như cây bút hoặc
USB hoặc dạng hình khẩu súng…
    - Sử dụng mạng xã hội để giới thiệu rộng khắp và tài trợ cho người nổi tiếng
và có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Tài trợ cho các lễ hội, sự kiện thể thao, âm
nhạc…
Chính vì những chiêu thức trên mà rất nhiều người, đặc biệt là học sinh ở
tuổi mới lớn thích những điều mới mẻ, thích thể hiện đã có những lầm tưởng hết

sức “ vô thức” rằng thuốc lá điện tử là vô hại.
2.1.2. Tác hại của thuốc lá điện tử - thuốc lá nung nóng tới sức khỏe.
- Gây nghiện, ảnh hưởng phát triển não bộ của trẻ em và thanh thiếu niên.
Thuốc lá điện tử chứa nicotine là chất gây nghiện, người sử dụng nó bắt buộc
phải dùng tiếp, nếu khơng sẽ vật vã khó chịu, khơng dứt ra được. Nicotine trong
thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ,
gây ra sinh non, thai chết lưu ở phụ nữ có thai. Nicotine  làm giảm lưu lượng
máu, gây ra nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ. Nicotine còn gây ra suy
giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng.
- Tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá điếu truyền thống: Nghiên cứu cho thấy
thanh thiếu niên và người trẻ chưa bao giờ hút thuốc lá nhưng sử dụng thuốc lá
điện tử thì có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu truyền thống cao hơn 3,5 lần so
với nhóm chưa từng sử dụng thuốc lá điện tử.

skkn

6


- Thuốc lá điện tử cũng gây ảnh hưởng tới cả trẻ em, phụ nữ, những người hút
thuốc lá thụ động. Ngành công nghiệp thuốc lá chủ trương tạo ra hàng ngàn
hương vị thuốc lá điện tử hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả (chuối,
xoài, dâu, cam, táo, nho), kẹo (như kẹo anh đào, kẹo bơng gịn, kẹo chocolate,
bạc hà)... để không chỉ lôi kéo người hút chính mà ngay cả người hút thụ động
cũng cảm thấy thích thú thậm chí là nghiện. Các chất hóa học trong khói của
thuốc lá điện tử cịn bám vào sofa, rèm cửa, giường, mùng, mền, chiếu, quần áo,
trên bề mặt vật dụng và khi con người tiếp xúc thì nó thấm qua niêm mạc không
tốt cho sức khỏe.
- Gây chấn thương nghiêm trọng do nổ pin.
+ Mỹ: từ năm 2009 đến 2015 xảy ra 92 vụ cháy/nổ do thuốc lá điện tử, gây chấn

thương ở 47 người và thiệt hại tài sản.
+ Anh: hơn 100 vụ cháy/nổ, 2 trường hợp tử vong do cháy/nổ thuốc lá điện tử
được ghi nhận ở Anh.
- Bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm liên quan đến thuốc lá điện tử:
+ Hô hấp: sử dụng thuốc lá điện tử có liên quan đến tổn thương phổi cấp tính,
viêm phổi do lipoid, viêm phổi tăng bạch cầu ái toan, viêm phổi thể lỏng và
viêm tiểu phế quản tắc nghẽn.
+ Ung thư: nguy cơ ung thư cao do kim loại nặng và các hợp chất carbonyl độc
hại có trong khói thuốc lá điện tử.
+ Tim mạch: tăng nguy cơ hình thành huyết khối và xơ vữa động mạch, tăng
nguy cơ nhồi máu cơ tim, rối loạn chức năng nội mô liên quan đến bệnh tim
mạch.
- Bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm liên quan đến thuốc lá nung nóng:
+ Phơi nhiễm chất độc hại (nitrosamines, aldehydes, carbon monoxide v.v) có
trong khói của thuốc lá nung nóng liên quan tới các loại ung thư phổi, mũi, thực
quản, gan, tụy, cổ tử cung, tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ.
+ Gây tử vong:
Mỹ: 68 ca tử vong và 2.807 trường hợp bị tổn thương hô hấp cấp (EVALI) phải
nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử từ 8/2019 đến 18/02/2020 (số liệu của
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ).
Anh: 4 ca tử vong có liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử tới nay (ghi nhận
bởi cơ quan quản lý thuốc và sản phẩm chăm sóc sức khỏe)
- Hậu quả kinh tế, xã hội do thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Gia tăng gánh nặng kinh tế cho hộ gia đình và quốc gia do chi phí để điều trị
bệnh do sử dụng các sản phẩm này, giảm năng suất lao động do bị bệnh và tử
vong sớm, và tổn thương tâm lý.
- Nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội do sử dụng ma túy và các chất gây nghiện
đồng thời với TLĐT:
Tại Mỹ: 30.6% thanh thiếu niên (lớp 6-12) sử dụng thuốc lá điện tử đã từng
phối trộn chất ma túy từ cây cannabis với dung dịch điện tử.

Tại Việt Nam: tình trạng tội phạm ma túy trộn các loại ma túy và các chất kích
khác vào các sản phẩm thuốc lá điện tử và hướng vào đối tượng học sinh, sinh
viên và giới trẻ đang rất phức tạp mà một số vụ việc đã được điều tra, phát hiện.
Đã có trường hợp học sinh được đưa vào cấp cứu trong trạng thái vật vã, kích
thích, loạn thần, ảo giác... do ngộ độc ma túy có trong thuốc lá điện tử chỉ sau

skkn

7


một lần hút. Một số trường hợp cấp cứu do ngộ độc cần sa phối trộn trong thuốc
lá điện tử đã được ghi nhận tại Bệnh viện Bạch mai và Trung tâm giám định ma
túy Viện Khoa học hình sự Bộ Cơng An.
- Ảnh hưởng đến mơi trường vì lượng chất thải rắn:
Thiết bị TLĐT, TLNN bao gồm nhiều thành phần (nhựa, pin, bảng mạch điện,
lọ dung dịch điện tử…), bị vứt bỏ dưới dạng vỡ, nát có thể phát tán ra môi
trường các chất độc hại như kim loại, axit, nicotine, v.v.
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Thực trạng về việc mua bán và sử dụng thuốc lá điện tử của giới trẻ
trên toàn quốc hiện nay.
- Năm 2015 tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử mới chỉ là 0,2% thì đến năm 2019,
Điều tra sức khoẻ học sinh toàn cầu của WHO tại 21 tỉnh, thành phố của Việt
Nam cho thấy có đến 2,6% học sinh trong độ tuổi từ 13-17 hút thuốc lá điện tử,
tỷ lệ này ở học sinh thành thị là 3,4%.
- Lợi dụng luật pháp Việt Nam chưa ban hành lệnh cấm, nên việc mua bán
thuốc lá điện tử diễn ra tràn lan : quán bar, vũ trường, quán cà phê, rao bán trên
cả trang mạng xã hội……
- Với đối tượng học sinh trung học(13-17 tuổi) các đối tượng bán thuốc lá lợi
dụng sự nhẹ dạ, cả tin, dễ dụ dỗ của học sinh. Đã và đang lén lút buôn bán thuốc

lá điện tử ngay trong lớp học do mẫu mã của thuốc lá điện tử có thể đánh lừa
được giáo viên và cả học sinh nếu chưa từng tìm hiểu.
2.2.2. Thực trạng hiểu biết về thuốc lá điện tử của học sinh trường THPT
Hậu Lộc 4.
- Đầu năm học để điều tra hiểu biết của học sinh về thuốc lá điện tử. Tôi đã tiến
hành sử dụng phiếu điều tra cho 2 lớp :11A6, 11 A10.
PHIẾU ĐIỀU TRA HIỂU BIẾT VỀ THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ
- Tích dấu “ v “ vào ơ trống em cho là đáp án đúng
- Nếu học sinh có lựa chọn đáp án khác, ghi rõ đáp án vào mục: Đáp án khác
- Nếu học sinh không biết về kiến thức được đưa ra, bỏ trống câu hỏi đó.
1. Em đã được nghe hoặc biết tới thuốc lá điện tử :
- Chỉ được nghe
- Biết
- Chưa bao giờ nghe
2. Em biết tới thuốc lá điện tử thông qua:
- Truyền thông đại chúng (Internet , Loa đài, Ti vi ,báo………..)
- Bạn bè, người thân
- Người lạ
- Đáp án khác……………
3. Em biết hình dạng thuốc lá điện tử giống:
- Thỏi son
- Bút viết
- Đồ chơi điện tử
- Đáp án khác………
4. Em có nghe “hút thuốc lá điện tử là vơ hại” chưa?:
- Có
- Khơng
5. Khi dùng thuốc lá điện tử, sẽ có biểu hiện ra sao:
- Khơng có biểu hiện gì, hồn tồn bình thường giống người hút thuốc lá

skkn

8


- Ngủ gật thường xuyên trong lớp, mệt mỏi, không tập trung học bài, tâm lí
thay đổi
- Dấu hiệu khác:……………………………………………………………
6. Nếu sử dụng thuốc lá điện tử lâu dài sẽ :
- Khơng ảnh hưởng gì
- Ảnh hưởng trí tuệ, sức khỏe
- Đáp án khác …. .……………………………………………………………
7. Thuốc lá điện tử có gây nghiện khơng? Có
Khơng
8. Bạn hút thuốc lá điện tử trước mặt em, em có bị ảnh hưởng đến sức
khỏe khơng ?
Có
Khơng
9. Em đã từng bị dụ dỗ sử dụng thuốc lá điện tử lần nào chưa?
- Bị dụ dỗ
- Chưa bị dụ dỗ
13. Có bao nhiêu người bạn của em đã và đang dùng thuốc lá điện tử:
……………
*Kết quả điều tra trên 82 học sinh ở 2 lớp tơi dạynhư sau:
- Học sinh hồn tồn khơng biết gì về thuốc lá điện tử:
5%
- Học sinh có biết tới thuốc lá điện tử :
95%
- Học sinh trả lời đúng những thông tin về thuốc lá điện tử:
10%

- Học sinh cho rằng thuốc lá điện tử không gây nghiện:
70%
- Học sinh cho rằng hút thuốc lá điện tử không ảnh hưởng nhiều 80%
đến sức khỏe như thuốc lá truyền thống
Qua kết quả trên cho thấy, lượng học sinh biết tới thuốc lá điện tử quá cao,
nhưng hiểu biết về tác hại của nó lại rất thấp. Đa số học sinh đều cho rằng:
- Sử dụng thuốc lá điện tử là việc rất nhẹ, không hề gây nghiện.
- Không ảnh hưởng đến sức khỏe, trí tuệ và người xung quanh.
- Khi khơng dùng, cơ thể vẫn bình thường.
2.2.3. Những thuận lợi và khó khăn trong cơng tác đẩy lùi hút thuốc lá điện
tử ra khỏi trường THPT Hậu Lộc 4
2.2.3.1. Thuận lợi
- Trường THPT Hậu Lộc có đội ngũ giáo viên trẻ, đặc biệt là giáo viên chủ
nhiệm, giàu nhiệt huyết, tận tâm với học sinh, không chỉ truyền thụ kiến thức
cho các em mà còn là người bạn thấu hiểu, giúp đỡ các em vượt qua các cám dỗ
ngoài xã hội.
- Hàng năm, Nhà trường luôn phát động cuộc thi dạy học tích hợp, viết sáng
kiến kinh nghiệm hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển năng lực học sinh,
giúp học sinh vận dụng giải quyết những vấn đề trong thực tiễn của cuộc sống.
Tập thể giáo viên nhà trường hưởng ứng sôi nổi, nhiều đề tài, sáng kiến có tính
khả thi cao.
- Gia đình, nhà trường có sự phối hợp, thống nhất tạo mơi trường giáo dục tồn
diện cho các em.
2.2.3.2. Khó khăn
Bên cạnh thuận lợi như trên, công tác giáo dục ý thức tự đẩy lùi vấn nạn thuốc
lá học đường cho học sinh gặp phải một số khó khăn sau:

skkn

9

- Sự thiếu hiểu biết, dẫn tới những nhận định sai lầm về bản chất của thuốc lá.
Hầu hết họ cho rằng hút thuốc lá điện tử là vô hại.
- Trường THPT Hậu Lộc 4 đặt trên địa bàn 5 xã vùng biển, kinh tế xã hội phát
triển nhưng không đồng đều, xuất hiện nhiều tụ điểm ăn chơi (cafe, intenet, biza,
karaoke…) nên tệ nạn xã hội xâm nhập vào giới trẻ học đường cũng trở nên dễ
dàng .
- Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, nhiều học sinh ít tham gia vào
các hoạt động tập thể, tự cơ lập cuộc sống của mình trên các trang mạng xã hội
và trở thành “con nghiện” facebook. Đây là thời cơ để đối tượng xấu tiếp cận, dụ
dỗ, trở thành cộng tác viên bán thuốc lá điện tử cho các bạn học sinh khác trong
trường.
- Trong thời gian nghỉ hè, một bộ phận học sinh đi làm thêm ở Hà Nội, các khu
cơng nghiệp – nơi có tỉ lệ người sử dụng các chất kích thích khá đơng. Các em
rất dễ bị lôi kéo và tham gia hút thuốc lá điện tử. Khi đã dùng lại trở thành
nghiện thuốc. Vào năm học lại lôi kéo các bạn cùng lớp tham gia hút cùng.
- Đa số phụ huynh học sinh chưa biết tác hại của thuốc lá điện tử. Bản thân phụ
huynh khi trao đổi còn lầm tưởng hút thuốc lá điện tử là để “cai nghiện” thuốc lá
truyền thống. Vì vậy khi thấy con hút thuốc lá điện tử, phụ huynh lơ đi không để
ý. Kết quả, tỉ lệ hút thuốc lá điện tử ở học sinh ngày càng gia tăng khi mà chính
phụ huynh của các em cịn có cách nhận thức sai lầm về thuốc lá điện tử .
- Thuốc lá điện tử với mẫu mã và màu sắc đa dạng, khi hút khói và hương tỏa ra
làm đối tượng hút thụ động (các học sinh khác xung quanh) bị hít phải nicotine
và các hợp chất hóa học khác gây ức chế thần kinh, chóng mặt buồn nôn, suy hô
hấp… Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình học tập, nề nếp và sức khỏe
của các học sinh khác trong lớp.
Từ thực trạng trên, tôi nhận thấy rằng truyền thụ kiến thức về tác hại của
thuốc lá điện tử cho học sinh thông qua việc lồng ghép vào chương trình học là
việc làm hết sức cần thiết hiện nay.

2.3. Giải pháp giải quyết vấn đề
Bản thân tôi khi tham gia giảng dạy bộ môn Sinh học lớp 11 với rất nhiều kiến
thức liên quan đến sức khỏe của con người, đồng thời chủ nhiệm học sinh ở các
lớp cuối (học lực đầu vào thấp). Nên tôi đã trăn trở, làm sao để nâng cao hiểu
biết, hạn chế tình trạng “ thuốc lá học đường”. Trong năm học 2021-2022 này,
tôi đã vận dụng và đưa ra một số giải pháp sau:
2.3.1. Có kiến thức về thuốc lá điện tử:
a. Thành phần, cơ chế và tác hại của thuốc lá điện tử: đã trình bày ở phần cơ
sở lí luận
b. Cơ chế gây nghiện của hoạt chất nicotine trong thuốc lá và thuốc lá điện
tử:
Nicotine trong khói thuốc lá khi hít vào sẽ lên đến não sẽ gắn kết với thụ thể
nicotine tại trung tâm thưởng sẽ làm mở
kênh Na + làm ion Na+ đi vào
neuron thần kinh. Ion Na+ đi vào tế bào sẽ làm khử cực màng tế bào kích

skkn

10


thích neuron thần kinh phóng thích các hóa chất trung gian dẫn truyền
thần kinh như acetylcholine, noradrenaline, dopamine, serotonine.
Na+ đi vào và khử
cực màng tế bào

Thụ thể khơng bị kích
thích, kênh đóng

Thụ thể bị kích thích,

kênh mở

Hình 3: Kích thích thụ thể nicotine (Nguồn: Jean Perriot)
Các hợp chất hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh như acetylcholine,
noradrenaline, serotonine và đặc biệt là dopamine khi được giải phóng sẽ phát
tán khắp não gây nên một loạt các hiệu ứng về mặt thần kinh như cảm giác sảng
khoái, giảm mệt mỏi, tăng cường q trình nhận và xử lý thơng tin, giảm lo âu.
Các hiệu ứng thần kinh dễ chịu này được gọi là các củng cố dương tính cho
hành vi hút thuốc lá.

Hình 4: Sự giải phóng các chất trung gian hóa học khi có nicotien

skkn

11


Thay đổi vận chuyển
noradrenaline do nicotine
Neurone noradrenergic

Neurone cholinergic

Thụ thể
cholinergic
tiền xi náp
Thụ thể
noradrenergic

Tác động cholinergic do

nicotine

Thụ thể cholinergic hậu
xi náp

Hình 5:Phóng thích hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh (Nguồn:
Jean Perriot )
Khi hút thuốc lá tiếp tục, các thụ thể nicotine bị kích thích liên tục sẽ trở
nên trơ tương đối, lượng hóa chất trung gian được tiết ra tại trung tâm thưởng sẽ
giảm đi, khơng đủ để duy trì các kích thích như trước. Ngồi ra, cơ thể cịn đáp
ứng dần dần với hiện tượng trơ tương đối thụ thể nicotine bằng cách tăng tổng
hợp thêm thụ thể nicotinic. Người nghiện thuốc lá phải hút nhiều thuốc lá hơn
để đủ lượng nicotine vượt qua hiện tượng thụ thể bị trơ tương đối về chất lượng
và tăng về số lượng. Kết quả gây nghiện thuốc.
Nicotine cũng khiến các Nơron thần kinh bị gián đoạn gây mất tập trung và
trí nhớ bị giảm sút, xuất hiện cảm giác mệt mỏi do oxy cung cấp cho não bị
thiếu. Đặc biệt khi trong trạng thái căng thẳng, người nghiện thuốc lá sẽ có xu
hướng tìm đến thuốc lá để “ cứu cánh” đó là do Corticosterol- một loại hormon
trong cơ thể có tác dụng làm giảm hiệu quả của nicotin. Kết quả, người hút
thuốc khi thiếu thuốc sẽ có các biểu hiện như mệt mỏi, đau đầu, mất tập trung,
rối loạn nhận thức, trầm cảm.
c. Sự tác động của nicotine đến hệ tuần hồn và hệ hơ hấp của người:
- Đối với hệ hơ hấp:
Động tác hít thở chính là q trình lọc ở đường hô hấp trên nhờ các lớp lông
rung và lông mao giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus và các chất gây kích thích từ
ngồi vào trong phổi. Nhưng khi khói thuốc đi vào qua miệng thì người hút
thuốc đã vơ tình bỏ qua q trình lọc khí ở mũi. Nicotine và các chất hóa học có
trong tinh dầu có khả năng làm tê liệt lớp lông mao của phế quản, và cản trở q
trình lọc sạch khơng khí. Vì vậy khi phổi có khí cặn tích tụ nhiều có khả năng
gây ung thư phổi.

- Đối với hệ tuần hoàn:
Khi bạn hít thở, phổi sẽ lấy oxy các mao mạch máu, Hemoglobin(Hb) có vai
trị vận chuyển Oxy từ phổi đến các mơ đi đến tim, tim co bóp đẩy máu theo
vịng tuần hồn lớn bơm máu giàu oxy đi ni cơ thể. Điều đáng nói là trong

skkn

12


khói thuốc lá chứa CO. Hít phải khí CO sẽ làm lượng oxy trong máu bị sụt giảm
do Hemoglobin có ái lực cao hơn với khí CO, do đó thay vì kết hợp với Oxy thì
Hemoglobin kết hợp nhiều hơn với khí CO. Tim phải hoạt động mạnh hơn bình
thường để bù đắp lượng oxi bị giảm, để lại nhiều biến chứng nguy hiểm theo
thời gian như: suy tim, nhồi máu cơ tim, thiếu máu não…
2.3.2. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp với chủ đề: “hút thuốc lá điện tử - bóp chết
tim, phổi và não của tuổi trẻ”.
- Bản thân tôi các năm học gần đây được phân công chủ nhiệm các lớp có lượng
học sinh học lực yếu chiếm 2/3 của lớp. Các em chỉ có nguyện vọng tốt nghiệp
THPT. Không tham gia thi hoặc xét tuyển đại học. Vì vậy các em học sinh lớp
tơi thường lơ là việc học. Kéo theo với ý thức “ lười học” là sự ham vui, ham
những điều mới lạ của tuổi 16-18. Thành ra các em dễ bị sa vào tệ nạn xã hội.
Tơi đã từng phải xử lí việc học sinh mang thuốc lá điện tử đến lớp và hút trong
lớp ở giờ ra chơi. Điều này hết sức nguy hiểm đối với bản thân học sinh, kể cả
những em khơng hút nhưng vẫn hít phải khói thuốc. Chất lượng giờ học giảm
sút, thiếu sự tập trung chú ý. Sức khỏe bị ảnh hưởng nhất là dịch covid 19 đặc
biệt lan nhanh. Học sinh hầu hết các lớp đều có ít nhất 10 em bị covid 19. Khi
quay trở lại học các em vừa bị hậu covid, lại hít phải khói thuốc, hoặc tham gia
hút thuốc. Dẫn tới làm tổn thương nghiêm trọng phổi, hệ hơ hấpvà trí não của
các em. Tôi đã tranh thủ giờ sinh hoạt lớp vào tiết 5 của thứ 7, mở rộng mơ hình

xem như là 1 tiết sinh hoạt ngoại khóa để các em thấy được hút thuốc lá điện tử
cũng nguy hiểm khơng kém gì thuốc lá truyền thống. Từ đó hình thành ý thức tự
bảo vệ bản thân, bài trừ và tránh xa khói thuốc ở mọi lúc, mọi nơi. Mang đến
cuộc sống vui vẻ của các em khi tới lớp.
Tại tiết sinh hoạt lớp theo chủ đề: “hút thuốc lá điện tử - bóp chết tim, phổi, và
não của tuổi trẻ”, để học sinh không bị nhàm chán bởi những lí thuyết kiểu dạng
thuyết trình hay tun truyền, tơi đã cung cấp một số phóng sự của đài truyền
hình Việt Nam, đây được xem như những bằng chứng sống động để học sinh có
cái nhìn đa chiều, thiết thực hơn về thuốc lá điện tử.
- Thuốc lá điện tử: Những tác hại không ngờ | VTC Now.
- Mối nguy mang tên "Thuốc lá điện tử" | VTV24.

Thông qua các đoạn phóng sự trên cùng với những câu hỏi thảo luận sau khi
xem phóng sự, học sinh càng được khắc sâu thêm về tác hại của khói thuốc. tơi
thật hi vọng bản thân của mỗi học sinh sẽ ý thức được để tránh xa chất độc này.
2.3.3. Phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm - Giáo viên bộ môn - Ban
cán sự lớp.
Thứ nhất: Nhằm phát hiện kịp thời để ngăn chặn hiện tượng tụ tập hút thuốc
lá điện tử trong giờ ra chơi, thì điều trước hết là giáo viên chủ nhiệm phải phối
hợp chặt chẽ với chính học sinh lớp mình. Thường xun cập nhật thơng tin “
ngầm” từ ban cán sự lớp, ban chấp hành chi đồn của lớp. Chính các em học
sinh với vai trị là những “ camera” của GVCN, sẽ giúp GVCN nắm bắt kịp thời
để có biện pháp xứ lí và ngăn chặn.

skkn

13


Thứ 2: Vai trị của giáo viên bộ mơn trong lớp học không kém phần quan trọng

trong việc phát giác đối tượng học sinh hút thuốc lá điện tử. Có thể không bắt
gặp trực tiếp nhưng nhờ những “ biểu hiện lạ” như buồn ngủ thường xuyên, mệt
mỏi, đau đầu, mất tập trung học tập…đã góp phần giúp GV khoanh vùng đối
tượng và tìm hiểu đúng mục tiêu. Từ đó đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp.
Thứ 3: Các thầy cơ kiêm nhiệm ở cơng tác đồn tại trường tơi đã khơng ngừng
giám sát tại các góc khuất của trường ở giờ ra chơi. Điều này góp phần hạn chế
hiện tượng tụ tập hút thuốc lá giữa giờ ra chơi của học sinh.
Thứ 4: Phụ huynh cần phối hợp với giáo viên trong việc rèn luyện học sinh. Về
việc này, bản thân giáo viên chủ nhiệm ở trường tôi phải rất lỗ lực do rất nhiều
phụ huynh đi làm ăn xa nhà, để con lại cho ông bà chăm sóc. Các em thiếu đi
tình thương và sự chăm sóc trực tiếp từ bố mẹ. Nên công tác giáo dục học sinh
tại nhà cũng gặp nhiều khó khăn. Bản thân tơi, khi các em có biểu hiện sa đà vào
khói thuốc, tơi đã liên tục phối hợp với gia đình các em để phụ huynh dù ở xa
cũng phải quan tâm tới con em bằng hành động chứ không phải bằng lời nói.
2.3.4. Tiến hành tích hợp nội dụng tác hại của Nicotine trong thuốc lá và
thuốc lá điện tử vào một số bài sinh học 11 như sau:
Tiết
Bài
Nội dung tích hợp
Hình thức
PPCT
Bài 17: Hơ - Khi hút thuốc, nicotine và - Lồng ghép ở mục
hấp ở động các chất hóa học khác theo 4: Hơ hấp bằng
vật
đường hơ hấp đến phổi, gây phổi
17
viêm đường hơ hấp, gây khó
thở, suy hô hấp, ung thư phổi
Bài 18, 19
- Nicotine, CO trong khói - Lồng ghép vào

Tuần hồn
thuốc có ái lực cao với Hb, phần: đường đi của
máu
làm đẩy O2 ra khỏi Hb. Từ máu trong hệ tuần
18,19
phổi khuếch tán nhanh vào hoàn và phần huyết
máu, được hệ tuần hoàn vận áp
chuyển lên não và các cơ
quan khác của cơ thể .
- Phá hủy hoạt động hệ tuần
hoàn : tim đập nhanh, huyết
áp tăng cao, gây hàng loạt các
bệnh về tim mạch.
Bài 27: Cảm - Nicotine trong khói thuốc lá - Lồng ghép ở phần
ứng ở động tương tác với hệ thần kinh hoạt động của hệ
vật
làm hệ thần kinh hưng phấn thần kinh dạng ống
tại trung tâm thưởng của não
27
bộ. Tình trạng này kéo dài
gây suy giảm trí nhớ, mất tập
trung, rối loạn nhận thức khả
năng tư duy kém, trầm cảm.

skkn

14


29, 30

40,41

Bài 29, 30:
Điện thế hoạt
động và sự
lan truyền
xung thần
kinh.
Truyền tin
qua xinap

Dopamine nội sinh được giải
phóng từ màng trước xinap
vào khe xinap, bám lên thụ
thể màng sau. Nhờ đó mà tín
hiệu thần kinh được truyền
dẫn liên tục. Khi chúng ta sử
dụng thuốc lá điện tử thường
xuyên sẽ làm lượng dopamine
tiết ra nhiều gây sẽ phá vỡ
vịng tuần hồn trên bằng
cách thế chỗ dopamine tự
nhiên và bám lên các thụ thể,
làm gián đoạn q trình
truyền tin hoặc làm thay đổi
các thơng điệp gửi đi.
Bài38,39. Các - Người nghiện thuốc lá điện
nhân tố ảnh tử, chất hóa học độc hại sẽ
hưởng đến

ảnh hưởng đến sự sản sinh
sinh trưởng hoocmon sinh trưởng,
và phát triển testostron ( ở nam),
ở động vật
ơstrogen ( nữ), nguy cơ mắc
chứng vô sinh.
- Người mẹ khi mang thai , sử
dụng thuốc lá điện tử có nguy
cơ sinh non, cân nặng thai nhi
giảm hoặc mang dị tật bẩm
sinh…..

- Lồng ghép phần
truyền tin qua
xinap

- Lồng ghép phần
các hoocmon ảnh
hưởng đến sinh
trưởng và phát triển
của động vật có
xương sống.
- Lồng ghép phần
các nhân tố bên
ngoài ảnh hưởng
đến sinh trưởng và
phát triển của động
vật có xương sống.

Tơi tiến hành soạn giáo án có lồng ghép kiến thức và cách phòng chống sử

dụng thuốc lá điện tử vào nội dung từng bài như đã nêu ở mục trên. Kiến thức
được lồng ghép phải phù hợp với nội dung bài học trong sách giáo khoa, tránh
tình trạng gượng ép, gây khó hiểu cho học sinh.Vì khn khổ đề tài có hạn, tơi
xin trình bày 2 giáo án có tích hợp nội dung liên quan đến thuốc lá điện tử.
Tiết 19
BÀI 17: HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT
I. Mục tiêu bài học
Ngoài những mục tiêu chung về kiến thức, kĩ năng, thái độ, học sinh cần đạt
được những mục tiêu về đẩy lùi vấn nạn thuốc lá điện tử trong học đường, như
sau:
1. Kiến thức
- Học sinh biết được các hoạt chất hóa học có trong thuốc lá điện tử như:
nicotine, nitrosamines, aldehydes, carbon monoxide… làm tê liệt đường hô hấp
và đen phổi. gây viêm niêm mạc họng, có thể dẫn đến ung thư phổi.

skkn

15


- Học sinh biết được chất dophamine là 1 loại chất hóa học do não tiết ra, giúp
cơ thể con người hưng phấn, vui vẻ (được gọi là hoocmon hạnh phúc).
- Ảnh hưởng của thuốc lá điện tử đến hoạt động của hệ thần kinh dạng ống ở
con người, gây suy giảm trí nhớ
- Sử dụng thuốc lá điện tử sẽ hình thành phản xạ có điều kiện.Vì vậy, nicotine
trong thuốc lá điện tử là 1 chất gây nghiện.
2. Kỹ năng
- Có kỹ năng nhận biết những tình huống bị người khác dụ dỗ, lơi kéo sử dụng
thuốc.
- Có kỹ năng tránh xa việc sử dụng các chất gây nghiện nói chung và thuốc lá

nói riêng.
3. Thái độ
- Quyết tâm đẩy lùi khói thuốc lá và thuốc lá điện tử ra khỏi tuổi trẻ học đường.
- Tuyên truyền cho bạn bè, những người xunh quanh về tác hại khôn lường của
thuốc lá điện tử.
II. Phương pháp dạy học
- Nghiên cứu tìm tịi
- Đặt – giải quyết vấn đề
III. Chuẩn bị dạy học
- Bài giảng powepoint
- Hình ảnh thuốc lá điện tử, phóng sự của VOV về tác hại của khói thuốc
IV. Nội dung bài học
1. Kiểm tra bài cũ
2. Tiến trình bài mới
( Tơi chỉ trình bày phần nội dung tích hợp)
Hoạt động của giáo viên – học sinh
Nội dung
Hoạt động 3: Tìm hiểu các hình thức hơ hấp
GV: cho học sinh xem hình ảnh về
thuốc lá điện tử.
- Bằng hiểu biết xã hội của mình, các em
hãy cho biết đây là gì?- HS: Trả lời.
- GV: Đây là thuốc lá điện tử - thuốc lá
nung nóng, đang làm chao đảo thế hệ trẻ
hiện nay. Chủ yếu gồm Nicotine trộn với
dung dịch nền thường là propylene glycol,
cùng hương liệu và các chất hố học khác
Hình 1: Thuốc lá điện tử
trong tinh dầu.
- GV: cho học sinh xem 1 phóng sự về tác

- Mối nguy mang tên "Thuốc lá
hại của thuốc lá
điện tử" | VTV24
- GV: qua đoạn phóng sự này, các em nhận
ra được hút thuốc lá ảnh hưởng như thế
nào đến hô hấp của con người?
- HS: Trả lời
- GV: cho học sinh quan sát lại hình ảnh

skkn

16


phổi khi hít phải nicotine trong thời gian
dài.
GV kết luận : như vậy, nicotine, diacetyl,
propylene và các hương liệu hóa học trong
thuốc lá điện tử có thể gây tê liệt lớp lông
mao dẫn đến tổn thương phế quản, hỏng
các phế nang của phổi. Từ đó làm giảm
khả năng lọc O2 của phổi. Có thể gây ung
thư phổi, mất cân bằng nội mơi.
- GV: Người hút thuốc có nguy cơ mắc
triệu chứng COVID-19 nặng hơn người
không hút thuốc lá?
- HS: thảo luận trả lời.
GV: WHO đã được chứng minh, những
người hút thuốc khi nhiễm bệnh do covid19 cịn có nguy cơ biến chứng nặng hơn.
Do thuốc lá làm hại trực tiếp đến phổi, hệ

hơ hấp. Cịn COVID-19 cũng chủ yếu tấn
cơng vào phổi. Khi nhiễm bệnh, người
bệnh rất khó chống đỡ được sự tấn công
của virus, dẫn đến hệ miễn dịch ngày càng
suy giảm mạnh, dễ biến chứng nặng hơn và
dẫn đến những bệnh khác kèm theo.
-GV: cần làm gì ngay lúc này để bảo vệ
chính bản thân của các em và những người
xung quanh?
-HS: đưa ra các giải pháp ngăn chặn và bài
trừ thuốc lá.

Hình 2: Ảnh hưởng của thuốc lá
đến phổi ở người

Hình 3: Tranh học sinh vẽ về
phịng chống thuốc lá

skkn

17


Tiết 31

BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XI NAP
( Đối với bài này, tơi tích hợp nội dung vào hoạt động 3)
Hoạt động giáo viên- học sinh
Nội dung
Hoạt động 3: Tìm hiểu quá trình truyền tin qua xinap

- GV: dựa vào cơ chế truyền tin
qua xinap, GV cho học sinh tìm
hiểu về cơ chế truyền tin qua
xinap khi có tác động của
nicotine trong khói thuốc.
- GV: Quan sát hình 1 mơ tả
đường đi của chất nicotine
có trong khói thuốc lá điện
tử?
- HS: Trả lời

Hình 1: đường đi của nicotine

- GV: Quan sát hình 2, đồng thời
giới thiệu cho học sinh biết đến
hoạt chất Dopamine (chủ đạo):
chất trung gian hóa học dẫn
truyền xung thần kinh gây hưng
phấn, tỉnh táo, giảm căng thẳng,
mệt mỏi, tăng khả năng làm việc.
Chất này được xem như chất
mang tới “niềm vui”, “hạnh
phúc”.
- GV: nicotine trong khói thuốc
sẽ ảnh hưởng đến hệ thống trung
tâm thưởng của não bộ (nơi tiết
các hocmon hạnh phúc).
Nicotine lên đến não sẽ gắn kết
với thụ thể nicotine tại trung tâm

Hình 2: Cơ chế gây nghiện của nicotine

skkn

18


thưởng sẽ làm mở
kênh Na+
làm ion Na+ đi vào neuron thần
kinh. Ion Na+ đi vào tế bào sẽ
làm khử cực màng tế bào kích
thích neuron thần kinh phóng
thích các hóa chất trung gian
dẫn truyền xung thần kinh như
acetylcholine,
noradrenaline,
dopamine, serotonine. Các chất
này đặc biệt là dopamine phát
tán khắp não bộ gây hưng phấn.
nhưng quá trình này chỉ kéo dài
khoảng 8 giây. Khi thiếu hụt
nicotine thì trung tâm thưởng rơi
vào tạng thái trơ tương đối. Dẫn
đến người hút thuốc có nhu cầu
hút tiếp để nạp nicotine vào tiếp
tục gây hưng phấn( trạng thái
tỉnh táo, giảm căng thẳng, sảng
khoái). Gây nghiện thuốc.
- GV: Quan sát hình 3, dựa vào

quá trình truyền tin qua xinap
hãy cho biết nicotine làm thay
đổi yếu tố nào của xi nap trong
quá trình truyền tin?
- HS: Trả lời
- GV: Yêu cầu hs nêu hậu quả
của quá trình trên?
- HS: Trả lời
- GV: nicotine làm thay đổi
hướng vận chuyển của các hợp
chất trung gian hóa học trong
q trình truyền tin qua xinap.
Dẫn đến làm gián đoạn thông tin
trong cung phản xạ, gây mất cân
bằng nội mơi. Có khả năng gây
suy giảm trí nhớ, mất tập trung
và kết quả là quá trình xử lí và
trả lời kích thích của mơi trường
sẽ thiếu chính xác. Gây mất cân

- Bước 1: Xung thần kinh lan truyền đến
chùy xinap.
- Bước 2: Các bóng chứa chất hóa học
dopamine hoặc noadrenaline hoặc coline
bám lên màng trước xinap và vỡ ra, giải
phóng chất hóa học vào khe xinap
- Bước 3: Chất hóa học bám lên thụ thể
ở màng sau, làm xuất hiện điện thế hoạt
động và lan truyền tiếp

Thay đổi vận chuyển
noradrenaline do nicotine
Neurone
noradrenergic

Neurone
cholinergic

Tác động
cholinergic
do nicotine

Thụ thể
cholinergic trước
xi náp

Thụ thể
nordrenergi
c
Thụ thể cholinergic sau xi
náp

Hình 3: Nicotine trong thuốc lá điện tử
bám lên thụ thể làm gián đoạn thông tin
truyền đi hoặc làm sai lệch thông tin
- Khi hít phải nicotine trong khói
thuốc sẽ phá vỡ hoạt động của hệ
thống trên:
+ Chất dopamine ở trung tâm thưởng
giải phóng phát tán khắp não gây hưng

phấn, xung thần kinh khoái cảm hình
thành liên tiếp trong 8-10 giây.
+ Nicotine có trong khói thuốc đi vào
chùy xinap làm phá vỡ các bóng chứa

skkn

19


bằng nội mơi của con người.

các chất trung gian hóa học Adrelanine,
noadrenalin, acetylcoline, chúng bám
lên thụ thể ở màng sau xi nap, làm thay
đổi hướng vận chuyển các chất trung
gian hóa học. Dẫn tới làm gián đoạn q
trình truyền tin hoặc làm thay đổi các
thông điệp gửi đi, nên ảnh hưởng đến
hoạt động của hệ thần kinh trung ương
và hệ miễn dịch.

- GV: Sau khi tìm hiểu về thuốc
lá điện tử, em rút ra bài học gì
cho bản thân?
- HS: Trả lời
Quyết tâm đẩy lùi khói thuốc
lá dù là thuốc lá hay thuốc lá
điện tử để bảo vệ bản thân và
người xung quanh.

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
- Sau khi giảng dạy lồng ghép kiến thức về thuốc lá điện tử, tôi tiến hành cho
học sinh kiểm tra 15 phút
Nội dung bài kiểm tra như sau:
Đề kiểm tra 15 phút
Em hãy lựa chọn đáp án chính xác nhất, khoanh tròn vào đáp án đúng.
Câu 1. Thuốc lá điện tử là:
A. Là thuốc lá nung nóng, một loại thiết bị làm nóng sợi thuốc đặc chế ở nhiệt
độ cao để sinh ra các hạt khói cho người hút thuốc hít vào .
B. Cịn gọi là xì gà điện tử, sử dụng điện để đốt nóng sợi thuốc xì gà.
C. Là shisha còn gọi là “ Thuốc lào Ả rập” sản phẩm từ lá cây có tẩm hương liệu
trái cây và được hút như thuốc lào, thuốc lá.
D. Còn gọi là vape là một thiết bị điện tử sử dụng pin để làm nóng dung dịch
chứa nicotin, hương liệu, propylenne glycol và glycerin thực vật.
Câu 2: Thành phần hóa học chủ yếu trong thuốc lá điện tử là:
A. Morphine
B.Methadone
C.Tetrahydrocannabinol 
D. Nicotine
Câu 3: Nicotine trong thuốc lá điện tử đi vào cơ thể theo con đường nào?
A. Đi vào qua đường thở
B. Hấp thụ trực tiếp qua da
C. Đi vào qua đường tiêu hóa
D. Cả A và B
Câu 4: Sử dụng thuốc lá điện tử:
A. Hồn tồn khơng gây nghiện
B. Tăng nguy cơ gây nghiện thuốc lá hơn thuốc lá truyền thống.
C. Là biện pháp để cai hút thuốc lá truyền thống.
D. Chỉ gây nghiện ở nam, không gây nghiện ở nữ
Câu 5: Có bao nhiêu hậu quả dưới đây khi sử dụng thuốc lá điện tử:

(I). Tăng nguy cơ chấn thương do nổ thiết bị;

skkn

20