(Luận văn thạc sĩ) cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa từ thực tiễn thành phố hội an, tỉnh quảng nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHAN THỊ THÁI HÒA

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA TỪ THỰC TIỄN
THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2020

Luan van


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHAN THỊ THÁI HÒA

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA TỪ THỰC TIỄN
THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành : Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số : 8 38 01 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. VŨ THƯ

HÀ NỘI, năm 2020

Luan van


LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của tơi, các số liệu
được trích dẫn rõ ràng, từ những nguồn thông tin hợp pháp. Các kết quả
nghiên cứu của luận văn không trùng lắp với các cơng trình có liên quan đã
cơng bố.

Quảng Nam, ngày tháng

năm 2020

Người thực hiện

Phan Thị Thái Hòa

Luan van


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành khóa học, tơi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ, chỉ
bảo nhiệt tình của các thầy, cô giáo đang giảng dạy tại khoa sau đại học, Học
viện Khoa học xã hội. Xin gửi tới q thầy, cơ lịng biết ơn chân thành và tình
cảm q mến nhất.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến thầy giáo PGS.TS. Vũ Thư - người
hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tơi trong suốt quá trình
thực hiện luận văn. Và cảm ơn các thầy, cô trong Hội đồng chấm Luận văn

đặc biệt là hai thầy phản biện đã tận tình góp ý để bản thân điều chỉnh và hồn
thiện Luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn Phòng Nội vụ thành phố, Phòng Tài nguyên
và Mơi trường, Trung tâm hành chính cơng thuộc Văn phịng Ủy ban nhân
dân thành phố Hội An và các cơ quan đơn vị trên địa bàn Thành phố đã nhiệt
tình giúp đỡ, tạo điều kiện để tơi hồn thành đề tài này.
Xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, những người bạn thân, bạn bè và đồng
nghiệp đã góp ý, giúp đỡ tơi trong q trình hồn thiện luận văn.
Trân trọng cảm ơn!

Luan van


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH
CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA ......................................................... 7
1.1. Khái quát về cơ chế một cửa giải quyết thủ tục hành chính ..................... 7
1.2. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa................................... 20
1.3. Một số yếu tố ảnh hưởng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa
..................................................................................................................... 24
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA TẠI THÀNH PHỐ HỘI AN ...................... 29
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội liên quan đến việc giải
quyết thủ tục hành chính tại thành phố Hội An ............................................. 29
2.2. Thực tiễn cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại thành phố
Hội An ......................................................................................................... 33
2.3. Đánh giá chung về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại
thành phố Hội An ......................................................................................... 53
CHƯƠNG 3:

PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU

QUẢ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT
CỬA TẠI THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM ....................... 63
3.1. Tiếp tục nâng cao hiệu quả cải cách TTHC theo cơ chế một cửa tại thành
phố Hội An................................................................................................... 63
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một
cửa tại Thành phố Hội An ............................................................................ 67
KẾT LUẬN ................................................................................................. 78

Luan van


TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT

Từ viết tắt

Nghĩa đầy đủ

1

CB, CC, VC

Cán bộ, công chức, viên chức

2

CCHC

Cải cách hành chính

3

CCMC

Cơ chế một cửa

4

CHXHCNVN

Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

5

CNTT

Công nghệ thông tin

6

ĐKKD

Đăng ký kinh doanh

7

GCNQSDĐ

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

8

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

9

GDNN-GDTX

Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường
xuyên

10

HĐND

Hội đồng nhân dân

11

HCNN

Hành chính nhà nước

12

QLNN

Quản lý nhà nước

13

QPPL

Quy phạm pháp luật

14

QSHNỞ

Quyền sở hữu nhà ở

Luan van


15

TCVN

Tiêu chuẩn Việt Nam

16

TNHS

Tiếp nhận hồ sơ

17

TN&MT

Tài nguyên và Môi trường

18

TN&TKQ

Tiếp nhận và Trả kết quả

19

TSKGLVĐ

Tài sản khác gắn liền với đất

20

TTHC

Thủ tục hành chính

21

TTHCC

Trung tâm hành chính cơng

22

TT-TH

Trùn thanh – trùn hình

23

TTĐT

Thơng tin điện tử

24

VP ĐKĐĐ

Văn phịng đăng ký đất đai

25

VH-TT

Văn hóa thơng tin

26

UBND

Ủy ban nhân dân

Luan van


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

Tên bảng

bảng

Trang

Tổng hợp kết quả tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hành
2.1

chính theo cơ chế một cửa tại Thành phố Hội An qua

41

5 năm (2015-2019)

DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hiệu

Tên hình

hình
2.1

Người dân đến giao dịch tại Trung tâm hành chính
cơng Hội An

Luan van

Trang

32


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Số hiệu

Tên sơ đồ

Sơ đồ

Trang

Mơ hình tổ chức và quy trình giải quyết cơng việc
2.1

theo cơ chế “một cửa” tại Trung tâm hành chính cơng

33

Thành phố Hội An
Quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,
2.2

quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất
lần đầu tại Trung tâm hành chính cơng Thành phố

45

Hội An
2.3

Quy trình tách thửa, hợp thửa đất tại Trung tâm hành
chính cơng Thành phố Hội An

46

Quy trình đăng ký thế chấp, xóa thế chấp bằng
2.4

quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất và tài sản
gắn liền với đất tại Trung tâm hành chính cơng

47

Thành phố Hội An
Quy trình chuyển mục đích sử dụng đất phải xin
2.5

phép cơ quan Nhà nước có thẩm qùn đối với hộ
gia đình, cá nhân tại Trung tâm hành chính cơng

48

Thành phố Hội An
Quy trình giao đất, cho thuê đất cho hộ gia đình, cá
2.6

nhân; giao đất cho cộng đồng dân cư khơng thơng
qua hình thức đấu giá qùn sử dụng đất tại Trung
tâm hành chính cơng Thành phố Hội An

Luan van

49


Quy trình cấp phép tu bổ, tơn tạo Di tích- nhà ở khu
2.7

vực I, IIA,IIB Khu phố cổ đối với nhà ở riêng lẻ
trong khu bảo tồn, di tích lịch sử, văn hóa tại Trung

51

tâm hành chính cơng Thành phố Hội An
2.8

2.9

Quy trình Cấp phép xây dựng khu vực ngồi phố cổ
tại Trung tâm hành chính cơng Thành phố Hội An
Quy trình cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
tại Trung tâm hành chính cơng Thành phố Hội An

Luan van

52

54


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với bất cứ nền hành chính nào thì thủ tục hành chính đều là công cụ
không thể thiếu để điều chỉnh hoạt động quản lý giữa nhà nước với công dân,
tổ chức, đưa quan hệ quản lý vào trật tự cần thiết. Thủ tục hành chính bất cập,
khiếm khuyết ln là một trong những nguyên nhân gây ách tắc, kìm hãm các
hoạt động kinh tế - xã hội, việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ của công dân
cũng như sự hoạt động nhịp nhàng của bộ máy hành chính nhà nước và điều
đáng quan ngại là những hạn chế đó đã làm giảm lòng tin của nhân dân đối
với Đảng, Nhà nước và chế độ. Do vậy, sự tồn tại, phát triển của một nhà
nước bất kỳ luôn đi đôi với việc xây dựng một nền hành chính phù hợp mà
trong đó ln đáp ứng được u cầu chính đáng của cơng dân cũng như phù
hợp với chế độ chính trị để nhằm mục đích phục vụ cho sự phát triển của đất
nước và đảm bảo cho quyền lực nhà nước được thực thi.
Ngày nay, trong quá trình hội nhập, phát triển kinh tế thế giới và khu
vực, để tạo môi trường pháp lý đảm bảo tính ổn định, mở ra nhiều ưu đãi để
thu hút nguồn đầu tư nước ngoài và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển

của các thành phần kinh tế thì nền hành chính nói chung mà trong đó là thủ
tục hành chính cần có sự cải cách nhằm đơn giản hố, cơng khai hóa, minh
bạch hóa các thủ tục, quy trình để tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức
khi thực hiện giao dịch hành chính với cơ quan nhà nước. Do đó, trong những
năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra những chủ trương, chính sách đúng
đắn, có ý nghĩa tích cực và phù hợp với thực tiễn nhằm đẩy mạnh cải cách thủ
tục hành chính, tháo gỡ phần nào những rào cản pháp lý trong thủ tục hành
chính, đặc biệt ngày 8/11/2011, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 30c/NQCP về chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 trong

1

Luan van


đó, xác định mục tiêu cơ bản là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính nhằm
bảo đảm tính đơn giản, hiệu quả, minh bạch khi thực hiện công việc liên quan
đến thủ tục hành chính. Đồng thời, phân loại, bãi bỏ những thủ tục không cần
thiết, chồng chéo giữa các cơ quan dẫn đến dễ bị “lách” thủ tục để trục lợi,
gây khó khăn cho cơng dân. Bên cạnh đó, mở rộng cải cách TTHC trên tất cả
các lĩnh vực để loại bỏ kịp thời những quy định rườm rà về cấp phép và thanh
tra, kiểm tra, kiểm soát, kiểm định, giám định, nhất là việc áp dụng cơ chế
một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan
hành chính nhà nước ở địa phương theo Quyết định số 61/2018/NĐ-CP ngày
23/4/2018 của Thủ tướng Chính phủ cần phải thực hiện đồng bộ, hiệu quả.
Theo tinh thần này, cùng với các địa phương trên cả nước, việc cải cách
TTHC ở thành phố Hội An luôn được Thành ủy, HĐND, lãnh đạo UBND
thành phố Hội An quan tâm chỉ đạo thực hiện, đơn giản hóa thủ tục đạt hiệu
quả cả về số lượng, chất lượng, đem lại hiệu quả thiết thực cho người dân,
doanh nghiệp (về thời gian giải quyết, những giấy tờ không cần thiết…). Tuy
nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được

như trình tự, TTHC được đơn giản hóa, rút ngắn thời gian giải quyết và niêm
yết cơng khai; giảm hẳn tình trạng gây phiền hà, sách nhiễu đối với tổ chức,
công dân; tinh thần, trách nhiệm, năng lực chuyên môn của cán bộ, công
chức, viên chức được nâng lên đáng kể thì vẫn cịn những tồn tại nhiều vấn đề
bức xúc, biểu hiện TTHC còn rườm rà, thủ tục chồng chéo, trùng lặp; thiếu
tính cơng khai, minh bạch; một bộ phận những cơ quan, cá nhân có thẩm
qùn cịn biểu hiện quan liêu, gây phiền hà, khó khăn cho tổ chức, cơng dân
trong q trình giải quyết cơng việc… địi hỏi phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách
hơn nữa để TTHC thật sự đơn giản, minh bạch góp phần xây dựng một nền
hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiệu quả và phục vụ nhân dân. Vì vậy,
việc nghiên cứu đề tài "Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa từ

2

Luan van


thực tiễn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam" là vấn đề có ý nghĩa vơ
cùng quan trọng đã, đang và sẽ đặt ra trong thực tiễn chúng ta.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nội dung về cải cách TTHC tuy đã được nhiều nhà khoa học tập trung
nghiên cứu tổng thể nhưng vấn đề về cải cách TTHC gắn với cơ chế một cửa ở
các địa phương cấp Huyện - nơi mà bộ máy các cơ quan hành chính phải trực
tiếp giải quyết các nhu cầu của cá nhân, tổ chức thì cho đến nay chưa nhiều, có
thể tổng quan một số tác giả nghiên cứu như sau: Luận văn Thạc sỹ “Cải cách
thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại UBND huyện thuộc tỉnh Quảng
Nam” của tác giả Nguyễn Thị Thanh; Luận văn Thạc sỹ Luật Hành chính
“Cải cách hành chính từ thực tiễn huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi” của tác
giả Nguyễn Thị Thanh Tuyến, tại Học viện khoa học Xã hội năm 2014; Luận
văn Thạc sỹ Luật Hành chính “Cải cách TTHC từ thực tiễn Huyện Thăng

Bình, tỉnh Quảng Nam” của tác giả Trà Giang, tại Học viện khoa học Xã hội
năm 2013 Luận văn Thạc sỹ Luật Hành chính “ Cải cách TTHC theo cơ chế
một cửa từ thực tiễn ở Quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng” của tác giả
Phạm Thị Sông Thương, năm 2011 tại Học viện khoa học Xã hội; ...và các
cơng trình nghiên cứu chun sâu khác.
Chính vì thế, tác giả chọn đề tài để nghiên cứu nhằm mục đích phân
tích, làm rõ thêm vấn đề cải cách TTHC theo cơ chế một cửa để có cái nhìn
đầy đủ, tồn diện hơn nhằm đưa ra các giải pháp có tính khả thi trong thực tế,
ít nhất là tại địa phương Hội An, tỉnh Quảng Nam nói riêng.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Bằng cách nghiên cứu, phân tích cơ sở lý luận và từ thực tiễn tại thành phố
Hội An, mục đích chính của Luận văn là đề xuất các giải pháp phù hợp góp phần
nâng cao hiệu quả của cơng tác cải cách TTHC gắn với cơ chế một cửa tại thành

3

Luan van


phố Hội An.
Ở một khía cạnh rộng hơn, Luận văn đưa ra những phân tích có thể đóng
góp vào cơng tác cải cách TTHC, tạo sự minh bạch, hiệu quả của TTHC nhằm
hướng đến xây dựng một nền hành chính thực sự trong sạch, vững mạnh, hiệu lực,
hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta nói chung và ở
thành phố Hội An nói riêng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Xuất phát từ mục đích trên, nhiệm vụ của luận văn là: Làm rõ những
vấn đề mang tính lý luận về TTHC và hoạt động cải cách TTHC theo cơ chế
một cửa; đánh giá thực trạng cải cách TTHC tại thành phố Hội An. Từ đó,

luận văn đề xuất các giải pháp đổi mới, hồn thiện công tác cải cách TTHC
theo cơ chế một cửa trên địa bàn thành phố Hội An.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tiến hành nghiên cứu về hoạt động cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa từ thực tế tại địa bàn thành phố Hội An, tỉnh
Quảng Nam.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu quy
trình, trình tự giải quyết TTHC liên quan thuộc 03 lĩnh vực cấp phép tu bổ,
tơn tạo Di tích, xây dựng, sửa chữa nhà ở; đất đai và cấp giấy chứng nhận
đăng ký kinh doanh được thực hiện tiếp nhận và giải quyết tại Trung tâm
hành chính cơng thành phố Hội An. Đồng thời, tham khảo kinh nghiệm ở một
số địa phương để có được cái nhìn tổng quát về cải cách TTHC theo cơ chế
một cửa đang áp dụng trong thực tế.

4

Luan van


- Phạm vi nghiên cứu về không gian và thời gian: Nghiên cứu khảo sát
thực tiễn công tác cải cách thủ tục hành chính trên địa bàn thành phố Hội An
và số liệu được thống kê, tổng hợp trong giai đoạn 2017-2019.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng phương pháp luận khoa
học là chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, cụ thể dựa trên cơ sở
văn bản lãnh đạo, chỉ đạo về CCHC nói chung và cải cách TTHC nói riêng
của nhà nước Việt Nam.

5.2. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng các phương pháp
thống kê, so sánh, phân tích và tổng hợp lý thuyết kết hợp với phương pháp
điều tra, nghiên cứu từ thực tiễn để đưa ra các nội dung phù hợp với yêu cầu
cần nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Về mặt lý luận
Đề tài hy vọng sẽ đóng góp thêm nhiều cơ sở lý luận, quan điểm về thủ
tục hành chính và hiệu quả của cơng tác cải cách TTHC ở nước ta nói chung
đồng thời, cung cấp thêm cơ sở thực tiễn về hoạt động cải cách TTHC tại
thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam nói riêng.
6.2. Về mặt thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn phần nào góp phần vào cơng tác cải
cách TTHC nói chung và theo cơ chế một cửa nói riêng tại các cơ quan, địa
phương ở cấp huyện nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra của Đảng và Nhà nước ta
trong vấn đề quản lý hành chính nhà nước.
7. Kết cấu luận văn

5

Luan van


Chương 1: Những vấn đề lý luận về cải cách thủ tục hành chính theo cơ
chế một cửa.
Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa
tại thành phố Hội An.
Chương 3: Phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả cải
cách TTHC theo cơ chế một cửa tại thành phố Hội An.

6

Luan van


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA
1.1. Khái quát về cơ chế một cửa giải quyết thủ tục hành chính
1.1.1. Thủ tục hành chính
1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của thủ tục hành chính:
a) Khái niệm thủ tục hành chính
Nói đến thủ tục là nói đến quy trình và cách thức giải quyết công việc.
Theo nghĩa chung nhất, thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết cơng
việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm
vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn. Hoạt động
của các cơ quan nhà nước cần phải tuân theo pháp luật, trong đó có những
quy định về trình tự, cách thức sử dụng thẩm quyền của từng cơ quan để giải
quyết công việc theo chức năng nhiệm vụ được giao.
Về mặt nguyên tắc, để tiến hành quản lý hành chính nhà nước có hiệu
quả, cơ quan hành chính phải đảm bảo tuân thủ một cách nghiêm túc những
quy tắc, chế độ, phép tắc được pháp luật quy định. Những quy tắc, chế độ,
phép tắc đó chính là những quy định về trình tự, cách thức sử dụng thẩm
quyền của cơ quan hành chính khi thực hiện chức năng quản lý hành chính
cơng. Những quy định trên còn được gọi là TTHC. Hiện nay có nhiều quan
điểm về thế nào là TTHC như sau:
Quan điểm thứ nhất đươc đưa ra như sau: TTHC là những quy định về
trình tự, cách thức sử dụng thẩm quyền của cơ quan hành chính khi giải quyết
bất kỳ một nhiệm vụ cá biệt, cụ thể nào trong lĩnh vực hoạt động quản lý hành
chính Nhà nước.

7

Luan van


Quan điểm thứ hai lại cho rằng TTHC là trình tự, cách thức để cơ quan
nhà nước có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ và để cá nhân và tổ chức thực
hiện khi giao dịch với cơ quan hành chính nhà nước.
Quan điểm thứ ba, TTHC là một loạt các quy định về trình tự thời gian,
về khơng gian về cách thức giải quyết công việc của các cơ quan hành chính
nhà nước trong mối liên hệ với các cơ quan, tổ chức và cá nhân cơng dân.
Tuy có nhiều quan niệm khác nhau nhưng quan điểm chung nhất, đầy
đủ nhất, đó là: TTHC là trình tự, cách thức giải quyết cơng việc của các cơ
quan HCNN có thẩm qùn trong mối quan hệ nội bộ hành chính và giữa các
cơ quan hành chính với các tổ chức và cá nhân công dân [14, tr.7].
b) Đặc điểm của thủ tục hành chính
Khác biệt với thủ tục lập pháp và thủ tục tố tụng tư pháp, TTHC có
những đặc điểm sau, cụ thể:
Trước hết, TTHC do quy phạm pháp luật hành chính quy định.
Quy phạm pháp luật hành chính bao gồm quy phạm nội dung và quy
phạm thủ tục. Quy phạm nội dung trực tiếp quy định những quyền và nghĩa
vụ của các chủ thể quản lý và đối tượng quản lý hành chính nhà nước; quy
phạm thủ tục quy định cách thức thực hiện quy phạm nội dung (bao gồm quy
phạm nội dung luật hành chính và một số quy phạm nội dung của các ngành
luật khác như hôn nhân gia đình, đất đai, dân sự…). Sở dĩ TTHC phải được
QPPL hành chính quy định, vì:
- Các quan hệ TTHC là đối tượng điều chỉnh của luật hành chính.
- Thủ tục hành chính do nhiều chủ thể tiến hành, muốn tạo ra sự thống
nhất trong hoạt động quản lí tất yếu phải được thể hiện dưới dạng các quy

phạm pháp luật có giá trị bắt buộc thi hành.

8

Luan van


- Thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến việc thực hiện thẩm quyền của
chủ thể quản lý nên cần tránh sự lạm quyền, lộng quyền hay không thực hiện hết
thẩm quyền.
- Nhiều TTHC là thủ tục giải quyết các công việc liên quan đến quyền
và nghĩa vụ của các cá nhân, tổ chức nếu không được pháp luật quy định đầy
đủ và chặt chẽ thì sẽ khó khăn trong việc ngăn ngừa khả năng xâm hại quyền
và lợi ích hợp pháp của họ.
Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản
lý hành chính nhà nước.
Xét trong q trình giải quyết cơng việc của các cơ quan hành chính
nhà nước thì TTHC là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành chính nhà
nước áp dụng để giải quyết các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Trình
tự này có thể từ dưới lên, từ cấp trên xuống mà cũng có những trình tự thực
hiện song hành.
Nói như vậy có nghĩa là TTHC được phân biệt với thủ tục lập pháp và
thủ tục tố tụng pháp. Bởi thủ tục lập pháp là trình tự, cách thức xây dựng Hiến
pháp và ban hành luật thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp. Còn thủ tục tố
tụng tư pháp thuộc thẩm quyền của cơ quan tư pháp liên quan đến những hoạt
động điều tra, truy tố, xét xử, định tội.
Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp được
biểu hiện như sau:
- Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện.
- Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành

chính, trong đó bao gồm cả công việc của Nhà nước và công dân.
- Việc quy định TTHC phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định
tương đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại cơng việc và
từng loại đối tượng.

9

Luan van


- Nền hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai
quản sang hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào TTHC.
- Thực hiện chủ yếu ở công sở nhà nước, gắn liền với công tác văn thư
và tổ chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ.
- Do chủ thể cơ quan hành chính nhà nước xây dựng để giải quyết
công việc nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ quan của chủ thể ban hành.
- Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay,
các TTHC có yếu tố nước ngồi cần phải phù hợp với thơng lệ quốc tế.
Thứ tư, TTHC có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung
của luật hành chính, địi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp
với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. Đây chính là yếu tố cần nhận thức
đúng đắn giúp cho các nhà ban hành các quy định TTHC ban hành các quy
định phù hợp với thực tế khách quan và tiến trình phát triển kinh tế xã hội.
1.1.1.2. Phân loại và vai trò của thủ tục hành chính
a) Phân loại thủ tục hành chính
Kinh nghiệm thực tế của nước ta cũng như nhiều nước cho thấy muốn
xây dựng và áp dụng TTHC một cách có hiệu quả thì cần phân loại chúng một
cách khoa học theo một số tiêu chí nhất định. Lợi ích đem lại của việc phân
loại này là giúp cho các đơn vị quản lý xác định được tính chất đặc thù của
lĩnh vực mình đảm nhiệm quản lý, qua đó đề ra được những mục đích, yêu

cầu cần phải xây dựng cho lĩnh vực này những trình tự, thủ tục cần thiết và
thích hợp, nhằm tăng cường công tác quản lý cũng như đạt được những mục
tiêu, nhiệm vụ đã đề ra của quản lý nhà nước. Dưới đây là một số đặc trưng
thông dụng có thể giúp cho việc phân loại các TTHC khi nghiên cứu chúng
trong thực tế.
- Phân loại theo đối tượng quản lý HCNN.

10

Luan van