Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả chất lương dạy học môn âm nhạc ở tiểu học

A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Âm nhạc là bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh và nhịp điệu để diễn tả tư
tưởng, tình cảm của con người, nó xuất hiện từ lâu đời và gắn bó mật thiết với
con người từ lúc lọt lòng mẹ cho đến hết cuộc đời. Âm nhạc là bộ môn năng
khiếu giúp học sinh cảm thấy thoải mái, vui vẻ hơn sau những giờ học căng
thẳng; giúp học sinh mạnh dạn tự tin,năng động ,sáng tạo đồng thời thúc đẩy
phong trào văn hoá văn nghệ trong lớp, trong trường thêm vui tươi lành
mạnh...Đây là môn học được đánh giá là phương tiện hiệu quả nhất, phát triển ở
học sinh khả năng lĩnh hội, cảm thụ và hiểu cái đẹp. Hình tượng âm nhạc của bài
hát, bản nhạc có tác động rất nhiều vào cảm xúc của các em. Từ đó giúp cho
việc phát triển trí tuệ, óc thẩm mĩ, trí tưởng tượng. Thơng qua nội dung bài hát
các em thêm yêu cuộc sống, yêu quê hương đất nước, yêu truyền thống, bản sắc
dân tộc con người Việt Nam. Học sinh tiểu học rất nhạy cảm với âm thanh, nhịp
điệu, tiết tấu. Từ việc nghe hát, nghe nhạc, tập hát và biết được một số kiến thức
phổ thông về âm nhạc….Tất cả những điều đó sẽ tạo thành một trình độ văn hố
tối thiểu để góp phần cùng các mơn học khác giáo dục nhân cách con người.
Giáo dục âm nhạc trong nhà trường chính là cho trẻ em quyền được phát triển:
Đức, trí, thể, mỹ, tài năng, tinh thần ...Vậy giáo dục âm nhạc trong nhà trường
phổ thông là việc làm thiết thực nhất để hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện
và phát triển hoàn thiện nhân cách của con người .
Làm thế nào để có thể tơn vinh sứ mệnh cao cả -hiệu quả của việc dạyhọc âm nhạc luôn là bài tốn khó với những người truyền ngọn lửa nghệ thuật
đến với học trị. . Chính vì vậy, bản thân tôi là một giáo viên giảng dạy môn âm
nhạc của trường từ năm 2005 đến nay, tôi nhận thấy chất lượng đạt chưa cao qua
quá trình giảng dạy và kiểm tra đánh giá. Tình trạng đó, bắt buộc bản thân tơi
phải suy nghĩ cần phải làm gì để nâng cao chất lượng-hiệu quả mơn âm nhạc
Tìm ra biện pháp giảng dạy thích hợp nhất là một việc làm vơ cùng cần thiết để
thu hút ,giúp cho các em say mê, hứng thú trong học tập, các em thấy mình mạnh
dạn, tự tin hơn trong việc thể hiện những năng lực của bản thân để từ đó nâng cao
hiệu quả -chất lượng môn học .Chúng tôi -giáo viên âm nhạc mỗi khi sinh hoạt
đều nói bây giờ chúng tơi phải tơi luyện sao cho mình giốg như “phù thủy tài

ba” mỗi khi dạy-hoc thì mới phù hợp với học sinh lứa tuổi tiểu học . Chính vì
thế mà tơi đã chọn đề tài nghiên cứu là: ““Một số biện pháp nâng cao hiệu quả
-chất lương dạy học môn âm nhạc ở tiểu học”
1/23

skkn


II. Mục đích nghiên cứu đề tài
- Nghiên cứu thực trang day-học âm nhạc tiểu học từ đó đề xuất một số
biện pháp nâng cao hiệu quả- chất lượng dạy học môn âm nhạc ở tiểu
học”. Để học sinh lĩnh hội được tốt nhất ý nghĩa giáo dục âm nhạc từ đó giúp
các em phát triển tồn diện nhất ; phù hợp với điều kiện, đặc thù và hình thức tổ
chức giáo dục âm nhạc của trường .
- Đề tài này có thể là một tham khảo, gợi ý cho đồng nghiệp trong quá
trình giảng dạy .
III. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: ““Một số biện pháp nâng cao hiệu quả- chất
lượng dạy học môn âm nhạc ở tiểu học”
- Khách thể và phạm vi nghiên cứu: Học sinh Trường tiểu học Thọ An
Đan Phượng Hà Nội.
-Thời gian thực hiện : Năm học 2018-2019
IV. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp trực quan
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp đối chiếu so sánh
- Phương pháp điều tra
-Phương pháp phân tích và tổng hợp
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận và thực tiễn

1. Cơ sở lý luận
Chương trình mơn Âm nhạc vận dụng quan điểm lấy người học làm trung
tâm, nhằm biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục; giúp HS phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo. Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn hoạt động, tạo
môi trường học tập thân thiện để HS có cơ hội giao tiếp, hợp tác, trải nghiệm,
tìm tịi kiến thức và phát huy tiềm năng hoạt động âm nhạc.Để giúp các em có
thể lĩnh hội kiến thức cũng như thực hiện tốt năng lực phẩm chất cần có của
mơn học địi hỏi giáo viên phải nhận thức đúng đắn, đưa ra những phương pháp
–biện pháp phù hợp với tâm sinh lý lửa tuổi ,với thực tiễn và xu hướng giáo dục
.Giáo viên cần kết hợp linh hoạt nhóm phương pháp dùng lời (giới thiệu, thuyết
trình, phát vấn, thảo luận, giao tiếp, giải thích, kể chuyện, nêu vấn đề, chứng
minh,...) và nhóm phương pháp tổ chức hoạt động (thực hành, trực quan, làm
mẫu, luyện tập, trị chơi, trình diễn, mơ phỏng, đóng vai,...). Cần sử dụng hiệu
quả nhạc cụ trong dạy học, chú ý sử dụng những nhạc cụ có âm thanh chuẩn để
2/23

skkn


giúp HS phát triển kỹ năng nghe và hát đúng nhạc. Sử dụng hợp lý các phương
tiện nghe nhìn và công nghệ thông tin để tạo nên những giờ học sinh động và
hấp dẫn;cần được học âm nhạc bằng đa giác quan, được trải nghiệm và khám
phá nghệ thuật âm nhạc thơng qua nhiều hình thức …Từ đó các em ham thích
hứng thú học để các em có cảm nhận “Học mà chơi,chơi mà học”
2. Cơ sở thực tiễn
Môn âm nhạc – đây là môn năng khiếu, đặc thù của môn học là dễ lôi
cuốn học sinh với điều kiện giáo viên giảng dạy phải biết sáng tạo trong
phương pháp truyền giảng, luyện tập kỹ năng cho học sinh. Các phân mơn
trong bộ mơn âm nhạc đa số địi hỏi người học phải có năng khiếu và thực sự
u thích. Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật địi hỏi

phải có sự hứng thú cao trong học tập.Từ yêu cầu của việc đổi mới phương
pháp là phát huy tính tích cực của học sinh. Từ tâm lí học sinh là lứa tuổi nhạy
cảm hiếu động ham thích ca hát. Nếu giáo viên gây được tính tích cực hứng
thú trong bài dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài
học một cách hiệu quả.
Từ thực tiễn giảng dạy cũng như thực tiễn của học sinh nông thơn ít có
điều kiện để tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáo viên tạo được sự hứng thú
trong giảng dạy và học tập sẽ giúp cho học sinh say mê học tập. Ngày nay, khi
công nghệ thông thông tin càng phát triển thì việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin
vào tất cả các lĩnh vực là một điều tất yếu. trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, vào
giảng dạy, học tập. Âm nhạc là bộ môn năng khiếu nên con đường giảng dạy
cũng cần có phương pháp ,nghệ thuật để truyền tải . Đổi mới phương pháp giáo
dục nhằm tích cực hóa quá trình học tập của học sinh. Để thực hiện được điều
này, ngoài sự nghiên cứu về phương pháp truyền giảng ,phương pháp tổ chức
hoạt đơng trong tiết học thì giáo viên sử dụng các thiết bị công nghệ các phần
mềm hỗ trợ dạy học để ứng dụng;việc các em học tập thông qua tham gia trò
chơi là điều cần được chú trọng. Bởi nó thúc đẩy quá trình tiếp thu lĩnh hội kiến
thức nhanh,phù hợp với tâm sinh lý lửa t̉i : “Học mà chơi chơi mà học”. Có
như vậy mới khắc phục hạn chế của học sinh Tiểu học hiếu động, ham hiểu biết
cái mới, xong các em lai chóng chán
II.KHẢO SÁT THỰC TẾ:
1.Tình trạng khi chưa thực hiện.
Trường Tiểu học, nơi tôi đang dạy là một trường đóng trên địa bàn hầu hết
Dân cư trên địa bàn còn nghèo -phụ huynh đều làm ruộng hoặc đi chợ, các em
thường phải ở nhà để phụ giúp gia đình trong cơng việc nên khơng có điều
kiện cũng như thời gian hoc thêm về âm nhạc, do đó sự hiểu biết của các em về
3/23

skkn

âm nhạc còn hạn chế.Đa số các em bị chi phối, ảnh hưởng về các mơn “ chính
– phụ” chưa coi trọng mơn âm nhạc. Đó chính là khó khăn lớn nhất hiện nay
của nhà trường cũng như giáo viên dạy mơn âm nhạc .Chính vì vậy mà các em
rất ít khi được tiếp xúc với những điều kiện tốt nhất giúp các em lĩnh hội âm
nhạc trọn ven đúng nghĩa. Các em rất thích mơn học nhưng chưa mạnh dạn tự
tin, rất nhút nhát khi cơ giáo gọi mình tham gia vào các hoạt động văn nghệ của
lớp, của trường hay tham gia các trò chơi tập thể, dân gian. Điều này thật sự
làm tôi phải suy nghĩ và trăn trở trong từng tiết dạy của mình, làm thế nào để
có thể cho các em mạnh dạn , thu hút học sinh tham gia các hoạt động đó để
hoàn thành mục tiêu,kiến thức khi học.
Qua kiểm tra chung tổng hợp các hoạt động khi dạy âm nhạc số lượng các
em học tốt còn rất khiêm tốn. Để nắm được thực trạng học sinh học môn âm
nhạc này cụ thể như thế nào tôi đã tiến hành khảo sát và chất lượng rất thấp.
2.Thực trạng điều tra đầu năm môn âm nhạc năm học 2018-2019( Học sinh
khối 1,3,4,5)
Kết quả điều tra học lực môn Âm nhạc của học sinh trước khi áp dụng
tổ chức dạy học lồng ghép trò chơi và ứng dụng công nghệ thông tin
Bảng 1:Tổng số học sinh Khối 1,3, 4, 5 là: 767 em.
Đánh giá
KTKN

Học hát

Tập đọc nhạc

Âm nhạc TT

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

HTT

101

13,2

62

8.1

104

13.6

HT

661

86,2

698

91

660

86

CHT

5

0,06

7

0,09

3

0.04

Bảng 2: Số liệu điều tra nhận định ban đầu khi chưa áp dụng các biện pháp
nghiên cứu:Chưa tự tin: 50%;Tự tin: 40%;Rất tự tin:10%;Hứng thú học tập 40%

* Nhận định mức độ hồn thành mơn học
Số lượng
Hồn thành tốt
Hồn thành
Chưa hoàn thành
767 học sinh
99 em=13%
662 em =86,3%
5 HS=0,07 %
Kết quả trên làm tôi rất lo lắng. Nhất là từ năm học 2016-2017 ngành giáo
dục và đào tạo áp dụng thông tư 22 nhằm đánh giá học sinh tiểu học với mục
đích làm sao để phát huy tối đa tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học.
Vì vậy, GV phải là người tổ chức, tạo tình huống, hướng dẫn HS tìm tịi kiến
thức. lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên gợi mở giúp học sinh tư duy, tự phát
4/23

skkn


hiện vấn đề, tự hình thành kiến thức mới trong học tập và các hoạt động khác.
Chính vì vậy mà tôi đã đưa “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả -chất lượng
day học môn âm nhạc ở tiểu học”để giúp các em luôn tự tin và hứng thú học
tập để tiếp thu kiến thức một cách nhanh nhất.
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Việc truyền thụ các kiến thức âm nhạc đòi hỏi phải tích hợp các phương
pháp thì mới tạo được sự thu hút, gây được hứng thú trong quá trình học tập cho
học sinh nhất là học sinh tiểu học .Do đó để nâng cao hiệu quả chất lượng dạy
học Âm nhạc tơi đã ln nghiên cứu tìm tịi áp dụng nhiều phương pháp .Ngoài
việc thực hiện văn bản chỉ đạo ;nghiên cứu kỹ mục tiêu ,nội dung bài ;Xây
dựng nề nếp học tập;Trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, tác phong sư phạm ,đạo

đức nhà giáo, các kỹ năng hộ trợ trong qúa trình giảng dạy … Với phương
châm Vừa học vừa chơi,vừa chơi vừa học.
Tôi đã áp dụng rất nhiều phương pháp và việc áp dụng phương pháp lồng
ghép những trò chơi ,ứng dụng công nghệ thông tin cụ thể vào từng tiết dạy
đem lại hiệu quả rất cao góp phần nâng cao chất lượng môn học theo đánh giá
môn âm nhạc hiện hành.
Sau đây tôi xin đưa ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả chất lượng dạy
học môn Âm nhạc Tiểu
Biện pháp 1: Thiết kế -tổ chức, áp dụng một số trò chơi âm nhạc
Cùng với học, chơi là nhu cầu không thể thiếu được của học sinh tiểu học.
Hoạt động học vẫn là hoạt động chủ đạo, tuy vậy hoạt động vui chơi vẫn giữ
một vai trò rất quan trọng trong hoạt động sống của trẻ vẫn có một ý nghĩa lớn
lao đối với trẻ. Lí luận và thực tế đã chứng tỏ rằng: Nếu biết tổ chức cho trẻ vui
chơi một cách hợp lí, đúng đắn thì đều mang lại hiệu quả giáo dục cao
- Nội dung trò chơi âm nhạc sẽ củng cố bài học trong các tiết dạy.
- Qua các trò chơi âm nhạc học sinh luyện tập được những kĩ năng, rèn
luyện tai nghe trí nhớ .
- Bằng trị chơi âm nhạc học sinh được hình thành năng lực quan sát, nhận
xét đánh giá .
- Trò chơi âm nhạc được tiến hành tiết học hát và trong các tiết ôn tập bài
hát nhẹ nhàng sinh động. Học sinh được lôi cuốn vào giờ học một cách tự nhiên
hứng thú, có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giải tỏa mệt mỏi, căng thẳng trong
q trình học tập.
- Thơng qua trị chơi khả năng giao tiếp giữa giáo viên và học sinh và
giữa các em với nhau sẽ được tăng cường .

5/23

skkn

Nhận thấy áp dụng trò chơi trong khi giảng day hiệu quả tơi đã tìm tịi
và Thiết kế -tổ chức, áp dụng và có rất nhiều trị chơi dưới đây là một số
trị chơi âm nhạc tơi thường áp dụng:
Trị chơi thứ 1: “Nghe nhạc điệu đoán tên bài hát- tên tác giả sáng tác.”
- Tác dụng:
Trị chơi có thể áp dụng ở các tiết ôn tập, kiểm tra, đặc biệt ở phần ơn tập
các bài hát. Trị chơi này không những kiểm tra đánh giá các em qua việc thuộc
giai điệu bài hát mà cịn đánh giá trí nhớ của các em về một số nhạc sĩ đã sáng
tác bài hát đó.
- Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị sẵn 1 chiếc đàn phím điện tử, nhạc đệm
các bài hát thu sẵn..
- Phương pháp đưa trò chơi vào các tiết học như sau:
Thực hiện đưa trò chơi này vào cho các em, tơi có thể cho các em nghe
giai điệu trên đàn phím điện tử hoặc trên băng, đĩa, máy tính một câu nhạc hoặc
một đoạn nhạc trong bài hát đó. Tơi có thể thay đổi trật tự của các bài hát, khơng
nhất thiết phải theo trình tự của chương trình sách giáo khoa đã đưa ra.
*Trị chơi thứ 2: “Truyền hoa đi tìm ca sỹ” hoặc “Khăn quàng tiếp sức
tiếng hát đội viên”
Có thể áp dụng chơi trị chơi này trong các giờ học hát ở phần củng cố.
- Mục đích: Giúp cho học sinh nâng cao khả năng nghe, phân biệt được
giọng hát của các bạn trong lớp. Ngoài ra còn rèn sự tự tin cho học sinh…
- Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị sẵn 1 cành hoa bằng nhựa, một cái khăn
quàng , nhạc đệm bài hát thu sẵn
- Phương pháp đưa trò chơi vào các tiết học như sau: Giáo viên mời
một học sinh lên hát bài hát kết thúc bài hát thi học sinh đó được quyền truyền
cành hoa hoặc khăn quàng cho bạn mà mình muốn nghe bạn hát .
*Trị chơi thứ 3:“ Thi hát dân ca”
- Tác dụng:
. Trò chơi giúp các em có thêm hiểu và biết hát một số bài hát dân ca

của các vùng miền
- Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị sẵn 2 chiếc bảng phụ nhỏ.
- Phương pháp đưa trò chơi vào các tiết học như sau:Trò chơi này
được tiến hành ở các tiết học hát hoặc ôn tập bài hát dân ca
Cách thức chơi : Tôi chia lớp thành 2 đội. Thời gian là 5 phút, giáo viên là
trọng tài. Mỗi đội hát một bài hát dân ca và nói lên tên bài hát đó là gì, thuộc dân
ca vùng, miền nào? Cứ tiến hành như vậy đến hết thời gian qui định, đội nào tìm
được nhiều bài hát hơn đội đó sẽ chiến thắng và sẽ được một phần quà của cô giáo.
6/23

skkn


-Trị chơi có thể áp dụng dạy Tiết 8,tiết 15 của lớp 3; Tiết 2 của lớp 1;Tiết
12,tiết 24 của lớp 4…
*Trò chơi thứ 4: "Hát theo nguyên âm” (u, o, a, i)
Trò chơi áp dụng vào các tiết ôn tập
- Mục đích:
+ Giúp các em rèn luyện trí nhớ củng cố giai điệu, phản xạ nhanh nhẹn.
+ Luyện âm thanh, lấy hơi để áp dụng vào giờ học hát, nhạc.
+Rèn tư duy và giải trí.
- Cách chơi:
+ Nội dung: Hát theo nguyên âm được giáo viên quy định.
- Phương pháp đưa trò chơi vào các tiết học như sau:
+ Giáo viên phổ biến với tập thể lớp các quy định sau:
Bàn tay giáo viên tạo thành nửa vòng tròn: chữ U
Bàn tay giáo viên nắm: chữ O
Bàn tay nắm, ngón trỏ và ngón giữa thẳng: chữ A.
Bàn tay giáo viên nắm, ngón trỏ thẳng: chữ I
+ Giáo viên cho tập thể lớp hát một bài tập thể, đồng thời giáo viên dùng

tay làm chữ. Khi tay giáo viên ở chữ nào tập thể lớp hát chỉ một chữ đã quy định
theo giai điệu bài hát đó.
Ví dụ: Tập thể hát bài: Em yêu trường em của nhạc sĩ Hoàng Vân, lớp hát
đến câu: "... và cô giáo hiền..."(Giáo viên nắm tay chữ O, lớp hát tiếp) OOO,
OOOO ( giáo viên tay làm chữ I) I I I I I I...
* Lưu ý: Học sinh hết sức tập trung vì giáo viên có thể thay đổi liên tục
các nguyên âm. Yêu cầu học sinh vừa phải hát đúng với kí hiệu của nguyên âm,
vừa phải hát đúng giai điệu của bài hát. Trị chơi này rất thú vị vì khi hát nguyên
âm với giai điệu bài hát có nhiều lúc rất buồn cười tạo cho học sinh khơng khí
thật sự thoải mái và có những tiếng cười thật thoải mái.
Qua việc tổ chức trị chơi tơi nhận thấy rằng học sinh của tơi rất hứng
khởi mỗi khi tham gia trị chơi này.Như vậy là trị chơi này chúng ta có thể áp
dụng được rất nhiều tiết học hát và ôn tập bài hát từ lớp 1 đến lớp 5
*. Trò chơi 5: “Nhìn tranh đốn tên bài hát.”
- Hình thức chơi: Cho học sinh xem các bức tranh miêu tả về nội dung
của các bài hát đã học. Yêu cầu học sinh nêu tên bài hát và tác giả
*Trò chơi thứ 6: “ Thi hát tên loài vật”.
- Tác dụng: Giúp học sinh nhớ lại các bài hát về loài vật và nâng cao độ
nhạy cảm âm nhạc.
- Chuẩn bị: Một số tranh ảnh có hình các lồi vật (con chim, con cò,
con mèo, con vịt, con ếch, con lợn....). Ngôi sao nhỏ.
7/23

skkn


- Phương pháp đưa trò chơi vào các tiết học như sau:
- Hình thức chơi: Cho học sinh xem tranh, ảnh và các đội chơi hát câu
hát ,bài hát ứng với hình ảnh con vật HS nhìn thấy( Chú ý các bài hát không
tên)

* Ghi chú: Nếu không chuẩn bị được đủ các bức tranh có hình các con
vật, giáo viên có thể ghi tên các con vật đó ra các tấm bìa hoặc đọc trực tiếp tên
các con vật.
Trị chơi này chúng ta có thể tiến hành chơi ở các tiết học bài hát hoặc ơn
tập bài hát có tên lồi vật.
Ví dụ: Tiết 2 ,tiết 23,tiết 27 của lớp2: Tiết 6 của lớp 5…
*Trò chơi 7: "Hát to - Hát nhỏ"
-Áp dụng vào các tiết ôn tập cho tất cả các lớp
- Mục đích: Thơng qua trị chơi, học sinh biết thể hiện sắc thái to, nhỏ,
qua các kí hiệu tay trong mỗi bài hát.
- Chuẩn bị: Một số bài hát đã học.
- Người chơi: Tập thể lớp.
- Cách chơi:
+ Giáo viên chia tập thể chơi thành hai đội và hát theo động tác của giáo
viên:
Bàn tay đánh nhịp của giáo viên xòe ra: Cả lớp hát to
Bàn tay giáo viên từ từ nắm lại: Hát nhỏ dần.
Bàn tay giáo viên nắm chặt lại: Không hát.
+ Giáo viên quy định mỗi đội chơi theo một tay chỉ huy của giáo viên
(đội1: tay trái; đội 2: tay phải).
+ Giáo viên bắt nhịp cho cả lớp hát một bài, học sinh chơi hát to.
+ Giáo viên dùng hai tay để điều khiển hai đội hát to nhỏ. Khi giáo viên
nắm chặt tay học sinh chơi vẫn phải hát thầm theo nhịp để khi giáo viên mở tay
phải hát đúng lời tiếp theo.
* Trị chơi 8: “Tìm ẩn số trong ca khúc thiếu nhi .”
- Hình thức chơi:
+ Nêu tên tác giả để tìm tác phẩm.
+ Nêu tên tác phẩm để tìm tác giả.
- Hình thức thưởng: Chấm điểm tượng trưng và tuyên dương.
*. Trò chơi 9: “Ai là người nhanh nhất.”

- Hình thức chơi: Cho học sinh nghe nhạc khơng lời để đoán lời ca nhằm phát
triển tai nghe cho học sinh.
Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin -thiết kế giáo án điện tử
8/23

skkn


2.1.. Một số phần mềm thiết kế giáo án điện tử khi dạy học âm nhạc ở
Trường Tiểu học
Hiện nay trên thị trường có rất nhiêu phần mềm hỗ trợ trong việc dạy học,
một số phần mềm trình chiếu điển hình như: Powerpoint trong bộ Office
Microsoft, hay Violet của Cơng ty cổ phần Bạch Kim... và gần đây nhất là một
số phần mềm trình chiếu khác như: Drawing, Impress trong bộ Open Office 3.0
Beta. Nhận thấy được tầm quan trọng trong việc Ứng dụng công nghệ thông tin
và sự thống nhất trong cách soạn cũng như giảng dạy giáo án điện tử, Bộ Giáo
Dục và Đào Tạo đã kết hợp với Bộ Khoa Học Cơng Nghệ. (Văn phịng Cơng
Nghệ Thơng Tin) đã mua bản quyền
và cho ứng dụng phần mềm mới, và
đây cũng là phần mềm được thống
nhất trong Soạn - Giảng bằng giáo
án điện tử trên cả nước. Đó chính là
phần mềm Lecture Maker 2.0, có
tập tin mở rộng là *.lme.
(Hình 1 – Màn hình giao diện của Lecture

2.1.1Phần mềm Lecture Maker 2.0:
Đây là phần mềm trình chiếu ưu việt nhất trong ngành giáo dục hiện nay.
Dù giáo viên có sử dụng các phần mềm biên tập khác thì cuối cùng cũng nên
trình xuất đến học sinh trên màn hình trình chiếu của phầm mềm này.

) Một số ưu điểm chính của phần mềm này:
- Giao diện thân thiện, dễ sử dụng. Đặc biệt có thêm Slide Master (Slide
Master là Slide chính để điều hành các Slide con), giáo viên có thể tạo ra trình tự
bài giảng cho Slide Master và cuối cùng chỉ cần Click Mouse vào nút lệnh Start
là các Slide con xuất hiện theo ý tưởng sắp xếp của mình. Trong mỗi Slide con,
giáo viên có thể dùng một hay nhiều lựa chọn Design phù hợp với nội dung và
trình tự của tiết dạy.
- Trong Slide con giáo viên thiết kế các nút lệnh Button theo các mục bài,
nội dung bài hay các bước giảng bài cho phù hợp miễn sao có tính logic trong
bài giảng.
- Tích hợp các ứng dụng đa phương tiện (Movies and Sounds) một cách
nhanh chóng và dễ dàng, khơng lựa chọn đi File.
- Dễ dàng nhúng Powerpoint.
- Đặc biệt tích hợp các dạng câu hỏi trắc nghiệm và câu hỏi ngắn, cho đáp
án nhanh và có thể thực hiện câu hỏi trở lại một cách nhanh chóng, dĩ nhiên thứ
tự đáp án đã được Lecture Maker tự động thay đổi, (Xáo trộn đáp án).

9/23

skkn


- Lecture Maker cho phép người sử dụng trình xuất tập tin dưới nhiều
định dạng hay Web.
- Lecture Maker còn có chức năng ghi âm trực tiếp giọng nói của bạn vào
bài giảng, hay thực hiện ghi hình lại quá trình trình chiếu của bạn thành Video
Clip để xem lại nếu bạn muốn.
- Còn rất nhiều các ứng dụng khác để ứng dụng trong Hội thảo hay Giảng
dạy mà tôi chưa có điều kiện nêu hết
được, giáo viên nên tự tìm hiểu thêm khi

sử dụng phần mềm này.
2.1.2 Phần mềm Encore 4.5:
Đây là phần mềm dùng để viết nhạc và
phối nhạc. Ưu điểm của phần mềm này có
thể tạo ra một bài nhạc, bản nhạc theo ý đồ
Hình 2 - Phần mềm Encore 4.5
của giáo viên, hoặc một bản nhạc y hệt
như bài hát hay bản nhạc được in trong sách giáo khoa. Từ cách thể hiện về hình
thức lẫn kết cấu câu nhạc, ô nhịp... Bài nhạc được thể hiện tồn diện trên màn
hình giúp giáo viên dễ dàng hướng dẫn cho học sinh các câu hát, đoạn nhạc
mang tính trực quan sinh động. Với phần mềm Encore 4.5, khi ta chọn thẻ lệnh
Play thì phần mềm sẽ tự động “đọc” phát tiếng kết hợp tiếng gõ phách bài nhạc
mình đang cho học sinh quan sát một cách chính xác và rõ ràng. Chức năng biểu
diễn theo các ký hiệu âm nhạc được soạn sẵn và thực hiện một cách tự động, học
sinh dễ theo dõi bài và nắm bắt cao độ, trường độ, các âm hình tiết tấu của bài
học. Đặc biệt các thao tác hết sức đơn giản, giao diện thân thiện. Người dùng có
thể chép ca khúc bằng chuột, bàn phím máy tính hoặc bằng thiết bị MIDI mà
người dùng cũng có thể dùng hồ âm, phối khí một cách hết sức đơn giản.
Với phần mềm này, có khả năng hiển thị tồn bộ diện tích màn hình
chiếu nên việc thể hiện các bài học cho học sinh quan sát một cách rõ ràng và
chi tiết. Để tạo chú ý ở một số ký hiệu, hình nốt đặc biệt, hay muốn đổi toàn bộ
màu sắc cho bài tập để gây chú ý cho học sinh.
Nhìn chung đây là một phần mềm dễ sử dụng nhất trong các phần mềm
soạn nhạc. Nó có những tính năng hiệu quả phù hợp với việc soạn các bài hát và
bài tập đọc nhạc ở chương trình âm nhạc tiểu học.
2.1.3.Phần mềm Adobe Audition 1.5:
Adobe Audition 1.5 là một phần mềm chun
dụng trong hồ âm, phối khí và ghi âm. Phần
mềm này có khả năng trình diễn các bài nhạc
MIDI với chất lượng âm thanh rất tốt. Ngồi ra

Hình 3 - Phần mềm Adobe
10/23

skkn


Adobe Audition còn cho phép cắt, ghép, chỉnh sữa và thu âm một cách chuyên
nghiệp, không kén dang đuôi file. Đặc biệt hơn Adobe Audition cịn có thể
tương tác với đàn Organ qua thiết bị Midi Cable. Vì vậy giáo viên khi soạn bài
dạy có thể ghi âm bài hát trên đàn Organ rồi chuyển vào máy tính qua thiết bị
MIDI Cable . Như vậy khi trình bày bài hát hoặc cho học sinh hát, giáo viên có
thể điều chỉnh Tempo hay Tone cho phù hợp với tầm cữ giọng của học sinh.
2.1.4. Thiết bị MIDI Cable tương tác giữa máy tính và đàn Organ:
Đây là một trong những thiết bị sử dụng rộng rãi, quan trọng nhất là đàn
Organ, kế đến là hệ thống âm thanh, màn hình chiếu để minh hoạ bài giảng.
Nhưng trong thực tế khi thực hiện bài giảng giáo viên thường mắc phải một vấn
đề là một số bài hát trong chương trình có âm vực vượt quá tầm cữ giọng hát của
học sinh. Nếu để nguyên cao độ như bài nhạc trong sách giáo khoa thì học sinh
rất khó hát, nhưng dùng chức năng
dịch giọng của phần mềm thì tên cao
độ và hố biểu thay đổi là không
đúng. Vấn đề là làm sao giữ nguyên
được cao độ như bài học in trong
Hình 4 - Midi Cable
sách giáo khoa nhưng âm thanh khi phát ra đã được dịch xuống. Muốn làm được
điều đó chúng ta phải sử dụng đến thiết bị giao tiếp giữa đàn Organ và máy tính.
Khi kết nối máy tính với đàn Organ thông qua Midi Cable, tất cả các phần
mềm soạn nhạc hiện nay đều có khả năng nhận diện thiết bị Midi và truyền tín
hiệu âm thanh qua thiết bị này.
Khi thực hiện chương trình, cao độ hiển thị trên màn hình sẽ giữ nguyên,

nhưng âm thanh phát ra từ đàn Organ đã được dịch thông qua chức năng
Transpose của đàn. Như vậy chúng ta sẽ tuỳ bài hát hay bài tập đọc nhạc để dịch
giọng trực tiếp trên đàn mà không cần phải quan tâm đến cao độ hiển thị, bởi nó
sẽ giữ nguyên như khi soạn, thiết bị này sẽ giải quyết việc đó nhanh chón
2.1.5. Phần mềm Ulead VideoStudio (Hình 5) hoặc Phần mềm
InterVideoWinDVD (hình 6)

Hình 5 - Phần mềm Ulead VideoStudio

Hình 6 - Phần mềm InterVideoWinDVD

Đây là phần mềm biên tập hình ảnh và Video. Đặc điểm những phần mềm
này cho phép người sử dụng có thể tạo một đoạn Video Clip từ những hình ảnh,
11/23

skkn


hay đoạn phim sưu tầm được. Ngồi ra chúng cịn cho phép chúng ta cắt đoạn
video theo thời lượng mình thích. Thực tế giáo viên rất khó tìm tư liệu video
ngắn để minh hoạ cho bài dạy như các bài học giới thiệu các thiên tài âm nhạc
Bettowen, hay Moza... hay các loại nhạc cụ nhưng khi sử dụng hai phầm mềm
trên chúng ta có thể tạo được Video Clip chứa các hình ảnh minh hoạ và lồng
âm thanh vào, sử dụng hiệu ứng tạo ảnh chuyển động. Với chế độ pture, kết hợp
camera mini InterVideoWinDVD có thể chụp ảnh hoặc quay video như một
Camera kỹ thuật số chuyên nghiệp.
Những phần mềm này tương đối dễ sử dụng, hình ảnh, âm thanh và đoạn
phim được tạo ra có chất lượng tốt. Tuy nhiên để tạo ra được một đoạn phim
như thế địi hỏi người sử dụng phải bỏ ít thời gian tìm kiếm và sưu tầm hình ảnh,
tư liệu. Như vậy chúng ta sẽ tạo ra video clip phù hợp với nội dung bài dạy của

mình mà cịn gây hứng thú học tập cho học sinh. Học sinh rất chú ý khi thưởng
thức các bài hát qua phần mềm này, hình ảnh minh hoạ sẽ giúp các em cảm nhận
được ý nghĩa nghệ thuật tác phẩm sâu sắc hơn. Hiệu ứng của phần mền sẽ tạo ra
một cảm giác nhẹ nhàng, lôi cuốn mà không làm mất đi sự chú ý cần thiết vào
nội dung – giai điệu bài hát.
2.2: Thiết kế giáo án điện tử môn Âm nhạc ở trường tiểu học.
2.2.1 - Phân mơn dạy bài hát mới.

Hình 7 - Giới thiệu bài hát – Tre ngà bên Lăng Bác.
12/23

skkn


a) Giới thiệu tác giả, tác phẩm, xuất xứ bài hát:
Thông thường trong một tiết dạy hát cho học sinh, giáo viên thường sử
dụng tranh ảnh phô tô (Potocoppy) để giới thiệu và minh hoạ cho phần giới
thiệu hay nội dung bài hát. Cách làm này đến nay đã trở nên nhàm chán đối với
học sinh. Thực tế với cách giới thiệu tác giả, tác phẩm, nội dung hoặc xuất xứ
bài hát, vẫn là tranh ảnh minh hoạ, nhưng chất lượng các bức ảnh rất cao, rất
đẹp, có thể là ảnh động hay những đoạn Video Clip ngắn bao hàm cả hình ảnh
động lẫn âm thanh. Dĩ nhiên tác dụng của nó đem lại đã vượt trội và cao hơn rất
nhiều so với cách làm cũ.
Muốn vậy, giáo viên phải sưu tầm toàn bộ tư liệu về tác giả, tác phẩm hay
xuất xứ của bài hát. Sau đó dùng các phần mềm (như đã giới thiệu ở phần trên)
để biên tập, thiết kế sao cho có tính logic và truyền tải đến học sinh một cách
khoa học nhất.
Ví dụ 1: Khi dạy bài hát “Tre ngà bên Lăng Bác” của nhạc sĩ Hàn Ngọc
Bích – Mơn Âm nhạc lớp 5.
Trong phần giới thiệu tác giả, tác phẩm, nội dung bài hát, ta làm như sau:

Bước 1: Trên màn trình chiếu Lecture Maker cho xuất hiện chân dung
nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích với hiệu ứng hình ảnh sinh động.
Bước 2: Cho xuất hiện tiểu sử của tác giả Hàn Ngọc Bích cùng thông tin
về một số tác phẩm tiêu biểu của ông. Lúc này học sinh vừa quan sát vừa đọc
những thơng tin viết về nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích, sau khi học sinh đọc xong giáo
viên nhấn mạnh các ý chính cần ghi nhớ về tác giả bài hát.
Bước 3: Trên màn trình chiếu cho xuất hiện một số hình ảnh cây tre ,Lăng
Bác Hồ ,học sinh đang tiên vào Lăng bác...và giáo viên đặt câu hỏi: “Em hãy
quan sát những hình ảnh trên và cho biết đó là những hình ảnh gì”? Giáo viên có
những lời gợi mở cho học sinh khai thác hình ảnh và trả lời. Sau khi học sinh trả
lời. Giáo viên giới thiệu: “Những hình ảnh đó rất gần gũi, thân quen đó là nội
dung bài hát “Tre ngà bên Lăng Bác”
Bước 4: Tác phẩm được hiện ra. Trên bản nhạc, giáo viên dùng đèn laser
để chỉ cho học sinh thấy và giới thiệu về số chỉ nhịp, giọng, các ca từ cần chú ý
của bài hát.
Với những thao tác trên, giáo viên đã giới thiệu đến học sinh về tác giả tác phẩm một cách sinh động và đầy đủ. Như vậy, các em sẽ rất hứng thú và chú
ý lắng nghe đồng thời xâm nhập bài hát đạt hiệu quả cao hơn.
b) Nghe hát mẫu:
Nghe hát mẫu là công đoạn hết sức quan trọng trong quá trình dạy bài hát
mới cho học sinh, công đoạn này sẽ đưa học sinh đi đến những cảm xúc tốt đẹp,
kích thích trí tưởng tượng và sự hứng thú được tham gia ca hát cho học sinh.
13/23

skkn


Thơng thường, người giáo viên thường hát mà khơng có nhạc đệm (gọi là
hát chay) dẫn đến sự thiếu chính xác, đơn điệu, thiếu truyền cảm, làm mất đi
hứng thú học tập của học sinh. Giờ đây, khi ứng dụng công nghệ thông tin, công
đoạn này hết sức đơn giản mà đem lại

hiệu quả cao.
Ví dụ: Khi dạy bài hát “Bàn tay mẹ”
nhạc Bùi Đình Thảo,lời Tạ Hữu n
nhạc– Mơn Âm nhạc lớp 4. Trong phần
nghe hát mẫu, ta làm như sau:
Bước1: Trên mà trình chiếu Lecture
Maker, cho xuất hiện bản nhạc và lời
giống y như sách giáo khoa (dùng phần mềm Encore 4.5 để chép lại ) mà các em
đang có.
Bước 2: Tiếp tục cho xuất hiện đoạn Video có minh họa nội dung bài hát
(dùng phần mềm Ulead VideoStudio hoặc InterVideoWinDVD để biên tập).
Hoặc cho học sinh nghe âm thanh trong đĩa âm nhạc lớp 4 (dùng phần mềm
Adobe Audition1.5 để chuyển đuôi File và chèn vào Lecture Maker. Hoặc đặc
biệt hơn là giáo viên tự hát và thu âm rồi chèn File âm thanh ấy vào bài giảng.
Bước 3: Click chuột vào biểu tượng (Cái loa) là học sinh cảm thụ bài hát
một cách trọn vẹn như đích thực các em đang tham gia trên sân khấu.
Sau khi cho học sinh quan sát và nghe hát mẫu, giáo viên nên cho xuất
hiện thêm câu hỏi: “Em có cảm nhận gì khi nghe bài hát”? Dĩ nhiên mỗi học
sinh sẽ trả lời theo mỗi cảm nhận của mình. Vấn đề này giáo viên khơng nên
soạn đáp án vì không nên áp đặt kết quả cảm nhận về bài hát của học sinh.
Với ba bước cơ bản và đơn giản, giáo viên đã đưa học sinh cảm nhận bài
hát một cánh nhanh nhất và trọn vẹn nhất.
c) Đọc lời ca:
Ví dụ: Khi dạy cho học sinh lớp 3 bài hát “Bài ca đi học”- Phần đọc lời ca
giáo viên dễ dàng tạo một Slide riêng biệt về lời ca để hướng dẫn học sinh đọc
lời ca.

Hình 9,10 -Slide trinh chiếu phần đọc lời ca
14/23

skkn


Muốn vậy, ta làm như sau:
Bước 1: Cho xuất hiện câu lệnh: Đọc lời ca.
Bước 2: Cho xuất hiện toàn bộ lời ca của bài hát và xuất hiện câu hỏi:
“Bài hát được chia làm mấy câu?(Học sinh rất dễ dàng trả lời câu hỏi này).
Bước 3: Hiệu ứng màu sắc cho các ca từ khó hát, khó phát âm, hay luyến,
láy. Cho học sinh luyện đọc nhiều lần các ca từ có màu sắc hiệu ứng đó.
Như vậy, giáo viên dễ dàng hướng dẫn học sinh chú ý các ca từ khó, dễ
dàng hướng dẫn học sinh đọc theo câu hát.
d) Học hát:
Đây là khâu trọng tâm có ý nghĩa quyết định trong quy trình dạy bài hát
mới và giáo dục âm nhạc cho học sinh (Trong bài viết này tơi khơng đi sâu vào
phân tích phương pháp dạy hát mà chỉ nêu cách thiết kế giáo án điện tử cho
phương pháp dạy hát). Các thao tác trực quan đã xong, người giáo viên phải kết
nối máy tính với đàn Organ để hướng dẫn học sinh hát chuẩn một cách tuyệt
đối.

Hình 9: Slide – Trình chiếu phần học hát
Ví dụ: Khi dạy bài hát “Ước mơ” – Âm nhạc lớp 5, ta làm như sau:
Bước 1: Trên màn hình trình chiếu Lecture Maker , cho hiệu ứng xuất
hiện bài hát “Ước mơ” gồm cả phần nhạc và lời. Sau đó xuất hiện thêm một số
hình ảnh hoạt hình động như: Cô bé đang tập hát bên cây đàn Organ, và dĩ nhiên
phải chèn thêm phần nhạc đệm của bài hát (nên tạo thêm một thẻ lệnh tạm dừng
để dừng lại lúc cần thiết).
Bước 2: Với bản nhạc đã có trên màn chiếu, từ máy tính của mình giáo
viên có thể dùng con trỏ chuột, hoặc đèn Laser để hướng dẫn cho học sinh một
cách chi tiết các câu hát, chia câu hát, ca từ có luyến, láy, ngân, nghỉ tự do...từ
hình ảnh trực quan sinh động đó, học sinh có thể dễ dàng theo dõi và tập hát

đúng cao độ, trường độ bài hát hơn, kể cả học sinh hát yếu.

15/23

skkn


Bước 3: Hướng dẫn học sinh hát từng câu ngắn, sau đó tập hát theo cách hát nối
móc xích các câu hát với nhau cho đến hết bài.
Bước 4: Cho học sinh luyện hát theo tổ nhóm – cá nhân.
Đặc biệt, khi Thiết kế giáo án điện tử vào giảng dạy sẽ giảm đi đáng kể
thời gian hay các lời hướng dẫn giảng giải của giáo viên. Học sinh chỉ cần trực
quan là đưa ra các hoạt động theo ý đồ tổ chức tiết dạy của giáo viên. Lâu dần
các thao tác này sẽ trở thành lập trình thói quen trong đầu học sinh đối với
những tiết học bài hát mới tiếp theo.
2.2.2 – Phân môn dạy Bài Tập Đọc Nhạc:
Ví dụ :Giới thiệu, phân tích bài Tập đọc nhạc:
Đây là bước không thể thiếu trong dạy Tập đọc nhạc cho học sinh. Cũng
như khi dạy bài hát mới, phần giới thiệu, phân tích bài nhạc là hết sức cần thiết.
Bài tập đọc nhạc thường là những trích đoạn của một số bài hát nên rất ngắn, có
hai câu nhạc, nên phần giới thiệu, phân tích bài Tập đọc nhạc cũng ngắn gọn.

Hình 11 -Slide trinh chiếu
Ví dụ: Khi dạy bài Tập đọc nhạc số 5 “Năm
cánh
TĐN số
5. sao vui” hoăc Tập đọc nhạc
số 6– Âm nhạc lớp 5 ta làm như sau:
Bước1: Trên màn chiếu cho xuất hiện bài Tập đọc nhạc số 5.
Bước 2: Cho xuất hiện hệ thống câu hỏi để học sinh tự tìm hiểu và phân

tích bài: “Bài nhạc có tên là gì”?, “Bài nhạc do ai sáng tác”?, “Tính chất của bài
nhạc như thế nào”? “Bài nhạc được viết ở nhịp gì”? “Bài TĐN được trích từ bài
hát nào”? Bài TĐN sử dụng những hình nốt nhạc nào...???”
Với hệ thống câu hỏi như vậy học sinh sẽ tự khai thác trên màn chiếu và
trả lời, sơ bộ thâm nhập bài tập một cách nhanh chóng. Qua đó giáo viên đã thực
hiện xong phần giới thiệu và phân tích bài Tập đọc nhạc.
a) Luyện tập cao độ và tiết tấu:
Với các hiệu ứng của phần mềm như đã nêu ở trên, giáo viên có thể
tạo ra phần luyện tập cao độ và tiết tấu một
cách chính xác đầy sinh động. Các nốt nhạc
*Lu
ntËpcao®
é
:
o®
trong phần luyện tập cao độ có thể đưa ra
hiệu ứng màu sắc lần lượt khi luyện tập kèm
*LuyÖ
ntËptiÕ
ttÊu:
cao độ chuẩn của nốt ấy, khiến học sinh dễ
16/23

skkn

Hình 12 -Slide trình chiếu Luyện Cao độ - Tiết tấu.


dàng thẩm âm một cách chuẩn xác. Ở phần luyện tập tiết tấu cũng vậy, giáo viên
có thể tạo ra các giá trị trường độ

của các nốt nhạc bằng cách dùng các âm sắc của bộ gõ điện tử minh họa âm
hình tiết tấu cần thực hiện.
Muốn làm được điều đó ta thực hiện như sau:
Bước 1: Trên màn chiếu cho xuất hiện yêu cầu của giáo viên “Luyện
tập cao độ” kèm theo một khng nhạc có trục âm 6 nốt Đồ - Rê –Mi – Son –
La-( Đô)
Bước 2: Dùng Đàn Organ đánh giai điệu trục âm, khi âm vực của nốt
nhạc nào vang lên thì màu sắc của nốt đó được nhấp nháy và thay đổi màu sắc.
Bước 3: Tiếp theo Slide đó cho xuất hiện yêu cầu “Luyện tập tiết tấu”
kèm theo hình ảnh âm hình tiết tấu của bài tập đọc nhạc đó.
Bước 4: Dùng âm sắc trong bộ gõ của đàn Organ để cho học hinh nghe
tiết tấu đồng thời khi gõ tiết tấu âm hình nào thì âm hình tiết tấu đó sẽ nhấp nháy
với thời gian mà giáo viên đã định sẵn.
Như vậy từ những hình ảnh trực quan, những âm thanh thực, những
hiệu ứng đẹp đã tạo ra sức lôi cuốn học sinh một cách đầy trọn vẹn mà tốn rất ít
thời gian ging gii ca giỏo viờn.
* Tđn số4:
Nhớ ơn Bác
b) Đọc nhạc và ghép lời ca.
Ghé
Ghép lời ca
(TrÝch)
Sau khi hoàn thnh hai bc a v b, mi
Nhạc vàlời:
lời: Phan Huỳ
uỳnhđ
nhđiểu
hc sinh bước đầu đã hình thành được các
kỹ năng cơ bản và các yêu cầu của bài
Tập đọc nhạc. Lúc này giáo viên cho học

sinh tiến hành đọc nhạc bằng cách vỡ bài
nhạc, sau đó đọc thầm theo gia điệu Đàn
Hình 13 -Slide trinh chiếu đọc nhạc
của giáo viên hoặc từ thẻ phát nhạc của phần mềm Encore. Khi học sinh đã đọc
được bài nhạc giáo viên cho đọc nhạc kết hợp gõ đệm và ghép lời ca của bài
Tập đọc nhạc (Hình 13).
Khi học sinh đã hồn thành các yêu cầu của bài học, giáo viên nên cho học
sinh ơn bài bằng cách chơi trị chơi.
Trên màn hình sẽ xuất hiện các hình nốt nhạc chuyển động, trên bảng
giáo viên để sẵn khuông nhạc và nốt nhạc các loại. Học sinh sẽ xung phong lên
gắn nốt nhạc vào khuông theo bài tập nhạc vừa học. Dĩ nhiên giáo viên nên ấn
định thời gian để tạo sự hấp dẫn của trị chơi, (Hình 14).
Có nhiều cách để tổ chức trị chơi ngắn cho học sinh, tuỳ vào ý tưởng
của giáo viên, tuỳ vào nội dung bài học mà giáo viên thiết kế trị chơi sao cho
Võa ph¶
ph¶i

17/23

skkn


phù hợp về nội dung trò chơi, yêu cầu trò chơi và trình độ âm nhạc của học
sinh. Giáo viên phải thiết kế trò chơi và những vật dụng của trò chơi (nếu cần).
Trò chơi âm nhạ
nhạc:

Hãy gắn thậ
thật nhanh các nốt
nhạ

nhạc vào khuông nhạ
nhạc theo
câu 1 bài TĐN số 5

Ví dụ: Trị chơi âm nhạc
Bước 1: Trên Slide cho xuất hiện tên trò chơi và yêu cầu của trò chơi,
đồng thời xuất hiện thời gian chơi bằng đồng hồ đếm ngược.
Bước 2: Phổ biến cách chơi cho các đội chơi. Sau đó cho học sinh chơi
2.2.3 – Phân mơn dạy âm nhạc thường thức:
Trong chương trình Âm nhạc lớp 4 và lớp 5, ngoài việc học hát , Tập đọc
nhạc học sinh còn được học thêm Âm nhạc thường thức. Trong âm nhạc thường
thức học sinh được lĩnh hội các nội dung cơ bản sau:
Hình 14 -Slide trị chơi
+ Giới thiệu tác giả - tác phẩm – Nghe nhạc.
+ Giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc và nhạc cụ phương Tây phổ biến.
+ Một số hình thức trình bày bài hát.
+ Một số bài đọc thêm, một số câu chuyện, một số bài viết nói về tác dụng
của âm nhạc đối với đời sống, xã hội...
Với dạng bài dạy có nội dung như trên, giáo viên chỉ sử dụng một vài bức
tranh minh hoạ thì hiệu quả của tiết dạy không cao, học sinh sẽ dễ quên đi sau
tiết học. Ngược lại nếu khai thác tốt Ứng dụng cơng nghệ thơng tin thì đây là
dạng bài học, học sinh rất hứng thú bởi tính tị mị, muốn tìm hiẻu thế giới xung
quanh là đặc điểm của lứa tuổi này.
Thực tế đã chứng minh rằng, trong tiết học, mọi thông tin cũng như các
kiến thức liên quan mà giáo viên biết khai thác trên mạng Internet sẽ đem đến
hiệu quả rất cao trong việc tạo ấn tượng và gây hứng thú trong học tập của học
sinh.Ngồi hình ảnh của các nhạc cụ cịn có hình ảnh minh hoạ tư thế biểu diễn,
chơi đàn và âm thanh thực minh hoạ thơng qua các Video Clip biểu diễn, thậm
chí trong các tiết nhạc tăng cường giáo viên cịn có thể giới thiệu cho học sinh
lịch sử ra đời và cấu tạo cụ thể của các nhạc cụ này. Tuy nhiên tất cả các vấn đề

trên người giáo viên chỉ dạy học sinh ở mức độ giới thiệu, vì với học sinh tiểu
học chưa thể ghi nhớ một cách cụ thể các kiến thức nêu trên, nhưng với tinh
thần gợi mở, khuyến khích tìm hiểu sẽ có tác dụng tích cực cho học sinh.
18/23

skkn


Sau đây là một số ví dụ cho Slide trình chiếu trong bài giảng:
 Giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc
Bước 1: Trên Slide trình chiếu cho xuất hiện hình ảnh nhạc cụ cần giới
thiệu.
Bước 2: Giáo viên giới thiệu về nhạc cụ: Hình dáng, tên gọi, cách kích
âm, số lượng dây (nếu là họ dây), tư thế chơi đàn...
Bước 3: Cho học sinh xem
đoạn video clip của nghệ sĩ đang
Đàn Nhị
Nhị (Cị líu)
đọc tấu loại nhạc cụ đó. (Lưu ý với
giáo viên: Khi bố trí các hình ảnh
và video clip phải thật sự hợp lý.
Một nửa màn hình là hình ảnh
nhạc cụ, nửa cịn lại là video clip,
điều này là hết sức cần thiết vì
tránh cho học sinh nhầm tưởng
hình ảnh nhạc cụ này thì cách chơi
Hình 15 -Slide giới thiệu nhạc cụ
đàn như video clip kia).
 Giới thiệu một số nhạc cụ nước ngoài:
(Các bước thiết kế bài giảng và cách trình chiếu tương tự như giới thiệu

nhạc cụ dân tộc).
Với cách giới thiệu này, ngoài việc học sinh được quan sát, nghe giáo
viên giới thiệu còn có thể ghi nhớ được ngay âm sắc và tư thế chơi đàn của từng
loại nhạc cụ.
Cuối cùng là phần kể chuyện âm nhạc, các câu chuyện về các nhạc sĩ nổi
tiếng thế giới cũng có thể biến thành một tiết học âm nhạc thường thức rất bổ
ích. Hiện nay hầu hết các trường tiểu học đều có tiết học âm nhạc tăng cường.
Giáo viên thay vì cách đọc hoặc kể cho học sinh nghe câu chuyện âm nhạc bằng
việc cho học sinh biết chi tiết hơn về chân dung, ngày sinh, ngày mất, sự nghiệp
sáng tác của các nhạc sĩ.
Sau khi nghe giới thiệu nhạc sĩ thì giáo viên cho học sinh nghe nhạc, hoặc
giới thiệu tác phẩm nổi tiếng của các nhạc sĩ (Khai tác tư liệu trên Website về
âm nhạc của Thế giới và Việt Nam) là vơ cùng ý nghĩa. Trong bất kì thời gian
nào sau này, hễ cứ nghe nét nhạc nào đã được nghe, học sinh đều có thể trả lời
được ngay tên nhạc sĩ sáng tác hay tên ca khúc một cách chính xác, khi nhìn
thấy tấm chân dung của nhạc sĩ nào đó thi các em cũng biết tên nhạc sĩ đó, bởi vì
trong tâm trí của các em đã có những ấn tượng sâu sắc nhờ vào những kiến thức đã

19/23

skkn


được thay đổi cách truyền đạt mà Công nghệ thông tin là cơng cụ hữu ích nhất để
thực hiện điều đó.ví dụ: Bài Kể chuyện âm nhạc Nghệ sĩ Cao Văn Lầu
Bước 1: Trên slide trình chiếu cho xuất hiện lần lượt 4 hiệu ứng là 4 bức tranh
nói về nội dung câu chuyện. Trong quá trình cho xuất hiện các bức tranh giáo
viên kể cho học sinh nghe nộ dung câu chuyện.
Bước 2: Giáo viên khai thác Học sinh bằng 1 số câu hỏi và đồng thời cho Học
sinh nghe bản nhạc nổi tiếng của nghệ sĩ Cao Văn Lầu đã được cài sẵn trên máy

tính.
Bước 3: Giáo viên cho học sinh nhìn lên màn hình và kể lại toàn bộ câu chuyện,
học sinh vừa kể vừa chỉ vào các bức tranh thể hiện nội dung câu chuyện.
Nghệ sĩ Cao Văn Lầu

Hình 16 -Slide kể chuyện âm nhạc
IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
Qua một thời gian tìm tịi cập nhật ứng dụng công nghệ thông tin và
Thiết kế giáo án điện tử trong bộ môn Âm nhạc và tổ chức dạy lơng ghép trị
chơi vào các tiết dạy học tơi thấy rằng chất lượng bộ môn được nâng cao rõ rệt.
Cụ thể như sau:
1.Kết quả điều tra học lực môn Âm nhạc của học sinh trước khi áp dụng tổ
chức dạy học lồng ghép trị chơi và ứng dụng cơng nghệ thông tin
Bảng 1:
Tổng số học sinh Khối 1,3, 4, 5 là: 767 em.
Đánh giá
KTKN

Học hát

Tập đọc nhạc

Âm nhạc TT

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

HTT

101

13,2

62

8.1

104

13.6

HT

661

86,2

698

91

660

86

CHT

5

0,06

7

0,09

3

0.04

20/23

skkn


Bảng 2: Số liệu điều tra nhận định ban đầu khi chưa áp dung các biện pháp

nghiên cứu:Chưa tự tin: 40%;Tự tin: 50%;Rất tự tin:10%;Hứng thú học tập 40%
* Nhận định mức độ hồn thành mơn học
Số lượng
Hồn thành tốt
Hồn thành
Chưa hoàn thành
767 học sinh
99 em=13%
662 em =86,3%
5 HS=0,07 %
2.Kết quả điều tra học lực môn Âm nhạc của học sinh sau khi áp dụng tổ chức
dạy học lồng ghép trị chơi và ứng dung cơng nghệ thơng tin
Bảng 1:Tổng số học sinh Khối 1,3, 4, 5 là 767 em
Đánh giá
KTKN

Học hát

Tập đọc nhạc

Âm nhạc TT

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

S.L
HS

Đạt
tỉ lệ %

HTT

101

13,2

62

8.1

104

13.6

HT

661

86,2

698

91

660

86

CHT

5

0,06

7

0,09

3

0.04

Bảng 2: Số liệu điều tra sau khi áp dụng các biện pháp nghiên cứu:Chưa tự
tin: 7%;Tự tin: 60%;Rất tự tin:33%;Hứng thú học tập 9,5%
* Nhận định mức độ hồn thành mơn học ( Tổng số học sinh
Khối 1,3, 4, 5 là 767 em
Số lượng
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành

767 học sinh
438 em=57,1%
329 em = 42,9 %
0%
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Muốn có giờ học nhạc đạt kết quả tốt, người giáo viên phải trau dồi kiến
thức, phương pháp truyền tải sao cho dễ hiểu, dễ nhớ nhất. Bên cạnh đó người
giáo viên phải tìm ra những cách thức, phương pháp tối ưu nhất để học sinh
nhận được thơng tin đó một cách nhanh nhất và nhớ lâu nhất. Trong mỗi bài dạy
cụ thể tơi ln tìm ra một cách dạy hay nhất, dễ hiểu và dễ nhớ nhất để tiết dạy
của mình thành cơng, học sinh hứng thú học tập.
Như tôi đã nêu ở trên, khi đưa trò chơi vào giờ học Âm nhạc cũng như việc
ứng dụng công nghê thông tin hợp lý sẽ tạo cho các em một khơng khí học tập
sơi nổi, hào hứng, tự tin ,chủ động ,sáng tạo. Chúng biến giờ học khô khan
thành sinh động, biến lý thuyết suông thành cuộc sống thực tế, là cầu nối giữa
lớp học với thế giới bên ngồi. Nếu chúng ta có trị chơi hay, hấp dẫn, phù hợp
cũng như dử dụng khai thác ứng dụng cơng nghệ thơng tin triệt để thì cũng
đồng nghĩa với việc chúng ta có được những giờ dạy thu hút học sinh và đạt
được hiệu quả cao. Đánh giá âm nhạc tính đến thời điểm hiện nay theo thông tư
21/23

skkn


22 tơi thấy khi áp dụng các trị chơi trong tiết học đã nâng cao chất lượng giáo
dục
Trên đây là một kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tơi đã tích luỹ được trong
quá trình giảng dạy và mong nhận được sự đồng cảm, góp ý, chia sẻ kinh
nghiệm của các bạn đồng nghiệp. Với điều kiện thời gian và khả năng cịn hạn

chế nên đề tài của tơi khơng thể khơng có thiếu sót. Mong rằng sẽ có nhiều ý
kiến đóng góp của Ban giám hiệu nhà trường, các cấp lãnh đạo ngành và các bạn
đồng nghiệp để đề tài được hồn thiện hơn góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Âm nhạc ở trường tiểu học.
2.Khuyến nghị:
Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện sáng kiến,được sự giúp đỡ nhiệt
tình của ban giám hiệu nhà trường và các đồng chí trong tổ-khối, tơi đưa ra
những biện pháp thực hiện trên, song không tránh khỏi những thiếu sót. Tơi rất
mong và đón nhận những đóng góp của q ban và các đồng nghiệp để sáng kiến
của tơi hoàn thiện hơn và được ứng dụng.

22/23

skkn


D.TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. PGS – TS Nguyễn Đức Vũ - Một số giải pháp tăng cường sử dụng CN
ngành âm nhạc trường ĐHSP Huế.
2. Tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm trình chiếu Open Office.Org của
Phịng CNTT thuộc Bộ khoa học công nghệ.
3. Lịch sử âm nhạc thế giới toàn tập – GS. Nguyễn Xinh - nhạc viện Hà
Nội.
4. Website: www.classicalarchives – Âm nhạc thế giới. (Giới thiệu chân
dung, tác phẩm âm nhạc của các nhạc sĩ nỗi tiếng thế giới).
5. Website: www.vnstyle.vdc.com.vn - Viện Âm nhạc.
6. www.google.com.vn: Phần tìm kiếm nâng cao trong Google
7. SGK âm nhạc lớp 1, 2, 3, 4, 5 – Nhà xuất bản Giaos dục .
8.Phương pháp dạy học âm nhạc Hoàng Long – Nhà xuất bản Giao dục .
9.Một số tài liệu khác .

23/23

skkn