Tự học – một bí quyết học tiếng anh rất hiệu quả docx

Tự học – một bí quyết học
tiếng anh rất hiệu quả

Dù bạn học Đông học Tây, học chỗ này chỗ khác, thì việc tự học là
một bí quyết học tiếng Anh rât hữu ích cho bạn. Dưới đây là những
chia sẻ nhỏ để bạn có thể tìm ra cho mình một phương pháp tự học
tốt nhất

1. Cái nhìn từ thực tế và kinh nghiệm
Bạn bận bịu ư? Bạn thiếu thời gian ư? Bạn phải chạy hết “lò” này đến
“lò” kia? Hay bạn phải dự những lớp học phụ đạo? Chúng ta có thể ngồi
nghĩ ra hàng đống lí do để giải thích cho sự tồn tại của dăm ba con nhền
nhện ngay trong cái góc học tập nhỏ xinh nằm đối diện với chiếc giường
ngủ hàng ngày. Rất nhiều học sinh thời nay không có thời gian để học,
chỉ vì họ quá bận học. Nghe thật khôi hài phải không? Tuy nhiên, đáng
buồn thay, đó lại là sự thật. Bởi vì đối với họ không tồn tại khái niệm tự
học.
Chúng ta đưa quá nhiều thứ vào trong bộ não từ các bài giảng trên lớp
cũng như tại lớp học thêm. Chúng ta nghĩ rằng đổ đầy dầu thô vào bình
xăng là có thể chạy được xe gắn máy. Chúng ta tưởng cứ tống đẫy hồ
vào bụng là sẽ làm nên một thân thể khỏe mạnh, cường tráng. Thực tế
không phải như vậy. Con chữ cái nghĩa bạn học trên lớp mới chỉ ở dạng
“chưa tinh chế”, tức là dù đã được giáo viên biên soạn kĩ lưỡng, nó vẫn
cần phải “xào” lại để thực sự trở thành của bạn. Đáng tiếc thay, hàng
ngày, chúng ta đang cố “ăn sống nuốt tươi” tri thức bằng cách nạp nó
vào thật nhiều. Và ở đây, cái qui luật bất biến của hệ tiêu hóa vẫn khẳng
định được tính đúng đắn của nó - cái gì càng sống sượng thì càng dễ bị
đào thải.
Sự thực là, có rất nhiều cô cậu tân sinh viên bị choáng váng thật sự khi
bắt đầu bước chân vào giảng đường Đại học, nơi mà hai chữ “tự học”
được đặt ở vị trí rất cao. Mặc dù ở Việt Nam thì cao lắm cũng chỉ bằng

nửa cái chân ghế đẩu là cùng, nhưng đối với họ, đó đã tưởng như một cú
sốc ghê gớm lắm. Môi trường mới, phương pháp dạy mới, chỉ có cách
học thì “em vẫn cứ ngoan như ngày nào”. Vâng, sáng sớm bảnh mắt ra
đã hùng hục ghi ghi chép chép, rồi thầy cho gì thì nhặt lấy, hệt như mấy
chú Tiểu Ngộ Không trong rạp xiếc, hay dăm ông thực khách sang trọng
chỉ biết ăn nhà hàng. Cái thói quen cố hữu ấy từ muôn thủa đã ăn sâu
vào trong tiềm thức của các cô cậu cử nhà ta rồi. “Học phải ghi, thi phải
thuộc” – ngày nào lên lớp không viết độ dăm ba mặt giấy phê đúp thì
ngày ấy như chưa học gì. Ôi, cái quan niệm mới đáng buồn làm sao! Tôi
đã từng biết có người ngày nào cũng lên lớp, vở văn học rặt chỉ toàn chữ
là chữ, từ đầu đến cuối không sót một bài nào, nhìn phát ngốn. Nhưng
hỏi tới thì viết một đoạn văn cũng không nên hồn, câu cú lủng cà lủng
củng, ý tưởng thì lộn xộn, rồi trích dẫn sai lung tung. Cả các sinh viên
của chúng ta nữa. Ngày ngày cắm đầu cắm cổ nhịn đói lên giảng đường
cốt sao cho thật sớm, đặt mục tiêu phải viết hết đống mực Tàu trong cái
quản bút to đùng, rồi đến khi động vào kiến thức thì vẫn cứ lơ ma lơ mơ,
láng máng, léng phéng, lùng phùng, cái gì cũng “như quen mà như lạ”,
thật đáng thất vọng thay!
Có một đặc điểm chung đối với tất cả những học sinh, sinh viên kể trên
là: Họ giành quá ít thời gian để tự học. Và điều này đã ảnh hưởng lớn
đến họ. Ra ngoài đời, họ thường loay hoay, bỡ ngỡ, phản ứng chậm
trước những thay đổi và biến động của cuộc sống. Trong công việc, họ
hay gặp nhiều khó khăn, lo nghĩ, thiếu tính tự xoay sở, và hành động
không độc lập, quyết đoán, đôi khi dựa dẫm nhiều vào người khác. Bởi
vì khi học để làm người, họ đã bỏ qua cái cơ hội để được rèn luyện tính
chủ động, độc lập. Và họ đã mất rất nhiều, dù công sức học tập bỏ ra
không phải là nhỏ.
Bản thân tôi là một kẻ hầu như không đi học thêm trong suốt quãng thời
gian là học sinh phổ thông. Chỉ khi lên đại học, do vốn tiếng Anh quá
đuội và sau khi tự học thất bại, tôi mới tìm đến một trung tâm tiếng Anh

để luyện tập. Phần lớn thời gian học ngoài giờ trên lớp tôi đều dành để
tự trau dồi. Và tôi thấy được vai trò vô cùng quan trọng của việc tự học.
Nó đã giúp ích cho tôi, và tạo cho tôi nhiều đức tính tốt trong tư duy, suy
nghĩ. Và chính cái thói quen ấy đã ít nhất vài lần giúp tôi trong học tập.
Hồi cuối năm lớp 12, với vốn kiến thức rỗng như cái rá thủng, tôi phải
bắt tay vào tự học môn Lý (toàn bộ chương trình 12), và Hóa (bắt từ lớp
10). Ở thời điểm đó, một chữ bẻ đôi tôi cũng chịu. Không thầy (vì lúc đó
chẳng ai có hơi đâu mà dạy một thằng mù chữ), không bạn (vì lúc đó
chẳng ai có hơi đâu mà học cùng một thằng mù chữ), tôi phải tự đào tạo
mình. Thời gian từ lúc bắt đầu học đến lúc thi chưa đầy 3 tháng. Một
mình tự thiết kế lịch học, tự lập kế hoạch, tự đặt chương trình, tự nhồi
nhét, tự đọc hiểu, tự lăn lộn, tự dày vò, bằng tất cả kinh nghiệm vốn có,
trong suốt gần 90 ngày, cuối cùng trước khi thi tôi cũng đã thở phào nhẹ
nhõm. Và kết quả tôi giành được không phải là quá tệ. Qua đó, tôi đã rút
được bài học cho bản thân, và cũng là một niềm tin rất lớn: “Nếu biết
cách tự học, tôi có thể học được”
2. Tự học sẽ đem lại những gì?
Vâng, tự học mang lại cho bạn rất nhiều thứ:
-Một tinh thần chủ động trong học tập và rộng hơn là trong cuộc sống
-Khả năng xoay sở, giải quyết vấn đề
-Khả năng nhìn nhận vấn đề
-Năng lực truyền thông, phương pháp luận cho bản thân
-Khả năng tư duy sáng tạo
-Tính tự giác cao
-Niềm hứng thú, say mê
-Khả năng lường trước các tình huống
-Sự tự tin
-Vốn kiến thức rộng
-Khả năng hiểu biết chuyên sâu về một lĩnh vực
-Tính năng động

-Những thử thách, đấu tranh với bản thân
Và còn rất nhiều điều khác nữa mà ở cái thời điểm ngồi trên chiếc ghế
tựa cứng như sừng trâu và đồng hồ điểm 12 giờ 14 phút 58 giây này tôi
chưa liệt kê ra được…
3. Bạn có nhận thức thế nào về tự học?
Bạn có suy nghĩ của riêng bạn, và tôi cũng vậy. Tuy nhiên, mời bạn đọc
thử cách nhìn nhận của tôi, một kẻ vốn lười đến lớp vì quản ngại nắng
mưa nên đành phải ngồi nhà gặm nhấm đống sách vở một mình.
Tự học được chia làm hai mức độ khác nhau. Ở mức độ thứ nhất – tôi
gọi là tự ôn luyện. Hàng ngày bạn đến lớp nghe giảng, ghi chép, sau đó
về nhà làm những bài tập cho sẵn, xem lại sách, thực hiện những công
việc mà giáo viên giao cho bạn. Đôi khi, giải quyết hết đống bài vở ấy
cũng chiếm của bạn cả ngày trời rồi. Điều đó rất tốt, bởi bạn đã dành
thời gian để tiêu hóa đống kiến thức ngồn ngộn mà ở cái tuổi của bạn
không đáng phải tiếp thu nhiều đến như vậy. Tuy nhiên, vẫn chưa đủ đâu
bạn ạ. Đôi lúc, bạn gặp một học sinh hay một sinh viên kì tài. Dường
như điều gì họ cũng biết, cũng giỏi. Bạn ngạc nhiên vì kiến thức vượt
trội của họ. Làm sao họ có thể tài thế nhỉ? Mình bò ra học cả ngày mà
xem ra vẫn kém họ, cả về mặt hiểu biết lẫn kĩ năng. Thực ra họ cũng có
24 giờ một ngày như bạn thôi, vấn đề là họ chủ động trong học tập, và
do đó, họ có cả niềm hứng thú lẫn hiệu suất. Đây mới là mức thứ hai,
mức quan trọng nhất, nó quyết định rất nhiều đến cái mà tiếng Anh
người ta gọi là “kờ - nao – lít” (knowledge – tri thức) của bạn, tôi tạm
gọi là tự rèn luyện, hay chính xác hơn là tự học.
Nên nhớ rằng, ở mức trước, dù đã giành cho mình một “khoảng không”
riêng, bạn vẫn là người “bị động”. Nghĩa là nền tảng của bạn vẫn do
người khác trang bị, bạn chỉ có nghĩa vụ củng cố hay thẩm thấu nó thôi.
Bạn vẫn chưa “ra quyết định” cho vốn kiến thức của mình. Và vì thế, dù
bạn có làm hết các bài tập, có thuộc làu nội dung bài giảng đi nữa, bạn
vẫn chưa thể đạt đến “sự đột phá cho riêng mình”, và bạn chắc chắn sẽ

vẫn phải ngạc nhiên vì vốn hiểu biết của người khác. Hãy thử quan sát,
để có một bài học trọn vẹn ghi vào sổ đầu bài hàng tuần, các nhà sư
phạm và người học của chúng ta sẽ phải làm gì:
-Hội đồng Quốc gia biên soạn giáo trình (hay SGK gì gì đó) cho các bạn
-Giáo viên đọc giáo trình, paste vào một quyển vở (thuật ngữ sư phạm
gọi là soạn giáo án) hay copy vào CPU của mình, tóm tắt lại thành các
gạch đầu dòng (thuật ngữ sư phạm gọi là dạy học bằng phương pháp
PowerPoint)
-Giáo viên có thể đọc thêm tài liệu, bổ sung kiến thức cho bạn
-Giáo viên cố gắng diễn đạt ý tưởng của các nhà khoa học vĩ đại trong
vòng 45 phút giữa tiếng ồn của máy khoan cắt bê tông và tiếng ngáp
ngắn ngáp dài của một buổi bình minh muộn…
-Học sinh có thể ghi chép hoặc không, nhưng phải làm sao đó để nhập
tâm, phục vụ cho bài kiểm tra…
-Những học sinh chăm chỉ giành thời gian xem lại bài giảng, đọc, học
thuộc, làm bài tập, ghi nhớ,…
-Và giáo viên kiểm tra bài cũ dưới những con mắt lo lắng của gần năm
chục cô cậu học trò. Lác đác vài cánh tay xung phong lên bảng giữa nhịp
đập hối hả của những con tim sợ phải lên bảng trả bài…
Cái hệ thống phân quyền từ trung ương đến địa phương này có tác dụng
phổ cập hơn là dành riêng cho bạn. Đó là mô hình chung của các trường
phổ thông Việt Nam ngày nay. Nó cần phải thay đổi. Tuy nhiên, đó là
công việc của các nhà điều hành, làm luật, tổ chức, những người có
nhiều học hàm, học vị, và phải một thời gian nữa mới có sự biến chuyển
được. Còn bây giờ, các bạn “sinh ra phải thời loạn lạc, trưởng thành gặp
buổi gian nan”, dù có khó nhọc thì cũng phải xào nấu riêng cho mình
một cách nào đó để mà học cho tốt. Và vì thế, hãy tiếp nhận kiến thức
một cách chủ động. Muốn học, muốn hiểu sâu một vấn đề nào, tốt nhất
hãy tự chạm tới nó trước, tự gieo mầm, tự gợi mở, tự tìm tòi, trước khi
có ai đó nói cho bạn. Lần đầu tiên, thứ hai, thứ ba, chắc chắn sẽ rất khó

khăn, nhưng đừng có nản. Nên nhớ bạn đang làm đầy đủ công việc của
cả một mô hình giáo dục thu nhỏ, từ khâu thiết kế thượng tầng trung
ương đến triển khai ở cấp cơ sở, và vì thế, thử thách là điều không thể
tránh khỏi. Ở Mỹ, sinh viên phải đọc trước hàng trăm trang sách, thậm
chí đi nghiên cứu, thu thập thông tin hàng tuần lễ để chuẩn bị cho một
bài giảng. Đến lớp, họ không nghe giáo viên nhắc lại kiến thức đâu, mà
đó là tranh luận, cái thuật ngữ mà dân du học nhà ta vẫn gọi nôm na là đì
-bết (debate) hay “hội đồng nhà mõ”. Và hiểu biết cứ thế nảy sinh, dưới
nhiều góc độ khác nhau.
Tất nhiên, dù bạn có thế nào đi nữa, chúng ta vẫn rất cần những người
thầy. Khi người học đã tự tiếp nhận kiến thức thì vai trò của người thầy
(hướng dẫn, tác động…) là không thể thiếu. Nó có tác dụng định hướng
rất tốt cho sự phát triển, cũng giống như bánh lái để điều chỉnh phương
hướng của con tàu, còn động cơ thúc đẩy sự chuyển động. Nếu bánh lái
cũng kiêm cả phần của động cơ (như dân ta ngày nay quá ỷ lại vào
người thầy), con tàu sẽ ì ạch, khó mà linh hoạt được. Bản chất của tự
học là tự làm việc với chính mình trước, nghiên cứu tài liệu, trao đổi với
bạn bè dưới sự hướng dẫn của người thầy. Tất nhiên, ở môi trường như
của VN, cái mệnh đề trên có thể khuyết đi một vài vế (vì căn bệnh chạy
đua thành tích, vì tính ỷ lại, hay vì người thầy quá tận tâm mà làm luôn
việc hộ trò). Mời các bạn tham khảo cái sơ đồ rất hay dưới đây từ một
hội thảo giáo dục của Liên Hợp Quốc mà tôi sưu tầm trên mạng :
-Học mà chỉ nghe giảng, nhớ 5% những gì đã nghe
-Đọc (reading) 10%
-Nghe nhìn (Adio Visual) 20%
-Làm thí nghiệm trước mắt 30%
-Thảo luận nhóm (Disscussion group) 50%
-Làm bài ở nhà, ghi, viết lại (Practice by doing) 75%
-Dạy người khác (Teach other/immediate use of learning) 90%
Bạn thấy đấy, từ 50% trở lên toàn là công việc của bạn. Đừng trách tại

sao suốt ngày lê la trên giảng đường mà chữ nghĩa cứ rụng sạch. Nếu
bạn là thiên tài mà nhớ được hết ngay những gì trên lớp thì quá tốt rồi.
Nhưng mà xác suất để bạn là thiên tài nhỏ lắm bạn ơi, và vì thế, hãy
nhìn vào thống kê với số đông ở trên. Khi tự học trước ở nhà, bạn đã
được nghiên cứu hai lần một bài giảng rồi đấy. Lần đầu là chính bạn, tự
mày mò, tự vỡ vạc. Lần sau là quan điểm chính thống của giáo viên, bạn
có thể đối chiếu, so sánh, ghi nhớ. Và dù lần đầu có sai lầm đi nữa, chắc
chắn bạn cũng đã học hỏi được rất nhiều.