Tìm hiểu về ngắn mạch
nguyên nhân và cách xử
lý
Ngắn mạch (hay đoản mạch) thường được sử dụng để chỉ ở những mạch bị lỗi làm giảm điện trở
trong mạch về rất nhỏ (gần bằng 0). Khi xảy hiện tượng ngắn mạch xảy ra có thể gây cháy nổ hoặc
sốc điện gây nguy hiểm cho con người, vậy thực hư hiện tượng này là gì? Cách phịng tránh như
thế nào mời bạn tham khảo trong bài viết dưới đây
Định nghĩa ngắn mạch
Như tên của nó, ngắn mạch là tình trạng dịng điện khơng hồn thành hành trình m ạch c ủa nó mà đi
theo một khoảng cách ngắn hơn so với hành trình được thiết lập. Về bản chất, trong một m ạch hoạt
động bình thường điện sẽ tìm cách quay trở lại mặt đất, nó sẽ đi qua các mạch dẫn và trở l ại bảng
điều khiển. Tuy nhiên, nếu các kết nối bên trong dây bị lỏng hoặc đứt, dòng điện sẽ bị “rò r ỉ”.
Trong trường hợp này, dòng điện ngay lập tức tìm cách chảy ngược xuống đất b ằng một con đường
ngắn hơn. Con đường đó rất có thể thơng qua các vật liệu dễ cháy, vật liệu dẫn điệnâ hoặc thậm chí
qua con người, đó là lý do tại sao một mạch ngắn có thể gây nguy hiểm như hỏa ho ạn ho ặc sốc
chết người
Lý do của việc đi tắt (nối tắt) này là do những vật liệu khác có điện trở thấp hơn so với điện trở c ủa
dây đồng. Ví dụ, trong một cơng tắc đèn có dây bị lỗi hoặc mấu nối lỏng lẻo, dây nóng b ị tróc l ớp
cách điện và chạm vào hộp điện kim loại hoặc mặt kim loại trên cơng tắc, dịng điện sẽ nh ảy về bất
kỳ phía nào có điện trở nhỏ nhất và truyền qua người thơng qua ngón tay, bàn tay hoặc b ất c ứ b ộ
phận nào của cơ thể tiếp xúc để đi xuống đất và gây nguy hiểm cho con ng ười
Đồng hồ đo điện đa năng để kiểm tra các lỗi về điện
Tìm hiểu về hai loại ngắn mạch
Nói chung, bất cứ điều kiện nào khiến các thiết lập dây dẫn trong m ạch b ị gián đoạn gây ra sai khác
so với ban đầu đều được xem là ngắn mạch. Trên thực tế, mặc dù, có hai tình hu ống có th ể đ ược
xem là ngắn mạch mặc dù chúng có tên gọi khác nhau
Ngắn mạch
– Thuật ngữ ngắn mạch được sử dụng phổ biến nhất bởi các thợ điện để chỉ tình huống
trong đó một dây nóng mang dịng điện chạm vào dây trung tính. Khi điều này xảy ra,
điện trở giảm ngay lập tức xuống rất nhỏ và dòng điện chạy trong mạch sẽ tăng rất lớn
và đi theo một con đường khác. Hiện tượng ngắn mạch xảy ra có thể đi kèm theo cháy,
nố gây nguy hiểm cho con người
Lối chạm đất
– Sự cố chạm đất là một loại ngắn mạch xảy ra khi dây nóng mang dịng điện tiếp xúc với một s ố
phần nối đất của hệ thống, chẳng hạn như dây nối đất bằng đồng, hộp treo tường bằng kim lo ại n ối
đất hoặc phần nối đất của thiết bị. Giống như ngắn mạch, một sự cố chạm đất làm cho điện trở
giảm ngay lập tức, điều này khiến dòng điện tăng nhanh bất ngờ và truyền theo một đường khác.
Trong lỗi chạm đất, thường không gây ra cháy nổ, tuy nhiên khả năng gây giật đi ện bất ng ờ là r ất
cao
Ba nguyên nhân gây ra ngắn mạch
Cách điện dây bị lỗi
– Lớp vỏ cách điện cũ hoặc bị hư hỏng có thể khiến dây trung tính và nóng chạm vào nhau và gây
đoản mạch. Nguyên nhân gây ra hiện tượng này có thể do móng tay, ốc vít, tu ổi thọ của dây dẫn
đều có thể làm cho vỏ dây hoặc lớp cách điện bị hư hỏng. Ngồi ra, lớp cách điện củng có th ể b ị hư
hỏng do sự phá hoại của các loại động vật gặm nhấm như chuột, sóc làm hở đo ạn dây đ ồng và gây
ra hiện tượng đoản mạch
Kết nối dây lỏng lẻo
– Các mối nối trong quá trình đấu dây bị nối lỏng có thể khiến dây trung tính và dây sống ch ạm vào
nhau. Kiểm tra và sửa chữa các kết nối dây bị lỏng giúp hạn chế tối đa hiện tượng này, vi ệc này
được thực hiện tốt nhất bởi các thợ kỹ thuật điện hoặc người có chun mơn
Thiết bị điện bị lỗi
– Khi một thiết bị được cắm vào ổ cắm trên tường, hệ thống dây điện của nó sẽ trở thành một phần
mở rộng của mạch và bất kỳ vấn đề nào xảy ra với hệ thống điện của thiết bị đều trở thành sự cố
của mạch. Các thiết bị cũ hoặc hỏng có thể gây đoản mạch bên trong sau một th ời gian dài s ử
dụng. Đoản mạch trong các thiết bị có thể xảy ra ở phích cắm, trong dây nguồn hoặc bên trong
chính thiết bị. Để kiểm tra một thiết bị cũ có cịn sử dụng tốt hay không tốt nhất là nhờ đến các thợ
sữa đối với các thiết bị điện lớn. Đối với các thiết bị nhỏ đơn giản như bóng đèn có thể tự s ửa nếu
bạn có kiến thức về điện
Ba phương tiện bảo vệ chống đoản mạch
Bởi vì cả ngắn mạch cổ điển và sự cố chạm đất đều có nguy cơ gây sốc và hỏa hoạn, hệ thống dây
điện của bạn có nhiều phương tiện khác nhau để bảo vệ chống lại những nguy hiểm đó.
Cầu dao hoặc cầu chì
Kể từ những năm 1960, hầu như tất cả các hệ thống dây mới hoặc đường dây cữ đều được cập
nhật một bảng điều khiến chính chứa các bộ ngắt mạch riêng biệt để điều khi ển các m ạch riêng lẻ
trong nhà. Các mạch điện cũ hơn thường sử dụng cầu dao hoặc cầu chì để ngắt điện. Các cầu dao
và cầu chì sử dụng một hệ thống lị xo hoặc khí nén bên trong để cảm nh ận sự thay đ ổi của dòng
điện và tự phá vỡ kết nối mạch khi xảy ra các sự cố bất thường, chẳng hạn như dòng điện b ất ngờ
xảy ra trong một mạch ngắn.
Bộ ngắt mạch nối đất (GFCIs)
Bắt đầu từ năm 1971, Luật điện quốc gia bắt đầu yêu cầu bảo vệ lỗi chạm đất,
thông qua bộ ngắt mạch GFCI đặc biệt hoặc ổ cắm đầu ra GFCI. Các thiết bị
này cung cấp một chức năng tương tự như bộ ngắt mạch thông thường, ở chỗ
chúng cảm nhận được sự thay đổi của dòng điện, nhưng chúng nhạy hơn nhiều
so với bộ ngắt mạch và tắt dòng điện khi chúng cảm nhận được sự dao động rất
nhỏ của dịng điện. GFCI có giá trị nhất trong việc bảo vệ chống lại điện giật xảy ra trong lỗi đo ản
mạch chạm đất.
Thiết bị ngắt mạch (AFCIs)
Bắt đầu từ năm 1999, luật điện quốc gia bắt đầu yêu cầu một
loại bảo vệ mới nhằm ngăn chạn sự bắn điện giữa các tiếp xúc
kim loại, có thể xảy ra khi kết nối dây bị lỏng nhưng khơng đứt
hồn tồn. Bạn có thể nghĩ về AFCI như một thiết bị dự đốn
đoản mạch và tắt nguồn trước khi nó có thể đạt đến tình trạng
đoản mạch. Khơng giống như GFCIs, được thiết kế để bảo vệ
chống giật điện, AFCIs hữu ích nhất để ngăn ngừa hỏa hoạn
gây ra cháy nô. Bảo vệ AFCI có thể được cung cấp cả bởi bộ
ngắt mạch AFCI hoặc hộp điều khiển AFCI
Các bước xử lý khi gặp hiện tượng đoản mạch
Dấu hiệu nhận biết phổ biến nhất của hiện tượng ngắn mạch là khi bộ ngắt mạch kích hoạt và làm
cho mạch bị tắt. Tuy nhiên, có những yếu tố khác có thể khiến bộ ngắt mạch bị ngắt, chẳng h ạn nh ư
quá tải điện. Vì vậy điều quan trọng là phải xác định lý do tại sao bộ ng ắt đ ược kích hoạt. N ếu bộ
ngắt mạch tiếp tục ngắt ngay sau khi được đặt lại , đó là dấu hiệu mạnh cho th ấy có sự cố nối tắt ở
đâu đó dọc theo mạch hoặc trong một trong các thiết bị được kết nối với mạch đó.
Quy trình kiểm tra đoản mạch đơn giản
– Bước 1: Xác định vị trí bộ ngắt mạch bị ngắt: Tại bảng điều khiển chính, hãy tìm một bộ ngắt
mạch nào đó trên mạch đã bị ngắt, bạn có thể nhận biết được nó bằng một đèn báo hiệu màu đ ỏ
hoặc cam. Hoặc bạn củng có thể dị tự động bằng cách xem đến từng khu vực và xem công tắc nào
đã bị TẮT từ đó xác định vị trí bị hỏng
– Bước 2: Kiểm tra dây nguồn của thiết bị: Kiểm tra tất cả các dây nguồn của các thiết bị được
cắm dọc theo mạch bạn đang nghi bị lỗi. Nếu tìm thấy bất kỳ hư hỏng nào hoặc lớp vỏ cách điện
của dây điện bị nóng chảy (trầy xước làm lộ lớp dây đồng), rất có khả năng hiện tượng đoản m ạch
xảy ra ngay tại thiết bị đó, rút phích cắm thiết bị này khỏi mạch. Sau khi rút phích c ắm c ủa thi ết b ị
tình nghi hãy mở công tắc điện. Nếu mạch hiện vẫn hoạt động mà khơng bị vấp l ần nữa, thì lúc này
bạn đã phát hiện được và hãy tiến hành xử lý thiết bị điện bị lỗi. Tuy nhiên, nếu b ộ ngắt mạch vẫn
ngắt ngay lập tức, hãy chuyển sang bước tiếp theo.
– Bước 3: Tắt tất cả các công tắc đèn và thiết bị dọc theo mạch: Sau đó, xoay cầu dao trở lại vị
trí BẬT.
– Bước 4: Bật từng cơng tắc đèn hoặc công tắc thiết bị dọc theo mạch: mở lần lượt từng công
tắc một. Nếu gặp một công tắc nào khiến bộ ngắt mạch bị ngắt lần nữa, bạn đã xác định được
thành phần hư hỏng của mạch và chắc chắn lỗi bắt đầu từ đây
– Bước 5: Sửa chữa sự cố mạch dây. Đây là một bước mà bạn cần có sự hỗ trợ của một thợ điện
lành nghề. Đừng cố gắng điều này trừ khi bạn rất tự tin về kiến thức và trình độ kỹ năng của mình
Đồng hồ vạn năng kiểm tra điện âm tường
Ngồi ra, nếu khơng thể tìm thấy bất kỳ vấn đề rõ ràng nào trong trong các thi ết b ị điện ho ặc k ết n ối
dây cố định, thì vấn đề có thể xảy ra ở đâu đó trong các mạch điện âm tường. Đề giải quyết v ấn đề
này bạn nên gọi cho thợ sửa chữa điện để được hỗ trợ tốt nhất. Không mở lại mạch cho đến khi s ự
cố đã được xác định và sửa chữa, làm như vậy có thể gây nguy cơ hỏa hoạn và s ốc cho bạn và gia
đình bạn. Bất kỳ mùi khói hoặc dấu hiệu của than hoặc nhựa nóng chảy là một dấu hiệu bạn có một
vấn đề nghiêm trọng.
Thơng tin liên hệ
Công ty TNHH Đầu Tư Phát Triển Cuộc Sống
+84 28 3977 8269 / +8428 3601 6797
Email: Website: htts://lidinco.com/
487 Cộng Hịa, phường 15, quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh
