(Luận văn thạc sĩ) biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở trường trung cấp kỹ thuật quân khí, tổng cục kỹ thuật

BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

PHẠM VĂN THỤY

BIỆN PHÁP QUẢN LÍ PHƢƠNG TIỆN KỸ THUẬT
DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP KỸ THUẬT
QUÂN KHÍ, TỔNG CỤC KỸ THUẬT

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2013

Luan van


BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

PHẠM VĂN THỤY

BIỆN PHÁP QUẢN LÍ PHƢƠNG TIỆN KỸ THUẬT
DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP KỸ THUẬT
QUÂN KHÍ, TỔNG CỤC KỸ THUẬT

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số

: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. BÙI HỒNG THÁI

HÀ NỘI - 2013

Luan van


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chƣơng 1

Trang
3
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÍ
PHƢƠNG TIỆN KỸ THUẬT DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TRUNG CẤP KỸ THUẬT QUÂN
KHÍ, TỔNG CỤC KỸ THUẬT

11

1.1 Cơ sở lý luận quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí

11

1.2 Mục tiêu, nội dung quản lí phương tiện kỹ thuật dạy
học ở Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí

29

1.3 Những nhân tố tác động đến hoạt động quản lí phương

tiện kỹ thuật dạy học ở Trường Trung cấp Kỹ thuật
Quân khí

32

1.4 Thực trạng sử dụng, quản lí phương tiện kỹ thuật
dạy học ở trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí

37

Chƣơng 2

YÊU CẦU, BIỆN PHÁP QUẢN LÍ PHƢƠNG
TIỆN KỸ THUẬT DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
TRUNG CẤP KỸ THUẬT QUÂN KHÍ, TỔNG
CỤC KỸ THUẬT HIỆN NAY

52

2.1 Yêu cầu trong xây dựng và thực hiện các biện pháp
quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở Trường
Trung cấp Kỹ thuật Quân khí, Tổng cục Kỹ thuật
hiện nay

52

2.2 Hệ thống biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy
học ở Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí hiện nay

56

2.3 Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp đề xuất

70

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

80

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

83

PHỤ LỤC

85

Luan van


4
Những chữ viết tắt trong luận văn

Viết đầy đủ là

Viết t¾t

Cán bộ giáo viên

CBGV

Cơ sở vật chất

CSVC

Giáo dục-Đào tạo

GD-ĐT

Phương tiện kỹ thuật dạy học

PTKTDH

Trang bị trường học

TBTH

Trung học phổ thông

THPT

Luan van


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn

t i

C ng v i quá tr nh đổi m i cả về nội dung và phương pháp giáo dục - đào
tạo v i nhiều mô h nh, biện pháp khác nhau nhằm mở rộng qui mơ, nâng cao tính
tích cực trong dạy và học một cách toàn diện, giúp người học hư ng t i việc học
tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động th quá tr nh đổi m i hoạt dộng
giáo dục - đào tạo còn g n v i sự phát tri n của khoa học kỹ thuật và đáp ng sự
phát tri n v n hoá - x hội Muốn vậy cần phải đổi m i đ ng bộ các thành tố trong
cấu trúc quá tr nh dạy học, trong đó phương tiện kỹ thuật dạy và học là một thành
tố rất quan trọng
Luật Giáo dục n m 2005 và sửa đổi n m 2009 đ ghi rõ: Mục tiêu giáo dục
là đào tạo người Việt Nam phát tri n tồn diện có đạo đ c, tri th c s c khoẻ thẩm
mỹ và nghề nghiệp, trung thành v i lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa x hội,
h nh thành và phát tri n nhân cách phẩm chất và n ng lực của công dân đáp ng
v i yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Đ thực hiện được mục
tiêu giáo dục, trong Chiến lược phát tri n GD-ĐT giai đoạn 2011 – 2020 đ nêu
rõ: Tiếp tục công tác xây dựng cơ sở vật chất nhà trường theo hư ng kiên cố hoá,
đảm bảo yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục Vậy, vấn đề quản lí phương tiện
kỹ thuật dạy học tạo bư c chuy n biến cơ bản trong quản lí giáo dục và nâng cao
chất lượng giáo dục, thúc đẩy bư c chuy n biến sự nghiệp giáo dục phát tri n toàn
diện nhằm đáp ng u cầu cơng nghiệp hố hiện đại hố đất nư c
Đổi m i phương pháp dạy học có vị trí quan trọng trong việc nâng cao
chất lượng GD-ĐT Đổi m i phương pháp dạy học, trong đó có đổi m i biện
pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học của nhà trường, sẽ đem lại bộ mặt
m i cho giáo dục nói chung và dạy học nói riêng trong x hội hiện đại Quản
lí phương tiện kỹ thuật dạy học là quản lí một trong những thành tố của quá
tr nh dạy học Phương tiện kỹ thuật dạy học là một điều kiện rất quan trọng đ

Luan van

4
đổi m i nội dung, chương tr nh, phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục
Trong những n m gần đây việc đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị cho nhà
trường còn hạn chế ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động dạy và học trong các
nhà trường Thực tế ở Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí - Tổng cục Kỹ
thuật - Bộ Quốc phịng, hệ thống cơ sở vật chất thiết bị trường học mà đặc
biệt là phương tiện kỹ thuật dạy học có mặt chưa đáp ng nhu cầu hoạt động
dạy và học của nhà trường Hầu hết trang thiết bị do trên đầu tư nên cũng có
nhiều vấn đề bất cập tiếp tục phải giải quyết như: Kinh phí ít, bổ sung thiết bị
trường học không được thường xuyên, không đ ng bộ chưa đủ chủng loại, vũ
khí trang bị một số chủng loại chưa được đầu tư so v i ở đơn vị…Mặt khác,
quan đi m của giáo viên về việc sử dụng mơ h nh học cụ một số cịn hạn chế,
họ ngại sử dụng v nó c ng kềnh, việc sử dụng trang thiết bị tr nh chiếu chưa
được thường xuyên v phải đầu tư nhiều thời gian sưu tầm tài liệu, biên soạn
bài giảng tr nh chiếu V vậy, việc sử dụng thiết bị trường học và ng dụng
vào phương pháp dạy học còn hạn chế
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tơi chọn “Biện pháp quản lí
phương tiện kỹ thuật dạy học ở Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí,
Tổng cục Kỹ thuật” làm đề tài luận v n tốt nghiệp
2. Tình hình nghiên cứu liên quan ến

t i

Giáo dục là một hiện tượng x hội đặc biệt, bản chất của nó là sự truyền
đạt và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử – x hội của các thế hệ lồi người Nhờ có
giáo dục mà các thế hệ nối tiếp nhau phát tri n, tinh hoa v n hóa dân tộc và
nhân loại được kế thừa, bổ sung và trên cơ sở đó mà x hội lồi người không
ngừng tiến lên Lịch sử phát tri n giáo dục, các quốc gia muốn phát tri n bền
vững th vấn đề quan trọng th phải tập trung đầu tư cho phát tri n giáo dục;

trong đó có sự quan tâm rất l n đến sự phát tri n phương tiện kỹ thuật dạy học

Luan van


5
nhằm không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học V vậy, các nhà khoa học
đ đầu tư nghiên c u trên nhiều b nh diện khác nhau và đ ra những kết luận có
giá trị về lí luận và thực tiễn của phương tiện kỹ thuật dạy học
Từ thời Phục Hưng, nhiều nhà giáo dục tiên phong đ đưa ra các quan
đi m về phương pháp dạy học tích cực Theo họ đ giúp học sinh n m vững các
vấn đề học tập cần sử dụng phương tiện trực quan J.A.Komenxki (1592-1670)
nhà giáo dục lỗi lạc người Séc đánh giá rất cao vai trị của phương tiện dạy học,
ơng cho rằng “trực quan là nguyên t c vàng ngọc” Ông yêu cầu trong dạy học
giáo viên phải sử dụng các phương tiện trực quan đ người học huy động tất cả
các giác quan vào việc tri giác tài liệu, nhờ đó mà nâng cao khả n ng nhận th c
Theo V I Lênin, quy luật nhận th c của con người là “từ trực quan sinh động đến
tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn” Lí thuyết về dạy học trực
quan đ phát tri n c ng v i các lĩnh vực khác, từ đó giúp chúng ta nhận định được vai trò của phương tiện - thiết bị trực quan trong quá tr nh dạy học, giúp
người học lĩnh hội được cả bản chất sự vật hiện tượng dễ dàng hơn.
Ngày nay, trư c sự phát tri n mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghệ
thông tin và hội nhập quốc tế đ đem đến cho Việt Nam những kinh nghiệm
và cơ hội quý trong đầu tư, phát tri n giáo dục Một trong các bài học l n của
các nư c có nền giáo dục tiên tiến là đầu tư phương tiện kỹ thuật dạy học cho
các nhà trường Bởi v , muốn có chất lượng dạy học tốt, chất lượng con người
được đào tạo giỏi về kỹ n ng nghề nghiệp th đi c ng v i nó là phải t ng
cường đầu tư, phát tri n phương tiện kỹ thuật dạy học, đây là một thành tố
không th thiếu của quá tr nh dạy học hiện đại
C ng v i quá tr nh đổi m i của đất nư c, việc nghiên c u cải tiến, ng dụng,
phát tri n phương tiện kỹ thuật dạy học trở thành chủ đề thu hút được sự quan tâm

của các nhà khoa học, nhà giáo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo g n liền lí thuyết
v i thực hành Tiêu bi u là các công tr nh nghiên c u, đề tài khoa học sau:

Luan van


6
“Phương tiện kỹ thuật và đ d ng dạy học” của Nguyên Lương (1995);
“Vai trò của phương tiện dạy học trong dạy học hiện nay” của H a Xuân
Trường (1997); “Hiện trạng và những giải pháp đầu tư phát tri n khai thác
phương tiện kỹ thuật dạy học trong nhà trường quân đội” của Nguyễn Lương
Sơn (1997); “Công tác thiết bị trường học trong giai đoạn hiện nay” của Lê
Hoàng Hảo (1998) báo cáo tại Hội nghị toàn quốc về thiết bị giáo dục Nhiều
nhà giáo, nhà nghiên c u khoa học quan tâm nghiên c u vấn đề chế tạo, quản lí,
sử dụng và bảo quản phương tiện dạy học trong nhà trường như: Tác giả Tô
Xuân Giáp, Võ Chấp, Vũ Trọng Rỹ…Những công tr nh nghiên c u của các tác
giả đ xây dựng được một hệ thống lí luận về vị trí, vai trị, tác dụng và một số
yêu cầu về nguyên t c chế tạo, sử dụng cũng như quản lí phương tiện dạy học
trong nhà trường hiện nay
Việc nghiên c u các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, đ
được nhiều nư c trên thế gi i quan tâm đến, trong thời gian qua có nhiều tác
giả trong nư c đ nghiên c u tiêu bi u như: "Các giải pháp quản lý cơ sở vật
chất và trang thiết bị trường học". Đề tài “Một số biện pháp quản lý cơ sở vật
chất và thiết bị trường học của hiệu trưởng trường THPT Sóc Sơn Hà Nội”
của tác giả Đỗ Hồng Điệp Thơng qua việc t m hi u thực trạng việc quản lý
CSVC & TBTH của hiệu trưởng trường THPT Sóc Sơn Hà Nội trong giai
đoạn 1996-2004, đề tài đ đề xuất một số biện pháp xây dựng và quản lý
CSVC & TBTH của hiệu trưởng trường THPT Sóc Sơn Hà Nội Đề tài: “Các
biện pháp quản lý cơ sở vật chất và trang thiết bị trường học ở trường THPT
Hải Phòng” của tác giả Vũ V n Trà, đề tài “Các biện pháp quản lý cơ sở vật

chất và trang thiết bị trường học ở một số trường THCS Thanh Hoà” của tác
giả Lê Xuân Đào, đề tài luận v n “Biện pháp phát tri n phương tiện kỹ thuật
dạy học trong nhà trường quân đội” của tác giả Nguyễn Thanh Hà…Các cơng
tr nh nghiên c u đó đ đưa ra một số kết quả thực tiễn ở Việt Nam trong giai

Luan van


7
đoạn hiện nay giúp các nhà nghiên c u quản lý giáo dục có cách nh n tổng
th tồn diện hơn về quản lý cơ sở vật chất và trang thiết bị trường học
Tuy nhiên vấn đề: "Quản lý phương tiện kỹ thuật dạy học" không th
giống nhau ở mỗi cơ sở giáo dục Quản lý phương tiện kỹ thuật dạy học của
trường trung cấp nói chung và Trường Trung cấp Qn khí, Tổng cục Kỹ thuật
nói riêng cịn được ít nghiên c u V mỗi cơ sở giáo dục, mỗi cấp quản lý, mỗi
cấp học có điều kiện, bản s c riêng và mục tiêu giáo dục và đào tạo riêng Hơn
nữa việc nghiên c u cơ sở vật chất và trang thiết bị trường học ở trường trung
cấp kỹ thuật có th khác v i ở trường phổ thơng.
Tóm lại, các cơng tr nh, đề tài trên đ nghiên c u về phương tiện kỹ
thuật dạy học ở các khía cạnh khác nhau như: Nguyên lí, cấu tạo, phân loại,
tính n ng tác dụng của từng loại phương tiện; luận giải những cơ sở lí luận,
thực tiễn và đề xuất phương hư ng biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí, khai
thác, sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật dạy học trong các nhà trường
Những kết quả nghiên c u trên là cơ sở giúp cho việc kế thừa, hồn
thiện c n c lí luận của vấn đề phương tiện kỹ thuật dạy học, góp phần nghiên
c u biện pháp quản lý phương tiện kỹ thuật dạy học nhằm mục đích nâng cao
chất lượng dạy học và GD-ĐT trong Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí
hiện nay
3. Mục

ch v nhiệm vụ nghiên cứu

* Mục ích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hố lí luận quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học và
đánh giá thực trạng việc quản lí cơ sở phương tiện kỹ thuật dạy học của
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí; đề xuất hệ thống biện pháp quản lí
phương tiện kỹ thuật dạy học hiện nay của ở Trung cấp Kỹ thuật Qn khí
góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.

Luan van


8
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên c u lý luận và thực tiễn quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học
thuộc quản lý nhà trường ở Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí
Khảo sát đánh giá thực trạng quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí.
Đề xuất hệ thống biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí, Tổng cục Kỹ thuật hiện nay
4. Khách thể, ối tƣợng v phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Hoạt động quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở Trường Trung cấp
Kỹ thuật Quân khí, Tổng cục kỹ thuật
* Đối tượng nghiên cứu
Hệ thống biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở Trường
Trung cấp Kỹ thuật Quân khí, Tổng cục Kỹ thuật
* Phạm vi nghiên cứu
Các số liệu nghiên c u và thời gian từ n m 2007 – 2012.
5. Giả thuyết khoa học

Quản lí và sử dụng có hiệu quả phương tiện kỹ thuật dạy học có ý
nghĩa to l n đối v i việc nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường Nếu
trong hoạt động quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học của nhà trường mà đề ra
hệ thống biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ph hợp v i điều
kiện thực tiễn của nhà trường như: Nâng cao nhận th c vai trò, tầm quan
trọng của phương tiện kỹ thuật dạy học, kế hoạch hóa việc việc đầu tư, phát
tri n phương tiện kỹ thuật dạy học một cách khoa học, hợp lí; đ ng thời
thường xuyên b i dưỡng n ng lực quản lí, khai thác, sử dụng phương tiện kỹ
thuật dạy học cho các chủ th ; kết hợp v i cải tiến, phát huy sáng chế phương
tiện kỹ thuật dạy học th hoạt động quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở

Luan van


9
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí được được t ng lên cả số lượng và chất
lượng, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học Trường Trung cấp Kỹ thuật
Quân khí hiện nay
6. Phƣơng pháp luận v phƣơng pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận
Đề tài được xây dựng trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện ch ng,
đ ng thời quán triệt sâu s c các quan đi m cơ bản của Chủ nghĩa Mác – Lê Nin,
tư tưởng H Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về quản lí nhà nư c về giáo
dục, các quan đi m, nguyên t c phương pháp của khoa học quản lí giáo dục, lý
luận về quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở nhà trường quân đội
* Phương pháp nghiên cứu
Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận bao gồm:
Phân tích và hệ thống hố các tài liệu lí luận, các cơng tr nh nghiên c u
có liên quan:
Nghiên c u các tài liệu của các nhà khoa học, tạp chí, sách báo có liên

quan vấn đề nghiên c u;
Nghiên c u các Quyết định, Nghị quyết và các v n bản của Đảng, Nhà
nư c; của Bộ Giáo dục - Đào tạo, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Kỹ thuật;
Nghiên c u các Quyết định, Nghị quyết, Chỉ thị của Trường Trung cấp
Kỹ thuật Quân khí;
Phương pháp này d ng đ xây dựng cơ sở lí luận, phương pháp luận và
các phương pháp nghiên c u của đề tài
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra: Nhằm t m hi u thực trạng sử dụng các biện pháp
quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học và thực trạng sử dụng các biện pháp
quản lí cơ sở vật chất và thiết bị của Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí
trong giai đoạn hiện nay

Luan van


10
Phương pháp quan sát: T m hi u thực trạng họat động quản lí phương
tiện kỹ thuật dạy học của Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí hiện nay
Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm: Bằng việc đưa ra kết quả
nghiên c u lí luận thực tiễn và lấy thực tiễn đ ki m nghiệm lại kết quả
nghiên c u lí luận, phương pháp này được sử dụng nhằm đánh giá tính hợp lí
và khả thi của các biện pháp quản lí mà chúng tơi đề xuất
Phương pháp chun gia: Bằng việc đưa ra phiếu hỏi một số cán bộ quản
lí (Hiệu trưởng, Hiệu phó, cán bộ quản lý giáo dục) trực tiếp tham gia quản lí
phương tiện kỹ thuật dạy học có kiến th c và kinh nghiệm quản lí phương tiện
kỹ thuật dạy học Trường Trung cấp Kỹ thuật Qn khí.
Sử dụng tốn thống kê xử lí số liệu: D ng phần đ xử lí số liệu thu thập
được qua phiếu hỏi, đem lại kết quả chính xác, khách quan, có độ tin cậy cao
7. Ý nghĩa của luận văn

Trên cơ sở khái quát hóa, hệ thống hóa lí luận về quản lí phương tiện
kỹ thuật dạy học và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn công tác quản lí phương
tiện kỹ thuật dạy học nói chung và quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở
Trường Trung cấp Kỹ thuật Qn khí, Tổng cục Kỹ thuật nói riêng, luận v n
đề xuất hệ thống biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học của Trường
Trung cấp Kỹ thuật Quân khí hiện nay Luận v n thực hiện thành cơng có ý
nghĩa rất quan trọng về mặt lí luận và thực tiễn quản lí phương tiệc dạy học ở
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí; giúp cho các chủ th quản lí nâng cao
hiệu quả quả lí phương tiện kỹ thuật dạy học đ góp phần duy tr và âng cao
chất lượng công tác GD-ĐT của Nhà trường
8. Cấu trúc luận văn gồm
Luận v n bao g m phần mở đầu, hai chương (7 tiết), Kết luận, kiến
nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục

Luan van


11
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÍ PHƢƠNG TIỆN
KỸ THUẬT DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP
KỸ THUẬT QUÂN KHÍ, TỔNG CỤC KỸ THUẬT
1.1. Cơ sở lý luận quản l phƣơng tiện kỹ thuật dạy học ở Trƣờng
Trung cấp Kỹ thuật Quân kh
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
a. Quan niệm về phương tiện kỹ thuật dạy học
Theo các chuyên gia nghiên c u về giáo dục của Việt Nam cho rằng:
phương tiện kỹ thuật dạy học là thuật ngữ chỉ một vật th hoặc một tập hợp
đối tượng vật chất mà người giáo viên sử dụng v i tư cách là phương tiện
điều khi n hoạt động nhận th c của học sinh Còn đối v i học sinh th đó là

các ngu n tri th c, là các phương tiện giúp học sinh lĩnh hội các khái niệm,
định luật, lý thuyết khoa học h nh thành trong họ kỹ n ng, kỹ xảo nhằm đạt
được mục đích của quá tr nh dạy học
Phương tiện dạy học được hi u là những dụng cụ, máy móc, thiết bị,
vật dụng cần thiết cho hoạt động dạy và học, giúp cho quá tr nh nhận biết,
lĩnh hội kiến th c của người học được tốt hơn Ví dụ: sách giáo khoa, giáo
tr nh, bảng viết, bảng dữ liệu đ chuẩn bị sẵn, tranh ảnh, phim, các đoạn clip
hoạt h nh mô phỏng c ng v i máy chiếu qua đầu (overheat), máy chiếu đa
n ng Projecter v i sự trợ giúp của máy tính, của các phần mềm, chương tr nh
như Powerpoint, mindmap, Workbelch,…vật mẫu, vật thật các phương tiện,
dụng cụ trang bị trong các phịng thí nghiệm thực hành
Phương tiện dạy học: là những vật mang (ch a đựng) thơng tin học tập,
cịn coi là giá mang thơng tin (phần mềm) Nghĩa là, tự bản thân mỗi phương
tiện đều ch a đựng một khối lượng thông tin học tập nhất định, dư i dạng chữ,
âm thanh hoặc h nh ảnh, đó là các b ng đĩa ghi âm, ghi h nh mang nội dung học

Luan van


12
tập, các phương tiện d ng cho sự tập dượt thành thạo các kỹ n ng thực hành
như: các thiết bị mơ phỏng, các vũ khí, đạn dược, khí tài quân sự…Các phương
tiện trên được sử dụng thông qua các nguyên lí sư phạm, tâm lí, khoa học kỹ
thuật, nhằm xây dựng cho học viên một khối lượng kiến th c hay cải thiện cách
ng xử, h nh thành các kỹ n ng hoạt động thực tiễn
Thiết bị kỹ thuật: là những vật chuy n tải thông tin, làm cho thơng tin
có ý nghĩa, có tác dụng (phần c ng) Nghĩa là, thiết bị kỹ thuật cung cấp cho
các giác quan của người học ngu n thông tin học tập dư i dạng tiếng hoặc
h nh ảnh, hoặc cả hai c ng một lúc, trong đó những phương tiện như máy
chiếu, các loại máy thu thanh, thu h nh, máy vi tính…là kết quả của sự phát

tri n khoa học và cơng nghệ thơng tin điện tử, có tác dụng t ng n ng xuất và
hiệu quả truyền đạt các thơng tin học tập rất cao đến người học
Có th hi u phương tiện kỹ thuật dạy học là tất cả các phương tiện vật
chất, kỹ thuật và sản phẩm khoa học - công nghệ (ch a đựng) thông tin học tập
được huy động vào các hoạt động giáo dục- đào tạo trong nhà trường
Các loại h nh, đặc đi m và yêu cầu phương tiện kỹ thuật dạy học:
Loại hình phương tiện kỹ thuật dạy học:
Phương tiện kỹ thuật dạy học được phân loại theo rất nhiều cách, sau
đây là cách phân loại phổ biến nhất v i 2 loại phương tiện kỹ thuật dạy học
cho hai mục đích:
Loại d ng đ ch ng minh: Được sử dụng vào mục đích t m ra hoặc
ch ng minh các hiện tượng, các quy luật tự nhiên và x hội, nói chung là xây
dựng những tri th c trong việc truyền đạt những tri th c nhân loại từ người
dạy đến người học
Loại d ng đ thực hành: Được d ng đ củng cố kiến th c và rèn luyện
kỹ n ng, kỹ sảo cho người học

Luan van


13
Dựa vào h nh th c t n tại của phương tiện kỹ thuật dạy học, phân loại
như sau:
Mơ hình: Là vật thay thế cho hiện tượng, sự vật có thực nhưng đ được đơn
giản hoá nhưng vẫn giữ được những thuộc tính cơ bản của sự vật hiện tượng
Mẫu vật: Là vật thực cịn giữ được tồn bộ các thuộc tính tự nhiên vốn có
Ấn phẩm: Tranh, ảnh, bản đ , sơ đ , bi u bảng được in trên giấy
Tài liệu nghe - nh n, phim, bản trong, b ng đĩa âm thanh, b ng đĩa h nh ảnh
Dụng cụ thí nghiệm: Ch ng minh và thực hành đ tái tạo lại những sự
vật hiện tượng

Phương tiện kỹ thuật nghe - nhìn, máy tính: Đ th hiện các tài liệu trực quan
Việc dạy học theo hư ng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo
của người học Có liên quan chặt chẽ đến phương tiện kỹ thuật dạy học:
Người học được tổ ch c hoạt động được làm (thực hành) nhiều hơn và
thông qua việc làm đó mà chiếm lĩnh tri th c
Sự đổi m i ở đây chính là cách th c, điều kiện, cơng nghệ m i nhằm
thực hiện phương pháp đ có mà thơi và chính cái đổi m i đó lại nhờ vào
phương tiện kỹ thuật dạy học góp phần cho học sinh hoạt động
Như vậy: Phương tiện kỹ thuật dạy học góp phần nâng cao chất lượng
của các phương pháp dạy học đ có mà khơng làm thay đổi bản chất các
phương pháp này
Phương tiện kỹ thuật dạy học góp phần đ c lực vào việc đa dạng hoá
các h nh th c dạy học:
Phương tiện kỹ thuật dạy học ch a đựng những thơng tin đ được m hố
có tiềm n ng to l n về tri th c và phương pháp làm việc theo hư ng hoạt động
việc làm trong quá tr nh học tập Nếu phương tiện kỹ thuật dạy học đủ và đa
dạng sẽ cho phép tổ ch c nhiều nhiều hoạt động dạy học phong phú và có hiệu
quả Phương tiện kỹ thuật dạy học là nhân tố đảm bảo chất lượng dạy học.

Luan van


14
Xuất phát từ đặc trưng và tư duy h nh ảnh, tư duy cụ th của con người
trong quá tr nh dạy học, yếu tố trực quan đóng vai trị quan trọng đối v i sự lĩnh
hội kiến th c của người học, đặc biệt quan trọng là kênh h nh Khoa học đ ch ng
minh khả n ng của các giác quan trong việc tiếp thu các tri th c có các giác độ:
nghe 10%, nh n 81% các giác quan khác 9% (theo tài liệu VAT proheet)
b. Vị trí phương tiện kỹ thuật dạy học ược xác ịnh từ các góc ộ
chủ yếu sau:

* Từ góc độ cấu trúc của hoạt động giáo dục - dạy học: Hoạt động giáo
dục nói chung và dạy học nói chung (gọi t t là giáo dục - dạy học) có cấu trúc
g m các thành tố chủ yếu là mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện điều kiện, h nh th c tổ ch c, lực lượng giáo dục - dạy học và môi trường (tự
nhiên và x hội)
Theo hư ng tiếp cận này, đ cho quá tr nh giáo dục nói chung và dạy
học nói riêng vận hành theo hư ng phát tri n th phải tạo được sự cộng tác tối
ưu của lực lượng giáo dục - dạy học nhằm xác đúng các nguyên t c, qui luật,
áp dụng hài hoà các phương pháp, tận dụng các phương tiện và điều kiện tổ
ch c có hiệu quả các h nh th c dạy học, t m ra phương th c đánh giá, t m ra
phương th c đánh giá kết quả giáo dục đáng tin và tận dụng các yếu tố của
môi trường (tự nhiên và x hội) Trong sơ đ trên phương tiện kỹ thuật dạy học
th hiện rõ là một thành tố cơ bản mang tính tất yếu đ mang lại kết quả dạy học
và góp phần quan trọng trong thực hiện mục tiêu dạy học
Như vậy, dư i góc độ này phương tiện kỹ thuật dạy học nằm trong hệ
thống các thành tố, cấu trúc của quá tr nh giáo dục nói chung và quá tr nh dạy
học nói riêng
* Từ mục đích và phương tiện giáo dục: Đ thực hiện được mục đích
giáo dục nói chung và dạy học nói riêng th cần có những phương tiện (nghĩa
rộng: không chỉ là những phương tiện vật chất kỹ thuật mà cịn cả những vấn
đề thơng tin và th chế x hội) Nó bao g m 4 nhóm chủ yếu sau

Luan van


15
Nhóm 1: Đóng vai trị tiền đề, đó là các yếu tố thuộc về lĩnh vực th
chế và quy định giáo dục và đào tạo Các yếu tố này giúp cho chủ th giáo
dục và chủ th dạy học định hư ng được mục đích nội dung, chương tr nh, kế
hoạch, phương pháp, h nh th c, tổ ch c, đánh giá kết quả giáo dục Nó là
phương tiện tiền đề đ thực hiện mục đích giáo dục - dạy học

Nhóm 2: Đóng vai trị quyết định, đó là các yếu tố thuộc về lực lượng
giáo dục như: Cán bộ quản lí, chủ th giáo dục, được s p xếp thành bộ máy tổ
ch c trường học (gọi là bộ máy tổ ch c và nhân lực giáo dục) Lực lượng giáo
dục (yếu tố con người) quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục cho nên bộ
máy tổ ch c và nhân lực giáo dục được xem là phương tiện quyết định mục
đích giáo dục - dạy học
Nhóm 3: Đóng vai trị tất yếu, đó là các yếu tố về lĩnh vực tài chính,
phương tiện kỹ thuật dạy học được đầu tư vào hoạt động giáo dục (gọi chung
là ngu n tài lực và vật lực giáo dục) Đó là những vật chất và kỹ thuật mang
tính tất yếu đ tạo ra sự phát tri n chung của các thành tố khác Cho nên
ngu n tài lực và vật lực giáo dục là phương tiện tất yếu đ thực hiện mục đích
giáo dục - dạy học
Nhóm 4: Đóng vai trị cần thiết, đó là các yếu tố về lĩnh vực thông tin
và môi trường giáo dục (gọi chung là hệ thống thông tin và môi trường giáo
dục) Đ thực hiện mục đích giáo dục, lực lượng giáo dục cần có đủ thơng tin
giáo dục và cần có mơi trường giáo dục thuận lợi Như vậy hệ thống thông tin
và môi trường giáo dục vừa là điều kiện vừa là điều kiện và vừa là phương
tiện cần thiết đ thực hiện mục đích giáo dục - giáo dục
Tiếp cận theo quan đi m này th dễ nhận thấy hơn về sự phát tri n liên tục
của hoạt động giáo dục nói chung và dạy học nói riêng bởi ý nghĩa: Mục đích
một hoạt động trong giai đoạn này lại có th là phương tiện của giai đoạn sau

Luan van


16
Như vậy, ở góc độ này th phương tiện kỹ thuật dạy học là một điều
kiện không th thiếu thực hiện mục đích giáo dục có vị trí ngang hàng v i các
phương tiện thực hiện mục đích giáo dục khác
* Từ góc độ khơng gian và thời gian các hoạt động nhà trường: Phương

tiện kỹ thuật dạy học có vị trí thường trực trong mọi hoạt động của nhà trường và
đặc biệt là trong hoạt động dạy học (con đường giáo dục cơ bản nhất đ thực
hiện quá tr nh giáo dục tổng th )
Từ góc độ nội dung và phương pháp giáo dục phương tiện kỹ thuật dạy học
là một bộ phận không th thiếu được đ thực hiện nội dung và thực hiện phương
pháp dạy học Bởi v phương tiện kỹ thuật dạy học ch a đựng một phần nội dung
giáo dục - dạy học và có tác dụng giúp cho người dạy, người học lựa chọn và cải
tiến các phương pháp dạy học, thực hiện mục đích giáo dục - dạy học.
* Từ góc độ q tr nh quản lí của Hiệu trưởng: Là cách phân chia theo
tập hợp các cơng việc c ng tính chất chun mơn đ thực hiện ch c n ng
quản lí cụ th Theo cách phân chia này, nhà trường có các hoạt động quản lí
chủ yếu như: quản lí chính sách, quản lí tổ ch c, quản lí kế hoạch, quản lí
nghiệp vụ, quản lí ngu n nhân lực, quản lí cơ sở vật chất và thiết bị trường
học, quản lí thơng tin và mơi trường Quản lí phương tiện tổ ch c và giá trị
của tổ ch c: Quản lí theo nhiệm vụ của tổ ch c:
Như vậy, vị trí của phương tiện kỹ thuật dạy học là một quá tr nh quản
lí cơ bản của nhà trường (quản lí ngu n tài lực và vật lực nhà trường)
Do đó, đ quản lí nhà trường phải thực hiện q tr nh quản lí bộ máy tổ
ch c và nhân lực, quá tr nh quản lí ngu n lực, tài lực và vật lực và q trình
quản lực thơng tin và môi trường giáo dục
Sơ đ cấu trúc của quá tr nh dạy học có các thành tố chủ yếu: Mục
đích; nội dung; phương pháp; h nh th c; người dạy và người học; phương
tiện; kết quả Trong đó phương tiện dạy học là điều kiện, công cụ đ giúp các

Luan van


17
thành tố khác đạt đến mục tiêu của m nh Các thành tố trên luôn tác động qua
lại lẫn nhau đ tạo hiệu quả, chất lượng cho quá tr nh dạy học; và có th nói,

phương tiện kỹ thuật dạy học th hiện rõ là một thành tố cơ bản, mang tính
chất tất yếu đ mang lại kết quả dạy học, góp phần quan trọng trong thực hiện
mục tiêu giáo dục – đào tạo
Lí luận và thực tiễn dạy học ở các trường đ khẳng định: Thiết bị dạy
học là “m t xích” đ g n kết các nhân tố: mục tiêu, nội dung, phương pháp;
đ ng thời nó là điều kiện đ thực hiện nguyên lí giáo dục “Học đi đơi v i
hành, lí luận g n liền v i thực tiễn” Trong đó phương pháp dạy học và
phương tiện kỹ thuật dạy học tuy là hai mặt của q tr nh dạy học, song ln
g n bó, tương tác; thiết bị dạy học là công cụ của phương pháp dạy học, nó
càng hiện đại, càng hỗ trợ tốt hơn cho phương pháp
Phương tiện kỹ thuật dạy học là nhân tố minh ch ng khách quan cho việc
g n lí luận v i thực tiễn Thực tế cho thấy, bất kỳ một hoạt động nào cũng luôn
đi liền v i tư duy và tư duy luôn g n kết v i hoạt động V thế, phương tiện kỹ
thuật dạy học sẽ tạo ra sự toàn diện của hoạt động, đ ng thời phát huy được tính
tích cực, chủ động và sáng tạo của người học; góp phần to l n vào việc cải tiến
và đổi m i phương pháp dạy học; là điều kiện rất cần thiết đ người dạy và người học thực hiện được các ch c n ng, nhiệm vụ dạy học đặt ra, giúp sự phối
hợp hiệp đ ng giữa các cơ quan, đơn vị được nhanh chóng và thuận tiện
c. Vai trị của phương tiện kỹ thuật dạy học:
Phương tiện kỹ thuật dạy học tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự
nghiên c u dạng bề ngồi của đối tượng và các tính chất có th tri giác trực
tiếp của chúng
Phương tiện kỹ thuật dạy học giúp cụ th hóa những sự việc, vấn đề
quá trừu tượng, đơn giản hóa những máy móc và thiết bị quá ph c tạp Giúp
học viên n m bài học sâu s c hơn

Luan van


18
Phương tiện kỹ thuật dạy học làm sinh động nội dung học tập, nâng

cao h ng thú học tập, nâng cao lòng tin của người học vào khoa học
Phương tiện kỹ thuật dạy học còn giúp người học phát tri n n ng lực
nhận th c, đặc biệt là khả n ng quan sát, tư duy (phân tích, tổng hợp các hiện
tượng, rút ra những kết luận có độ tin cậy, ), giúp người học h nh thành cảm
giác thẩm mỹ, được hấp dẫn bởi cái đẹp, cái đơn giản, tính chính xác của
thơng tin ch a trong phương tiện
Giúp giáo viên tiết kiệm được thời gian trên l p trong mỗi tiết học Giúp
giáo viên điều khi n được hoạt động nhận th c của người học, ki m tra và đánh
giá kết quả học tập của người học được thuận lợi và có hiệu suất cao Dễ dàng
quản lí người học trong quá tr nh thực hành
V i các thiết bị dạy học tiên tiến, như hệ thống máy tính v i sự kết nối
mạng c ng v i các phần mềm tiên tiến, ví dụ như phịng máy tính Hiclass:
người giáo viên có th gửi các u cầu cụ th riêng biệt t i từng học viên, tiếp
nhận đối thoại trực tiếp song phương hay đa phương như học viên có th gửi
trả lời cơng khai, các học viên khác cũng có th trả lời trực tiếp, riêng rẽ trên
các máy tính khác nhau Trong quá tr nh học viên thực hành, giáo viên có th
vẫn giám sát, quản lí hoạt động của các học viên đ có th đưa ra các nhận xét
đánh giá kịp thời và chính xác
Các phương tiện nghe nh n đa phương tiện, máy tính điện tử...được sử
dụng kết hợp sẽ cho phép rút ng n thời gian tr nh bày, có độ chính xác cao mà
vẫn làm cho bài giảng sinh động, trực quan, hấp dẫn đối v i học viên Một số
phần mềm chuyên dụng d ng trong dạy học kỹ thuật (được chuy n giao hoặc
tự xây dựng, cải tiến ở Việt Nam) đang được sử dụng có hiệu quả
Trong quá tr nh dạy học các ch c n ng của các phương tiện dạy học
phải th hiện được sự minh hoạ, bi u diễn, sự tác động đ đạt được mục đích
dạy và học đó là: Truyền thụ tri th c, h nh thành kĩ n ng, phát tri n h ng thú
học tập, tổ ch c điều khi n quá tr nh dạy học

Luan van

19
Trong quá tr nh dạy học, các phương tiện dạy học đ hỗ trợ rất nhiều
cho công việc của giáo viên và giúp cho người học tiếp thu kiến th c một
cách thuận lợi Có được các phương tiện thích hợp, người giáo viên sẽ phát
huy hết n ng lực sáng tạo của m nh trong công tác giảng dạy, làm cho hoạt
động nhận th c của người học trở nên nhẹ nhàng và hấp dẫn hơn, tạo ra cho
người học những t nh cảm tốt đẹp v i môn học Do đặc đi m của quá tr nh
nhận th c, m c độ tiếp thu kiến th c m i của ngời học t ng dần theo các cấp
độ của tri giác
Khi đưa những phương tiện kỹ thuật vào quá tr nh dạy học, giáo viên
có điều kiện đ nâng cao tính tích cực, tính tư duy độc lập của người học và từ
đó nâng cao hiệu quả của quá tr nh tiếp thu, lĩnh hội kiến th c và h nh thành
kỹ n ng, kỹ xảo của người học Ngoài ra v i các phương tiện kỹ thuật dạy học
hiện đại giáo viên có th rút ng n được thời gian giảng giải thuyết tr nh đ tập
trung hơn vào rèn luyện phương pháp, kĩ n ng cho người học
d. Tính chất của phương tiện kỹ thuật dạy học
Tính đa dạng ph c tạp: Th hiện ở mặt phương tiện kỹ thuật dạy học có
nhiều loại h nh, nhiều vật th và th hiện ở nhiều hoạt động khác nhau
Tính thường trực và liên tục: Th hiện ở chỗ phương tiện kỹ thuật dạy
học có mặt thường xuyên trong trường đ phục vụ quá tr nh giáo dục - dạy
học, nó t n tại lâu dài trong trường học
Tính khoa học: Th hiện ở chỗ phương tiện kỹ thuật dạy học đ ch a
đựng trong nó những tri th c lý luận và thực tiễn; mặt khác nó là một trong
những điều kiện tất yếu đ t m ra chân lý, các quy luật tự nhiên và x hội
Tính tiêu chuẩn: Phương tiện kỹ thuật dạy học được thiết kế, thi công
và sản xuất theo quy chuẩn ph hợp v i tính sư phạm và các quy chuẩn đó
thường xun được nâng cao đ thích ng v i các giai đoạn phát tri n giáo
dục nhằm chuẩn hoá các hoạt động của nhà trường

Luan van


20
Tính hiệu quả giáo dục và hiệu quả kinh tế: Phương tiện kỹ thuật dạy
học giúp nâng cao m c độ kết quả quá tr nh giáo dục nói chung và dạy học
nói riêng; khi sử dụng đúng mục đích, tận dụng công xuất của mỗi loại
phương tiện kỹ thuật dạy sẽ mang lại hiệu quả giáo dục và hiệu quả kinh tế
trong hoạt động giáo dục - dạy học
Tóm lại: Phương tiện kỹ thuật dạy học được xem như một điều kiện
quan trọng đ thực hiện nhiệm vụ dạy học; v vậy, việc quản lí và khai thác sử
dụng phương tiện kỹ thuật dạy học có hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo trong các nhà trường quân đội
Từ nghiên c u ở trên tác giả quan niệm: Phương tiện kỹ thuật dạy học ở
Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí là tập hợp những thiết bị kỹ thuật và
phương tiện dạy học mà người dạy và người học trực tiếp sử dụng trong dạy
học nhằm nâng cao hiệu quả quá trình dạy học trong nhà trường.
Đó là các trang thiết bị kỹ thuật, đ d ng dạy học; các thiết bị thí nghiệm,
thực hành; các loại vũ khí trang bị kỹ thuật quân sự và khí tài huấn luyện chiến
đấu Các phương tiện kỹ thuật dạy học bằng công nghệ thông tin, như các thiết
bị đa n ng, các phương tiện d ng cho giảng dạy lí thuyết, các phương tiện d ng
cho rèn luyện kỹ n ng, kỹ xảo thực hành và các phương tiện kỹ thuật dạy học
hiện đại khác
. Quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở Trường Trung cấp Kỹ
thuật Quân khí
Quản lí là những tác động của chủ th quản lí trong việc huy động, phát
huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các ngu n lực (nhân lực, vật lực, tài
lực) trong và ngoài tổ ch c (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục
đích của tổ ch c v i hiệu quả cao nhất Biện pháp là cách làm, cách giải quyết
một công việc cụ th của một cá nhân hay một tập th đ đạt được hiệu quả hoạt

động Trong một tổ ch c đ đạt được mục tiêu quản lí, các chủ th quản lý sử

Luan van


21
dụng các biện pháp đ tác động vào khách th quản lí đ đạt được mục tiêu đ
xác định, đó là chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ ch c mà m nh quản lý.
Quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học là những tác động hợp quy luật
của chủ th quản lí trường học đến những đối tượng quản lí có liên quan đến
lĩnh vực phương tiện kỹ thuật dạy học nhằm làm cho các hoạt động của nhà
trường vận hành đạt t i mục tiêu
Từ quan niệm trên, tác giả cho rằng: Quản lí phương tiện kỹ thuật dạy
học ở Trường Trung cấp Kỹ thuật Quân khí là hệ thống những cách thức phát
huy vai trò bằng những tác động hợp quy luật của chủ thể đến những đối
tượng có liên quan nhằm thực hiện việc khai thá và sử dụng có hiệu quả
phương tiện kỹ thuật dạy học để đạt mục tiêu giữ vững và nâng cao chất
lượng GD-ĐT của Nhà trường.
Đ quản lí phương tiện kỹ thuật dạy học ở Trường Trung cấp Kỹ thuật
Quân khí có hiệu quả, các chủ th quản lý cần có những cách th c, biện pháp
tác động vào phương tiện kỹ thuật dạy học nhằm nâng cao khả n ng khai
thác, sử dụng của phương tiện kỹ thuật dạy học nhưng vẫn bảo đảm tốt, bền,
an toàn và tiết kiệm.
V i vai trò là chủ th : Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Nhà trường; cấp uỷ, chỉ
huy các khoa giáo viên là chủ th l nh đạo, quản lí, thực hiện các chủ trương,
biện pháp nhằm quản lí có hiệu quả phương tiện kỹ thuật dạy học, các đ ng chí
giáo viên, nhân viên quản lí cơ sở vật chất, học viên là chủ th trong việc quản lí,
khai thác sử dụng phương tiện kỹ thuật hạy học Đ đạt được các mục tiêu dạy
học, huấn luyện đề ra, các chủ th tiến hành đ ng bộ các cách th c, biện pháp
quản lí phương tiện kỹ thuật và sử dụng có hiệu quả trong quá tr nh đào tạo tạo

ra sự biến đổi nâng cao chất lượng đào Biện pháp quản lí phương tiện kỹ thuật
dạy học được th hiện ở các nghị quyết l nh đạo của Đảng uỷ nhà trường, của
cấp uỷ các khoa giáo viên; thông qua việc xây dựng và tổ ch c thực hiện các kế
hoạch quản lí và sử dung Phương tiện kỹ thuật dạy học Cấp uỷ, chỉ huy các

Luan van


22
khoa giáo viên là chủ th trực tiếp nhất thực hiện các biện pháp quản lí và sử
dụng phương tiện kỹ thuật dạy học vào quá tr nh giáo dục, đào tạo
Nằm trong sự thống nhất của hệ thống các nhân tố của quá tr nh dạy
học, phương tiện kỹ thuật dạy học ở nhà trường quân đội có vai trò to l n đối
v i quá tr nh nhận th c thông tin học tập, rèn luyện kỹ xảo, kỹ n ng nghề
nghiệp qn sự, có vai trị quan trọng đối v i hoạt động sư phạm của cả người
dạy và người học, nâng cao tính hiệu quả quá tr nh dạy học
Phương tiện kỹ thuật dạy học được th hiện: Đối v i quá tr nh nhận
th c thơng tin học tập: Nhờ có phương tiện kỹ thuật dạy học mang tính trực
quan như; các thiết bị mơ phỏng, máy vi tính, phim ảnh, b ng h nh
v v không những giúp người học tri giác trực tiếp đ n m vững các sự kiện,
hiện tượng, các quá tr nh, mà còn giúp họ ki m tra lại tính đúng đ n của các
kiến th c, lý thuyết, sửa chữa và bổ sung, đánh giá chúng nếu như chúng
không ph hợp v i thực tiễn, đẩy mạnh các giai đoạn của các quá tr nh nhận
th c sự vật hiện tượng (từ trực quan đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu
tượng đến thực tiễn) Đ ng thời nếu đa dạng các phương tiện kỹ thuật dạy
học, th hoạt động nhận th c, lĩnh hội nội dung bài học của học viên sẽ diễn ra
ở nhiều kênh khác nhau, các giác quan được huy động ở m c độ tối đa đ tiếp
thu kiến th c, h ng thú học tập t ng lên, sự tập trung chú ý được t ng cường,
người học dễ hi u, dễ nh , n m vững các đối tượng nhận th c trong cả trạng
thái “tĩnh” và “động”, cả quá tr nh h nh thành, phát tri n của sự vật, hiện

tượng; buổi học thêm sinh động hấp dẫn, gây ấn tượng sâu s c, kích thích
nhận th c và tích cực hóa hoạt động trí tuệ của học viên và làm cho họ dễ
dàng tiến hành các quá tr nh phân tích, tổng hợp các hiện tượng đ rút ra các
kết luận đúng đ n Mặt khác, các thiết bị kỹ thuật cịn có vai trị quan trọng
trong việc giúp người dạy – người học đi sâu nhận th c, nghiên c u, khám
phá thế gi i vi mô V i các cơ quan cảm giác thông thường không th quan

Luan van


23
sát được các hiện tượng thực tiễn, nên họ phải d ng những công cụ “làm dài
thêm” các cơ quan cảm giác đó, cho phép m nh đi sâu vào thế gi i vật chất
nằm sau gi i hạn tri giác của các giác quan thơng thường Do đó, nhờ các
phương tiện dạy học hiện đại mà người học có khả n ng phát hiện ra một số tính
chất của vật chất l n hơn nhiều khi không sử dụng nó V thế có th nói: trong
qúa tr nh dạy học, việc nhận th c, nghiên c u khám phá kiến th c môn học, luôn
luôn g n liền v i các phương tiện ký thuật dạy học, phương tiện càng hiện đại
hiệu quả nhận th c, nghiên c u càng l n
Đối v i việc rèn luyện kỹ xảo, kỹ n ng nghề nghiệp quân sự: Nhà
trường quân sự không những đào tạo những con người n m vững lí thuyết
khoa học, mà cịn phải giỏi thực hành nghề nghiệp quân sự tương lai “g n lí
thuyết v i thực hành” nếu không những hi u biết của họ chỉ dừng lại ở m c
độ nhận th c lí thuyết, chưa th tác động vào thực tiễn đ tái tạo và cải tạo nó
Nhận th c lí luận và vận dụng nó vào thực tiễn là hai mặt của quá tr nh nhận
th c, giữa chúng có khoảng cách nhất định, khoảng cách đó nếu khơng thơng
qua những hoạt động thực hành th học viên không th vượt qua được Bởi lẽ,
“cơ sở bên trong của hoạt động trí tuệ phải được xây dựng trên những hoạt
động thực tiễn bên ngoài Qua hoạt động thực tiễn, cấu trúc của đối tượng
nhận th c và phương pháp hoạt động đối v i chúng dần dần chuy n vào vỏ

n o biến thành nhận th c cấu trúc của đối tượng và phương pháp hoạt động
trí tuệ đối v i chúng, lơgíc hoạt động thực tiễn chuy n vào vỏ n o biến
thành tư duy” Do đó, qua quá tr nh thực hành, thực tập, thí nghiệm n ng
lực nhận th c của học viên phải được chú trọng phát tri n trong quá tr nh
dạy học
Việc sử dụng các phương tiện kỹ thuật dạy học đ rèn luyện kỹ xảo, kỹ
n ng thực hành kỹ n ng nghề nghiệp quân sự, sẽ góp phần t ng cường mối
liên hệ giữa lý thuyết v i thực tiễn quân sự, giữa học v i hành, nhà trường v i

Luan van