(Luận văn thạc sĩ) lựa chọn các bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho đội tuyển bóng chuyền nam trường đại học đồng tháp
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (966.42 KB, 90 trang )
HỌC VIỆN THỂ DỤC THỂ THAO
THƯỢNG HẢI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
TDTT TP. HỒ CHÍ MINH
PHẠM HIỀN CHƯƠNG
LỰA CHỌN CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC
CHUYÊN MÔN CHO VẬN ĐỘNG VIÊN ĐỘI TUYỂN
BÓNG CHUYỀN NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP
Chuyên ngành : Giáo dục Thể chất
Mã ngành : 60-81-01
LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC
Người hướng dẫn khoa học:
PGS-TS. TRỊNH TRUNG HIẾU
Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2013
Luan van
Lời cam đoan
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong
bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả
Phạm Hiền Chương
Luan van
MỤC LỤC
Phần mở đầu ................................................................................................ 1
Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ............................................. 6
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, QUY LUẬT, XU THẾ PHÁT TRIỂN VỀ MƠN
BĨNG CHUYỀN ...................................................................................... 6
1.1.1 Đặc điểm mơn bóng chuyền. ............................................................ 6
1.1.2 Quy luật phát triển của mơn bóng chuyền.. ....................................... 7
1.1.3 Xu thế bóng chuyền hiện đại. ........................................................... 7
1.1.4 Các nhân tố cấu thành tài năng của vận động viên bóng chuyền. ...... 8
1.2. CÁC QUAN ĐIỂM SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN TẬP LUYỆN
TRONG HUẤN LUYỆN, GIẢNG DẠY BÓNG CHUYỀN ..................... 9
1.3. CÁC KHÁI NIỆM VỀ TỐ CHẤT THỂ LỰC .................................... 9
1.4.HUẤN LUYỆN THỂ LỰC CHUNG VÀ THỂ LỰC CHUN MƠN
TRONG MƠN BĨNG CHUYỀN ........................................................... 10
1.4.1 Huấn luyện thể lực chung. .............................................................. 10
1.4.1.1 Phát triển sức mạnh. .................................................................... 11
1.4.1.2 Phát triển sức nhanh. ................................................................... 11
1.4.1.3 Phát triển sức bền. ....................................................................... 12
1.4.1.4 Phát triển sự khéo léo................................................................... 12
1.4.2 Huấn luyện thể lực chuyên môn. .................................................... 13
1.4.2.1 Phát triển sức mạnh chuyên môn. ................................................ 13
1.4.2.2 Phát triển sức bật. ........................................................................ 14
1.4.2.3 Phát triển sức nhanh chuyên môn. ............................................... 15
1.4.2.4 Phát triển sức bền chuyên môn. ................................................... 16
1.4.2.5 Phát triển tố chất khéo léo chuyên môn........................................ 17
1.4.2.6 Phát triển tố chất mềm dẽo chuyên môn. ..................................... 17
Luan van
1.4.3 Những điểm cần chú ý khi huấn luyện thể lực chun mơn cho vận
động viên bóng chuyền...... ...................................................................... 18
1.5 HUẤN LUYỆN GIẢNG DẠY THỂ LỰC CHUN MƠN BĨNG
CHUYỀN CHO SINH VIÊN. ................................................................. 18
1.5.1 Một số vấn đề chung...................................................................... .18
1.5.2 Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 18 đến 22. ........................................ 19
1.5.2.1 Đặc điểm về tâm lý ..................................................................... .19
1.5.2.2 Đặc điểm về sinh lý. .................................................................... 21
1.6 MỘT SỐ CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHƯƠNG TIỆN HUẤN
LUYỆN THỂ LỰC CHUYÊN MÔN BÓNG CHUYỀN ........................ .24
Chương 2: Phương pháp và tổ chức nghiên cứu ...................................... 26
2.1. Phương pháp nghiên cứu. ................................................................ 26
2.1.1. Phương pháp tham khảo tài liệu. .............................................. 26
2.1.2. Phương pháp phỏng vấn. ......................................................... 26
2.1.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm .......................................... 26
2.1.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm. ............................................... 27
2.1.5. Phương pháp toán thống kê. .................................................... 31
2.2 Tổ chức nghiên cứu: ......................................................................... 33
2.2.1 Thời gian nghiên cứu. ..................................................................... 33
2.2.2 Đối tượng nghiên cứu. .................................................................... 33
2.2.3 Khách thể nghiên cứu. .................................................................... 33
2.2.4 Địa điểm nghiên cứu....................................................................... 33
Chương 3: Kết quả nghiên cứu ................................................................. 34
3.1. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG THỂ LỰC CHUYÊN MƠN ĐỘI
TUYỂN BĨNG CHUYỀN NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG
THÁP .............................................................................................. 34
3.1.1 Xác định các test đánh giá thể lực chuyên mơn của đội tuyển
bóng chuyền nam trường đại học Đồng Tháp. .......................... 34
Luan van
3.1.1.1 Tổng hợp các test đánh giá thể lực chuyên mơn trong mơn bóng
chuyền của các tác giả trong và ngoài nước. ............................. 34
3.1.1.2 Kết quả phỏng vấn các huấn luyện viên, chuyên gia, nhằm xác
định test. ................................................................................... 42
3.1.1.3 Kiểm nghiệm độ tin cậy của test. ............................................ 46
3.1.2 Đánh giá thực trạng thể lực chun mơn của đội tuyển bóng
chuyền nam trường đại học Đồng Tháp ................................... .47
3.2. LỰA CHỌN CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC CHUYÊN
MÔN CHO ĐỘI TUYỂN BÓNG CHUYỀN NAM TRƯỜNG ĐẠI
HỌC ĐỒNG THÁP . ....................................................................... 51
3.2.1. Tổng hợp các bài tập phát triển thể lực chun mơn cho đội tuyển
bóng chuyền nam trường đại học Đồng Tháp ..................................... 51
3.2.2. Lựa chọn các bài tập phát triển thể lực chun mơn cho đội tuyển
bóng chuyền nam trường đại học Đồng tháp ...................................... 53
3.3. ỨNG DỤNG HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC
CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI TUYỂN BÓNG CHUYỀN NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP................................................ 55
3.4 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỄ LỰC
CHUN MƠN CHO ĐỘI TUYỂN BĨNG CHUYỀN NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP................................................ 58
3.4.1 Quá trình tổ chức thực nghiệm các bài tập phát triển thể lực chuyên
môn cho đội tuyển bóng chuyền nam trường đại học Đồng Tháp. ... 58
3.4.2 Đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể lực chun mơn cho đội
tuyển bóng chuyền nam trường đại học Đồng Tháp. ........................ 59
Chương 4: Bàn luận về kết quả nghiên cứu ............................................. 63
4.1. BÀN LUẬN VỀ THỰC TRẠNG THỂ LỰC CHUN MƠN CỦA
ĐỘI TUYỂN BĨNG CHUYỀN NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG
THÁP. ............................................................................................. 63
Luan van
4.1.1 Bàn luận các test đánh giá thể lực chuyên mơn cho đội tuyển
bóng chuyền nam trường đại học Đồng Tháp ........................... 63
4.1.2 Bàn luận thực trạng thể lực chuyên mơn của đội tuyển bóng
chuyền nam trường đại học Đồng Tháp .................................... 64
4.2. BÀN LUẬN CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC CHUN
MƠN CHO ĐỘI TUN BĨNG CHUYỂN NAM TRƯỜNG ĐẠI
HỌC ĐỒNG THÁP............................................................................65
Kết luận và kiến nghị ................................................................................. 67
Tài liệu tham khảo ..................................................................................... 69
Luan van
Lời cảm ơn
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Sư phạmThể
dục Thể thao TP.HCM đã tổ chức lớp Cao học và tạo mọi điều kiện thuận lợi
cho tơi và các bạn cùng lớp hồn thành tốt khóa học này.
Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cơ giảng dạy lớp Cao học Thượng
Hải khóa 2 đã dành nhiều thời gian và tâm huyết truyền thụ cho chúng tôi
những kiến thức quý báu trong nhiều lĩnh vực và đặc biệt là Giáo dục thể
chất, làm tiền đề cho cơng trình nghiên cứu khoa học, cũng như ứng dụng vào
thực tiễn giảng dạy Giáo dục thể chất của chúng tôi.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu và Khoa Giáo dục thể chất,
Trung tâm thể dục thể thao của trường Đại học Đồng Tháp đã tạo điều kiện
cho tơi thực hiện cơng trình nghiên cứu này.
Đặc biệt, tơi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Trịnh Trung Hiếu, người
Thầy đã tận tâm hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, giúp tơi
hồn thành tốt luận văn.
Xin chân thành nói lời cảm ơn đến q Thầy Cơ, đồng nghiệp trong và
ngồi trường, bạn bè và gia đình đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ, cũng như động
viên tơi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Đồng Tháp, ngày
tháng năm 2013
Phạm Hiền Chương
Luan van
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
FIVB
:
Liên đoàn bóng chuyền thế giới
HL
:
Huấn luyện
HLV
:
Huấn luyện viên
VĐV
:
Vận động viên
%
:
Phần trăm
cm
:
Centimet
s
:
Giây
BT
:
Bài tập
CT
:
Chương trình
TDTT
:
Thể dục thể thao
ĐT
:
Đồng Tháp
CT
:
Cần Thơ
TTN
:
Trước thực nghiệm
STT
:
Sau thực nghiệm
Luan van
DANH MỤC BẢNG TRÌNH BÀY TRONG LUẬN VĂN
THỨ TỰ
Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3
Bảng 3.4
Bảng 3.5
Bảng 3.6
Bảng 3.7
Bảng 3.8
Bảng 3.9
TÊN BẢNG
Kết quả phóng vấn các test kiểm tra thể lực chun mơn
cho đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng
tháp lần 1.
Kết quả phóng vấn các test kiểm tra thể lực chun mơn
cho đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng
tháp lần 2.
Kết quả phóng vấn các test kiểm tra thể lực chun mơn
cho đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng
tháp
Hệ số tin cậy các test đánh giá thể lực chun mơn cho
đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng tháp
Tổng hợp thành tích các test đánh giá thể lực chun
mơn cho đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học
Đồng tháp
So sánh giá trị trung bình thành tích các test đánh giá thể
lực chun mơn đội tuyển bóng chuyền nam trường Đại
học Đồng Tháp với đội tuyển nam trường Đại học Cần
Thơ
Kết quả phóng vấn các bài tập phát triển thể lực chun
mơn cho đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học
Đồng tháp
Tổng hợp thành tích các test đánh giá thể lực chun
mơn đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng
tháp sau 06 tháng thực nghiệm
Nhịp tăng trưởng các test đánh giá thể lực chuyên môn
cho đội tuyển bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng
tháp sau 06 tháng thực nghiệm
Luan van
TRANG
43
44
45
46
47
48
54
60
61
DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ TRÌNH BÀY TRONG LUẬN VĂN
TÊN
SỐ TT
2.1
HÌNH
HÌNH, BIỂU ĐỒ
TRANG
Chạy 30m xuất phát cao (giây)
28
Chạy 5 phút tuỳ sức (giây)
28
Test chạy cây thông 92m (giây)
30
Đối tượng phỏng vấn lần 1
42
Đối tượng phỏng vấn lần 2
43
Tổng hợp hai lần phỏng vấn
44
3.4
So sánh giá trị trung bình thành tích các test đánh
giá thể lực chun mơn đội tuyển bóng chuyền nam
trường Đại học Đồng tháp và đội tuyển bóng
chuyền nam trường Đại học Cần Thơ
50
3.5
Sự tăng trưởng thành tích các test đánh giá thể lực
chun mơn đội tuyển bóng chuyền nam Trường
Đại học Đồng tháp sau 06 tháng thực nghiệm
61
2.2
2.3
3.1
3.2
3.3
BIỂU
ĐỒ
Luan van
1
PHẦN MỞ ĐẦU
Trong thởi kỳ đổi mới của đất nước, phát triển giáo dục đào tạo là quốc
sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp
cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, là điều kiện để phát triển nguồn lực
con người. Đây là trách nhiệm của tồn Đảng tồn dân trong đó nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục là nòng cốt đóng vai trị quan trọng.
Từ đó cho thấy giáo dục đóng vai trị chủ yếu trong việc giữ gìn phát
triển truyền bá văn minh nhân loại. Con người vừa là động lực vừa là mục
tiêu của sự phát triển xã hội. Giáo dục là bộ phận đặc biệt của cấu trúc hạ tầng
xã hội, là tiền đề quan trọng cho sự phát triển các lĩnh vực kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội của đất nước.
Chính vì vậy cơng tác GDTC đã được Đảng và Chính phủ đặc biệt
quan tâm và sớm quyết định đưa vào chương trình giảng dạy trong nhà trường
các cấp từ 1957 nhằm giáo dục, đào tạo những lớp người phát triển toàn diện
[66]. Vấn đề này đã được khẳng định trong văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc
lần thứ VII: “Sự cường tráng về thể lực là nhu cầu của bản thân con người,
đồng thời là vốn quí để tạo ra tài sản trí tuệ và vật chất cho xã hội. Chăm lo
con người về thể chất là trách nhiệm của các cấp, các ngành, đoàn thể và toàn
xã hội”.
Bác Hồ đã ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục (vào tháng 3 năm 1946)
“…Mỗi người dân yếu ớt tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần, mỗi một
người dân mạnh khỏe tức là góp phần cho cả nước mạnh khỏe.
Vậy nên tập luyện thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người
dân yêu nước.
Dân cường thì nước thịnh. Tôi mong đồng bào ta ai cũng gắng tập thể
dục.
Tự tôi ngày nào cũng tập.” [31]
Luan van
2
Ở nước ta hiện nay, hệ thống đào tạo vận động viên trong các trường
Cao Đẳng, Đại học chưa hình thành, dẫn đến hiệu quả đào tạo chưa cao trong
đó có mơn bóng chuyền, mơ hình đào tạo chưa được xác định một cách khoa
học và phù hợp, chương trình đào tạo , phương pháp huấn luyện trong quá
trình đào tạo chưa hệ thống. Do đó rất khó nâng cao trình độ lên cao hơn cho
dù điều kiện tập luyện tốt.
Trước tình hình trên, địi hỏi phải tăng cường bồi dưỡng đội ngũ giảng
viên, cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ cấp bách
vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt vừa là định hướng chiến lược lâu dài của các
trường Đại Học Việt Nam hiện nay. Trong đó trường Đại Học Đồng Tháp
cũng khơng đi ngoài quy luật ấy. Ban Giám Hiệu nhà trường đã chỉ đạo cho
các khoa, Trung tâm thể dục thể thao, bộ mơn phải đổi mới nội dung chương
trình, phương pháp giảng dạy để hòa nhập với xu thế của xã hội.
Hiện nay công tác giáo dục thể chất luôn được nhà trường quan tâm đầu
tư với sứ mệnh đào tạo nhiều chuyên ngành chuyên sâu trong đó có bóng đá,
bóng chuyền, Cầu lơng và Điền kinh ngồi ra trong chương trình đào tạo cịn
có những mơn phổ tu như : đá cầu, cờ vua, bơi lội, bóng rổ, bóng bàn…
Cũng như các mơn thể thao khác, bóng chuyền là môn thể thao được
nhiều giới và lứa tuổi ưa chuộng và tham gia tập luyện. Tuy nhiên môn thể
thao này ra đời muộn hơn các môn thể thao khác xuất hiện từ năm 1895 do
một giáo viên thể dục tên là Uylyam Moócgân (người Mỹ) sáng lập. Sau hai
năm các điều luật cũng được biên soạn rất đơn giản. Qua thời gian dài phát
triển mơn bóng chuyền cũng được đưa vào thi đấu.
Năm 1913 giải bóng chuyền đầu tiên được tổ chức tại Praguer và Mỹ là
nước đầu tiên dành được ngơi vơ địch. Từ đó mơn Thể thao này đã có sự
tranh đấu gay gắt giữa các quốc gia rất nhiều quốc gia đã hình thành Hiệp hội
bóng chuyền.
Luan van
3
Năm 1947 Liên đồn bóng chuyền Thế giới được thành lập với tên gọi
Federation Internationnal Volleyball (gọi tắt là FIVB). Sự kiện này là động
lực lớn thúc đẩy mơn bóng chuyền phát triển. Năm 1957 sau một giải thi đấu
trình diễn tại Sofia bóng chuyền được cơng nhận là mơn thể thao Olympic.
Năm 1964 giải bóng chuyền Olympic đầu tiên được tổ chức tại Tokyo. Trải
qua quá trình dài phát triển từng bước được sửa đổi điều chỉnh các điều luật
hình thành khả năng kỹ- chiến thuật thi đấu như ngày nay.
Ở Việt Nam bóng chuyền xuất hiện vào năm 1922 du nhập bằng con
đường quân đội. Mới đầu môn bóng chuyền khơng phát triển rộng khắp do
chiến tranh liên tục, sự đầu tư cơ sở vật chất cũng như đội ngũ VĐV hạn chế.
Khi nước nhà thống nhất, môn bóng chuyền được phát triển rộng khắp từ
nơng thơn đến thành thị, trong các nghành, các lĩnh vực, ở mọi lứa tuổi đều
tham gia thi đấu.
Hơn 30 năm qua, môn bóng chuyền nước ta đã đạt được một số kết quả
cả hai phương diện bóng chuyền quần chúng và bóng chuyền thành tích cao.
Những năm gần đây, mơn bóng chuyền không ngừng phát triển và
được coi là môn thể thao mũi nhọn, được đầu tư và phát triển để nâng cao
thành tích thi đấu. Trong mấy năm qua, đội bóng chuyền nước ta đã tham gia
giải bóng chuyền Đơng Nam Á cùng giải bóng chuyền Châu Á và đã đạt được
thành tích đáng khích lệ. Đặc biệt là chiếc huy chương đồng đầu tiên của đội
bóng chuyền nữ nước ta tại Đại hội TDTT Đông Nam Á (Segames 19) tổ
chức tại Inđơnêxia, đã góp phần vào tiếng nói chung bóng chuyền Việt Nam
trên đấu trường Đơng Nam Á.
Bóng chuyền cũng như các mơn thể thao khác, khi tập luyện nó có tác
dụng củng cố và nâng cao sức khỏe, giáo dục cho con người những phẩm chất
quí giá như tính tập thể, tinh thần đồn kết, lịng dũng cảm và những phẩm
chất ý chí vững vàng, tạo cho họ có đủ năng lực trong cuộc sống và sự
Luan van
4
nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bóng chuyền hiện đại phát
triển cao địi hỏi phải có trình độ kỹ, chiến thuật cao, có trình độ thể lực tốt,
tâm lý vững vàng.
Bóng chuyền là mơn thể thao có tính hấp dẫn cao, dể tập, thích hợp với
mọi lứa tuổi, giới tính. Ngồi ra bóng chuyền cịn được xem như một phương
tiện hồi phục sức khỏe sau thời gian làm việc mệt nhọc. Trong bóng chuyền
sự hồn hảo của vận động viên phải hội đủ các tố chất thể lực: nhanh, mạnh,
bền, khéo léo, khả năng phối hợp vận động và kỹ thuật điêu luyện.
Phong trào luyện tập thể dục thể thao nói chung và phong trào tập luyện
mơn bóng chuyền nói riêng ở nước ta đang phát triển mạnh mẽ. Nhu cầu tập
luyện, thi đấu bóng chuyền ngày càng cao, đòi hỏi phải xây dựng một hệ
thống giảng dạy, huấn luyện thật khoa học nhằm đào tạo đội ngũ giáo viên,
vận động viên đạt chất lượng tốt đó là vấn đề được coi trọng.
Hiện nay đội tuyển bóng chuyền nam trường Đại học Đồng Tháp đang
được nhà trường quan tâm đầu tư, tuy nhiên trong những năm qua, đội ngũ
giáo viên, huấn luyện viên mơn bóng chuyền chưa theo kịp sự phát triển của
bóng chuyền hiện đại cũng như các bài tập phát triển kỹ chiến thuật, thể lực.
Bên cạnh đó sự hứng thú tham gia tập luyện của sinh viên không cao nên
chưa đạt được những kết quả như mong muốn trong thi đấu.
Trước tình hình trên bản thân là giảng viên được nhà trường phân cơng
giảng dạy, huấn luyện mơn bóng chuyền tơi muốn góp phần nâng cao thành
tích cho đội tuyển bóng chuyền nam của nhà trường và cung cấp vận động
viên bóng chuyền cho các đơn vị trong và ngồi tỉnh. Vì thế chúng tôi mạnh
dạn chọn hướng nghiên cứu với đề tài:
“ Lựa chọn các bài tập phát triển thể lực chuyên mơn cho đội tuyển
bóng chuyền nam Trường Đại học Đồng tháp”
Luan van
5
Mục đích nghiên cứu của đề tài trên nhằm mục đích lựa chọn và ứng
dụng các bài tập nhầm nâng cao thể lực chun mơn cho đội tuyển bóng
chuyền nam trường Đại học Đồng Tháp. Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần
nâng cao thành tích thi đấu của đội tuyển bóng chuyền nam trường Đại học
Đồng Tháp nói chung và nâng cao chất lượng cho huấn luyện thể lực chuyên
môn cho bộ mơn bóng chuyền.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Để thực hiện được mục đích nghiên cứu chúng tơi đề ra 3 mục tiêu sau:
Mục tiêu 1: Đánh giá thực trạng thể lực chun mơn của đội tuyển bóng
chuyền nam trường Đại học Đồng Tháp.
Để giải quyết mục tiêu 1, chúng tôi sẽ thực hiện nội dung sau:
- Xác định các test đánh giá thể lực chun mơn cho đội tuyển bóng
chuyền nam.
Mục tiêu 2: Lựa chọn các bài tập phát triển thể lực chun mơn cho đội
tuyển bóng chuyền nam trường Đại học Đồng Tháp.
Để giải quyết mục tiêu 2, chúng tôi sẽ thực hiện các nội dung sau:
- Tổng hợp các bài tập phát triển thể lực chuyện môn cho đội tuyển
bóng chuyền nam.
- Phỏng vấn các chuyên gia để lựa chọn các bài tập phát triển thể lực
chuyên môn cho đội tuyển bóng chuyền nam.
Mục tiêu 3: Đánh giá hiệu quả các bài tập phát triển thể lực chuyên mơn
đã được lựa chọn cho đội tuyển bóng chuyền nam trường Đại học Đồng
Tháp.
Luan van
6
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN, QUY LUẬT, XU THẾ PHÁT TRIỂN VỀ MƠN
BĨNG CHUYỀN
1.1.1 Đặc diểm của mơn bóng chuyền
Bóng chuyền là mơn thể thao mang tính chất đối kháng khơng trực tiếp, thời
gian chạm bóng ngắn, địi hỏi người chơi phải linh hoạt nhanh nhẹn dựa trên cơ sở
điêu luyện về kỹ thuật, vận dụng chiến thuật nhiều loại, xử lý tình huống với trạng
thái tâm lý, ý thức chiến thuật cá nhân và đồng đội ăn ý… nên đòi hỏi người tập
phải có trình độ thể lực tốt để di chuyển và điều khiển khống chế xử lý thơng tin
hiệu quả.
Bóng chuyền là môn thể thao thi đấu trên một diện tích sân nhỏ, có số lượng
vận động viên nhiều, khoảng cách di chuyển của các vận động viên ngắn, tốc độ
đường bóng bay trong sân biến hóa và rất nhanh. Do vậy, tốc độ và độ chuẩn xác
trong các hoạt động chiến thuật là nhân tố chính cho sự thành cơng.
Trong q trình thi đấu hình thành nên hai đội bóng ở hai bên sân, mỗi đội có 6
người, có lưới, có vạch ngăn giữa sân, số lần chạm bóng của mỗi đội không quá 03
lần, thời gian thi đấu khơng hạn chế.
Hoạt động thi đấu trong mơn bóng chuyền là hoạt động khơng có chu kỳ, các
tình huống diễn ra trên sân thay đổi liên tục. Các kỹ thuật tùy theo từng tình huống
thi đấu cụ thể trên sân mang tính chất đối lập nhau và hình thành một hệ thống liên
hồn giữa tấn cơng và phịng thủ.
Một đặc trưng rất quan trọng của bóng chuyền là vị trí các vận động viên trong
q trình thi đấu ln có sự thay đổi theo thứ tự xoay vòng đến các khu vực qui
định theo chiều kim đồng hồ. Do vậy u cầu năng lực tồn diện về tấn cơng và
phịng thủ của các vận động viên ảnh hưởng đến hiệu quả thành tích thi đấu của
tồn đội [68]
Từ năm 1999, FIVB chính thức áp dụng luật thi đấu mới, đã mang lại nhiều sự
thay đổi trong hoạt động thi đấu như:
Luan van
7
Áp dụng hệ thống tính điểm trực tiếp
Thêm vận động viên Libero…
1.1.2 Quy luật phát triển của mơn bóng chuyền
Sự phát triển của bóng chuyền là một q trình đối kháng mâu thuẫn, nỗi bật
là tấn cơng và phịng thủ. Điều luật thay đổi từ cách tính điểm gián tiếp sang trực
tiếp làm nhịp độ thi đấu luôn căng thẳng, yêu cầu phải nâng cao thể lực, năng lực
khống chế bóng với tốc độ biến hóa bằng các giải pháp kỹ thuật chuẩn xác.
Bóng chuyền hiện đại đang phát triển theo xu thế nghệ thuật hóa, nhịp điệu
cao, kỹ xảo nhiều, tốc độ nhanh do vậy vận động viên bóng chuyền muốn đạt trình
độ thi đấu cao cần phải thể hiện năng lực toàn diện, cao, nhanh, mạnh, linh hoạt,
biến hóa…để đáp ứng được u cầu chiến thuật thì ngồi kỹ thuật thì thể lực là
phần cũng rất quan trong.
Trong đó thể lực chun mơn là một nhân tố hết sứ quan trọng cho việc phát
triển các tố chất kỹ thuật, chiến thuật
1.1.3 Xu thế bóng chuyền hiện đại
Sự gắn kết thể lực trong kỹ thuật theo mục đích chiến thuật trên nền tàng tâm
lý, nếu vận động viên hiện đại đơn thuần dựa vào một mặt của năng lực thi đấu hoặc
một mặt nào đó của kết cấu tài năng kém hơn thì các mặt khác sẽ bị ảnh hưởng gây
giảm hiệu suất, hạn chế kết quả.
Mơ hình kỹ thuật bóng chuyền tồn diện có quan hệ hữu cơ trong hình thành
năng lực sử dụng cao hiệu quả chiếm lĩnh khơng gian, thời gian hợp lý trong thi đấu
đó là điều quan trọng để phát triển nhanh mơn bóng chuyền. Bóng chuyền hiện đại
hiện đang đi sâu vào khoa học hóa trong q trình để hồn thiện kỹ thuật, chiến đấu,
tâm lý cũng như mục đích của nó.
Theo quy luật của bóng chuyền hiện đại ln lấy việc sáng tạo lợi dụng
khống chế không gian, thời gian làm cơ sở chính của huấn luyện, như ngun tắc
tấn cơng với khoảng rộng hẹp, tầm cao thấp, độ gần xa, ứng biến để có động tác
nhanh-chậm, tập trung hay phân tán.
Luan van
8
Nguyên tắc tấn công phải lợi dụng tối đa thời gian trong không gian, lợi dụng
yếu tố thời gian để tận dụng khơng gian có được (như chiều cao, sức bật, tốc độ
động tác, linh hoạt khống chế trên không) từ đó mở rộng cơ hội về khơng gian cho
tấn công trong thời gian cho phép. Sử dụng thời gian hợp lý sẽ tạo ra ưu thế không
gian khống chế được cao hơn, lâu hơn và thực hiện động tác nhanh mạnh.
Trong tấn cơng, vận động viên ln tìm mọi cách vận dụng trí thơng minh
linh hoạt nhanh nhẹn nhất dể mở rộng không gian khống chế được để tạo cơ hội cho
tấn công hiệu quả. Khi xuất hiện chổ trống không gian, vận động viên phải tận dụng
ngay thời cơ tấn công để giành chiến thắng.
Theo luật mới của bóng chuyền, khi thực hiện chiến thuật phải giành điểm là
mục đích, do đó thể lực là cơ sở, kỹ thuật là giải pháp kết hợp chặt các với trình độ
tâm lý, trí lực và mục đích tranh tài của từng người.
Bóng chuyền có những khác biệt riêng nên buộc phải tìm ra các đặc điểm
riêng, các khâu nào là chủ yếu, các tố chất trội để điều khiển quá trình đào tạo, huấn
luyện tài năng vận động viên, đào tạo nâng cao trình độ theo hướng kỹ thuật đạt kỹ
năng, kỹ xảo cao, biến hóa nhiều trên cơ sở tâm lý ổn định, động tác đánh bóng
nhanh, phản ứng mau lẹ, thể lực vững.
1.1.4 Các nhân tố cấu thành tài năng của vận động viên bóng chuyền
Để có thể trở thành một tài năng trong mơn bóng chuyền người chơi phải có
nhân tố sau: thể lực cơ thể, chức năng, tố chất, kỹ thuật, chiến thuật, tâm lý, trí lực,
động lực, trong đó nhân tố chiến thuật là mục đích, kỹ thuật là phương tiện, thể lực
là cơ sở, tâm lý là ảnh hưởng, động cơ, tri thức.
Bóng chuyền hiện đại đang phát triển theo xu thế nghệ thuật hóa, nhịp điệu
cao, kỹ xảo nhiều, biến hóa lơn, tốc độ nhanh, vì thế người chơi bóng chuyền muốn
đạt trình độ cao phải toàn diện (chiều cao, nhanh, linh hoạt, biến hóa…)
Do đó muốn chơi bóng chuyền giỏi, có trình độ cao và thể hiện được xu thế
phát triển của bóng chuyền hiện đại thì phải có các mặt cấu thành tài năng sau:
Các yếu tố mang tính chất di chuyền: thể lực cơ thể, chức năng.
Các yếu tố do quá trình huấn luyện tạo thành.
Luan van
9
Trong bóng chuyền hiện đại, điều kiện đầu tiên đảm bảo sự phát triển của
vận động viên gồm các yếu tố về thể lực cơ thể: Cơ năng, năng lực thể lực, năng lực
kỹ thuật, năng lực chiến thuật, năng lực tâm lý, năng lực hiểu biết khoa học và
chuyên môn. Các yếu tố chung cấu thành tài năng thể thao là địi hỏi tất yếu của
bóng chuyền hiện đại.
1.2
CÁC QUAN ĐIỂM SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN TẬP LUYỆN
TRONG HUẤN LUYỆN, GIẢNG DẠY BĨNG CHUYỀN
Huấn luyện thể lực đóng vai trị hết sức quan trọng và cần thiết trong quá
trình đào tạo vận động viên, nhất là khi ranh giới về kỹ thuật, chiến thuật giữa các
vận động viên không chênh lệch nhiều.
Vì vậy thể lực (thể lực chun mơn) có ý nghĩa quyết định đến thành tích
đỉnh cao của bóng chuyền. Cơ thể con người là một thể thống nhất dưới sự chỉ đạo
của hệ thần kinh trung ương, giữa cơ năng các cơ quan, hệ thống cơ thể và các tố
chất thể lực có quan hệ chặt với nhau.
Hiện nay, mối quan hệ giữa trình độ phát triển tố chất thể lực với huấn luyện,
thi đấu với cường độ cao được nhiều nhà khoa học và huấn luyện viên nghiên cứu.
Các nhà nghiên cứu đã chứng minh vai trò, tầm quan trọng và quy luật hình thành
phát triển ở bất kỳ mơn thể thao nào, trong đó tố chất thể lực vị trí hàng đầu cấu
thành năng lực vận động viên tài năng.
Tố chất thể lực là cơ sở của trình độ tập luyện được tiến hành xuyên suốt
trong q trình huấn luyện. Nâng cao thể lực khơng chỉ đơn giản là pân chia vào các
giai đoạn huấn luyện kế tiếp nhau mà ngay giai đoạn huấn luyện ban đầu của q
trình chun mơn hóa nhiều năm và đó là một lộ trình huấn luyện thể thao khoa học
1.3 CÁC KHÁI NIỆM VỀ TỐ CHẤT THỂ LỰC
Theo các nhà khoa học TDTT của Nga và Trung Quốc như Zaxiorski,
Dương Tích Nhượng thì tố chất thể lực là ''... năng lực của các chức năng và
năng lực vận động của cơ thể được biểu hiện ra trong vận động dưới sự chi
phối của hệ thống thần kinh. Loại năng lực này được tổ hợp bởi sức mạnh, tốc
độ, sức bền, tính mềm dẻo và năng lực phối hợp vận động'' [72].
Luan van
10
Theo các nhà khoa học về lý luận và phương pháp giáo dục TDTT và
học thuyết huấn luyện thể thao như GS. Điền Mạch Cửu, Hình Văn Hoa
(Trung Quốc), Phi - lin (Nga), Harle (Đức), Nguyễn Toán, Phạm Danh Tốn
(Việt Nam) thì ''tố chất thể lực hay cịn gọi là tố chất vận động là những đặc
điểm, những mặt, những phần tương đối riêng biệt trong con người gồm 5 tố
chất cơ bản: nhanh, mạnh, bền, năng lực phối hợp vận động và dẻo''. Các nhà
khoa học trên còn cho rằng nếu xét từ góc độ điều khiển động tác của hệ
thống thần kinh trung ương thì gọi là tố chất vận động. Còn nếu nhấn mạnh về
đặc trưng sinh cơ học thì là tố chất thể lực. Nếu từ góc độ điều khiển hoạt
động sinh lý và tâm lý (trong đó có ý chí) thì cịn gọi là tố chất tâm vận động.
Còn theo các nhà sinh lý học TDTT thì hoạt động thể lực cơ thể phát
huy các mặt khái niệm của năng lực hoạt động thể lực. Các mặt khác nhau đó
của khả năng hoạt động thể lực được gọi là tố chất vận động. Tố chất vận
động gồm 4 tố chất cơ bản là nhanh, mạnh, bền, khéo. [42]
Từ các quan điểm trên ta có thể thấy được các quan điểm đồng nhất về
khái niệm tố chất vận động của các nhà khoa học, đó là: Năng lực chức năng
và năng lực vận động của cơ thể được biểu hiện ra ở các tố chất nhanh, mạnh,
bền, khéo léo và dẻo.[72]
1.4 HUẤN LUYỆN THỂ LỰC CHUNG VÀ THỂ LỰC CHUN MƠN
TRONG MƠN BĨNG CHUYỀN
1.4.1 Huấn luyện thể lực chung
Huấn luyện thể lực chung còn gọi là huấn luyện thể lực tồn diện là q trình
huấn luyện được sử dụng nhiều phương pháp và biện pháp huấn luyện khác nhau
nhằm nâng cao chức năng của hệ thống cơ quan của vận động viên phát triển toàn
diện tố chất vận động, làm thay đổi hình thái của cơ thể nắm được kỹ thuật vận
động và tri thức lý luận của một số môn không phải chuyên sâu và cải thiện phẩm
chất tâm lý chung.
Luan van
