Bai tho canh khuya noi dung bai tho hoan canh sang tac dan y phan tich tac pham

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài thơ: Cảnh khuya - Nội dung bài thơ, Hồn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác
phẩm
Bài thơ: Cảnh khuya
Nội dung nài thơ: Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chửa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
I. Đơi nét về tác giả Hồ Chí Minh
- Hồ Chí Minh (1890-1969), quê tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ
An
- Người là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam, người đã lãnh
đạo nhân dân ta đấu tranh và giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây
dụng chủ nghĩa xã hội
- Hồ Chí Minh là một nhà thơ lớn của dân tộc và là Danh nhân văn hóa thế
giới
- Sự nghiệp sáng tác: Hồ Chí minh sáng tác nhiều thể loại, để lại một khối
lượng tác phẩm lớn
+ Văn chính luận: Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngơn độc lập, Lời kêu
gọi tồn quốc kháng chiến…
+ Truyện, kí: Vi hành, Những trị lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
+ Thơ: Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh…
II. Đơi nét về tác phẩm Cảnh khuya
1. Hồn cảnh ra đời
Bài thơ được viết năm 1947 – những năm đầu của cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp xâm lược, tại chiến khu Việt Bắc
2. Bố cục (2 phần)
- Phần 1 (hai câu thơ đầu): Cảnh trăng sáng trên núi rừng Tây Bắc

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Phần 2 (hai câu cịn lại): Cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên
nhiên
3. Giá trị nội dung
Bài thơ miêu tả cảnh trăng sáng ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu
của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua đó thể hiện tình u thiên
nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lịng u nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc
quan của Bác Hồ
4. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
- Hình ảnh thiên nhiên đẹp, gần gũi, bình dị
- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng
- Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, điệp ngữ…
III. Dàn ý phân tích tác phẩm Cảnh khuya
I. Mở bài:
– Dẫn dắt:
+ Bác Hồ là nhà thơ lớn của dân tộc. Bác vừa đánh giặc vừa làm thơ.
+ Trong kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954) Hồ Chủ tịch sống và hoạt động
tại chiến khu Việt Bắc. Người có viết một số bài thơ chữ Hán (Thu dạ, Nguyên
tiêu, Báo tiệp,…) và thơ tiếng Việt (Cảnh rừng Việt Bắc, cảnh khuya, Đi
thuyền trên sông Đáy…).
Thu đông 1947, chiến dịch Việt Bắc diễn ra vơ cùng ác liệt. Trong hồn cảnh
lịch sử hào hùng ấy, Bác Hồ đã viết "Cảnh khuya".
– Trích dẫn:
"Cảnh khuya" là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật:
"Tiếng suối trong như tiếng hát xa,

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nổi nước nhà."
– Chủ để:

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài thơ tả cảnh khuya suối rừng Việt Bắc, thể hiện niềm thao thức ‘lo nỗi nước
nhà’ của nhà thơ Hồ Chí Minh.
II Thân bài:
a. Hai câu cầu: Bức tranh thiên nhiên cảnh khuya suối rừng.
– Câu 1 tả tiếng suối chảy trong đêm khuya, tiếng suối rì rầm nghe rất ‘trong’,
rất êm đềm. So sánh tiếng suối với tiếng hát xa, nhà thơ đã làm cho cảnh khuya
không hoang vắng mà mang sức sống ấm áp của con người. Nghệ thuật lấy
động để tả tĩnh, lấy tiếng suối chảy để làm nổi bật cảnh khuya thanh vắng. Đó
là thủ pháp nghệ thuật của Đường thi: ‘Tiếng suối trong như tiếng hát xa’.
Liên tưởng mở rộng:
+ ‘Côn Sơn suối chảy rì rẩm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai’
(‘Cơn Sơn ca’ – Nguyễn Trãi)
+ ‘Cũng có lúc chơi nơi dặm khách Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo’
(‘Khóc Dương Khuê’ – Nguyễn Khuyến)
– Câu 2 tả trăng, cổ thụ và hoa. Cảnh khuya núi rừng Việt Bắc đẹp thơ mộng,
hữu tình. Chữ ‘lồng’ được điệp lại hai lần gợi lên sự giao hòa, quấn quýt giữa
cảnh vật. Thiên nhiên tạo vật được nhân hóa mang tình người. Cách tả, cách
nhìn của nhà thơ đối với thiên nhiên tạo vật rất ấm áp, âu yếm yêu thương. Câu
thơ trăng tràn ngập ánh sáng. Nghệ thuật lấy tối (bóng cổ thụ) để tả sáng (trăng,
hoa) cũng là bút pháp Đường thi rất điêu luyện, tinh tế:

‘Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa’
Liên tưởng mở rộng:
‘Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông.
Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng Trước hoa dưới nguyệt trong lòng xiết
đâu!’
(‘Chinh phụ ngâm’)
Cảnh khuya chiến khu Việt Bắc với bốn nét vẽ (suối, trăng, cổ thụ, hoa) chấm
phá, tả ít gợi nhiều làm hiện lên cái hồn cảnh vật núi rừng một đêm thu về
khuya hơn 50 năm về trước. ‘Cảnh khuya’ mang vẻ đẹp cổ điển. Nó biểu hiện
một tâm hồn thanh cao, một phong thái ung dung tự tại, một tình u thiên
nhiên chan hịa, dào dạt của nhà thơ Hồ Chí Minh trong kháng chiến gian khổ.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

b. Hai câu thơ 3, 4 thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình, của thi nhân:
"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà".
– Hai chữ ‘chưa ngủ’ là nỗi thao thức, là tâm trạng. ‘Chưa ngủ’ vì ‘cảnh khuya
như vẽ’ đã dẫn hồn thi nhân vào cõi mộng say trăng, say thiên nhiên. ‘Chưa
ngủ’ cịn vì một nỗi sâu xa hơn vì ‘lo nỗi nước nhà’. Hai câu cuối bài ‘Cảnh
khuya’ đã diễn tả một cách bình dị mà thấm thía tình yêu thiên nhiên thiết tha,
tình yêu nước sâu nặng của Bác Hồ. Ở đây tâm hồn thi sĩ đã chan hịa với lí
tưởng chiến sĩ như Bác đã nói: ‘Một ngày mà Tổ quốc chưa được thống nhất,
đồng bào cịn chịu khổ, là một ngày tơi ăn khơng ngon, ngủ không yên’.
– Hai chữ ‘chưa ngủ’ cuối câu 3 được điệp lại ở đầu câu 4, trong thi pháp cổ
gọi là biện pháp liên hồn, có tác dụng làm cho thơ liền mạch, giàu nhạc điệu,
đồng thời diễn tả âm điệu ‘chưa ngủ’ triền miên, nhịp nhàng như dòng chảy của
cảm xúc, của tâm tĩnh giữa cảnh khuya suối rừng.

– Tâm trạng ‘lo nỗi nước nhà’ là tình cảm ‘ưu ái’ của Hồ Chủ tịch, rất sâu sắc
mãnh liệt, được nói đến nhiều trong thơ văn của Người thời kháng chiến:
‘Lịng riêng riêng những bàn hồn
Lo sao khơi phục giang san Tiên Rồng’
(‘Đi thuyền trên sông Đáy’ – 1949)
III. Kết bài:
– ‘Cảnh khuya’ là một trong những bài thơ trăng đẹp nhất, hay nhất của chủ
tịch HỒ Chí Minh.
– Vẻ đẹp màu sắc cổ điển kết hợp tài tình với tính thời đại.
– Cảm hứng thiên nhiên trữ tình hòa hợp, chan hòa với cảm hứng yêu nước.
– Bài thơ phản ánh một tâm hồn thanh cao, một phong thái ung dung tự tại của
một nhà thơ chiến sĩ suốt đời hy sinh phấn đấu cho độc lập, tự do của đất nước
và hạnh phúc của nhân dân. ‘cảnh khuya’ là bài tứ tuyệt kiệt tác mênh mông,
bát ngát tình.

Xem tiếp tài liệu tại: />
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí