Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật bài 30

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG KIM LIÊN
-----O0O-----

GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY

TIẾT 32: SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT
TRONG TẾ BÀO VẬT CHỦ
Người soạn: Phạm Thị Hiên
Giáo viên hướng dẫn: Thầy Vũ Đình Lâm

Hà Nội, 2017


TIẾT 32: SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO VẬT CHỦ
Người soạn: Phạm Thị Hiên
Ngày soạn: 27/03/2017
Ngày dạy: 01/04/2017
I. Mục tiêu.
1. Kiến thức
-

Trình bày được chu trình nhân lên của virut và đặc điểm trong từng giai
đoạn.

-

Nêu được đặc điểm của virus HIV, các giai đoạn phát triển của bệnh, con
đường lây nhiễm và cách phòng tránh.

2. Kỹ năng

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát hình vẽ và phát hiện kiến thức.

-

Rèn luyện kĩ năng phân tích, tổng hợp khái quát kiến thức.

3. Thái độ
-

Có ý thức bảo vệ sức khỏe, phịng tránh các bệnh do virus gây nên.

-

Có nhận thức và thái độ đúng đắn trong việc phòng tránh lây nhiễm HIV.

4. Năng lực
-

Năng lực tư duy logic

-

Năng lực giao tiếp

-

Năng lực sử dụng ngôn ngữ Sinh học

-

Năng lực hợp tác

II.Chuẩn bị
1. Giáo viên
-

Bảng, phấn

-

Giáo án và bài giảng điện tử bài 30

-

Máy tính, máy chiếu


2. Học sinh
-

Chuẩn bị phần thuyết trình trên Ao và powerpoint.

-

Đọc trước bài 30: sự nhân lên của virut trong tế bào vật chủ.

III. Nội dung và tiến trình dạy học.
1. Ổn định tổ chức lớp: ổn định và kiểm tra sĩ số (1 phút)

2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
1. Các em hãy nêu những đặc điểm chung của virut?
2. Cấu tạo của virut có những thành phần nào?
Trả lời
1. Virut có những đặc điểm chung:
-

Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào.

-

Có kích thước siêu nhỏ ( cỡ nanomet).

-

Có cấu tạo đơn giản.

-

Ký sinh nội bào bắt buộc.

2. Cấu tạo của Virut gồm các thành phân:
-

Lõi Axit nucleic.

-

Vỏ capsit: Cấu tạo từ các đơn vị protein gọi là capsome

3. Nội dung bài mới.
* Đặt vấn đề
(Trong thực tế, khi con người chúng ta bị nhiễm virus thì rất khó chữa và chúng gây
nên tiến triển của bệnh rất nhanh tạo nên dịch bệnh. Vậy tại sao virut lại tiến triển
nhanh và khó chữa như vậy? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta giải đáp được thắc
mắc này. Bài 30: Sự nhân lên của virut trong tế bào vật chủ)
Hoạt động 1: Tìm hiểu về chu trình nhân lên của virut (20 phút)
Nội dung

Hoạt động thầy

Hoạt động trò


I. Chu trình nhân lên của - GV đặt câu hỏi:

- HS tìm hiểu sgk trả lời:

virus.

1. Chu trình nhân lên của

1. Chu trình nhân lên của

Chu trình nhân lên của

virut gồm mấy giao

virus gồm 5 giai đoạn

virus gồm 5 giai đoạn

đoạn?

đó là :

1. Sự hấp phụ

- GV nhận xét và kết luận

- Hấp phụ là hiện tượng mà - GV phân biệt giữa hấp
các các phân tử, các

phụ và hấp thụ: Khái niệm

nguyên tử chỉ bám trên bề

hấp phụ khác với hấp thụ

mặt phân cách.

đó là hấp thụ thì các phân

- Virus bám được lên tế

tử, nguyên tử bị hút

bào vật chủ là nhờ gai
glicôprôtêin hoặc prôtêin
bề mặt của virus đặc hiệu

với thụ thể bề mặt của tế
bào.
2. Xâm nhập
- Đối với phagơ: enzim
lizôzim phá hủy thành tế
bào để bơm axit nucleic
vào tế bào chất, cịn vỏ
nằm bên ngồi.
- Đối với virus động vật:
đưa cả nuclêôcapsit vào tế
bào chất, sau đó “cởi vỏ”

1) Hấp phụ
2) Xâm nhập
3) Sinh tổng hợp
4) Lắp ráp
5) Phóng thích

khuếch tán và đi qua mặt
phân cách vào trong tồn
bộ vật lỏng hoặc rắn, cịn
hấp phụ thì các phân tử,
các nguyên tử chỉ bám
trên bề mặt phân cách
- GV chiếu hình ảnh về
chu trình nhân lên của
virut, yêu cầu HS quan
sát, tìm hiểu sgk và trả lời
câu hỏi
1. Tại sao mỗi loại virut

- Dự kiến HS trả lời:
1. Trên bề mặt tế bào có

có thể nhiễm vào 1 loại

các thụ thể mang tính

tế bào nhất định?

đặc hiệu đối với mỗi

2. Làm thế nào virut phá


để giải phóng axit nuclêic.

vỡ tế bào để chui ra ồ

- Đối với virus thực vật:

ạt?

Chúng không thể tự xâm

loại virut
2. Virut có hệ gen mạ
hóa lizozim để làm

GV nhận xét, chốt kiến

tan thành tế bào

nhập được mà phải nhờ cơn thức.
trùng (bọ trĩ, bọ rầy) chích
vào thực vật hoặc qua vết
thương cơ giới.
3. Sinh tổng hợp

* Liên hệ thực tế:
- Từ 1 phân tử axit
nucleic sinh ra trong tế
bào có thể bắt tế bào tổng

- Virus sử dụng enzim và

hợp hàng trăm, hàng

nguyên liệu của tế bào để

nghìn virut mới Giống

tổng hợp axit nucleic và

như 1 ngọn lửa có thể

- HS suy nghĩ trả lời câu

protein cho riêng mình. - - - thiêu dụi cả 1 cánh rừng.

hỏi.

Một số trường hợp virus có

1. Virut nhân lên nhanh

enzim riêng tham gia vào

1. Tại sao một số động
vật như: Trâu, bò khi

chóng trong thời gian

bị nhiễm virut lại biến

ngắn, sau khi xâm

4. Lắp rá

triển nhanh và dẫn tới

nhập vào tế bào cùng

- Lắp axit nucleic vào

tử vọng?

loại chúng hấp thu

quá trình tổng hợp.

protein vỏ để tạo virus
hồn chỉnh.
5. Phóng thích
- Virus phá vỡ tế bào để ồ
ạt chui ra ngoài.
- Khi virus nhân lên mà
làm tan tế bào thì gọi là chu
trình sinh tan.

2. Tại sao mỗi loại virut

dinh dưỡng và thải ra

chỉ có thể xâm nhập

chất cặn bã độc hại vào

vào một số tế bào nhất

tế bào làm tế bào

định?

ngừng hoạt động.

- GV nhận xét, kết luận

2. Virut bám vào bề mặt
tế bào vật chủ nhờ gai

glicôprôtêin của virut
phải đặc hiệu với thụ
thể bề mặt của tế bào
vật chủ thì virut mới


- Khi virus chui ra từ từ

bám vào được. Virut

theo lối nảy chồi, tế bào

khác nhau thì cấu trúc

vẫn sinh trưởng bình

các gai glicoprotein

thường thì gọi là chu trình

cũng khác nhau, tế bào

tiềm tan.

chủ khác nhau thì thụ
thể trên bề mặt tế bào
cũng khác nhau. Vì
vậy mỗi loại virut chỉ
có thể xâm nhập vào
một số loại tế bào nhất

định.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về HIV/AIDS(15 phút)
Nội dung

Hoạt động GV

Hoạt động HS

1. Khái niệm về HIV/AIDS:

- GV đã giao nhiệm vụ - HS làm việc theo nhóm,

- HIV và virut gâu miễn giảm

cho HS tìm hiểu về thảo luận trong 2 phút.

hệ miễn dịch ở người.
- HIV có khả năng gây nhiễm
và phá hủy một số tế bào ở hệ
miễn dịch (TB limpho T4)
làm mất khả năng miễn dịch

HIV ở nhà với 4 nhóm, Cử đại diện 1 nhóm Ao,
2 nhóm trình bày ra 1 nhóm powerpoint lên
giấy Ao, 2 nhóm làm thuyết trình 5 phút
trên

powerpoint

với Các HS cịn lại lắng

u cầu đủ 4 nội dung: nghe, ghi chép vào vở

của cơ thể.

1. Khái niệm

- VSV cơ hội: là VSV lợi

2.

Con

đường

lây

dụng cơ hội suy giẩm hệ miễn

truyền

dịch của cơ thể để tấn công.

3. Ba giai đoạn phát

- Bênh cơ hội là bênh do VSV

triển của bệnh


cơ hội gây nên.

4. Biện pháp phòng

2. Ba con đường lây truyền

ngừa.

HIV:

- GV cho nhóm cịn lại

-Qua đường máu

nhận xét phần trình

-Qua đường tình dục
-Mẹ bị nhiễm HIV có thể
truyền qua thai nhi và truyền
cho con qua sữa mẹ.
3. Các giai đoạn phát triển
của bệnh AIDS:

bày, nội dung... cho
điểm cả nhóm trình
bày và nhận xét.
- GV u cầu HS trả - Dự kiến HS trả lời
lời các câu hỏi in 1.
Quan hệ tình dục
nghiêng trong SGK.
khơng an tồn. Những

1.

Các đối tượng

người khơng có kiến thức

- Giai đoạn sơ nhiễm: 2 tuần –

nào được xếp vào

3 tháng: Thướng k có biểu

về phịng tránh lây nhiễm

nhóm có nguy cơ lây

hiện hoặc biểu hiện nhẹ.

HIV

nhiễm cao?

2.

- Giai đoạn k triệu chứng: 1-

2.

khi bị nhiễm HIV thường

10 năm: Số lượng tế bào

người không hay biết

khơng biểu hiện triệu

Limpho T4 giẩm dần.

mình đang bị nhiễm

chứng hoặc biểu hiện

- Giai đoạn biểu hiện triệu

HIV.Điều đó nguy

nhẹ, nếu khơng có kiến

Tại sao nhiều

chứng của AIDS: Các bệnh cơ hiểm như thế nào đối
với xã hội?
hội xuất hiện như: Sốt rét,
lao…
4. Biện pháp phịng ngừa:

Vì giai đoạn đầu

thức về bệnh HIV sẽ khó
có thể phát hiện. Chính vì

khơng biết mình bị nhiễm
HIV nên những người đó
sẽ khơng biết cách tránh

-Sống lành mạnh chung thuỷ 1

lây nhiễm cho người

vợ 1 chồng.

khác, dẫn tới việc nhiều

-Loại trừ tệ nạn xã hội.

người khác bị lây nhiễm
mà khơng biết mình lây


-Vệ sinh y tế theo đúng quy

từ ai. Và từ đó bệnh sẽ cứ

trình nghiêm ngặt.

lây lan và trở thành đại
dịch.

IV. Củng cố và dặn dò (4Phút)
1. Củng cố
-

Cho học sinh quan sát hình ảnh và yêu cầu học sinh nhận biết đó là giai đoạn
nào trong chu trình nhân lên của virus. Tại sao?

2. Dặn dò
-

Trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa trang 121.

-

Đọc và chuẩn bị trước bài 31: Virus gây bệnh. Ứng dụng của virus trong thực
tiễn.

V. Rút kinh nghiệm
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

Xác nhận của GVHD