Luận án chuyển soạn tác phẩm piano kinh viện cho piano nhạc nhẹ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

NHẠC VIỆN TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG HOA

CHUYỂN SOẠN TÁC PHẨM PIANO KINH VIỆN
CHO PIANO NHẠC NHẸ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ ÂM NHẠC HỌC

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

NHẠC VIỆN TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG HOA

CHUYỂN SOẠN TÁC PHẨM PIANO KINH VIỆN
CHO PIANO NHẠC NHẸ

Ngành: Âm nhạc học
Mã số ngành: 62210201
Phản biện độc lập 1:
Phản biện độc lập 2:

Phản biện 1:
Phản biện 2:

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.NGND. HỒNG CƯƠNG

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2022


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam kết luận án Chuyển soạn tác phẩm piano kinh viện cho piano nhạc
nhẹ là nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận án không
trùng lặp và chưa từng đượ công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 24 tháng 10 năm 2022
Tác giả luận án

Nguyễn Thị Phương Hoa


ii

LỜI CẢM ƠN
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đối với PGS.NGND. Hoàng Cương,
người đã hướng dẫn trực tiếp và ln đồng hành cùng tơi suốt khóa đào tạo
nghiên cứu sinh.
Trân trọng cảm ơn các nhà nghiên cứu, giáo sư, nghệ sĩ, tác giả đã có

những cơng trình nghiên cứu đi trước mà tôi sử dụng làm tài liệu tham khảo.
Trong q trình thực hiện đề tài, tơi xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm và tạo
mọi điều kiện của Ban Giám đốc Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh, q Thầy Cơ,
các Anh Chị Em, Bạn bè Đồng nghiệp ln khích lệ, động viên và là nguồn
động lực để tơi có thể hồn thành luận án.
Tơi xin trân trọng cảm ơn.


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................................... 4
3. Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................... 14
4. Giả thuyết nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu ............................. 16
5. Kết quả đóng góp của luận án.................................................................. 17
6. Kết cấu và quy cách trình bày luận án ................................................... 18
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN .................................................................. 20
1.1. Chuyển soạn (Transcription) và các khái niệm liên quan ................. 21
1.1.1. Chuyển soạn- Transcription ................................................................ 21
1.1.2. Biên soạn- Arrangement ...................................................................... 24
1.1.3. Diễn dịch - Paraphrase ....................................................................... 27
1.1.4. Chuyển biên – Cover ............................................................................ 28
1.1.5. Khái niệm chuyển soạn tại Việt Nam .................................................. 29
1.2. “Nhạc kinh viện”, “nhạc nhẹ” và quan điểm nhạc nhẹ ở Việt Nam . 33

1.2.1. Nhạc kinh viện .................................................................................... 33
1.2.2. Nhạc nhẹ ............................................................................................... 35
1.2.3. Một số đặc điểm của tác phẩm nhạc nhẹ ............................................ 40
1.2.4. Quan điểm về “nhạc nhẹ” ở Việt Nam .............................................. 43
1.3. Nhạc nhẹ Việt Nam - quá trình hình thành và phát triển .................. 46
1.3.1. Quá trình du nhập âm nhạc Tây Âu vào âm nhạc Việt Nam ............ 46
1.3.2. Nhạc nhẹ trong môi trường đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp ........... 48
Tiểu kết chương 1............................................................................................ 50


iv

CHƯƠNG 2: NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA TÁC PHẨM CHUYỂN SOẠN
CHO PIANO NHẠC NHẸ ........................................................................... 52
2.1. Một số thể loại âm nhạc thường vận dụng khi chuyển soạn tác phẩm
piano kinh viện cho piano nhạc nhẹ ........................................................... 53
2.1.1. Thể loại Pop- Ballad ............................................................................ 53
2.1.2.Thể loại Swing, Ragtime ....................................................................... 55
2.2. Tác phẩm piano chuyển soạn pha trộn các thể loại ............................ 59
2.3. Tác phẩm chuyển soạn dưới góc nhìn hình thức âm nhạc................. 62
2.3.1. Tác phẩm chuyển soạn giữ nguyên hình thức-cấu trúc nhưng thay đổi
về phương cách trình diễn, thể hiện.............................................................. 62
2.3.2. Tác phẩm chuyển soạn có sự rút gọn về cấu trúc âm nhạc.............. .64
2.3.3. Tác phẩm chuyển soạn có sự mở rộng về cấu trúc âm nhạc ............. 68
2.4. Tác phẩm chuyển soạn dưới góc nhìn về nhịp điệu và tiết tấu.......... 71
2.4.1. Tác phẩm chuyển soạn có sự thay đổi số chỉ nhịp ............................. 72
2.4.2. Tác phẩm chuyển soạn có sự thay đổi tiết tấu âm hình phần đệm ... 73
2.5. Tác phẩm chuyển soạn dưới góc nhìn chủ đề âm nhạc ...................... 76
2.5.1. Tác phẩm chuyển soạn giữ nguyên giai điệu chính........................... 76
2.5.2. Tác phẩm chuyển soạn có thay đổi giai điệu chính ........................... 77

2.6. Tác phẩm chuyển soạn dưới góc nhìn hịa âm .................................... 79
2.6.1. Tác phẩm chuyển soạn giữ nguyên hòa âm của nguyên bản............ 80
2.6.2. Tác phẩm chuyển soạn có thêm màu sắc hịa âm đặc trưng của thể loại
......................................................................................................................... 81
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 84


v

CHƯƠNG 3: TÁC PHẨM PIANO CHUYỂN SOẠN THEO PHONG
CÁCH NHẠC NHẸ TRONG BIỂU DIỄN VÀ ĐÀO TẠO CHUYÊN
NGHIỆP .............................................................................................................
3.1. Các tác phẩm Piano chuyển soạn theo phong cách nhạc nhẹ trong biểu
diễn.................................................................................................................. 87
3.1.1. Cấu trúc hình thức phổ biến trong các tác phẩm piano chuyển soạn
theo phong cách nhạc nhẹ ............................................................................. 87
3.1.2. Kỹ thuật diễn tấu Piano trong tác phẩm chuyển soạn theo phong cách
nhạc nhẹ ......................................................................................................... 90
3.2. Các tác phẩm Piano chuyển soạn theo phong cách nhạc nhẹ trong đào
tạo tại Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh ............................................. 103
3.2.1. Thực trạng đào tạo và giảng dạy tác phẩm Piano kinh viện chuyển
soạn cho Piano nhạc nhẹ tại Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh ........... 103
3.2.2. Các đề xuất nâng cao chất lượng đào tạo và biểu diễn tác phẩm piano
chuyển soạn theo phong cách nhạc nhẹ tại Việt Nam ............................... 106
Tiểu kết chương 3.......................................................................................... 117
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 121
NHỮNG CƠNG TRÌNH ĐÃ CƠNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
....................................................................................................................... 126
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 127

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT CÁC TỪ VIẾT TẮT

NGHĨA CỦA TỪ VIẾT TẮT

1

CN

Cử nhân

2

ĐH

Đại học

3

GS

Giáo sư

4

GV

Giảng viên

5

HS

Học sinh

6

HVÂNQGVN

Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam

7

HVÂN Huế

Học viện Âm nhạc Huế

8

NGND

Nhà giáo nhân dân

9

NGƯT

Nhà giáo ưu tú

10

NSND

Nghệ sĩ nhân dân

12

NVTPHCM

Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh

13

NXB

Nhà xuất bản

14

SV

Sinh viên

15

PGS

Phó giáo sư

16

TC

Trung cấp

17

TS

Tiến sĩ

18

ThS

Thạc sĩ

19

VN

Việt Nam


1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Khơng thể biết chính xác nghệ thuật chuyển soạn lại tác phẩm ra đời từ
lúc nào, bởi đó là một q trình phát triển tự nhiên. Chuyển soạn đã có từ rất
lâu, có thể bắt đầu từ thời kỳ của J.S. Bach (1685-1750), theo những tài liệu
lịch sử âm nhạc phương Tây, sau đó phát triển mạnh vào thời kỳ của F. Liszt
(1811-1886), F. Busoni (1866-1942), M. Ravel (1875-1937) và tiếp tục đến
ngày hôm nay. Vào thế kỷ XIX, tác phẩm chuyển soạn luôn được trình diễn và
là một phần khơng thể thiếu trong các buổi biểu diễn của các nghệ sĩ nổi tiếng.
Trong tác phẩm “The Pianist’s guide to Transcriptions, Arangements,
and Paraphrases” của Maurice Hinson (1930-2015)[105], có rất nhiều ý kiến
của các nhà chuyên môn xoay quanh vấn đề chuyển soạn, biên soạn lại tác
phẩm âm nhạc: Theo Egon Petri (1881-1962) [105, tr.ix], một trong những nghệ
sĩ nổi tiếng chuyên biểu diễn các tác phẩm chuyển soạn, ông cho rằng: “…tác
phẩm chuyển soạn nên được xem là phần thêm vào cho tác phẩm, không phải
là việc tái tạo lại bản gốc bằng phương tiện thể hiện khác …” Nghệ sĩ Piano
người Mỹ, Earl Wild (1915-2010) tuyên bố [105, tr.ix],: “Miễn là có những
nhạc sĩ có thể sáng tạo, ứng tấu, hình dung được phần nền của tác phẩm và
phổ nhạc, nghệ thuật chuyển soạn sẽ vẫn vượt thời gian…”.
Xu hướng “nhạc nhẹ hóa” các tác phẩm hàn lâm đã được thực hiện khá
phổ biến trên khắp thế giới và được nhắc đến như một phong cách, “một thể
loại” âm nhạc nhẹ nhàng, “nửa kinh viện” (semi classic). Khi nhắc đến thể loại
này, người ta thường liên tưởng đến các nhạc sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng như Paul
Mauriat, Oliver Toussant (1943), Gerard Salesses (1949), Regis Dupré (1950),
Richard Clayderman (1953)… Với kỹ thuật sáng tác điêu luyện, phong cách
trình diễn lơi cuốn, họ đã đưa các tác phẩm kinh viện như Sonata No 14 chương
1 “Moonlight”- Beethoven, Nocturne Opus 9, No 2 - F.Chopin, ArabesqueC.Debussy, Love Dream (Liebestraum)- F.Liszt, Piano Concerto No 1-


2

Tchaikovsky, Hungarian Dances No 5- J. Brahms, Symphony No 40A.W.Mozart v.v… đến với công chúng nhưng mang một màu sắc mới, phong
cách mới, nhẹ nhàng hơn, ấn tượng hơn. Các tác phẩm này đã được cơng chúng
đón nhận một cách nồng nhiệt, nó trở thành những bản nhạc quen thuộc và phổ
biến trong đời sống tinh thần của mọi người. Bên cạnh đó, khơng chỉ có những
tác phẩm được chuyển soạn theo phong cách nhẹ nhàng trữ tình như Pop,
ballade, Waltz... các thể loại Ragtime, Blues Jazz, Swing cũng được sử dụng
rất nhiều trong chuyển soạn từ các tác phẩm kinh viện như Sonatina- Muzio
Clementi; Etude G-flat major, No.2, Op.10 (Etude Butterfly)- Chopin, Waltz
No. 2, Op.64 (Waltz Chopin- Jazzy Waltz in A minor) - Chopin; Turkish March
(Fantasy on Mozart) - W.A. Mozart....
Đời sống âm nhạc ở Việt Nam hiện nay với sự mở rộng giao lưu văn hóa
cũng như phương tiện truyền thông đã giúp con người tiếp xúc với nhiều thể
loại nhạc trên thế giới và nhạc “bán cổ điển”, nhạc Jazz, Pop, Rock... là những
thể loại rất được cơng chúng ưa chuộng. Có thể nói, chuyển soạn lại tác phẩm
âm nhạc kinh viện là một trong những cách thức khoác một chiếc áo mới cho
tác phẩm, đưa thể loại âm nhạc mang tên “hàn lâm” đến với công chúng một
cách đơn giản hơn, giúp họ dễ dàng tiếp cận thể loại nhạc bác học này, từ đó
nâng dần thẩm mỹ âm nhạc và trình độ thưởng thức nghệ thuật. Bên cạnh đó,
xu hướng học và trình diễn nhạc nhẹ ở Việt Nam ngày càng phát triển, số người
biết đàn Piano gia tăng rất nhanh chóng và những bài bản Piano nhạc nhẹ trở
thành “bài tủ” cho bất cứ ai yêu thích nhạc cụ này dù mới bước vào học, trình
diễn đàn. Trình diễn Piano theo phong cách nhạc nhẹ cịn mang tính tự phát, tự
học, và số bài bản Piano thuộc thể loại nhạc nhẹ cũng không nhiều nên những
bài bản Piano thuộc các trường phái âm nhạc kinh viện chuyển soạn thành Piano
nhạc nhẹ nhanh chóng trở thành những bài được nhiều người học lựa chọn. Mặt
khác, lối trình diễn đàn Piano của giới nhạc nhẹ đã bắt đầu chinh phục giới sành
nghe nhạc qua các tác phẩm chuyển soạn. Rất nhiều những nghệ sĩ, nhạc sĩ, các


3

dàn nhạc giao hưởng trên thế giới đã chuyển soạn, biểu diễn hình thức này như
nghệ sĩ Bomin Park, Juya Wang, dàn nhạc Nova Philhamony, Berliner
Philhamony, nhóm tứ tấu Paul Joseph,...
Từ những nhu cầu trên, giảng dạy và biểu diễn tác phẩm Piano cổ điển
chuyển soạn theo phong cách nhạc nhẹ dần trở nên phổ biến trong đời sống âm
nhạc trong và ngoài nước. Nhưng trong thực tế, hệ thống bài vở, cách diễn tấu
sử dụng trong đào tạo và biểu diễn chính qui, phương pháp giảng dạy tác phẩm
chuyển soạn, phương pháp hướng dẫn học sinh khả năng chuyển soạn tác phẩm
piano kinh viện theo phong cách piano nhạc nhẹ (dù ở mức độ cơ bản)… vẫn
chưa có một nghiên cứu đầy đủ.
Tại Việt Nam, danh từ “nhạc nhẹ” thường khiến người ta liên tưởng đến
lối đàn tự do, ngẫu hứng. Người nghệ sĩ trình diễn trong các ban nhạc thường
tự học qua băng đĩa, sao chép lại cách diễn tấu, học qua bạn bè và trở thành
người biểu diễn một cách “nhanh chóng” cùng với năng khiếu của mình. Mặt
khác, khi tiếp cận các bản chuyển soạn, nhiều nghệ sĩ biểu diễn, hoặc người
học có thể khơng truyền tải được hết tinh thần, nội dung ban đầu như ý định
của nhạc sĩ sáng tác và người dạy nếu khơng có sự đầu tư nghiêm túc về chun
mơn có thể đưa người học đi theo xu hướng “nghiệp dư hoá”, quần chúng hoá
âm nhạc kinh viện. Do vậy, rất cần thiết có những nghiên cứu nghiêm túc về
các tác phẩm chuyển soạn, nhất chuyển soạn từ các tác phẩm kinh viện.
Nắm bắt được nhu cầu trong đời sống âm nhạc hiện nay, Nhạc viện
Thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập khoa Nhạc nhẹ và Âm nhạc công nghệ
nay là khoa Jazz - Pop - Rock và Công nghệ âm nhạc (CNAN) với định hướng
phát triển âm nhạc công nghệ (Technology Music) và nhạc nhẹ (Popular
Music). Ngoài nhiệm vụ là cơ sở đào tạo chính qui, Nhạc viện là nơi nghiên
cứu, có những sáng tạo, hồn thiện chương trình đào tạo nói chung và cho khoa
Jazz-Pop-Rock và Âm nhạc Cơng nghệ nói riêng nhằm tạo nên sản phẩm
nghiên cứu, hệ thống lại, quy chuẩn lại những kiến thức, “học thuật hóa” những

4

vấn đề ứng dụng, để đáp ứng nhu cầu học tập của đơn vị cũng như định hướng
thẩm mỹ cho nhu cầu âm nhạc giải trí của xã hội. Vì vậy, nghiên cứu về tác
phẩm piano kinh viện chuyển soạn theo phong cách nhạc nhẹ (nhằm mục đích
giảng dạy) là điều hết sức cần thiết.
Chuyển soạn lại tác phẩm kinh viện là một trong những cách thức nhanh,
gọn và hiệu quả để đem âm nhạc hàn lâm đến với công chúng phải chăng, là
một hướng nghiên cứu, vừa đáp ứng nhu cầu xã hội, quy chuẩn hóa, học thuật
hóa, chuyên mơn hóa đồng thời là để hình thành một mơn học cần thiết cho học
sinh, sinh viên khoa Jazz Pop-Rock và CNAN. Chính những yếu tố cũng như
ý nghĩa thực tiễn cho công việc biểu diễn, đào tạo và giáo dục âm nhạc hiện
nay, chúng tôi chọn đề tài: “CHUYỂN SOẠN TÁC PHẨM PIANO KINH VIỆN
CHO PIANO NHẠC NHẸ”.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Tìm hiểu việc chuyển soạn các tác phẩm piano kinh viện cho piano nhạc
nhẹ, cũng như phương pháp hướng dẫn học sinh tự chuyển soạn các tác phẩm
piano kinh viện ở mức độ cơ bản trong chương trình giảng dạy của các trường
âm nhạc chuyên nghiệp tại Việt Nam đến nay hầu như chưa được quan tâm.
Hiện vẫn chưa có tài liệu, nghiên cứu cũng như đề tài, luận án nào tập trung
vào vấn đề này.
Một số văn bản về lĩnh vực chuyển soạn tác phẩm piano kinh viện cho
piano nhạc nhẹ đã được công bố, bao gồm:
2.1. Tác phẩm chuyển soạn (văn bản âm nhạc)
Việc chuyển soạn lại từ tác phẩm kinh viện để cho ra đời những tác phẩm
mới mẻ, đa dạng, phong phú về chất liệu đã đem đến cho người nghe những
cảm xúc mới, những trải nghiệm mới góp phần làm phong phú thêm kho tàng
âm nhạc của nhân loại. Piano là loại nhạc cụ có khả năng diễn tấu linh hoạt, vì
vậy các tác phẩm viết cho Piano chiếm đa số trong sự nghiệp sáng tác của các

5

nhà soạn nhạc, do đó số lượng tác phẩm Piano được chuyển soạn lại cũng chiếm
ưu thế hơn.
Ở các nước, việc đưa các tác phẩm Piano kinh viện chuyển soạn thành
tác phẩm Piano mang phong cách mới vào các trường âm nhạc đã dần phổ biến
hơn trước. Những văn bản âm nhạc được luận án sử dụng để khảo sát, phân
tích, hệ thống… các vấn đề về tác phẩm Piano chuyển soạn, đồng thời cũng thể
hiện sự phân loại, quan điểm phân loại của các tác giả, nhà xuất bản uy tín về
các tác phẩm Piano nhạc nhẹ. Nhiều văn bản âm nhạc, bộ sách tập hợp những
tác phẩm loại này đã được xuất bản, đơn cử như:
•

Bộ sách “Classical Jazz, Rags & Blues” của Martha Mier [172] gồm 4

quyển là tập hợp các bài Piano chuyển soạn thuộc các thể loại Jazz, Rags và
Blues. Sách được phân chia theo trình độ cho người học một cách rõ ràng từ dễ
đến khó.
•

“Easy Piano Classics”- James Bastien [158] và “The library of easy

Piano favorites” - Hal Leonard Corporation [178] bao gồm những tác phẩm cổ
điển từ thời kỳ cổ điển và lãng mạn, được chuyển soạn theo hướng “đơn giản”
hơn (easy), nhằm mục đích mang âm nhạc kinh viện đến gần với cơng chúng.
•

“Toccata and Fugue in D minor and other great masterpieces by Bach,

Tchaikovsky and others - Transcribed for Piano”(2014) của Nhà xuất bản
Dover [162] là tập sách in các tác phẩm rất quen thuộc đối với người học nhạc
của các nhà soạn nhạc lớn như Johann Sebastian Bach, Franz Schubert do Carl
Tausig, Theodor Leschetizky và những nhạc sĩ nổi tiếng khác chuyển soạn lại
dựa trên hình thức cấu trúc của tác phẩm cổ điển.
•

“The Greatest Collection of Richard Clayderman” Nhà xuất bản trẻ

2002 [179]“Richard Clayderman Piano Solo Best Collection” Jairo Music, Inc
[181].... là những tuyển tập các tác phẩm sáng tác của Olivier Toussaint, Gerad
Salesses và Paul Senneville (cùng một số tác phẩm piano chuyển soạn) viết cho
Richard Clayderman và đã tạo nên tên tuổi của người nghệ sĩ này.


6

Một số tài liệu cá nhân hoặc tài liệu được sử dụng tại các Trung tâm âm
nhạc là các tiểu phẩm viết cho Piano nhạc nhẹ được phổ biến, sao chép từ những
tài liệu nước ngồi hoặc thậm chí ký âm từ các băng đĩa nước ngồi mang tính
tự phát, đơi khi có nêu những kinh nghiệm “chỉnh sửa”, thay đổi mang tính chủ
quan của người dạy. Hơn nữa, nhạc nhẹ, nhất là nhạc Jazz có tính ngẫu hứng
rất cao. Nhiều tác phẩm được nghệ sĩ chuyển soạn, trình bày ngay trong q
trình biểu diễn nên càng khó có bản phổ thu thập đầy đủ. Một số văn bản âm
nhạc là bản ký âm của học trò, người yêu âm nhạc... nên độ chính xác chưa cao,
chưa thể hiện được tác phẩm chuyển soạn như khi nó được ngẫu hứng trình
diễn. Đó cũng là lý do có nhiều tác phẩm chuyển soạn nhưng vẫn khơng có bản
ký âm.
Tóm lại, các văn bản âm nhạc tác phẩm Piano độc tấu và các tác phẩm

kinh viện đã được chuyển soạn lại cho Piano là nguồn tư liệu chính được
nghiên cứu trong luận án. Đây là những tác phẩm được xuất bản, giảng dạy
trong các trường âm nhạc chuyên nghiệp trong cả nước, những tác phẩm được
biểu diễn và quen thuộc với công chúng u nhạc. Tuy nhiên, hầu như khơng
có tài liệu thuộc nội dung này trong nước.
2.2. Những nghiên cứu về chuyển soạn tác phẩm Piano trong và ngồi nước:
• Những nghiên cứu ở nước ngoài
Trên thế giới, các tài liệu bàn về nghệ thuật chuyển soạn cũng như các
văn bản âm nhạc tác phẩm Piano được chuyển soạn lại rất phong phú như: “The
Pianist’s guide to Transcriptions, Arrangements and Paraphrases” (1973)
của giáo sư Maurice Hinson [105], tác giả đã thống kê, tập hợp các tác phẩm
của các nhạc sĩ được chuyển soạn hoặc biên soạn. Qua đó người đọc có thể biết
được nguồn gốc ban đầu của tác phẩm vì có những tác phẩm rất quen thuộc đối
với người nghe nhưng lại là tác phẩm đã được nhiều nhạc sĩ chuyển soạn, biên
soạn lại với rất nhiều phiên bản. Đây là một cơng trình được các nhà chun
mơn đánh giá cao, được xem là bản tóm tắt, cung cấp các thông tin, kiến thức


7

quan trọng cho những nhà nghiên cứu âm nhạc. Hơn 200 tác phẩm của nhiều
nhạc sĩ như L.V.Beethoven, J.Brahms, F.Busoni, F.Liszt,… gồm các tác phẩm
được chuyển soạn cho Piano, hoà tấu, song tấu Piano, dàn nhạc.v.v… được tác
giả giới thiệu. Tuy nhiên, tài liệu này chỉ tổng hợp, liệt kê tất cả những tác phẩm
được chuyển soạn chứ không mang tính nghiên cứu, phân tích. Các bài viết
“Signal Processing Methods for Music Transcription” (2006) của Anssi
Klapuri [109]; “Metamorphoses" (2013) của nghệ sĩ Piano Rian de Waal [155]
giới thiệu khái quát về lịch sử chuyển soạn cho Piano “The art of
transcription…” (2014) của Steve Lawson, Mel Martin, “The honourable art
of the Piano transcription” (2015) của Michael Tomelty [141]…Đó là những

nhận định, đánh giá của các nhà chuyên môn về cách thức chuyển soạn tác
phẩm cho nhạc cụ.
• Những nghiên cứu tại Việt Nam
Ở Việt Nam cho đến nay, hầu như chưa có một cơng trình khoa học nào
nghiên cứu về chuyển soạn tác phẩm Piano kinh viện cho Piano theo phong
cách nhạc nhẹ. Vấn đề chuyển soạn và về cách thức chuyển soạn các tác phẩm
âm nhạc sang cho các nhạc cụ khác như Accordion, Guitar đã được quan tâm.
Nhiều ca khúc (của Trịnh Công Sơn, Văn Cao, Phạm Duy v.v… ) được chuyển
soạn cho Guitar theo phong cách “classical” hay “finger style”; nhiều tác phẩm
độc tấu của nhạc cụ này được chuyển sang cho nhạc cụ khác độc tấu v.v…
nhưng có rất ít (hầu như chưa có) nghiên cứu về vấn đề chuyển soạn và kỹ thuật
chuyển soạn. Một trong những cơng trình hiếm hoi về vấn đề chuyển soạn có
luận án tiến sĩ của Nguyễn Tài Hưng [27]: “Nghệ thuật chuyển soạn tác phẩm
âm nhạc cho Accordéon” nêu những quy trình chuyển soạn cho đàn Accordéon
và giới thiệu các thủ pháp chuyển soạn cơ bản từ các tác phẩm viết cho đàn
Piano chuyển soạn cho accordéon. Luận án chủ yếu khảo sát những tác phẩm
chuyển soạn của nhạc khí này sang nhạc khí khác nên tập trung các kỹ thuật
thoả mãn tính năng nhạc cụ Accordeon, giải quyết những vấn đề thể hiện sao


8

cho đầy đủ nhất tác phẩm kinh viện và hầu hết là giữ nguyên phong cách, cấu
trúc cổ điển của tác phẩm kinh viện. Bài viết của nhạc sĩ Mai Kiên “Bàn về
Khái niệm về chuyển soạn”1 cũng đã được nhận định trong giáo trình “Hịa âm
Chuyển soạn” của trường Đại học văn hóa nghệ thuật Quân đội là số rất ít
những bài nghiên cứu về vấn đề chuyển soạn cho các nhạc khí nhưng khơng
phải cho Piano ở thể loại nhạc nhẹ.
2.3. Các tài liệu liên quan đến nghệ thuật biểu diễn Piano và kiến thức
chuyên ngành

•

“The Pianist’s guide to Pedaling” (1992) của tác giả Joseph Banowetz

[78] giới thiệu vai trò, kỹ thuật sử dụng Pedal của Piano và tác giả tập trung
vào cách sử dụng Pedal trong tác phẩm của các nhà soạn nhạc như: J.S. Bach,
J. Haydn, W.A. Mozart, L.V. Beethoven, F. Chopin, R. Schumann, F. Liszt, C.
Debussy và M. Ravel với những minh hoạ cụ thể, chi tiết và những nhận định,
đánh giá của các nhà chun mơn.
•

“The Pianist’s guide to standard teaching and Performance Literature”

(1995) của tác giả Jane Magrath [121]. Sách giới thiệu các tác phẩm được mô
tả chi tiết về kỹ thuật, những chú thích, đặc điểm, chất liệu nổi trội của tác
phẩm.
Ngồi những tài liệu được nghiên cứu, tác phẩm chuyển soạn, những tài
liệu hướng dẫn, sách giáo khoa trong giảng dạy và biểu diễn rất cần thiết để bổ
sung kiến thức trong quá trình nghiên cứu đề tài, tìm hiểu cách thức chuyển
soạn từ các tác phẩm Piano kinh viện cho Piano nhạc nhẹ. Việc nghiên cứu
không chỉ đơn thuần trong việc so sánh hai văn bản mà còn ở nhiều góc độ tiếp
cận khác nhau qua các tài liệu chuyên ngành mang tính chun sâu về âm nhạc
trong mơi trường học thuật, những nhận định, đánh giá một cách khoa học của
các nhà chuyên môn. Bên cạnh văn bản tác phẩm, âm thanh là những bằng

1

(truy cập ngày 15.01.2022)

9

chứng thể hiện rõ nhất. Tuyển tập những Album của Richard Clayderman
như:Die schönsten Klavier Melodien (1979); Träumerei: Die schönsten Klavier
Melodien (1979);

Amour (1984): Träumerei, Hollywood and Broadway

(1986); My Classique Coliection (1990), Tango (1996); Summer Serenade
(2003), Classical Meets Jazz của nghệ sĩ Bomin Park, Mozart meets Jazz trình
diễn bởi dàn nhạc Nova Philharmony và nhóm tứ tấu Paul Joseph,
Chopinderful! - Chopin Meets Jazz... Ngồi ra cần có những phương pháp, cơ
sở lý thuyết chuyên ngành được sử dụng để nghiên cứu, phân tích. Những tài
liệu này bao gồm:
• Tài liệu Lịch sử âm nhạc: là sự tập hợp và hệ thống các bằng chứng, sự
kiện lịch sử đồng thời đảm nhận vai trị đánh giá vị trí, các khuynh hướng của
các nhạc soạn nhạc, các trường phái âm nhạc trong từng giai đoạn lịch sử.
- Tuyển tập “A History of Popular Music before Rock Music”(2014) của
Piero Scaruffi [140], “A History of Rock Music” (2017) của Glenn Gass [94]
giới thiệu khái quát sự hình thành và những cập nhật mới nhất của các thể loại
âm nhạc thế kỷ 20 như Blues, Country, Cabaret, Ragtime, Soul, Gospel,
European, Latin, Jamaican, African, Arab và Indian.
- Tuyển tập “A history of Western Music”(1988) [98], “Norton Anthology
of Western Music” (2019)[96], “Norton Recorded Anthology of Western
Music”(2014) [99] của Donald Jay Grout, J. Peter Burkholder và Claude V.
Palisca khái quát các thời kỳ âm nhạc, sự thay đổi phong cách, hình thức của
từng thời kỳ.
- Giáo trình “Lịch sử âm nhạc thế giới” của nhóm tác giả Thế Vinh và
Nguyễn Thị Nhung [54], và các bài giảng bộ môn Lịch sử âm nhạc của các
trường âm nhạc chuyên nghiệp là những tài liệu được sử dụng phổ biến.

• Tài liệu về Hồ âm: Có thể nói hồ âm là một trong những yếu tố quan
trọng nhất tạo nên sự thành công của tác phẩm. Đối với âm nhạc nhiều bè như


10

những tác phẩm Piano, điều đó càng rõ rệt. Cấu tạo hịa âm cùng với những
ngun tắc của nó có ảnh hưởng lớn đến giai điệu, cấu trúc chung của tác phẩm,
hồ âm có khả năng biểu hiện cảm xúc tạo nên cái hồn cho tác phẩm. Vì thế,
việc tìm hiểu về hoà âm cổ điển và hoà âm nhạc nhẹ để có sự so sánh chính xác
giữa văn bản nguyên bản và văn bản được chuyển soạn là thao tác khơng thể
thiếu trong q trình nghiên cứu tác phẩm.
- “Traditional Harmony” của Paul Hindemith [104] được xuất bản năm
1940 và cho đến nay là một trong những bộ sách giáo khoa xuất sắc nhất về
hoà âm dành cho giáo viên và sinh viên trong môi trường âm nhạc chuyên
nghiệp.
- Sách giáo khoa “Tonal Harmony” (1995) của Stefan Kostka [110]. Các
trường âm nhạc trên thế giới đang sử dụng và được đánh giá là một trong những
quyển sách hữu ích với sinh viên, giáo viên.
- Tuyển tập “Contemporary Music Theory, A Complete Harmony and
Theory Method for the Pop and Jazz Musician” (1999) của Mark Harrison
[103]. Tài liệu giải thích các thuật ngữ và cấu trúc âm nhạc cần thiết cho các
ứng dụng trong hoà âm hiện đại bao gồm ký hiệu âm nhạc, dấu hoá, thang âm
cơ bản, quãng, các mối quan hệ hợp âm ba nốt và hợp âm bốn nốt, thang âm
ngũ cung và thang âm blues... Đây là tài liệu phân tích hồ âm cũng như cách
tiến hành hòa âm trong của âm nhạc đại chúng hiện nay.
- “Harmony in pop/rock music” của Kris P. Shaffer2 [202] là một trong số
những bài viết về Hòa âm của pop/rock, tức một thể loại của nhạc nhẹ. Bài viết
phân tích những đặc điểm hồ âm của thể loại nhạc pop, rock và sự khác biệt
với hoà âm cổ điển, chủ yếu phân tích các bài hát của các thập niên 80, 90, giới

thiệu khái quát hoà âm trong thể loại Blues

2

(truy cập ngày 15.01.2022)


11

Tại Việt Nam, ở phương diện ứng dụng, một số tài liệu nghiên cứu về hòa
âm nhạc nhẹ như: luận văn thạc sĩ âm nhạc học “Xây dựng tài liệu giảng dạy
hoà âm ứng dụng”(2012) của Vũ Nam Thành [62]. Luận văn giới thiệu hoà âm
trong nhạc nhẹ, cách sắp xếp hợp âm, mối quan hệ giữa hòa âm và hình thức
và giai điệu, âm hình phần đệm, các phần mềm bổ trợ cho phần đệm, chép
nhạc…cũng là một những bài viết rất hữu ích cho người nghiên cứu âm nhạc.
Các giáo trình, sách giáo khoa về hồ âm được sử dụng trong các trường âm
nhạc chuyên nghiệp như: “Kỹ thuật hòa âm dành cho Dương cầm”(1973) của
Nguyễn Quan Thế Phi [59], “Hòa âm Chiulin” (1987) (PGS.Ca Lê Thuần dịch)
[64] “Những vấn đề về cấu trúc của ngơn ngữ hịa âm” (1991) của TS. Đào
Trọng Minh [48], giáo trình “Hịa thanh bậc Đại học”(2001) của Phạm Minh
Khang [29]… giáo trình “Hịa âm Jazz-Pop-Rock” [35] và giáo trình “Hịa âm
chuyển soạn Pop-Rock- Jazz” [34] của trường đại học văn hóa nghệ thuật Qn
đội,….
• Tài liệu về Cấu trúc, hình thức, thể loại tác phẩm: Trong lĩnh vực âm
nhạc, phân tích tác phẩm là một phần không thể thiếu trong công việc nghiên
cứu khoa học. Phân tích để tìm hiểu mối tương quan giữa nội dung và hình
thức. Quá trình phát triển âm nhạc cùng với sự thay đổi tư duy sáng tác của các
nhạc sỹ đã kéo theo sự biến đổi không ngừng của cấu trúc tác phẩm âm nhạc,
tạo ra những quy luật, nguyên tắc trong cấu trúc.
- “Các thể loại Âm nhạc”(2002) do Lan Hương dịch [52], tác giả đã phân

loại thể loại âm nhạc thành những phương thức khác nhau như: thể loại âm
nhạc phụ thuộc vào đặc tính biểu diễn hoặc phân chia thể loại âm nhạc cho khí
nhạc và cho thanh nhạc.
- “Phân tích tác phẩm âm nhạc” (2005) của PGS.TS Nguyễn Thị Nhung
[56] khái quát những vấn đề cơ bản trong phân tích tác phẩm và ngun tắc
phân tích tác phẩm, các hình thức âm nhạc được trình bày một cách logic và


12

những tác phẩm có cấu trúc phức tạp hơn dành cho chuyên ngành Sáng tác- Lý
luận- Chỉ huy.
2.4. Các công trình nghiên cứu, luận văn, bài báo khoa học liên quan đến
nghệ thuật Piano nhạc nhẹ
Phần lớn, những nghiên cứu về nhạc nhẹ trên thế giới được tập trung ở
các mặt: tìm hiểu khái niệm, nhận diện thể loại ở hướng giải thích nội dung,
hình tượng, cách thể hiện; đặc điểm nghệ thuật hay ngôn ngữ âm nhạc của nhạc
nhẹ. Những nội dung này có thể dễ dàng tìm thấy trong các từ điển âm nhạc mà
nội dung được tổng hợp từ các nghiên cứu, sách, tác giả uy tín trên thế giới và
các bài báo chuyên ngành.
Về từ điển âm nhạc: Từ điển bách khoa toàn thư âm nhạc (Dictionnaires
encyclopédique de la musique)(1989) do Đại học Oxford xuất bản [84]; từ điển
Die Musik in Geschichte und Gegenwart: Allgemeine Enzyklopädie der Musik
(1994) do MGG xuất bản [87]; từ điển âm nhạc“The New Grove Dictionary of
Music and Musicians” (1995) biên tập bởi Stanley Sadie và John Tyrrel, nhà
xuất bản Publisher Macmillan [149] gồm 28 tập Từ điển âm nhạc (The new
Oxford Dictionary of Music)(1996), biên tập bởi Tim Rutherford-Johnson,
Michael Kennedy và Joyce Bourne Kennedy cũng do Đại học Oxford xuất bản
[151]; Từ điển âm nhạc (Dictionary of Music)(2006) biên tập bởi Arthur
Jacobs, do nhà xuất bản The New Penguin ấn hành [85], từ điển Dictionnaire

de la musique (2017) do nhà xuất bản Larousses phát hành [86]; v.v…
Những tài liệu này được viết dựa trên những nghiên cứu hết sức uy tín.
Đặc biệt, bộ tự điển The New Grove còn ghi cả nguồn của các thơng tin, giúp
người truy cập có thể tìm về các văn bản gốc, truy nguyên cũng những tìm thấy
những nội dung khá thú vị, bổ ích phục vụ cho nghiên cứu. Đây là cách làm
nghiêm túc khoa học và trung thực.
“Nhạc nhẹ” khá phổ thông, phổ biến ở Việt Nam nhưng những tài liệu
nghiên cứu, ghi chép về thể loại âm nhạc này khơng dễ tìm thấy ở Việt Nam.


13

Về khái niệm nhạc nhẹ: chúng ta có thể tìm thấy trong những bài viết r
của các tác giả như Tô Ngọc Thanh [61]; Tú Ngọc [49]; Trần Thế Bảo [5],
v.v… Những bài viết này đã góp phần lý giải không chỉ về một thể loại, một
phong cách âm nhạc mà còn được xem là một “hiện tượng”, một trào lưu khá
phát triển ở Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh vào những năm đầu thập niên
60 đến nửa sau thế kỷ XX rồi sau đó lan tràn khắp cả nước. Tuy nhiên, những
tài liệu này cũng chưa bàn đến việc chuyển soạn tác phẩm âm nhạc kinh viện
sang nhạc nhẹ (kể cả độc tấu hay hòa tấu) mặc dù hiện tượng chuyển soạn tác
phẩm cho các nhạc cụ khác nhau diễn tấu là khá phổ biến; việc khảo sát đưa ra
đặc điểm, ngôn ngữ âm nhạc của thể loại này cũng hầu như chưa có tài liệu
hoặc nhà nghiên cứu Việt Nam quan tâm.
Sự hình thành, lịch sử phát triển nhạc nhẹ tại Việt Nam: có những bài
viết như: “Âm nhạc phương Tây đã thâm nhập vào Việt Nam như thế nào” của
ba tác giả Tơ Vũ, Chí Vũ và Thuỵ Loan, “Nhạc nhẹ” của Phúc Minh, “Trao
đổi thêm về nhạc nhẹ” của Nguyễn Đức Toàn v.v… được tìm thấy trong “Hợp
tuyển tài liệu nghiên cứu - lí luận - phê bình ÂNVN thế kỉ XX” của Viện Âm
nhạc do GS-TSKH Tô Ngọc Thanh làm chủ biên [28]. Bộ sách này gồm 5
tập phù hợp với nhu cầu của học sinh trong và ngoài ngành âm nhạc cũng như

đáp ứng việc tra cứu của các nhà nghiên cứu, phê bình văn hóa nghệ thuật. Mỗi
tập sách chun sâu một vấn đề như nhạc cụ, nhạc hát cổ truyền, nhạc hát mới,
nhạc sân khấu cổ truyền và nội dung bàn về nhạc nhẹ với số lượng hạn chế (3
bài). Ngồi ra, cịn có vài dịng đề cập đến nội dung “nhạc nhẹ” trong tuyển tập
“Âm nhạc mới Việt Nam -Tiến trình và thành tựu” [50].
Về mặt thể loại nhạc nhẹ: còn được hiểu là bao gồm nhiều thể loại âm
nhạc phương Tây du nhập, như: nhạc Pop, Rock, Country, Jazz v.v… Trong sự
phát triển của nhạc nhẹ, các thể loại âm nhạc này đã góp phần chuyên nghiệp
nhạc nhẹ hơn và bắt đầu có sự quan tâm, nghiên cứu một cách “chính thống”
qua các luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ: luận văn thạc sĩ Âm nhạc học “Kỹ


14

thuật Piano Jazz cơ bản dành cho bậc trung cấp Nhạc viện Thành phố Hồ Chí
Minh”(2012) của Nguyễn Hồn Vũ [71] cung cấp một cách khái quát về thể
loại nhạc Jazz, giới thiệu những kỹ thuật cơ bản, phương pháp rèn luyện kỹ
thuật Piano Jazz; luận án tiến sĩ “Nghệ thuật Piano Jazz chuyên nghiệp Việt
Nam” (2016) của Nguyễn Tiến Mạnh [44] là nghiên cứu chuyên sâu về nghệ
thuật biểu diễn Piano chuyên nghêp đối với thể loại nhạc Jazz.
Về các phương tiện biểu hiện trong ngôn ngữ âm nhạc của nhạc nhẹ như
hịa âm của nhạc nhẹ có luận văn thạc sĩ: “Xây dựng tại liệu giảng dạy hòa âm
ứng dụng” của Vũ Nam Thành nghiên cứu hòa âm ứng dụng trong đệm đàn và
phối hòa âm cho ca khúc.
Nhìn chung, nhạc nhẹ đã được nghiên cứu hệ thống tương đối ở các
phương diện: công bố bài bản, sắp xếp hệ thống như giáo trình (từ dễ đến khó),
nghiên cứu hệ thống các phương tiện biểu hiện, ngôn ngữ… với mục đích nâng
cao chất lượng nghệ thuật, hệ thống hóa và phổ biến, truyền dạy.
3. Mục đích đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Luận án nghiên cứu việc chuyển soạn các tác phẩm Piano kinh viện cho
Piano nhạc nhẹ thơng qua khảo sát, phân tích, đối chiếu, tổng hợp các văn bản
âm nhạc của tác phẩm chuyển; từ đó hệ thống những kỹ thuật chuyển soạn nhạc
nhẹ thường gặp, tìm ra những đặc điểm âm nhạc, yếu tố ngôn ngữ bị biến đổi
do chuyển soạn v.v… hướng đến việc nhận diện tác phẩm Piano chuyển soạn
theo phong cách nhạc nhẹ; hệ thống hóa những tác phẩm Piano kinh viện
chuyển soạn cho Piano nhạc nhẹ nhằm xác định vai trò của chúng trong lĩnh
vực biểu diễn và giảng dạy bộ môn Piano nhạc nhẹ tại Nhạc viện thành phố Hồ
Chí Minh.
Nghiên cứu cũng xác định, đưa ra khái niệm, quan điểm về nhạc nhẹ
cũng như về chuyển soạn tác phẩm Piano kinh viện cho Piano nhạc nhẹ nhằm


15

định hướng đối tượng và phạm vi nghiên cứu, khẳng định vai trò của tác phẩm
Piano nhạc nhẹ trong biểu diễn, đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp hiện nay.
Khảo sát văn bản âm nhạc tác phẩm chuyển soạn cho Piano nhạc nhẹ từ
tác phẩm Piano Kinh viện, hệ thống hóa các đặc điểm về ngôn ngữ âm nhạc và
phong cách âm nhạc của các tác phẩm chuyển soạn này; hệ thống những
phương thức chuyển soạn đã được ứng dụng với nhiều tác phẩm kinh viện.
Nghiên cứu, phân tích những kỹ thuật biểu diễn các tác phẩm Piano
chuyển soạn, từ đó đưa ra những yêu cầu kỹ thuật trong thể hiện (biểu diễn)
nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp trong biểu diễn và đào tạo.
Đề xuất một số giải pháp, gợi ý nhằm giúp người học có khả năng nhận
thức và tự thực hành trong lĩnh vực chuyển soạn ở mức độ cơ bản. tạo điều kiện
khi đưa các tác phẩm chuyển soạn vào hệ thống đào tạo chuyên nghiệp tại Nhạc
viện Thành phố Hồ Chí Minh.
3.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
− Đối tượng nghiên cứu: các tác phẩm kinh viện viết cho Piano độc tấu và

những tác phẩm kinh viện chuyển soạn cho Piano độc tấu theo khuynh
hướng nhạc nhẹ, bao gồm các nội dung về phương pháp chuyển soạn;
điểm tương đồng và dị biệt giữa tác phẩm nguồn và tác phẩm chuyển
soạn; ứng dụng chuyển soạn trong biểu diễn và giảng dạy.
− Phạm vi nghiên cứu: là những tác phẩm độc tấu Piano kinh viện, những
tác phẩm kinh viện từ dàn nhạc, từ các nhạc cụ khác đã được chuyển
soạn lại cho Piano độc tấu và chuyển soạn lại cho Piano nhạc nhẹ, đã
được phổ biến, được in ấn, phát hành dưới dạng văn bản âm nhạc, sách,
băng đĩa; các bài viết phê bình của các nhà chuyên môn, những tác phẩm
đã được được biểu diễn, thu phát qua các phương tiện truyền thông đại
chúng, những tác phẩm quen thuộc được cơng chúng u thích để nghiên
cứu và phân tích. Tuy nhiên, có một số phong cách khơng được đề cập


16

trong luận án như Rock, Funk… do đặc điểm, tính chất cũng như hiệu
quả chuyển soạn rất hạn chế trong thể hiện tác phẩm chuyển soạn cụ thể.
4. Giả thuyết nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
4.1. Giả thuyết nghiên cứu:
Các giả thuyết nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào một số vấn đề chủ
yếu sau:
Các tác phẩm Piano kinh viện chuyển soạn cho Piano nhạc nhẹ đã hình
thành những nét chung của phong cách nhạc nhẹ thể hiện qua các phương tiện
biểu hiện như giai điệu, tiết tấu, hịa âm, sự đơn giản hóa kỹ thuật diễn tấu v.v…
Các tác phẩm Piano kinh viện sau khi chuyển soạn sẽ mang những yếu
tố điển hình của tác phẩm Piano nhạc nhẹ. Các thể loại như Pop, Ballad, Jazz
(Ragtime, Swing) thường được sử dụng phổ biến trong các tác phẩm chuyển
soạn do tính chất, đặc điểm của thể loại này khi đưa vào chuyển soạn cho các
tác phẩm kinh viện tạo được sự khác biệt, ấn tượng đối với người nghe và vẫn

có thể giữ lại được phần nào hình tượng âm nhạc của tác phẩm nguyên bản.
Để có thể thể hiện được tác phẩm Piano chuyển soạn, ngoài các yêu cầu
chuyên môn - kỹ thuật diễn tấu, người nghệ sĩ cần phải trang bị kiến thức về
văn hoá xã hội, tác giả - tác phẩm kinh viện, về nghệ thuật biểu diễn các phong
cách của các thể loại nhạc nhẹ. Nắm vững phong cách, tiết tấu, nhịp điệu, hòa
âm của thể loại cần chuyển soạn; chọn lọc chủ đề, hình tượng âm nhạc để làm
nổi bật khi biểu diễn, thực hành tác phẩm piano kinh viện chuyển soạn theo
phong cách nhạc nhẹ.
HSSV Piano chuyên nghiệp Việt Nam hiểu rõ tư duy khi chuyển soạn;
đặc trưng về phong cách - thể loại đan xen trong tác phẩm chuyển soạn, từ đó
thể hiện tác phẩm chuyển soạn tốt hơn. Hơn nữa, các tác phẩm Piano kinh viện
chuyển soạn cho Piano nhạc nhẹ có thể đưa vào giảng dạy trong chương trình
đào tạo và biểu diễn tại Nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh.


17

4.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của đề tài là: (1) Phương pháp Phân tích,
Âm nhạc học dựa trên các bản phổ Piano kinh viện và nhạc nhẹ đã được cơng
bố để tìm ra những đặc điểm riêng của tác phẩm Piano nhạc nhẹ trên cơ sở so
sánh với tác phẩm Piano gốc; (2) Phương pháp diễn giải học lịch sử: khảo sát
chọn lọc, sắp xếp và hệ thống hóa các tư liệu, bản phổ theo thời gian; (3)
Phương pháp định lượng và định tính: thu thập thông tin, quan sát, tham dự,
phỏng vấn…
5. Kết quả đóng góp của luận án
5.1. Về phương diện khoa học: (1) Luận án là cơng trình nghiên cứu một
cách hệ thống, chuyên sâu về các tác phẩm Piano kinh viện chuyển soạn cho
Piano nhạc nhẹ, về các tác phẩm Piano kinh viện được thể hiện ở dung mạo
mới; (2) Luận án khảo sát, tổng hợp các yếu tố, đặc điểm của các tác phẩm

Piano chuyển soạn; nghiên cứu quá trình tiếp cận, vận dụng các nguyên tắc
sáng tác, thẩm mỹ theo phong cách âm nhạc giải trí – nhạc nhẹ từ các tác phẩm
Piano kinh viện ở các giai đoạn âm nhạc Cổ điển và Lãng mạn; (3) Từ việc hệ
thống hóa các tài liệu đã được cơng bố cũng như những yếu tố thể hiện đặc
điểm âm nhạc, luận án đưa ra quan điểm, khái niệm về chuyển soạn tác phẩm
Piano kinh viện cho Piano nhạc nhẹ, làm cơ sở cho nghiên cứu cũng như các
vấn đề về lý luận của tác phẩm Piano chuyển soạn; (4) Luận án xác định vai trò
của Piano nhạc nhẹ trong việc phổ biến, phát triển nghệ thuật Piano trong nền
âm nhạc Việt Nam ngày nay; vai trò của các tác phẩm Piano chuyển soạn trong
cơng tác đào tạo, biểu diễn Piano nói riêng và nhạc nhẹ nói chung của khoa
Nhạc nhẹ tại Nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh; (5) Cơng trình mang tính gợi
mở những quan điểm mới trong định hướng phát triển chuyên ngành Piano nói
riêng, nghiên cứu âm nhạc nói chung. Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần
bổ sung cơ sở lý luận trong đào tạo, biểu diễn Piano nhạc nhẹ tại Việt Nam.