(Tiểu luận) đề tài căn cứ để xác định tài sản vô chủ cho ví dụ

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TPHCM
KHOA LUẬT

TIỂU LUẬN
MÔN: LUẬT HÀNH CHÍNH
Đề tài: Tìm hiểu về cưỡng chế hành chính
và biện pháp cưỡng chế hành chính

Giảng viên hướng dẫn: Ths. Lương Thị Thùy Dương
Nhóm thực hiện: Nhóm 4
Lớp học phần: DHLQT16B_420300383104

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2021

2

0

Tieu luan


BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TPHCM
KHOA LUẬT

TIỂU LUẬN

MÔN: LUẬT HÀNH CHÍNH
Đề tài: Tìm hiểu về cưỡng chế hành chính
và biện pháp cưỡng chế hành chính

Giảng viên hướng dẫn: Ths. Lương Thị Thùy Dương
Nhóm thực hiện: Nhóm 4
Lớp học phần: DHLQT16B_420300383104
Danh sách nhóm:
STT
1
2
3
4
5
6
7

Họ và Tên
Hà Thị Vân Anh
Nguyễn Cao Hoàng Huyên
Nguyễn Quang Huy
Lâm Phạm Yến Minh
Trần Lệ Như
Phạm Lâm Tâm Như
Nguyễn Trần An Thư

2

MSSV
20078611
20051451
20016331
20079081
20080121

20004671
20019111

0

Tieu luan

Ghi chú

0375518047


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành tiểu luận này, chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến:
Ban giám hiệu trường Đại Học Cơng nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh vì đã tạo điều
kiện về cơ sở vật chất với hệ thống thư viện hiện đại, đa dạng các loại sách, tài liệu
thuận lợi cho việc tìm kiếm, nghiên cứu thông tin.
Xin cảm ơn giảng viên bộ môn Luật Hành Chính, cơ Lương Thị Thùy Dương
đã giảng dạy tận tình, chi tiết để chúng em có đủ kiến thức và vận dụng chúng vào
bài tiểu luận này.
Do chưa có nhiều kinh nghiệm làm để tài cũng như những hạn chế về kiến
thức, trong bài tiểu luận chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong
nhận được sự nhận xét, ý kiến đóng góp, phê bình từ phía cơ để bài tiểu luận được
hoàn thiện hơn.
Lời cuối cùng, chúng em xin kính chúc cơ nhiều sức khoẻ, thành cơng và hạnh
phúc.

2

0

Tieu luan


LỜI CAM ĐOAN
Chúng em xin cam đoan việc nghiên cứu tiểu luận về đề tài “Căn cứ để xác định
tài sản vơ chủ. Cho ví dụ?” là kết quả của quá trình học tập, nghiêm túc nghiên cứu
khoa học của cả nhóm. Các số liệu trong luận văn được thu thập có nguồn gốc rõ
ràng, đáng tin cậy. Nội dung lý thuyết trong tiểu luận chúng em có sử dụng một số
tài liệu tham khảo như đã trình bày trong phần tài liệu tham khảo.

2

0

Tieu luan


MỤC LỤC
PHẦN 1: PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ........................................................................................ 1
1.2. Mục đích, yêu cầu ............................................................................ 2
1.2.1. Mục đích .................................................................................... 2
1.2.2. Yêu cầu ...................................................................................... 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................... 3
1.4. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 3
1.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................. 3
1.6. Kết quả nghiên cứu .......................................................................... 4
PHẦN 2: PHẦN NỘI DUNG ................................................................. 5
Chương 1: Lý luận chung ....................................................................... 5

1.1. Cưỡng chế hành chính .................................................................. 5
1.2. Cưỡng chế hành chính là gì? ........................................................ 5
1.3. Các biện pháp cưỡng chế hành chính ........................................... 5
Chương 2: Các biện pháp cưỡng chế hành chính cụ thể và lý luận thực
tiễn, ......................................................................................................... 7
2.1. Nhóm cưỡng chế hành chính có tính chất phịng ngừa ................ 7
2.2. Nhóm các biện pháp ngăn chặn và đảm bảo xử lý vi phạm hành
chính ..................................................................................................... 7
2.3. Nhóm biện pháp trách nhiệm hành chính ..................................... 7
2.4. Nhóm biện pháp xử lý hành chính................................................ 8
2.5. Nhóm biện pháp khắc phục hậu quả........................................... 10
2.6. Nhóm biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm
hành chính .......................................................................................... 10
Chương 3: Nội dung chủ yếu: nêu thực tế, tình hình việc vận dụng lý
luận vào thực tiễn theo kết cấu của lý luận .......................................... 12

2

0

Tieu luan


Chương 4: Phân tích, Nhận xét, đánh giá............................................. 17
4.1. Phân tích, nhận xét ...................................................................... 17
4.2. Giải pháp khắc phục ................................................................... 19
PHẦN 3: PHẦN KẾT LUẬN ............................................................... 21

2

0

Tieu luan


PHẦN 1: PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân đồng nghĩa với việc dần hạn chế sử dụng phương pháp cưỡng chế
để thực hiện quyền lực nhà nước và ngày càng sử dụng nhiều hơn các chế định dân
chủ để khắc phục những mâu thuẫn và bất đồng nảy sinh. Quan niệm về cưỡng chế
hành chính cũng như giới hạn của việc áp dụng cưỡng chế trong giai đoạn hiện nay
cũng sẽ phải thay đổi để phù hợp với các điều kiện kinh tế - xã hội. Trong nhà nước
pháp quyền, vấn đề có tính ngun tắc là quyền lực nhà nước cần phải giới hạn để
bảo vệ công dân của nhà nước. Việc áp dụng cưỡng chế trong hoạt động quản lý
hành chính cũng như các lĩnh vực hoạt động khác của nhà nước sẽ tác động trực tiếp
đến quyền con người, quyền công dân. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa một
bên và yêu cầu bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân với một bên là
nhu cầu sử dụng cưỡng chế để bảo đảm thực hiện quyền lực nhà nước là một yêu
cầu cấp bách trong bối cảnh hiện nay. Những yêu cầu này đòi hỏi phải có các biện
pháp cưỡng chế hành chính phù hợp nhằm đáp ứng đổi mới trong cách nhìn nhận,
đánh giá và áp dụng cưỡng chế hành chính.
Mặt khác, khi trong xã hội xảy ra các tình huống bất thường (tình huống “vượt
quá giới hạn hay tầm kiểm soát, quản lý của con người, xã hội và bộ máy lãnh đạo,
quản lý đất nước”; “có tác động và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống hiện tại và lâu
dài của con người và xã hội theo chiều hướng tiêu cực”; “phạm vi ảnh hưởng là rất
lớn, có thể tác động trực tiếp đến một địa phương, một quốc gia, hay thậm chí là một
khu vực và cộng đồng quốc tế”) thì cưỡng chế hành chính là biện pháp hữu hiệu để
nhanh chóng thiết lập lại trật tự quản lý nhà nước và các biện pháp khác khó lịng
đáp ứng được. Khi những tình huống bất thường xảy ra, cần phải có các giải pháp

xử lý đặc biệt, mau lẹ, chính xác, nhằm hạn chế tối đa những thiệt hại có thể xảy ra.
Cưỡng chế hành chính trong trường hợp này là đặc biệt cần thiết và khách quan của
đời sống cộng đồng để buộc cá nhân, tổ chức thực hiện các nghĩa vụ pháp lý bắt
buộc, để huy động các nguồn lực vật chất bằng mệnh lệnh hành chính đáp ứng nhu
cầu của nhà nước mà các biện pháp huy động khác không thực hiện được,…(1)
Nguyễn Văn Quang: “Quản lý xã hội trong các tình huống bất thường quan
niệm, đặc điểm, hình thức, phương pháp quản lý tạp chí Nhà nước và pháp
luật, 4/2009, tr.70
1

2

0

Tieu luan


Việc cưỡng chế buộc mọi người phải thi hành luật vơ điều kiện trong những tình
huống bất thường khơng nhằm mục tiêu nào khác là nhanh chóng khơi phục lại trật
tự, đời sống, hoạt động thường ngày của xã hội, cộng đồng dân cư, kịp thời khắc
phục các hậu quả, đưa các hoạt động của xã hội trở lại trạng thái bình thường. Trong
những tình huống đó, các biện pháp cưỡng chế hành chính được xem là một cơng cụ
có nhiều tính ưu việt để các nhà quản lý thực hiện cơng tác quản lý nhà nước, duy
trì trật tự, ổn định xã hội bởi tính mệnh lệnh đơn phương, thủ tục nhanh gọn.
Cưỡng chế hành chính khơng chỉ có tác dụng giáo dục ý thức tôn trọng và thực
hiện pháp luật nghiêm minh, tạo điều kiện cho mọi người tránh khỏi vi phạm, mà
cịn làm cho mọi người có nhận thức đúng sự cơng bằng, nhân đạo và tính tất yếu
của các biện pháp cưỡng chế, tin tưởng và cơng lý, tích cực đấu tranh phịng, chống
vi phạm pháp luật, hạn chế đến mức thấp nhất hiện tượng vi phạm pháp luật. Qua
đó, hướng tới việc hồn thiện con người, hình thành những cơng dân tự giác, tơn

trọng và tuân thủ pháp luật, trật tự xã hội ngày càng được củng cố vững chắc.
Theo đó ta thấy được tác dụng rất lớn mà cưỡng chế hành chính và các biện pháp
cưỡng chế hành chính đem lại. Nhưng trong cuộc sống hàng ngày, không phải ai
cũng biết cưỡng chế hành chính cùng các biện pháp cưỡng chế hành chính. Họ có
thể nghe thấy đâu đó nói tới vấn đề cưỡng chế hành chính, hoặc gần khu họ ở có một
trường hợp nào đó bị cưỡng chế hành chính. Tuy nhiên họ lại chưa thể hiểu thực sự
về cưỡng chế hành chính là gì và những biện pháp cưỡng chế hành chính là như thế
nào?. Xuất phát từ nhận thức như vậy, chúng em cho rằng việc lựa chọn vấn đề “Tìm
hiểu về cưỡng chế hành chính và biện pháp cưỡng chế hành chính” làm đề tài tiểu
luận là thực sự cần thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn.
1.2. Mục đích, u cầu
1.2.1. Mục đích
Tiểu luận tìm hiểu, làm rõ vấn đề về cưỡng chế hành chính và biện pháp cưỡng
chế hành chính. Trên cơ sở đó chỉ ra những vấn đề thực tiễn của đề tài.
1.2.2. Yêu cầu
Phải nêu lên được vấn đề về cưỡng chế hành chính và các biện pháp cưỡng chế
hành chính. Phân tích được vấn đề và trình bày những kết quả mới mà người viết
2

2

0

Tieu luan


phát hiện được, hay ý kiến, quan điểm, kết luận của người viết. Cụ thể là phải nêu
ra được vấn đề và quan điểm của người viết, hướng giải quyết vấn đề đó.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trong q trình quản lý nhà nước, việc áp dụng biện pháp thuyết phục là quan

trọng và chủ yếu. Tuy nhiên, không phải lúc nào pháp chế cũng được đảm bảo. Nhằm
khôi phục pháp chế, bảo đảm quyền và lợi ích của những quan hệ xã hội được pháp
luật bảo vệ, bảo đảm quyền con người, Nhà nước buộc phải áp dụng những biện
pháp cưỡng chế cần thiết đối với những trường hợp xâm hại hoặc có nguy cơ đe dọa
xâm hại các trật tự mà pháp luật bảo vệ. Một trong những loại biện pháp cưỡng chế
quan trọng được áp dụng rộng rãi trong quản lý nhà nước nói chung (theo nghĩa
rộng) đó là các biện pháp cưỡng chế hành chính.
Vì vậy nhóm đã lựa chọn đề tài cưỡng chế hành chính và biện pháp cưỡng chế hành
chính để chỉ ra những hiện trạng của thực tiễn, những vấn đề của thực tiễn chưa được
giải quyết hoặc đã được giải quyết nhưng kết quả còn những vướng mắc liên quan
đến cưỡng chế hành chính, từ đó đưa ra cơ sở lý luận để soi sáng.
Cưỡng chế hành chính là bắt buộc phải thi hành một mệnh lệnh, quyết định hành
chính. Là biện pháp do cơ quan hành chính nhà nước thực hiện đối với cá nhân hay
tổ chức đã bị xử phạt vi phạm hành chính, nhưng khơng tự nguyện chấp hành quyết
định xử phạt. Được thực hiện bởi những người có thẩm quyền được pháp luật quy
định.
1.4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài đi sâu nghiên cứu hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật và nội dung
các quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính. Vấn đề thực hiện pháp luật
về xử phạt vi phạm hành chính khơng phải là vấn đề trọng tâm nhưng cũng được
xem xét nhằm đánh giá thực trạng pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính
1.5. Phương pháp nghiên cứu
Tiểu luận được thực hiện bằng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau:

3

2

0

Tieu luan


1. Phương pháp phân tích, tổng hợp: Tiểu luận kế thừa, tổng kết lại những kết quả
của các cơng trình nghiên cứu về xử phạt vi phạm hành chính.
2. Phương pháp so sánh: So sánh pháp luật xử phạt vi phạm hành chính của nước ta
trong từng giai đoạn, so sánh pháp luật xử phạt vi phạm hành chính của nước ta với
các nước trên thế giới.
3. Phương pháp lịch sử: Xem xét pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính theo từng
thời kỳ. Mỗi giai đoạn sẽ có pháp luật phù hợp. Từ đó tìm ra quy luật của sự phát
triển pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.
4. Phương pháp thống kê xã hội học Từ những kết quả thống kê, điều tra, khảo sát
về thực trạng vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính để đề ra những giải
pháp hợp lý.
5. Các phương pháp của xã hội học pháp luật Phân tích cơ sở xã hội của việc xử phạt
vi phạm hành chính.
1.6. Kết quả nghiên cứu
Tiểu luận là cơng trình khoa học nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên về pháp luật xử
phạt vi phạm hành chính. Do đó, luận văn sẽ là tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên
cứu, giảng viên, học viên, sinh viên.
Tiểu luận đưa ra những kiến nghị để hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử phạt vi
phạm hành chính. Do đó, tiểu luận sẽ là tài liệu tham khảo cho các nhà lập pháp.
Những điểm mới nhất của tiểu luận là: đưa ra triết lý về về vi phạm hành chính và
pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính; đưa ra cấu trúc mới của hệ thống pháp luật
về xử phạt vi phạm hành chính; đưa ra các giải pháp dựa trên yêu cầu hoàn thiện
pháp luật hiện nay cũng như kinh nghiệm trên thế giới.

4

2

0

Tieu luan


PHẦN 2: PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Lý luận chung
1.1. Cưỡng chế hành chính
Trong q trình quản lý nhà nước, việc áp dụng biện pháp thuyết phục là quan
trọng và chủ yếu. Tuy nhiên, không phải lúc nào pháp chế cũng được đảm bảo. Nhằm
khôi phục pháp chế, bảo đảm quyền và lợi ích của những quan hệ xã hội được pháp
luật bảo vệ, bảo đảm quyền con người, Nhà nước buộc phải áp dụng những biện
pháp cưỡng chế cần thiết đối với những trường hợp xâm hại hoặc có nguy cơ đe dọa
xâm hại các trật tự mà pháp luật bảo vệ. Một trong những loại biện pháp cưỡng chế
quan trọng được áp dụng rộng rãi trong quản lý nhà nước nói chung (theo nghĩa
rộng) đó là các biện pháp cưỡng chế hành chính. Các biện pháp cưỡng chế hành
chính, nếu xét dưới góc độ quản lý việc áp dụng chúng sẽ gây ra sự hạn chế quyền
cho đối tượng bị áp dụng. Tuy nhiên, ở góc độ quản lý nhà nước, đối với quyền lợi
của các chủ thể bị vi phạm quyền thì nó lại là biện pháp có tính chất bảo vệ quan
trọng đối với những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ, qua đó góp phần bảo vệ
quyền con người.
1.2. Cưỡng chế hành chính là gì?
Cưỡng chế hành chính là tổng hợp các biện pháp do luật hành chính quy định được
áp dụng để tác động một cách trực tiếp hoặc gián tiếp lên tâm lý, tư tưởng và hành
vi của cá nhân hoặc tổ chức, buộc các chủ thể đó phải thực hiện các nghĩa vụ pháp
lý nhằm mục đích phịng ngừa, ngăn chặn hoặc xử lý những hành vi trái pháp luật,
bảo đảm trật tự và kỷ luật trong hoạt động hành chính.
Hình thức bảo đảm cưỡng chế hành chính là: ban hành các quy phạm pháp luật
hành chính có tính chất bảo vệ; ra các quyết định hoặc trực tiếp thực hiện các quyết

định áp dụng các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn hoặc xử lý các vi phạm hành
chính.
1.3. Các biện pháp cưỡng chế hành chính
Biện pháp phịng ngừa hành chính
5

2

0

Tieu luan


Những biện pháp phịng ngừa hành chính là những biện pháp cưỡng chế có tính
chất phịng ngừa vi phạm pháp luật và những thiệt hại có thể xảy ra cho xã hội,
phịng ngừa những nguy cơ có thể xảy ra cho trật tự quản lý nhà nước. Với mục đích
phịng ngừa vi phạm, các biện pháp phịng ngừa hành chính thường được áp dụng
khi chưa có vi phạm xảy ra. Chúng ta có thể kể ra các biện pháp phịng ngừa hành
chính như: kiểm tra giấy tờ, kiểm tra hộ tịch, hộ khẩu; kiểm tra hàng hoá, hành lý và
người; trưng thu, trưng mua tài sản của công dân; kiểm tra sức khỏe bắt buộc; ngăn
cấm, hạn chế đi lại....
Biện pháp ngăn chặn hành chính
Khác với các biện pháp phịng ngừa hành chính, biện pháp ngăn chặn hành chính
được áp dụng khi các vi phạm hành chính đã xảy ra nhằm ngăn chặn, dập tắt những
hành vi vi phạm pháp luật, đảm bảo việc xử phạt hay ngăn chặn những hậu quả thiệt
hại do chúng gây ra. Các biện pháp ngăn chặn hành chính bao gồm: các biện pháp
đình chỉ vi phạm pháp luật, các biện pháp bảo đảm cho việc xử phạt và các biện pháp
ngăn ngừa những hậu quả thiệt hại do vi phạm gây ra.
Ngoài ra biện pháp trách nhiệm hành chính cũng là một trong những biện pháp
cưỡng chế hành chính, trong đó có các biện pháp khơi phục hành chính (phục hồi

ngun trạng). Các biện pháp khơi phục hành chính là những biện pháp cưỡng chế
hành chính được áp dụng với mục đích khơi phục lại trạng thái ban đầu vốn có của
quan hệ bị vi phạm. Các biện pháp khôi phục luôn gắn liền với một hoặc một số các
biện pháp xử phạt hành chính.
Các biện pháp khắc phục hậu quả có thể kể đến như: Buộc khơi phục lại tình
trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra hoặc buộc tháo dỡ cơng
trình xây dựng trái phép; Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ơ nhiễm
môi trường, lây lan dịch bệnh do vi phạm hành chính gây ra; Buộc đưa ra khỏi lãnh
thổ Việt Nam hoặc buộc tái xuất hàng hoá, vật phẩm, phương tiện; Buộc tiêu huỷ
vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật ni và cây trồng, văn hố phẩm độc
hại.

6

2

0

Tieu luan


Chương 2: Các biện pháp cưỡng chế hành chính cụ thể và lý luận thực tiễn,
Phân loại các biện pháp cưỡng chế hành chính
Căn cứ vào mục đích của biện pháp cưỡng chế hành chính, cưỡng chế hành chính
được phân loại thành 6 nhóm
2.1. Nhóm cưỡng chế hành chính có tính chất phịng ngừa
Phịng ngừa hành chính: là các biện pháp do cơ quan hành chính nhà nước
hoặc người có thẩm quyền áp dụng để ngăn ngừa những vi phạm pháp luật trong
lĩnh vực quản lý nhà nước cũng như đảm bảo an toàn xã hội trong các trường hợp
khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh

Các biện pháp phòng ngừa gồm: kiểm tra giấy tờ, kiểm tra hàng hóa, hành lý
và người trưng mua trưng dụng tài sản của công dân, nghiêm cấm, hạn chế các
phương tiện giao thông đi lại trên tuyến đường mất an tồn giao thơng và an tồn xã
hội…
Tính chất cưỡng chế của các biện pháp phịng ngừa thể hiện ở chỗ: việc áp
dụng các biện pháp phịng ngừa khơng cần sự đồng ý của cơng dân, tổ chức và quyết
định phòng ngừa phải được chấp hành
2.2. Nhóm các biện pháp ngăn chặn và đảm bảo xử lý vi phạm hành chính
Là các biện pháp được các cơ quan hành chính, người có thẩm quyền áp dụng
trong các trường hợp cần thiết để ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật hành chính
đang diễn ra hoặc ngăn chặn hậu quả thiệt hại do chúng gây ra
Mục đích: Nhằm bắt buộc công dân cơ quan, tổ chức phải chấm dứt những
hành vi đang vi phạm pháp luật nhằm giữ vững kỷ cương, trật tự pháp luật và an
toàn xã hội
Các biện pháp ngăn chặn hành chính gồm: đình chỉ những hành vi vi phạm
pháp luật, tạm giữ người theo thủ tục hành chính, khám người theo thủ tục hành
chính, bảo lãnh hành chính…
2.3. Nhóm biện pháp trách nhiệm hành chính

7

2

0

Tieu luan


Khái niệm: Là biện pháp áp dụng đối với cá nhân, tổ chức thực hiện vi phạm
hành chính một cách cố ý hoặc vô ý, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự,

được pháp luật hành chính quy định
Hình thức xử phạt: cảnh cáo, phạt tiền, trục xuất đối với người nước ngồi vi
phạm hành chính Việt Nam
Hình thức xử phạt bổ xung khác như: tước quyền sử dụng giấy phép chứng chỉ hành
nghề, tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng vi phạm hành chính…
Các biện pháp khắc phục:
Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, lây
lang dịch bệnh do vi phạm hành chính gây ra.
Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc tái xuất hàng hóa, vật phẩm phương
tiện
Buộc tiêu hủy vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật ni và cây trồng,
văn hóa phẩm độc hại.
Buộc khơi phục lại tình trạng ban đầu do vi phạm hành chính gây ra
2.4. Nhóm biện pháp xử lý hành chính
Theo khoản 3 điều 2, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định: biện pháp
xử lý hành chính là biện pháp được áp dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an
ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm, bao gồm: biện pháp giáo dục
tại phường xã thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc
và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
Biện pháp giáo dục tại xã, phường thị trấn:
▪ Là biện pháp áp dụng đối với các đối tượng quy định tại điều 90 Luật xử lý
vi phạm hành chính để giáo dục, quản lý họ tại nơi cư trú trong trường hợp
nhận thấy không cần thiết phải cách ly họ khỏi cộng đồng.
▪ Thời hạn áp dụng biện pháp giáo dục tại phường xã thị trấn từ 03 tháng đến
06 tháng
▪ Đối tượng áp dụng:
Từ đủ 12 tuổi đến dưới 14 tuổi đối với hành vi có dấu hiệu của 1 tội phạm rất nghiêm
trọng do cố ý
Từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi đối với hành vi có dấu hiệu của 1 tội phạm nghiêm
trọng do cố ý

8

2

0

Tieu luan


Từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi vi phạm hai lần trở lên trong 6 tháng (cụ thể tại khoản
3 điều 90 Luật xử lý vi phạm hành chính)
Người từ đủ 18 tuổi trở lên (khoản 4,5 điều 90 Luật xử lý vi phạm hành chính)
Biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng
▪ Là biện pháp xử lý hành chính áp dụng đối với người có hành vi vi phạm pháp
luật quy định tại điều 92 của Luật xử lý vi phạm hành chính nhằm mục đích
giúp họ học văn hóa, học nghề, lao động, sinh hoạt dưới sự quản lý, giáo dục
của nhà trường
▪ Thời hạn áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng từ 06 tháng đến 24
tháng
▪ Đối tượng áp dụng
Từ đủ 12 tuổi đến dưới 14 tuổi đối với hành vi có dấu hiệu của 1 tội phạm đặc biệt
nghiêm trọng do cố ý
Từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi đối với hành vi có dấu hiệu của 1 tội rất phạm nghiêm
trọng do cố ý
Từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi đối với hành vi có dấu hiệu của một tội phạm nghiêm
trọng do cố ý mà trước đó đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã phường thị trấn.
(cụ thể tại khoản 3 điều 92 Luật xử lý vi phạm hành chính)
Từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi 02 lần trở lên trong 06 tháng (cụ thể tại khoản 4 điều
92 Luật xử lý vi phạm hành chính)
Khơng áp dụng đối với các trường hợp: khơng có năng lực trách nhiệm hành chính,

người mang thai có chứng nhận bệnh viện, phụ nữ hoặc người duy nhất nuôi con
dưới 36 tháng tuổi được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đó cư trú xác nhận
Biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc
▪ Là biện pháp xử lý hành chính áp dụng đối với người có hành vi vi phạm pháp
luật quy định tại Điều 94 của Luật xử lý vi phạm hành chính để lao động học
văn hóa, học nghề, sinh hoạt dưới sự quản lý của cơ sở giáo dục bắt buộc
▪ Thời hạn áp dụng: 06 tháng đến 24 tháng
▪ Đối tượng áp dụng: cụ thể tại Điều 94 luật xử lý vi phạm hành chính
Biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
▪ Là biện pháp xử lý hành chính áp dụng đối với người có hành vi vi phạm để
chữa bệnh, lao động, học văn hóa, học nghề dưới sự quản lý của cơ sở cai
nghiện bắt buộc
▪ Thời hạn áp dụng: từ 12 tháng đến 24 tháng
▪ Đối tượng áp dụng: cụ thể tại điều 96 Luật xử lý vi phạm hành chính
9

2

0

Tieu luan


2.5. Nhóm biện pháp khắc phục hậu quả
Các biện pháp khắc phục hậu quả bao gồm:
Buộc khơi phục lại tình trạng ban đầu bị thay đổi do hành vi vi phạm hành
chính gây ra
Buộc tháo dỡ cơng trình, phần cơng trình xây dựng khơng có giấy phép hoặc
xây dựng khơng đúng với giấy phép
Buộc thực hiện biện pháp khắc phục tình trạng ơ nhiễm mơi trường lây lan

dịch bệnh
Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ nước CHXHCNVN hoặc tái xuất hàng hóa, vật
phẩm, phương tiện.
Buộc tiêu hủy hàng hóa vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi,
cây trồng và mơi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại.
Buộc cải chính thơng tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn
Buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trên hàng hóa bao bì hàng hóa, phương tiện kinh
doanh, vật phẩm
Buộc thu hồi sản phẩm, hàng hóa khơng đảm bảo chất lượng.
Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính
hoặc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính
đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật.
Ngoài các biện pháp trên Chính phủ có thể quy định thêm các biện pháp khắc phục
hậu quả khác
2.6. Nhóm biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành
chính
Các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính quy định
cụ thể tại Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 và Nghị định 166/2013/NĐ-CP
Biện pháp khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập
Biện pháp khấu trừ tiền từ tài khoản
Biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

10

2

0

Tieu luan

Biện pháp thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định
xử phạt vi phạm hành chính do cá nhân, tổ chức khác đang giữ trong trường hợp cá
nhân, tổ chức sau khi vi phạm cố tình tẩu tán tài sản.
Biện pháp buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.
Các biện pháp khắc phục hậu quả

11

2

0

Tieu luan


Chương 3: Nội dung chủ yếu: nêu thực tế, tình hình việc vận dụng lý luận vào
thực tiễn theo kết cấu của lý luận
Xử phạt vi phạm hành chính là một loại hoạt động cưỡng chế hành chính cụ thể
mang tính quyền lực nhà nước, phát sinh khi có vi phạm hành chính, biểu hiện ở
việc áp dụng chế tài hành chính mang tính trừng phạt, gây cho đối tượng bị áp dụng
thiệt hại về vật chất hoặc tinh thần và do các chủ thể có thẩm quyền nhân danh Nhà
nước thực hiện theo quy định của pháp luật. Cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt
vi phạm hành chính (cưỡng chế hành chính) là biện pháp cưỡng chế do các cơ quan
hành chính nhà nước quyết định đối với cá nhân hay tổ chức có hành vi vi phạm
pháp luật hành chính nhằm ngăn ngừa những vi phạm có thể xảy ra hay ngăn chặn
những thiệt hại do thiên tai, địch họa gây ra.
Hiện nay cưỡng chế hành chính được thực hiện ở (mục 3, Điều 86. Cưỡng chế
thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, năm 2013 được sửa đổi bổ sung
năm 2014, 2017). Mặc dù văn bản xử lý vi phạm hành chính nêu trên đã quy định

cụ thể về nguyên tắc, trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp cưỡng chế, cũng như
thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế. Nhưng trên thực tiễn việc vận dụng kết cấu lý
luận, thực hiện biện pháp cưỡng chế hành chính của bộ, ngành, ủy ban nhân dân các
cấp vẫn chưa hiệu quả, đang gặp khơng ít khó khăn, vướng mắc, do đó kéo theo
nhiều hậu quả phát sinh, dẫn đến tình trạng lạm quyền, oan sai cho đối tượng được
quản lý.
Việc áp dụng phương pháp cưỡng chế trong quản lý nhà nước là cần thiết và quan
trọng. Quy định và áp dụng các biện pháp cưỡng chế hiện nay trong một số trường
hợp vẫn khơng có hiệu quả, chưa đúng với tính chất của các biện pháp, đã làm biến
dạng mục đích của việc áp dụng biện pháp ngăn chặn này. Pháp luật khơng quy định
chính xác tính chất, nội dung, vai trị của biện pháp cưỡng chế đã làm cho pháp luật
thiếu tính đồng bộ, thống nhất, từ đó làm hạn chế đến hiệu quả của hoạt động cưỡng
chế. Có nhiều lý do cho trường hợp này, cụ thể như: các quy định của pháp luật
khơng gần với thực tiễn tạo ra sự bất bình, đối kháng trong nhân dân hoặc trình độ
của người thực hiện pháp luật không đủ, không quy định biểu mẫu quyết định cưỡng
chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả nên gây nhiều khó khăn trong việc
sử dụng biểu mẫu quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu
quả khi nhà đầu tư, doanh nghiệp vi phạm, chưa quy định cụ thể việc phối hợp trong
xử lý vi phạm hành chính trên cơ sở thực hiện các kết luận của Đoàn thanh tra, kiểm
tra liên ngành…
12

2

0

Tieu luan


Trong số năm biện pháp nêu trong Điều 86 của luật xử lý vi phạm hành chính thì

có 4 biện pháp đầu tiên là để cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt có hình thức xử
phạt tiền và biện pháp cuối cùng là để cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt có biện
pháp khắc phục hậu quả. Trên thực tế, có những hình thức xử phạt khác như: tước
quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, đình chỉ hoạt động có thời hạn…
nhưng Luật xử lý vi phạm hành chính chưa có quy định biện pháp cưỡng chế trong
trường hợp đối tượng vi phạm không chấp hành quyết định. Ngoài ra, biện pháp
cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả tại Điều 86 của Luật xử lý
vi phạm hành chính cũng chỉ phù hợp với một số biện pháp khắc phục hậu quả được
quy định tại Điều 28 của Luật xử lý vi phạm hành chính. Đối với nhiều biện pháp
khắc phục hậu quả khác do Chính phủ quy định thì khơng thể áp dụng biện pháp
cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả tại Điều 86 của Luật xử lý
vi phạm hành chính. Vẫn cịn có nhiều sự bất cập trong việc quy định thẩm quyền
áp dụng biện pháp cưỡng chế khôi phục. Các quy định về thẩm quyền cưỡng chế
trong Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2014, 2017
cho thấy một số quy định về xử phạt vi phạm hành chính như ra quyết định, thẩm
quyền xử phạt, áp dụng biện pháp khơi phục cịn bất cập, thiếu tính khả thi. Có thể
đưa ra hai ví dụ so sánh: chiến sĩ cơng an nhân dân là chủ thể ở cấp thấp nhất có
thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, và khơng có thẩm quyền ra quyết định
cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt của mình. Tuy nhiên, trong thực tiễn vấn đề
cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt của chiến sĩ công an nhân dân hầu như không
phải đặt ra bởi tự bản thân người chiến sĩ công an nhân dân với sức mạnh của lực
lượng vũ trang đã có đủ uy lực để “cưỡng chế" bảo đảm cho việc thi hành quyết định
xử phạt của mình. Trong khi đó, Ủy ban nhân dân là cơ quan có thẩm quyền quản lý
nhà nước, đồng thời là cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành
chính cao nhất ở từng cấp. Nhưng việc ban hành và tổ chức thực hiện quyết định
cưỡng chế của Ủy ban nhân dân lại là một khó khăn, và Ủy ban nhân dân và các cơ
quan chun mơn của nó khơng, chức năng cưỡng chế. Các quy định về vấn đề này
trong Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2014, 2017
cũng khơng có thay đổi, dẫn đến bất cập nói trên vẫn chưa được khắc phục trong
thực tiễn quản lý hiện nay.

Việc áp dụng biện pháp cưỡng chế phịng ngừa hành chính có thể nói là khó khăn,
phức tạp nhất trong các nhóm cưỡng chế hành chính, đồng thời tỷ lệ chấp hành các
quyết định cưỡng chế này của người vi phạm không cao. Sở dĩ như vậy là vì có
những loại nghĩa vụ mà chỉ có thể do cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế thực hiện, lực
13

2

0

Tieu luan


lượng cưỡng chế khơng thể làm thay được. Ví dụ, nếu quyết định cưỡng chế là buộc
tháo dỡ cơng trình xây dựng trái phép thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm
quyền có thể thành lập Hội đồng cưỡng chế để tiến hành cưỡng chế tháo dỡ cơng
trình xây dựng trái phép theo thẩm quyền. Sự phức tạp trong áp dụng các biện pháp
cưỡng chế khôi phục hành chính thể hiện rất rõ trong cơng tác cưỡng chế giải phóng
mặt bằng, thu hồi đất. Xem xét hoạt động áp dụng cưỡng chế hành chính dưới góc
độ hiệu quả cho thấy cũng có vấn đề cần nghiên cứu. Như việc tổ chức quy mô và
cách thức tiến hành cưỡng chế nếu khơng nhìn nhận thấu đáo dễ gây nên bị cưỡng
chế như đối tượng phạm pháp - dẫn đến sự đối đầu không cần thiết của người dân
với cơ quan cơng quyền. Có những vụ việc cưỡng chế hành chính chưa cân nhắc kỹ
đã huy động đơng đảo cán bộ, chiến sĩ thuộc các lực lượng vũ trang vào cuộc, cùng
với nhiều phương tiện mang tính trấn áp, sai về xác định, đánh giá đối tượng, mục
đích cưỡng chế, từ đó sai về chỉ đạo. Thực tế đã xảy ra đối với một số vụ việc liên
quan đến đất đai, kết quả thu về có khi chỉ là thu hồi hay phá một ngôi nhà, nhưng
cái mất lại quá lớn, nhất là những vụ việc dẫn đến thương vong với việc thực thi
cưỡng chế trở thành điểm nóng với chi phí cho việc tổ chức, giải quyết hậu quả
khơng thể tính hết được, làm xấu đi hình ảnh của chính quyền và làm giảm lịng tin

của người dân vào chủ trương, chính sách của Nhà nước. Như vụ cưỡng chế thu hồi
đất ở Tiên Lãng, Hải Phòng; ở Văn Giang, Hưng Yên. Nhìn vào nhiều vụ việc cưỡng
chế với việc áp dụng biện pháp gây gắt, cứng rắn , nghiêm ngặt cho thấy công tác
dân vận, tuyên truyền, đối thoại với dân đã không được thực hiện tốt, người dân có
lý do để chưa đồng tình với một chủ trương khi lợi ích chưa được giải quyết thấu
đáo. Hơn thế nữa, nó tạo ra hình ảnh khơng tốt do việc lạm dụng cưỡng chế trong
công tác quản lý. Ngay chính trong tư duy của các cơ quan người có thẩm quyền
cưỡng chế đã quá nhấn mạnh đến việc xử phạt mà coi nhẹ việc áp dụng các biện
pháp cưỡng chế khôi phục. Kết quả là trong xử lý vi phạm hành chính tồn tại những
việc khơng tn thủ pháp luật hay được coi như là hiện tượng phản pháp luật, được
xem là phạt để có tồn tại. Việc xử lý tận gốc các ngôi nhà xây không phép, sai phép
ở Hà Nội trong những năm qua được xem là một trong số các hình thức làm dậy lên
hiện tượng trên.
Nhưng không hẳn mọi mặt của việc áp dụng biện pháp cưỡng chế là hạn chế mà
bên cạnh đó vẫn có nhiều ưu điểm, cần thiết trong xử lý vi phạm hành chính. Khi
trong xã hội xảy ra các tình huống bất thường vượt quá tầm kiểm soát quản lý của
con người, có tác động trực tiếp đến đời sống của khu vực và cộng đồng, thì cưỡng
chế hành chính là biện pháp hữu hiệu nhanh chóng thiết lập lại trật tự quản lý nhà
14

2

0

Tieu luan