Skkn một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triền tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu.
Trò chơi dân gian là một trong những thành tố của nền văn hóa dân tộc, nó
xuất hiện từ rất lâu đời và gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của nhân dân ta.
Bên cạnh lễ hội, trị chơi dân gian cũng là một hình thức vui chơi giải trí nhưng lại
khơng đơn thuần chỉ là một “trị chơi”, nó là một thú vui nhưng cũng vừa là một
giá trị văn hóa, một người bạn tinh thần, một phương thức hiệu quả để giáo dục
nhân cách con người. Xét trên nhiều khía cạnh, trị chơi dân gian là một nét văn
hóa có giá trị, ảnh hưởng.
Mỗi chúng ta ai cũng từng là một đứa trẻ và từng chơi những trò chơi dân
gian. Những vòng quay của con quay hay những bước nhảy, đuổi bắt ... tất cả
những trị chơi dân gian đó như là một bức tranh sinh động của cuộc sống nó như
những dịng phù sa bồi đắp cho tâm hồn trẻ.
Những bài hát đồng dao, vè, những hình ảnh ngộ nghĩnh hồn nhiên của mỗi
đứa trẻ là linh hồn cho mỗi trò chơi dân gian. Những trò chơi vui nhộn của dân tộc
Việt Nam đã ngấm sâu vào tâm hồn trẻ thơ và trở thành nét văn hóa rất riêng của
dân tộc Việt Nam.

Trị chơi dân gian của trẻ em là hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh, mang
nét hồn nhiên của trẻ thơ. Qua trò chơi dân gian giúp trẻ rèn luyện thân thể, trí

skkn1


não, tính khéo léo, tính tổ chức kỷ luật, đời sống tinh thần phong phú. Việc sử dụng
và lồng ghép các trị chơi dân gian vào trong chương trình giáo dục mầm non sẽ là
cầu nối đưa trẻ em tiếp xúc với môi trường, trải nhiệm cảm xúc, hành vi và kĩ năng.
Giúp trẻ sớm nhận thức về thế giới, nâng cao hiểu biết, phát triển tính tích cực vận
động cho trẻ.
Thực tế hiện nay cho thấy, trò chơi dân gian đang dần bị mai một, quên lãng,

mất dần vai trò và vị thế bởi sự xuất hiện của những trị chơi điện tử. Điều đó đã
khiến một bộ phận không nhỏ trẻ em bị thụ động, xa rời cuộc sống trẻ thơ cũng như
khả năng vận động bị hạn chế, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân
cách. Việc sử dụng lồng ghép trò chơi dân gian vào chương trình giáo dục mầm
non sẽ là cầu nối đưa trẻ em tiếp xúc với môi trường, trải nghiệm cảm xúc, hành vi,
kỹ năng. Giúp trẻ sớm nhận thức về thế giới, nâng cao hiểu biết, phát triển tính tích
cực vận động cho trẻ.
Trong bối cảnh đơ thị hóa diễn ra quá mạnh mẽ với sự phát triển không ngừng
của khoa học công nghệ làm mất dần không gian của trị chơi truyền thống và thay
vào đó là các trị chơi điện tử vơ cùng hiện đại, trẻ em khơng cịn u thích các trị
kéo co, nhảy dây, ơ ăn quan, rồng rắn lên mây… nữa mà say mê lao vào các trị
chơi giải trí trên mạng internet, game online, kênh youTobe…. Ngay cả các em bé
còn rất nhỏ cũng hoàn toàn bị thu hút, hấp dẫn. Đáng cảnh báo là theo kết quả
thống kê gần đây thì thời gian trẻ em nước ta sử dụng thiết bị truyền thơng khơng
dưới 120 phút/1 ngày. Vì thế, các trị chơi truyền thống của Việt Nam dần dần bị
lãng quên, mai một. Nhưng rồi dần dần nó cũng phơi bày ra những hạn chế và tác
hại đến nỗi các bậc phụ huynh phải kêu thán, oán trách và nhiều quốc gia đã lên
tiếng cảnh báo với các bậc phụ huynh, cũng như quyết liệt đưa ra các biện pháp cai
nghiện game. Nhiều trẻ em nghiện trò chơi điện tử vừa tổn hại sức khỏe, vừa ảnh
hưởng tiêu cực tới học tập và chúng sẽ tiếp nhận thông tin một cách thụ động mà
khơng hề có tư duy. Việc lười vận động gây ra tình trạng béo phì, vẹo cột sống, cận
thị, loạn thị, hội chứng Tic là các cử động hoặc âm điệu khơng bình thường, phổ
biến nhất là máy giật cơ trên khuôn mặt và cổ như nháy mắt, gật lắc đầu, nhếch
mép… Đặc trưng của Tic âm thanh bao gồm các âm hèm trong họng, lẩm nhẩm,
phát ra các âm thanh như tiếng gáy hoặc tiếng ho… ngày càng gia tăng ở trẻ thành
phố.
Hình ảnh trẻ đang phải điều trị co giật, liệt cơ mặt, loạn thị
Vì vậy, trị chơi dân gian giúp cho trẻ em rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở
nên nhanh nhẹn hoạt bát, tạo sự hoà đồng, thân thiện, đoàn kết... Những phút vui
chơi thoải mái, lành mạnh sẽ giúp các em thêm hào hứng để học tập và sống hồn

nhiên hơn. Hơn nữa, việc vui chơi lành mạnh cịn tạo ra nhiều đức tính tốt đẹp, hạn
chế những tật xấu, đồng thời rèn luyện thể chất và tâm hồn các em theo chiều
hướng tốt hơn.

skkn2


Bản thân tơi đang trực tiếp chăm sóc - giáo dục các cháu mẫu giáo 4 - 5 tuổi
cũng thấy rằng trong những năm qua, mặc dù đã và đang thực hiện phong trào thi
đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”,“Xây dựng trường mầm
non lấy trẻ làm trung tâm”, trong đó nội dung tổ chức các trị chơi dân gian nhằm
phát huy khả năng tích cực và tăng cường khả năng vận động cho trẻ được nhấn
mạnh và chú trọng. Song thực tế, việc tổ chức trò chơi dân gian tại lớp mẫu giáo 4 5 tuổi tôi đang phụ trách chưa thực sự đem lại hiệu quả:
- Giáo viên chưa tích cực sưu tầm, lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với
lứa tuổi trẻ.
- Chưa tạo được môi trường thuận lợi cho trẻ hoạt động.
- Việc tổ chức lồng ghép các trò chơi dân gian vào các hoạt động giáo dục
trẻ cịn ít.
- Chưa tổ chức được các trò chơi dân gian cho trẻ thông qua các hoạt động
trải nghiệm, sáng tạo.
- Trẻ trong lớp còn nhút nhát, thiếu tự tin khi tham gia vào các trò chơi.
- Đa số phụ huynh thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với các trò chơi trong điện
thoại thơng minh, máy tính bảng, máy vi tính…dẫn đến trẻ bị cận thị, béo phì, xáo
trộn thói quen ngủ nghỉ, hạn chế sự phát triển tư duy, trẻ lười vận động.
Xuất phát từ thực tế trên, bản thân tôi nhận thấy sự cần thiết của việc tổ
chức trò chơi dân gian nhằm phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tơi muốn được đóng góp một số kinh
nghiệm nhỏ bé của mình để nâng cao chất lượng giảng dạy nên tôi đã mạnh dạn
chọn đề tài: "Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triền tính
tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi". 
2. Tên sáng kiến.

" Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triền tính tích
cực vận động cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi". 
3. Tác giả sáng kiến.
- Họ và tên: Sái Thị Yến
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Thanh Trù
- Số điên thoại: 0976088848
- Email:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến.
- Trường mầm non Thanh Trù.
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến.
5.1. Lĩnh vực áp dụng của sáng kiến: Áp dụng vào lĩnh vực tổ chức hoạt
động tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ.
5.2. Vấn để mà sáng kiến giải quyết: Giải quyết những vấn đề hạn chế, tồn
tại của giáo viên trong việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ.

skkn3


6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử.
- Từ tháng 12 năm 2019.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến.
7.1. Nội dung của sáng kiến
7.1.1. Cơ sở lý luận khoa học liên quan đến việc cho trẻ trong việc tổ
chức trò chơi dân gian cho trẻ.
a. Khái niệm và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
* Khái niệm:
Trị chơi dân gian đã là khơng cịn xa lạ với mỗi người việt nam của chúng
ta . Khi mà nhắc đến chúng , chúng ta luôn hồi tưởng về tuổi thơ . Nhất là đối với
các bạn được sinh ra tại các làng quê . Thì tuổi thơ ấu đã gắn liền với trò chơi dân
gian là một hoạt động đặc thù chỉ trong xã hội loài người được nhân dân sáng tạo

ra từ thực tiễn cuộc sống của họ, được lưu truyền tự nhiên qua nhiều thế hệ và luôn
được cải biên, bổ sung cho phù hợp với từng nơi, từng lúc, nhằm thỏa mãn nhu cầu
về vui chơi giải trí, giao lưu văn hóa và phát triển các mặt thể chất, tinh thần của
con người.
Trò chơi dân gian là những hoạt động văn hóa có tính phổ cập sâu rộng và
hầu như ai trong chúng ta cũng đều đã từng chơi và gắn bó, say mê với những trị
chơi dân dã này. Có nhiều cách nhìn nhận về trị chơi dân gian, “Trị chơi dân gian
là một hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian được nhân dân sáng tạo bằng tất cả
sự say mê của tâm hồn và trí tuệ” . Trị chơi dân gian rất gắn bó với con người, nó
được tạo nên từ đời sống thực tiễn, từ những tình cảm chân thực của người dân.
Được người dân lưu truyền tự nhiên qua nhiều thế hệ “Trò chơi dân gian là những
trò chơi được nhân dân sáng tạo lưu truyền tự nhiên, rộng rãi trong dân gian, là
một trong những hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian” . Trị chơi dân gian phản
ánh nét văn hố cộng đồng của dân tộc, khu vực hoặc vùng miền, vì thế ở mỗi thời
điểm luôn được sáng tạo bổ sung cho phù hợp với từng nơi, từng lúc nhằm thỏa
mãn nhu cầu về vui chơi giải trí, giao lưu văn hóa và phát triển về mặt thể chất,
tinh thần của con người.
Như vậy, trị chơi dân gian ln gắn liền với đời sống tinh thần của con
người. Nó thể hiện được tính dân tộc sâu sắc. Việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi
dân gian là một trong những cách thức giáo dục, hình thành nét nhân cách mang
bản sắc văn hoá dân tộc cho thế hệ trẻ hiện nay.
* Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ
- Trẻ em bắt đầu có sự tiếp xúc với bên ngồi, giao tiếp với “người lạ” khi các
em bước vào độ tuổi đi mẫu giáo, bạn bè ở trường mẫu giáo là một thế giới vô
cùng rộng lớn đối với trẻ thơ.
- Có rất nhiều em hứng thú với việc tới lớp vào mỗi sáng, nhưng trái lại cũng
có rất nhiều em có tâm lý sợ tới trường. Mặc dù ở đó có bạn bè để chơi, có thầy cơ,

skkn4

nhưng với các em, vẫn luôn sợ tới lớp. Thậm trí có những em nhỏ thường kêu với
bố mẹ đau bụng vào sáng thứ 2, tuy nhiên triệu chứng này của các em cũng nhanh
biến mất nếu như cha mẹ cho phép nghỉ học ở nhà buổi hơm đó.
- Rõ ràng đó là những dấu hiệu tâm lý của trẻ em sợ đi học. Ngun nhân
chính đó là các em chưa tìm thấy hứng thú trong việc đi học, hoặc cảm thấy sợ cô
giáo, sợ bị bạn bắt nạt….
- Những em nhỏ nào có hứng thú với việc đi học ở trường mầm non thì trong
kí ức của các em sau này, trường mầm non là một thế giới tuyệt vời, và rất nhiều kỉ
niệm đẹp.
- Cũng trong giai đoạn này các em có hứng thú với việc khám phá thế giới
xung quanh, tò mò và liên tục thắc mắc các vấn đề với cha mẹ. Nếu cha mẹ hiểu
được tâm lý của con, và định hướng sẽ có thể đem lại nhiều hiệu quả tích cực.
- Ở giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi này, trí tưởng tượng của trẻ phát triển mạnh và
phần lớn thời gian của trẻ là chơi đùa. Trẻ chơi mà học và học mà chơi. Chúng tự
nghĩ ra những trò chơi và chơi mãi không chán, đôi khi quên cả đi vệ sinh.
- Trẻ con ở lứa tuổi này khơng thích những trị chơi phức tạp, nhiều quy tắc.
Những trị chơi ngắn sẽ thích hợp với trẻ ở lứa tuổi này vì khoảng thời gian chú ý,
tập trung của trẻ không kéo dài.
b. Tầm quan trọng của trò chơi dân gian đối với trẻ mầm non
Hướng đến mục tiêu “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực”.
Đưa trị chơi dân gian vào nhà trường là điều hết sức cần thiết, khơng những góp
phần rèn luyện sức khỏe, kĩ năng ứng xử hợp lí các tình huống trong cuộc sống,
thói quen và kĩ năng làm việc mà cịn kích thích trẻ học tập tốt “Học mà chơi, chơi
mà học”. trò chơi dân gian là món ăn tinh thần bổ ích sảng khối cho trẻ, tạo khơng
khí vui tươi cởi mở, trẻ gần gũi thân thiện nhau hơn bởi những trị chơi có tính hài
hước dí dỏm thể hiện sự tương tác khi chơi. 

skkn5

Hình ảnh minh họa trị chơi dân gian:“Cắp cua bỏ giỏ”,“Ơ ăn quan”
Trị chơi dân gian được gắn liền với mơi trường sống. Nó thường đơn giản,
dễ chơi, vật dụng dễ tìm, khơng tốn tiền, dễ tổ chức dù trong khơng gian hẹp như
góc sân, lớp học. Tất cả những trị chơi có chung một mục đích là rèn luyện sức
khỏe, nhanh tay, tinh mắt, sáng tạo, khéo léo, vun đắp tình cảm hồn nhiên vơ tư
cho trẻ, nhất là trẻ đang độ tuổi mầm non.
            Lợi ích lớn nhất của trò chơi dân gian là tạo sự gắn kết của trẻ với bạn bè.
Đa phần các trị chơi đơng người đều đòi hỏi sự ăn ý, hợp tác của từng thành viên.
Trẻ sẽ học được tinh thần đoàn kết, hợp tác, chịu trách nhiệm, biết chia sẻ và yêu
thương người khác. Trong khi lo ngại những trò chơi điện tử có thể làm trẻ có xu
hướng trở nên bạo lực, ích kỷ, dễ cáu gắt. Nhưng trong điều kiện tràn ngập cơng
nghệ trong cuộc sống, chắc chắn người lớn có thể nhìn thấy sự chênh lệch nghiêm
trọng và sự cần thiết phải cân bằng.
Trò chơi dân gian hướng trẻ về với những giá trị truyền thống của cha ông,
giúp trẻ thêm yêu quý hương và tự hào về truyền thống của dân tộc. Điểm đặc biệt
của trò chơi dân gian đó chính là sự gắn kết với mơi trường thiên nhiên. Chính điều
này làm cho trẻ hào mình với thiên nhiên hơn, hiểu và có ý thức bảo vệ thiên nhiên
hơn.
            Ngồi việc tạo sân chơi bổ ích, vui vẻ qua trò chơi, trò chơi dân gian còn
giúp trẻ rèn luyện kỹ năng trong cuộc sống. Khi trẻ em chơi phải biết nhường nhịn
nhau, không quá ăn thua để đánh mất tình bạn.
            Khi trẻ em ngồi quá lâu trước tivi chúng sẽ tiếp nhận thông tin một cách thụ
động mà không hề có tư duy. Việc lười vận động gây ra tình trạng béo phì, vẹo cột
sống, cận thị… ngày càng gia tăng ở trẻ thành phố. Vì vậy, trị chơi dân gian giúp
cho trẻ rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở nên nhanh nhẹn hoạt bát, tạo sự hoà

skkn6

đồng, thân thiện, đoàn kết... Những phút vui chơi thoải mái, lành mạnh sẽ giúp trẻ
em thêm hào hứng để tham gia vào hoạt động và sống hồn nhiên hơn. Hơn nữa,
việc vui chơi lành mạnh còn tạo ra nhiều đức tính tốt đẹp, hạn chế những tật xấu,
đồng thời rèn luyện thể chất và tâm hồn trẻ em theo chiều hướng tốt hơn. Việc chơi
các trị chơi dân gian khơng chỉ giúp trẻ yêu dân tộc, hiểu các giá trị văn hóa, bản
sắc dân tộc mà cịn cho trẻ thấm hơn các tình u thương, việc bảo vệ mơi trường
sống xung quanh mình.
            Trẻ dễ dàng phát triển khả năng tốn học qua trị ơ ăn quan, với việc phải
đếm và tính sau mỗi nước đi, cân nhắc đi nước nào "ăn" nhiều nhất giúp trẻ biết
cách thức tính toán (đặc biệt là tính cộng trừ), tăng tính sáng tạo. Qua trò chơi các
trẻ thêm đoàn kết, gần gũi với nhau. Để trẻ vận động thô, cha ông không cần dùng
đến xe đạp, khơng cần đi patin mà có rất nhiều trị chơi giúp trẻ vận động như kéo
co, mèo đuổi chuột, rồng rắn lên mây, ù ập, cá sấu lên bờ, trốn tìm…
            Về vận động tĩnh: Trị chơi banh đũa u cầu người chơi phải vừa thảy
banh lên là trải đũa ra nhanh cho kịp bắt chụp lại trái banh, rồi lần lượt ném banh
vừa bắt từng cây đũa một, rồi hai, ba, bốn... tức là phải tính chính xác làm sao vừa
ném banh lên là phải nhanh mắt nhanh tay nắm đúng số đũa cần lấy và kịp thời bắt
chụp lại trái banh. Hay như hoạt động làm diều vào mỗi mùa hè, trẻ đi kiếm những
cây tre về tước nhỏ sau đó vót mỏng, bẻ cong làm khung diều, khơng chỉ u cầu
đơi bàn tay khéo léo mà cịn cần thiết kế cho chiếc diều của mình thật đẹp thật độc
để khi bay lên cao dễ dàng nhận diện cũng như nhận được sự ngưỡng mộ từ đám
bạn.
            Trò chơi dân gian tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với môi trường thiên nhiên,
dễ dàng quan sát, nhận biết sự vật hiện tượng thơng thường. Bọn trẻ có thể thấy và
nghe tiếng đủ loại con vật, biết được nhiều loại cây, tăng khả năng quan sát. Đứa
nhỏ lom khom nhìn đứa lớn rồi bắt chước tự làm, không cần ai bày, tóm lại là chủ
động học hỏi và làm. Trí tưởng tượng của trẻ lại càng được nâng cao với trị đóng
vai, cơ giáo, làm bố mẹ và chơi đồ hàng. Bọn trẻ tự soạn kịch bản, diễn theo những
gì chúng nghĩ, chúng tưởng tượng.
            Các trò chơi dân gian thường mang yếu tố cộng đồng, nghĩa là có sự tham

gia của rất nhiều người cùng tương tác với nhau. Khả năng giao lưu của trẻ rất
nhanh vì khi chơi trị chơi dân gian cần tụ tập một nhóm nhỏ, chúng phải tự đi tìm
bạn, tự rủ bạn tham gia trị chơi với mình. Chính vì điều đó, chúng làm cho những
mối quan hệ trở nên gắn bó hơn giữa những người bạn tí hon của nhau, và cả
những người bậc cha mẹ của chúng cũng trở nên thân thiết hơn.
            Có thể khẳng định trị chơi dân gian có vai trị vô cùng quan trọng trong
việc giáo dục con người về tính tập thể, tinh thần kỷ luật, ý chí vươn lên giành
chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh, dẻo dai, khôn khéo và sức chịu đựng của
con người.

skkn7


Trong cuộc sống hiện đại, hình thức giải trí của trẻ em và cả người lớn đều
theo xu hướng "công nghệ hóa" như laptop, máy tính bảng, điện thoại thơng
minh... Cùng với sự phát triển cách mạng khoa học - cơng nghệ và mạng thơng tin
tồn cầu, sự xuất hiện mạnh như vũ bão của những trò chơi điện tử “ngôi nhà” thế
giới dường như trở nên “nhỏ bé” hơn. Sân chơi của trẻ em dường như bị thu hẹp
bởi tốc độ đơ thị hóa q nhanh thay vì những khoảng khơng gian rộng để đá bóng,
thả diều hay chơi những trị chơi dân gian khác thì những tịa cao ốc chọc trời.
Chính vì thế nên đây là một khó khăn, thách thức lớn trong việc tổ chức những trò
chơi dân gian dường như bị mai một dần. Thay mình hịa vào những trị chơi dân
gian tập thể thì đại đa số trẻ em ở thành phố thu mình vào chơi “game” - sống
trong thế giới ảo. Đấy cũng là một phần khiên cho trẻ sống ích kỉ, khép mình và
không điều chỉnh được hành vi gây ra biết bao vụ bạo lực, tự kỉ. Không những thế.
Chúng ta ai cũng dễ nhận thấy rằng: Trò chơi điện tử và game trên máy tính làm
suy giảm khả năng sáng tạo của trẻ em. Trong rất khó bắt gặp những đứa trẻ chơi
trị kéo co, ơ ăn quan hay đánh khăng...thì tại sao bố mẹ khơng hướng trẻ đến
những trị chơi dân gian. Điều này mỗi chúng ta gia đình và xã hội ai cũng dễ dàng
nhận thấy lợi ích trị chơi dân gian mang lại vô cùng to lớn: phát triển tư duy, sức

khỏe, sự dẻo dai tinh thần đoàn kết, hợp tác, chịu trách nhiệm, biết chia sẻ và yêu
thương người khác - điều mà bất kỳ bậc phụ huynh nào cũng mong muốn con mình
có được, phải chăng chúng ta cần nhìn nhận lại và học hỏi cách giáo dục con cái từ
cha ơng của mình.
Vì thế việc phổ biến rộng rãi các trò chơi dân gian, tổ chức các buổi hoạt
động ngoại khóa trong nhà trường, khu dân cư, tổ dân phố sẽ giúp thế hệ trẻ đặc
biệt đối với lứa tuổi mầm non hiểu rõ hơn về nét văn hóa và giữ gìn bản sắc văn
hóa dân tộc. Đặc biệt hơn là giúp trẻ mầm non sống hòa đồng, phát huy tinh thần
tập thể khả năng phán đốn và nhạy bén thơng qua các trị chơi dân gian.
Đối với trẻ 4 - 5 tuổi, những trò chơi dân gian là một trong những yếu tố
hình thành nên bản sắc văn hóa dân tộc, là nguồn sữa nuôi dưỡng thế giới tinh thần,
là nhịp cầu nối tâm thức của trẻ 4 - 5 tuổi với mọi bài học về cuộc sống xã hội. Bởi
vì nó có sức hấp dẫn, lôi cuốn mạnh mẽ nhất đối với trẻ em. Trò chơi dân gian là
phương tiện giúp trẻ em phát triển ngơn ngữ, phát triển tình cảm, đạo đức, tình
đồn kết, mở rộng nhận thức, tình u thiên nhiên, yêu quê hương đất nước.  
Tuy nhiên trong đời sống hiện nay, khi quá trình hội nhập và phát triển, sự giao
lưu và tiếp biến văn hóa và sự ảnh hưởng trực tiếp cũng như gián tiếp của nhiều trào
lưu văn hóa mới, cùng với sự tác động mạnh mẽ của cơ chế thị trường đã dẫn tới những
sự đổi thay mang tính tiêu cực của các trị chơi dân gian của các dân tộc.
Để văn hóa truyền thống thấm dần vào tâm hồn trẻ thơ, khơng có cách nào
hay hơn là áp dụng trò chơi dân gian vào trường học. Sự kết hợp giữa các trò chơi
dân gian, trò chơi có tính trí tuệ trong giải tốn tuổi thơ, trị chơi có tính ứng xử

skkn8


trên cơ sở xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực sẽ giúp các em được
ơn luyện, trau dồi thêm kiến thức về lịch sử dân tộc, văn hóa dân gian…
Đã đến lúc nhà trường cần phải có chủ trương hướng dẫn các em chơi
những trò chơi dân gian như trước đây các bậc cha anh đã từng chơi. Thơng qua trị

chơi dân gian của các em, chúng ta vừa xây dựng được một nếp sống lành mạnh
không bạo lực vừa bảo vệ và bảo tồn được những trò chơi mang bản sắc truyền
thống của dân tộc đang có nguy cơ mai một. 
c. Tổ chức trị chơi dân gian ở trường mầm non
Tổ chức trò chơi dân gian là tổng hợp cách thức tổ chức cụ thể trong hoạt
động cùng nhau của cô và trẻ nhằm thực hiện mục đích giáo dục đã đặt ra trong trị
chơi. Cấu trúc tổ chức của trị chơi dân gian thơng thường bao gồm những bước
sau:
Bước 1: Chuẩn bị: Giáo viên sẽ chuẩn bị đầy đủ các vật liệu, các đồ dùng, đồ
chơi phù hợp với trò chơi. Giáo viên chuẩn bị địa điểm, ước tính thời gian, chuẩn
bị trước các bài đồng dao cho trẻ (nếu trị chơi có lời).
Bước 2: Tổ chức cho trẻ chơi: Cơ nêu tên trị chơi, cách chơi, luật chơi và
những yêu cầu đối với trẻ khi chơi cho đúng luật. Cô quan sát, hướng dẫn trẻ chơi,
cô nhắc nhở nếu trẻ quên luật chơi.
Bước 3: Kết thúc: Cô nhận xét, tuyên dương những trẻ chơi ngoan, chơi đúng
luật. Bên cạnh đó cơ khuyến khích động viên những trẻ còn vướng lỗi để lần sau
chơi cố gắng hơn.
g. Tính tích cực vận động
Theo Từ điển Tiếng Việt, tính tích cực vận động là “Tích cực là hăng hái,
năng nổ làm hết sức”. Theo một nghĩa khác, tích cực là đem hết khả năng và tâm
trí vào việc làm. Nhờ tính tích cực tự giác, có ý thức, con người có thể đạt được
nhiều tiến bộ trong đời sống và phát triển nhanh hơn so với tính tích cực tự phát. Vì
vậy, hình thành và phát triển tính tích cực xã hội là một trong các nhiệm vụ chủ yếu
của giáo dục, nhằm đào tạo những con người năng động, nhạy bén và sáng tạo.
Tính tích cực vận động thể hiện ở lượng vận động và cường độ của chế độ vận
động, ngồi ra cịn có các yếu tố chủ động và sáng tạo của trẻ.
7.1.2. Thực trạng việc thực hiện biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm
phát triền tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo ở trường Mầm non.
Được sự quan tâm và chỉ đạo của phòng  giáo dục và đào tạo của nhà trường
về việc thực hiện chuyên đề tổ chức trị chơi dân gian nhằm phát triền tính tích cực

vận động cho trẻ. Nên bản thân tôi nhận thấy việc dạy trẻ 4 - 5 tuổi chơi trò chơi
dân gian rất quan trọng, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách.
Thực tế hiện nay cho thấy, trò chơi dân gian đang dần bị mai một, quên
lãng, mất dần vai trò và vị thế bởi sự xuất hiện của những trị chơi điện tử. Điều đó
đã khiến một bộ phận không nhỏ trẻ em bị thụ động, xa rời cuộc sống trẻ thơ cũng

skkn9


như khả năng vận động bị hạn chế, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân
cách. Việc sử dụng lồng ghép trị chơi dân gian vào chương trình giáo dục mầm
non sẽ là cầu nối đưa trẻ em tiếp xúc với môi trường, trải nghiệm cảm xúc, hành vi,
kỹ năng. Giúp trẻ sớm nhận thức về thế giới, nâng cao hiểu biết, phát triển tính tích
cực vận động cho trẻ. Chính vì vậy mà trước khi thực hiện đề tài này tơi đã tiến
hành rà sốt lại cơ sở vật chất, trình độ nhận thức của giáo viên, trẻ và phụ huynh
học sinh và tiến hành khảo sát trẻ đầu năm học cụ thể như sau:
- Về cơ sở vật chất: Nhà trường đã trang bị tương đối đầy đủ: Máy tính, máy
chiếu, đồ dùng trong và ngồi các lớp; các đồ dùng học liệu: tranh, ảnh, mô hình,
những tài liệu liên quan đến đề tài… tuy nhiên một số đồ dùng đồ chơi sẵn có từ
thiên nhiên cịn ít và khó kiếm như: mo câu, vỏ ốc, tre,... và một số thiết bị hiện đại
còn thiếu như: máy tính, máy chiếu, loa máy tính, ti vi, đầu đĩa, phục vụ trị chơi
dân gian.
- Về phía Ban giám hiệu: Tạo mọi điều kiện thuận lợi về thời gian, vật chất,
bồi dưỡng giúp giáo viên hoàn thành đề tài.
- Về phía Tổ chun mơn: Giáo viên có trình độ chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề
mến trẻ và nắm được phương pháp tổ chức hoạt trò chơi dân gian cho trẻ phù hợp
với độ tuổi.
- Phụ huynh: Bố mẹ đều là công nhân và làm ruộng, sự nhận thức chưa đồng
đều nên sự quan tâm tới việc học của con còn hạn chế, công tác phối hợp với phụ
huynh gặp nhiều khó khăn.

Để nắm bắt được tình hình thực tế của lớp cũng như của cá nhân từng trẻ,
bản thân tôi đã tổ chức ra nhiều hình thức cho trẻ chơi trị chơi dân gian với nhiều
hình thức như: Hoạt động ngoại khóa, lễ hội, ngồi trời, các hoạt động học khác…
với mọi thời điểm khác nhau, nhằm giúp cho tôi nắm được khả năng của các cháu
và từ đó có biện pháp khắc phục và lồng ghép trò chơi dân gian cho trẻ được tốt
hơn.
Tôi đã lên kế hoạch điều tra mức độ tích cực vận động của trẻ trong lớp qua
hoạt động trò chơi dân gian này và qua điều tra tơi thấy có nhiều cháu chưa chú ý
vào giờ hoạt động chơi trị chơi dân gian, có cháu thì chưa hiểu được nội dung,
cháu thì chưa thuộc trị chơi dân gian, cịn có cháu thì chưa trẻ mạnh dạn tự tin,
đoàn kết, tự tổ chức chơi với bạn, phát triển kĩ năng khóe léo,…
Kể từ đó tơi bắt đầu thấy băn khoăn và lo lắng, tìm tịi mình phải làm
như thế nào để tạo hứng thú cho trẻ, lôi cuốn trẻ vào hoạt động trị chơi
dân gian này. Tơi trò chuyện và nắm bắt tâm lý của từng cháu, liệt kê số trẻ
khơng thích hoạt động này với lý do gì? Tại sao? Qua một thời gian ngắn
tơi đã có kết quả điều tra như sau:
TT
Nội dung
Tốt
Khá
Trung bình

skkn10


1
2
3

4

5

6
7

1 - Trẻ hứng thú khi tham
gia hoạt động
2 - Trẻ mạnh dạn tự tin,
đoàn kết
3 - Trẻ biết cách chơi và
luật chơi
- Thuộc nội dung bài
4 đồng dao, bài về
4 - Tự tổ chức chơi với
bạn
5
5 - Phát triển kĩ năng
nhanh nhẹn, léo
5
6 - Phát triển tính cực vận
động cho trẻ
4 - Trẻ hạn chế trẻ sử
dụng điện điện thoại,
ipas,..

8/35= 23%

10/35= 28%

17/35= 49%

7/35=20%

8/35= 23%

20/35= 57%

8/35= 23%

12/35= 34%

15/35= 43%

8/35= 23%

10/35= 28%

17/34= 49%

8/35= 23%

12/35= 34%

15/35= 43%

7/35=20%

8/35= 23%

20/35= 57%

8/35= 23%

10/35= 28%

17/35= 49%

8/35= 23%

10/35= 28%

17/34= 49%

Bản thân đã tiến hành tổ chức đầy đủ các tiết học theo đúng nội dung chương
trình kế hoạch đã đề ra, luôn gần gũi động viên và khích lệ trẻ tham gia và thường
xuyên phối hợp với phụ huynh.
Tồn tại
Qua khảo sát về các nội dung trên cho trẻ đầu năm học thấy kỹ năng của trẻ
còn hạn chế, chưa thực sự tham gia vào các hoạt động, còn nhút nhát thiếu tự tin
khi tham gia vào các trò chơi.
Nguyên nhân của những tồn tại trên là
 - Giáo viên chưa tích cực sưu tầm, lựa chọn trị chơi dân gian phù hợp với
lứa tuổi trẻ.
- Chưa tạo được môi trường thuận lợi cho trẻ hoạt động.
- Việc tổ chức lồng ghép các trò chơi dân gian vào các hoạt động giáo dục
trẻ cịn ít.
- Chưa tổ chức được các trị chơi dân gian cho trẻ thơng qua các hoạt động
trải nghiệm, sáng tạo.
- Trẻ trong lớp còn nhút nhát thiếu tự tin, thụ động khi tham gia vào các trò

chơi.

skkn11


- Đa số phụ huynh thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với các trị chơi trong điện
thoại thơng minh, máy tính bảng, máy vi tính,...chưa hiểu rõ tầm quan trọng của trị
chơi dân gian, cứ nghĩ rằng khơng có một tác dụng nào cho con em mình ngồi
việc giữ con cho họ đi làm cả ngày nên việc kết hợp với giáo viên còn sơ sài, chưa
quan tâm, chú ý đến việc học và chơi của trẻ.
Những vấn đề cấp thiết đặt ra là
Cần nghiên cứu để xây dựng môi trường đẹp, hấp dẫn sịnh động phù hợp với
độ tuổi.
 Nghiên cứu và xây dựng các giờ hoạt động lồng ghép các trò chơi dân gian
vào các hoạt động giáo.
Tự bồi dưỡng chun mơn tổ chức được các trị chơi dân gian cho trẻ thông
qua các hoạt động trải nghiệm, sáng tạo. Tổ chức cho trẻ trò chơi dân gian cho trẻ
được chơi ở mọi lúc, mọi nơi.
Tuyên truyền và phổ biến cho các bậc phụ huynh về tính cấp thiết trị chơi
dân gian để phụ huynh có biện pháp phối hợp với giáo viên để cùng dạy trẻ.
7.1.3. Nội dung “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát
triền tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi". 
Trò chơi dân gian của trẻ em là hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh, mang
nét hồn nhiên của trẻ thơ. Qua trò chơi dân gian giúp trẻ rèn luyện thân thể, trí
não, tính khéo léo, tính tổ chức kỷ luật, đời sống tinh thần phong phú. Việc sử dụng
và lồng ghép các trò chơi dân gian vào trong chương trình giáo dục mầm non sẽ là
cầu nối đưa trẻ em tiếp xúc với môi trường, trải nhiệm cảm xúc, hành vi và kĩ năng.
Giúp trẻ sớm nhận thức về thế giới, nâng cao hiểu biết, phát triển tính tích cực vận
động cho trẻ.
Trong giáo dục mầm non hiện nay đòi hỏi sự phối hợp các hoạt động trong

việc thực hiện các mục tiêu phát triển toàn diện năng lực của trẻ, sẽ là cơ sở cho
giáo viên mầm non trong việc lập kế hoạch, thực hiện và lồng ghép các trò chơi
dân gian trong bài giảng nhằm phát huy tính tích cực vận động theo nhu cầu thực tế
của trẻ. Giáo viên cần xây dựng một hệ thống môi trường giáo dục đa dạng và
phong phú, mở ra nhiều cơ hội cho trẻ vui chơi và học tập. Thực tiễn cho thấy, nếu
giáo viên biết tận dụng và khai thác tối đa trò chơi dân gian vào trong các hoạt
động, sẽ không chỉ làm giàu kiến thức cho trẻ mà cịn phát triển tồn bộ các chức
năng cơ thể, đảm bảo cho trẻ sẵn sàng học tập ở các cấp học tiếp theo. Nhiệm vụ
đặt ra cho mỗi giáo viên là ln phải tìm tòi, sáng tạo, tự học hỏi bồi dưỡng bản
thân để ln đổi mới hình thức tổ chức cho trẻ hoạt động. Bản thân tôi đã thực sự
đầu tư thời gian, cơng sức cho việc tìm hiểu về vấn đề "Một số biện pháp tổ chức
trò chơi dân gian nhằm phát triền tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo 4 - 5
tuổi". 

skkn12


a. Biện pháp 1: Sưu tầm, lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi
của trẻ:
Kho tàng các trị chơi dân gian Việt Nam vơ cùng phong phú và đa dạng
nhưng khơng phải trị chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế, giáo viên nên có
sự cân nhắc lựa chọn cho trẻ chơi các trò chơi có luật chơi và cách chơi đơn giản,
dễ nhớ, dễ hiểu. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ
định khác nhau. Chính vì thế, các trị chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù
hợp với từng độ tuổi. Cụ thể như sau:
* Mục tiêu:
Giúp trẻ dễ dàng thích nghi với trị chơi; Trẻ được phát triển hoặc củng cố
tri thức, sáng tạo về những nội dung có liên quan đến chủ đề.
* u cầu:
Trị chơi có tính giáo dục; phù hợp với từng chủ đề; có thể nằm trong hoặc

ngồi chương trình giáo dục mầm non; phải chứa đựng yếu tố chơi, có khả năng
thu hút được trẻ; phát triển được tính tích cực vận động cao ở trẻ; độ khó của trị
chơi tăng dần; trẻ có hứng thú.
* Cách tiến hành:
- Tơi chịu khó đọc, sưu tầm các trị chơi dân gian có trong chương trình giáo
dục mầm non , các tài liệu viết về trò chơi dân gian thuộc các vùng miền khác
nhau. Sau đó lựa chọn ra những trị chơi dân gian có nội dung và lượng vận động
phù hợp với trẻ.
- Hệ thống lại các trò chơi, phân loại chúng thành từng nhóm và đưa vào mỗi
chủ đề.
- Lựa chọn trò chơi phù hợp với từng chủ đề và phân bổ theo từng hoạt động
phù hợp.
Ví dụ: với chủ đề Thế giới động vật tôi tổ chưc cho trẻ chơi một số trò chơi
như: “Mèo đuổi chuột”, “Bịt mắt bắt dê”, “Cá sấu lên bờ”, “Đi câu ếch”…
Giáo viên nên lựa chọn và chuẩn bị sẵn các trò chơi phù hợp với chủ đề của
tuần, của tháng để khi có các tiết dạy, giáo viên sẽ dễ dàng vận dụng đưa trò chơi
vào giờ học một cách linh hoạt và hiệu quả. Chọn trò chơi cũng cần quan tâm đến
việc sẽ tổ chức ở đâu, rộng hay hẹp… Sắp xếp các trò chơi dân gian vừa lựa chọn
thành một hệ thống lưu trữ với thứ tự sắp xếp theo trình tự có cường độ tăng dần.
b. Biện pháp 2: Tạo môi trường thuận lợi cho trẻ hoạt động:
* Mục tiêu:
Thiết lập mối quan hệ với trẻ và tạo ra một mơi trường giáo dục an tồn và
thân thiện để trẻ có cơ hội khám phá, trải nghiệm theo nhu cầu, theo hứng thú, phát
triển năng lực vận động phối hợp các giác quan trên cơ thể cho trẻ.
* Yêu cầu:

skkn13


Đồ dùng, đồ chơi phù hợp với trò chơi; đảm bảo tính an tồn, vệ sinh, thẩm

mỹ, phải có tác dụng giáo dục; phong phú, đầy đủ về số lượng và chủng loại; xây
dựng môi trường tâm lý thân thiện, tích cực, chia sẻ.
* Cách tiến hành:
Chuẩn bị đủ đồ dùng, đồ chơi theo từng hoạt động; Cho trẻ vừa sử dụng đồ
chơi, vừa tham gia chơi; Sự chuẩn bị không gian chơi cũng nên đảm bảo những yêu
cầu như: khơng gian tổ chức trị chơi dân gian phải phù hợp với số lượng trẻ trong
lớp, trẻ được thoải mái khi tham gia chơi; trẻ phải được an toàn; sự sắp xếp, bố trí
các yếu tố trong khơng gian phải mang tính thẩm mĩ. Bên cạnh đó, việc giáo viên
ln luôn tạo ra một môi trường tâm lý tốt sẽ tạo điều kiện cho trẻ thực hiện.
Để tạo được không gian tổ chức trò chơi dân gian phù hợp với số lượng trẻ
trong lớp, trẻ được thoải mái khi tham gia chơi, tơi đã:
- Xây dựng góc trị chơi dân gian với những hình ảnh gần gũi, quen thuộc;
bố trí góc chơi phù hợp với khơng gian lớp học để trẻ có thể chơi một số trị chơi
dân gian với lượng vận động phù hợp.

Hình ảnh minh họa cơ và trẻ tìm hiểu về góc trị chơi dân gian
- Làm đồ dùng, đồ chơi phong phú để trẻ được trải nghiệm, khám phá một
số trò chơi dân gian bằng các nguyên vật liệu thiên nhiên, sẵn có như gáo dừa, mo
cau, hạt gấc, sỏi, hột hạt, tre, lạt…

skkn14


Hình ảnh minh họa đồ dùng đồ chơi góc trị chơi dân gian
Giáo viên có thể sử dụng những vật liệu sẵn có, rẻ tiền, thậm chí khơng cần
đồ dùng, dụng cụ mà chỉ cần trẻ chơi với nhau. Điều này rất phù hợp với tình hình
thực tế của cấp học. Trẻ em được tiếp cận và trực tiếp tham giachơi các trò chơi
dân gian sẽ giúp cho trẻ sớm hình thành các thói quen hoạt động có hệ thống, tính
tập thể giúp trẻ tự tin, linh hoạt hơn trong mọi hoạt động cũng như sự phát triển sau
này của trẻ. Thơng qua trị chơi dân gian,trẻ sẽ phát triển được các giác quan (thị

giác, thính giác, vị giác, xúc giác,khứu giác), phát triển trí nhớ, phát triển tư duy, trí
tưởng tượng, ngơn ngữ.
c. Biện pháp 3: Tăng cường tổ chức lồng ghép các trò chơi dân gian vào
hoạt động giáo dục trẻ:
Việc lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động giáo dục trẻ sẽ giúp các
vận động cơ bản của trẻ được rèn luyện, trẻ trở nên nhanh nhẹn, khéo léo, hoạt bát
trong các hoạt động. Do đó, tơi đã lựa chọn các trị chơi phù hợp với từng chủ đề
và tính chất của từng hoạt động như:
* Với hoạt động học: Tùy từng lĩnh vực cụ thể, hoạt động cụ thể để tổ chức
cho trẻ chơi trò chơi dân gian đáp ứng yêu cầu “học mà chơi, chơi mà học”.
- Với môn thể chất: Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân
thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ,
nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và
ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Ví dụ: Với trị chơi “ Nhảy bao bố”
Hình ảnh minh họa trị chơi dân gian:“Nhảy bao bố”

skkn15


+ Mục đích:
Nhảy bao bố là trị chơi dân gian mang tính tập thể, nhằm rèn luyện thể lực,
sức bật, sự khéo léo và khả năng giữ thăng bằng của người chơi.  
+ Luật chơi:
Trước khi chơi, trọng tài điểm số người chơi để chia thành 2 đội, mỗi đội có
10 người (1 nam, 1 nữ).
Khi chơi, có bao nhiêu đội tham gia thì kẻ bấy nhiêu hàng dọc và kẻ hai
vạch ranh giới ở hai đầu các hàng dọc, cách nhau khoảng 10m, một vạch là mốc
xuất phát và một vạch làm điểm quay đầu.
Trong cuộc chơi, người chơi nào nhảy trước hiệu lệnh xuất phát, nhảy chưa

đến vạch điểm quy định, nhảy chưa đến đích đã bỏ bao ra đều phạm qui và bị loại.
Khi người nhảy trước  chưa về đến vạch tiếp sức mà người tiếp theo đã nhảy
trước thì phạm quy.
Vận động viên nào bị ngã trong khi thi thì nhanh chóng đứng dậy nhảy tiếp
phần thi của mình
Phần thắng thuộc về đội có ít lần phạm quy nhất, trường hợp số người phạm
qui như nhau hoặc khơng có đội nào phạm quy thì phần thắng thuộc về đội kết thúc
trước phần thi của mình. Trường hợp có hai đội bằng điểm nhau thi chọn mỗi đội
01 VĐV tham gia thi quyết định.
+ Cách  chơi:
Trước khi chơi, mỗi đội được phát một bao bố loại 100kg và xếp thành một
hàng dọc trước ơ hàng của đội mình, người tham gia trò chơi đứng đúng vạch quy
định.
 Khi trọng tài thổi tiếng còi thứ nhất, báo hiệu cuộc chơi bắt đầu, những
người đứng đầu ở các đội bước vào trong bao bố, hai tay giữ chặt miệng bao và bắt
đầu nhảy, người chơi phải nhanh chân nhảy từng bước một đến vạch phía trước rồi
quay trở lại vạch xuất phát đưa bao cho người thứ hai. Cứ như vậy lần lượt đến
người cuối cùng. Việc khó nhất khi nhảy bao bố là phải giữ thăng bằng vì rất dễ bị
vấp ngã khi cố sức nhảy nhanh để vượt qua đối thủ.  Đội nào về trước, bị trừ ít
điểm phạm qui  thì thắng cuộc.
+ Với trị chơi " Rồng rắn lên mây", khi trẻ hát xong câu cuối: " Xin khúc
đuôi - Tha hồ thày đuổi", lập tức trẻ làm " đuôi"
( đứng sau cùng ) phải chạy thật nhanh, nếu khơng sẽ bị " thầy" tóm lấy, sau đó có
thể bị thay người khác hoặc lại phải làm" thầy" để đi đuổi những trẻ khác.
+ Trò " Nhảy dây", " Trồng nụ trồng hoa", " Nhảy lị cị" có nhiều nấc chơi
nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai...đến bàn mười
( Nhảy lò cò ); từ một nụ, một hoa...đến tám hoa ( Trồng nụ trồng hoa )...Trẻ phải
vượt qua dần từng nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy, trẻ phải dai sức,
khỏe mạnh, nhanh nhẹn và khéo léo mới có thể tiến dần đến được nấc cuối của trò

skkn16


chơi.
+ Trò " Chi chi chành chành" lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng vì
nếu câu cuối bài là " ù à ù ập" được đọc xong mà trẻ khơng rút kịp tay ra, ngón tay
của nó sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
- Với môn MTXQ, tốn, văn học: Khi lựa chọn các trị chơi cần đáp ứng được
các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng
sử dụng đồ dùng đồ chơi...
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ:
+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: " Con ruồi có cánh - Địn gánh có mấu Châu chấu có chân..." đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của một số
con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
" Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm..."
+ " Chuyền thẻ" là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm tốn cộng hay trừ. Đó là
bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao dần lên và
cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một "cái mốt, cái mai, cái trai, cái hến..."
sau đó là nhóm đơi và các nhóm cao hơn " đơi tơi, đơi chị...", "ba lá đa, ba lá đề...",
"tám quả trám, hai lên chín"...Bài tập đó có thể giúp trẻ đếm thành thạo trong phạm

vi 10.
=> Tính tích cực vận động của trẻ mẫu giáo (4-5 tuổi) trong hoạt động làm
quen với môi trường xung quanh.
Nếu trong hoạt động giáo dục thể chất, tính tích cực vận động của trẻ được
biểu hiện khi trẻ thực hiện các bài tập vận động do cô giáo đặt ra, thì trong hoạt
động làm quen với mơi trường xung quanh, tính tích cực vận động được thể hiện
trong việc trẻ hăng hái tham gia tri giác các sự vật, hiện tượng trong thế giới xung
quanh, thể hiện ở việc trẻ thực hiện một cách tích cực, chủ động, nhiệt tình với các
yêu cầu của giáo viên, cụ thể: Trẻ sử dụng nhịp nhàng và linh hoạt các vận động
tay phối hợp các giác quan trên cơ thể thông qua việc nhìn, ngắm, sờ, nắm các sự
vật.

skkn17


Chẳng hạn việc trẻ nhìn, sờ nắm quả cà chua, quả khế… trong tiết học “Làm
quen với một số loại quả”, trẻ nhìn các loại quả một cách có chủ định, trẻ tập trung
chú ý vào đối tượng mà trẻ tri giác. Trẻ có hứng thú với việc dùng đơi bàn tay để
thao tác với các loại quả mà trẻ tiếp xúc. Từ việc nhận biết những dấu hiệu bên
ngoài trẻ dần dần chú ý đến những dấu hiệu bên trong của các sự vật, hiện tượng
xung quanh. Trẻ thích tự mình khám phá xem những sự vật mình đang tiếp xúc sẽ
có vị gì, mùi gì hay có âm thanh như thế nào bằng nhiều cách khác nhau. Trẻ có thể
tự mình dùng tay hoặc chân phối hợp với những vận động khác để tạo ra âm thanh
của các sự vật, hiện tượng khi giáo viên đặt ra yêu cầu tri giác âm thanh. Tính tích
cực vận động của trẻ không chỉ dừng lại ở những vận động tay, chân mà còn thể
hiện ở việc trẻ biết phối hợp những vận động tay chân với trí óc.
Trong q trình thực hiện những vận động, trẻ đã vận dụng sự tư duy, tập
trung, ghi nhớ có chủ định… để mang lại hiệu quả hoạt động. Trẻ còn biết chủ
động, sáng tạo trong trò chơi. Trẻ biết thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ của trị
chơi, trẻ nhanh chóng nắm vững cách chơi, luật chơi, hình thức thưởng phạt của trị

chơi. Đồng thời, trẻ biết sáng tạo trong thay đổi hình thức chơi. Chẳng hạn trong
trị chơi “Mèo đuổi chuột”, có rất nhiều trẻ thể hiện sự sáng tạo của mình trong việc
thay đổi cách chơi. Lần 1 trẻ chơi theo cách chơi do cơ giáo bày đó là trẻ đứng
thành vòng tròn để cho mèo và chuột chạy. Nhưng sang lần 2 nhiều trẻ cho rằng
nên chia lớp thành 5 đội tương ứng với 5 ô vuông, mèo và chuột phải lần lượt chạy
qua 5 ơ vng đó mới đảm bảo đúng cách chơi. Đồng thời, nhiều trẻ còn sáng tạo
trong thay đổi hình thức thưởng phạt. Có thể lần 1 là những vòng nhảy lò cò quanh
lớp, nhưng sang lần 2, 3 trẻ sẽ yêu cầu người thua cuộc hát một bài hát hoặc nhảy
một điệu... Những tiết học làm quen với mơi trường xung quanh có sự lồng ghép
trị chơi dân gian khiến trẻ hoạt động rất tích cực. Điều này được thể hiện sau khi
được giáo viên phổ biến cách chơi, luật chơi, hình thức thưởng phạt thì trẻ đã hăng
hái tham gia chơi, trẻ rất năng động khi tham gia vào trò chơi. Đặc biệt, trẻ biết
cách phối hợp với các bạn chơi một cách nhịp nhàng thể hiện được tinh thần đoàn
kết, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau hoàn thành nhiệm vụ chơi.
Như vậy, hoạt động cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh là một trong
những hoạt động mà tính tích cực vận động được thể hiện khá rõ nét mà chúng ta
không thể phủ nhận vai trò của trò chơi dân gian. Vì vậy, việc đưa các trị chơi dân
gian vào hoạt động cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh là cần thiết và rất
phù hợp.
* Với môn âm nhạc: Nên chọn các trị chơi có giai điệu và lời hát như các
trị chơi: " Tập tầm vơng" , " Hát chuyền sỏi", "Đồng dao chăn trâu xứ Quảng"...
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều cần
đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ điểm của bài
dạy.

skkn18


Chẳng hạn như:
- Chủ điểm " Thế giới động vật" có thể tổ chức các trị chơi: " Đồng dao hỏi

tuổi xứ Quảng", " Đồng dao chăn trâu xứ Quảng", " Bịt mắt bắt dê", " Phụ đồng
ếch", " Thi tìm những con vật có từ láy"...
- Chủ điểm " Thế giới thực vật" có thể cho trẻ chơi các trị chơi:
" Trồng nụ trồng hoa", " Mít mật mít gai", " Làm nón mão bằng lá"...
- Chủ điểm " Tết và mùa xuân" là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ
các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như: " Ném còn", " Cướp
cờ", " Bịt mắt đập niêu", " Đẩy gậy", " Chơi đu"," Múa lân"...
Với hoạt động góc: Tơi tổ chức cho trẻ chơi các trị chơi theo nhóm như:
“Cắp cua bỏ giỏ”, “Dệt vải”, “Ô ăn quan”, “Nu na nu nống”…
Ví dụ: Trị chơi dân gian “Ơ ăn quan”
Ơ ăn quan là trò chơi dân gian giúp trẻ rèn luyện khả năng suy nghĩ logic,
tính tốn nhanh và đồn kết tập thể. Vì vậy, người lớn nên tổ chức trị chơi này cho
các bé.
- Mục đích:
+ Luyện ngón tay của trẻ và trẻ biết đếm đúng 5 quân đặt vào từng ơ.
+ Rèn khả năng tư duy về tốn học của trẻ 5-6 tuổi.
+ Luyện cho trẻ khả năng phán đốn và tính tốn nước cờ.
+ Giáo dục cho trẻ tính kiên trì, nhẫn nại, cẩn thậna và thật thà khi chơi.
- Chuẩn bị:
Có từ 2 – 4 trẻ, nếu đơng hơn thì phân thành nhiều đội chơi.
Diện tích chỗ chơi khơng địi hỏi rộng rãi như các trị chơi khác nhưng cần
bằng phẳng.
Dùng 50 viên sỏi rửa sạch hoặc hạt của một vài loại quả đã rửa sạch (hạt
trám, hạt vải, hạt mít, hạt hồng,…) làm quân và 2 viên to hơn (khác về hình dạng
hoặc màu sắc) để làm quân cái (quan).
Vẽ một hình chữ nhật, chiều rộng khoảng 40cm, chiều dài  khoảng 90 cm. Ở
hai đầu của hình chữ nhật vẽ hình bán nguyệt. Chia hình chữ nhật thành 10 ơ nhỏ.
Ơ bán nguyệt ở 2 phía đầu gọi là ơ quan. Ngồi ra có thể thay đổi thành hình tam
giác, hình vng để phù hợp chơi 3 và 4 người.
- Luật chơi:

Mỗi người ngồi một bên của hình chữ nhật và được sở hữu 5 ơ nhỏ trước mặt
của mình, chỉ được quyền di chuyển những qn trong ơ của mình, khơng được
bốc qn ở ơ cái để đi, mỗi lần đạt vào ô 1 quân.
Ván chơi kết thúc khi 2 ông quan bị ăn hết (khơng cịn ơ cái). Ai ăn được
nhiều qn là thắng. Ai ít quân hơn là thua.
- Cách chơi:

skkn19


Chia đều số quân và quan cho mỗi người : 25 quân và 1
quan. Mỗi quan có giá trị bằng 10 qn. Đầu tiên mỗi người xếp
vào mỗi ơ hình chữ nhật của mình 5 quân và 1 quan, sau đó, chơi
oẳn tù tì để lựa chọn người được đi trước.
Người chơi đầu tiên bốc quân trong một ô tùy theo sự tính
tốn của mình rồi rải vào mỗi ơ 1 viên theo chiều đi bên phải
hoặc bên trái cho đến hết lượt.
Khi rải hết quân trên tay đến đâu thì lại bốc qn của ơ kế
tiếp để rải. Nếu rải đến ô cuối cùng mà ô kế tiếp là ô quan thì
không được đi nữa mà phải nhường quyền cho người đối diện
chơi.Nếu rải đến viên cuối cùng mà gặp ơ trống thì được quyền ăn ơ tiếp theo
của ô trống đó. Nếu tiếp theo ô vừa ăn là ô trống và liền kề lại là ô có quân thì
người chơi lại được ăn liên tục một ơ nữa (kể cả ơ cái), có thể ăn một lúc liên
hồn nhiều ơ nếu biết tính tốn cách đi thơng minh.
Trong khi chơi, nếu những ơ trước mặt mình khơng cịn qn
nhưng vẫn cịn ơ quan thì người chơi phải lấy viên của mình ra
tiếp tục rải mỗi ơ 5 viên để chơi tiếp cho đến khi 2 ô quan bị ăn
hết mới coi là kết thúc ván chơi. Nếu người thiết quân thì phải vay người
cùng chơi theo thỏa thuận về cách trả nợ (ví dụ một ơ chữ nhật nhỏ của nhà mình
sẽ đổi lấy 20 – 30 viên quân).

Cuộc chơi kết thúc khi một bên phải bán hết nhà hoặc khơng đủ quan để tham
gia chơi.
Hình ảnh minh họa cơ và trẻ chơi trị chơi dân gian: “Ơ ăn quan”
Ví dụ: Trị chơi “Cắp cua bỏ giỏ”
- Mục đích:
Rèn luyện sự khéo léo của các ngón tay.
- Chuẩn bị:
Một số loại hột hạt nhỏ (nhãn, vải, viên sỏi, vỏ ngao…).
- Cách chơi:
Cô hướng dẫn trẻ cách chơi: Hai bàn tay nắm lại, các ngón tay đan vào nhau,
ngón trỏ duỗi thẳng (trẻ nào không tự làm được, cô trực tiếp cầm tay trẻ làm rồi
cho trẻ tập phối hợp vận động giữa hai ngón tay trỏ với nhau).
Sau đó, cơ cho trẻ tập “cắp hạt bỏ giỏ” bằng cách: dùng hai ngón tay trỏ gắp
lấy hạt rồi bỏ vào giỏ, vừa làm vừa nói “cắp hạt bỏ giỏ”.
Lưu ý: để trẻ hứng thú với trò chơi, lúc ban đầu, cơ nên cho trẻ gắp những
hạt có kích thước lớn và dễ gắp (mẫu giấy vo tròn lại, hòn sỏi to…). Sau khi trẻ đã
thành thục hơn, cô cho trẻ gắp những hạt bé, trơn, khó (hạt na, hạt nhãn, viên bi,
nắp chai, vỏ ngao…). Cơ có thể tổ chức dưới hình thức thi đua giữa các tổ.

skkn20