Skkn một số kinh nghiệm dạy tốt phân môn tập làm văn lớp 2

SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

A. PHẦN THỨ NHẤT
ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Chương trình Tiểu học mới chính thức được Bộ giáo dục và Đào tạo
lưu hành trên cả nước vào năm học 2001-2003. Cùng với các môn học khác
chương trình mơn Tiếng Việt được biên soạn nhằm nâng cao chất lượng dạy
và học trên cơ sở phát huy những kinh nghiệm đó đã có, đồng thời tiếp nhận
những thành tựu hiện đại của việc dạy tiếng Việt nói chung và tiếng mẹ đẻ,
tiếng phổ thơng nói riêng cho từng quốc gia, từng khu vực và trên toàn thế
giới.
Điều 23 Luật giáo dục đã quy định mục tiêu giáo dục ở Tiểu học:
"Giáo dục Tiểu học giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát
triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng
cơ bản góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
bước đầu xây dựng nhân cách và trách nhiệm công dân chuẩn bị cho học sinh
tiếp tục học lên Trung học cơ sở".
Chính vì thế Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quyết định chính thức đổi mới
chương trình giáo dục từ lớp 1 đến lớp 5 quả là vấn đề rất quan trọng vì các
kiến thức được tích hợp, tinh giản chú trọng nhiều đến khả năng giao tiếp của
học sinh. Chương trình Sách giáo khoa Tiếng Việt 2 gồm các bài học thuộc 6
phân môn: Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu, Tập viết, Tập làm
văn. Trong các phân mơn nói trên, Tập làm văn là phân mơn có nhiều đổi mới
về nội dung và phương pháp dạy học. Khi thực hiện chương trình mới, tơi
thấy tâm đắc nhất là phân mơn "Tập làm văn" mà tơi đang trực tiếp giảng dạy.
Vì phân mơn Tập làm văn có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc hoàn thiện
và nâng cao các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt, đặc biệt là kỹ năng sản sinh văn
học (văn bản nói và văn bản viết) cho học sinh Tiểu học. Như vậy, nói rằng
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

1


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

phân mơn Tập làm văn góp phần to lớn trong việc hiện đại hoá mục tiêu quan
trọng bậc nhất của việc dạy và học Tiếng Việt ở Tiểu học là hình thành, phát
triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt để học tập trong nhà trường
và giao tiếp một cách đúng đắn, tự nhiên, tự tin trong các môi trường hoạt
động của lứa tuổi.
Là giáo viên dạy lớp nên tôi rất quan tâm đến việc giúp các em tự tin học
tốt phân môn Tập làm văn. Chính vì thế mà tơi chọn nghiên cứu và thực
nghiệm đề tài “Một số kinh nghiệm dạy tốt phân mơn Tập làm văn

lớp 2”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Thơng qua sáng kiến kinh nghiệm này, nhằm:
- Hình thành và phát triển cho học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng
Việt (như nghe, nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong các môi
trường hoạt động của lứa tuổi.
- Trau dồi thái độ ứng xử có văn hóa, tinh thần trách nhiệm trong
cơng việc, bồi dưỡng tình cảm lành mạnh, tốt đẹp thông qua nội dung bài
dạy.
- Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện các thao
tác tư duy, từ đó giúp học sinh chiếm lĩnh các kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết.
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy phân môn Tập làm văn.

III. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lý luận:
Điều kiện kinh tế - xã hội đã có những thay đổi quan trọng, nhiều
thành tựu đổi mới của các ngành khoa học đã xuất hiện những điều kiện đòi
hỏi phải xây dựng lại chương trình mơn Tiếng Việt. Bước vào thế kỷ XXI,
thời kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước. Đây là một quá trình lâu dài,
gian khổ, phức tạp, từ đây trên thế giới cũng như đất nước ta bắt đầu đặt ra
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

2


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

nhiều vấn đề mới như kinh tế, tri thức, sự phát triển của công nghệ thông tin,
hội nhập vào nền kinh tế - văn hóa của thế giới.
Học sinh nắm được chương trình mới đạt được kết quả tốt là vấn đề
nan giải vì chương trình cũ Tập làm văn đưa ra kiến thức có sẵn, học sinh dựa
vào kiến thức đã đưa ra để học sinh điền vào, hoạt động tích cực của học sinh
cịn rất ít, học sinh chưa có sự sáng tạo trong học tập, giao tiếp nghi thức tối
thiểu như: chào hỏi, lời động viên, an ủi là rất xa lạ đối với trẻ. Khi khách đến
nhà, học sinh chưa biết có lời chào như thế nào, khi bố mẹ bảo "Con chào bác
đi!" con trẻ chỉ đáp lại với lời chào chưa gãy gọn, ngượng ngùng. Lời cảm ơn,
xin lỗi đối với trẻ là rất viễn vơng. Nhưng đối với chương trình mới tơi rất hài
lịng và hứng thú, học sinh nắm được nghi thức sử dụng chúng trong mọi tình
huống giao tiếp ở gia đình, trong trường học và nơi cơng cộng. Qua đó bồi
dưỡng và hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Chính vì thế trong hệ thống giáo dục quốc dân Tiểu học là bậc học có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Ngày nay với sự quan tâm của Đảng và Nhà
nước, bậc Tiểu học đã coi trọng và đầu tư rất nhiều cả về cơ sở vật chất, đồ
dùng dạy học, con người, trang thiết bị và sách giáo khoa, tài liệu giảng dạy.
Bậc Tiểu học được coi là bậc nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân. Chất
lượng này phụ thuộc rất nhiều vào kết quả đào tạo ở Tiểu học. Người giáo
viên Tiểu học phải chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên, đồng thời có trách
nhiệm xây dựng một nền móng dân trí tối thiểu cho cả dân tộc thực hiện tốt
Luật giáo dục phổ cập Tiểu học và các mục tiêu chương trình đề ra.
Phân mơn Tập làm văn có tính chất thực hành, tồn diện, tổng hợp và
sáng tạo, sử dụng toàn bộ các kỹ năng được hình thành và phát triển do nhiều
phân mơn khác của mơn Tiếng Việt đảm nhiệm (kỹ năng đọc, nghe nói, viết
chữ, viết chính tả, dùng từ đặt câu..). Tập làm văn còn đòi hỏi học sinh huy
động với kiến thức nhiều mặt (Từ hiểu biết về cuộc sống đến tri thức về văn
học, khoa học thường thức...) có liên quan đến đề bài.

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

3


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

Bài Tập làm văn là sản phẩm tổng hợp của vốn sống, vốn văn học,
năng lực tư duy, năng lực giao tiếp, sự thành thạo trong việc sử dụng ngôn
ngữ, sự sáng tạo của cá nhân học sinh. Qua bài Tập làm văn (kết quả học tập
phân mơn Tập làm văn) ta sẽ thấy được trình độ sử dụng Tiếng Việt, những

tri thức và hiểu biết về cuộc sống của học sinh.
Là môn học công cụ, phân môn Tập làm văn lớp 2 giúp cho học sinh
nắm vững đơn vị tri thức cơ bản của khoa học Việt ngữ. Trên cơ sở hình
thành kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết đạt đến trình độ đúng, tạo điều kiện học
sinh nắm được tri thức khoa học mới. Vì vậy, dạy học sinh tiếp thu được
chương trình mới, kiến thức Tập làm văn là góp phần khơng nhỏ vào việc
hình thành mục tiêu giáo dục và đào tạo.

2. Cơ sở thực tiễn:
Năm học 2011 – 2012, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 2/1 trường
Tiểu học Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương. Lớp 2/1 do tơi chủ nhiệm có
tổng số là 37 học sinh trong đó có 21 học sinh nữ. Trong năm học, tơi có
những thuận lợi và gặp những khó khăn như sau:

* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường và các cấp chính
quyền địa phương.
- Là giáo viên giảng dạy nhiều năm nên có nhiều kinh nghiệm trong
cơng tác chủ nhiệm.
- Được đào tạo chuẩn hố về chun mơn.
- Được sự giúp đỡ của đồng chí, đồng nghiệp trong cơng tác giảng dạy.
- Cơ sở vật chất cũng như đồ dùng dạy học cũng được nhà trường trang
bị tương đối đầy đủ phục vụ cho việc dạy và học.
- Sách vở và đồ dùng học tập của học sinh được phụ huynh mua sắm
đầy đủ.

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

4


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

* Khó khăn:
- Học sinh trường tiểu học Minh Hịa - Dầu Tiếng - Bình Dương thuộc
vùng sâu, vùng xa của huyện Dầu Tiếng ít nhiều cịn khó khăn về điều kiện
học tập.
- Phụ huynh đa số là nơng dân ít có điều kiện quan tâm đến việc học tập
sinh hoạt của con em.
- Môi trường sống ở vùng sâu, xa ít nhiều ảnh hưởng đến quá trình tiếp
thu kiến thức của trẻ .
- Là lớp đầu cấp (sau lớp 1) nên các em còn hạn chế khả năng giao tiếp,
ngơn ngữ cịn hạn hẹp về vốn từ.

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

5


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

B. PHẦN THỨ HAI
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý KHI DẠY PHÂN MƠN

TẬP LÀM VĂN
1.Về phía học sinh:
* Học sinh thường lười đọc sách báo hoặc tìm tịi sưu tầm những tài
liệu phục vụ cho kiến thức có liên quan đến mơn học dẫn đến nghèo vốn từ,
nghèo vốn sống để có thể đưa bài văn vào viết.
* Thiếu sự quan tâm, hỗ trợ động viên của phụ huynh.
* Học sinh chỉ quan tâm đến những sở thích khơng phục vụ cho mơn
học như: đọc sách báo, truyện tranh nhảm nhí, chơi điện tử, xem phim ảnh
không phù hợp với lứa tuổi nên vốn văn học rất hạn chế.
2/ Về phía giáo viên:
 Giáo viên còn lúng túng khi vận dụng phương pháp dạy Tập Làm Văn:
Lập dàn bài rập khuôn dẫn đến bài làm của học sinh giống nhau về ý tưởng,
nội dung.
 Chưa rèn cho học sinh có thói quen đọc các bài văn mẫu, văn hay từ đó
rút ra ý hay, tai hại thay một số giáo viên cho học sinh thuộc những bài văn
mẫu điều đó đã làm mất đi sự sáng tạo và óc tưởng tượng phong phú của học
sinh.
 Giáo viên chưa linh động sáng tạo khi tổ chức các giờ dạy trên lớp,
hình thức tổ chức dạy học đơn điệu: giáo viên hỏi - học sinh trả lời, chỉ những
em khá giỏi mới có thể tham gia trả lời cịn những học sinh trung bình hoặc
yếu thì cảm thấy lo sợ nếu bị gọi đến tên! Từ đó, học sinh cảm thấy nhàm
chán, mất hứng thú học tập.


Chưa xử lí kịp thời, chính xác các phát sinh dẫn đến tình trạng giáo

viên đánh giá chưa đúng ý kiến của học sinh.
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

6


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

Trên đây là những tồn tại mà tôi thường thấy ở nhiều giáo viên khi dạy
Tập làm văn. Thế thì làm thế nào để khắc phục hiện trạng trên. Bản thân tôi
sau nhiều lần thực nghiệm tại lớp mình và nhân rộng ở một số lớp khác đã
thấy rất khả thi.

II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1/ Đối với giáo viên;
a. .Dạy học sinh nắm bắt được kiến thức được tốt, tơi cần tìm hiểu
kỹ nội dung chương trình:
Lớp 2: Số tiết: 1 tiết/tuần; cả năm 31 bài, 31 tiết.
Nội dung:
- Thực hành về một số kỹ năng phục vụ học tập và đời sống hằng
ngày, như: viết tự thuật, lập danh sách tổ, lập mục lục, lập thời gian biểu, gọi
điện, viết nhắt tin, bưu thiếp...
- Thực hành về các nghi thức lời nói tối thiểu, như: Học sinh
được học cách chào hỏi, tự giới thiệu, cảm ơn, xin lỗi, khẳng định, phủ
định, mời, nhờ, đềnghị, chia vui, chia buồn, an ủi, thể hiện sự đồng ý,
không đồng ý, ngạc nhiên, thán phục, cáp đáp lại lời chào, lời tự giới
thiệu , lời cảm ơn, xin lỗi.. qua các hình thức đọc thoại và hội thoại trong
các tình huống giao tiếp đơn giản trong gia đình, trường học.
- Thực hành, rèn luyện về kỹ năng diễn đạt ( nói, viết ), như: kể về
người thân trong gia đình, sự vật hay sự việc được chứng kiến, tả sơ lược về
người, vật xung quanh theo gợi ý bằng tranh hoặc câu hỏi…

- Thực hành rèn luyện về kỹ năng nghe: dựa vào câu hỏi gợi ý để kể
lại hoặc nêu được ý chính của mẫu chuyện ngắn đã nghe.
b. Để thực hiện tốt những nội dung chương trình phân môn Tập làm
văn lớp 2, tôi đã thực hiện như sau:

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

7


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

Người giáo viên có vai trị rất quan trọng và ảnh hưởng vô cùng to lớn
đối với học sinh vì họ là những người chủ đạo tổ chức các hoạt động học tập
của học sinh, chính vì thế bản thân người giáo viên cần phải :
- Luôn học hỏi đồng nghiệp và tự học để nâng cao trình độ bản thân và
nâng cao tay nghề.
- Phải đầu tư thật kĩ bài dạy trước khi lên lớp.
- Phải hết sức nhạy bén và ứng xử kịp thời các tình huống phát sinh khi
giảng dạy bằng cách chú ý lắng nghe ý kiến của học sinh khi các em phát biểu
để tìm ra ưu khuyết điểm chính của các em, sau đó nhận xét sửa chữa, góp ý
đánh giá.
- Giáo viên cũng cần rèn cho học sinh kĩ năng nhận xét bài của bạn để
từ đó nhận biết được những chỗ hay hoặc chưa hay trong làm bài của mình..
Điều này vừa động viên được những em làm bài hay, vừa khơi dậy cho học
sinh những ý tưởng, sáng tạo mới. Học sinh cảm thấy có thêm nguồn động
lực để thi đua học tập, để bài của mình được cơ và các bạn đọc trước lớp. Bên

cạnh đó những hạn chế trong bài làm của học sinh, giáo viên cũng cần tế nhị
khi nhận xét. Tuyệt đối không dùng những câu đại loại: ý nghèo nàn quá, bài
chưa đủ ý, bài yếu hoặc em khơng có chuẩn bị bài sao... Điều đó sẽ làm cho
em như bị dội gáo nước lạnh vào mặt. Người giáo viên cần thận trọng, trước
tiên cần tìm cho bằng được những ưu điểm trong bài làm của học sinh dù chỉ
nhỏ nhoi để tuyên dương trước lớp rồi từ từ cho các em chỉnh sửa, bổ sung
cho câu văn hay hơn, hoàn chỉnh hơn.
 Người giáo viên cần thay đổi nhiều hình thức học tập để tạo cơ hội
cho nhiều học sinh cùng được tham gia trình bày ý kiến của mình, như: Tổ
chức học chung tồn lớp; Tổ chức học theo nhóm (tổ chức lớp thành viên
nhiều nhóm, các nhóm cùng đóng vai, trao đổi bàn bạc để thực hiện nội dung
bài học); Tổ chức để từng cá nhân làm việc độc lập nhằm thực hiện nhiệm vụ học tập.
* Ví dụ: Ơng em (hoặc bà em) bị mệt. Em hãy nói với ông (hoặc bà) 23 câu để tỏ rõ sự quan tâm của mình.
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

8


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

(Bài tập 1 tiết Tập làm văn - tuần 11) SGK Tiếng Việt lớp 2 trang 94.
Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh nắm yêu cầu của bài tập, định
hướng cho học sinh giao tiếp. Giáo viên dùng câu hỏi: Bài tập u cầu làm gì?
nói gì? nói với ai, nói với hình ảnh nào? Nói để làm gì? Thái độ, tình cảm của
các nhân vật khi nói với nhau như thế nào?
Hoạt động 2: Hướng dẫn mẫu: Giáo viên hướng dẫn, tổ chức cho một
học sinh nói thử.

Hoạt động 3: Hướng dẫn, tổ chức cho học sinh nói.
Căn cứ tình huống giao tiếp được đặt ra trong đề bài. Giáo viên tổ chức
cho nói theo hướng.
Chia lớp thành các nhóm nhỏ để luyện tập. Mỗi nhóm nhỏ hoạt động
dưới hình thức trị chơi sắm vai (1 em đóng vai bà, 1 em đóng vai cháu).
Trong khi học sinh thực hành: Giờ học tạo khơng khí hào hứng, tơn trọng học
sinh, kích thích học sinh muốn nói, mạnh dạn nói bằng những lời động viên
khen ngợi.
- Sử dụng câu hỏi gợi mở để dẫn dắt học sinh nói khi các em gặp khó
khăn.
- Chú trọng rèn học sinh diễn đạt đúng, đủ, rõ ý bằng lời văn tự nhiên,
chân thành, giàu cảm xúc. Khi học sinh diễn đạt cần phải thể hiện nét mặt,
ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ... để làm tăng sức biểu cảm của lời nói.
- Định hướng cho học sinh khác nghe và nhận xét kết quả trình bày của
bạn về nội dung nói, về cách thể hiện nội dung đó để học sinh thấy rõ ưu
khuyết điểm.
Hoạt động 4: Tổ chức nhận xét, rút kinh nghiệm.
Từng bạn đã đóng góp đúng vai chưa: các câu nói của vai bạn đã
đúng nghi thức lời nói chưa? (mở đầu, kết thúc cuộc gặp, cách trị chuyện,
cách xưng hơ...).
- Nội dung lời nói đã thực hiện đúng yêu cầu và đạt mục đích đề ra chưa?
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

9


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

- Cách dùng từ ngữ, diễn đạt ngữ điệu, thể hiện được nét mặt, ánh mắt
chỗ nào cần học và cần sửa. Qua đó giáo viên nhấn mạnh những nghi thức lời
nói cần thực hiện (với đề bài trên là nghi thức lời nói khi chia buồn, an ủi).
- Khi chấm bài giáo viên cũng cần có sự nhận xét cụ thể về những lỗi
sai của HS để định hướng cho HS khắc phục trong lần sau.
- Nên tập cho các em có thói quen học tập các ý hay các đoạn văn hay
hoặc từ bài làm của bạn, từ sách báo tham khảo và tạo thói quen ghi chép lại
trong sổ tay văn học của mình.
- Phân mơn Tập làm văn có tính tổng hợp (địi hỏi học sinh phải
bộc lộ cả năng lực tư duy, năng lực giao tiếp, năng lực Tiếng Việt lẫn khả
năng cảm thụ, thái độ, cảm xúc cá nhân) phân môn Tập làm văn hơn bất
kỳ một phân môn nào khác đặt lên hàng đầu yêu cầu phát huy tính chủ
động, sáng tạo, bản lĩnh, cá nhân của học sinh. Do đó, dạy Tập làm văn
phải tích cực hố được hoạt động học tập của học sinh, phải tạo điều kiện
để học sinh chủ động, tự do thể hiện cái "tôi" của mình một cách rõ ràng,
bộc bạch cái riêng của mình một cách trọn vẹn.
2. Đối với học sinh:
- Hết sức chú ý nghe giảng, có sự chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
- Cụ thể hoá những ý nghĩ chung của bạn thành ý riêng của mình bằng
cách tự lập một hệ thống dàn bài riêng của mình phù hợp với yêu cầu của chủ
đề.
- Mạnh dạn, tự tin phát biểu ý kiến để các bạn xây dựng cho mình.
- Tập cho mình có thói quen đọc sách báo hàng ngày để cập nhật thông
tin bổ sung cho bài làm của mình thêm sâu sắc hơn. Tuyệt đối tránh máy móc
rập khn theo bài mẫu.

Người thực hiện: Phạm Xn Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

10


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

III . GIÁO ÁN MẪU
Sau đây tôi xin trình bày một giáo án cụ thể để các đồng chí cùng tham khảo:

Tập làm văn (Tuần 15): Chia vui. Kể về anh, chị, em.
(Giáo dục bảo vệ mội trường- Giáo dục kỹ năng sống )

I. Mục tiêu:
1 - Rèn kỹ năng nghe và nói:
-Biết nói lời chia vui (chúc mừng) hợp tình huống giao tiếp (BT1,
BT2); Biết được những tình cảm đẹp đẽ trong gia đình.
2 - Rèn kỹ năng viết:
- Viết được đoạn văn ngắn kể về anh, chị, em .(BT3); Hiểu được tình
cảm tốt đẹp trong gia đình; Thể hiện sự cảm thơng, xác định giá trị, tự
nhận thức về bản thân.
- Có ý thức trân trọng tình cảm anh chị em trong gia đình.
II. Chuẩn bị
- GV: Tranh minh họa bài tập 1, một bó hoa. Bảng phụ, bút dạ. Một số
tình huống để HS nói lời chia vui.
III. Các hoạt động dạy học:

Hoạt động của Giáo viên
1. Khởi động :

Hoạt động của Học sinh
- Hát

2. Bài cũ : Quan sát tranh – Trả lời câu hỏi..
Viết nhắn tin.
-Gọi HS đọc bài tập 2 của mình.

-3 HS đọc tin nhắn .

-Nhận xét, ghi điểm từng HS.

-Bạn nhận xét.

3. Bài mới
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

11


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

a. Khám phá:
-Khi ai đó gặp chuyện buồn, chúng ta phải làm - Nói lời chia buồn hay an
gì?

ủi.

-Vậy khi người khác hạnh phúc, chúng ta sẽ
nói gì? Bài học hơm nay sẽ giúp các em biết
điều đó.
b. Kết nối:
Bài 1
-Treo bức tranh và hỏi bức tranh vẽ cảnh gì?

- Bé trai ơm hoa tặng chị.

-Gọi 1 HS đọc yêu cầu.

- Bạn Nam chúc mừng chị
Liên được giải nhì trong kì
thi học sinh giỏi của tỉnh.
Hãy nhắc lại lời của Nam.

-Chị Liên có niềm vui gì?

- Đạt giải nhì trong kì thi
học sinh giỏi của tỉnh.

-Khi chị Liên vui , Nam cũng cảm thấy như - Nam cũng thấy rất là vui.
thế nào?
-Nam chúc mừng chị Liên như thế nào?

- Tặng hoa và nói: Em chúc
mừng chị. Chúc chị sang
năm được giải nhất.

-Nếu là em trong trường hợp của Nam, em - Em sẽ thấy rất là vui, em

có cảm nghĩ như thế nào?

cũng sẽ chúc mừng chị của
mình như bạn Nam.

Kết luận: Chị em trong gia đình phải biết
thương u, cảm thơng, chia sẻ với nhau
những buồn vui trong cuộc sống.
Bài 2:
- Gọi HS đọc yêu cầu bài

- 3 đến 5 HS nhắc lại.

-Nếu là em, em sẽ nói gì với chị Liên để chúc
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

12


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

mừng chị.

- HS nói lời của mình.
- Em xin chúc mừng chị./
Chúc chị học giỏi hơn nữa./
Mong chị đạt thành tích cao

hơn./ Em rất khâm phục

- Tổ chức cho HS thực hành sắm vai theo cặp.

chị./
- HS thực hành sắm vai theo
cặp nói lời chúc mừng chị
Liên.

-Nhận xét.

-HS thể hiện.
-Nhận xét.

Bài 3
-Gọi 1 HS đọc yêu cầu.
- Hãy viết từ 3 đến 4 câu kể
về anh, chị, em ruột (hoặc
-GV nhận xét.

anh, chị, em họ) của em.
- HS thực hiện kể về anh,
chị, em của mình cho các

- Anh, chị, em trong gia đình phải có tình cảm bạn cùng nghe.
như thế nào?

- Phải biết thương yêu, đồn
kết, cảm thơng, chia sẻ với
nhau những buồn vui trong

-u cầu HS tự làm.

cuộc sống.

- Gọi HS đọc.

- 2 dãy HS thi đua thực hiện.
- Em rất yêu bé Nam năm
nay hai tuổi. Môi bé Nam đỏ
hồng, da trắng. Nam luôn
tươi cười ngộ nghĩnh. Em
rất yêu bé Nam.

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

- Anh trai em tên là Minh.
13


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

Anh Minh cao và gầy. Năm
nay anh học lớp 4 Trường
Tiểu học Ngơ Thì Nhậm.
Anh Nam học rất giỏi. Em
rất yêu thương anh trai của

mình.
- Chấm điểm 3 – 5 vở của HS.
-Nhận xét.
c.Thực hành
- Yêu cầu HS nói lời chia vui trong một số tình Tổ chức cho HS thực hành
huống sau:

theo nhóm đơi.

- Em sẽ nói gì khi bbạn đạt thành tích cao - Từng nhóm HS thể hiện
trong học tập?

sắm vai theo tình huống

- Khi bạn em được cô giáo khen?

trên.

-Nhận xét.

- Nhận xét.

Hoạt động nối tiếp:
- Nhận xét tiết học.
- Chuẩn bị bài sau.

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

14


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

IV. KẾT QUẢ
Trong năm học vừa qua, khi vận dụng những phương pháp trên vào
giảng dạy cho học sinh, tôi nhận thấy rất khả quan khi dạy phân mơn này.
Thành tích học tập của các em cao hơn, chất lượng hơn và học sinh học tập
cũng tích cực hơn.
Bảng thống kê dưới đây đã chứng minh được điều đó:
Điểm

Dưới

Tổng số

Giỏi

Khá

Trung bình

học sinh

(9 – 10)

(7 – 8)

(5 – 6)

Đầu năm

37

3

11

19

3

Giữa HKI

37

16

10

10

1

Cuối HKI

37

20

11

6

0

Thời
gian

Trung bình
(1 - 4)

Qua thời gian thực học, giáo viên và học sinh đã được rèn giũa và
thực hành qua các tiết dạy Tập làm văn. Tôi thấy kết quả đạt được rất khả
quan, học sinh tự làm bài tập, tự chiếm lĩnh tri thức qua hình thức tổ chức dạy
học của giáo viên, các em làm việc rất hào hứng, thành thạo với mỗi bài, mức
độ yêu cầu khác nhau. Tôi đã nắm được vấn đề cơ bản của chương trình về
nội dung đổi mới phương pháp, kiến thức, kỹ năng trong giảng dạy phân môn
Tập làm văn. Chính vì thế kết quả học tập của các em không ngừng đi lên.
Tôi hy vọng với một chút kinh nghiệm nhỏ bé này sẽ phần nào giúp
cho đồng nghiệp gỡ rối trong công tác giảng dạy của mình (nhất là với phân
mơn Tập làm văn).

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

15


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

C. PHẦN THỨ BA
I . BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
Muốn đạt kết quả cao trong quá trình giảng dạy phân mơn Tập làm
văn lớp 2 nói riêng và phân mơn Tập làm văn các lớp khác nói chung
khơng phải là khó song cũng khơng đơn giản một chút nào. Trong q trình
đó, tơi đã rút ra được một vài kinh nghiệm để dạy tốt phân môn Tập làm
văn như sau:
- Giáo viên cần đặc biệt chú ý sử dụng phối hợp tốt phương pháp và
hình thức tổ chức dạy học phù hợp với trình độ học sinh, phù hợp với yêu cầu
từng loại bài sao cho tiết học được tổ chức thành chuỗi hoạt động sôi nổi, nhẹ
nhàng, nhằm lôi cuốn học sinh tham gia thực hành luyện tập các kỹ năng.
- Giáo viên luôn học hỏi các đồng chí đồng nghiệp, đọc thêm tài liệu
để nâng cao chất lượng dạy và học theo phương pháp đổi mới.
- Người giáo viên phải là người mẫu mực trong mọi giao tiếp, cử chỉ...
là tiếng nói chuẩn mực để học sinh học tập.
- Thường xuyên trao đổi phụ huynh để thông báo và cùng bàn bạc
khắc phục những nhược điểm của học sinh.
- Tập trung đầu tư nghiên cứu soạn giảng các tiết dạy, áp dụng những
sáng kiến kinh ngiệm của đồng chí, đồng nghiệp vào bài dạy, sử dụng các tài
liệu, đồ dùng dạy học phù hợp, sinh động nhằm kích thích học sinh học tập.
- Tạo mối quan hệ giữa thầy và trò, quan tâm, yêu thương, gần gũi với
các em, hiểu biết về tâm sinh lý trẻ, tận tình giúp đỡ, hướng dẫn các em nhằm
tạo động lực giúp các em hoàn thành mục tiêu của bài học (nhất là học sinh
yếu kém).
- Dạy học phân môn Tập làm văn nên lồng ghép, tích hợp với các môn

học khác để mở rộng thế giới kiến thức cho học sinh và vừa có tính ơn tập
vừa cung cấp thêm cho các em vốn kiến thức để hỗ trợ đắc lực cho phân môn
Tập làm văn.
Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

16


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

II. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT
Năm học 2011– 2012 là năm thứ mười áp dụng chương trình Tiểu học
2000.
* Đối với cấp trên:
- Tổ chức nhiều chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học” hơn nữa
cho các lớp giáo viên cùng học tập.
- Khuyến khích giáo viên sử dụng giáo án điện tử trong quá trình giảng
dạy.
- Trang bị thêm một số tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh.
- Nhà trường cùng địa phương tạo điều kiện cơ sở vật chất cho các em
học tập tốt hơn.
* Đối với giáo viên :
- Thường xuyên tìm tòi học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, nghiên
cứu các tài liệu, sách giáo khoa… để nâng cao tay nghề.
- Thường xuyên kiểm tra đánh giá việc đọc của học sinh và ghi nhận
kết quả học tậo của các em dù là một tiến bộ rất nhỏ.
* Đối và phụ huynh:

- Mua đủ sách giáo khoa cho các em, động viên khuyến khích cho các
em đọc thêm truyện, sách, báo…
- Thường xuyên quan tâm tới việc học ở học của các em.
- Kết hợp chặt chẽ với nhà trường để tạo điều kiện cho các em học tập
được tốt hơn.

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

17


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

III. KẾT LUẬN.
Qua thực tế giảng dạy trên lớp cùng với những kinh nghiệm của bản thân
và qua sự nghiên cứu, học hỏi ở tài liệu, sách báo, đồng nghiệp tôi đã đúc kết
được một số bài học kinh nghiệm như đã trình bày ở trên. Tuy nhiên, phần
trình bày của tơi có thể cịn những điều thiếu sót, tơi rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến chân tình của các anh chị em đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo
để đề tài của tôi ngày càng hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn.
Minh Hịa, ngày 30 tháng 01 năm 2012
Người viết

Phạm Xuân Thủy

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy

Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

18


SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

MỤC LỤC
a. Phần thứ nhất: Đặt vấn đề
I. Lý do chọn đề tài

Trang 1

II. Mục đích nghiên cứu

Trang 2

III. Nội dung nghiên cứu

Trang 2

b. Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề
I. Một số vấn đế cần lưu ý khi dạy phân môn Tập làm văn

Trang 6

II. Biện pháp thực hiện

Trang 7

III. Giáo án mẫu

Trang 11

IV. Kết quả

Trang 15

c. Phần thứ ba
I. Bài học kinh nghiệm

Trang 16

II. Ý kiến đề xuất

Trang 17

III. Kết luận

Trang 18

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hòa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

19

SKKN: MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TỐT PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 2

NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG

Người thực hiện: Phạm Xuân Thủy
Đơn vị: Trường TH Minh Hịa – Dầu Tiếng – Bình Dương

skkn

20