Thập Tam Lăng (Trung Quốc): Di sản văn hóa thế giới ppt

Thập Tam Lăng (Trung
Quốc): Di sản văn hóa thế
giới

Th
ập Tam Lăng triều đại Nh
à Minh n
ằm
trên núi Yên Sơn vùng ngoại ô tây bắc Bắc
Kinh, đây là nơi mai táng 13 vị hoàng đ
ế, 23
hoàng hậu, 1 quý phi và 10 hoàng phi. Mư
ời
ba ngôi lăng mộ màu vàng chói l
ọi nằm giữa
núi non, các kiến trúc lăng tẩm hòa nh
ập với
phong cảnh thiên nhiên là nét điển hình của
kiến trúc lăng tẩm của đế vương Trung Quốc. Khu lăng mộ này đã được UNESCO
đưa vào danh mục di sản thế giới.

Triều đại Nhà Minh do Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương sáng lập, ông lên ngôi
năm 1368, lăng mộ của ông là Minh Hiếu lăng, xây dựng tại Nam Kinh, không
nằm trong Thập Tam Lăng. Người khởi đầu xây dựng Thập Tam Lăng là Minh
Thành Tổ Chu Đệ, vua thứ ba của triều Minh. Ông bắt đầu xây dựng lăng mộ cho
mình lớn nhất tại đây từ năm 1409 gọi là Trường Lăng, các đời vua kế tiếp cũng
đều xây lăng mộ cho đến 1644, cả khu rộng trên 40 km2 với tường thành bao bọc
dài 40 km. Mỗi lăng mộ tọa lạc trên một gò cao và nối với lăng mộ khác bằng lối
đi gọi là “thần đạo”. Hai bên thần đạo có hai hàng tượng lính gác, lạc đà, voi, và
quái thú bằng đá để canh giữ lăng. Cổng đá v
ào lăng xây năm 1540, cao 14 mét, và
rộng 19 mét.
Kiến trúc của Trường Lăng mô phỏng theo kết cấu của Cố Cung, tường đỏ ngói
vàng, lầu điện xen kẽ nhau, đã thể hiện được địa vị tôn quý của Chu Đệ và khí thế
to tát của nhà vua trong thiên hạ. Ân Điện là kiến trúc chính trong lăng viên, khi
hoàng gia tế tổ, mọi hoạt động cúng tế đều được tổ chức trong ngôi điện lớn này.
Điện lớn kết cấu bằng gỗ, gồm 60 cột gỗ lim cao 12 mét, đường kính 1 mét. Loại
g
ỗ n
ày quý hi
ếm, rắn chắc, không dễ mục nát v
à còn có mùi th
ơm k
ỳ lạ. Những gỗ
lim này được đưa từ vùng rừng sâu của Vân Nam và Tứ Xuyên lên. Sau khi chặt
đẵn xong, phải đợi đến mùa lũ mới đưa gỗ trôi theo dòng nư
ớc ra khỏi rừng, rồi kết
thành bè theo sông đưa tới Bắc Kinh. Vận chuyển trên đường bộ lại phải đợi tới
mùa đông, cứ cách một quãng lại đào một cái giếng, lấy nước đổ lên mặt đất cho
đóng băng, rồi dùng sức người kéo lê về Bắc Kinh. Vận chuyển được cac cột gỗ
như thế phải mất từ 3 đến 4 năm, dân công lên tới 20 nghìn người, nhân lực, vật

lực, tài lực là vô cùng tốn kém. Phía sau Ân Điện có một kiến trúc hình vuông
vươn cao sừng sững được gọi là Minh Lâu, đây là vật kiến trúc tiêu biểu của lăng
mộ đế vương triều Minh, bên trong đặt bia mộ của mộ chủ, từ đây vươn thành dãy
tường vây hình tròn vây quanh ụ đất, ụ đất hình tròn này được gọi là Bảo Đỉnh,
phía dưới là hầm mộ có đặt quan tài của vua và hoàng hậu. Thập kỷ 50 của thế kỷ
trước, các nhà khảo cổ đã có kế hoạch khai quật hầm mộ Trường Lăng, nhưng lại
không sao tìm được lối vào. Sau, qua điều tra tính toán, họ mới quyết định tiến
hành khai quật thử một ngôi lăng mộ khác trong Thập Tam Lăng, để tránh gây tác
hại đối với Trường Lăng. Định Lăng là ngôi lăng mộ lớn thứ ba trong quần thể
lăng tẩm này, đây là nơi mai táng vua Minh Thần Tông Chu Dực Quân, nien hiệu
Vạn Lịch và hai vị hoàng hậu của ông, hình thức kiến trúc của nó rất giống Trư
ờng
Lăng, nên các nhà khảo cổ mới chọn nó để khai quật thử. Ban đầu, người ta không
tài nào tìm được lối vào hầm mộ, cho mãi tới khi tình cờ may mắn tìm thấy một
tấm bia đá nhỏ huyền bí, thì mới phát hiện đây chính là chiếc chìa khóa của hầm
mộ, bên trên khắc rõ vị trí của cánh cửa đi vào hầm mộ Định Lăng. Căn cứ theo
tấm bia này, các nhà khảo cổ đã thuận lợi tiến vào tòa cung điện trong lòng đất
này. Thông thường, cửa vào hầm mộ là hoàn toàn bí mật, tại sao ở đây lại có bản
đồ ? Lý do vì vua Vạn Lịch năm 22 tuổi bắt đầu xây dựng Định Lăng, mất 6 năm,
tức khi nhà vua 28 tuổi mới hoàn thành. Nhưng nhà vua băng vào lúc 58 tuổi. Thế
có nghĩa là ngôi lăng mộ này bị phong kín trong suốt 30 năm, nên để đề phòng
quên m
ất lối v
ào, ngư
ời ta

ph
ải l
àm b
ản đồ chỉ dẫn cửa v

ào, và sau khi mai táng,
không rõ vì lý do gì người ta không hủy nó đi.
Hầm mộ Định Lăng nằm sâu dưới lòng đất 27 mét, gồm 5 ngôi điện lớn: Trước,
giữa, sau và hai bên phải trái, toàn bộ đều xây bằng đá. Trong gian điện giữa có ba
ngôi bảo tọa bằng Hán Bạch Ngọc, phía trước đặt một vại sứ to trong đựng dầu
thơm, được gọi là Trường Minh Đăng. Còn ngôi điện sau là ph
ần chủ yếu của hầm
mộ, trong đặt áo quan của vua Vạn Lịch và hai vị hoàng hậu. Hầm mộ Định Lăng
có hơn 3.000 văn vật như: đồ thêu, trang phục và đồ trang sức, ngo
ài ra còn có khá
nhiều đồ vàng, ngọc và đồ sứ rất quý hiếm.