Luận văn thạc sĩ: Xây dựng môi trường học tập tích cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trường chính trị tỉnh Điện Biên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (679.79 KB, 125 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
LÊ THU PHƢƠNG
XÂY DỰNG MƠI TRƢỜNG HỌC TẬP TÍCH CỰC
CHO HỌC VIÊN LÀ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ
Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN, NĂM 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
LÊ THU PHƢƠNG
XÂY DỰNG MƠI TRƢỜNG HỌC TẬP TÍCH CỰC
CHO HỌC VIÊN LÀ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ
Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS, TS. Phạm Văn Sơn
THÁI NGUYÊN, NĂM 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực chƣa hề đƣợc sử dụng và công bố ở bất kỳ một cơng trình nào khác.
Tơi xin cam đoan rằng các thơng tin trích dẫn văn đều đƣợc chỉ rõ
nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2014
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
Lê Thu Phƣơng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho tôi đƣợc bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc tới
Ban Giám hiệu, Ban chủ nhiệm khoa Tâm lý giáo dục, Khoa sau Đại học
trƣờng Đại học Sƣ Phạm Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tơi
hồn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS Phạm Văn Sơn đã giúp đỡ và chỉ dẫn
tận tình cho tôi, giúp tôi định hƣớng đề tài, tiếp cận và khai thác các tài liệu tham
khảo cũng nhƣ chỉ bảo cho tơi trong q trình tơi viết và hồn thành luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên, đội ngũ
cán bộ quản lý, giảng viên cuả nhà trƣờng đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp tơi
có những tƣ liệu để hồn thành luận văn.
Cuối cùng tơi muốn bày tỏ lịng cảm ơn đối với bạn bè, ngƣời thân trong
gia đình đã ủng hộ và tạo mọi điều kiện hỗ trợ tôi học tập và hoàn thành luận
văn này.
Do điều kiện thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, luận văn khơng
tránh khỏi những thiếu sót, tác giả luận văn kính mong nhận đƣợc sự chỉ dẫn và
góp ý thêm của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn trở
nên hồn thiện hơn.
Tác giả
Lê Thu Phƣơng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3
5. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 3
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................. 4
7. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG
HỌC TẬP TÍCH CỰC CHO CÁN BỘ CHỦ CHỐT
CẤP CƠ SỞ................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................... 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 9
1.2.1. Môi trƣờng, môi trƣờng học tập ........................................................ 9
1.2.2. Mơi trƣờng học tập tích cực ............................................................ 12
1.2.3 . Mơi trƣờng học tập lý luận chính trị .............................................. 12
1.2.4. Xây dựng môi trƣờng học tập .......................................................... 15
1.2.5. Cán bộ, Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ................................................. 15
1.3. Xây dựng môi trƣờng học tập cho học viên là một xu hƣớng tất yếu
của giáo dục hiện đại .............................................................................. 16
1.4. Xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho học viên là cán bộ chủ
chốt cấp cơ sở theo xu hƣớng hiện đại là một yêu cầu khách quan ....... 18
1.4.1. Quan điểm chỉ đạo về việc học tập lý luận chính trị tại các
trƣờng chính trị tỉnh thành phố trực thuộc trung ƣơng .................... 18
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
1.4.2. Mục tiêu của việc xây dựng môi trƣờng học tập tích cực cho
học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ............................................. 20
1.4.3. Nội dung của việc xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho
học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ............................................. 21
1.4.4. Ý nghĩa và sự cần thiết của việc xây dựng môi trƣờng học tập
tích cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ......................... 26
1.4.5. Vai trò của Hiệu trƣởng trƣờng Chính trị trong quản lý việc
xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho học viên là cán bộ
chủ chốt cấp cơ sở............................................................................ 26
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc xây dựng môi trƣờng học tập tích
cực cho học viên ..................................................................................... 30
1.5.1. Năng lực của nhà quản lý ................................................................ 30
1.5.2. Năng lực của giảng viên .................................................................. 31
1.5.3. Ý thức và năng lực của học viên ..................................................... 32
Kết luận chƣơng 1.............................................................................................. 33
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VỀ XÂY DỰNG MƠI TRƢỜNG HỌC
TẬP TÍCH CỰC CHO HỌC VIÊN LÀ CÁN BỘ CHỦ
CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH
ĐIỆN BIÊN ................................................................................... 34
2.1. Khái quát đặc điểm tình hình kinh tế- xã hội của tỉnh Điện Biên và
trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên .............................................................. 34
2.1.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Điện Biên .................. 34
2.1.2. Một vài nét về trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên .............................. 36
2.2. Tổ chức khảo sát ..................................................................................... 38
2.3. Thực trạng môi trƣờng học tập của cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở
trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên .............................................................. 39
2.3.1. Thực trạng nhận thức của giảng viên, cán bộ, viên chức và học
viên về tầm quan trọng của môi trƣờng đối với công tác giáo
dục của nhà trƣờng .......................................................................... 39
2.3.2. Thực trạng năng lực của đội ngũ giảng viên trong nhà trƣờng ....... 46
2.3.3. Thực trạng về tinh thần, thái độ học tập và hoạt động tự học
của học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng chính trị
tỉnh Điện Biên .................................................................................. 53
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
2.3.4. Thực trạng mối quan hệ tƣơng tác giữa cán bộ, giảng viên và
học viên trong nhà trƣờng ............................................................... 60
2.3.5. Thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động
học tập của học viên ........................................................................ 63
2.4. Thực trạng về xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho học viên
là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên ............ 66
2.4.1. Thực trạng về công tác lập kế hoạch xây dựng mơi trƣờng học
tập tích cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng
Chính trị tỉnh Điện Biên .................................................................. 67
2.4.2. Thực trạng về tổ chức xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực
cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị
tỉnh Điện Biên ................................................................................. 67
2.4.3. Thực trạng về các biện pháp chỉ đạo xây dựng mơi trƣờng học
tập tích cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng
Chính trị tỉnh Điện Biên .................................................................. 71
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc xây dựng môi trƣờng học
tập tích cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở
trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên ...................................................... 76
2.5. Đánh giá chung về thực trạng xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực
cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh
Điện Biên ................................................................................................ 79
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .................................................................................. 80
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP XÂY DỰNG MƠI TRƢỜNG HỌC TẬP
TÍCH CỰC CHO HỌC VIÊN LÀ CÁN BỘ CHỦ CHỐT
CẤP CƠ SỞ Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN.... 82
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ................................................................. 82
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .................................................. 82
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ................................. 82
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .................................................. 82
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ................................................. 82
3.1.5. Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện và cân đối ............................... 83
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
3.2. Các biện pháp xây dựng môi trƣờng học tập tích cực cho học viên
là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng chính trị tỉnh Điện Biên ............. 83
3.2.1. Nâng cao nhận thức của giảng viên và học viên về sự cần thiết
phải xây dựng môi trƣờng học tập tích cực cho cán bộ chủ chốt
cấp cơ sở .......................................................................................... 83
3.2.2. Tăng cƣờng quản lý công tác tổ chức xây dựng mơi trƣờng học
tập tích cực cho học viên ................................................................. 84
3.2.3. Tăng cƣờng phát triển mối quan hệ ứng xử thân thiện trong
nhà trƣờng ...................................................................................... 85
3.2.4. Nâng cao trình độ chuyên môn và năng lực tổ chức dạy học
cho đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý trong nhà trƣờng ............. 87
3.2.5. Tăng cƣờng quản lý hoạt động tự học nhằm nâng cao ý thức,
thái độ và năng lực tự học của học viên ......................................... 89
3.2.6. Quản lý đầu tƣ và khai thác hiệu quả cơ sở vật chất, thiết bị
dạy học đáp ứng nhu cầu học tập của học viên.............................. 91
3.2.7. Thƣờng xuyên tổ chức kiểm tra, đánh giá việc xây dựng mơi
trƣờng học tập nhằm tích cực hóa hoạt động dạy và học trong
nhà trƣờng ...................................................................................... 93
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 94
3.4. Khảo nghiệm tính khả thi và tính cần thiết của biện pháp đề xuất ........ 95
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................... 95
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm .................................................................... 95
3.4.3. Đối tƣợng khảo nghiệm ................................................................... 95
3.4.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm .............................................................. 95
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ....................................................................... 95
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................. 97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 101
PHỤ LỤC
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ĐT,BD
:
Đào tạo, bồi dƣỡng
GD&ĐT
:
Giáo dục & Đào tạo
PGS-TS
:
Phó Giáo sƣ - Tiến sĩ
QĐ/TW
:
Quyết định/ Trung ƣơng
QĐ-UB
:
Quyết định/ Ủy ban
SL
:
Số lƣợng
STT
:
Số thứ tự
TS
:
Tổng số
UBND
:
Ủy ban nhân dân
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1:
Nhận thức của giảng viên về vai trị của việc đẩy mạnh cơng
tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ chủ chốt cấp sở .............................. 39
Bảng 2.2:
Nhận thức của học viên về vai trò của việc đẩy mạnh công tác
đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ chủ chốt cấp sở .................................... 40
Bảng 2.3:
Nhận thức của giảng viên về các nội dung của việc xây dựng
môi trƣờng học tập tích cực ........................................................... 41
Bảng 2.4:
Nhận thức của học viên về nội dung của việc xây dựng mơi
trƣờng học tập tích cực .................................................................. 43
Bảng 2.5:
Nhận thức của giảng viên về vai trị của mơi trƣờng học tập
tích cực đối với cơng tác đào tạo, bồi dƣỡng của nhà trƣờng ........ 44
Bảng 2.6:
Nhận thức của học viên về vai trị của mơi trƣờng học tập tích
cực đối với cơng tác đào tạo, bồi dƣỡng của nhà trƣờng ............... 45
Bảng 2.7:
Ý kiến của cán bộ, giảng viên và học viên về trình độ kiến
thức của đội ngũ giảng viên trong nhà trƣờng ............................... 46
Bảng 2.8:
Ý kiến của cán bộ, giảng viên và học viên về kỹ năng sƣ
phạm của đội ngũ giảng viên trong nhà trƣờng ............................. 48
Bảng 2.9:
Thực trạng việc tạo lập mơi trƣờng học tập tích cực trong các
giờ giảng của giảng viên ................................................................ 49
Bảng 2.10: Thực trạng năng lực sử dụng các phƣơng pháp dạy học của
giảng viên ....................................................................................... 51
Bảng 2.11: Tinh thần, thái độ, động cơ học tập của học viên .......................... 53
Bảng 2.12: Nhận thức của học viên về vai trò của việc tự học ........................ 54
Bảng 2.13: Nhận thức của giảng viên về vai trò của việc tự học ..................... 55
Bảng 2.14: Các phƣơng pháp tự học của học viên ........................................... 57
Bảng 2.15: Thời gian dành cho việc tự học của học viên ................................ 58
Bảng 2.16: Đánh giá của giảng viên về hoạt tự học của học viên ................... 59
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
Bảng 2.17: Thực trạng mối quan hệ ứng xử của cán bộ, giảng viên nhà
trƣờng với học viên ........................................................................ 60
Bảng 2.18: Mức độ hài lòng của học viên đối với cán bộ, giảng viên, viên
chức trong nhà trƣờng .................................................................... 62
Bảng 2.19: Mức độ hài lòng của cán bộ, viên chức, giảng viên trong nhà
trƣờng đối với học viên .................................................................. 62
Bảng 2.20: Ý kiến của giảng viên về sự quan tâm của lãnh đạo nhà
trƣờng tới các điều kiện vật chất phục vụ học tập ......................... 63
Bảng 2.21: Đánh giá của học viên về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục
vụ cho việc học tập ........................................................................ 65
Bảng 2.21: Thực trạng về việc chỉ đạo xây dựng môi trƣờng học tập tích
cực cho học viên ............................................................................ 71
Bảng 2.22: Thực trạng về sự chỉ đạo của Hiệu trƣởng nhằm nâng cao ý
thức và năng lực tự học của học viên ............................................ 74
Bảng 2.23: Thực trạng về kiểm tra, đánh giá việc xây dựng mơi trƣờng
học tập tích cực cho học viên ......................................................... 77
Bảng 3.1:
Khảo nghiệm tính khả thi và cần thiết của các biện pháp đề xuất ...... 96
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
DANH MỤC CÁC BIỂU
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính
khả thi của các biện pháp............................................................. 97
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Công tác lý luận chính trị là một bộ phận quan trọng trong cơng tác tƣ
tƣởng của Đảng. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng nƣớc ta, Đảng ta
luôn quan tâm đến công tác giáo dục lý luận chính trị nhằm giác ngộ lý tƣởng
cách mạng, nâng cao nhận thức chính trị, thống nhất ý chí và hành động của
cán bộ, đảng viên và nhân dân để thực hiện thắng lợi đƣờng lối, nhiệm vụ cách
mạng do Đảng đề ra. Để nâng cao chất lƣợng hiệu quả cơng tác giáo dục lý
luận chính trị cho cán bộ, trong Văn kiện Đại hội lần thứ IX của Đảng đã nhấn
mạnh: "Xây dựng chỉnh đốn các học viện, các trường, các trung tâm chính trị,
nâng cao chất lượng hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trước hết đối với cán
bộ lãnh đạo và quản lý các cấp, chống các biểu hiện tiêu cực trong giảng dạy
và học tập". Đại hội X của Đảng cũng đã chỉ ra rằng: "Nâng cao trình độ trí
tuệ, chất lượng nghiên cứu lý luận của Đảng....Đổi mới công tác giáo dục lý
luận chính trị, tư tưởng trong Đảng trước hết cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo và
quản lý chủ chốt các cấp; đổi mới nội dung phương pháp học tập và giảng dạy
trong hệ thống các trường chính trị; nâng cao tính thiết thực và hiệu quả của
chương trình ". Nhƣ vậy trong suốt quá trình lãnh đạo Đảng ta luôn chú trọng
đến công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ đảng viên đặc biệt là đội ngũ
cán bộ chủ chốt các cấp từ Trung ƣơng đến địa phƣơng.
Để đáp ứng đƣợc yêu cầu của giai đoạn cách mạng hiện nay đòi hỏi đội
ngũ cán bộ, đảng viên phải không ngừng học tập nâng cao trình độ về mọi mặt,
nhất là trình độ lý luận chính trị để nâng cao bản lĩnh chính trị, kiến thức kỹ
năng, phẩm chất đạo đức, lối sống, phƣơng pháp và tác phong công tác nhằm
đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của tình hình, nhiệm vụ mới. Đối với đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở thì học tập nâng cao trình độ lý luận là một vấn đề cấp
bách. Bởi ngoài việc trực tiếp lãnh đạo và tổ chức thực hiện mọi chủ trƣơng
đƣờng lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nƣớc họ còn trực tiếp giải
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
quyết hàng ngày, hàng giờ những vấn đề dân quyền, dân sinh, dân trí ở cơ sở. Do
vậy xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở vững mạnh là yêu cầu cấp thiết
nhằm bảo đảm ổn định chính trị, phát triển kinh tế xã hội, tạo ra động lực mới
phát huy nội lực cơ sở. Hội nghị trung ƣơng năm khóa IX đã chỉ rõ: "xây dựng
đội ngũ cán bộ cơng chức cấp xã có năng lực tổ chức vận động nhân dân thực
hiện đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, công tâm thạo việc, tận tụy
với nhân dân, biết phát huy sức dân, không tham nhũng, không ức hiếp dân.... ".
Muốn xây dựng đội ngũ cán bộ công chức cấp cơ sở nhƣ Đảng và nhân
dân ta mong muốn thì các học viện, các trƣờng, các trung tâm bồi dƣỡng chính
trị phải trang bị cho họ những kiến thức, kỹ năng và phƣơng pháp làm việc
khoa học. Đặc biệt cần xây dựng một môi trƣờng học tập mà ở đó ngƣời học dễ
dàng tiếp cận với tri thức về lý luận Mác- Le nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, những
chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nƣớc; phát huy
đƣợc khả năng suy nghĩ độc lập, khoa học sáng tạo để vận dụng vào hoàn cảnh
cụ thể ở từng địa phƣơng, đơn vị nơi họ công tác.
Thực tế đã cho thấy, hiện nay đại đa số cán bộ, đảng viên đều nhận thức
sâu sắc đƣợc vai trò và tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị: học là
tồn tại, lƣời học tập là đồng nghĩa với tụt hậu, thối hóa. Song bên cạnh đó lại
có một bộ phận nhỏ cán bộ, đảng viên còn thờ ơ, an phận, tự mãn, thậm chí
khơng quan tâm đến học tập nâng cao trình độ, thiếu cập nhật, thiếu hiểu biết.
Hoặc có quan điểm lệch lạc: học để lấy chứng chỉ, học để thăng tiến.... Từ đó
dẫn đến tƣ tƣởng chán học, lƣời học, lƣời suy nghĩ, dao động, mất lòng tin, mất
phƣơng hƣớng, làm chậm tiến trình đổi mới tƣ duy trong mọi lĩnh vực hoạt
động của Đảng và Nhà nƣớc. Với chức năng và nhiệm vụ của mình, trƣờng
Chính trị tỉnh Điện Biên đã nhận thức sâu sắc về vấn đề này. Bởi vậy Nhà
trƣờng đã không ngừng đổi mới về nội dung, phƣơng pháp giảng dạy, nâng cao
năng lực của đội ngũ giảng viên, cán bộ viên chức nhằm đáp ứng yêu cầu,
nhiệm vụ của công tác giáo dục lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay. Tuy
nhiên một yếu tố quan trọng đóng vai trị quyết định đối với sự thành cơng của
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
cơng tác giáo dục lý luận chính trị là "mơi trƣờng học tập" của ngƣời học chƣa
đƣợc quan tâm đúng mức, chƣa có các cơng trình nghiên cứu về xây dựng mơi
trƣờng học tập tích cực nhằm tích cực hóa hoạt động của ngƣời học, vì thế chất
lƣợng giáo dục chính trị cịn hạn chế. Từ những lý do trên tôi chọn đề tài :
"Xây dựng môi trường học tập tích cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp
cơ sở ở trường Chính trị tỉnh Điện Biên" để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề xuất những biện pháp xây dựng mơi trƣờng học tập tích
cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện
Biên để đáp ứng nhu cầu của công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ trong giai
đoạn cách mạng hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình xây dựng mơi trƣờng học tập tích
cực của học viên trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp xây dựng mơi trƣờng học tập tích
cực cho học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Xác định cơ sở lý luận về xây dựng môi trƣờng học tập tích cực cho
học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở.
4.2. Điều tra làm rõ thực trạng môi trƣờng học tập của học viên là cán bộ
chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
4.3. Đề xuất một số biện pháp xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho
học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên đáp
ứng nhu cầu của công tác giáo dục lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay.
5. Phạm vi nghiên cứu
Môi trƣờng học tập gồm: môi trƣờng học tập bên trong và mơi trƣờng bên
ngồi Nhà trƣờng. Do điều kiện thời gian có hạn, đề tài tập trung nghiên cứu môi
trƣờng học tập bên trong Nhà trƣờng. Từ đó đề xuất biện pháp xây dựng mơi
trƣờng học tập tích cực cho học viên ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận: sử dụng phƣơng pháp:
phân tích, tổng hợp, so sánh, khái qt hóa trong q trình nghiên cứu các văn
kiện đại hội Đảng, nghị quyết của Đảng, các văn bản của Ban Bí thƣ Trung
ƣơng về cơng tác đào tạo, bồi dƣỡng giáo dục lý luận chính trị.
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm:
- Phương pháp điều tra: Sử dụng phiếu trƣng cầu ý kiến với các đối
tƣợng: giảng viên, cán bộ và học viên các lớp đào tạo, bồi dƣỡng tại Trƣờng
năm học 2013, 2014 nhằm tìm hiểu thực trạng mơi trƣờng học tập của học viên
là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở tại trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
- Phương pháp quan sát: Quan sát, khảo sát thực trạng môi trƣờng học
tập của học viên là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở tại Trƣờng để đánh giá đƣợc thực
tế làm căn cứ thực tiễn đề xuất một số biện pháp xây dựng mơi trƣờng học tập
tích cực nhằm đáp ứng u cầu của cơng tác giáo dục lý luận chính trị trong
giai đoạn hiện nay.
- Phương pháp đàm thoại: Trò chuyện, trao đổi với giảng viên, cán bộ viên
chức và học viên trong Trƣờng nhằm tìm hiểu về thực trạng nhận thức của họ về
tầm quan trọng của môi trƣờng học tập đối với công tác giáo dục lý luận chính trị.
6.3. Nhóm các phương pháp bổ trợ: Sử dụng phƣơng pháp thống kê,
toán học, bảng biểu, phần mềm tin học để xử lý kết quả nghiên cứu.
7. Giả thuyết khoa học
Mơi trƣờng học tập tích cực là một yếu tố quan trọng góp phần nâng
cao chất lƣợng cơng tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ của nhà trƣờng. Nếu tìm
đƣợc các biện pháp xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực thích hợp sẽ phát
huy đƣợc tính tích cực chủ động, sáng tạo và tự giác trong học tập học viên;
Đồng thời tạo ra một môi trƣờng học tập thân thiện, hợp tác, chia sẻ nhằm
tạo động lực cho ngƣời học, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục chính trị
của nhà trƣờng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
phụ lục, phần nội dung của luận văn đƣợc kết cấu gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở.
Chƣơng 2: Thực trạng về môi trƣờng học tập của cán bộ chủ chốt cấp cơ
sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên.
Chƣơng 3: Biện pháp xây dựng mơi trƣờng học tập tích cực cho học viên
là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP
TÍCH CỰC CHO CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Mơi trƣờng là tồn bộ các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất quan hệ với
nhau bao quanh con ngƣời và có ảnh hƣởng đến đời sống sản xuất sự tồn tại và
phát triển của con ngƣời. Chính sự ảnh hƣởng đó đã là tâm điểm để thu hút sự
quan tâm của nhiều nhà khoa học.
Nghiên cứu về ảnh hƣởng của môi trƣờng đến năng suất lao động các
nhà tâm lý học lao động đã tập trung nghiên cứu môi trƣờng vi mô, những điều
kiện nhƣ: nhiệt độ, màu sắc âm thanh, khung cảnh…. Từ đó giúp cho việc quản
lý mơi trƣờng vi mô, tổ chức quản lý để đạt năng suất cao nhất.
Bên cạnh đó trong q trình nghiên cứu các nhà giáo dục học cũng chỉ ra
rằng mơi trƣờng có ảnh hƣởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách
con ngƣời. Nhà tâm lý học Mỹ Kenloc (1923) đã nuôi trong cùng môi trƣờng
một con khỉ 10 tháng tuổi và cậu con trai 8 tháng tuổi của mình để so sánh ảnh
hƣởng của mơi trƣờng đến con khỉ và con ngƣời. Nhƣng tác động của môi
trƣờng sống của con ngƣời không làm thay đổi bản chất dã thú của con vật.
Ngƣợc lại mơi trƣờng của lồi vật có thể tác động mạnh mẽ vào bản chất ngƣời
của con ngƣời. Nhà xã hội học Mỹ R.E Pác cơ đã nói “ngƣời khơng đẻ ra
ngƣời, đứa trẻ chỉ trở lên ngƣời trong quá trình giáo dục”. Điều này khẳng định
yếu tố mơi trƣờng văn hóa và mơi trƣờng giáo dục có vai trị quyết định đối với
sự hình thành phát triển nhân cách con ngƣời. Cuối thế kỷ XIX, nhiều nhà tâm
lý học của Mỹ, Nga nhƣ: I.I. Canaev, Đ.B. Encơnhin với các cơng trình nghiên
cứu đã chỉ ra ảnh hƣởng rất quan trọng của môi trƣờng đến sự hình thành nhân
cách cá nhân. Những kết quả nghiên cứu có hệ thống đó đã dần hình thành một
chun ngành tâm lý học mới - Tâm lý học môi trƣờng. Trên cơ sở đó các nhà
tâm lý học đã nghiên cứu, xây dựng mơi trƣờng với mục đích tạo ảnh hƣởng tốt
nhất đến dạy học và giáo dục nhân cách thế hệ trẻ.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
Về môi trƣờng dạy - học, trƣớc hết phải kể đến những nghiên cứu của
hai nhà tâm lý học ngƣời Nga là I.V Pavlov và B.F. Skinnơ. I.V Pavlov nghiên
cứu sự hình thành phản xạ có điều kiện trong mơi trƣờng đƣợc kiểm sốt chặt
chẽ, con vật (con chó) hồn tồn thụ động. B.F. Skinnơ nghiên cứu sự hình
thành phản xạ tạo tác môi trƣờng gần với thực tế hơn; co vật (chuột, bồ câu)
chủ động trong hành vi đáp ứng trên cơ sở nhu cầu của nó. Từ kết quả nghiên
cứu của hai ông, các nhà giáo dục học đã nhận thức đƣợc một vấn đề rất quan
trọng rằng: Yếu tố mơi trƣờng trong giáo dục khơng chỉ góp phần quyết định
đến sự hình thành và phát triển nhân cách con ngƣời mà quan trọng hơn là yếu
tố môi trƣờng thực tế đã kích thích chủ thể hoạt động năng động và sáng tạo
hơn. Việc tạo lập, xây dựng và phát triển môi trƣờng là một nhiệm vụ quan
trọng của khoa học giáo dục hiện đại.
Nghiên cứu về môi trƣờng tâm lý - xã hội của nhóm (lớp học, khối, trƣờng),
Jean - Marc Denomme và Madeleine Roy đã có cơng trình nghiên cứu về
phƣơng pháp sƣ phạm tƣơng tác. Tác giả coi môi trƣờng là yếu tố tham gia trực
tiếp đến q trình dạy học chứ khơng đơn thuần chỉ là nơi diễn ra hoạt động
học. Trên cơ sở đó các tác giả đã nhấn mạnh đến một quy luật quan trọng: Môi
trƣờng ảnh hƣởng đến ngƣời dạy, ngƣời học; ngƣời học và ngƣời dạy phải
thích nghi với mơi trƣờng.
Emile Durkheim một nhà xã hội học ngƣời Pháp quan niệm môi trƣờng
học đƣờng bao gồm cả lớp học và việc tổ chức lớp học, nhƣ một sự kết nối có
phạm vi rộng hơn gia đình và khơng trừu tƣợng nhƣ xã hội. Một lớp học không
đơn thuần chỉ là một khối kết dính các cá nhân độc lập với nhau mà còn là một
xã hội thu nhỏ. Trong lớp học, học sinh suy nghĩ hành động và cảm nhận khác
với khi chúng tách rời nhau.
Ở Việt Nam vấn đề môi trƣờng giáo dục cũng rất đƣợc quan tâm, từ xƣa
vai trị của mơi trƣờng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của con
ngƣời đã đƣợc ông cha ta đúc kết bằng những câu ca dao tục ngữ nhƣ: “Gần
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
mực thì đen, gần đèn thì rạng”; “Ở bầu thì trịn, ở ống thì dài”… Khi khoa học
giáo dục phát triển các nhà giáo dục học và giáo dục Việt Nam lại đặc biệt chú
trọng đến môi trƣờng sinh thái, môi trƣờng của nhà trƣờng phổ thông. Chẳng
hạn nhƣ xây dựng môi trƣờng xanh, sạch, đẹp; môi trƣờng giao tiếp có văn hóa
trong nhà trƣờng phổ thơng, kết hợp giữa gia đình, nhà trƣờng và xã hội để tạo
mơi trƣờng tốt đẹp trong giáo dục học sinh.
Trong những năm gần đây, Đảng và nhà nƣớc ta rất quan tâm đến vấn đề
xây dựng môi trƣờng học tập ở các cấp học, bậc học nhằm nâng cao chất lƣợng
giáo dục. Xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực theo Chỉ thị số
40/CT-BGD&ĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo đã trở thành một phong trào rộng khắp có sức lan tỏa lớn trong toàn bộ
hệ thống giáo dục Việt Nam và từ đó đã làm thay đổi căn bản nhận thức của
ngƣời dạy và ngƣời học về vấn đề môi trƣờng học tập.
Xây dựng môi trƣờng học tập là vấn đề đƣợc nhiều ngƣời quan tâm nghiên
cứu ở những mức độ khác nhau. Tác giả luận văn đã tham khảo một số cơng
trình khoa học nhƣ: “Về mơi trƣờng học tập trong lớp” của tác giả Vũ Thị Sơn;
“Thiết kế bài học nhằm tích cực hóa học tập” của tác giả Đặng Thành Hƣng;
“Môi trƣờng giáo dục” của tác giả Phạm Hồng Quang;… Tuy nhiên những cơng
trình nghiên cứu đó chỉ đƣợc đề cập ở mức độ khái quát nhất mang tính định
hƣớng hoặc chỉ dừng lại ở những băn khoăn, trăn trở đƣợc đúc rút từ thực tiễn
công tác. Song chƣa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu việc xây dựng môi trƣờng
học tập cho cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở các trƣờng chính trị tỉnh miền núi.
Với đề tài “Xây dựng mơi trường học tập tích cực cho học viên là cán
bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trường Chính trị tỉnh Điện Biên” tác giả luận văn
hy vọng sẽ hệ thống và phát triển các vấn đề lý luận về xây dựng mơi trƣờng
học tập tích cực. Trên cơ sở đó vận dụng vào việc xây dựng mơi trƣờng học
tập tích cực cho đối tƣợng ngƣời học là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở trƣờng
chính trị tỉnh Điện Biên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
