Xây dựng nhà nước pháp quyền vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả theo tư tưởng HCM và vận dụng tư tưởng nó vào việc xây dựng NNPQ XHCN

Chủ đề:
XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VỮNG MẠNH, HOẠT ĐỘNG
CĨ HIỆU LỰC, HIỆU QUẢ THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ
VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO VIỆC XÂY DỰNG
NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CỦA NHÂN DÂN,
DO NHÂN DÂN, VÌ NHÂN DÂN HIỆN NAY.
BÀI LÀM
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập, rèn luyện Đảng Cộng sản Việt
Nam để lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và toàn thể dân tộc Việt Nam. Những thắng lợi vĩ đại, có ý nghĩa lịch sử và thời đại
trong n hững năm qua của Cách mạng Việt Nam không thể tách rời sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời trong quy luật chung của cách mạng vô sản
thế giới; từ phong trào đấu tranh của giai cấp cơng nhân trên tồn thế giới chống lại
giai cấp tư sản; từ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam;
từ những đóng góp quan trọng của nhà Cách mạng Nguyễn Ái Quốc. Người đã góp
phần xác định rõ vị trí, vai trị, mục đích, nội dung, phương thức lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam; khẳng định độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa
xã hội và tính cách mạng triệt để; xác định rõ mối quan hệ gắn bó giữa Đảng với
quần chúng nhân dân có ý nghĩa sống cịn đối với q trình hoạt động của Đảng.
Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân. Vì thế đây là quá trình chúng ta phải xây dựng lý luận, vừ phải “
thi công” trong thực tiển, nên việc kế thừa, vận dụng các tư tưởng trong lịch sử để
khai thác, kế thừa giá trị tích cực cho sự sự phát triển hiện tại là một tất yếu. Mặt
khác, quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa
địi hỏi phải có sự quản lý của Nhà nước với trình độ tương ứng. Xu hướng hồn
cầu hóa, địa phương hóa quan hệ quốc tế cũng đang đặt ra nhiệm vụ không nhỏ đối
với Nhà nước.

1

Ngày nay, trong sự nghiệp đổi mới, cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước
trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, đất nước và nhân dân ta có rất
nhiều thuận lợi nhưng cũng đứng trước khơng ít khó khăn đã đặt ra cho Đảng ta
hàng loạt các vấn đề cần được giải đáp. Từ đó, việc nghiên cứu, vận dụng và phát
triển tư tưởng Hồ Chí minh vào thực tiễn và lý luận đang trở thành nhiệm vụ quan
trọng mà đặc biệt là công tác xây dựng Đảng.
1. Khái quát nhà nước pháp quyền trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền là sự kế thừa truyền thống
văn hóa và những kinh nghiệm xây dựng, quản lý nhà nước là kết quả của sự trải
nghiệm, nghiên cứu, khảo sát nhiều cuộc cách mạng, đồng thời với sự thấm nhuần
và vận dụng sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin về nhà nước kiểu mới
vào điều kiện nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa là người sáng lập, vừa là người
trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng bộ máy nhà nước và hệ thống pháp luật của nước
Việt Nam mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng dùng khái niệm nhà nước pháp
quyền, nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, về
pháp quyền đã được đề cao từ rất sớm, thể hiện rõ nét trong tư tưởng Hồ Chí Minh
về dân chủ, nhà nước, pháp luật và quyền con người. Tư tưởng Hồ Chí Minh được
thể hiện ở những nội dung chính sau:
Một là, nhà nước pháp quyền xuất phát từ yêu cầu dân chủ.
Điều đó có nghĩa là, nguồn gốc sâu xa của quyền lực nhà nước là ở nhân
dân, nhà nước là cơ quan đại diện được nhân dân trao quyền, quyền lực Nhà nước
thuộc về nhân dân, nhân dân trao quyền lực cho Nhà nước qua bầu cử theo ngun
tắc “phổ thơng, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín”. Dân chủ trong tư tưởng Hồ
Chí Minh là dân chủ triệt để, cả trong dân chủ đại diện cũng như dân chủ trực tiếp
đều phải phát huy dân chủ đến cao độ mới tạo nên sức mạnh, sự bền vững cho Nhà
nước. Đó là nền dân chủ đề cao nhân dân, nhân dân là chủ thể, Người nhấn mạnh:
“quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân” và “nước ta phải đi đến dân chủ thực sự”
và “chúng ta phải ra sức thực hiện những cải cách xã hội, để nâng cao đời sống
nhân dân, thực hiện dân chủ thực sự”.

2


Để bảo vệ quyền dân chủ nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập đến
chuyên chính, coi thực hiện chuyên chính để phát huy dân chủ, để giữ vững quyền
làm chủ của nhân dân. Người khẳng định: “Chế độ nào cũng có chun chính. Vấn
đề là ai chun chính với ai?... Như cái hịm đựng của cải thì phải có cái khóa. Nhà
thì phải có cửa. Khóa và cửa cốt đề phòng kẻ gian ăn trộm. Dân chủ là của quý báu
nhất của nhân dân, chuyên chính là cái khóa, cái cửa để đề phịng kẻ phá hoại, nếu
hịm khơng có khóa, nhà khơng có cửa thì sẽ mất cắp hết. Cho nên có cửa phải có
khóa, có nhà phải có cửa. Thế thì dân chủ cũng cần phải có chun chính để giữ
gìn lấy dân chủ” .
Hai là, Nhà nước pháp quyền là nhà nước hợp hiến, hợp pháp.
Nhà nước pháp quyền là nhà nước dân chủ, đồng thời phải là nhà nước hợp
hiến, hợp pháp. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra hai nhiệm vụ trực tiếp có liên quan
đến nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền là nhanh chóng tổ chức tổng tuyển
cử và xây dựng Hiến pháp nhằm xác lập nền tảng dân chủ và tổ chức một nhà nước
kiểu mới hợp hiến, hợp pháp sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành
công.
Ba là, hệ thống pháp luật ở Việt Nam là hệ thống pháp luật dân chủ, tiến bộ.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, pháp luật của Nhà nước ta phải là pháp luật
thật sự dân chủ, bảo vệ quyền dân chủ tự do rộng rãi cho nhân dân lao động. Người
chỉ rõ: “Chúng ta tranh được tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét, thì tự
do, độc lập cũng khơng làm gì. Dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, của độc lập khi mà
dân được ăn no, mặc đủ”. Bản chất dân chủ của pháp luật kiểu mới là hệ thống
pháp luật thể hiện ý chí của giai cấp cơng nhân lãnh đạo cách mạng, bảo vệ quyền
lợi cho hàng chục triệu người lao động.
Bốn là, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là công cụ bảo vệ
và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ và phát huy quyền con người.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt vấn đề và tiếp cận vấn đề quyền con người
không chỉ là quyền tự do cá nhân mà còn là quyền bình đẳng giữa các dân tộc trên
thế giới, độc lập dân tộc và giải phóng con người. Theo người, muốn đem lại hạnh
phúc cho con người, chỉ có thể đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, vì chỉ có xã hội
3


chủ nghĩa mới “đem lại cho mọi người không phân biệt chủng tộc và nguồn gốc sự
tự do, bình đẳng, bác ái, đoàn kết, ấm no trên quả đất, việc làm cho mọi người và
vì mọi người, niềm vui, hịa bình, hạnh phúc”.
Những nội dung chính của tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền
có ý nghĩa hết sức to lớn trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do
dân, vì dân. Tư tưởng Hồ Chí Minh đã thể hiện rất rõ và đề cao yêu cầu dân chủ
triệt để trong xây dựng nhà nước pháp quyền. Đây là tư tưởng rất quan trọng,
khẳng định bản chất nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, là đỉnh cao của nền dân chủ, vì
nó thừa nhận quyền tự do bình đẳng của cơng dân, thừa nhận nhân dân là chủ thể
quyền lực. Vì vậy, để củng cố, mở rộng dân chủ, có dân chủ triệt để cần phải xây
dựng, củng cố, hoàn thiện, đổi mới nội dung phương thức hoạt động của Nhà nước.
Xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là điều kiện bảo đảm
và mở rộng quyền dân chủ thực sự, dân chủ rộng rãi cho nhân dân lao động. Mặt
khác, để xây dựng hoàn thiện nhà nước pháp quyền phải coi trọng việc xây dựng,
hoàn thiện hệ thống pháp luật. Hệ thống pháp luật đó phải thể hiện quyền làm chủ
của nhân dân và thể chế hóa thành các quy định mang tính pháp quyền, thành
nguyên tắc tổ chức và vận hành của Nhà nước, cũng như các thiết chế chính trị
khác, tạo nên chế độ dân chủ. Đồng thời, chính xây dựng, hoàn thiện hệ thống
pháp luật đồng bộ, chặt chẽ sẽ là cơ sở pháp lý xác lập nền tảng dân chủ, là điều
kiện bảo đảm cho việc xây dựng nhà nước pháp quyền, phát huy quyền làm chủ
của nhân dân, bảo vệ và phát huy quyền con người.
Kế thừa và phát huy những tư tưởng tiến bộ về nhà nước pháp quyền của
nhân loại, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền xã hội chủ

nghĩa, Đảng, Nhà nước ta đã vận dụng và phát triển tư tưởng đó trong việc xây
dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân,
vì nhân dân.
Từ thực tiễn cho thấy, cho đến trước những năm đổi mới, Đảng ta chưa
dùng khái niệm nhà nước pháp quyền, mặc dù trong Hiến pháp 1946, 1959, 1980
đã thể hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong xây dựng pháp luật và tổ
chức hoạt động của bộ máy nhà nước. Tại Hội nghị giữa nhiệm kỳ khóa VII
4


(tháng 01-1994), Đảng ta đã dùng khái niệm nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa. Trong nội dung phần hai về những nhiệm vụ chủ yếu trong thời gian tới đã
nêu nhiệm vụ thứ 7: “Xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân”.
Cùng với quá trình đẩy mạnh đổi mới, mở cửa, hội nhập, nhất là từ năm 2006 đến
nay, nhận thức của Đảng ta về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ngày càng
được bổ sung và có những bước phát triển quan trọng. Từ thực tiễn đổi mới, Đại
hội VIII đến Đại hội XII của Đảng đã tiếp tục làm rõ và khẳng định quan điểm
này. Đại hội X (năm 2006) của Đảng ta xác định: “Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân” do Đảng Cộng sản lãnh đạo là
một trong 8 thành tố, 8 đặc trưng chủ yếu của xã hội xã hội chủ nghĩa mà Đảng
lãnh đạo nhân dân ta xây dựng. Tư tưởng này được tiếp tục khẳng định trong
Cương lĩnh bổ sung, phát triển năm 2011 do Đại hội XI của Đảng thông qua và
được thể hiện trong Hiến pháp 2013. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XII tiếp tục nêu rõ: “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân cơng, phối
hợp, kiểm sốt giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập
pháp, hành pháp, tư pháp”. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vừa tiếp thu
thành tựu của nhân loại về nhà nước pháp quyền, vừa thể hiện bản sắc, đặc điểm
riêng của Việt Nam. Điều này đã “khắc phục được quan niệm đơn giản, ấu trĩ khi
“đồng nhất nhà nước pháp quyền với nhà nước tư sản”. Nhà nước quản lý xã hội
bằng pháp luật, mọi cơ quan, tổ chức, cán bộ, cơng chức, mọi cơng dân có nghĩa

vụ chấp hành hiến pháp và pháp luật.
2. Xây dựng nhà nước pháp quyền vững mạnh, hoạt động có hiệu lực,
hiệu quả
2.1. Nhà nước vững mạnh phải là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định một trong sáu nhiệm vụ cấp bách là phải
có một Hiến pháp dân chủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đề nghị “ Chính phủ tổ chức
càng sớm càng hay” cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ thơng đầu phiếu để sớm
có Quốc hội và Nhà nước hợp hiến do nhân dân bầu ra. Ngày 17/9/1945, Chủ tịch
Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh về thể lệ Tổng tuyển cử; ngày 20/9/1945, Chủ tịch Hồ
Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Ban dự thảo Hiến pháp do Chủ tịch Hồ Chí Minh
5


làm Trưởng ban. Ngày 06/01/1946, cuộc Tổng tuyển cử đã thành cơng có 333 đại
biểu Quốc hội khóa I của nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa đã trúng cử. Tháng 3
năm 1946, Chính phủ họp hiến đầu tiên đã được Quốc hội cử ra, do Chủ tịch Hồ
Chí Minh là Chủ tịch. Đây là cơ sở pháp lý, hợp hiến buộc các lực lượng Đồng
minh phải thương thảo với Chính phủ do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu.
Để xây dựng Nhà nước hợp hiến, hợp pháp, một nhà nước pháp quyền vững
mạnh, Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng vai trò pháp luật trong quản lý điều hành
Nhà nước và xã hội. Quan điểm này của Chủ tịch Hồ Chí Minh sớm được thể hiện
trong bản Yêu sách 8 điểm của nhân dân An Nam, yêu cầu Chính phủ Pháp và
chính quyền thuộc địa phải ban hành Hiến pháp, bãi bỏ chế độ cai trị bằng các sắc
lệnh, thay thế vào đó bằng các đạo luật.
Tuy nhiên, muốn Hiến pháp, pháp luật đi vào cuộc sống cần phải xây dựng
cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện việc tuyên truyền trong quần chúng nhân
dân để công dân sống và làm theo Hiến pháp và pháp luật. Cán bộ, công chức Nhà
nước không ngừng học tập, nâng cao trình độ năng lực cơng tác, am hiểu pháp luật,
liêm khiết, thực hiện nghiêm minh đạo đức công vụ và đạo đức công dân.
Nhà nước pháp quyền trong tư tưởng Hồ Chí Minh là nhà nước phải có sự

kết hợp giữa vai trò của đạo đức và vai trò của pháp luật. Đây là nét đặc sắc sáng
tạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các quan điểm về xây dựng nhà nước. Với trí
tuệ và kinh nghiệm của một chính trị gia uyên bác. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chắc
lọc, kề thừa, phát triển các quan điểm nêu trên và kết hợp khéo léo của đạo đức và
vai trị của pháp luật. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh pháp luật là hình thức, biện pháp
khẳng định chuẩn mực, giá trị của đạo đức, chuẩn mực đạo đức càng cao thì vai trị
pháp luật càng quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nâng đạo đức con người thành
đạo đức cách mạng. Từ phạm trù trung hiếu, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khái quát,
bổ sung thành trung với nước, hiếu vời dân, liêm chính cũng được Chủ tịch Hồ Chí
Minh coi tiêu chuẩn của cán bộ, cơng chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi những kẻ
bắt liêm là phạm tội như là phản quốc và đòi hỏi phải trị nghiêm trị theo pháp luật.
Phải kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực.
2.2. Xây dựng bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước
6


Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh sự trong sạch vững mạnh của Nhà nước được
thể hiện bằng công chức trong bộ máy Nhà nước thực sự liêm khiết. Chủ tịch Hồ
Chí Minh yêu cầu cần xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức có phẩm chất đạo đức
và tinh thơng chun mơn, nghiệp vụ, có tinh thần “dĩ cơng vi thượng” là những
người thực sự là “công bộc của dân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã định hướng về việc
thi tuyển, bổ nhiệm vào các bậc, ngạch công chức theo các tiêu chuẩn hiện đại với
những yêu cầu khá toàn diện về kiến thức chính trị, kinh tế, pháp luật... Cùng với
đưa ra các tiêu chí đạo đức cơng vụ và các phương pháp đào tạo đội ngũ công chức
mới, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu kiên quyết chống tệ quan liêu, tham ơ, lãng
phí, chống tư tưởng cá nhân chủ nghĩa... trong đội ngũ cán bộ, công chức ai mắc
phải là tội với nhân dân, với Chính phủ, tội nặng như mật thám, Việt gian. Chủ tịch
Hồ Chí Minh yêu cầu đội ngũ cán bộ, công chức phải nâng cao năng lực công tác,
đồng thời phải tu dưỡng đạo đức cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư, phải có tinh
thần “ phụng cơng thủ pháp” ( làm việc phải đúng pháp luật); phải nhận thức rõ

chúng ta làm cách mạng là để chống lại tình trạng bất cơng, bất bình đẳng, vì vậy
thẳng tay trừng trị những kẻ bắt liêm.
3. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân hiện nay.
3.1. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân
Hiện nay, đất nước ta đang đẩy mạnh thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại
hóa. Sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước đỏi hỏi bộ máy nhà nước phải tiếp tục
được hoàn thiện theo hướng tinh gọn và hiệu quả. Bên cạnh kết quả đạt được là
việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa có nhiều tiến bộ, hoạt động
hiệu lực và hiệu quả hơn; tổ chức bộ máy lập pháp, hành pháp và tư pháp tiếp tục
được hoàn thiện, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhận định về
hạn chế của việc xây dựng bộ máy nhà nước “Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa có mặt chưa đáp ứng tốt yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và quản lý
đất nước trong tình hình mới”. Điều này được thể hiện trên các vấn đề đổi mới
đồng bộ, phù hợp giữa kinh tế với chính trị, văn hóa, xã hội, giữa đổi mới kinh tế
7


với đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước; cơ chế kiểm sốt quyền
lực; vai trị giám sát của nhân dân; hệ thống pháp luật và việc chấp hành pháp luật;
cải cách hành chính, cải cách tư pháp; tổ chức và hoạt động của chính quyền địa
phương; số lượng, chất lượng cán bộ cấp xã và đội ngũ viên chức trong các đơn vị
sự nghiệp công.
- Nắm vững mục tiêu là tôn trọng, bảo vệ, phát huy quyền làm chủ của nhân
dân, tất cả vì độc lập dân tộc, dân chủ, tự do, hạnh phúc của nhân dân. Lựa chọn ra
và thực thi những cơ chế, hình thức dân chủ hữu hiệu để nhân dân quyết định
những công việc trọng đại của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn
đã chỉ rõ, chừng nào và khi nào Nhà nước chưa tạo đủ điều kiện để nhân dân thực
hiện phát huy quyền làm chủ của mình ở cơ sở, hoặc để xảy ra dân chủ cực đoan,

dân chủ quá trớn, gây trở ngại cho hoạt động điều hành và quản lý của bộ máy
chính quyền cơ sở, thì chừng đó quyền lực Nhà nước ở địa phương bị suy giảm,
cản trở việc thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Nhất là khi các thế lực thù địch
đang lợi dụng chiêu bài “dân chủ” và “nhân quyền” cũng như các thủ đoạn khác để
vu cáo, xuyên tạc chế độ dân chủ, chống phá cách mạng nước ta. Vì vậy, phải nâng
cao dân trí, động viên, giáo dục và tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân sử dụng
quyền làm chủ, quyền lực của mình tham gia vào quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
- Xây dựng nhà nước luôn đi đôi khắc phục được những căn bệnh cố hữu của
các nhà nước kiểu cũ. Tuyệt đối không mơ hồ trước những luận điệu xuyên tạc của
các thế lực thù địch đối với các giá trị văn hóa dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đồng thời,
kiên quyết chống luận điệu xuyên tạc, mị dân, núp dưới chiêu bài “tự do”, “dân
chủ”, “nhân quyền” tư sản để xuyên tạc những giá trị dân chủ xã hội chủ nghĩa mà
Đảng và nhân dân ta đã xây dựng, vun đắp trong cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài,
gian khổ giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
- Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức. Theo Hồ Chí
Minh, để xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, hiệu quả phải kết hợp chặt chẽ
giữa “đức trị” và “pháp trị”, kết hợp giữa “xây” và “chống”, không được coi nhẹ mặt
nào. Xây là ra sức giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao đạo đức cách mạng cho nhân dân,
trước hết là cán bộ, công chức, đảng viên, những người có chức, có quyền, đi đơi với
8


việc chống chủ nghĩa cá nhân, dùng pháp luật nghiêm trị những kẻ vi phạm pháp
luật và thối hóa đạo đức, làm hại dân, hại nước. Cán bộ các cấp trong bộ máy công
quyền nhà nước từ Trung ương đến cơ sở phải thực sự gần dân, biết lắng nghe ý
kiến, nguyện vọng của nhân dân, làm việc gì cũng phải bàn bạc kỹ và học hỏi kinh
nghiệm của nhân dân, thực sự yêu dân, kính dân, tin cậy và trọng dân.
- Ln đề phịng và chủ động khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của
Nhà nước, kiên quyết chống ba thứ giặc nội xâm là tham ô, lãng phí, quan liêu.
Theo Hồ Chí Minh, sức mạnh, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước phụ

thuộc vào tính nghiêm minh của việc thi hành pháp luật và sự trong sạch, gương
mẫu về đạo đức của những người cầm quyền. Vì vậy, phải ln nêu cao cảnh giác
với những biểu hiện tha hóa, biến chất của đội ngũ cán bộ, công chức, giữ cho Nhà
nước luôn trong sạch, vững mạnh.
- Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức
trong các cơ quan quyền lực của Nhà nước về phẩm chất chính trị, đạo đức, phong
cách, năng lực lãnh đạo, quản lý để họ thực sự là “người đầy tớ thật trung thành
của nhân dân”, tồn tâm, tồn ý phục vụ lợi ích của nhân dân. Cùng với nâng cao
bản lĩnh chính trị, giáo dục đạo đức cách mạng, phải đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
cơng chức nhà nước có đủ tri thức về chính trị học, xã hội học, về hệ thống chính
trị, pháp luật, quản lý hành chính nhà nước, về tổ chức lao động khoa học và tâm lý
quản lý, v.v.
- Tăng cường vai trò lãnh đạo và đổi mới phương thức cầm quyền, lãnh đạo
của Đảng đối với Nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân, đáp ứng đòi hỏi
của sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa thời kỳ mới.
Bởi, thực tiễn đã chỉ rõ: sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội là nhân
tố quyết định để bảo đảm Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà
nước của dân, do dân, vì dân, bảo đảm cho hệ thống chính trị có đủ khả năng đưa
đất nước ta từng bước vượt qua nguy cơ, thách thức, vững vàng đi theo con đường
cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân
và vì dân vẫn mãi có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn sâu sắc. Ngày nay, trước yêu
9


cầu của sự nghiệp đổi mới và hội nhập, Đảng ta tiếp tục kế thừa tư tưởng của
Người để xây dựng Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân
dân là điều vơ cùng cần thiết và đúng đắn.
3.2. Một số nhiệm vụ định hướng, nhiệm vụ chủ yếu
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh một số định

hướng, nhiệm vụ chủ yếu sau:
- Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Việt nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân do Đảng lãnh đạo là nhiệm vụ
trọng tâm của đổi mới hệ thống.
- Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, bảo đảm Quốc hội
thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao
nhất
- Xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ nhân dân, dân chủ pháp
quyền, chuyên nghiệp, hiện đại trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch
- Tiếp tục hồn thiện chính quyền địa phương phù hợp với đạc điểm ở nông
thôn, đô thị, hải đảo... theo luật định; thực hiện và tổng kết việc thí điểm chinh
quyền đô thị nhằm xây dựng và vận hành các mơ hình quản trị chính quyền đơ thị
theo định hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
- Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức có đủ phẩm chất, năng lực
phục vụ nhân dân và phát triển của đất nước.
- Gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật.
Tóm lại: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền là hệ
thống các cơng trình góp phần khẳng định Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền
móng cho tư tưởng nhà nước pháp quyền Việt nam và xác lập các yếu tố cấu thành
tư tưởng nhà nước pháp quyền. Đó là tư tưởng về vị trí, vai trò của Hiến pháp và
pháp luật; về độc lập dân tộc, dân chủ, dân quyền; về cách thức tổ chức của quyền
lực nhà nước, việc vận dụng nhà nước pháp quyền trong tư tưởng Hồ Chí Minh với
lĩnh vực tổ chức nhà nước, xây dựng pháp luật, thiết lập chủ quyền cho nhân dân...

10


Bên cạnh đó, hiện nay, việc xây dựng Nhà nước vẫn chưa theo kịp yêu cầu
phát triển kinh tế và quản lý đất nước, với những biểu hiện như: Chất lượng đội
ngũ cán bộ, công chức chưa thực sự đáp ứng yêu cầu thực tiễn cả về năng lực

chuyên môn và phẩm chất đạo đức; năng lực xây dựng thể chế, quản lý, điều hành,
tổ chức thực thi pháp luật cịn yếu; việc cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành
chính, việc cải cách tư pháp cịn chậm, chưa đạt hiệu quả; tình trạng quan liêu,
tham nhũng, lãng phí vẫn cịn nghiêm trọng...
Để góp phần giải quyết tình trạng trên, một trong những biện pháp quan
trọng trước hết là phải quán triệt và vận dụng sâu sắc hơn nữa những quan điểm
của Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân. Đó vẫn sẽ là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam soi đường cho công cuộc
xây dựng nhà nước ở Việt Nam hiện nay.
Mặc dù Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa, nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh về
xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân vẫn cịn ngun giá trị,
tiếp tục soi sáng và tiếp sức cho quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước ta trong
tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nhằm đáp ứng yêu cầu
phát triển toàn diện, bền vững của đất nước trong thời kỳ mới.

11