Ứng Dụng Phần Mềm Mã Nguồn Mở Trong Giáo Dục Và Qnản Lý Thư Viện, Đáp Ứng Các Yêu Cầu Trong Đánh Giá, Kiểm Định Chất Lượng Và Xếp Hạng Trường Đại Học, Cao Đẳng.pdf

HỘI THẢO
ỨNG DỤNG PHẦN MỀM MÃ NGUỒN MỞ TRONG GIÁO
DỤC VÀ QNẢN LÝ THƯ VIỆN, ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU
TRONG ĐÁNH GIÁ, KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG VÀ XẾP
HẠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG

Sử dụng phần mềm quản trị thư viện tích hợp Koha và phần mềm
quản lý tài nguyên số Dspace đáp ứng yêu cầu trong đánh giá
kiểm định chất lượng và xếp hạng trường đại học.
Hồng Dũng – Cơng ty cổ phần tư vấn và tích hợp cơng nghệ D&L

Vinh, 12 / 09 / 2014
1


Giới thiệu về D&L
 Tên Công ty: Công ty Cổ phần Tư vấn và Tích hợp Cơng nghệ D&L
 Thành lập: năm 2009
 Lĩnh vực kinh doanh:
 Giải pháp Thư viện tích hợp
 Hạ tầng Cơng nghệ thơng tin
 Tích hợp Công nghệ thông tin
 Đại diện độc quyền của hãng :
 Innovative Interfaces (PM TV)
 FE Technologies (RFID)

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
2


Giới thiệu về D&L



Là thành viên của:
Câu lạc bộ phần mềm tự do nguồn mở
Việt Nam
Cộng đồng koha-community.org
Hội Thư viện Việt Nam
Liên chi hội Thư viện Đại học Phía Bắc
Dự án OpenRoad
TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
3


Dự án thư viện tiêu biểu
 Đại học Quốc gia Hà Nội
 Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh
 Đại học Bách khoa Hà Nội
 Đại học Bách khoa Hồ Chí Minh
 Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
 Viện Thông tin Khoa học Xã hội – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam
 Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh
 Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
4


Phần mềm thư viện tại Việt Nam

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC

5


PM thư viện thương mại tại Việt Nam
Tên phần mềm

Hãng sản xuất

LIBOL

Tinh Vân

ILIB

CMC Software

Vebrary

Lạc Việt

Virtua, Open sky, Vital

VTLS, Mỹ

Aleph, Alma, Rosetta

Ex Libris, Israel

Millennium, Sierra, Content Pro

Innovative Interfaces, Mỹ

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
6


PM thư viện thương mại tại Việt Nam
Phần mềm
Việt Nam

LIBOL
ILIB
VEBRARY
vvv.

Ưu điểm

Nhược điểm

- Được phát triển dựa trên yêu cầu
thực tế của thư viện tại Việt Nam
- Có thể tùy biến, chỉnh sửa một số
tính năng.
- Đã được quảng bá rộng rãi trong
thời gian dài

- Hệ thống không 100% theo chuẩn quốc
tế về thư viện
- Các phiên bản ít được cập nhật và
không theo kịp với xu hướng mới

- Hệ thống được tùy biến tùy tiện dẫn tới
sản phẩm khơng có tính nhất qn và
khơng theo tiêu chuẩn
- Khơng có khả năng liên kết thư viện
- Chưa được kiểm chứng sẽ hoạt động
tốt với các CSDL lớn > 1 triệu biểu ghi
- Nguồn nhân lực phát triển PM thư viện
không ổn định dẫn đến khó khăn trong
việc phát triển sản phẩm và hỗ trợ khách
hàng

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
7


PM thư viện thương mại tại Việt Nam
Phần mềm
nước ngoài

VIRTUA, OPEN
SKY, VITAL
MILLENNIUM,
SIERRA,
CONTENT PRO,
ALEPH, ALMA,
ROSETTA

Ưu điểm

Nhược điểm

- Được phát triển bới các công ty
chuyên về PM thư viện với kinh
nghiêm trên 30 năm
- 100% theo chuẩn quốc tế về thư
viện
- Có khả năng kết nối liên thư viện
- Luôn luôn cập nhật theo xu thế
mới về thư viện
- Đáp ứng được mọi u cầu vể mơ
hình và qui mơ thư viện
- Được kiểm chứng bởi các thư viện
lớn nhất trên thế giới

-Do chính sách về PM, thư viện tại Việt
Nam rất khó u cầu tùy biến, chỉnh sửa
hệ thống
-Chi phí triển khai và bảo trì quá cao đối
với thư viện Việt Nam nói chung
- Chi phí giá thành tính theo số lượng
người quản trị sử dụng đồng thời tại 1
thời điểm (user license)

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
8


PM quản trị thư viện mã nguồn mở
•
•

•
•
•
•
•
•
•

Emilda
GNUTeca
Avanti
Koha
OpenBiblio
phpMyLibrary
PMB
WEBLIS
NewGenLib
TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
9


PM quản lý tài nguyên số mã nguồn mở
•
•
•
•
•
•

Dspace

EPrints
Fedora
Invenio
SobekCM
Greenstone

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
10


Mơ hình phát triển PM thư viện mã nguồn mở
Cộng
đồng thế
giới

Đề xuất tính năng
Duyệt
Phát triển

Cơng ty
cung cấp
dịch vụ

Kiểm nghiệm

PM
thư viện
mã nguồn mở

Phát hành

Nhân viên
IT của thư
viện

Sửa lỗi
TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
11

Thư viện
sử dụng


Ưu-nhược điểm PM thư viện mã nguồn mở
Phần mềm
mã nguồn mở
Emilda, GNUTeca
Avanti, Koha
OpenBiblio,
phpMyLibrary
PMB, WEBLIS
NewGenLib,
Dspace, Eprints
SobekCM
Greenstone,
Invenio, Fedora

Ưu điểm

Nhược điểm

- Đầy đủ các tính năng mới nhất
cho thư viện
- 100% tuân theo chuẩn quốc tế
- Liên tục được câp nhật
- Dễ dàng tùy biến, phát triển
theo nhu cầu
- Dễ dàng kết nối, liên kết với các
phần mềm ứng dụng khác
- Cộng đồng phát triển và hỗ trợ
trên khắp thế giới
- Miễn phí bản quyền phần mềm
(HĐH, CSDL, PM thư viện)

- Thư viện chưa có niềm tin với sản
phẩm mã nguồn mở
- Thư viện không quen với việc sử dụng
nguồn mở từ HĐH, CSDL đến phần mềm
- Chưa có cơ chế tài chính trong việc sử
dụng và duy trì phần mềm mã nguồn mở
(đặc biệt tại Việt Nam)

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
12


PM thư viện mã nguồn mở tại Việt Nam
CDS/ISIS – Quản trị tư liệu (Được sử dụng rất phổ biến tại
Việt Nam)
Weblis – Quản trị thư viện tích hợp (Được phát triển từ
CDS/ISIS)

PMB – Quản trị thư viện tích hợp (Cộng đồng Francophone
đưa vào Việt Nam)
Greenstone – Quản trị bộ sưu tập số
Dspace – Quản trị bộ sưu tập số
KOHA – PM quản trị thư viện tích hợp thư viện MNM

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
13


TỔNG QUAN
PHẦN MỀM QUẢN TRỊ THƯ VIỆN TÍCH HỢP
KOHA

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
14


Koha
 Koha là PM QTTVTH mã nguồn mở đầu tiên trên thế giới
 Phát triển lần đầu vào năm 1999-2000 tại New Zealand bởi Công ty
Katipo và Thư viện Trust. Phiên bản mới nhất: Koha 3.16
 Phát triển và hỗ trợ trên thế giới: www.koha-community.org
 Phát triển và hỗ trợ tại Việt nam: www.koha.vn
 Hỗ trợ trên 50 ngôn ngữ trên thế giới. Koha 3.16 đã được Việt hóa
tồn bộ bởi Koha Vietnam
 Có đầy đủ các phân hệ, tính năng mới nhất của PM QTTVTH
 Hỗ trợ và đáp ứng 100% chuẩn nghiệp vụ thư viện: Marc21,
AACR2, DDC, RDA
D&L TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC

15


Koha trên thế giới

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
16


Koha trên thế giới
• Liên hiệp thư viện Colorado (Mỹ) o/
• Liên hiệp thư viện Vermont (Mỹ) />• Thư viện Trung tâm lưu trữ quốc gia Anh (The National
Archive):
• Thư viện dược hoàng gia của Vương quốc Anh (Royal
Pharmesutical Society of Great Britain) />• Thư viện ngơn ngữ và các nên văn minh – Bibliothèque des
langues et civilizations (BULAC): />• Thư viện cơng cộng Santa Cruz (California, Mỹ):

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
17


Koha trên thế giới
• Thư viện Cục phát triển khoa học và công nghệ quốc gia Thái
Lan (NSTDA Online Library @STKS):
• Thư viện Viện nghiên cứu đạo hồi cao cấp (International
Institute of Advance Islamic Studies – Malaysia):
/>• Thư viện pháp luật - Hạ viện Philippine:


TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC

18


Koha trên thế giới
Thư viện công cộng – Bộ Văn hóa và Du lịch Thổ Nhĩ Kỳ
/> 1,112 thư viện
 800,000 bạn đọc
 8 triệu biểu ghi
 Thời gian triển khai: 2012 - Tháng 2 2014

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
19


Koha tại Việt Nam
Đã được nghiên cứu và là đề tài luận văn, luận án của nhiều
cán bộ thư viện thư viện
2012 - Phiên bản Việt hóa đầu tiên cho Koha 3.8 được xây
dựng và phát triển bởi Ths. Lê Bá Lâm
Phó giám đốc, Trung tâm thơng tin thư viện, ĐHQGHN

2013 - Cơng ty D&L thành lập nhóm Koha Việt Nam
Tham gia Câu lạc bộ tự do nguồn mở Việt Nam (Vfossa): phát triển Koha
Tham gia chương trình OpenRoad của Bộ KHCN – phát triển Koha
Tham gia cộng đồng Koha trên thế giới
Cơng bố mã nguồn và chia sẻ tồn bộ tài liệu của Koha 3.12
Tùy biến, phát triển, Việt hóa Koha phiên bản mới nhất 3.16
Cung cấp các dịch vụ cài đặt, cấu hình, tùy biến và đào tạo chuyên nghiệp

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC

20


Koha tại Việt Nam
2014
Koha được đưa vào trương trình giảng dạy và đào tạo

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
21


Koha tại Việt Nam
• Khoa Thư viện – ĐH KHXH-NV Hà Nội – ĐHQGHN
• ĐH Ngoại ngữ - ĐHQGHN
• ĐH Thăng Long
• ĐH Tài chính Ngân hàng
• ĐH Cơng nghệ Thơng tin và Truyền Thơng – ĐH Thái Ngun
• ĐH Đại Nam
• Đại học FPT
• Trường quốc tế WellSpring

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
22


Các phân hệ của Koha
PHÂN HỆ OPAC
• Tùy

chỉnh giao diện theo nhu cầu

• Tự

động cập nhật sách mới
• Lựa chọn hiển thị thông tin trong từng biểu ghi của kết quả tìm kiếm
•

Cho phép sắp xếp kết quả tìm kiếm theo tiêu chí ưu tiên

•

Cho phép giới hạn kết quả tìm kiếm

•

Nâng cao tính tương tác giữa Bạn đọc và hệ thống:
o

•

Bạn đọc có thể đăng nhập để chỉnh sửa thông tin cá nhân, đặt mượn, gia
hạn tài liệu trực tuyến, xem lịch sử mượn trả, đề xuất mua tài liệu, tạo các
tủ sách ảo yêu thích và chia sẻ với bạn bè.

Có thể tương tác với các mạng xã hội
TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
23


Các phân hệ của Koha

PHÂN HỆ BIÊN MỤC
Hỗ trợ RDA (Resource Description and Access)
• Cho phép tạo các mẫu khung biên cho nhiều định dạng tài liệu: sách,
luận văn/luận án, ÂPĐK, giáo trình vvv…
•

•

Kiểm sốt dữ liệu nhập vào theo tiêu chuẩn MARC 21: Các trường

điều khiển 00x; Các trường khơng cho phép lặp (trường tác giả 1xx)
•

Cho phép chỉnh sửa thơng tin theo lơ

•

Cho phép sao lưu biên mục

•

Quản lý tính nhất qn

•

Kết nối với các máy chủ Z39.50 để truy xuất dữ liệu biên mục
TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
24

Các phân hệ của Koha
PHÂN HỆ LƯU THƠNG
Dễ dàng tích hợp với các hệ thống RFID, EM
• Cấu hình chính sách lưu thông theo: kiểu bạn đọc, dạng tài liệu, địa
điểm
• Với mỗi chính sách lưu thơng, có thể thiết lập thời gian hoàn trả
sách, số sách tối đa đặt mượn, tiền phạt
•

•

Cho phép bạn đọc đặt mượn từ giao diện OPAC

•

Cho phép quản lý lưu thơng cho nhiều địa điểm khác nhau

• Thống

kê lịch sử lưu thơng

TECHNOLOGY INTEGRATION AND CONSULTING JSC
25