Hội chứng tôm chết sớm (EMS) không gây hại cho con người doc

Hội chứng tôm chết sớm
(EMS) không gây hại cho
con người


“Hội chứng tôm chết sớm (EMS) không gây hại cho con người” Đây là khẳng
định của Tiến sỹ Donald Lightner, nhà nghiên cứu bệnh học của Trường Đại
học Arizona (Mỹ) và nhóm nghiên nghiên cứu của ông sau khi tìm ra được
nguyên nhân gây Hội chứng tôm chết sớm (EMS) hay Hội chứng hoại tử gan
tụy cấp tính (AHPNS).
1. Nỗi lo về EMS
- EMS/AHPNS xuất hiện lần đầu tiên ở Trung Quốc năm 2009. Ban đầu hầu
hết nông dân đều phớt lờ. Nhưng năm 2011, sự bùng phát bệnh trở nên
nghiêm trọng, đặc biệt tại các trang trại có lịch sử nuôi hơn 5 năm và khu vực
gần biển sử dụng nguồn nước rất mặn. Nuôi tôm ở Hải Nam, Quảng Đông,
Phúc Kiến và Quảng Tây bị thiệt hại hơn 80% trong nửa đầu năm 2011.
- Ở Malaysia, bệnh EMS được báo cáo đầu tiên vào giữa năm 2010 ở các
bang bờ đông Pahang và Johor. Dịch bệnh EMS bùng phát dẫn đến sự sụt
giảm sản lượng tôm thẻ từ 70.000 tấn năm 2010 xuống chỉ còn 40.000 tấn
năm 2011.
- Tại Việt Nam, bệnh được theo dõi từ năm 2010, nhưng sự tàn phá lan rộng
nhất do bệnh EMS được báo cáo kể từ tháng 3/2011 ở khu vực ĐBSCL. EMS
tác động đến các khu vực sản xuất tôm chủ lực của khu vực này như: Tiền
Giang, Bến Tre, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau với tổng diện
tích thiệt hại khoảng 98.000 ha.
- Còn tại Thái Lan, ngành nuôi tôm nước này cũng bắt đầu phải chịu đựng
ảnh hưởng của EMS từ năm 2012. Đến nay, hầu hết các trang trại trong vùng

nuôi tôm rộng lớn ở miền đông Thái Lan đều bị thiệt hại do ảnh hưởng của
EMS. Trong cuối năm 2012 và đầu năm 2013, đỉnh điểm có đến 80 – 90%
diện tích ao nuôi ở khu vực này phải ngừng sản xuất.
2. Hội chứng tôm chết sớm không gây hại cho người
- Nhóm nghiên cứu do Tiến Sỹ Donald Lighter dẫn đầu cho biết, thủ phạm
gây ra EMS là do một chủng của loại vi khuẩn thường được tìm thấy trong
vùng nước lợ ven biển trên toàn cầu, vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus.
Nhóm nghiên cứu khẳng định, EMS/AHPNS không ảnh hưởng đến sức khỏe
con người. Một số chủng hiếm hoi của V. parahaemolyticus là nguyên nhân
gây bệnh đường tiêu hóa ở người thông qua việc tiêu thụ tôm và hàu sống
hoặc chưa được nấu chín, nhưng chỉ có dòng mang hai gen chuyên biệt mới
gây bệnh cho người. Tuy nhiên, chỉ có 1 – 2% của chủng V.
parahaemolyticus hoang dã trên toàn thế giới có hai gen chuyên biệt này.
- Lightner khẳng định: “Chủng V. parahaemolyticus mà chúng tôi tách biệt
dường như không có các gen có đặc tính độc hại để lây nhiễm cho con
người”. “Không có bất kỳ báo cáo của bệnh nhân nào có liên quan đến EMS.
Và những phát hiện mới này sẽ có xu hướng xác nhận rằng, tôm nhiễm EMS
không gây hại đến sức khỏe người dân”, Iddya Karunasagar – chuyên gia về
an toàn hải sản tại FAO nhận định.
3. Khẳng định tôm đông lạnh an toàn cho EMS
- EMS ảnh hưởng đến 2 loài tôm nuôi phổ biến trên thế giới là tôm sú
Penaeus monodon và tôm thẻ chân trắng P. vannamei. Các dấu hiệu lâm sàng
của bệnh bao gồm: hôn mê, tăng trưởng chậm, dạ dày trống rỗng, ruột giữa và
gan tụy xanh xao, co lại, có những vết hơi trắng và đen. Bệnh xuất hiện trong
vòng 20 – 30 ngày sau khi thả giống, tỷ lệ chết có thể lên đến 100% ở các ao
bị nhiễm bệnh nặng.
- Cho đến nay, đã có 4 quốc gia chính thức báo cáo EMS là Trung Quốc,
Malaysia, Thái Lan và Việt Nam. Tuy nhiên, bất cứ nơi nào nuôi tôm sú và
tôm thẻ chân trắng đều có nguy cơ tiềm tàng EMS. Điều này bao gồm hầu hết
các nước ở châu Á và phần lớn ở châu Mỹ La tinh, nơi nuôi tôm rất quan

trọng, cũng như các nước châu Phi khác như: Madagascar, Ai Cập,
Mozambique và Tanzania.
- Hiện, có một số nước đã thực hiện chính sách hạn chế nhập khẩu tôm đông
lạnh hoặc các sản phẩm tôm khác từ các nước bị ảnh hưởng nặng nề bởi
EMS. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của Donald Lightner khẳng định, các sản
phẩm tôm đông lạnh tương đối an toàn và chưa có cơ sở khoa học khẳng định
chúng là nguồn lan truyền bệnh EMS bởi nhóm của ông cũng đã có nhiều
nghiên cứu về mức độ lan truyền bệnh EMS bằng cách sử dụng mô tôm đông
lạnh nhưng không thành công.