Phan tich gia tri hien thuc trong doan trich chuyen cu trong phu chua trinh cua pham dinh ho hay nhat

Đề bài: Phân tích giá trị hiện thực trong đoạn trích “Chuyện cũ trong phủ chúa
Trịnh” của Phạm Đình Hổ hay nhất
Bài làm
Là bậc vua chúa đáng lẽ ra phải chăm lo cho đời sống nhân dân nhưng
chúa Trịnh Sâm lại chỉ lo ăn chơi vô độ, không quan tâm đến dân lành. "Chuyện
cũ trong phủ chúa Trịnh" được trích từ tập "Vũ trung tùy bút" của Phạm Đình Hổ
đã tái hiện lại chân thực lối sống xa hoa, trác táng ấy. Đó là cơ sở để tạo nên giá
trị hiện thực của đoạn trích.
Giá trị hiện thực là tồn bộ hiện thực cuộc sống mà tác giả muốn phản ánh
thông qua tác phẩm của mình. Đó là sự tố cáo những thói ăn chơi sa đọa của các
bậc vua chúa, sự cực khổ của dân lành hay những bất công của chế độ xã
hội,...Trong đoạn trích này, giá trị hiện thực được thể hiện qua sự quan sát, miêu
tả chi tiết, chân thực của Phạm Đình Hổ về thói ăn chơi trụy lạc của chúa Trịnh.
Mở đầu đoạn trích, bạn đọc có thể dễ dàng nhận thấy lối sống xa xỉ của Trịnh
Sâm khi chúa xây dựng các đình đài liên miên để phục vụ cho công cuộc ăn chơi
hưởng lạc. Chúa sống trong sự giàu có và sung sướng cịn nhân dân thì phải lao
động cực khổ theo lệnh chúa để xây xong các đình đài. Chỉ vì thú chơi đèn đuốc
mà Trịnh Sâm bóc lột sức lao động của dân lành. Điều đó thật bất nhân. Chúa
Trịnh khơng quan tâm việc triều chính mà chỉ quan tâm đến những trò tiêu khiển
tốn kém, những trò mua vui cho bản thân: "Mỗi tháng ba bốn lần, Vương ra cung
Thụy Liên bên bờ Tây hồ, binh lính dàn hầu vịng quanh bốn mặt hồ, các nội
thần thì đều bịt khăn, mặc áo đàn bà, bày bách hóa chung quanh bờ hồ để bán".
Một cảnh tượng nhốn nháo, nực cười đang hiện lên trước mắt người đọc. Cuộc
vui chơi ấy không chỉ có chúa mà cịn có cả các quan và binh lính. Họ mặc áo
đàn bà để làm trị mua vui cho Trịnh Sâm. Ngồi ra cịn có các nhạc cơng "ngồi
trên gác chng chùa Trần Quốc hay dưới bóng cây bến đá nào đó, hịa vài khúc
1


nhạc" để khơng khí cuộc mua bán trở nên sơi động hơn. Thay vì luyện tập để bảo
vệ chủ quyền thì các binh lính lại được huy động để bảo vệ cho những cuộc chơi

vô bổ, lố lăng của chúa.
Không chỉ có sở thích đèn đuốc, Trịnh Sâm cịn có thú chơi cây cảnh.
Chúa vơ vét, cướp đoạt từ tay nhân dân tất cả loài cây quý hiếm. Chúa ra sức thu
lấy những loài "trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh ở chốn
dân gian". Ngay cả cây đa to "giống như một cây cổ thụ mọc trên đầu non hốc
đá, rễ dài đến vài trượng" chúa cũng cho "một cơ binh mới khiêng nổi, lại bốn
người đi kèm, cầm gươm đánh thanh la đốc thúc quân lính khiêng cho đều tay"
để "từ bên bắc chở qua sơng đem về". Bọn hoạn quan thì mượn gió bẻ măng, ức
hiếp dân lành để phục vụ lợi ích cho bản thân. Chúng dị xem nhà nào có chậu
hoa cây cảnh, chim tốt, khướu hay, thì biên ngay hai chữ "phụng thủ" rồi đêm
đến thì đem lính tới lấy và buộc những người dân vô tội vào tội "đem giấu vật
cung phụng" nhằm lấy tiền của họ. Bọn chúng dùng thủ đoạn để chèn ép và cướp
bóc tài sản của nhân dân ta. Thậm chí chúng "phá nhà hủy tường" để lấy bằng
được hòn đá hay cây cảnh quý về trang trí cho phủ chúa. Cuộc sống của nhân
dân lầm than bao nhiêu thì sự cướp bóc của hoạn quan lại trắng trợn bấy nhiêu.
Trước hành động tàn nhẫn đó, những nạn nhân vơ tội chỉ cịn cách nộp tiền, để
chúng "phá nhà hủy tường" hoặc "phá cây cảnh để tránh khỏi tai vạ". Cũng vì cớ
ấy mà bà cung nhân nhà Phạm Đình Hổ sai người chặt đi hai cây lựu trắng, lựu
đỏ để tránh sự dịm ngó của hoạn quan. Tác giả đã kể thêm câu chuyện có thật ở
gia đình mình để tăng tính thuyết phục cho những hành động bỉ ổi của bọn quan
lại. Lấy được lòng tin tưởng của chúa nên bọn chúng ra sức thực hiện những
hành vi cướp đoạt, vu khống nhân dân. Với lối kể chuyện tự nhiên, sinh động,
Phạm Đình Hổ không chỉ liệt kê chi tiết những việc làm của chúa và bọn hoạn
quan mà còn thể hiện thái độ bất bình của mình trước những hành động đó. Đó là
2


cảm giác "triệu bất tường" khi mỗi đêm nghe thấy "tiếng chim kêu vượn hót
vang khắp bốn bề hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp,vỡ tổ tan đàn".
Trước hiện thực rối ren như vậy thì đó là dự cảm chẳng lành về sự suy tàn của

một triều đại. Vua chúa, quan lại ăn chơi hưởng lạc trên mồ hôi công sức, xương
máu của nhân dân mà khơng chăm lo cho đời sống của họ thì sự suy vong lại
càng đến gần.
Giá trị hiện thực của đoạn trích được Phạm Đình Hổ thể hiện bằng ngịi
bút trung thực và khách quan. Vì lẽ đó mà "Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh" nói
riêng và tập "Vũ trung tùy bút" nói chung đã chiếm được vị trí nhất định trong
lòng bạn đọc.

3