(Luận Án Tiến Sĩ) Hoàn Thiện Quản Lý Nhà Nước Đối Với Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản Từ Vốn Ngân Sách Trong Ngành Giao Thông Vận Tải Việt Nam.pdf

L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan b n lu n án là cơng trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s
li u, k"t qu nêu trong lu n án là trung th$c và có ngu'n g c rõ ràng.
Tác gi lu n án


M CL C
L I CAM ðOAN
M CL C
CÁC KÝ HI U VÀ VI T T T S! D NG TRONG ð% TÀI
DANH M C B'NG, HÌNH, SƠ ð+
DANH M C PH L C
M- ð.U ................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: T2NG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN C6U V% QU'N LÝ NHÀ NƯ7C ð8I V7I ð.U TƯ XÂY
DTHÔNG V>N T'I ................................................................................................... 4
1.1 T@ng quan các cơng trình nghiên cIu vK qu n lý nhà nưOc ñQi vOi ñRu
tư xây dWng cơ b n tZ vQn ngân sách trong ngành giao thông v n t i ..........4
1.1.1. Tình hình nghiên c u + nư-c ngồi ............................................................. 4
1.1.2. Tình hình nghiên c u trong nư-c v/ qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư xây
d$ng cơ b n t6 v n ngân sách trong ngành giao thông v n t i Vi t Nam.............. 9
1.1.3. Nh n xét chung v/ k"t qu c a các cơng trình đã nghiên c u và
nhi m v= c a lu n án ........................................................................................ 23
1.2. Phương pháp nghiên cIu c_a lu n án ........................................................25
1.2.1. Khung phân tích c a lu n án .................................................................. 25
1.2.2. Phương pháp ti"p c n và nghiên c u...................................................... 26
Ti`u kbt chương 1:.................................................................................................. 29
CHƯƠNG 2: CƠ S- LÝ LU>N VÀ KINH NGHI M THLÝ NHÀ NƯ7C ð8I V7I ð.U TƯ XÂY DSÁCH NHÀ NƯ7C NGHIÊN C6U TRONG NGÀNH GIAO THÔNG V>N

T'I ........................................................................................................................... 31
2.1. ðRu tư xây dWng cơ b n tZ vQn ngân sách nhà nưOc trong ngành giao
thông v n t i: khái nidm và ñfc ñi`m................................................................31
2.1.1. Khái ni m ñ1u tư XDCB trong ngành giao thông v n t i ..................... 31
2.1.2. ðHc ñiIm d$ án ñ1u tư xây d$ng t6 ngân sách nhà nư-c nói chung,
trong ngành giao thơng v n t i nói riêng .......................................................... 32
2.1.3. Ngân sách nhà nư-c và v n đ1u tư XDCB t6 NSNN nói chung, trong
ngành giao thơng v n t i nói riêng ................................................................... 39
2.1.4. Phân loKi các d$ án sL d=ng v n ñ1u tư XDCB t6 v n ngân sách nhà nư-c..... 41
2.2 Ngi dung và nhân tQ nh hưhng tOi qu n lý nhà nưOc ñQi vOi
ðTXDCB tZ vQn NSNN trong ngành giao thông v n t i.................................44
2.2.1. Khái ni m qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư XDCB t6 v n NSNN
trong ngành giao thông v n t i. ........................................................................ 44
2.2.2. NMi dung c a quá trình qu n lý nhà nư-c v/ ðTXDCB t6 v n Ngân sách


nhà nư-c trong ngành giao thông v n t i .............................................................. 48
2.2.3. Các nhân t nh hư+ng ñ"n qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư XDCB
t6 v n ngân sách nhà nư-c trong ngành giao thông v n t i. ............................ 62
2.2.4. S$ c1n thi"t ph i hồn thi n qu n lý nhà nư-c đ i v-i ñ1u tư XDCB
t6 ngân sách trong ngành GTVT ...................................................................... 75
2.3 Kinh nghidm qu n lý ñRu tư tZ ngân sách nhà nưOc trong lĩnh vWc
giao thông v n t i c_a mgt sQ nưOc trên thb giOi..............................................81
2.3.1 Kinh nghi m v/ qu n lý ñ1u tư XDCB t6 ngu'n v n ngân sách nhà
nư-c trong giao thông v n t i + BQc MS …. .................................................... 81
2.3.2. Kinh nghi m c a Trung Qu c v/ qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư
XDCB t6 NSNN ñI phát triIn k"t cVu hK t1ng................................................. 85
2.3.3 NhWng bài hXc kinh nghi m chung v/ qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư
XDCB t6 ngân sách ñI phát triIn k"t cVu hK t1ng c a mMt s nư-c, có kh
năng v n d=ng + Vi t Nam ............................................................................... 90

Ti`u kbt chương 2 ................................................................................................93
CHƯƠNG 3: THXÂY DNGÀNH GIAO THÔNG V>N T'I VI T NAM HI N NAY ........................... 95
3.1. Khái quát vK tình hình đRu tư XDCB tZ vQn NSNN trong ngành
GTVT nhlng năm qua........................................................................................95
3.1.1. V/ cơ s+ hK t1ng giao thơng + Vi t Nam hi n nay................................. 95
3.1.2 Tình hình v n đ1u tư phát triIn cơ s+ hK t1ng giao thông trong ngành
giao thông v n t i (do BM GTVT tr$c ti"p qu n lí). ......................................... 97
3.2. ThWc trnng qu n lý Nhà nưOc ñQi vOi ðTXDCB tZ vQn NSNN trong
ngành GTVT c_a Vidt Nam..............................................................................103
3.2.1. Khái quát cơng tác qu n lý nhà nư-c đ i v-i ðTXDCB t6 v n NSNN
trong ngành GTVT nhWng năm qua................................................................ 103
3.2.2. NhWng hKn ch" ch y"u v/ qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư xây d$ng
cơ b n t6 v n ngân sách nhà nư-c trong ngành giao thông v n t i ............... 126
3.3. Nguyên nhân hnn chb vK qu n lý nhà nưOc ñQi vOi ñRu tư xây dWng cơ
b n tZ vQn ngân sách nhà nưOc trong ngành giao thông v n t i hidn nay ......147
3.3.1. Mơi trư]ng pháp lu t chưa hồn thi n.................................................. 147
3.3.2. Công tác t^ ch c qu n lý ñ1u tư XDCB hi n nay chưa phù h`p v-i
v-i th$c t". ...................................................................................................... 151
3.3.3. Năng l$c ñMi ngũ cán bM qu n lý chưa ñáp ng yêu c1u ...................... 156
3.3.4. Cơng tác thanh tra, kiIm tra giám sát cịn nhi/u bVt c p ...................... 160
Ti`u kbt chương 3................................................................................................. 163
CHƯƠNG 4: HOÀN THI N QU'N LÝ NHÀ NƯ7C ð8I V7I ð.U TƯ
XÂY D

THÔNG V>N T'I VI T NAM NHpNG NĂM T7I....................................... 165
4.1. Mrc tiêu, chibn lưsc phát tri`n và nhu cRu vK vQn ñ` phát tri`n
ðTXDCB trong ngành GTVT c_a Vidt nam trong thti gian tOi..................165

4.1.1. M=c tiêu t^ng quát ñI phát triIn ðTXDCB trong ngành GTVT c a
Vi t nam ñ"n năm 2020 .................................................................................. 165
4.1.2. Chi"n lư`c phát triIn nhanh k"t cVu hK t1ng, nhVt là hK t1ng giao
thông c a Vi t nam trong th]i gian t-i........................................................... 167
4.1.3. Nhu c1u v n ñ1u tư phát triIn cơ s+ hK t1ng giao thơng đư]ng bM...... 168
4.2. Phương hưOng hồn thidn qu n lý nhà nưOc ñQi vOi ðTXDCB tZ
nguun vQn NSNN trong ngành GTVT Vidt Nam nhlng năm tOi .................171
4.2.1. Phương hư-ng hoàn thi n qu n lý nhà nư-c trong xây d$ng quy
hoKch, k" hoKch ðTXDCB t6 NSNN trong ngành GTVT............................. 171
4.2.2. Phương hư-ng hoàn thi n qu n lý nhà nư-c trong khâu l p, thcm
ñdnh, phê duy t d$ án ñ1u tư XDCB t6 NSNN trong ngành GTVT .............. 176
4.2.3. Phương hư-ng hoàn thi n qu n lý nhà nư-c trong triIn khai đVu th1u
và thi cơng các d$ án ðTXDCB t6 NSNN trong ngành GTVT..................... 182
4.2.4. Phương hư-ng hồn thi n qu n lý nhà nư-c đ i v-i nghi m thu, thcm
ñdnh chVt lư`ng và bàn giao cơng trình ðTXDCB t6 v n ngân sách trong
ngành GTVT.................................................................................................... 190
4.2.5. Phương hư-ng hoàn thi n qu n lý nhà nư-c trong thanh tốn, quy"t
tốn v n đ1u tư XDCB t6 NSNN trong ngành GTVT ................................... 193
4.3. Các gi i pháp hồn thidn qu n lý nhà nưOc đQi vOi ðTXDCB tZ vQn
ngân sách nhà nưOc trong ngành giao thơng v n t i Vidt Nam ....................198
4.3.1. Hồn thi n khung kh^ pháp lu t qu n lý d$ án ñ1u tư xây d$ng t6 ngân
sách nhà nư-c .................................................................................................. 198
4.3.2. Hồn thi n cơ ch", chính sách đ i v-i d$ án ñ1u tư xây d$ng t6 ngân
sách nhà nư-c trong ngành giao thông v n t i Vi t Nam............................... 201
4.3.3. Hoàn thi n qu n lý nhà nư-c ñ i v-i các ch thI tham gia d$ án
ðTXDCB t6 NSNN trong ngành GTVT........................................................ 212
4.3.4. Nâng cao trình ñM năng l$c và phcm chVt c a ñMi ngũ cán bM làm
công tác qu n lý ðTXDCB t6 NSNN trong ngành GTVT ............................ 215
4.3.5. Tăng cư]ng qu n lý cơng tác kiIm tra, kiIm sốt, giám sát c a
Nhà nư-c ....................................................................................................... 216

Ti`u kbt chương 4................................................................................................. 219
K T LU>N ........................................................................................................... 220
CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HvC CwA TÁC GI' ðà CƠNG B8 .............. 222
DANH M C TÀI LI U THAM KH'O............................................................ 223


CÁC KÝ HI U VÀ VI T T T S! D NG TRONG ð% TÀI
BT

Xây d$ng f chuyIn giao

NSNN

Ngân sách Nhà nư-c

BTO
BOT
BTN

Xây d$ng f chuyIn giao f v n hành
Xây d$ng f v n hành f chuyIn giao
Bê tông nh$a

NSTW
ODA
PPP

Ngân sách Trung ương
V n ñ1u tư ho tr` phát triIn
Phương pháp s c mua tương

CðT
Ch đ1u tư
CNXH
Ch nghĩa xã hMi
CTGT
Cơng trình giao thơng
CSHT GTVT Cơ s+ hK tâng Giao thơng v n t i
CHC
CVt hK cánh

QLDA
QLNN
QLCL
TTgCP

ñương
Qu n lý d$ án
Qu n lý Nhà nư-c
Qu n lý chVt lư`ng
Th tư-ng chính ph

CNH HðH
DNNN
ðTXD
FDI

Cơng nghi p hóa f Hi n đKi hóa
Doanh nghi p Nhà nư-c
ð1u tư Xây d$ng

V n ñ1u tư tr$c ti"p

TCT
TMðT
TPCP
TSCð

T^ng Cơng ty
T^ng m c đ1u tư
Trái phi"u Chính ph
Tài s n c ñdnh

GDP
Gð
GTNT
GTVT

T^ng s n phcm qu c nMi
Giai đoKn
Giao thơng NMi thd
Giao thơng v n t i

TVGS
TKKT
UBND
WTO

Tư vVn giám sát
Thi"t k" kS thu t
y ban nhân dân

T^ ch c thương mKi Th" gi-i

GTðT
GTNT
GPMB

Giao thơng đơ thd
Giao thơng nơng thơn
Gi i phóng mHt bkng

XH
XD
XDCB

Xã hMi
Xây d$ng
Xây d$ng cơ b n

VBPL
VBQPPL
lu t
KTNN

Văn b n Pháp lu t
Văn b n quy phKm Pháp

HCM
H' Chí Minh
KCS
KiIm tra quy trình cơng ngh

KCHT
K"t cVu hK t1ng
KCHT GTVT K"t cVu hK t1ng Giao thông v n t i
ICOR
KHCN
KT
KTTT
KTQT

H s sL d=ng v n
Khoa hXc công ngh
Kinh t"
Kinh t" thd trư]ng
Kinh t" qu c t"

KTQD

Kinh t" qu c dân

KiIm toán nhà nư-c


DANH M C B'NG, HÌNH, SƠ ð+
B'NG
B ng 2.1.

Yêu c1u ñ i v-i các khâu qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư XDCB
bkng ngu'n v n NSNN trong ngành GTVT....................................... 61

B ng 2.2.

NhWng ñi/u ki n th$c hi n qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư XDCB
bkng ngu'n v n NSNN trong ngành GTVT....................................... 74

B ng 3.1:

V n ñ1u tư theo ngu'n v n c a BM giao thông v n t i Vi t Nam
giai ñoKn 2001f2010 ........................................................................... 98

B ng 3.2:

Quan ñiIm trong l p, thcm ñdnh, phê duy t d$ án, thi"t k", d$ toán
ðTXDCB.......................................................................................... 105

B ng 3.3.

S li u th$c hi n nhi m v= KH&CN năm 2006 f2010 .................... 112

B ng 3.4.

Tình hình th$c hi n & gi i ngân v n ðTXDCB các d$ án.............. 118

B ng 3.5.

Tình hình và k"t qu thanh tra d$ án ðTXD sL d=ng v n Nhà nư-c
do Thanh tra BM Tài Chính th$c hi n t6 năm 2005 ñ"n năm 2007 .. 123

B ng 3.6.

Tình hình, k"t qu thanh tra d$ án ðTXD sL d=ng v n Nhà nư-c do

Thanh tra BM Tài chính th$c hi n năm 2008 f 2009......................... 125

B ng 3.7.

ðánh giá v/ qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư xây d$ng cơ b n t6
ngu'n v n NSNN + Vi t nam hi n nay............................................ 126

B ng 3.8.

NhWng hKn ch" ch" cơ b n c a quy hoKch ñ1u tư xây d$ng cơ b n
t6 v n NSNN hi n nay ..................................................................... 127

B ng 3.9.

NhWng hKn ch" trong l p, thcm ñdnh, phê duy t d$ án, thi"t k", d$
toán ðTXDCB .................................................................................. 138

B ng 3.10.

NhWng t'n tKi trong khâu triIn khai, th$c hi n d$ án hi n nay........ 142

B ng 3.11.

MMt s hKn ch" trong khâu nghi m thu, thcm ñdnh chVt lư`ng, bàn
giao các d$ án ðTXDCB.................................................................. 145

B ng 3.12.

Xây d$ng và hoàn thi n h th ng văn b n pháp lu t v/ GTVT (giai
ñoKn 2005f2010)............................................................................... 148

B ng 3.13.

M c ñM hKn ch" c a môi trư]ng lu t pháp và cơ ch" chính sách..... 149

B ng 3.14.

M c đM hKn ch" c a t^ ch c qu n lý ñ1u tư XDCB......................... 151


B ng 3.15.

NhWng hKn ch" v/ năng l$c cán bM qu n lý ñ1u tư XDCB trong
ngành GTVT..................................................................................... 157

B ng 3.16.

M c đM hKn ch" trong cơng tác thanh tra, kiIm tra, giám sát các
cơng trình GTVT .............................................................................. 160

B ng 4.1.

B ng t^ng h`p nhu c1u v n ñ1u tư giai ñoKn 2011f2020................. 169

B ng 4.2.

T^ng h`p các d$ án chưa đư`c b trí ngu'n v n đI triIn khai........ 171

B ng 4.3.

ðánh giá m c ñM ñKt ñư`c trong khâu quy hoKch, k" hoKch ........... 172

B ng 4.4.

Quan ñiIm v/ l$a chXn nhà th1u và trách nhi m c a các ch thI ......... 187

B ng 4.5.

M c ñM quan trXng c a mMt s chv tiêu trong khâu nghi m thu, thcm
ñdnh chVt lư`ng v/ ðTXDCB t6 v n NSNN trong ngành GTVT.... 193

B ng 4.6.

K"t qu kh o sát th$c t" mMt s nMi dung v/ các gi i pháp nhkm quy"t
toán v n ðTXDCB t6 NSNN trong GTVT đư`c kdp th]i, chính xác..... 197

BIyU ð+
BiIu đ' 3.1. V n ñ1u tư t6 Ngân sách nhà nư-c c a BM GTVT (giai ñoKn 2001 – 2010) 99
SƠ ð+
Sơ ñ' 2.1.

T^n thVt ngu'n v n Nhà nư-c trong ðTXDCB ......... ........................ 1

HÌNH
Hình 4.1.

Tam giác d$ án ................................................................................. 189


DANH M C PH L C

SQ hidu

Tên phr lrc

Ph= l=c 1 :

Mxu phi"u phyng vVn ..................................................................... 233

Ph= l=c 2 :

Hình nh v/ ng d=ng và phát triIn KHCN ................................... 239


1

M- ð.U
1. Tính c{p thibt c_a đK tài
Trong q trình chuyIn t6 n/n kinh t" v n hành theo cơ ch" k" hoKch
hóa t p trung sang v n hành theo cơ ch" thd trư]ng, vi c ñ^i m-i và hồn
thi n qu n lý nhà nư-c nói chung, đ i v-i t6ng ngành, t6ng lĩnh v$c, trong đó
có đ1u tư xây d$ng cơ b n t6 v n NSNN nói riêng là vVn đ/ tVt y"u. ði/u này
lKi càng có ý nghĩa b c xúc hơn đ i v-i ngành GTVT, b+i l{, ñây là ngành
s n xuVt v t chVt ñHc bi t, sL d=ng kh i lư`ng v n ñ1u tư phát triIn rVt l-n t6
NSNN ñI xây d$ng cơ s+ hK t1ng kS thu t cho n/n kinh t". CNH, HðH càng
phát triIn, kinh t" thd trư]ng càng m+ rMng, ngu'n v n t6 NSNN mà ngành
GTVT sL d=ng ngày càng tăng lên, đi/u đó địi hyi ph i tăng cư]ng qu n lý
nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư XDCB t6 v n NSNN, ñ m b o ngu'n v n ñư`c sL
d=ng ti"t ki m và có hi u qu .
NhWng năm qua, Nhà nư-c ta ñã ban hành nhi/u văn b n pháp lu t, cơ

ch", chính sách v/ qu n lý ðTXDCB nói chung, đ i v-i ngành GTVT nói
riêng. Nh] đó qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n NSNN trong ngành
GTVT có nhi/u thành t$u, h th ng cơ s+ hK t1ng giao thơng đư`c xây d$ng
và t6ng bư-c hi n đKi hóa, góp ph1n tích c$c vào s$ phát triIn n/n kinh t" thd
trư]ng c a ñVt nư-c.
Song bên cKnh nhWng ưu ñiIm, qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6
v n NSNN trong ngành GTVT còn nhi/u hKn ch" bVt c p: mMt s lu t pháp,
cơ ch", chính sách cịn chưa phù h`p, ch'ng chéo, thi"u và chưa đ'ng bM; tình
trKng bng lyng qu n lý dxn đ"n lãng phí, thVt thốt, tham ơ, tham nhũng,
làm suy gi m chVt lư`ng các cơng trình, d$ án có v n ðTXDCB t6 NSNN.
ði/u này làm gi m hi u l$c và hi u qu c a qu n lý nhà nư-c nói chung,
trong lĩnh v$c GTVT nói riêng. Vì v y vi c nghiên c u đ/ tài Hồn thi n
qu n lý nhà nư c ñ i v i ñ u tư xây d ng cơ b n t v n ngân sách trong
ngành giao thông v$n t i Vi t Nam có ý nghĩa lý lu n và th$c ti}n.


2

2. Mrc đích nghiên cIu c_a đK tài
f Góp ph1n làm rõ nhWng vVn ñ/ cơ b n v/ qu n lý nhà nư-c ñ i v-i
ðTXDCB t6 v n NSNN trong ngành giao thông v n t i
f ðánh giá th$c trKng qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n
NSNN trong ngành giao thông v n t i + Vi t Nam hi n nay, chv ra nhWng mHt
ñKt ñư`c, nhWng mHt chưa ñKt ñư`c và nguyên nhân c a nhWng hKn ch".
f ð/ xuVt phương hư-ng và gi i pháp hoàn thi n qu n lý Nhà nư-c ñ i
v-i ðTXDCB t6 v n NSNN trong ngành GTVT + Vi t Nam nhWng năm t-i.
3. ðQi tưsng và phnm vi nghiên cIu
f ð i tư`ng nghiên c u là qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n
NSNN trong ngành giao thông v n t i. Tuy nhiên ðTXDCB t6 v n NSNN trong
ngành giao thơng v n t i có phKm vi rMng. Lu n án này t p trung nghiên c u ñ1u

tư xây d$ng cơ s+ hK t1ng kS thu t các cơng trình giao thơng. Thêm nWa, có
nhi/u cách ti"p c n v/ qu n lý nhà nư-c trong ñ1u tư xây d$ng cơ s+ hK t1ng.
Lu n án này phân tích qu n lý nhà nư-c theo các giai đoKn c a q trình qu n lý
các khâu ðTXDCB bao g'm quy hoKch, k" hoKch; l p, thcm, phê duy t và ñVu
th1u d$ án ñ1u tư XDCB; triIn khai các d$ án ðTXDCB; nghi m thu và qu n lý
chVt lư`ng cơng trình và thanh tốn, quy"t tốn v n đ1u tư XDCB, dư-i tác ñMng
c a các y"u t v/ môi trư]ng lu t pháp; phương pháp và công c= qu n lý c a nhà
nư-c; các mơ hình t^ ch c qu n lý; năng l$c ñMi ngũ cán bM qu n lý và công tác
thanh tra, kiIm tra giám sát c a nhà nư-c.
f PhKm vi nghiên c u: nghiên c u qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB
v/ giao thơng đư]ng bM thơng qua kh o sát th$c trKng c a mMt s d$ án
ðTXDCB sL d=ng v n ngân sách nhà nư-c do T^ng C=c ñư]ng BM Vi t Nam
f BM giao thông v n t i làm ch ñ1u tư ñI minh ch ng.
f Th]i gian nghiên c u ch y"u tính t6 năm 2000 đ"n nay. ð/ xuVt
phương hư-ng và gi i pháp hoàn thi n qu n lý nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6
v n NSNN trong ngành GTVT ñ"n năm 2015 và t1m nhìn đ"n năm 2020.


3

4| Nhlng đóng góp mOi c_a lu n án
f Góp ph1n h th ng hoá lý lu n và kinh nghi m qu c t" v/ qu n lý
Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n NSNN trong ngành giao thơng v n t i.
f ðánh giá đư`c th$c trKng c a qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n
NSNN trong ngành giao th ng v n t i Vi t Nam hi n nay, chv ra ñư`c thành t$u,
hKn ch" và nguyên nhân c a nhWng hKn ch", bVt c p c1n gi i quy"t.
f ð/ xuVt phương hư-ng và các gi i pháp có cơ s+ lý lu n và th$c ti}n đI
hồn thi n qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n NSNN trong ngành
GTVT Vi t Nam th]i gian t-i.
5. Tên ñK tài và kbt c{u c_a lu n án

Tên đ* tài : '' Hồn thi n qu n lý nhà nư c ñ i v i ñ u tư xây d ng cơ
b n t v n ngân sách trong ngành giao thông v$n t i Vi t Nam''.
Cùng v-i ph1n m+ ñ1u, k"t lu n và danh m=c tài li u tham kh o, nMi
dung lu n án ñư`c k"t cVu thành 4 chương:
Chương 1 : T^ng quan các cơng trình và phương pháp nghiên c u v/
qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư xây d$ng cơ b n t6 v n ngân sách nhà nư-c
trong ngành giao thông v n t i
Chương 2. Cơ s+ lý lu n và kinh nghi m th$c ti}n v/ qu n lý Nhà nư-c
ñ i v-i ñ1u tư xây d$ng cơ b n t6 v n ngân sách nhà nư-c NGHI Ê N C Ư €ư
trong ngành giao thông v n t i.
Chương 3 : Th$c trKng qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ñ1u tư xây d$ng cơ
b n t6 v n ngân sách nhà nư-c trong ngành giao thông v n t i + Vi t Nam
hi n nay.
Chương 4 : Hoàn thi n qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 v n
NSNN trong ngành GTVT Vi t Nam nhWng năm t-i.


4

CHƯƠNG 1: T2NG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN C6U V% QU'N LÝ NHÀ NƯ7C ð8I V7I ð.U
TƯ XÂY DNGÀNH GIAO THÔNG V>N T'I
1.1 T@ng quan các cơng trình nghiên cIu vK qu n lý nhà nưOc ñQi vOi ñRu tư
xây dWng cơ b n tZ vQn ngân sách trong ngành giao thơng v n t i
1.1.1. Tình hình nghiên cIu h nưOc ngoài
Nghiên c u v/ qu n lý xây d$ng cơ b n nói chung, qu n lý nhà nư-c ñ i
v-i ñ1u tư xây d$ng cơ b n t6 v n ngân sách nhà nư-c nói riêng trong ngành giao
thơng v n t i đã đư`c các nhà nghiên c u nư-c ngồi đ/ c p khá nhi/u. Sau đây
có thI nêu lên mMt s cơng trình có liên quan đ"n lĩnh v$c này.

Trong cơng trình nghiên c u v h th ng qu n lý chi phí trong xây
d"ng c a Peter E. D. Love, Zahir Irani (2002) [97] cho rkng mMt mxu d$ án
qu n lý h th ng chi phí chVt lư`ng (PROMQACS) đư`c phát triIn ñI xác
ñdnh chi phí chVt lư`ng trong d$ án xây d$ng. CVu trúc và các thông tin quan
trXng là c1n thi"t ñư`c xác ñdnh và th o lu n ñI cung cVp cho mMt h th ng
phân loKi chi phi chVt lư`ng. H th ng phát triIn ñã ñư`c thL nghi m và triIn
khai th$c hi n trong hai trư]ng h`p xây d$ng các d$ án nghiên c u ñI xác
đdnh các vVn đ/ thơng tin và qu n lý c1n thi"t đI phát triIn mMt chương trình
ph1n m/m trong h th ng thơng tin qu n lý chi phí trong xây d$ng. Ngồi ra,
h th ng đã đư`c sL d=ng đI xác đdnh chi phí và ngun nhân gây ra các thi t
hKi trong các d$ án. VVn ñ/ ñó ñư`c các chuyên gia nghiên c u d$ án h
th ng thơng tin qu n lý chi phí chVt lư`ng trong xây d$ng đI xác đdnh nhWng
thi"u sót trong hoKt đMng liên quan đ"n d$ án và do đó có nhWng bi n pháp
thích h`p đI c i thi n phương th c qu n lý c a hX cho các d$ án trong tương


5

tai. Và nhWng l`i ích và hKn ch" c a h th ng thơng tin qu n lý chi phí chVt
lư`ng trong xây d$ng cũng ñư`c ñánh giá và xác ñdnh. ( Peter E. D. Love,
Zahir Irani (2002). A project management quality cost information system for
the construction industry. Information & Management 40 (2003) 649–661).[107]
Trong bài A symptom of a dysfunctional supply chain, European
Journal of Purchasing and Supply Management 5 (1), 1999, pp. 1–11) P.E.D.
Love, H. Li, P. Mandal, Rework [108] cho rkng, trong các d$ án xây d$ng,
các hoKt ñMng thư]ng ñư`c chia thành các khu v$c ch c năng, vVn ñ/ mà
ñư`c th$c hi n b+i các ngành hXc khác nhau (ví d= như kS sư, ki"n trúc sư,
nhà th1u) và ñư`c hoKt ñMng ñMc l p.
P.E.D. Love, 2002 c a tKp chí qu n lý và kS thu t xây d$ng nghiên c u
vê nh hư+ng c a loKi hình d$ án và phương th c hoKt đMng v/ chi phí sLa

chWa trong vi c xây d$ng các d$ án xây d$ng cho rkng s$ vQng mHt c a t^
qu n lý và h th ng thông tin chVt lư`ng ñI ho tr` v/ hoKt ñMng qu n lý chVt
lư`ng trong các d$ án xây d$ng là rVt nghiêm trXng. Hơn nWa, s$ thi"u sót c a
h th ng là nguyên nhân gây ra cho nhi/u t^ ch c v/ cách th c phát triIn đI
duy trì kiIm soát v-i trách nhi m riêng c a hX. Như v y, báo cáo, thu th p
thông tin và qu n lý trong d$ án tr+ thành không k"t h`p ñ'ng nhVt. Cu i
cùng, ñi/u này dxn ñ"n lãng phí th]i gian, chi phí khơng c1n thi"t, tăng loi kS
thu t và hi"u sai vVn đ/ và do đó ph i th$c hi n xây d$ng và sLa chWa lKi và
đó là y"u t chính gây ra vư`t m c ñM, th]i gian và chi phí d$ án xây d$ng.
Hơn nWa, vi c sL d=ng không hi u qu công ngh thơng tin trong qu n lý và
trao đ^i thơng tin làm nh hư+ng và tăng thi t hKi cho d$ án. Do đó, nhu c1u
cho mMt h th ng thông tin là c1n thi"t trong qu n lý chVt lư`ng do v y t^
ch c th$c hi n có thI đư`c kiIm sốt theo dõi và xác đdnh chi phí chVt lư`ng.
ði/u này cho phép các t^ ch c xác đdnh các chi phí sai sót c a hX (ñHc bi t
trong vi c xây d$ng lKi) và do ñó th$c hi n các chi"n lư`c, bi n pháp nhkm


6

ngăn chHn vi c đó. Vi c thi"t k" và phát triIn c a h th ng qu n lý chVt lư`ng
cho các d$ án xây d$ng ñã ñư`c hKn ch". Ngày nay, vì s$ ph c tKp liên quan
đ"n qu n lý thông tin t6 mMt s t^ ch c v-i cách ti"p c n khác nhau ñI qu n
lý chVt lư`ng.(P.E.D. Love, Auditing the indirect consequences of rework in
construction: a case based approach, Managerial Auditing Journal 17 (3),
2002, pp. 138–146).[109]
MMt h th ng thông tin qu n lý d$ án v-i chi phí chVt lư`ng thêm vào
có thI cung cVp t-i nhà th1u và các thành viên trong nhóm d$ án các thơng tin
v/ sai sót chVt lư`ng và các hoKt ñMng c1n ñư`c xây dưng, thi"t k" ñI ngăn
chHn thi"u sót c a hX x y ra trong tương lai. ði/u này sau đó có thI đư`c sL
d=ng ñI hư-ng dxn, ñ/ nghd sáng ki"n c i ti"n chVt lư`ng đKt đư`c ti"t ki m

chi phí mMt cách hi u qu và chVt lư`ng cao. Chi phí chVt lư`ng liên quan
ñư`c xác ñdnh trong kho ng t6 5f25% doanh thu hàng năm c a mMt t^ ch c
hoHc chi phí v n hành ( R. Dobbins, 1975, US) nghiên c u v/ qu n lý chi phí
chVt lư`ng cho l`i nhu n.( R. Dobbins, Quality Cost Management for Profit,
ASQC Annual Transaction, in: A. Grimm (Ed.), Quality Costs: Ideas and
Applications, ASQC Press, Milwaukee, WI, 1975.)[102]
Có nhi/u y"u t

nh hư+ng ñ"n vi c th$c hi n các d$ án cơng, cái mà

đư`c chdu trách nhi m b+i các cơ quan nhà nư-c và kiIm soát b+i các nhà
th1u. Tuy nhiên, các ñơn vd chdu trách nhi m và các nhà th1u có quan điIm
khác nhau đI xác đdnh các y"u t có nh hư+ng chính c a mMt d$ án vì s$
khác bi t trong vai trị và trách nhi m c a mình. ðơi khi nhWng khác bi t này
là nguyên nhân chính gây ra khi"m khuy"t c a mMt d$ án, ch m tr} ti"n ñM.
ðI th$c hi n mMt d$ án thành công, s$ khác bi t trong quan ñiIm c a hai th$c
thI này trư-c h"t ph i ñư`c hiIu rõ. (Chau Ping Yang, 2007. Factors affecting
the performance of public projects in Taiwan. Journal of construction
research, vol 7).[95]


7

Issabelle Louis mô t th$c trKng c a ngành công nghi p xây d$ng Pháp.
VVn ñ/ này liên quan ñ"n mMt mô t ngQn gXn c a n/n kinh t" nói chung và
cái nhìn v/ vai trị và nh hư+ng c a chính ph . MMt cái nhìn t6 th" k‹ 18 v/
phía trư-c, đó là các minh ch ng cho cuMc cách mKng trong ngành công
nghi p xây d$ng Pháp và nó có tác đMng rVt mKnh m{ đ"n th$c trKng trong
ngành cMng nghi p xây d$ng hi n nay. Các đHc tính c a ngành cơng nghi p
xây d$ng t p trung vào cVu trúc c a các cơng ty xây d$ng và phương th c

hoKt đMng c a hX. Mô t c a ngành công nghi p xây d$ng bao g'm tình hình
các y"u t đ1u vào khác nhau cho ngành cơng nghi p như lao đMng, thi"t bd,
v t li u và tài chính. Ngồi ra, vi c ñi/u tra các khu v$c nghiên c u và phát
triIn ngành cơng nghi p xây d$ng cũng đư`c th o lu n. Sau khi xem xét các
ph1n quan trXng c a hoKt đMng này, nó đư`c mơ t chi ti"t hơn theo các vd trí
đda lý khác nhau. MMt khu v$c quan tâm đHc bi t là tình hình c a các cơng ty
xây d$ng Pháp liên quan trong thd trư]ng MS vì đi/u này dư]ng như là khu
v$c phát triIn tương lai cho hX. (Isabella L. P. 1987, Construction industry in
France, Thesis of Masteral).[103]
‘‘Nghiên c u l%ch s' phát tri)n ñ i v+i qu n lý xây d"ng h th ng ñ,u
th-u . Nh/t B n’’ c a Hiroshi Isohata f Trư3ng Cao đ5ng Cơng ngh Cơng
nghi p, ð9i h:c Nihon, Chiba, Nh/t B n 2009. Bài vi"t này nghiên c u v/
ldch sL phát triIn c a h th ng ñVu th1u xây d$ng cho các cơng trình cơng
cMng, t6 th]i xưa thơng qua các k‹ nguyên hi n ñKi ñ"n nay. Tác gi làm rõ
ñHc trưng c a s$ phát triIn trong mua sQm và qu n lý h th ng xây d$ng như
công ngh ph1n m/m ñ i v-i ñVu th1u, h`p ñ'ng, và qu n lý xây d$ng hi n
ñKi + Nh t B n. Nghiên c u này cũng làm sáng ty các y"u t ldch sL ñã bd nh
hư+ng ñ"n xây d$ng h th ng mua sQm và ñVu th1u xây d$ng cho các cơng
trình cơng cMng. Các vVn đ/ hi n tKi trong ngành công nghi p xây d$ng Nh t
B n ñư`c xem như là n/n t ng. ði/u này s{ là nghiên c u ti"p theo v/ hi n


8

đKi hóa xây d$ng vào nLa cu i c a th" k‹ XIX, và xem xét trên các ñHc trưng,
các y"u t

nh hư+ng ñ"n s$ phát triIn c a h th ng đVu th1u xây d$ng cơng

trình cơng cMng + Nh t B n hi n ñKi. Tác gi làm rõ đHc tính v/ s$ phát triIn

c a cơng tác mua sQm và qu n lý h th ng cho cơng trình cơng cMng, ch y"u
là thơng qua các d$ án cơ s+ hK t1ng + Nh t B n. Nghiên c u này cũng bao
g'm vi c kiIm tra q trình h`p đ'ng và qu n lý xây d$ng ñI làm rõ các ñHc
ñiIm c a xây d$ng h th ng mua sQm và ñVu th1u xây d$ng cho các cơng
trình cơng cMng + Nh t B n.
ð i v-i vVn đ/ ‘‘vai trị = trách nhi m c?a tư v,n qu n lý trong xây
d"ng công nghi p Trung Qu c’’ ñư`c Tony Y.F. Ma, Trư]ng ñKi hXc Nam
Úc, Adelaide, SA, Australia, 2003 ñ/ c p. Bài vi"t ñã nghiên c u vai trò và
trách nhi m c a Tư vVn qu n lý trong xây d$ng công nghi p Trung Qu c như
sau: • phương Tây cơng tác qu n lý d$ án ñã ñư`c áp d=ng trong các ngành
công nghi p khác nhau. Tuy nhiên, h th ng này chính th c cơng b áp d=ng
cho ngành công nghi p xây d$ng Trung Qu c cho ñ"n năm 2003, BM Xây
d$ng ñã ban hành mMt văn b n nhkm khuy"n khích vi c ngành cơng nghi p
áp d=ng KS thu tfmua sQmfxây d$ng (EPC) hoHc thi"t k" & Xây d$ng
(D&B), cách ti"p c n và thúc ñcy s$ tham gia c a mMt Tư vVn qu n lý d$ án
(PMC) ñI qu n lý các d$ án thay mHt cho khách hàng. Không gi ng như các
kS sư giám sát, PMC ñư`c tr$c ti"p thay cho khách hàng đI qu n lý tồn bM
d$ án kI t6 khi thành l p đ"n khi hồn thành. Hành ñMng thay mHt cho khách
hàng, PMC ñư`c y quy/n ñI qu n lý các d$ án và ñ m b o rkng đKt đư`c
m=c tiêu c a nó. Trong h1u h"t các d$ án chính ph tài tr`, b^ nhi m c a
PMC là bQt buMc, chính ph

y thác tVt c các nhi m v= qu n lý d$ án cho

PMC, ngồi các kinh phí và v n hành, gi m thiIu ti"p xúc v-i r i ro.
Hai th p k‹ qua ñã ch ng ki"n mMt s$ phát triIn nhanh chóng c a n/n
kinh t" Trung Qu c. KI t6 khi Trung Qu c "m+ cLa chính sách" năm 1978,


9

ñã m+ ra mMt th]i kỳ c i cách kinh t", Trung Qu c đã đKt đư`c nhWng thành
cơng đáng kI trong phát triIn kinh t". ðI thích ng và m+ rMng nhanh chóng
nhu c1u cho xây d$ng và cơ s+ hK t1ng, ngành công nghi p xây d$ng Trung
Qu c ñã ñKt m c tăng trư+ng phi thư]ng và ñã tr+ thành xương s ng c a n/n
kinh t" Trung Qu c .
1.1.2. Tình hình nghiên cIu trong nưOc vK qu n lý nhà nưOc ñQi vOi ñRu
tư xây dWng cơ b n tZ vQn ngân sách trong ngành giao thơng v n t i
Vidt Nam
Hồn thi n qu n lý Nhà nư-c ñ i v-i ðTXDCB t6 ngu'n v n NSNN
đã có mMt s đ/ tài, bài vi"t ñư`c nghiên c u và ñăng t i trên nhWng khía cKnh
khác nhau. Có thI nêu lên mMt s cơng trình đã nghiên c u có liên quan tr$c
ti"p đ"n vVn đ/ này như:
Th. nh/t, liên quan đ1n khía c4nh qu n lý nhà nư c nói chung có
lu n án ti"n sĩ kinh t": “Phương hư ng bi n pháp hồn thi n qu n lý nhà
nư c đ i v i xây d ng giao thông” c a Bùi Minh HuVn tKi ðKi hXc kinh t"
Qu c dân Hà NMi, năm 1996. ð i tư`ng nghiên c u c a ñ/ tài lu n án là
qu n lý nhà nư-c đ i v-i cơng tác xây d$ng trong ngành giao thông v n
t i. Tác gi gi-i hKn nghiên c u ch y"u vào các t1m vĩ mô có s$ chú ý
thích đáng t-i m i quan h

giWa qu n lý vĩ mô và qu n lý vi mơ trong lĩnh

v$c xây d$ng giao thơng đ i v-i q trình xây d$ng cơ b n: T6 chucn bd
đ1u tư, chucn bd xây d$ng, xây lQp, khai thác công trình và đ i v-i ch thI
kinh doanh tham gia các khâu c a quá trình này. T6 vi c phân tích th$c
trKng mơ hình t^ ch c qu n lý xây d$ng giao thông qua các th]i kỳ trư-c
khi chuyIn sang n/n kinh t" thd trư]ng (1990) và sau năm 1990 ñ"n năm
1995, lu n án ñã làm rõ th$c chVt và nMi dung qu n lý nhà nư-c đ i v-i
xây d$ng giao thơng xét theo q trình ñ1u tư xây d$ng và các ch thI kinh

doanh xây d$ng giao thông. Th$c trKng v/ xây d$ng giao thông theo quy


10

trình đ1u tư xây d$ng và theo ch thI kinh doanh trong lĩnh v$c ñ1u tư
xây d$ng t6 1962 ñ"n năm 1995, ñã tr i qua nhi/u th]i kỳ và có s$ thay
đ^i theo hư-ng ngày càng phù h`p v-i ñi/u ki n c a n/n kinh t" thd
trư]ng. Lu n án ñã chv ra nhWng t'n tKi ch y"u trong hoKt ñMng c a t6ng
loKi ch thI kinh doanh, sL d=ng các công c= qu n lý nhà nư-c và phân
chia ch c năng trong bM máy qu n lý. Lu n án ñã ñưa ra 4 quan ñiIm cơ
b n v/ hoàn thi n qu n lý nhà nư-c đ i v-i xây d$ng giao thơng trên hai
lĩnh v$c: t^ ch c và sQp x"p lKi h th ng xây d$ng giao thơng thành các mơ
hình đơn vd s n xuVt kinh doanh có qui mơ l-n, thích ng v-i đi/u ki n cơ
ch" thd trư]ng; Hồn thi n các h th ng văn b n pháp lu t, các công c=
qu n lý vĩ mô và bM máy qu n lý nhà nư-c. Lu n án cũng ki"n nghd c1n l p
ngân hàng giao thông Vi t Nam [41].
Lu n văn thKc sS: “Hoàn thi n cơ ch1 qu n lý ñ u tư xây d ng cơ s8
h4 t ng giao thơng trong q trình đ:y m4nh cơng nghi p hố, hi n đ4i
hố 8 Vi t Nam c a PhKm NgXc Biên, năm 2002 tKi ðKi hXc kinh t" Qu c
dân Hà NMi ñã ñi sâu nghiên c u v/ cơ ch" qu n lý v n ñ1u tư xây d$ng cơ s+
hK t1ng giao thơng. Tác gi đã khái qt hố vVn đ/ lý lu n v/ cơ ch" qu n lý
ñ1u tư xây d$ng nói chung và qu n lý đ1u tư xây d$ng cơ s+ hK t1ng giao
thơng nói riêng qua phân tích lý lu n và t^ng k"t kinh nghi m th$c ti}n + mMt
s nư-c trên th" gi-i (như Nh t B n, Trung Qu c, Niu di lân) t6 ñó ti"p thu
mMt cách có chXn lXc nhWng vVn ñ/ có thI áp d=ng cho nư-c ta. T6 vi c phân
tích th$c trKng cơ s+ hK t1ng giao thơng + Vi t Nam c v/ ñư]ng bM, ñư]ng
sQt, ñư]ng biIn, ñư]ng thu‹ nMi ñda, giao thông ñô thd và giao thơng nơng
thơn; cơ ch" qu n lý đ1u tư phát triIn và b o trì cơ s+ hK t1ng giao thông, tác
gi chv ra nhWng thành t$u, hKn ch" và nguyên nhân hKn ch" trong cơ ch"

qu n lý ñ1u tư xây d$ng cơ s+ hK t1ng giao thông + nư-c ta trong nhWng năm
t6 1991f2000. T6 vi c nêu ra m=c tiêu, ñdnh hư-ng phát triIn cơ s+ hK t1ng


11

giao thơng và xác đdnh đư`c nhu c1u v/ v n cho ñ1u tư phát triIn cơ s+ hK
t1ng giao thơng cho các giai đoKn 2001f2010, lu n văn đã trình bày đdnh
hư-ng hồn thi n v/ cơ ch" qu n lý ñ1u tư phát triIn cơ s+ hK t1ng giao
thơng; ð/ xuVt các chính sách và các gi i pháp huy ñMng, sL d=ng, và qu n lý
v n ñ1u tư cơ s+ hK t1ng giao thông trong ñi/u ki n kh năng ñ1u tư t6 ngân
sách Nhà nư-c có hKn, như: Các gi i pháp tăng cư]ng huy ñMng v n xây
d$ng cơ s+ hK t1ng giao thông; Gi i pháp hoàn thi n t^ ch c qu n lý cơ s+ hK
t1ng giao thông; Gi i pháp tăng cư]ng ñào tKo và b'i dư’ng ñMi ngũ cán bM
qu n lý [23].
Lu n án ti"n sĩ “ð<i m i cơ ch1 qu n lý s= d>ng v n ñ u tư xây d ng
cơ b n c?a nhà nư c” c a Tr1n Văn H'ng tKi HXc vi n tài chính, năm 2002
[43] đã h th ng hố, khái quát và m+ rMng nhWng lý lu n cơ b n v/ v n ñ1u
tư XDCB c a Nhà nư-c, cơ ch" qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư XDCB c a Nhà
nư-c, cơ ch" qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư XDCB c a Nhà nư-c, lu n án đã
phân tích cơ ch" qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư XDCB c a Nhà nư-c + Vi t
Nam qua các th]i kỳ t6 Nghd ñdnh 232/CP ngày 6/6/1981 ñ"n năm 2001; rút
ra nhWng ưu, như`c ñiIm c a cơ ch" qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư XDCB c a
Nhà nư-c giai ñoKn này. V n d=ng nhWng bài hXc kinh nghi m t6 q trình
hồn thi n cơ ch" qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư XDCB c a nư-c ta và c a các
nư-c trên th" gi-i, k"t h`p v-i nhWng lý lu n ñã ñư`c nghiên c u, lu n án ñã
ñưa ra nhWng ki"n nghd nhkm đ^i m-i và hồn thi n cơ ch" qu n lý sL d=ng
v n ñ1u tư XDCB c a Nhà nư-c như xác ñdnh ñúng ñ i tư`ng ñ1u tư theo các
ngu'n v n ngân sách Nhà nư-c, tín d=ng Nhà nư-c; chuyIn hư-ng đ1u tư
theo hình th c cVp phát tr$c ti"p khơng hồn lKi sang hình th c cho vay

nhkm xoá by bao cVp, nâng cao trách nhi m ñ i v-i ch ñ1u tư; hKn ch" t i đa
s$ can thi p hành chính c a các cơ quan nhà nư-c ñ i v-i quá trình đ1u tư
c a doanh nghi p; doanh nghi p Nhà nư-c t$ quy"t ñdnh ñ1u tư theo ñúng


12

lu t pháp quy ñdnh, ñ m b o hi u qu ñ1u tư, gQn trách nhi m, quy/n l`i c a
giám ñ c doanh nghi p Nhà nư-c v-i hi u qu ñ1u tư; quy ñdnh c= thI v/
trách nhi m trong vi c ñ m b o hi u qu ñ1u tư; t^ ch c ñVu th1u rMng rãi,
phân chia gói th1u + + giai đoKn thi"t k"; b^ sung các ch" tài xL phKt vi phKm
pháp lu t ñVu th1u; quy ñdnh xL phKt c= thI ñ i v-i ngư]i đ/ nghd, ngư]i
thanh, quy"t tốn tăng khơng ñúng; xL phKt theo s ngày gLi báo cáo ch m
nhkm nâng cao trách nhi m cáo cáo c a Ch đ1u tư; phân bi t h' sơ quy"t
tốn d$ án hồn thành gLi đi v-i h' sơ quy"t tốn lưu tKi đơn vd; th$c hi n cơ
ch" cơng khai thơng tin v/ k" hoKch v n đ1u tư, v/ t^ng m c đ1u tư, d$ tốn,
quy"t tốn d$ án, cơng trình…
Lu n án ti"n sS kinh t": “Qu n lý nhà nư c ñ i v i d án ñ u tư xây
d ng t ngân sách nhà nư c 8 Vi t Nam” c a TK Văn Khoái, tKi HXc vi n
chính trd – Hành chính qu c gia H' Chí Minh, năm 2009 [48] nghiên c u
QLNN ñ i v-i d$ án ðTXD t6 NSNN trên các giai đoKn c a chu trình d$ án,
ch y"u là cVp NSTW trong phKm vi c nư-c. QLNN ñ i v-i d$ án ðTXD t6
NSNN g'm năm nMi dung: hoKch ñdnh, xây d$ng khung pháp lu t, ban hành
và th$c hi n cơ ch", t^ ch c bM máy và kiIm tra, kiIm sốt.
Tác gi đã chv ra nhi/u hKn ch", bVt c p trên nhi/u mHt như: khung
pháp lu t chưa ñ'ng bM, chưa th ng nhVt, cơ ch" qu n lý cịn nhi/u điIm lKc
h u, năng l$c qu n lý chưa ñáp ng yêu c1u. Lu n án đã chv rõ ba nhóm
ngun nhân c a nhWng hKn ch", bVt c p, trong các ngun nhân đó có
nguyên nhân ch quan t6 bM máy, cán bM qu n lý. ð'ng th]i cũng chv rõ hKn
ch" c a các d$ án, trong đó đHc bi t là s$ phân tán, dàn tr i, sai phKm và kém

hi u qu c a khơng ít d$ án ðTXD t6 NSNN.
Lu n án kh”ng ñdnh các bM, ngành c1n ph i xây d$ng và th$c thi
chương trình phát triIn d$ án ðTXD t6 NSNN làm cơ s+ cho công tác k"
hoKch hố hoKt đMng tKi các d$ án ðTXD t6 NSNN c a bM, ngành mình và


13

c a cVp ngân sách trung ương (NSTW). Thông qua nghiên c u ch y"u
tính t6 năm 1999 (Nghd đdnh s 52/1999/NðfCP đư`c ban hành), trong đó
trXng tâm kh o sát, ch y"u t6 năm 2001 ñ"n năm 2009, lu n án đ/ xuVt h
th ng 6 nhóm gi i pháp ñ^i m-i QLNN ñ i v-i d$ án ðTXD t6 NSNN,
ñHc bi t là vi c ñ/ xuVt xây d$ng và th$c thi chương trình phát triIn d$ án;
đ/ xuVt ng d=ng mơ hình h`p tác giWa nhà nư-c và tư nhân, mơ hình
“mua” cơng trình theo phương th c t^ng th1u chìa khóa trao tay; phân b^
v n NSNN theo ñ]i d$ án; áp d=ng phương th c qu n lý d$ án theo ñ1u ra
và k"t qu ; kiIm soát thu nh p c a cán bM qu n lý; kiIm tốn trư-c khi
quy"t đdnh đ1u tư phê duy t d$ án; kiIm toán trách nhi m kinh t" ngư]i
đ ng đ1u, kiIm tốn theo chun đ/; tăng cư]ng các ch" tài xL lý trách
nhi m cá nhân c a ngư]i ñ ng ñ1u.
Th. hai, v* các khía c4nh c> thA c?a qu n lý nhà nư c ñ i v i v n
ñ u tư xây d ng cơ b n cơng trình giao thơng có nhi*u tác gi đã nghiên
c.u và cơng b các cơng trình khoa hCc,
Trong ho4t đDng đ/u th u có lu n án ti"n sS kinh t": “Nâng cao ch/t
lưEng ñ/u th u xây d ng các cơng trình giao thơng 8 Vi t Nam” c a Tr1n
Văn Hùng tKi ðKi hXc kinh t" qu c dân Hà NMi, năm 2007. Lu n án đã h
th ng hố các cơ s+ lý lu n, phương pháp lu n cho vi c xây d$ng và ñánh giá
chVt lư`ng ñVu th1u xây d$ng nói chung và chVt lư`ng đVu th1u xây d$ng các
cơng trình giao thơng đ ng trên giác đM ch ð1u tư. ðây s{ là cơ s+ cho vi c
nghiên c u, ñánh giá, xem xét và ñưa ra các gi i pháp hồn thi n cơng tác

đVu th1u; đ/ xuVt các ki"n nghd hồn thi n cơ ch", chính sách qu n lý ñVu
th1u xây d$ng c a nư-c ta.
Lu n án t p trung nghiên c u chVt lư`ng đVu th1u xây d$ng các
cơng trình giao thơng đ ng trên góc đM c a ch ð1u tư đHt trong m i liên
h v-i thI ch" qu n lý c a Nhà nư-c, các nhà th1u. Tác gi

nghiên c u


14

hoKt đMng đVu th1u như là mMt q trình t6 khi chucn bd, l p k" hoKch ñVu
th1u cho ñ"n khi cơng b k"t qu đVu th1u, thương thuy"t v-i nhà th1u đI
ký k"t h`p đ'ng th$c hi n gói th1u. Tác gi t p trung nghiên c u th$c
trKng hoKt đMng đVu th1u xây d$ng các cơng trình giao thơng và chVt
lư`ng đVu th1u các cơng trình giao thơng ñ ng trên góc ñM c a ch ð1u tư
trong 10 năm (1996 – 2006) (t p trung vào nghiên c u hoKt đMng đVu th1u
xây d$ng các cơng trình c1u, đư]ng bM). Tác gi đã phân tích, đánh giá
khách quan nhWng thành t$u, nhWng thi"u sót v/ chVt lư`ng đVu th1u
xây d$ng các cơng trình giao thơng. Trên cơ s+ đó đ/ xuVt các ki"n nghd,
gi i pháp v-i các cơ quan qu n lý nhkm nâng cao chVt lư`ng đVu th1u xây
d$ng các cơng trình giao thơng nói riêng, nâng cao chVt lư`ng đVu th1u
nói chung. Trên cơ s+ phát hi n các t'n tKi, thi"u sót, vư-ng mQc v/ cơ
ch", chính sách, lu t pháp đ i v-i hoKt ñMng ñVu th1u, tác gi ñ/ xuVt các
gi i pháp hồn thi n cơ ch", chính sách, lu t [42].
V* qu n lý ch/t lưEng có lu n án ti"n sĩ : “MDt s gi i pháp hoàn
thi n qu n lý ch/t lưEng các d án ñ u tư xây d ng cơng trình giao thơng
đơ thG t4i thành ph HH Chí Minh” c a Lê MKnh Tư]ng tKi Trư]ng ðKi hXc
Giao thông v n t i, năm 2010 [75]. Lu n án t p trung ñi sâu nghiên c u h
th ng qu n lý chVt lư`ng các d$ án đ1u tư xây d$ng cơng trình giao thơng đơ

thd tKi TPHCM (ch y"u là h th ng cơng trình c1u, đư]ng bM). H th ng
qu n lý chVt lư`ng các d$ án ñ1u tư xây d$ng cơng trình giao thơng đơ thd
bao g'm: Cơng tác chv ñKo c a chính ph , UBND TP HCM ñ i v-i hoKt đMng
chVt lư`ng; Cơng tác qu n lý chVt lư`ng d$ án đ1u tư xây d$ng cơng trình
giao thông c a s+ giao thông v n t i; Công tác qu n trd chVt lư`ng c a h
th ng các ch đ1u tư; Cơng tác đ m b o chVt lư`ng các ch thI (nhà th1u)
tham gia d$ án xây d$ng cơng trình giao thơng đơ thd. Thơng qua ñánh giá
th$c trKng h th ng qu n lý chVt lư`ng d$ án đ1u tư xây d$ng cơng trình


15

giao thơng đơ thd, c a TP.HCM, xác đdnh các t'n tKi và nh hư+ng c a nó đ i
v-i h th ng qu n lý chVt lư`ng d$ án đ1u tư xây d$ng cơng trình giao thơng
đơ thd. Trên cơ s+ h th ng hoá lý lu n v/ chVt lư`ng s n phcm, chVt lư`ng
cơng trình xây d$ng, và qu n lý chVt lư`ng d$ án ñ1u tư xây d$ng cơng trình
giao thơng đơ thd, phân tích th$c trKng chVt lư`ng h th ng cơng trình giao
thơng đơ thd và h th ng t^ ch c qu n lý chVt lư`ng d$ án đ1u tư xây d$ng
cơng trình giao thơng đơ thd nhkm tìm ra gi i pháp hồn thi n qu n lý chVt
lư`ng d$ án đ1u tư xây d$ng cơng trình giao thơng đơ thd tKi TP.HCM. Trên
cơ s+ các nguyên tQc hoàn thi n qu n lý chVt lư`ng bao g'm: Quy hoKch
chVt lư`ng là cơ s+ hình thành chVt lư`ng s n phcm; Qu n lý chVt lư`ng theo
mMt tr=c nhVt ñdnh (tr=c dXc chVt lư`ng); Mơ hình hố trách nhi m qu n lý
chVt lư`ng, tác gi đ/ xuVt các nhóm gi i pháp hoàn thi n qu n lý chVt lư`ng
như hoàn thi n h th ng chv ñKo chVt lư`ng (qu n lý chVt lư`ng vĩ mơ); hồn
thi n cơng tác qu n trd chVt lư`ng c a h th ng các ch thI tham gia d$ án
đ1u tư XDCTGT đơ thd.
V* v/n ñ* huy ñDng và s= d>ng v n đ u tư có nhi/u cơng trình quan
t1m nghiên c u. C= thI như lu n án ti"n sĩ kinh t": “Các gi i pháp huy ñDng
và s= d>ng v n ñ u tư phát triAn cơ s8 h4 t ng giao thơng đưJng bD 8 Vi t

Nam” c a PhKm Văn Liên, tKi HXc vi n tài chính, năm 2004 [53]. Lu n án
nghiên c u làm rõ b n chVt, ñHc ñiIm c a cơ s+ hK t1ng giao thơng đư]ng bM
Vi t Nam và s$ tác đMng c a nó đ"n cơng tác huy đMng và qu n lý sL d=ng
v n. Thơng qua phân tích, đánh giá tình hình huy đMng và qu n lý sL d=ng
v n ñ1u tư cho cơ s+ hK t1ng giao thơng đư]ng bM + nư-c ta giai đoKn 1991 f
2003, tác gi ñã chv ra ñư`c nhWng ưu, như`c ñiIm ch y"u trong vi c khai
thác và qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư cho ñư]ng bM. HKn ch" cơ b n trong cơng
tác huy đMng v n là chưa có cơ ch" huy đMng v n mMt cách vWng chQc. S
v n th$c t" huy ñMng ñư`c chưa ñáp ng ñ nhu c1u do th$c t" ñHt ra. V n


16

huy đMng t6 ngu'n tín d=ng trong nư-c, ngu'n v n đ1u tư tr$c ti"p c a nư-c
ngồi cịn rVt khiêm t n so v-i ti/m năng. NhWng hKn ch" n^i lên trong khâu
qu n lý ñ1u tư và sL d=ng v n là: Cơng tác k" hoKch hố v n ñ1u tư dài hKn
chưa ñư`c chú ý tho ñáng; Cơ cVu v n ñ1u tư cho xây d$ng và b o trì h
th ng c1u đư]ng bM chưa h`p lý; Tình trKng thVt thốt, lãng phí và n` đXng
v n đ1u tư XDCB cịn x y ra khá ph^ bi"n và + m c ñáng báo ñMng.
Lu n án ñ/ xuVt nhWng quan ñiIm ñdnh hư-ng cơ b n và các gi i pháp
nhkm hoàn thi n cơ ch" huy ñMng và qu n lý sL d=ng v n ñ1u tư cho h th ng
cơ s+ hK t1ng ñư]ng bM + Vi t Nam t6 2004 ñ"n năm 2010 và nhWng năm ti"p
theo. Quan điIm, đdnh hư-ng cho cơng tác huy ñMng v n ch y"u t p trung
theo hư-ng đ m b o tính b/n vWng, khai thác t^ng h`p các ngu'n v n, gi m
d1n bao cVp c a Nhà nư-c. Trong khâu qu n lý sL d=ng v n c1n quán tri t
quan ñiIm ñ1u tư cho ñư]ng bM ph i ñi trư-c mMt bư-c, ñ1u tư t p trung có
trXng điIm, nâng cao hi u qu sL d=ng v n. Các gi i pháp ñ/ xuVt bao g'm
10 gi i pháp l-n và chia thành hai nhóm: nhóm gi i pháp v/ huy đMng v n và
nhóm gi i pháp v/ qu n lý phân b^, sL d=ng v n. Trong đó, các gi i pháp
như: hồn thi n ch" đM thu phí đư]ng bM, phát hành trái phi"u, thành l p quS

chuyên dùng ñ1u tư cho đư]ng bM, chuyIn như`ng quy/n khai thác đư]ng,
hồn thi n cơ ch" qu n lý v n ñ1u tư, ñi/u chvnh cơ cVu v n ñ1u tư, tăng
cư]ng kiIm tra giám sát thanh toán v n, xL lý n` ñXng v n xây d$ng cơ b n.
Lu n án ti"n sĩ “Gi i pháp tài chính nhLm nâng cao hi u qu v n
ñ u tư XDCB t Ngân sách Nhà nư c trên ñGa bàn tPnh Ngh An” c a Phan
Thanh Mão tKi trư]ng ðKi hXc kinh t" qu c dân, năm 2003 ñã h th ng hố,
phân tích và làm sáng ty nhWng vVn đ/ lý lu n v/ chi ngân sách Nhà nư-c,
ðTXDCB, hi u qu ðTXDCB và mMt s vVn đ/ có liên quan trong n/n kinh
t" thd trư]ng. ðHc bi t ñi sâu và nghiên c u vVn ñ/ hi u qu v n ðTXDCB t6
Ngân sách Nhà nư-c: t6 vVn ñ/ v/ khái ni m, các hình th c biIu hi n, chv tiêu


17

ph n ánh nó; xác đdnh các nhân t

nh hư+ng ñ"n hi u qu v n ðTXDCB t6

ngân sách Nhà nư-c: t6 vVn đ/ v/ khái ni m, các hình th c biIu hi n, chv tiêu
ph n ánh nó; xác ñdnh các nhân t

nh hư+ng ñ"n hi u qu ðTXDCB. T6 đó

làm cơ s+ cho vi c đánh giá th$c trKng hi u qu v n ðTXDCB t6 Ngân sách
Nhà nư-c trên đda bàn tvnh Ngh An.
Phân tích, minh ch ng, lu n gi th$c trKng hi u qu ðTXDCB mà ch
y"u là hi u qu ðTXDCB t6 ngu'n v n ngân sách Nhà nư-c trên ñda bàn tvnh
Ngh An th]i gian t6 1995 – 2001. Qua phân tích ñánh giá th$c trKng hi u
qu ðTXDCB t6 ngân sách Nhà nư-c trên ñda bàn tvnh Ngh An, lu n án đã
rút ra nhWng thành cơng, thVt bKi và chv ra nhWng t'n tKi và nguyên nhân gây

ra. ð/ xuVt gi i pháp tài chính khQc ph=c t'n tKi nhkm nâng cao hi u qu v n
ñ1u tư XDCB t6 Ngân sách Nhà nư-c trên ñda bàn tvnh Ngh An th]i gian t-i.
Lu n án ñưa ra 6 gi i pháp t6 vĩ mơ đ"n vi mơ; t6 chính sách chung c a Nhà
nư-c v/ qu n lý v n ngân sách dành cho ñ1u tư phát triIn ñ"n gi i pháp
nghi p v= tài chính nói chung và cơng tác qu n lý v n ñ1u tư xây d$ng cơ
b n trên đda bàn Ngh An nói riêng. T6 gi i pháp c= thI lu n án cũng nêu lên
nhWng ki"n nghd ñ i v-i Nhà nư-c, các cVp các ngành đi/u chvnh, b^ sung,
sLa đ^i hồn thi n cơng tác qu n lý ngu'n v n đ1u tư XDCB thuMc Ngân
sách Nhà nư-c nói chung và + Ngh An nói riêng đKt hi u qu trong th]i gian
t-i. Ki"n nghd v-i các cVp các ngành b^ sung sLa đ^i chính sách ch" đM, ch"
tài, quy trình nghi p v= cVp phát, cho vay v n Ngân sách Nhà nư-c và t^
ch c bM máy qu n lý tài chính đ i v-i ngu'n v n Ngân sách Nhà nư-c dành
cho ñ1u tư XDCB [52].
Lu n án ti"n sĩ : “Thu hút và s= d>ng v n nư c ngoài trong xây d ng
k1t c/u h4 t ng c?a ngành giao thông v$n t i Vi t Nam” c a Bùi Nguyên
Khánh, tKi Trư]ng ñKi hXc NgoKi thương Hà NMi, năm 2002 [47] ñã chv ra
rkng: GTVT là mMt ngành quan trXng, ph i ñi trư-c 1 bư-c ñI tKo ti/n ñ/ cho