Nghiên cứu trồng thử nghiệm nấm Hoàng bào Inonotus rodwayi

Tuyển tập Hội nghị Nấm học Toàn quốc lần thứ 4
doi: 10.15625/vap.2022.0142

NGHIÊN CỨU TRỒNG THỬ NGHIỆM NẤM HOÀNG BÀO
Inonotus rodwayi
Cổ Đức Trọng
Trung tâm Nghiên cứu Linh chi và Nấm dược liệu
Email:
TĨM TẮT
Nấm Hồng bào là lồi hiếm gặp và chưa có cơng trình nào trồng lồi nấm này trên thế giới. Chúng tơi
đã bước đầu trồng thành cơng lồi nấm này với nguồn giống sưu tầm được từ môi trường tự nhiên của Việt
Nam. Kết quả cho thấy nấm ra quả thể hoàn chỉnh trong thời gian 110 ngày, hiệu suất sinh học 25 %. Đây là
cơng trình trồng nấm Hồng bào đầu tiên trên thế giới.
Từ khóa: Nấm Hồng bào, ni trồng, Inonotus rodwayi.

1. GIỚI THIỆU
Nấm Hồng bào Inonotus rodwayi là một loài nấm mới phát hiện tại Việt Nam [1]. Nấm sống
ký sinh và hiếm gặp trên thế giới, trước đó chỉ gặp ở Úc, Trung Quốc (Đài Loan) [2]. Do nấm cùng
chi với nấm dược liệu Chaga Inonotus obliquus nên việc khảo sát các đặc điểm sinh học của nấm
và nghiên cứu trồng trọt là bước đầu tiên cần thiết để có nguồn nguyên liệu làm tiền đề cho những
khảo sát thêm về sau này như hóa học, dược lý,…
2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Vật liệu
Nấm mọc hoang ký sinh trên thân cây được Cổ Đức Trọng thu thập tại Hà Nội năm 2018
được định danh và công bố [1, 3, 4, 5].
2.2. Phương pháp nghiên cứu

Hình 1. Nấm ký sinh trên thân cây

Hình 2. Mẫu nấm do Cổ Đức Trọng thu hái với bụi bào tử

135


Cổ Đức Trọng

Phân lập mẫu nấm và nuôi trong môi trường thạch, môi trường lúa nấu, môi trường cơ chất và
trồng thu quả thể theo phương pháp của chúng tôi tại Trung tâm nghiên cứu Linh chi và nấm dược
liệu. Các môi trường sử dụng đều được thanh trùng ở 121 ºC trong 1 giờ.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Môi trường ống nghiệm
Phân lập nấm. Nấm được lau qua cồn 70 o, bẻ đôi mẫu nấm và dùng dao mổ tách 1 phần mô
thịt nấm bên trong cho vào ống nghiệm thạch nghiêng chứa mội trường PDA cải tiến. Thao tác
được làm bên cạnh lửa đèn cồn. Sau 5 ngày hệ sợi đã bung ra từ mẫu mô thịt và tăng trưởng dần.
Sau 15 ngày hệ sợi tơ đã lan kín ống nghiệm và xuất hiện sắc tố màu vàng.
3.2. Môi trường lúa
Mẫu thạch giống được cấy chuyền vào môi trường lúa nấu. Sau 5 ngày cấy vào môi trường
lúa hệ sợi bắt đầu lan dần vào lúa. Sau 20 ngày hệ sợi đã lan hết môi trường lúa, xuất hiện sắc tố
vàng và sẵn sàng để sử dụng cấy vào bịch cơ chất.
3.3. Môi trường cơ chất
Nấm được nuôi cấy trong bịch cơ chất chứa mạt cưa cao su có bổ sung dinh dưỡng, mỗi bịch
cơ chất nặng 1,2 kg.

136

Hình 3. Hệ sợi nấm Hồng bào

Hình 4. Hệ sợi nấm Hồng bào đã có sắc tố

Hình 5. Chai giống lúa với sắc tố vàng

Hình 6. Bào tử chụp ở vật kính dầu kích thước
6,5 µm x 5,3µm


Nghiên cứu trồng thử nghiệm nấm Hồng bào Inonotus rodwayi

Hình 7. Quả thể non ngày thứ 25

Hình 8. Quả thể sắp thu hoạch với bào tử
ngày thứ 45

Hình 9. Nấm trưởng thành mặt trên màu đỏ, đen

Hình 10. Nấm trưởng thành mặt dưới

Hình 11. Thu hoạch I. rodwayi

Hình 12. Nước nấm Hoàng bào

Sau khi cấy giống vào cơ chất, 10 ngày sau hệ sợi nấm lan ra cổ bịch, sau khoảng 40 ngày hệ
sợi đã lan kín bịch và chuyển dần sang màu vàng nghệ cho đến ngày thứ 60. Sau đó bịch được đưa
ra nhà trồng để thu quả thể. Nấm hình thành quả thể khá chậm, sau 20 ngày mới bắt đầu hình thành
mầm quả thể màu kem, sau đó lớn dần, có những vân đồng tâm màu đen. Nấm lớn chậm, màu sắc
mũ nấm đa dạng, chuyển thành màu vàng và sau là màu đỏ rỉ sắt, màu đen,… phóng thích bào tử
màu vàng nghệ rất nhiều, thời gian hình thành mầm và tăng trưởng đến thu hoạch khoảng 20 - 30

137


Cổ Đức Trọng

ngày. Nấm tươi mềm, khi khơ có màu đen. Chu kỳ sinh trưởng và phát triển của nấm Hồng bào là
100 - 110 ngày. Bình qn nấm thu lần một nặng 100 g sấy khơ cịn 20 g. Hiệu suất sinh học 25 %.
4. KẾT LUẬN
Nấm Hoàng bào Inonotus rodwayi là một lồi nấm hóa gỗ, hiếm gặp, là nguồn gen bản địa
Việt Nam. Nấm nuôi cấy thuần khiết và trồng trên cơ chất mạt cưa cao su đã ra quả thể hoàn chỉnh.
Đây là báo cáo trồng nấm Hoàng bào Inonotus rodwayi đầu tiên trên thế giới. Chu kỳ sinh trưởng
của nấm từ 100 - 110 ngày. Kết quả thu hoạch ban đầu nấm tươi nặng 100 g, khi sấy khơ nặng bình
qn 20 g/bịch cơ chất là hồn tồn có thể trồng thương mại được. Cần nghiên cứu thêm về kỹ
thuật trồng loài nấm này để có thể nâng cao năng suất. Cần nghiên cứu về thành phần hóa học, tác
dụng dược lý,… của nấm nhằm xác định giá trị của nấm để có thể áp dụng vào y dược.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Cổ Đức Trọng & Trịnh Tam Kiệt (2020). Phát hiện nấm Hoàng bào (Inonotus rodwayi) mọc
hoang ở Việt Nam và nghiên cứu đặc điểm sinh học của nó. Tạp chí Di truyền học & Ứng
dụng, 165-167.
[2]. Yu-Cheng Dai & Sheng- Hua Wu, 2002. The finding Inonotus rodwayi in Taiwan. Fung. Sci.
17(1,2): 19-22.
[3]. Trịnh Tam Kiệt (1981). Nấm lớn ở Việt Nam, tập 1. NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[4]. Trịnh Tam Kiệt (2011). Nấm lớn ở Việt Nam, tập 2. NXB Khoa học tự nhiên và Công nghệ.
[5]. Trịnh Tam Kiệt (2012). Nấm lớn ở Việt Nam, tập 3. NXB Khoa học tự nhiên và Công nghệ.

ABSTRACT

RESEARCH FOR TRYING OF GOLDEN SPORE MUSHROOM
Inonotus rodwayi
Co Duc Trong
Lingzhi and Medicinal mushrooms Research Center
Email:
The golden spore mushroom Inonotus rodwayi is quite a rare species of mushroom with no reporting of
any cultivation in the world. We have successfully made an initial cultivation, with an original source

collected from Vietnam nature. The results show that it takes 110 days to develop a complete mushroom,
with a biological efficiency reaching 25 %. This is the world's first growing report of Inonotus rodwayi.
Keywords: Golden spore, cultivated, Inonotus rodwayi.

138