Tải bản đầy đủ (.pdf) (17 trang)

Skkn phương pháp ôn tập lịch sử 9

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (192.56 KB, 17 trang )

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
( PHƯƠNG PHÁP ÔN TẬP LỊCH SỬ 9)

A: Đặt vấn đề
Lịch sử có một vị trí, ý nghĩa quan trọng đối với việc giáo
dục thế hệ trẻ. Từ những hiểu biết về quá khứ học sinh hiểu râ
trun thèng dÉn téc, tù hµo víi trun thèng dùng nớc và giữ nớc
của ông cha ta, xác định nhiệm vụ hiện tại, có thái độ đúng với
quy luật của tơng lai nhất là đối với học sinh lớp 9 cuối cấp Trung
học cơ sở.

Tuy nhiên hiện tại có những nhận thức sai lệch về vị trí chức
năng của bộ môn trong đời sống xà hội dẫn đến sự giải sút chất lợng bộ môn trên nhiều mặt. Tình trạng học sinh không biết những
sự kiện lịch sử cơ bản phổ thông, nhớ sai, nhớ nhầm lẫn kiến thức
lịch sử là hiện tợng khá phổ biến ở nhiều trờng hiện nay.

Đứng trớc tình hình đó, là một giáo viên giảng dạy lịch sử đÃ
nhiu năm, tham dự nhiều chuyên đề sáng kiến kinh nghiệm liên trường
1

skkn


trong nhng nm qua, lại trực tiếp dạy môn lịch sử lớp 9 tôi muốn nêu lên
một số kinh nghiệm của bản thân trong phơng pháp ôn tập Lịch
sử lớp 9 để nâng cao nhận thức lịch sử cho học sinh cuối cấp đảm
bảo cho các em có đủ hành trang kiến thức để bớc vào cấp học
Trung học phổ thông.

Rất mong đợc bạn đọc góp ý kiến phê bình!


B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I/ Lí do chọn sáng kiến
2

skkn


1) Thc trng
Nh ta đà biết, dạy học lịch sử là quá trình giáo viên cung cấp cho
học sinh những kiến thức cơ bản về lịch sử nhằm phục vụ cho
việc giáo dỡng, giáo dục và phát triển học sinh qua môn học. Lịch
sử vốn tồn tại khách quan, là những vấn đề đà xảy ra trong quá
khứ nên trong quá trình giảng dạy ôn tập để học sinh nắm bắt đợc những hình ảnh lịch sử cụ thể, đòi hỏi bên cạnh những lời nói
sinh động giáo viên phải lựa chọn các phơng pháp dạy dạy khác
nhau để đạt đợc hiệu quả cao trong truyền thụ.
Căn cứ vào tài liệu học tập và mục đích truyền thụ ngời dạy phải
đề ra những phơng pháp ôn tập phù hợp với đối tợng học sinh giúp
các em nắm bắt nhanh và lu giữ tốt kiến thức lịch sử, biết nhận
xét, đánh giá một sự kiện, một chân dung, một giai đoạn lịch sử...
Tạo nên hứng thú trong quá trình chủ động lĩnh hội kiến thức của
học sinh. Vì vậy phơng pháp ôn tập lịch sử có vai trò quan trọng
trong quá trình giảng dạy lịch sử ở các lớp THCS nói chung và lớp 9
cuối cấp THCS nói riêng.
2) im mi của sáng kiến
3

skkn



Xuất phát từ nhu cầu của học sinh và tình hình môn học, qua quá
trình giảng dạy và tìm tòi phơng pháp tôi đà thực nghiệm phơng
pháp ôn tập tổng hợp, kết quả học sinh học tập chăm chỉ, hứng thú,
nắm bắt sử liệu nhanh, quá trình t duy tổng hợp, so sánh, nhận xét
đánh giá linh hoạt hẳn lên, kết quả thi học sinh giỏi, thi tốt nghiệp ngày
càng cao.
Từ thc trng trên tôi đà quyết định chọn sỏng kin này để nêu lên
những kinh nghiệm bản thân, đóng góp một ý kiến vào quá trình
đổi mới môn học nâng cao khả năng nhận thức và kết quả học tập
môn lịch sử ở lớp 9 cuối cấp THCS.
3) Nội dung ca sỏng kin
3.1 Phát hiện
* Đối với học sinh đại trà: Xác định rõ những trọng tâm của các
giai đoạn lịch sử, điều tra những phần học sinh còn hổng kiến thức,
hiểu sơ sài để ôn tập.

4

skkn


* Đối với học sinh giỏi: Phát hiện là yếu tố quan trọng trong quá
trình ôn luyện học sinh giỏi lịch sử. Đối với học sinh giỏi môn lịch
sử cần chú ý mấy điểm:
+ Cần cù chịu khó, ham hiểu biết lịch sử.
+ Có trí nhớ tốt, khả năng so sánh, nhận xét nhạy bén.
- Chữ viết sạch đẹp, trình bày bài cẩn thận rõ ràng.
3.2 Phơng pháp ôn tập chung
* Ôn tập theo sự kiện lịch sử
- Phơng pháp ôn tập theo sự kiện là bớc khởi đầu cung cấp cho

học sinh nguồn sử liệu cơ bản. Ôn tập theo phơng pháp này giúp
học sinh bổ sung các sự kiện lịch sử theo một hệ thống sử thế giới
và sử Việt Nam.
- Ví dụ: Những sự kiện lịch sử thế giới tiêu biểu từ 1917 đến
1945.
+ 7/11/1917: Cách mạng tháng 10 Nga
+ 2/3/1919: Thành lập quốc tế cộng sản (Quèc tÕ III)

5

skkn


+ 4/5/1919: Phpng trµo Ngị tø (Trung Qc)
+ 1//9/1939: ChiÕn tranh thế giới lần thứ 2 bùng nổ.
+ 22/6/1941: Đức tấn công Liên Xô
+ 2/2/1943: Chiến thắng Xtalingrát.
+ 9/5/1945: Đức đầu hàng đồng minh.
+ 14/8/1945: Nhật đầu hàng đồng minh, chiến tranh thế giới
lần thứ 2 kết thúc...
* Những sự kiện lịch sử Việt Nam tiêu biểu từ 1930 đến 1945.
- 3/2/1930: Đảng cộng sản Việt Nam ra đời
- 27/9/1940: Khởi nghĩa Bắc Sơn.
- 23/11/1940: Khởi nghĩa Nam kì.
- 13//1941: Cuộc binh biến Đô Lơng.
- 5/1941: Hội nghị Trung ơng lần thứ VIII.
- 22/12/1944: Thành lập đội Tuyên truyền giải phóng
quân.
- 19/8/1945: Khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội.
6


skkn


- 23/8/1945: Khởi nghĩa thắng lợi ở Huế.
- 25/8/1945: Khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn...
* Ôn tập tổng hợp giai đoạn
- Phơng pháp dạy tổng hợp giai đoạn nhằm giúp học sinh hệ thống
hoá từng giai đoạn lịch sử cụ thể. Khi ôn tập giáo viên nên tổng hợp
theo từng giai đoạn, trong mỗi giai đoạn cần nên những nét chính,
có so sánh, đánh giá, nhận xét.
- Ví dụ: Sư ViƯt Nam cã thĨ tỉng hỵp mét sè giai đoạn sau:
+ Phong trào công nhân 1919 - 1930: Chia làm 2 giai đoạn
nhỏ, khi ôn tập giáo viên cần cho học sinh so sánh đánh giá về quy
mô, diễn biến, hình thức, tính chất của hai giai đoạn từ đó rút ra
sự phát triển vợt bậc của phong trào công nhân Việt Nam.
+ Phong trào giải phóng dân tộc 1930 - 1945 cần chú ý đến
đờng lối, lực lợng, diễn biến của từng giai đoạn cụ thể.
* Ôn tập bằng hệ thống lợc đồ, đồ thị:
- Phơng pháp này sử dụng ở một số bài dạng tiến trình cách
mạng, quá trình phát triển, t tởng nhận thức...
Giúp học sinh hứng thú, hiểu và nắm bắt bài nhanh.
7

skkn


Ví dụ: Đồ thị về bớc phát triển t tởng, nhËn thøc cđa Ngun
¸i Qc tõ 1911 - 1930 (phơc vơ cho bµi 2, 4, 6).
- Bíc 1: Cho häc sinh nêu các sự kiện tiêu biểu, đánh dấu sự

chuyển biến.
- Bớc 2: Vẽ đồ thị

Bớc phát triển
Thành lập ĐCSVN
Thành lập "Thanh niên"
Bỏ phiếu tán thành
Quốc tế 3
Tìm ra đờng cứu nớc
Gửi yêu sách tới Véc Xai
Phân biệt bạn thù
Tìm ®êng cøu níc

1911
6/1925

191 7
1919
3/2/1930

7/1920

12/1920

-Bíc 3: Cho häc sinh nhËn xÐt đánh giá bớc phát triển vợt bậc
về t tởng, chính trị và tổ chức đi tới thành lập Đảng của lÃnh tụ
Nguyễn ái Quốc.
* Ôn tập bằng lợc đồ, đồ thị có thể sử dụng cho một số bài ở
lớp 8 và lớp 9, giúp các em nắm vững kiến thức đặc biệt là đối tợng học sinh giỏi.
8


skkn


* Ôn tập theo phơng pháp kể chuyện, tờng thuật.
Phơng pháp này đòi hỏi giáo viên phải su tầm truyện kể, về
những chân dung lịch sử, tranh ảnh. Khi ôn tập kết hợp kiến thức
sách giáo khoa và truyện kể học sinh sẽ tiếp nhận một cách hứng
thú, hiệu quả tiếp nhận kiến thức tăng lên rõ rệt.
3.3 Một số dạng câu hỏi thực hành trong ôn tập:
Để các phơng pháp ôn tập trên đạt hiệu quả cao đòi hỏi ngời
dạy phải tăng khả năng thực hành cho học sinh bằng cách trả lời
trực tiếp hoặc viết bài. Sau đây là một số dạng câu hỏi phổ biến
để quá trình ôn tập của học sinh đạt kết quả cao.
Câu hỏi trắc nghiệm
Đây là loại câu hỏi học sinh chỉ cần điền Đ, S hoặc dấu X và
ô trống đúng, sắp xếp theo trình tự đúng.
Ví dụ: Điền dấu X vào ô trống em cho là đúng
- Giai cấp công nhân ViÖt Nam

9

skkn


+ Ra ®êi tríc chiÕn tranh thÕ giíi thø
nhÊt
+ Ra ®êi sau chiÕn tranh thÕ giíi thø
nhÊt
+ Ra ®êi sau giai cấp t sản Việt Nam

+ Ra đời trớc giai cấp t sản Việt Nam
* Sắp xếp nội dung tơng ứng:
- "Chiến tranh đặc biệt"

"Tìm diệt"

"Bình

định"
- "Chiến tranh cục bộ"

"ấp chiến lợc"

Câu hỏi tổng hợp, đánh giá sự kiện lịch sử.
Đây là câu hỏi nâng cao kiến thức tổng hợp cđa häc sinh.
VÝ dơ: ý nghÜa cđa sù kiƯn 3/2/1930 đối với cách mạng Việt
Nam.
* Điện Biên Phủ có phải là "Pháo đài bất khả xâm
phạm" không? Vì sao?

10

skkn


* Nội dung cơ bản của "Kế hoạch Na va", "kế hoạch Nava" bị
phá sản nh thế nào?
Câu hỏi so sánh sự kiện lịch sử:
Ví dụ: * So sánh về chủ trơng, đờng lối của ba tổ chức cách
mạng đợc thµnh lËp ë ViƯt Nam tõ 1925 - 1928

* Cho các sự kiện lịch sử Việt Nam: 3/2/1930. 19/81945.
19/12/1946, 7/5/1954.
Sự kiện nào đánh dấu bớc ngoặt vĩ đại trong lịch sử cách
mạng Việt Nam? Vì sao?
3.4/ Bi hc kinh nghiệm
Qua quá trình thực hiện phơng pháp ôn tập, căn cứ vào khả
năng học tập và kết quả đạt đợc trong việc thực hiện phơng pháp
tôi đà rút ra đợc những kinh nghiệm sau:
- Phơng pháp ôn tập đợc tiến hành một cách phong phú đa
dạng trong phần học, kiến thức phù hợp với trình độ học sinh, chú ý
nâng cao ®Ĩ ph¸t hiƯn båi dìng häc sinh giái.

11

skkn


- Ôn tập không đánh đố học sinh mà chủ yếu khơi dậy sự suy
nghĩ của học sinh một cách thông minh sáng tạo kết hợp học với
hành.
- Bài tập thực hành cần kết hợp nhiều dạng khác nhau, từ câu
hỏi trắc nghiệm đến bài tập nhận thức, thực hành bộ môn, vận
dụng kiến thức đà học vào cuộc sống.
- Ôn tập trên cơ sở hệ thống kiến thức theo một trình tự lôgic,
tăng cờng thực hành tại chỗ.
- Có chế độ u tiên khuyến khích trong qúa trình ôn tập, tạo
nên sự thi đua lành mạnh trong học sinh.
- Xây dựng "Ngân hàng đề" luôn tạo nên sự bất ngờ hứng
thú, ham tìm hiểu trong mỗi câu hỏi, mỗi giờ kiểm tra thực hành.
- Sử dụng đa dạng phơng pháp trong một buổi ôn tập tạo nên

sự thoải mái trong häc tËp cña häc sinh.

12

skkn


13

skkn


C: KT LUN
Tóm lại: Phơng pháp ôn tập lịch sử lớp 9 cuối cấp trung học cơ
sở là nhằm cung cấp cho các em một hệ thống kiến thức lịch sử
nhằm trang bị cho học sinh một hành trang để các em bớc vào bậc
trung học phổ thông. Với phơng pháp này học sinh sẽ tiếp nhận
kiến thức một cách nhanh chóng và có sức bền hơn. Tuy nhiên khi
sử dụng phơng pháp này đòi hỏi giáo viên phải nắm vững kiến
thức lịch sử, sử dụng thành thục hệ thống phơng pháp trong qúa
trình giảng dạy.
Quá trình thực hiện phơng pháp là đúc rút từ kinh nghiệm
trong thực tế giảng dạy. Mong muốn của bản thân là góp một phần
tiếng nói chung vào quá trình đổi mới môn học để học sinh hiểu
rõ lịch sử thế giới và dân tộc một cách hoàn thiện hơn./.
Duyt ca lónh o

Duyt ca t

Vĩnh Thanh, ngày 18 tháng 11 năm


2019
Ngi vit

14

skkn


Vương Ngọc Lãm

15

skkn


16

skkn


HỘI ĐỒNG KHOA HỌC

Trêng Trung häc c¬ së VÜnh Thanh

----------------------------

SÁNG KIN KINH NGHIM
(Phơng pháp ôn tập lịch sử lớp 9
trung häc c¬ së )


Ngêi thùc hiƯn: VƯƠNG NGỌC LÃM
Tỉ bé môn:
lịch sử 9

17
Năm học 20192020
****************

skkn



×