Bệnh cúm heo ( swine influenza )

CHOTANI © 2009.
Rashid A. Chotani, MD, MPH, DTM
Adjunct Assistant Professor
Uniformed Services University of the Health Sciences
(USUHS)
240-367-5370

Just-in-Time Lecture
Cúm A(H1N1) (Cúm heo): Sự Bộc Phát Dịch Toàn Cầu
(Version 7, first JIT lecture issued April 26; Lecture Updated Daily)
Saturday, May 2, 2009
CHOTANI © 2009.
The Author acknowledges the efforts, hard work and diligence for hosting this lecture, web-
management & translations and thanks the entire Supercourse Team, specially the following.
Dr. Ronald E. LaPorte, University of Pittsburgh, USA
Dr. Eugene Shubnikov, Novosibirsk, AcademicCity, Russia
Dr. Faina Linkov, University of Pittsburgh, USA
Dr. Mita Lovalekar, University of Pittsburgh, USA
Dr. Nicolás Padilla Raygoza, Universidad de Guanajuato, México
Dr. Ali Ardalan, Tehran University of Medical Sciences, Iran
Dr. Mehrdad Mohajery, Tehran University of Medical Sciences, Iran
Dr. Seyed Amir Ebrahimzadeh, Tehran University of Medical Sciences, Iran
Dr. Nasrin Rahimian, Tehran University of Medical Sciences, Iran
Dr. Mohd Hasni , University of Kebangsaan, Malaysia
Dr. Kawkab Shishani, The Hashemite University, Jordan
Dr. Nesrine Ezzat Abdlkarim, Beirut Arab University, Lebanon
Dr. Khowlah Almohaini, University of Pittsburgh, USA
Dr. Duc Nguyen, University of Texas, USA
Dr. Elisaveta Jasna Stikova, University “Ss. Cyril and Methodius”, Skopje, Macedonia
Dr. Michèle CAZAUBON, Secrétaire Gle de la Société Française d' Angéiologie, France
It is truly a global effort

/>Acknowledgement
CHOTANI © 2009.
1. Virus cúm
2. Các định nghĩa
3. Phần mở đầu
4. Lịch sử bệnh ở Mỹ
5. Hiênhj trạng ở
•
Mỹ
•
Mexico
•
Canada
•
Toàn cầu
6. Sự lây lan/truyền bệnh
7. Các định nghĩa ca bệnh
8. Các Hướng dẫn
•
Cho thầy thuốc lâm sàng
•
Cho nhân viên xét nghệm
•
Cho dân chúng
9. Điều trị
10. Các biênh pháp bảo vệ khác
11. Tóm tắt
12. Kết luận và khuyến cáo
ĐẠI CƯƠNG
CHOTANI © 2009.

Credit: L. Stammard, 1995
Virus
•
RNA, có vỏ bọc
•
Thuộc họ: Orthomyxoviridae
•
Kích thước: đường kính
80-200nm hay 0.08 – 0.12 μm
(micron)
•
Có ba nhóm
•
A, B, C
•
Các kháng nguyên bề mặt
•
H (haemaglutinin)
•
N (neuraminidase)
CHOTANI © 2009.
CHOTANI © 2009.
•
Dịch (Epidemic) – nhóm các ca bệnh khu trú ở địa
phương
•
Đại dịch (Pandemic) – dịch lan ra trên khắp thế giới
•
Chyển dịch kháng nguyên
•

Các thay đổi của proteins do đột biến và chọn lọc gen
•
Đang xảy ra và là cơ sở cho việc thay đổi vaccine mỗi năm
•
Chuyển đổi kháng nguyên
•
Các thay đổi của proteins do tái sắp sếp bộ gen
•
Tạo ra các viruses khác không được bảo vệ bởi các vaccine
chủng ngừa hàng năm
Các định nghĩa chung
CHOTANI © 2009.
Source: Bean B, et al. JID 1982;146:47-51
Sức sống của virus cúm trên các bề mặt và
ảnh hưởng của độ ẩm và nhiệt độ*
•
Trên bề mặt trơn láng 24-48 giờ
•
Plastic, thép không gỉ
•
Có thể tái phục hồi > 24 hours
•
Có thể chuyển qua tay lên đến 24 giờ
•
Vải, giấy và khăn
•
Có thể tái hồi phục được đến 8-12 giờ
•
Chuyển qua tay trong 15 phút
•

Sống được trên tay <5 phút chỉ với nồng độ virus cao
•
Có khả năng lây do tiếp xúc trực tiếp
*Độ ẩm 35-40%, Nhiệt độ 28C (82F)
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Phần giới thiệu
•
Cúm A H1N1 (cúm heo) là một bệnh đường
hô hấp của heo gây bởi virus cúm nhóm A
là virus thường gây dịch ở heo
•
Các virus cúm heo thông thường không lây
cho người, dù vậy, nhiễm cúm heo ở người
vẫn xảy ra, đồng thời các ca lây truyền
bệnh từ người sang người cũng đã được
ghi nhận
•
Phổ biến nhất, cúm heo trên người thường
xảy ra với người hay tiếp xúc với heo
nhưng virus cúm heo cũng có thể lan
truyền từ người sang người
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Lịch sử ở Mỹ
•
Một vụ dịch cúm A H1N1 đã xảy ra ở Fort
Dix, New Jersey, USA vào năm1976 lây
bệnh cho 200 người trong đó vài người có
triệu chứng nặng và có 1 ca tử vong

•
Hơn 40 triệu người đã được tiêm vaccine
•
Dù vậy, chương trình chủng ngừa bị ngưng lại
sau khi có hơn 500 trường hợp bị hội chứng
Guillain-Barre, một bệnh liệt thần kinh nặng,
được báo cáo
•
30 người chết trực tiếp do vaccine
•
Vào tháng 9 năm 1988, một thai phụ 32 tuổi
trước đó khỏe mạnh nhập viện do viêm phổi
sau khi nhiễm cúm heo và chết 8 ngày sau
đó.
•
Từ 12/2005 cho đến 02/2009, tổng cộng 12
người mắc cúm heo được báo cáo từ 10 tiểu
bang của Mỹ
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Hiện trạng tại Mỹ
•
Kể từ 03/2009, 160 ca bệnh đã được xác
nhận được báo cáo từ 21 tiểu bang của
Mỹ với 1 tử vong .
•
Ca tử vong đầu tiên được báo cáo là 1 trẻ
em (22 tháng tuổi) đến tử Mexico và chết
ở 1 bệnh bệnh ở khu vực Houston
•

5 trường hợp (3 ở Cali và 2 ở Texas) đã
được nhập viện
•
Tất cả có cùng một bộ gen dựa các xét
nghiệm sơ bộ
•
Virus đang được mô tả như là một phân
nhóm mới của virus nhóm A/H1N1 trước
đó chưa được phát hiện ở người hoặc heo
•
Các chủng virus từ các mẫu nghiệm của
các vụ dịch ở Mexico trùng với các chủng
virus cúm heo phân lập được tại Mỹ
Source: CDC
CHOTANI © 2009.
Cúm A (H1N1)
Hiện trạng tại Mỹ
•
CDC đã xác định rằng virus này dễ lây nhiễm
và đang lây lan từ người sang người
•
Virus chứa các thành phần gen của 4 loại virus
cúm khác nhau:
•
Cúm heo Bắc Mỹ,
•
Cúm gia cầm Bắc Mỹ,
•
Cúm người Bắc Mỹ, và
•

Cúm heo Á-Âu
•
Cục lưu trữ chiến lược Quốc gia (SNS) đã xuất
¼ số lượng hàng lưu trữ về
•
Các thuốc kháng virus
•
Các phương tiện bảo hộ cá nhân
•
Các dụng cụ bảo vệ đường hô hấp
•
Tổng thống Obama ngày hôm nay đã yêu cầu
Quốc hội chi thêm $1.5 tỉ dollars để chống dịch
cúm A H1N1 toàn cầu
•
Vào ngày 27/4/2009, CDC công bố khuyến cáo
hạn chế du lịch không cần thiết đến Mexico
Source: CDC
CHOTANI © 2009.
Cúm A (H1N1)
Báo cáo trên tạp chí MMRW ngày 28/04
•
MMWR, April 28, 2009 / 58(Dispatch);1-3
•
47 bệnh nhân được báo cáo về CDC có ghi nhận độ tuổi (trong tổng số 64 bệnh
nhân), Tuổi trung vị là 16 (giới hạn từ 3-81 tuổi),
•
38 (81%) bệnh nhân có tuổi <18;
•
51% số ca bệnh là nam.

•
Trong số 25 ca biết được ngày khởi phát, khởi phát trong khoảng tử 28/3 đến 25/4
•
Năm bệnh nhân nhập viện.
•
Trong số 14 bệnh nhân biết được tiền sử đi lại,
•
3 bệnh nhân đã từng đến Mexico;
•
40 trong 47 bệnh nhân (85%) không liên quan đến du lịch hay các ca bệnh đã xác nhận.
Source: />CHOTANI © 2009.
MMWR, April 30, 2009 / 58(Dispatch);1-3
•
Trường NYC (trung học A)
•
2,686 học sinh và 228 nhân viên
•
Ngày 23-24/04, 222 học sịnh lên khám tại phòng y tế của trường và sau đó ra về vì bệnh
•
Sở Y tế và Vệ sinh (DOMH) đã tiến hành lấy mẫu phết mũi họng từ tất cả các học sinh có triệu chứng
•
Ngày 24/04 (Thứ sáu), DOHMH đã tiến hành lấy mẫu phết mũi họng từ 5 học sinh mới biểu hiện triệu
chứng phất hiện bởi y tá của trường và 4 học sinh mới biểu hiện triệu chứng phát hiện bởi phòng
mạch bác sĩ gần đó
•
Ngày 27/04, trường đóng cửa
•
DOHMH cũng đã cung cấp các bộ kit lấy mẫu mũi họng đến một số phòng mạch bác sĩ lân cận với
trường A
•

Ngày 26/04, 7 trong số 9 bệnh phẩm lấy ngày 24/04 cho kết quả dương tính với chủng virus cúm mới
•
Ngày 26-28/04, 37 (88%) trong số 42 mẫu bệnh phẩm thu thập cho kết quả dương tính, như vậy tổng
số ca bệnh xác nhận đã lên đến 44 người
•
Ngày 27/04 DOHMH tiến hành phỏng vấn qua điện thoại với 44 bệnh nhân đó
•
Tuổi trung vị là 15 tuổi (giới hạn tuổi: 14-21)
•
Tất cả đều là học sinh, trừ 1 giáo viên 21 tuổi
•
31 (70%) trong số 44 bệnh nhân là nữ
•
30 (68%) thuộc sắc dân da trắng; 7 (16%) thuộc sắc dân Hispanic; 2 (5%) thuộc gốc da đen; và 5 (11%)
thuộc sắc dân khác
•
4 bệnh nhân có tiền sử du lịch ra ngoài khu vực thành phố New York nhưng trong phạm vi nước Mỹ trước khi
khởi phát triệu chứng, và 1 bệnh nhân khác có đi đến Aruba trong vòng 7 ngày trước khi khởi phát triệu
chứng. Không có người nào trong số 44 bệnh nhân có tiền sử đi đến California, Texas, hay Mexico trong thời
gian gần đây
Source: />Cúm A (H1N1)
Báo cáo trên tạp chí MMRW, ngày 30/04
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Báo cáo trên tạp chí MMRW, ngày 30/04
MMWR, April 30, 2009 / 58(Dispatch);1-3
•
Ngày khởi phát bệnh nằm trong khoảng từ
20/04 đến 24/04
•

10 (23%) trong số các bệnh nhân khởi bệnh
ngày 22/04, và 28 (64%) khởi bệnh ngày 28
(Figure).
•
Trong số 35 bệnh nhân có báo cáo nhiệt độ tối
đa, nhiệt độ trung bình là 102.2°F (39.0°C) (dao
động từ: 99.0-104.0°F [37.2 40.0°C])
•
Tổng cộng, 42 (95%) bệnh nhân báo cáo có sốt
cộng ho và/hoặc đau họng, phù hợp với định
nghĩa của CDC đối với bệnh giống cúm (ILI)
•
Vào thời điểm phỏng vấn vào ngày 27/04, 37
bệnh nhân (84%) cho biết các triệu chứng của
họ ổn định và cải thiện, ba (7%) cho biết triệu
chứng năng lên (2 trong số này sau đó báo cáo
cải thiện), và 4 (9%) báo cáo cải thiện hoàn
thàn các triệu chứng
•
Chỉ có 1 bệnh nhân phải nhập viện vì ngất xỉu
sau đó được xuất viện sau một đêm theo dõi
Source: />Triệu chứng Số ca
(n=44)
%
Ho 43 98%
Sốt 42 96%
Mệt mỏi 39 89%
Đau đầu 36 82%
Đau họng 36 82%
Chảy mũi nước 36 82%

Ớn lạnh 35 80%
Đau cơ 35 80%
Buồn nôn 24 55%
Đau bụng 22 50%
Tiêu chảy 21 48%
Khó thở 21 48%
Đau khớp 20 46%
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Số ca bệnh xác nhận & chết ở Mỹ, theo tiểu bang
Source: CDC
Tổng số ca bệnh xác nhận= 160; 1 Chết; 21 Tiểu bang
Tính đến 02/05/2009 (11 AM)
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Hiện trạng ở Mexico
•
Tổng cộng có chừng 2,498 ca nghi ngờ, 165 chết và
1311 trường hợp nhập viện (vì viêm phổi) đã được
báo cáo từ 31 trong số 32 tiểu bang của Mexico (Bộ
Y Tế)
•
156 ca đã xác nhận bằng XN (WHO)
•
Ca đầu tiên ở Oaxaca, 13/4/2009
•
Phụ nữ, chết vì viêm phổi
•
Mexico City: hơn 854 ca viêm phổi, trong đó 59 ca tử
vong (28/04, Bộ Y Tế)

•
San Luis Potosi: 24 ca với 3 tử vong (28/04, Bộ Y
Tế)
•
Mexicali (gần biên giới Mỹ): 4 ca với không có tử
vong (28/04, Bộ Y Tế)
•
Vụ dịch ở Mexico City đã khiến Bộ trưởng y tế ra lệnh
đóng cửa các các lớp học ở Mexico City, và khuyên
học sinh và người lớn tránh những nơi công cộng
đông đúc và các sự kiện lớn
Source: Mexican Ministry of Health, WHO, CDC, PAHO & ProMED
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Hiện trạng ở Mexico
•
Phòng xét nghiệm của CDC phân tích 14 mẫu
nghiệm từ các bệnh nhân Mexico bị bệnh nặng và
thấy rằng 7 trong số họ đã có cùng một phức hợp
virus cúm A (H1N1) như virus gây bệnh cho các ca
bệnh của Mỹ (báo cáo sơ bộ)
•
Phòng xét nghiệm quốc gia của Canada đã xác
nhận bệnh cúm A (H1N1) của 18 mẫu phân lập
virus từ các bệnh nhân Mexico, 12 trong đó có
genetically giống với các loại virus cúm heo từ bang
California
•
Virus ở Mexico chủ yếu gây bệnh ở người trẻ, khỏe
mạnh (20-50 tuổi) là một điều khác với cúm theo

mùa thường ảnh hưởng đến trẻ em và người già
Source: WHO, CDC & ProMED
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Điều tra vụ dịch ở Mexico
MMWR, April 30, 2009 / 58(Dispatch);1-3
•
Trong tháng 3 và đầu tháng 4/2009, Mexico đã chứng kiến các vụ dịch bệnh đường hô hấp và gia tăng số bệnh nhân báo cáo trong các khu vực bị nặng của đất nước này
•
Ngày 12/04, Tổng Giám đốc Dịch tễ (DGE) đã báo cáo cho Tổ chức Y tế Liên Mỹ (PAHO) vụ dịch có triệu chứng giống cúm trong một cộng đồng nhỏ ở tiểu bang Veracruz phù hợp với các Quy định về Y
tế Quốc tế
•
Ngày 17/04, một ca viêm phổi không diển hình ở tiểu bang Oaxaca dẫn đến một sự giám sát tăng cường trên khắp Mexico
•
Ngày 23/04, vài trường hợp bệnh hô hấp nặng có kết quả XN xác nhận bị nhiễm virus cúm A (H1N1) cũng đã được báo cáo cho PAHO
•
Các phân tích sau đó cho thấy các bệnh nhân nhiễm cùng một chủng virus với 2 trẻ em sông tại California
•
Từ 01 tháng 3 đến 1 thang 4, tổng cộng 1,918 ca nghi ngờ đã được báo cáo, bao gồm 286 ca nhiều khả năng và 97 ca xác nhận
Source: CDC
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Điều tra vụ dịch ở Mexico
MMWR, April 30, 2009 / 58(Dispatch);1-3
•
Ngày 30/04, DGE cho biết tìm thấy 97 bệnh nhân đã xác định bệnh qua XN, bao gồm 7
ca tử vong
•
Ngày 17/03, ca đầu tiên trong số 97 bệnh báo cáo khởi phát triệu chứng (triệu chứng bất
kỳ)

•
Ngày 26/04, ca gần đây nhất báo cáo có triệu chứng khới phát
•
Ngày 29/04, 73 trong số 97 bệnh nhân được báo cáo coa kết quả XN xác nhận
•
Trong số 24 bệnh nhân có ghi nhận thông tin về vùng địa lý và lâm sàng,
•
20 (83%) nhập viện, 3 được khám ở cơ sở khám bệnh ngoại trú, và 1 có bệnh không cần nhập
viện
•
Tuổi bệnh từ 1-59 tuổi, với 79% có tuổi từ 5 dến 59 tuổi; 15 (62 %) bệnh nhân là nữ
•
Các ca bệnh đến từ 4 tiểu bang: Federal District (15), Mexico State (7), Veracruz (1),
Oaxaca (1)
•
Trong số 7 ca tử vong, 6 ở tiểu bang Federal District, và 1 ở bang Oaxaca.
Source: CDC
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Số ca bệnh xác nhận & chết ở Mexico, theo tiểu bang
Source: Secretaria de Salud website (MOH), Mexico
Tổng số ca bệnh đã xác nhận= 443; 16 Chết; 18 Tiểu bang
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)
Số ca bệnh xác nhận tại Canada, theo tiểu bang
Source: Public Health Agency of Canada
Tổng số ca bệnh đã xác nhận= 83; 0 Chết; 6 Tiểu bang
CHOTANI © 2009.
Cúm A(H1N1)

Hiện trạng trên toàn thế giới
•
WHO đã nâng mức cảnh báo lên cấp độ 5, nghĩa là có quần thể bệnh lớn (ví dụ, 25-50 ca kéo dài tử
2-4 tuần lễ), nhưng việc lây truyền tư người sang người còn khu trú.
•
Hệ thống cảnh báo của WHO đã được điều chỉnh lại sau khi dịch cúm gia cầm bắt đầu lan truyền vào năm 2004,
27/04 vừa qua là lần đầu tiên nó được nâng lên trên cấp độ 3, và đến 29/04 là cấp độ 5
•
Cao ủy Y tế của Liên hiệp Châu Âu Androulla Vassiliou đã ra khuyến cáo cho 27 nước thành viên tạm
hoãn những chuyến đi “không thật cần thiết” đến Mỹ và Mexico
CHOTANI © 2009.
Phân bố toàn cầu các ca nhiều khả năng và ca xác
nhận bị
cúm A(H1N1) theo từng nước, tính đến 02/05/2009
Source: ECDC
CHOTANI © 2009.
Phân bố các ca nhiều khả năng và ca xác nhận bị cúm
A(H1N1)
ở các nước thuộc EU & EEA/EFTA, tinh đến 02/05/2009
Source: ECDC
11:00 PM May 2
CHOTANI © 2009.