Skkn một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non

PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1
I. Lý do chọn đề tài
1
II. Mục đích nghiên cứu
2
III. Đối tượng nghiên cứu
3
IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm
3
V. Phương pháp nghiên cứu
3
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
3
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
3
I. Những lý luận
3
II. Khảo sát thực trạng
4
1. Thuận lợi
4
2. Khó khăn
4
3. Khảo sát đầu năm
4
III. Các biện pháp thực hiện
6
1. Xây dựng mơi trường trong, ngồi nhóm lớp.
6
2. Xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học

10
3. Làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ các nguyên phế liệu
11
4. Tố chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ thông qua các họat động 15
5. Ứng dụng công nghệ thông tin
21
6. Làm công tác tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh
22
PHẦN III: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
23
PHẦN IV: KẾT LUẬN
24
1. Bài học kinh nghiệm
24
2. Khuyến nghị
25

skkn


SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa
học trong trường mầm non”
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Tâm lý học và giáo dục học đã chứng minh rằng quá trình phát triển nhận
thức của trẻ em là hình ảnh thu nhỏ của q trình nhận thức lồi người. Muốn trẻ
em trở thành những con người có ích, những con người mới thì nhất định phải có
sự tác động giáo dục của người lớn ngay từ khi đứa trẻ cất tiếng khóc chào đời mà
nội dung giáo dục chủ yếu được rút ra từ môi trường tự nhiên và môi trường xã hội
gần gũi với trẻ. Từ những cái mà trẻ có thể cảm nhận, sờ thấy, trơng thấy, nghe

thấy…nhằm kích thích sự phát triển cao độ những tiềm năng tiềm ẩn trong đứa trẻ
và làm hạn chế sự phát triển của những yếu tố bất lợi.
Giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân
chiếm vị trí quan trọng trong giáo dục mầm non, có nhiệm vụ xây dựng những cơ
sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Trẻ em là
hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo vệ, chăm sóc, giáo
dục trẻ khơng phải chỉ là trách nhiệm của gia đình, nhà trường mà là của tồn xã
hội, của cả nhân loại.
Trẻ em vốn thích tị mị ham hiểu biết và ln có nhu cầu tìm tịi, khám phá
các sự vật. hiện tượng xung quanh mình với chương trình giáo dục mầm non ngày
một đổi mới thì phương pháp dạy học rất quan trọng. Hoạt động khám phá khoa
học giúp trẻ hình thành thao tác tư duy và năng lực trí tuệ. Thơng qua hoạt động
khám phá khoa học trẻ được trau dồi kĩ năng quan sát, khả năng phân loại, phán
đoán, suy luận và chú ý. Từ đó trẻ hiểu và có biểu tượng sâu sắc về các sự vật, hiện
tượng xung quanh mình. Đây là điều kiện quan trọng để trẻ tham gia vào mọi hoạt
động hình thành nhân cách trẻ em.
Trẻ ở lứa tuổi 3 – 4 tuổi là giai đoạn trẻ bước sang một bước ngoặt mới đó là
“ Sự khủng hoảng của tuổi lên 3” ở giai đoạn này nhu cầu tìm hiểu và khám phá
thế giới xung quanh của trẻ được mở rộng. Ở lứa tuổi này trẻ bắt đầu hình thành ý
thức bản ngã nên ý thức của trẻ còn mang tính duy kỉ. Tư duy của trẻ đang ở ranh
giới giữa trực quan hành động và bắt đầu chuyển sang trực quan hình tượng. Trẻ đã
có khả năng phân tích, tổng hợp, chúng nhìn nhận sự vật hiện tượng theo lối trực
giác tổng thể (Trẻ nhìn sự vật như muốn chụp lấy nó với một đặc điểm rõ nét nhất

skkn


của đối tượng). Khi tiếp xúc với các sự vật, hiện tượng trẻ đã có thể phân biệt được
các sự vật, hiện tượng bằng những dấu hiệu bên ngoài tiêu biểu và hấp dẫn. Trẻ đã
nhận ra cái này, cái kia, ở chỗ nào. Trẻ đã có ý thức trong cuộc sống, có nề nếp và

tổ chức. Trẻ tỏ ra rất thích thú khi được quan sát, tìm hiểu các sự vật, hiện tượng
xung quanh, thích bắt chước những vận động, hoạt động ngộ nghĩnh, mới lạ. Dấu
hiệu này thể hiện một bước phát triển quan trọng trong nhận thức của trẻ. Muốn trẻ
có được sự nhận biết về những đối tượng xung quanh trẻ thì người giáo viên cần
phải dạy và giáo dục trẻ thật tốt, đặc biệt qua hoạt động khám phá khoa học trẻ sẽ
được phát triển về mọi mặt, trẻ có thể nhận thức được vật thể một cách chính xác
và hiệu quả nhất.
Trên thực tế tôi thấy các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ cịn mang
tính chất thụ động, dập khn theo gợi ý hướng dẫn của chương trình nên hoạt
động cịn tẻ nhạt, trẻ chưa hứng thú học tập. Đứng trước thực tế ở lớp tôi, tôi thấy
nhiều trẻ vẫn chưa gọi đúng tên một số sự vật hiện tượng, chưa phân biệt được rõ
nét đặc điểm, hình dáng, cơng dụng của đồ vật, con vật…Nhiều trẻ vẫn chưa tìm
tịi và quan sát được sự giống và khác nhau của một số sự vật hiện tượng, cách phát
âm chưa rõ ràng, chưa thể hiện được tình cảm với mơi trường tự nhiên, chưa biết
yêu quý và bảo vệ thiên nhiên, kĩ năng hoạt động còn nhiều hạn chế.
Là một người giáo viên mầm non, người khởi đầu cho những thế hệ tương
lai của đất nước, tôi luôn mong muốn những đứa con của mình sẽ có một vốn kiến
thức nhất định về môi trường xung quanh chúng để khi lớn lên chúng sẽ là những
người cơng dân có ích cho xã hội. Chính vì vậy, tơi đã lựa chọn đề tài này: “ Đề
tài: Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học
trong trường mầm non”. Bởi thế giới xung quanh ta là những vạn vật gần gũi, quen
thuộc với mỗi chúng ta.
II. Mục đích nghiên cứu
Trong cơng tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá mơi trường
xung quanh là khơng thể thiếu. Mơi trường xung quanh có tác dụng giáo dục về
mọi mặt đối với trẻ như là: Ngơn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể lực…Hoạt
động khám phá khoa học chính là phương tiện để giao tiếp, giao lưu, bày tỏ
nguyện vọng của trẻ và đồng thời là cơng cụ để tư duy. Vì vậy, các nhà giáo dục đã
sử dụng nhiều phương pháp để cho trẻ tiếp cận với môi trường xung quanh. Nhằm
nâng cao chất lượng cho hoạt động này.

skkn


Tơi nghiên cứu đề tài này để tìm ra một số biện pháp mới giúp trẻ học tốt
hoạt động khám phá khoa học nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá cái mới, cái lạ ở
trẻ. Từ đó, có tác dụng giáo dục về mọi mặt cho trẻ: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ,
thẩm mỹ, thể lực...Qua đề tài nghiên cứu giúp giáo viên có những định hướng phù
hợp trong cơng tác chăm sóc, giáo dục cho trẻ mầm non ở lứa tuổi 3 - 4 tuổi. Sau
khi vận dụng đề tài sẽ góp phần đắc lực cho q trình hình thành nhân cách cho trẻ.
III. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài này được nghiên cứu đối với trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi
IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm
Đề tài áp dụng với trẻ 3 - 4 tuổi, áp dụng đối với lĩnh vực phát triển nhận
thức, thông qua hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non.
V. Phương pháp nghiên cứu
Qua q trình thực hiện đề tài, tơi đã sử dụng một số phương pháp nghiên
cứu sau:
Phương pháp đàm thoại
Phương pháp quan sát
Phương pháp sử dụng trò chơi
Phương pháp sử dụng tranh ảnh, video, đèn chiếu, mơ hình, vật thật
Phương pháp trải nghiệm, thực hành
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu từ tháng 09 năm 2018 đến tháng 05 năm 2019
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
I. Những lý luận
Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá mơi trường
xung quanh là không thể thiếu. Môi trường xung quanh trẻ có tác dụng giáo dục về
mọi mặt cho trẻ, giúp trẻ có được sự hiểu biết sơ đẳng về tất cả những sự vật, sự

việc, hiện tượng xung quanh trẻ. Hình thành ở trẻ những biểu tượng đúng đắn về
các sự vật hiện tượng đó, cung cấp cho trẻ những tri thức đơn giản về môi trường
xung quanh. Bên cạnh đó, mơi trường xung quanh trẻ góp phần quan trọng trong
việc phát triển và hồn thiện các q trình tâm lý, nhận thức, tình cảm đạo đức đặc
biệt là phát triển ngôn ngữ, cảm giác, tri giác cho trẻ. Đây chính là cơ sở để trẻ dễ
dàng lĩnh hội các nội dung giáo dục của các hoạt động khác như vui chơi, lao động,
học tập…Chính vì vậy sự hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh chúng càng phát
triển bao nhiêu thì sự nhận thức cũng như ngơn ngữ càng phát triển bếnh nhiêu.

skkn


Thế giới xung quanh trẻ biết bao điều kì diệu, mới lạ, hấp dẫn và đó cũng là
phương tiện để giao tiếp, giao lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình nhằm phát triển
ngơn ngữ cho trẻ đồng thời cũng là công cụ của tư duy. Nhưng trên thực tế tôi thấy
khi cho trẻ 3 – 4 tuổi tiếp xúc, khám phá thế giới xung quanh chúng còn rất mơ hồ,
thiếu chính xác, kiến thức mà trẻ nhận được thơng qua các hoạt động của giáo viên
còn chưa cao. Bởi các hoạt động cịn rất tẻ nhạt, hình thức tổ chức nội dung khám
phá đơn điệu, kém hấp dẫn, cách thức tổ chức khám phá chưa thực sự phát huy
tính tích cực của trẻ nên trẻ khơng tập chung chú ý vào bài học dẫn đến sự hiểu
biết của trẻ về mơi trường xung quanh cịn mơ hồ, thiếu chính xác là vậy. Vì vậy,
tơi nhận thấy để cho những thế hệ tương lai của đất nước được phát triển một cách
tồn diện nhất thì việc cho trẻ được tiếp xúc, khám phá thế giới xung quanh chúng
là vô cùng cấp thiết và quan trọng.
II. Khảo sát thực trạng
1. Thuận lợi
- Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, trường lớp khang trang, lớp học rộng rãi,
thoáng mát, đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ thuận lợi cho quá trình thực hiện
các hoạt động
- Nhận được sự quan tâm và ủng hộ nhiệt tình của Ban giám hiệu, đồng

nghiệp và các bậc phụ huynh để tơi hồn thành tốt được nhiệm vụ
- Trong lớp bố trí đủ giáo viên
- Trẻ rất thích đến lớp
- Bản thân tơi ln cố gắng học tập để trau dồi kiến thức nâng cao trình độ
chun mơn nghiệp vụ. Ln tận dụng những nguồn nguyên liệu phế thải để có thể
biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp trẻ được học,
được khám phá và khắc sâu kiến thức.
- Phụ huynh rất quan tâm đến trẻ, phần lớn trẻ là con em nơng dân nên trẻ
cũng đã có một vốn hiểu biết về vạn vật thế giới xung quanh gần gũi, quen thuộc
với trẻ nhưng vẫn còn hạn chế
2. Khó khăn
- Đồ dùng, đồ chơi chưa phong phú, đa dạng
- Trẻ còn nhút nhát, trong giờ học còn hay làm nũng, quấy khóc
- Khả năng tiếp thu của trẻ cịn chậm
- Sự nhận thức của trẻ về mơi trường xung quanh còn hạn chế

skkn


- Góc thiên nhiên của bé cịn nghèo nàn, đồ dùng đồ chơi cho trẻ khám phá
chưa phong phú
- Kinh phí mua vật thật cho trẻ quan sát trải nghiệm khơng có
3. Khảo sát đầu năm
Trước khi thực hiện đề tài tôi đã cho trẻ tham gia một số hoạt động khám
phá khoa học. Tôi thấy vốn biểu tượng về mơi trường xung quanh của trẻ cịn ít,
mơ hồ, thiếu chính xác đặc biệt trẻ rất hay nhầm lẫn giữa vật nọ và vật kia khi
chúng có dấu hiệu cơ bản giống nhau như quả cam – quả quýt, con gà con – con vịt
con hay mặt trời – mặt trăng…Bên cạnh đó trẻ cịn gọi tên vật đó chưa chính xác
như hoa hồng có màu đỏ, trẻ hay gọi là hoa đỏ. Vì vậy, tơi đã tổng hợp được một
số số liệu như sau:

* Về trẻ.
Số lượng trẻ ra lớp đầu năm là: 19 trẻ
Trong đó số lượng trẻ nam là 11 cháu, trẻ nữ là 8 cháu.
Trẻ phát triển bình thường là 17 cháu đạt 89,5%, trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ
cân là 2 cháu đạt 10,5%
*Về đồ dùng đồ chơi
Có đầy đủ các loại rau củ quả, ô tô, xe máy, máy bay, tàu hỏa...
Phương tiện hiện đại được nhà trường mua sắm đảm bảo cho trẻ đầy đủ điều
kiện học tập tốt như tivi, đầu đĩa….
Tuy nhiên đồ dùng sáng tạo cịn ít, chưa phong phú
* Về giáo viên
+ Khảo sát đầu năm 5 hoạt động khám phá khoa học được nhà trường đánh
giá xếp loại như sau:
Đầu năm

STT

Đánh giá xếp loại của BGH

01

Tốt

1 tiết = 20%

02

Khá

3 tiết = 60%

03

Đạt yêu cầu

1 tiết = 20%

skkn

(dự 5 hoạt động)


* Khảo sát kĩ năng, nhận thức của trẻ
Số lượng 19 trẻ
Phân loại kĩ
Mức độ xếp loại
năng
Tốt
Khá
Trung bình
SL
%
SL
%
SL
%
Kĩ năng gọi
tên, nhận biết
3
16

5
26
8
42
đối tượng
Kĩ năng quan
sát và trải
3
16
4
21
10
52.5
nghiệm
Kĩ năng thực
2
10.5
3
16
10
52.5
hành

Yếu
SL
%
3

16

2

10.5

4

21

Từ kết quả trên, tôi luôn băn khoăn, suy nghĩ làm sao để cho trẻ học tốt hoạt
động khám phá khoa học đạt hiệu quả cao hơn. Từ đó cung cấp vốn từ, phát triển
ngôn ngữ cho trẻ và làm phong phú biểu tượng về môi trường xung quanh trong
mỗi trẻ. Dựa vào vốn kiến thức đã học và được bồi dưỡng chun mơn, đặc điểm
tình hình của lớp học, đặc điểm tâm lý nhận thức của lứa tuổi, tôi mạnh dạn đưa ra
một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi
đạt kết quả cao.
III. Những biện pháp thực hiện
1. Xây dựng mơi trường trong, ngồi nhóm lớp.
Mơi trường giáo dục có ảnh hưởng đến sự thành cơng trong học tập của trẻ và có
ảnh hưởng đến việc nội dung và kết quả mong đợi có đạt được hay khơng. Mơi
trường bên trong và mơi trường bên ngồi lớp học đều rất quan trọng, chúng cung
cấp nhiều cơ hội học tập và vui chơi khác nhau cho trẻ. Có thể nói việc xây dựng
môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Bởi
nó có vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất, ngơn ngữ, trí tuệ, tình
cảm – kĩ năng xã hội, khả năng thẩm mĩ, sáng tạo của trẻ. Chính vì vậy, tơi ln cố
gắng để tạo ra một môi trường sáng, xanh sạch, đẹp, một môi trường sạch sẽ, an
tồn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp, ngồi trời phù hợp, thuận tiện, có
ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ mà còn thỏa mãn nhu

skkn

cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng
tạo.
Với phương châm “Lấy trẻ làm trung tâm” trong mọi hoạt động, tôi luôn tạo
cho trẻ một không gian ấm áp, thoải mái, luôn tạo điều kiện để cho trẻ được trải
nghiệm, tìm tịi, khám phá mơi trường xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng,
đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “Chơi mà học học mà chơi”
Vì vậy, tơi đã xây dựng góc “ Bé vui khám phá” trong lớp để trẻ được thường
xuyên tham gia vào hoạt động khám phá khoa học. Mỗi tháng, tơi lại trang trí mơi
trường góc lớp theo đúng chủ đề sự kiện của tháng như với tháng khám phá về
thực vật, tôi trang trí góc lớp, chuẩn bị đồ dùng đồ chơi với chủ đề sự kiện thế giới
thực vật. Hay với tháng khám phá về động vật, tơi lại tìm tịi tranh ảnh, đồ dùng đồ
chơi về các loại động vật và trang trí theo chủ đề sự kiện thế giới động vật, tơi ln
thay đổi khơng gian trong lớp, tạo góc mở cho trẻ tự khám phá dưới sự hướng dẫn
của cô, tăng cường thêm nhiều đồ dùng đồ chơi mới lạ, hấp dẫn, Cho trẻ tham gia
vào các hoạt động một cách thoải mái, tự nguyện, khơng gị ép trẻ. Tơi thấy trẻ rất
tích cực đến lớp, tham gia vào các hoạt động rất tích cực, tơi cảm nhận được trẻ
mỗi ngày đến trường là một niềm vui, bởi chúng cảm nhận được ở trường cũng
giống như ở nhà vậy an toàn, ấm áp.

skkn


Hình ảnh góc khám phá
Để tạo cho trẻ có mơi trường và không gian tiếp xúc với các sự vật hiện
tượng một cách tốt nhất. Tôi đã chú trọng đến việc xây dựng góc thiên nhiên cho
trẻ. Góc thiên nhiên là nơi dành cho các hoạt động chăm sóc cây cối như nhặt cỏ,
bắt sâu, tưới nước cho cây. Đây là nơi mà khi cho trẻ khám phá về các loại cây cối,
trẻ có thể nắm rõ được các biểu tượng về các loại cây cối đó. Nếu chúng ta thường
xuyên cho trẻ hoạt động trẻ sẽ được mở rộng tầm hiểu biết về thiên nhiên. Khi tiếp

xúc với các đối tượng sinh động của thiên nhiên, trẻ được mở rộng kĩ năng quan
sát và hứng thú với thiên nhiên. Trong khi chăm sóc các giống lồi ni trồng ở
góc thiên nhiên thì trẻ hình thành các kĩ năng lao động, được bồi dưỡng các phẩm
chất như lòng yêu lao động, thái độ giữ gìn góc thiên nhiên, có ý thức, trách nhiệm
với cơng việc được giao
Trước đây, góc thiên nhiên chỉ được trồng các loại cây nhỏ như cây hoa cây
bụi… để cho trẻ trực tiếp chăm sóc như nhặt cỏ, tưới cây nhưng tôi thấy như vậy
kiến thức của trẻ sẽ bị bó hẹp lại, trẻ chỉ biết chăm sóc các loại cây đó. Để mở rộng
kiến thức cho trẻ tôi đã sưu tầm thêm nhiều các loại cây hoa, cây cảnh… để làm
cho góc thiên nhiên thêm phong phú, đa dạng.

skkn


Ngồi các loại cây hoa, rau củ ra tơi cịn cho trẻ khám phá về cát, nước các
loại động vật…Tôi thấy trẻ rất thích thú khi được tham gia vào các hoạt động này.
VD: Khi cho trẻ khám phá về cát, tơi chuẩn bị một số hộp nhựa kích thước
khác nhau, vỏ sữa chua, xẻng… cho trẻ chơi đong cát: Trẻ xúc cát vào các hộp nhỏ
san cho bằng phẳng sau đó đổ vào hộp to. Cứ làm như vậy cho đến khi hộp to đầy.
Trẻ vừa đổ vừa đếm số lượng và nhận xét xem “Có bao nhiêu hộp nhỏ thì mới đầy
hộp to” Hay cho trẻ vẽ tranh trên cát. Đối với nguyên liệu này, tùy vào sự nhận
thức của trẻ mà chúng ta có thể cho khám phá với nhiều đặc điểm khác nhau của
cát như cảm nhận cát ướt, cát khô, bước chân in trên cát.
2. Xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học
Nắm bắt được tâm sinh lý lứa tuổi, trẻ mẫu giáo bé rất thích được tìm tịi khám
phá mơi trường xung quanh chúng. Mà khám phá mơi trường xung quanh chính là
tiền đề hình thành và phát triển tồn diện nhân cách cho trẻ. Vì vậy, ngay từ đầu
năm học tơi đã xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học cho trẻ
Dựa vào kế hoạch giáo dục năm học của khối xây dựng và căn cứ vào nội
dung trong chương trình theo độ tuổi, căn cứ vào mức độ phát triển kĩ năng thực tế

của trẻ tôi xác định ngân hàng nội dung hoạt động khám phá khoa học cho trẻ, xác
định độ khó của từng hoạt động và sắp xếp theo trình tự để đưa vào kế hoạch dạy
trẻ cho phù hợp với nhận thức của trẻ, đi từ dễ đến khó, đảm bảo củng cố phát triển
những kĩ năng nhận thức trẻ đã biết, đồng thời chuẩn bị cho trẻ những kĩ năng
nhận thức cao hơn. Nội dung trong chương trình đã được trình bày theo mức độ
tăng dần từ dễ đến khó, đồng thời cũng phù hợp với trẻ, phù hợp với các hoạt động
khác và các chủ đề, sự kiện trong tháng. Khi đã lập được kế hoạch tổ chức các hoạt
động, tôi rất yên tâm và thực hiện rất hiệu quả:
VD: Tháng 10: Chủ đề sự kiện “Bản thân”
Tuần 1: Khám phá về khuôn mặt của bé
Tuần 2: Khám phá về trang phục bạn trai, bạn gái
Tuần 3: Khám phá về bé cần gì để lớn lên và khỏe mạnh
VD: Tháng 12: Chủ đề, sự kiện “Thế giới động vật”
Tuần 1: Khám phá con gà trống – Con mèo
Tuần 2: Khám phá con cá – Con cua
Tuần 3: Khám phá con voi – Con khỉ
Tuần 4: Khám phá con ong – Con bướm

skkn


Đầu năm trẻ mới bắt đầu bước lên tuổi mẫu giáo, nhận thức của trẻ vẫn còn
nhiều hạn chế nên để chọn các đối tượng cho trẻ khám phá, tôi thường chọn các
đối tượng gần gũi, quen thuộc với trẻ trước. Sau đó sẽ đưa trẻ đến khám phá các
đối tượng khó hơn với những chủ đề, sự kiện xa hơn đối với cuộc sống của trẻ.
Như vậy sẽ phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ.
Để trẻ tham gia hoạt động đạt kết quả cao, tôi không chỉ chọn bài dạy phù hợp
với trẻ mà tơi cịn cùng với giáo viên trong lớp chuẩn bị tốt đồ dùng đồ chơi, luôn
xem trước những yêu cầu mà trẻ cần đạt được sau hoạt động là gì. Để xây dựng kế
hoạch cho hoạt động, tạo bầu khơng khí vui tươi, hứng thú cho trẻ tham gia tích

cực trong mọi hoạt động. Nhằm đạt kết quả cao trên trẻ.
Sau mỗi hoạt động tơi thường ghi chép, rút kinh nghiệm để tìm ra những ưu
điểm và tồn tại của hoạt động. Từ đó, tìm ra các phương pháp, hình thức mới nhằm
phát huy tính sáng tạo của trẻ, phát huy những ưu điểm trong các hoạt động và hạn
chế các khuyết điểm còn tồn tại, để trẻ tham gia hoạt động đạt kết quả cao.
3. Làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ các nguyên phế liệu
Trẻ ở lứa tuổi 3 – 4 tuổi, hoạt động chủ đạo của trẻ là hoạt động vui chơi. Đồ
dùng đồ chơi góp phần rất quan trọng trong các hoạt động của trẻ. Vì vậy, trước và
trong khi thực hiện đề tài này tôi đã làm một số đồ dùng, đồ chơi sáng tạo để trẻ
tham gia vào các hoạt động đạt hiệu quả cao. Tuy chỉ là những đồ dùng, đồ chơi
mô phỏng nhưng phần nào tôi cũng đã cung cấp được cho trẻ một số kiến thức căn
bản về sự vật, hiện tượng đó nhằm giúp trẻ kích thích tư duy, phát triển ngơn ngữ
từ đó nhận thức của trẻ về mơi trường xung quanh đạt hiệu quả cao nhất.
Hình ảnh mơ hình giao thông

skkn


skkn


Hình ảnh mơ hình hồ gươm
Với ngun liệu là vỏ hộp cát tơng, vỏ thạch, xốp, vỏ sữa, vỏ sị, giấy màu,
xốp màu tơi đã làm nên mơ hình giao thơng và mơ hình hồ gươm. Với hai mơ hình
này tơi có thể dùng trong rất nhiều hoạt động như trị chuyện, trong hoạt động học,
hoạt động góc, dạo chơi ngồi trời, điều đặc biệt tơi có thể dùng những mơ hình
này để thay đổi cho các chủ đề sự kiến khác.

skkn

Hình ảnh nhóm đồ dùng trong gia đình

Hình ảnh nhóm đồ dùng động vật

skkn


Hình ảnh nhóm đồ dùng thực vật

Hình ảnh nhóm đồ dùng giao thông
Với các nguyên liệu là phế thải như chai nhựa, can nhựa, quả bóng cũ, bơng,
lõi vệ sinh, đĩa CD, gỗ loại, vỏ hộp cát tông, lá cọ kết hợp với giấy màu, xốp màu,
một số loại hột hạt trang trí tơi đã làm nên rất nhiều đồ dùng đồ chơi cho trẻ. Đây

skkn


là những sự vật rất gần gũi, quen thuộc với trẻ. Với các đồ dùng đồ chơi này tơi có
thể dùng các hoạt động học, trò chơi, trò chuyện, hoạt động góc, …Tuy chỉ là
những đồ dùng đồ chơi mơ phỏng nhưng phần nào tôi cũng đã cung cấp được cho
trẻ một số kiến thức căn bản về sự vật hiện tượng đó nhằm giúp trẻ kích thích tư
duy, phát triển ngơn ngữ, sáng tạo, từ đó nhận thức của trẻ về môi trường xung
quanh đạt hiệu quả cao nhất
4. Tố chức hoạt động khám phá khoa học thông qua các hoạt động
a) Lồng ghép hoạt động khám phá khoa học với các hoạt động khác
Cho trẻ tìm hiểu, khám phá môi trường xung quanh là tạo điều kiện dẫn dắt
trẻ hịa nhập cuộc sống, có cơ hội cho trẻ gần gũi với mơi trường xung quanh nhằm
tích lũy cho trẻ những tri thức, những ấn tượng tốt đẹp về thiên nhiên, về cuộc
sống xã hội phong phú, đa dạng. Nhằm hình thành ở trẻ phương pháp suy nghĩ,

thái độ, quan hệ tích cực, cách ứng xử đúng đắn với xung quanh, qua đó mà trẻ học
làm người.
Thơng qua hoạt động khám phá khoa học trẻ được tìm hiểu về các sự vật,
hiện tượng xung quanh trẻ. Ở đó trẻ không chỉ được rèn luyện về mặt ngôn ngữ mà
trẻ cịn được tìm hiểu về những vạn vật ở thế giới xung quanh. Nhưng tơi thấy nếu
chỉ cho trẻ tìm hiểu ở hoạt động khám phá khoa học thì kiến thức mà trẻ nhận được
sẽ không ghi nhớ được lâu, trẻ sẽ không lưu giữ được những biểu tượng sâu sắc
trong đầu. Vì thế, tơi thường kết hợp, lồng ghép với các hoạt động học khác như
thế sẽ giúp trẻ có được biểu tượng sâu sắc hơn về mơi trường xung quanh chúng
VD: Thơng qua hoạt động tạo hình “ Dán hình tàu hỏa” Trẻ sẽ được quan
sát, tìm hiểu về đặc điểm của tàu hỏa. Trẻ sẽ dùng trí tưởng tượng của mình hình
dung lại chiếc tàu hỏa sau đó dán thành một bức tranh tàu hỏa theo ý tưởng của trẻ.
Ngồi ra trẻ cịn bắt chước tiếng cịi tàu. Như vậy là, trẻ đã có biểu tượng về chiếc
tàu hỏa. Hay ở hoạt động tạo hình các con vật, tôi dùng nhiều nguyên liệu khác
nhau như lá cây, màu nước… Với các nguyên vật liệu đó trẻ sẽ làm nên những bức
tranh các con vật rất ngộ nghĩnh, đáng yêu theo trí tưởng tượng của trẻ mà vốn
biểu tượng về các con vật đó đã được trẻ tìm hiểu, khám phá trước đó.
b) Tổ chức các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi
Thế giới xung quanh trẻ luôn phong phú và đa dạng. Vì thế, tơi khơng chỉ
cho trẻ khám phá trong các hoạt động học mà tơi cịn cho trẻ khám phá ở mọi lúc
mọi nơi. Tôi luôn tạo đồ dùng đồ chơi ở mọi lúc mọi nơi để cho trẻ được làm quen,

skkn


khám phá như ở góc nấu ăn, ngồi việc hướng dẫn trẻ nấu các món ăn, trẻ cịn
được tìm hiểu, khám phá các loại thực phẩm đó. Hay trong giờ ăn, trẻ không chỉ
được thưởng thức các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng mà tơi cịn cùng trẻ tìm
hiểu về tên gọi, đặc điểm, công dụng của các loại thực phẩm này, vừa để trẻ được
khám phá vừa cung cấp ngôn ngữ, giáo dục dinh dưỡng cho trẻ

VD: Trong giờ hoạt động góc, ở góc kĩ năng thực hành cuộc sống trẻ được
tham gia vào các công việc của người lớn được trải nghiệm với các đồ vật thật như
tôi cho trẻ vắt nước cam, pha nước cam, nhặt rau, làm bánh. Ngoài rèn các kĩ năng
trong cuộc sống cho trẻ, trẻ cịn có được vốn biểu tượng đúng đắn về các đối tượng
đó.
6. Làm cơng tác tun truyền và phối hợp với phụ huynh
Gia đình là mơi trường giáo dục đầu tiên đối với trẻ em. Khi đứa trẻ mới ra
đời thì tiếng gọi, tiếng ru của người mẹ và những người ruột thịt xung quanh là
tiếng nói, tiếng gọi đầu tiên của xã hội. Gia đình được xem như “ Một tế bào của
xã hội” trong đó đứa trẻ sinh ra và lớn lên. Do đó cần tổ chức cuộc sống vật chất và
tinh thần trong gia đình làm sao để nó trở thành một mơi trường giáo dục tốt đối
với trẻ em.
Đối với trẻ 3 – 4 tuổi, sự ghi nhớ của trẻ về những sự vật, hiện tượng xung
quanh trẻ còn nhiều hạn chế. Trẻ rất dễ nhớ nhưng lại dễ quên, nếu không được
luyện tập thường xuyên thì chỉ sau những ngày nghỉ trẻ sẽ qn lời cơ dạy. Vì vậy,
tơi thường trao đổi với phụ huynh vào giờ đón, trả trẻ để tơi hiểu được về tính cách
cũng như đặc điểm riêng của từng trẻ. Từ đó tơi cùng với phụ huynh đưa ra những
biện pháp giáo dục giúp trẻ lĩnh hội được những tri thức về môi trường xung quanh
một cách tốt nhất.
VD: Hôm nay, ở trên lớp tôi cho trẻ khám phá quả cam – quả chuối. Sau
những kiến thức tôi đã truyền đạt cho trẻ thì đến giờ trả trẻ tơi trao đổi với phụ
huynh về hoạt động và yêu cầu phụ huynh về nhà cần củng cố lại kiến thức cho trẻ
bằng các câu hỏi như: Hôm nay con học bài gì?, quả cam có màu gì?, quả chuối có
màu gì?, hình dạng của hai loại quả?
Hay trao đổi với phụ huynh cần cung cấp kiến thức cho trẻ thông qua các
sinh hoạt hang ngày như vậy sẽ đạt hiệu quả rất cao bởi ở đó chứa đựng rất nhiều
các sự vật, hiện tượng xung quanh ta mà trẻ muốn tìm tịi khám phá như khi về nhà
thấy tơi nhặt rau, con tôi thường đến gần và hỏi “ Mẹ làm gì đấy?, rau gì thế

skkn

mẹ?...” Từ những câu hỏi đó tơi có thể cho con tơi được tìm hiểu ngay về các loại
rau đó, từ tên gọi đến đặc điểm. Bên cạnh đó tơi có thể giáo dục cho con về dinh
dưỡng cũng như cách chăm sóc, bảo vệ cây rau.
Trẻ ở lứa tuổi này rất thích xem tranh ảnh nên tơi đã trao đổi với phụ huynh
mua cho trẻ những quyển sách tranh về các con vật, cỏ cây hoa lá, kĩ năng sống…
để trẻ được làm quen với các hình ảnh đó nhằm cung cấp cho trẻ kiến thức cơ bản
về sự vật hiện tượng xung quanh trẻ. Ngồi ra, tơi cịn vận động phụ huynh ủng hộ
các phế liệu để tôi làm thêm đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
Việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là khơng thể thiếu, đặc biệt là sự
phối kết hợp giữa cha mẹ trẻ và cơ giáo giữ vai trị quan trọng trong việc hình
thành nhân cách trẻ thơ. Như vậy sẽ giúp trẻ luyện tập nhiều hơn, từ đó trẻ có được
vốn kiến thức về thiên nhiên phong phú và đa dạng. Vì trẻ sống ở nông thôn nên
trẻ được tiếp xúc nhiều với thiên nhiên, con vật, cỏ cây hoa lá, được bố mẹ thường
xuyên cung cấp và củng cố những gì đã có thì hiệu quả của việc cho trẻ khám phá
môi trường xung quanh là rất cao.
PHẦN III: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1. Đối với trẻ
- Trẻ thích đến lớp, tỷ lệ chun cần đạt 95%
- Đã có tính tích cực tự giác tham gia các hoạt động khám phá khoa học do
giáo viên tổ chức, có kĩ năng thực hiện một số thao tác đơn giản.
- Tích cực tham gia các hoạt động khám phá khoa học
2. Số lượng đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động.
- Đến cuối năm học tôi đã làm được rất nhiều đồ dùng đồ chơi phong phú và
đa dạng cho trẻ như: Vườn hoa, rau củ quả, các loại phương tiện giao thông, một
số đồ dùng cho góc kĩ năng,… phục vụ vào hoạt động khám phá khoa học để giúp
cho hoạt động đạt hiệu quả cao.
3. Đối với giáo viên
Đánh giá xếp loại

Đầu năm
Cuối năm
Tăng, giảm
của BGH
(dự 5 hoạt động) (dự 5 hoạt động)
Tốt
1 tiết = 20%
3 tiết = 60%
Tăng 40%
Khá
3 tiết = 60%
2 tiết = 40%
Giảm 20%
Đạt yêu cầu
1 tiết = 20%
0
Giảm 20%

skkn


- 100% các hoạt động của tôi đều được BGH nhà Trường đánh giá cao về
tính sáng tạo, khoa học và đã tạo được hứng thú học tập cho trẻ. Nghệ thuật giảng
dạy ngày càng được nâng cao, đạt hiệu quả rõ rệt.
4. Kĩ năng nhận thức của trẻ

BẢNG SO SÁNH ĐỐI CHỨNG
Mức độ xếp loại
Phân loại kĩ
năng

Tốt
Đầu
năm

Cuối
năm

Khá
Đầu
năm

Cuối
năm

Trung bình
Đầu
năm

Cuối
năm

Yếu
Đầu
năm

Cuối
năm

Kĩ năng gọi

3
8
5
9
8
2
3
tên, nhận biết
0
(16%) (42%) (26%) (47.5%) (42%) (10.5%) (16%)
đối tượng
Kĩ năng quan
3
7
4
9
10
3
2
sát và trải
0
(16%) (36.5%) (21%) (47.5%) (52.5%) (16%) (10.5%)
nghiệm
Kĩ năng thực
2
6
3
8
10
5

4
0
hành
(10.5%) (32%) (16%) (42%) (52.5%) (26%) (21%)
Tăng/ giảm
Tăng
Tăng
Giảm
Khơng cịn

PHẦN IV: KẾT LUẬN
1. Bài học kinh nghiệm
Để giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường
mầm non, trẻ nhận thức đúng về môi trường xung quanh, tôi đã rút ra được một số
bài học kinh nghiệm như sau:
- Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ để có biện pháp giáo dục
phù hợp. Vận dụng các biện pháp giáo dục mọi lúc mọi nơi, chú ý đến những trẻ cá
biệt, trẻ yếu, luôn tạo ra niềm tin, sự hứng thú cho trẻ
- Sáng tạo làm nhiều đồ dùng đồ chơi, đồ dùng đồ chơi tự tạo phải đẹp, đảm
bảo an tồn khi cho trẻ tiếp xúc, đảm bảo tính trực quan thẩm mĩ khi cho trẻ quan
sát
- Cô phải yêu nghề mến trẻ, có tâm huyết và tận tụy, sáng tạo và làm tốt
công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh.

skkn


- Chú ý rèn trẻ ít nói, chậm hiểu mà cơ có phương pháp hướng dẫn phù hợp,
động viên giúp trẻ và giúp trẻ tập luyện thường xuyên.
- Cần phát huy tính tích cực, thu hút sự chú ý và tạo hứng thú cho trẻ bằng

các thủ thuật như câu đố, trị chơi….
Trên đây là những bài học mà tơi đã rút ra được trong q trình nghiên cứu.
Tơi rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, bạn bè, đồng nghiệp
để tơi có thể giúp trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học đạt kết quả cao.
2. Khuyến nghị
a) Đối với Phòng giáo dục
- Đề nghị phòng Giáo dục và đào tạo bồi dưỡng mở các lớp chuyên đề tạo
điều kiện cho giáo viên học tập
b) Đối với BGH nhà trường
- Để có điều kiện hơn nữa trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo
dục trẻ, tơi đề nghị nhà trường bổ sung mua sắm thêm một số trang thiết bị để giúp
giáo viên thuận lợi hơn trong việc soạn giảng, tổ chức hoạt động khám phá khoa
học cho trẻ đạt được hiệu quả tốt hơn nữa như: máy vi tính, đèn chiếu, đồ dùng đồ
chơi trong lớp, bổ sung đồ chơi ngoài trời cho trẻ.
- Đề nghị ban giám hiệu nhà trường tham mưu với các cấp, các ngành, lãnh
đạo địa phương để trong tương lai gần nhất trường mần non mà tôi đang công tác
sẽ đạt trường chuẩn quốc gia để trẻ có điều kiện học tập và vui chơi tốt hơn, xây
dựng khuôn viên vườn cây ăn quả, vườn rau của bé để giúp trẻ hoạt động đạt hiệu
quả cao hơn.
Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp giúp trẻ học tốt
hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non”. Trong quá trình thực hiện
đề tài khơng tránh khỏi những thiếu sót, kính mong Hội đồng khoa học đóng góp ý
kiến bổ xung để bản Sáng kiến kinh nghiệm của tơi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!

ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HĐKH CƠ SỞ
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

skkn

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………

skkn