Giải sgk tin 10, tin học lớp 10, kết nối tri thức bài (11)

Bài 14. Định luật 1 Newton
I. Lực và chuyển động
- Galilei bố trí thí nghiệm như hình bên dưới, rồi thả hịn bi cho lăn xuống máng
nghiêng số 1. Ơng nhận thấy hòn bi lăn lên máng số 2 đến một độ cao thấp hơn
độ cao ban đầu (hình a)

Minh họa thí nghiệm của Galilei
- Khi hạ thấp độ nghiêng của máng 2, ơng thấy hịn bi lăn trên máng 2 được một
đoạn dài hơn (hình b). Ơng cho rằng hịn bi khơng lăn được đến độ cao ban đầu
vì có ma sát.
- Ơng tiên đốn rằng nếu khơng có ma sát và nếu máng nghiêng số 2 nằm ngang
thì hịn bi sẽ lăn mãi mãi với vận tốc khơng đổi (hình c).
II. Định luật 1 Newton


- Năm 1687, nhà vật lí người Anh Newton đã khái quát kết quả nghiên cứu của
mình, đồng thời phát triển các ý tưởng của Galilei thành một định luật chuyển
động, sau này được gọi là định luật 1 Newton
- Nội dung định luật 1 Newton: Nếu một vật không chịu tác dụng của lực nào
hoặc chịu tác dụng của các lực có hợp lực bằng khơng, thì vật đang đứng yên sẽ
tiếp tục đứng yên, đang chuyển động thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
- Ví dụ
+ Quả cầu đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên vì hợp lực tác dụng lên nó bằng 0

III. Qn tính
1. Qn tính
- Qn tính là tính chất của vật, ln có xu hướng bảo toàn trạng thái đứng yên
hay chuyển động của vật đó.
- Do có qn tính mà mọi vật đều có xu hướng bảo tồn vận tốc cả về hướng và
độ lớn.
- Định luật 1 Newton cịn có tên gọi khác là định luật quán tính

Ví dụ
+ Một người đang đạp xe và di chuyển về phía trước, bất ngờ vì một lý do nào đó
khiến xe dừng chuyển động (đụng vật cản), thì theo định luật 1 Newton, người
đó vẫn tiếp tục chuyển động về phía trước.


+ Một hành khách ngồi trong một chiếc xe đang di chuyển về phía trước, khi
chiếc xe dừng lại đột ngột, hành khách bị xơ về phía trước.

+ Nếu một hành khách xuống xe buýt khi xe chưa dừng hẳn, thì hành khách đó
thường sẽ bước dài chân về chiều chuyển động của xe để không bị ngã.
+ Một vận động viên chạy trong một cuộc đua sẽ tiếp tục chạy thêm một đoạn
nữa ngay cả sau khi đạt đến vạch đích.
2. Ứng dụng của quán tính trong đời sống
+ Khi cho hạt đường vào hũ nhựa, trong quá trình đó, người ta thường nhấc hũ
đường lên và gõ nhẹ xuống mặt bàn, theo quán tính, các hạt đường sẽ di chuyển
xuống, nhờ đó mà người ta có thể cho thêm nhiều đường hơn.
+ Khi tra đầu búa vào cán, người ta thường đập mạnh cán búa xuống đất, vì theo
quán tính, đầu búa sẽ di chuyển xuống.