- 1 -
TIÊU CHUN NGÀNH THY LI NC CNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA
QUY PHM THIT K
BÊTÔNG M LN
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 1/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 2 -
MC LC
1. Nguyên tc chung
3. B trí đu mi
4. Thit k thân đp
5. Cu to thân đp
6. Vt liu bêtông đm ln và phân khu bêtông thân đp
7. Khng ch nhit đ và phòng nt n thân đp
8. Thit k gim trc an toàn
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 2/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 3 -
1. NGUYÊN TC CHUNG
1.0.1. iu này trình bày rõ mc đích biên son tiêu chun này. Nc ta t nm
1986 đã xây dng mt đp trng lc bêtông đm ln – Khang Khu đn nay, k
thut xây dng đp bêtông đm ln đc phát trin nhanh chóng và nm 1992 đã
công b “Nguyên tc ch đo thit k đp bêtông đm ln” (DL/T5005-92), nguyên
tc ch đo đó đã có tác dng rt tt trong vic xúc tin thit k và thi công đp
bêtông đm ln ca nc ta. 10 nm qua nc ta li liên tc xây dng đc hàng
lot đp bêtông đm ln nh: Ph nh, Giang Á, Phân Hà Nh Kh, Min Hoa
Thang, i Triu Sn, Cao Bá Châu, Sa Bài, Long Th, k thut xây dng đp
bêtông đm ln đã có mt bc tin b rt dài. Qua kinh nghim thc tin xây dng
công trình và các hng mc nghiên cu trng đim nhà nc đã thu đc nhiu
thành qu có tính thc dng rt cao, làm c s biên son tiêu chun này rt tt.
1.0.3. iu này trình bày rõ phm vi s dng tiêu chun này, tiêu chun này ch yu cn c
vào nhng kinh nghim công trình và thành qu nghiên cu khoa hc các đp ln
bêtông đm ln đã xây dng ca nc ta mà biên son, thích hp thit k đp trng
lc bêtông đm ln cp I cp II và cp III. Hin nay đã xây dng thành công đp
trng lc bêtông đm ln cao hn 20m mà trong và ngoài nc cha có ni nào xây
đc. p trng lc bêtông đm ln cao nht ca ngi nc ngoài là đp Miel 1
ca Columbia, đp cao 188m, đp trng lc bêtông đm ln cao nht ca nc ta
hin nay là đp Long Than, cui cùng đp cao 216,5m. Mc du đp bêtông trng
lc đm ln Long Thanh là hng mc vt rào khoa hc trng đim ca nhà nc đã
thu đc thành qu rt ln, nhng đp đang trong quá trình xây dng, hin nay hãy
còn thiu kinh nghim thc tin công trình đp trong bêtông đm ln ln hn 200m.
Vì vy yêu cu đi vi thit b đp trng lc b đm ln cao hn 200m cn phi tin
hành nghiên cu riêng.
p vòm bêtông đm ln nc ngoài đã xây dng có xây dng có đp Knellpoort
Nam Phi (đp vòm trng lc bêtông đm ln, đp cao 50m) và Wolwedans (đp
vòm trng lc bêtông đm ln, đp cao 70m). Nc ta t khi xây xong đp vòm
bêtông đm ln Ph nh (đp cao 75m) đn tháng 11/1993 xây xong bt đu tích
nc cho đn nay, nhng nm gn đây li xây xong đp Ôn Tuyn Bo (đp cao
48m), Khê Bính (đp cao 63,5m), Hng Phú (đp cao 55,2m), Sa Bài (đp cao
129m), Long Th (đp cao 80m), Thch Môn T (đp cao 55,2m), v.v… Trong loi
hình đp vòm, đp cao và quy mô bêtông đm ln đu thu đc tin trin rt ln, đi
vi thit k bêtông đm ln tích ly không ít kinh nghim, hn na v mt phng
din nào đó đã tin hành mò mm và sáng to cái mi. Nhng xét ti không ít đp
vòm bêtông đm ln xây dng thi gian còn rt ngn, mt s đc đim k thut
bêtông đm ln cha đc qua kho nghim thc t, ví d nh h thng pht va
khe ngang khe co giãn. Vì vy trong tiêu chun này trng đim ni dung có liên
quan ti đp vòm là chú ý ti thit k đi vi đp vòm bêtông đm ln và đp trng
lc bêtông đm ln có điu khon chung, nh b trí đu mi, chng thm thân đp,
cu to hàng lang đp ln, vt liu bêtông đm ln, biêtông bin thái …, hn na đi
vi thit k đp vòm bêtông đm ln cn nghiên cu thn trng và thuyt minh rõ
ràng.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 3/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 4 -
1.0.4. Trong điu này trình bày rõ s phân chia chiu cao đp bêtông đm ln. Xét
ti s phân chia chiu cao đp bêtông đm ln vi s phân chia chiu cao đp
bêtông thng không có s phân bit v nguyên tc. Vì vy trong tiêu chun này s
phân chia chiu cao đp bêtông đm ln vi “quy phm thit k đp trng lc
bêtông” (SL319-2005) và “Quy phm thit k đp vòm bêtông” (SL282-2003) gi
nguyên s thng nht.
1.0.5. iu này nhn mnh khi thit k đp bêtông đm ln, cn phi thu thp và
phân tích các tài liu c bn cn thn, nhng tài liu nêu trong điu khon nh khí
tng thy vn, bùn cát, đa hình, đa cht, đa chn, vt liu xây dng … đi vi
thit k kt cu, dn dòng vt l, thit k khng ch nhit đ, thit k cp phi
bêtông rt quan trng, cn phi đc coi trng. Xét ti nc ta đi vi vn đ môi
trng sinh thái ngày càng đc coi trng, nên đã đa vào.
1.0.7. Tiêu chun này nhm vào đc đim bn thân đp bêtông đm ln mà biên son, cha
đ cp ti phng pháp thit k c th n đnh đp ln ca đp bêtông đm ln, n
đnh đ vòm và phân tích ng lc, thit k x lý nn đp, thit k kin trúc x nc
v.v… Vì vy, khi theo tiêu chun này thit k đp bêtông đm ln, đi vi nhng
phn mà tiêu chun này cha đ cp ti thì hãy theo nhng tiêu chun hin hành
ca Nhà nc mà thc hin.
3. B TRÍ U MI
3.0.1. iu này trình bày rõ nhng nhân t ch yu cn nghiên cu khi s dng đp bêtông
đm ln:
1. i vi đp bêtông đm ln mà nói, điu kin đa hình chân đp thích hp
nht là lòng sông hình ch U, lòng thng, và lòng sông hình ch V; i vi đp
vòm bêtông đm ln mà nói, điu đin đa hình chân đp tt nht là lòng sông
hp, t l chiu rng chiu cao càng nh càng tt. iu kin đa hình nên đn
gin, điu kin đa cht tng đi tt, nu không s tng khi lng x lý nn
móng và làm tr ngi tc đ thi công bêtông đm ln, nh hng ti tin đ công
trình. iu kin thy vn s nh hng đn vic chn hình dáng đp, dn dòng
vt l. iu kin khí tng nh lnh giá, nóng khô, tc đ gió, lng ma, s
ngày ma, lng bc hi … đu có nh hng đi vi thi công bêtông đm ln.
Vt liu xây dng bêtông đm ln ch yu bao gm ximng, tro bay nhit đin,
ct liu và cht ph gia. i vi xi mng ch cn tính cht n đnh, phù hp vi
tiêu chun hin hành, c ly vn chuyn hp lý, có th s dng đc. Nu có
đc loi ximng ta nhit thp, tính nng chng nt n cao là lý tng nht. i
vi tro bay, do than và điu kin đt ca các nhà máy đin khác nhau, thành phn
hóa hc và cht lng ca nó … cng khác nhau, đi vi tính nng và cht lng
ca bêtông đm ln có nh hng rt ln, tro bay dùng phi phù hp vi tiêu
chun có liên quan hin hành, nên dùng tro bay cp I và cp II. Khi trong khu
vc không tro bay hoc phi vn chuyn rt xa, có th chn vt liu đn hot tính
hoc phi hot tính, có ch tiêu kinh t k thut hp lý, ví d nh đp bêtông đm
ln trm thy đin Triu Sn dùng bt đá vôi trn vi x qung pht pho làm cht
đn xây thành đp bêtông đm ln cao hàng trm mét. i vi ct liu các đá do
hàm lng bt đá (d
<
0,16mm) có th ci thin mt cách rõ rt tính do, tính d
nc, nâng cao tính chc đc, tính chng thm và ch tiêu lc hc ca bêtông
đm ln, hn na kinh nghim thc tin công trình ch rõ, tính nng bêtông đm
ln dùng ct liu nhân to tt hn ct liu t nhiên, vì vy rt nhiu công trình
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 4/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 5 -
dùng ct liu thô và nh t đá xay. Ngun vt liu cát đá phi tha mãn yêu cu
ca tiêu chun có liên quan. Khi s dng các t nhiên, đ nâng cao đ chc đc
và tính d đm ca bêtông đm ln, có th gii quyt bng cách trn thêm bt đá.
Ngoài ra cn tránh s dng ct liu sinh phn ng kim có hi đi vi bêtông.
2. p là b phn hp thành quan trng ca công trình đu mi, khi b trí đp
bêtông đm ln cn kt hp vi nhim v công trình, sp xp các loi vt liu
kin trúc mt cách hp lý đ tránh làm tr ngi cho vic thi công bêtông đm ln,
tin cho vic t chc thi công bêtông đm ln, phát huy u đim tc đ thi công
nhanh ca bêtông đm ln.
3. tin vic t chc thi công bêtông đm ln vi tc đ nhanh, khi dùng k thut
xây đp bng bêtông đm ln, cn phi nghiên cu quy mô ca đp, hình thc b
trí kt cu và kích thc ch yu, b trí kt cu đp nên đn gin.
4. p bêtông đm ln cn phi tha mãn yêu cu n đnh và cng đ ca bêtông
qua thc tin công trình và nghiên cu khoa hc my nm gn đây. i vi tính
bn lâu ca bêtông đm ln ngày càng đc coi trng, vì vy, cng cn phi tha
mãn yêu cu tính bn lâu.
5. iu kin thi công đp bêtông đm ln bao gm hin trng thi công, ngun vt
liu, c gii thi công, lc lng k thut, trong đó, tng khi lng bêtông đm
ln và nng lc thi công c gii xem đã tng ng cha, xem đã có th là mt
nhân t ch yu phát huy tc đ thi công nhanh ca bêtông đm ln cha, v các
mt có liên quan đn điu kin thi công nói trên khi s dng đp bêtông đm
ln cn nghiên cu cn thn.
3.0.2. B trí đu mi đp bêtông đm ln khúc sông hp ly phng thc dn nc
hoc nhà máy ngm (di đt) là tt, điu này có li cho vic xây đp bêtông đm
ln, gim bt tr ngi đi vi vic thi công bêtông đm ln, hn na có th cân bng
đng khi lng công tác ca các kin trúc ca đu mi, có li cho vic rút ngn
thi gian thi công. Trong b trí đu mi đp bêtông đm ln khúc sông hp nc
ta công trình có hình thc b trí nhà máy thc t xem biu 1:
Biu 1: Trong b trí đu mi đp bêtông đm ln khúc sông hp nc ví d
thc t kiu nhà máy b trí
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 5/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 6 -
ng dn nc vào nhà máy kiu sau đp cn c tình hình c th và thun tin cho
tc đ thi công đp bêtông đm ln làm nguyên tc tin hành b trí. Chôn ng trong
rut đp thng dùng cách b trí ngang bng, đ gim bt chiu dày đ bêtông
thng hoc bêtông bin thái, đ to cho thi công bêtông đm ln biên quanh điu
kin thun li, đp va và đp thp chôn ng di đáy đp là thích hp, đp cao
chôn ng phía trên, ni tip ng dn sau lng đp là tin nht, cao trình đt ng
trong đp cng nên kt hp đt mt có khong đ thi gian cách nhau dài tin
hành b trí. Kt cu ca nhn nc ca kênh dn nên b trí ngoài đng vin thng
lu đp đ khi tr ngi vic thi công bêtông đm ln.
Trong b trí đu mi ni lu lng x l ln, lòng sông rng mà li b trí nhà máy
kiu lòng sông, đon đp chn nc (không tràn) và đon đp tràn nc do kt cu
tng đi đn gin, thích hp cho thi công bêtông đm ln, đ tng nhanh tc đ thi
công đ công trình sm đi vào vn hành mà phát huy hiu ích. Ví nh công trình đp
Cao Châu, nhà máy kiu lòng sông ca thi k đu và đon đp có cng x sâu dùng
bêtông thng, đon đp chn nc và đon đp nc tràn mt thi k th hai thi
công bêtông đm ln, thc hin mc tiêu đóng cng tích nc phát đin sm hn 1
nm.
Thng lu đp bêtông đm ln trc tiên dùng l tràn kiu h hoc l tràn mt, ch
yu là đ đn gin hóa thi công, gim bt phân khu bêtông, tin vic t chc thi
công bêtông đm ln. Xây dng đp trong và ngoài nc đu dùng phng thc này,
nh đp ng Hng T, đp Khang Khu, đp Giang Á, đp Miu Hoa Than, đp
i Triu Sn, đp Ph nh ca nc ta … nc ngoài nh đp U-êhê0suan
(Nht), Sang-Chinh (M), …
3.0.3. V phng thc dn dòng thi công, hin nay thng dùng tuy-nen, kênh đào hoc li
dng ca khu tr sn ca đp bêtông đm ln đ dn dòng thi công, trong lòng sông
hp ph bin là dn dòng bng tuy-nen. Nhng nm gn đây cng ca tr sn đp
bêtông đm ln tng đi ph bin, nhng cn chú ý khng ch tc đ nc chy
qua bo v ca khu hàng lang và vt chn nc khe ngang và vn đ có th gây nt
n thân đp do xung kích nc lnh chy qua gây nên.
4. THIT K THÂN P
4.0.1. Cn c đc đim thi công xây đp bêtông đm ln, mt ct đp nên đn gin, đ tin
thi công, trong điu này đi vi mái đp thng lu mt ct đp trng lc bêtông
đm ln nêu ra yêu cu nguyên tc, tc là mái đp thng lu thng dùng mt
thng đng, mt đp h lu ly mái dc đn. p mà mt mái dc thng đng có
đp Khang Khu, đp cao Ba Châu, đp Miu Hoa Than, đp Giang Á, … nhng đi
vi đp cao, đ tit kim khi lng bêtông, cng có th mt mái thng lu là mt
nghiêng hoc mt gãy, nh đp i Triu Sn cao 111m, và đp Bch Sc cao
130m, phn trên mt mái thng đng, phn di mái nghiêng 1:0,2.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 6/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 7 -
Bêtông đm ln và bêtông thng khác nhau ch yu là thay đi cp phi bêtông và
công ngh thi công, còn điu kin công tác và trng thái công tác ca đp trong lc
bêtông đm ln cng ging nh đp trng lc bêtông thng, vì vy, mt đp h lu
đp bêtông đm ln có th theo mt ct đp trng lc bêtông thng tin hành la
chn mt ct ti u, nhng cn kim tra n đnh trt mt tng ca bêtông đm ln.
Chiu rng đnh đp bêtông đm ln ngoài vic tha mãn yêu cu b trí thit b, vn
hành, sa cha, giao thông và kháng chn, … cn phi tha mãn yêu cu thi công
bêtông đm ln. nu chiu rng đnh đp quá nh, thì mt khoang thi công gn đnh
đp ca bêtông đm ln cng s càng nh, đó s là điu bt li cho vic thi công
đm ln. Cn c chiu rng đnh đp ca các đp bêtông đm ln trong và ngoài
nc đã xây dng xong (xem biu 2), quy đnh chiu rng đnh đp không nên nh
hn 5m.
Biu 2. Chiu rng đnh ca mt s đp bêtông đm ln trong nc
4.0.3. Dung trng ca bêtông đm ln do vì s khác nhau v nguyên vt liu, cp
phi, chiu dày tng ri, nng lng đm rung và s ln đm ln mà cng khác nhau.
p cao vì tính quan trng ca nó, nu dung trng (đ nng) ca bêtông đm ln cn
c vào thí nghim mà xác đnh, đp va đp thp có th cn c vào thông s công
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 7/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 8 -
trình tng t mà chn dùng. Dung trng (đ nng) ca bêtông đm ln mt s công
trình trong nc xem biu 3.
Biu 3. Dung trng (đ nng) bêtông đm ln mt s công trình nc ta
4.0.4. So sánh phân tích n đnh chng trt đp trng lc bêtông đm ln và đp trng lc
bêtông thng, ngoài tính n đnh chng trt dc mt nn đp, mt trt tng sâu
nn đp ra, còn phi tính toán n đnh chng trt dc mt tng bêtông đm ln
(khe). Do nh hng rt nhiu nhân t cht lng vt liu, cp phi bêtông, công
ngh thi công công trình và trình đ qun lý thi công và điu kin khí hu hin
trng thi công, d tr thành khâu yu nht ca thân đp, cho nên cn kim toán li
n đnh chng trt dc mt tng đm ln khi đp. Tính toán n đnh trt mt
tng đm ln cn dùng công thc chng ct đt, tr s an toàn ca nó cn phù hp
quy đnh có liên quan ca h s an toàn n đnh chng trt dc mt nn đp trong
SL-319-2005.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 8/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 9 -
on đp mái dc, nu nh khong cách khe ngang tng đi ln và chênh lch đ
cao mt nn ln hoc là điu kin đa cht phc tp, cn tính toán n đnh toàn khi
ca đon đp hai b mái dc.
Thông s kháng ct đt mt tng đm ln mt s công trình trong nc xem biu 4.
Biu 4. Thông s kháng ct đt mt tng đm ln mt s công trình trong nc
T biu 4 ta thy thông s kháng ct đc mt tng đm ln tng đi phân tán, điu
này có liên quan mt thit vi cht lng thi công, cp phi, điu kin khí hu, có
phi đã kp thi che đy lp bêtông đm ln hay cha và phng thc ly mu, đp
va đp nh ca đp bêtông đm ln khi không có tài liu thông s kháng ct đt,
cn c thông s kháng ct đt công trình tng t cn phi thn trng.
4.0.6 c đim ng lc ca đp trng lc bêtông đm ln vi đp trng lc bêtông thng
có ch không ging nhau. p trng lc bêtông đm ln không b trí khe ngang, h
thp nhit đng trong đp đn trng nhit đ n đnh (chun) cn qua nhiu nm
thm chí thi gian càng dài hn na, lúc đó khi đp đã tích nc vn hành, vì vy,
ng lc thân đp là ng lc gp (chng) ca trng lng bn thân, áp lc nc và t
bin nhit đ cùng tác dng sinh ra. phn ánh mt cách chính xác trng thái ng
lc ca đp trng lc bêtông đm ln, đi vi đp cao, ngoài vic dùng phng pháp
sc bn vt liu tính toán ng lc ra, còn nên dùng phng pháp phn t hu hn đ
tính toán.
i vi đp xây dng trên nn đa cht phc tp, đ phân tích nh hng nn móng
phc tp đi vi ng lc thân đp và đ x lý nn móng đp ln đa ra c liu, nên
dùng phng pháp phân tích phn t hu hn trong tính toán các đn nguyên ca
nn móng cn phi cùng các đn nguyên thân đp phi hp tht cht ch.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 9/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 10 -
4.0.8. thích ng đc đim đm ln toàn b mt ct đp bêtông đm ln, liên tc nâng
cao, thi công tc đ nhanh, hình dáng và kt cu đp vòm bêtông đm ln nên đn
gin. Nhng công trình sm đc xây dng nh Knellpoort, Wolwedans va đp
Hng Phá ca nc ta đu là đp vòm trng lc, nhng nm gn đây vi s phát
trin xây dng đp vòm bêtông đm ln ca nc ta, hình th đp vòm đa phn dùng
loi đp vòm mt mt cong hoc hai mt cong, nhng so vi đp vòm bêtông thng
thì hình th đp vòm bêtông đm ln tng đi đn gin, ch yu là đ thích hp vi
đc đim ca bêtông đm ln. Mt s đp vòm bêtông đm ln đã xây dng và đang
xây dng ca nc nc ta có đc tính xem biu 5.
Biu 5. c tính th hình mt s đp vòm bêtông đm ln đã và đang xây
nc ta
Trng thái ng lc ca đp bêtông đm ln và đp vòm bêtông thng không ging
nhau. p vòm bêtông thng là đ bêtông dng ng ct, qua vic chôn các ng làm
lnh vào thân đp làm tiêu tán nhit đ do thy hóa nhit sinh ra trong thi k thi
công, ch cho khi đp lnh đn nhit đ ca vòm mi tin hành pht va ni các
khe ngang, làm cho các khi đ lin thành mt khi, còn đi vi đp vòm bêtông
đm ln, thng đm ln thông sut toàn mt ct, sau khi đm ln xong đã thành
vòm, ng lc nhit đ sinh ra do nhit thy hóa ximng ca bêtông trong thi k thi
công, s cùng vi s h thp duy trì ca nhit đ thân đp nh hng ti trng thái
ng lc đp vòm trong thi k vn hành. Khi thi công đp vòm bêtông đm ln mc
du đã thành vòm, nhng lúc đó môdun đàn hi thân đp hãy còn thp, thy hóa
trong bêtông đm ln mi bt đu không lâu, nht là trong bêtông đm ln pha vào
mt lng ln tro bay, nhit đ tng rt chm, quá trình li dài, tc đ tng trng
cng đ li thp hn bêtông thng, trong quá trình h nhit mt thi gian nhit
tng đn tr s đình và v sau, môđun đàn hi bêtông đm ln còn đang phát trin, t
bin rt ln. Ngoài ra, đp vòm bêtông đm ln vì khi thi công đã thành vòm, phân
b ng lc ti trng bn thân thân đp vi đp vòm bêtông đm ln cng khác nhau.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 10/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 11 -
Vì nhng nhân t trên, ng lc đp vòm bêtông đm ln và phân b ca đp vòm
bêtông thng cng khác nhau, đ tng đi chính xác phn nh trng thái ng lc
đp vòm bêtông đm ln, ngoài vic dùng phng pháp ti dm, đp cao, va nên
dùng phng pháp phn t hu hn 3 chiu đ tính toán, các đp vòm bêtông đm
ln Ph nh, Sa Bài, Long Th, Thch Môn T, Lan Hà Khu đu dùng phng
pháp phn t hu hn 3 chiu đ tính toán và mô phng theo phân t hu hn đ b
trí và thit k khe ngang hoc khe co giãn đp vòm bêtông đm ln.
5. KT CU (CU TO) THÂN P
5.0.1. Do đp bêtông đm ln dùng phng thc thi công đm ln ri sau din tích rng,
các đp trng lc bêtông đm ln trong và ngoài nc đi b phn không b trí khe
ngang, quy đnh điu này, đp trng lc bêtông đm ln, không nên b trí khe
ngang, nhng đi vi đp trng lc bêtông đm ln cao, rt cao, do phn nn ca
thân đp t thng lu ti h lu rt ln, có cn b trí khe ngang hay không cn phi
nghiên cu riêng.
p trng lc ln bêtông đm ln xây dng nhng nm gn đây đu đã b trí khe ngang
hoc khe co giãn, ch là khong cách khe ngang hoc khe co giãn ln hn đp trng
lc bêtông rt nhiu. Cn c điu tra mt s đp trng lc bêtông đm ln có khong
cách khe ngang hoc khe co giãn ln hn 30m, ch yu là mt thng lu ca
chúng xut hin nt n b mt mc đ khác nhau. Nghiên cu phân tích tính toán
ng lc nhit đ theo phn t hu hn 3 chiu cng chng t, tùy theo khong cách
khe ngang tng lên, ng lc kéo thân đp theo hng dc trc đp tng ng tng
lên, và phm vi cng rng ra, tùy theo k thut thi công bêtông đm ln ngày càng
thành thc, s ci tin công c máy ct khe và s đa dng ca phng thc ct khe,
làm vic hình thành ke ca khe ngang hoc khe co giãn đã không phi là nhân t ch
yu hn ch tc đ nhanh thi công bêtông đm ln. p trng lc bêtông đm ln đã
và đang xây dng gn đp nh Bch Sc, Long Than, đê quai k 3 ca Tam Hip, …
thì khong cách khe ngang hoc khe co giãn đu trên di 20~30m. tránh nt n
thân đp, quy đnh tiêu chun này, khong cách khe ngang hoc khe co giãn ca đp
trng lc bêtông đm ln nên bng 20~30m, khong cách đó là khong cách gia
khe ngang vi khe ngang hoc là khong cách khe ngang vi khe co giãn.
5.0.2. Do vì đp vòm bêtông đm ln sau khi lng xong đã thành vòm, nhit đ tng
cao do thy hóa nhit sinh ra ca bêtông đm ln thi k thi công, trong quý trình
lnh đn trng nhit đ n đnh ng lc kéo nhit đ sinh ra rt ln. Hn na do
bêtông đm ln li pha mt lng ln tro bay và cht đn khác, quá trình h nhit đ
thân đp tng đi dài, không có kh nng ch cho nhit đ h thp đn nhit đ
chun trng nhit đ n đnh mi tích nc, vì vy, h thng pht va khe ngang
hoc khe co giãn cn có công nng pht va trùng lp, mi bo đm vn hành an
toàn ca đp vòm. Ngoài ra, b trí phân khe ca khe ngang hoc khe co giãn cn tin
cho thi công bêtông đm ln. Vì vy, v trí phân khe, kt cu phân khe và h thng
pht va khe ngang hoc khe co giãn là vn đ then cht ca thit k đp vòm
bêtông đm ln. n v thit k và đn v nghiên cu khoa hc v mt này đã tin
hành mt khi lng ln v nghiên cu khoa hc và đã đa thành qu ng dng vào
thc tin.
p vòm Sa Bài dùng phng án t hp hai khe co giãn cng vi hai khe ngang,
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 11/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 12 -
trong đó hai khe co giãn dn vi np vòm ,, hai khe ngang gn vi np vòm , dc
trc đp t b trái đn b phi khong cách các khe ln lt 35,07m, 50,41m,
59,04m, 69,70m. Kt cu khe co giãn dùng kiu bêtông trng lc đúc sn ghép tng
đôi vi nhau mà thành, ván khuôn dài 1,0m, cao 0,3m, trên mt khe gin cách hai
hng, b trí chiu dài khe và khong cách khe không bng nhau, tc là dc bng
hng tâm khe dài 1m, khong cách 0,5m, dc theo hng chiu cao khe dài 0,3m.
Khong cách 0,6m (tc hai tng đm ln) b trí mt khe co giãn gián cách. Kt cu
khe ngang dùng ct pha bêtông trng lc đúc sn ging nh khe co giãn hình thành
mt khe, đem phng thc b trí gián cách b trí thành xuyn dc toàn mt ct, hình
thành tác dng khe ngang rõ ràng, ct pha dài 1m, cao 0,3m. Mt thng lu khe co
giãn và khe ngang b trí ming ct khe, đ đ phòng khe nt vòng qua tm chn
nc và tm va chn nc. Trong khe co giãn và khe ngang b trí h thng pht
va trùng hp, trên đng ng pht va b trí ng cao su ch to đc bit có np đ
pht va. p vòm Ph nh vì đa hình không đi xng, b phi b trí tr trng lc
dài 30m, tr trng lc hình thc thi công khe nh bình thng và ni tip vi đp
vòm bêtông đm ln. v trí ng lc kéo ln nht ca đp vòm bêtông đm ln b
trí hai khe co giãn, đem đp chia thành 3 đon dài 55m, 80m và 30,67m. Khe co giãn
dùng kt cu kiu tm bêtông đúc sn hai tn 1,0m x 0,3m x 0,08 (dài x cao x dày)
khong cách bng dc mt khe 1,0m khong cách dc mt đng 0,6m, phn trên
thng h lu khe co giãn b trí thit b do co giãn và tm chn nc. Trong tm
bêtông đúc sn b trí h thng pht va trùng lp.
Trên đp vòm Long Th b trí hai khe co giãn, ln lt b trí st 1 phía bên phi l
tràn mt và s 4 phía bên trái l tràn mt, 2 khe co giãn phân đp thành 3 đon
40cm, 60cm và 41cm, khe co giãn dùng kiu gián cách hng tâm tc dc hng
bng ngang và hng chiu cao b trí gián cách mt s ng 6 l hng, l hng do t
thành các tm bêtông đúc sn to thành, làm cho trong thân đp trên cùng mt ct
hng tâm to thành mt khe h nhân to, trong khe co giãn chôn 2 b h thng
pht va, mt b đ pht va xi mng, mt b khác tin hành pht va hóa cht, h
thng pht va có th s dng pht va nhiu ln.
p vòm Thch Môn T li dng “khp kt vòm” tin hành truyn lc hng vòm
thc hin sm tích nc, công trình đó gn np đnh vòm b trí mt khe ngang
phía thng lu ch gn khe ngang b trí ging khp, bên cnh ging khp và bên
trong khe ngang gi nguyên h thng pht va, đ pht va đp vòm thi k sau.
tiêu gim ng lc kéo áp lc nc và nhit đ, hai vai phía thng lu đp vòm mi
bên b trí mt đon khe nhân to.
5.0.3; 5.0.4. Nhn mnh nhiu tác dng dùng hành lang, đ gim s lng hành lang, tin
cho vic thi công nhân bêtông đm ln. Trong thc tin công trình, hàng lang đa
phn dùng bêtông bin thái, bêtông thng, cu kin bêtông đúc sn. Nhng nm
gn đây, do vic bêtông bin thái ít cn tr thi công bêtông đm ln. Làm cho gia
bêtông không cùng loi có th kt hp tt u th đã đc ng dng rng rãi, hin
nay kiu dáng hành lang, kiu dáng ghép bêtông bin thái vi bi bêtông đúc sn
đc dùng nhiu, làm cho hàng lang có th trc tip b trí trong thân đp bêtông
đm ln, không b hn ch bi hàng lang trên nên thng b trí trên bêtông ca nn
móng.
5.0.5. Dùng bêtông đm ln cp phi 2 đ chng thm, kt cu ca nó đn gin, thi công
thun tin, có th đm ln thông sut toàn mt ct, thích hp cho thi công bêtông
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 12/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 13 -
đm ln tc đ nhanh, d bm đm cht lng kt hp gia tng chng thm đp vi
bêtông đm ln phía trong, hn na có th gim bt lng dùng ximng bêtông mt
đp thng lu, gim bt ng lc nhit đ. My nm gn đây phòng thm mt đp
thng lu đp bêtông đm ln ca nc ta ph bin là dùng bêtông đm ln cp
phi 2, nh Ph nh, Giang Á, Min Hoa Than, i Triu Sn, Phân Hà Nh Kh,
Cao Bá Châu, Dng Khê Tâm Cp, Sa Bài, Long Th, …, hn na thu đc kinh
nghim thc tin và thành qu thí nghim phong phú, h s thm nc thí nghim ép
nc l khoan đp ln bêtông đm ln Ph nh, Giang Á, Phân Hà Nh khi, …
đu đt 10
-10
~ 10
-9
cm/s, có th tha mãn yêu cu chng thm đp cao, vì vy đem
s dng nó u tiên làm phc thc chng thm s dng. Tr s nh nht cho phép ca
đng cp chng thm bêtông đm ln cp phi 2 áp dng quy đnh trong “quy phm
thit k kt cu bêtông thy công” (SL/T 191-96).
Cn c tài liu có liên quan ca đ dày chng thm bêtông đm ln cp phi 2 ca
đp bêtông đm ln cp phi 2 đã và đang xây dng nc ta (xem biu 6), hn na
kt hp vi kt qu thí nghim chng thm bêtông đm ln cp phi 2 và tài liu thí
nghim ép nc l khoan đi vi chiu dày chng thm hu hiu ca tng chng
thm đã có quy đnh. Chiu dày nh nht ca bêtông đm ln cp phi 2 cn phi
tha mãn yêu cu thi công, nu ln hn 2m.
Biu 6. Thng kê chiu dày chng thm bêtông đm ln cp phi 2 mt s công
trình trong nc
Do lng dùng ximng ca bêtông bin thái tng đi nhiu, khi thi công đ va cng
không đc đu, hn na bc thang nhit đ mt thng lu thân đp tng đi
ln, d sinh nt n, vì vy, b mt thng lu tng chng thm bêtông đm ln khi
dùng bêtông bin thái, bêtông bin thái không nên quá dày.
5.0.6. Dùng vt liu bitum, cao su tng hp, màng giy đt phc hp và bêtông thng làm
phng thc chng thm đp bêtông đm ln, trc đây trong cng nh ngoài nc
xây đp bêtông đm ln đu đã có vì ng dng thành công, cho nên đi vi phng
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 13/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 14 -
chng thm trên vn bo lu. Khi dùng bêtông thng làm tng chng thm, nó kt
hp vi bêtông đm ln là mt khâu yu nht, do thi gian đông kt hai loi bêtông
không nht trí, tr ngi thi công ln không đ đ bêtông đng b, đi vi vn đ
này cn đc coi trng.
5.0.8. Nhng nm gn đây, s dng bêtông đm ln cp phi 2 làm tng chng thm đã tr
thành ph bin, xét đn vic trong khe ngang hoc khe co giãn ca bêtông đm ln
cp phi 2 b trí ging bitum cn tr rt ln đn vic thi công bêtông đm ln, hn
na bitum rt d lão hóa, bo v phc tp, hiu qu không tht lý tng. p ln
dùng tng chng thm bêtông đm ln cp phi 2 trong công trình thc t, không
có mt ví d nào làm ging bitum, cho nên quy đnh khe ngang hoc khe co giãn
trong thân đp không nên b trí ging bitum.
5.0.10. Qua thc tin công trình và tng kt, l thoát nc đng thân đp thng khoan l,
hình thc dùng phng pháp chôn ng thm nc hoc kiu rút ng lên, cho nên
đc kin ngh, trong các phng pháp trên, khoan l không đ bt kín, hiu qu
thoát nc tt nht, xét ti tit kim đu t, tng nhanh tin đ thi công l thoát
nc, đng kính l khoan ca l thoát nc nh hn rt nhiu đng kính chôn
ng thoát nc hoc đt ng ri rút lên, cho nên nêu lên đng kính l khoan là 76
~ 102mm, đp cao ly s ln, đp va, nh ly s nh.
5.0.11. tin cho thi công bêtông đm ln, hành lang trong đp nên b trí ít, nhng nu
gp phi điu kin đa cht nn đp xu, khi mc nc h lu đp tng đi cao, đ
gim bt áp lc đy ni ca nn đp, tng tính n đnh đp ln, cng cn b trí
hành lang nn đp đ bm thoát nc.
6. VT LIU BÊTÔNG M LN VÀ PHÂN KHU BÊTÔNG THÂN P
6.0.1. Vt liêu đn bao gm tro bay hot tính, tro x qung. x lò cao, v.v… Mt ngoài ca
bêtông đm ln cn tha mãn yêu cu tính bn vng chng thm, chng bng, chng
mài mòn v.v… Hin nay nc ta mt thng lu đp bêtông đm ln dùng lp
chng thm mt ngoài bêtông đm ln bng bêtông đm ln cp phi 2. Cn c ví d
thc công trình đã xây dng, nu dùng đng cp cng đ ximng là 42,5Mpa
(nguyên là ximng mác 525), lng cht đn pha vào bêtông đm ln thng là 50%
~ 55%, nh Giang Á, Min Hoa Than, Ph nh là 55%; i Triu Sn là 50%,
khoan nõn thí nghim chng t bêtông đm ln khu vc đó tha mãn yêu cu cht
lng, v vy, quy đnh lng pha vt liu khu vc bên ngoài bêtông đm ln không
nên vt quá 55% tng lng cht dính kt, nhng lng pha vt liu đn ca
bêtông đm ln phía ngoài cn phi cn c vào điu kin khí hu, tính cht ximng,
cp tro bay và s dng c th ca thân đp mà xác đnh.
Bêtông đm ln rut đp ch yu là ch bêtông đm ln đp ln ngoài tng chng thm mt
thng lu, tng đm nn và yêu cu chng bng giá, chng mài mòn, chng xâm
thc ra … vt liu đn bêtông đm ln rut đp nc ta đa phn là 50% ~ 65%, c
th xem biu 7. Kt qu nghiên cu ca Vin Thy li thy đin - i hc V Hán
cng chng minh, bêtông đm ln pha trn ln hn 70% tro bay cht lng tt làm
bêtông rut đp cng có th đc. Vì vy lng tro bay pha nhiu cng đ thi k
sau nhiu nm còn tng trng nht đnh, kt cu ni b bêtông không ngng đc
ci thin. Xét ti tính bn lâu ca bêtông đm ln và kt hp vi thc tin công
trình, quy đnh lng pha cht đn vào bêtông đm ln rut đp nên không vt quá
65% tng lng vt liu dính kt.
6.0.2. T biu 7 có th thy, tng lng vt liu dính kt trong bêtông đm ln C+F thng
ln hn 130kg/m
3
, vì vy quy đnh lng dùng vt liu dính kt trong bêtông đm
ln không nên thp hn 130kg/m3. Nhng nhng s liu ghi trong biu 7 đu thuc
v đp cao va bêtông đm ln, mà đp Bch Long Than đp cao nht 36m, lng
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 14/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 15 -
dùng cht dính kt ca bêtông đm ln trong rut đp R
90
100 ch có 99kg/m
3
(trong
đó ximng 39kg/m
3
, tro bay 60kg/m
3
), đp đn nay vn vn hành bình thng. Vì
vy, đi vi đp thp, sau khi qua thí nghim lun chng, bêtông rut đp cng có
th dùng lng cht dính kt thp.
Trong biu 7, t l nc: cht dính ca bêtông đm ln 0,43~0,70, do cng đ và t l
nc: cht dính t l nghch vi nhau, hn na t l nc: cht dính quá cao không
có li cho tính bn vng ca bêtông đm ln. Vì vy quy đnh t l nc:cht dính
kt nên nh hn 0,70.
Tính chng xâm thc ca bêtông đm ln tùy theo hàm lng C
3
A trong ximng và t l
nc : cht dính tng cao mà gim đi. Tham chiu tiêu chun tng quan ca ngành
quy đnh khi có yêu cu chng xâm thc thì hàm lng C
3
A trong ximng nên thp
hn 5%, t l nc: cht dính kt nên nh hn 0,45.
Biu 7. Cp phi bêtông đm ln mt s công trình trong nc
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 15/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 16 -
6.0.3. gim bt lng dùng nc trong bêtông đm ln, kéo dài thi gian ninh kt, tng
tính do, mc đích ci thin tính nng ca bêtông đm ln, ph gia trn thêm vào
thng dùng dch gim nc ninh kt chm, loi cht lng là li-nhin, loi đng
mt và loi ph gia tng hp. Khi có yêu cu chng đông bng, nên dùng ph gia
to bt (dn khí).
6.0.4. Do bêtông đm ln lng dùng ximng ít, vt liu pha trn cht hot tính tro bay, làm
cho cng đ tng trng thi k sau khá rõ rt, cng đ tng trng thi k sau
có liên quan ti ximng, loi vt liu đn, lng pha trn ph gia, v.v…, nói chung
cng đ bêtông đm ln theo tui 28 ngàh, 90 ngày và 180 ngày tng trng là
1:(1.4~1,4): (1.7~1.8). Ngoài ra vì lng dùng ximng ít nên tc đ ta nhit
bêtông đm ln tng đi chm, thi gian xut hin nhit đ cao kéo dài, đng thi
h thp nhit đ tng cao. li dng cng đ thi k sau ca bêtông đm ln,
đn gin hóa bin pháp khng ch nhit đ, hn na kt hp vi s sp xp đóng
cng sm tích nc, cng đ bêtông đm ln nên dùng cng đ ép tui 180
ngày (hoc 90 ngày).
Nhng tính nng khác ca bêtông đm ln, nh chng thm, chng bng giá,
chng kéo, tr s chu kéo cc hn, nên dùng tui thit k cùng vi tui cng đ
ép.
6.0.6. tin thi công, tránh vì s dng nhiu loi mác bêtông mà to nên s hn lon
trong thi công, bêtông đm ln rut đp nên dùng mt loi mác bêtông. p cao có
th cn c vào tình hình ng lc rut đp, đi vi rut đp tin hành phân khu theo
cao trình hoc v trí.
6.0.7. Chiu rng mt khoan bêtông đm ln quá hp, không tin vic tác nghip thi công
đ bêtông, sàn bng và đm ln, đi vi bêtông đm ln rut đp, chiu rng phân
khu ca nó thông thng ln hn 5m.
6.0.10. p bêtông đm ln xây dng gn đây, tng đm nn đp v trí lòng sông thng
là bêtông thng, mái b bên cnh thng dùng bêtông bin thái, nh Giang Á,
Min Hoa Than, i Triu Sn. Do nn móng mái dc b dùng bêtông bin thái,
thi công rt tin li, thi gian s ninh ca nó d đng b vi bêtông đm ln, hn
na d làm cho khu vc bêtông bin thái và khu vc bêtông đm ln kt hp ni
tip vi nhau tt hn.
Tng đm nn móng bêtông đm ln đt đn cao bng đ tha mãn tác nghip đm ln,
không nên quá dày, đi vi khng ch nhit đ đp ln và nhanh chóng đi vào thi
công, tng nhanh tin đ thi công là tng đi có li. Vì vy, quy đnh chiu dày
tng đm bêtông đm ln không nên ln hn 1m.
6.0.11. Bêtông bin thái đã đc ng dng rng rãi các v tr ván khuôn thng h lu,
xung quanh hành lang và l hang đng, lp đm nn mái b đp ln, tm chn
nc, đng ng, khu vc b trí ct thép, và đã thu đc kt qu rt tt. Bêtông
bin thái gii quyt rt tt vn đ kt hp gia các loi bêtông vi nhau, phát huy
mt bc na đc đim thi công tc đ nhanh bêtông đm ln; ch ván khuôn
mt thng h lu đp ln s dng bêtông bin thái, có th làm cho mt khoang
bng phng đp đ. Còn lng va cho vào bêtông bin thái và cp phi đang có
sai s quá ln, thành qu thí nghim tính nng bêtông bin thái có liên quan cha
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 16/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 17 -
đc phong phú, xét ti tính quan trng ca đp cao đ nghiên cu thêm na và
tng kt đi vi tính nng bêtông bin thái, quy đnh cp phi và lng pha vào
ca bêtông bin thái cn qua thí nghim xác đnh.
7. KHNG CH NHIT VÀ PHÒNG NT N THÂN P
7.0.1. c đim khng ch nhit đ đp trng lc bêtông đm ln là: lng dùng ximng ít,
lng pha vt liu đon tro bay ln, h thp lng ta nhit ca bêtông và quá trình
phát nhit tng đi chm; thân đp nói chung không b trí khe dc khe ngang,
không hình thành mt l, ch yu ta nhit da vào mt tng, quá trình ta nhit
kéo dài rt lâu. Thit k khng ch nhit đ cn cn c tính nng vt liu, kích
thc kt cu, điu kin khí hu, chiu dày tng đ, phng thc liên tc lên cao
và thi gian cách nhau và kt hp bin pháp ta nhit trên mt tin hành nghiên
cu.
Vì tính quan trng ca đp cao, phòng nt n khng ch nhit đ bêtông rt khó khn,
nhân t nh hng rt nhiu tng, ngoài vic dùng phng pháp sai phân phân tích
nhit đ trng, phng pháp đng nh hng phân tích ng lc nhit đ. i
vi đp va đp thp dùng phng pháp sai phân và đng nh hng thng là
tha mãn yêu cu công trình.
7.0.2. Do đp vòm bêtông đm ln thng dùng phng pháp đm ln toàn b
khoan mt ct, sau khi đm ln xong đã thành vòm, ng lc nhit đ do nhit tng
ca thy hóa nhit bêtông đm ln trong thi k thi công, vì quá trình h nhit thân
đp rt dài, s nh hng lâu dài đn trng thái ng lc đp vòm, mà ng lc kéo
trong đp vòm li chim mt t trng ln trong ng lc nhit đ, cho nên yêu cu
đp vòm bêtông đm ln đp cao đp va cn dùng phng pháp phân t hu hn
3 chiu tin hành thit k khng ch nhit đ thân đp.
7.0.3. Tiêu chun khng ch nhit đ, bin pháp và điu kin khí hu liên quan mt
thit vi nhau, cn phi thu thp nghiêm chnh nhit đ không khí vùng đp, nhit
đ nc và nhit đ nn đt, và phi phân tích chnh lý, làm thành cn c c bn
đ thit k khng ch nhit đ thân đp. Ngoài ra, nhân t nh hng ti nhit đ
nc ca h rt nhiu, quan h phc tp, nhit đ nc thng lu h cha nói
chung phi tham kho h cha tng t đ xác đnh.
7.0.4. iu này nhn mnh tính nng bêtông đm ln đp cao, va cn thông qua thí
nghim xác đnh. Thit k khng ch nhit đ thân đp có liên quan mt thit vi
tính nng lc hc, nhit hc và tính nng bin dng. Thc tin công trình chng
minh, thit k khng ch nhit đ đã t phân tích đn thun nhit đ trng, ng
lc nhit đ và nghiên cu bin pháp h nhit, bt đu chú ý nghiên cu tính nng
bin dng vt liu bêtông đm ln, nh nâng cao tr s kéo dài cc hn ca bêtông
đm ln, chn ct liu có h s dãn n tng đi thp và li dng bin dng bn
thân khi đp và t bin ca bêtông đm ln bù cho co rút nhit đ v.v…, có tng
đi nhiu ni cng t mt vt liu đp bêtông đm ln xét ti vn đ chng nt cho
nó.
7.0.5. Chênh lch nhit đ nn là ch nhit đ cao nht ca bêtông trong phm vi
ràng buc ca nn đp vi nhit đ n đnh. Chênh lch nhit đ nn là ch tiêu
quan trng khng ch phát sinh nt n tng sâu bêtông nn đp ch yu tùy theo
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 17/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 18 -
tính nng bêtông đm ln, t s chiu cao chiu dài khi đ, chiu dài ca cnh dài
khi đ, t s môđun đành tính gia bêtông và nn đá, điu kin khí hu vùng
đp… mà thay đi, đi vi đp trng lc bêtông đm ln mà nói, do nói chung
không b trí khe dc, chiu rng ca đáy rt ln, phm vi ràng buc ca nn tng
đi cao, đ đ phòng nt n bêtông nn đp cn phi khng ch chênh lch nhit
đ đi vi nn.
Quá trình phóng (ta) nhit ca nhit thy hóa bêtông đm ln tng đi chm
chp, thi gian nhit đ tng ti đnh cao sau khi đ bêtông đm ln tng đi
mun, quá trình h nhit cng kéo mt thi gian dài. Rut khi bêtông đm ln
trong trng thái nhit đ mt thi k dài, khi thi công xong mùa đông p đn, hoc
gp phi tit giá lnh nhit đ rt thp bêtông ngoài vô thì lnh, rt d hình thành
chênh lch nhit đ trong và ngoài quá ln phát sinh nt n b mt, là vn đ rt
quan trng ca đp bêtông đm ln.
Bêtông đm ln do đm ln toàn mt ct thi công và thng không b trí khe dc,
kích thc mt ct t thng h lu thng quá ln, b phn khong cách thi
gian dài, ng lc nhit đ gây nên do chênh lch nhit đ gia tng trên tng di
bêtông mi và bêtông c thng rt ít, đi vi vn đ đó cn phi chú ý.
Nt n bêtông đm ln đa phn là nt n b mt, trong điu kin nht đnh, nt n
b mt có th phát trin thành nt n tng sâu, thm chí thành nt xuyên. Vì vy,
tng cng bo v b mt bêtông rt quan trng. Do cng đ thi k đu ca
bêtông đm ln, nhit đ không khí h t t là mt nhân t bt li nht gây nên nt
n b mt ca bêtông đm ln, vì vy, cn phi coi trng thit k bo v nhit đ
thi k nhit đ không khí dn h xung và mùa đông ca bêtông đm ln.
7.0.6. Chênh lch cho phép nn móng ca đp trng lc bêtông đm ln, DL/T5005-92 là
cn c “Quy phm thit k đp trng lc bêtông thng (tm thi) (SDJ21-78) trên
c s tr s cho phép có liên quan ti khi 4 tr s kéo dài cc hn không thp hn
0,85x10
-4
ca bêtông thng, theo tr s kéo dài cc hn 0.70x10
-4
ca bêtông đm
ln tin hành chit toán, chênh lch nhit đ cho phép nn móng kin ngh xem
biu 8.
Biu 8. Chênh lch nhit đ cho phép nn móng đp trng lc bêtông đm ln kin
ngh DL/T5005-92 đn v
o
C
Chênh lch nhit đ cho phép nn móng đp trng lc bêtông đm ln đ cp đn
điu kin khí hu khu vc đp, tính nng chng nt và tính nng nhit hc, cùng
tính nng bin dng, t l chiu cao chiu dài khi đ, môđun bin dng nn ca
bêtông đm ln, trong đó tính nng chng nt bao gm tr s kéo dài cc hn và
cng đ chu kéo, tính nng bin dng ch yu bao gm môđun đàn hi, t bin,
bin dng th tích t co, bin dng co ngót và bin dng nhit đ, tính nng nhit
hc bao gm nhit đ tng cách nhit, t nhit, h s dn nhit, h s dãn n dài.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 18/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 19 -
Do vì chênh lch nhit đ cho phép nn móng đ cp ti quá nhiu nhân t, hn
na thi gian cn thit đ nhit đ trong thân đp h đn trng nhit đ n đnh
ca đp trng lc bêtông đm ln (ch yu đp cao, đp va) rt dài, nht là nhit
đ thi k sau h rt chm, vì vy ng lc nhit đ sinh ra ca nó, có tác dng t
bin bù li nên cng có gim nh. Ngoài ra, khi nhit đ thân đp h ti trng
nhit đ n đnh thì đp đã tích nc. Cn c kt qu nghiên cu ca Vin khoa
hc thy li thy đin Trung Quc, ng lc thân đp trng lc bêtông đm ln do
h nhit ca nn móng, trng lng bn thân bêtông và cng gp ti trng nc mà
khi đp phi chu, ng lc kéo sinh ra do cng gp nh hn ng lc kéo gây nên
do h nhit đ đn đc nn móng. Nhng đp bêtông đm ln do vt liu dính kt
trong bêtông dùng ít, t l ximng ít cho nên tr s kéo dài cc hn ca nó nói
chung thp hn bêtông thng, đây là điu tng đi bt li. Biu 9 là tr s kéo
dài cc hn mt s công trình bêtông đm ln.
Biu 9. Tr s kéo dài cc hn bêtông đm ln mt s công trình
Tóm li nh trên đã nói, do vì chênh lch nhit đ cho phép ca nn móng liên
quan ti quá nhiu nhân t, hn na bêtông đm ln và bêtông thng có nhiu đc
đim khác nhau, điu kin c th các công trình cng khác nhau, còn v chênh lch
nhit đ cho phép ca nn móng là ch tiêu quan trng. Cho nên tr s nhit đ
chênh lch cho phép ca nn móng đp trng lc bêtông đm ln đp cao đp va
cn cn c vào điu kin c th công trình cn phi qua thit k khng ch nhit đ
mi xác đnh.
Thi gian cn đ nhit đ trong rut đp trng lc bêtông đm ln h ti nhit đ
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 19/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 20 -
trng n đnh thng rt dài, đ nm vng quá trình h nhit nn đp và nh
hng bt li có kh nng phát sinh đi vi thân đp, cn tng cng gim trc an
toàn.
Tiêu chun khng ch chênh lch nhit đ cho phép ca nn móng ca thit k mt
s đp trng lc bêtông đm ln nc ta xem biu 10.
Biu 10. Tr s chênh lch nhit đ cho phép nn móng ca mt s đp trng
lc bêtông đm ln
Cn c điu tra nt n đp bêtông trong nc ta, phn nn đp xut hin ch yu
có my loi trng hp:
1. bêtông tng mng trên nn đá, thi gian cách nhau dài, dn đn ng lc
ràng buc ca tng mng bêtông, ng lc cng gp gây nên do chênh lch
nhit đ trong và ngoài, làm cho ng lc kéo phn gia khi dài phát sinh, ln
hn rt nhiu cng đ chu kéo ca bêtông, hình thành nt xuyên.
2. B mt nn đá g gh quá ln, cc b có h sâu hoc ni lên góc nhn, dn
đn chiu dày khi đ ch dày ch mng, to thành ng lc tp trung, hình
thành nt n bêtông nn.
3. Trong thi k thi công tr ming dn dòng hoc x nc mùa l, khi nhit
đ bêtông quá cao, vì b xung kích lnh ca nc, to thành nt n bêtông.
7.0.9. Ch tiêu ch yu tính nng chng nt ca bêtông đm ln là tr s kéo dài cc
hn và cng đ chu kéo ca bêtông. Nâng cao tr s kéo dài cc hn, cng đ
chu kéo và h thp môđun đàn hi ca bêtông đm ln là bin pháp quan trng
bc nht đ phòng nt n thân đp.
Tr s kéo dài cc hn là mt ch tiêu quan trng ca tính nng chng nt ca
bêtông đm ln, mà nhân t nh hng ca tr s kéo dài cc thì rt nhiu, ch yu
có tính cht vt liu, cp phi, cht lng thi công, … Tr s kéo dài tùy theo tui
bêtông tng lên mà tng lên, tng lng dung cht dính kt ít đi thì tr s kéo dài
cc hn cng h thp.
Công trình Sa Bài dùng ct liu đá hoa cng (granit) t s môđun đàn hi cng
đ thp, ch đo xng sn xut ximng điu chnh phi liu ximng nâng cao hàm
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 20/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 21 -
lng C
4
AF và C
2
S, h thp hàm lng C
3
S và C
3
A, gim thp h s tính giòn ca
ximng (t s cng đ ép va ximng cát và cng đ kháng gãy), hn na qua
vic pha trn ph gia gim nc chm đông kt, ci thin tính nng bin dng ca
bêtông đm ln, nâng cao tính nng chng nt, cn c kt qu thí nghim cp phi,
tr s kéo dài cc hn bêtông đm ln R
90
200 đt t 1,25 x 10
-4
~1,49 x 10
-4
.
Tính nng chng nt ca bêtông đm ln, ngoài tr s kéo dài cc hn ca bêtông
đm ln thì bin dng th tích, co ngót, t bin ca bn thân nó cng có nh hng,
nh hng ca cht lng thi công càng không đc coi nh.
Công trình Ph nh li dng vt liu cát đá là đá vôi nhân to, trên c s ca h
s giãn n nhit đ thp ca bêtông, s dng ph gia phc hp gim nc hiu qu
cao và cng đ phát trin chm, li qua them MgO làm cho bêtông đm ln có
đc giãn n nh, nâng cao tính nng chng nt.
7.0.10. Phng thc thi công (đ) bêtông đm ln có nh hng nht đnh đi vi trng
thái nhit đ ca khi đp. Khi đ thành tng mng đm ln liên tc, hoc đ nâng
tng tng đi ln, hiu qu tán nhit ca mt tng bêtông đm ln tng đi nh,
nhit đ tng do thy hóa nhit gn nh nhit đ tng trong điu kin cách nhit,
nhit đ cao nht trong rut đp tng đi cao, nhng phng thc thi công đó có
th gim bt khi lng công tác x lý mt tng, nâng cao tc đ thi công. Khi
dùng các ln ép tng mng, thi gian gián cách đ ngn đu đn nâng cao hoc là
chiu cao tng nâng cao tng đi nh, có th nâng cao hiu qu tán nhit ca mt
bng bêtông đm ln, h thp nhit đ tng do thy hóa nhit và nhit đ rut đp,
nhng phng thc thi công nh vy tng khi lng công tác x lý mt tng, h
thp tc đ thi công. Vì vy, phng thc thi công cn phi cn c vào kích thc
khi đp, mt khoang ln nh, nhit đ đ bêtông, thi tit thi công, yêu cu tin
đ thi công, thit b thi công, bin pháp khng ch nhit có th dùng, phân tích
khng ch nhit đ v.v xem xét tng hp mà xác đnh.
7.0.11. Thi tit nhit đ thp là ch nhit đ không khí bình quân tháng nhiu nm gn
hoc thp hn nhng tháng ca nhit đ không khí bình quân nhiu nm. Li dng
thi đon có li nhit đ thp (nhit đ bình quân không khí tháng trên 0
o
C, tháng
di nhit đ bình quân không khí nhiu nm) thi công bêtông đm ln có th h
thp nhit đ đ bêtông, t đó mà h thp đc nhit đ cao nht ca khi đp
bêtông đm ln, và có th tit kim đu t khng ch nhit đ bêtông.
7.0.12. Cn c kinh nghim thc tin công trình, điu này thuyt minh rõ bin pháp c th
khng ch nhit đ bêtông đm ln.
i vi đp bêtông đm ln mà nói, đ gim bt tr ngi đi vi thi công nói
chung trong đp không b trí ng nc làm lnh đ h nhit rut đp, nhng
nhng nm gn đây, có mt s công trình trong rut đê quai và thân đp (ch yu
đp vòm) có b trí ng nc làm lnh, đ gii quyt vn đ khng ch nhit đ thi
công bêtông đm ln mùa hè hoc thi tit nhit đ cao. Ví d nh đê quai dc
Tam Hip, đê quai đp vòm thng lu i Triu Sn, đp vòm Sa Bài, Lu Hà
Khu, Long Th và Thch Môn T, và trong thc tin đi vi vt liu ng nc
làm lnh và công ngh thi công đã tin hành ci tin, thu đc kt qu rt tt. ê
quai dc Tam Hip và đê quai thng lu đp Triu Sn vì dùng ng lc làm
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 21/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 22 -
lnh làm cho nhit đ cao nht ca bêtông h đc 4-5
o
C.
p vòm Sa Bài trong thi gian thi công mùa hè dùng ng nha cht do cng
đ cao, đng kính ngoài 32mm, dày 2mm, khong cách ngang, đng 1,5m tin
hành làm lnh h nhit đ cao đim đp bêtông. ng nha cht do cng đ cao
so vi ng kim loi, gim đc đu ni, có tính nng un cong rt tt, có th ri
trên b mt bêtông đm ln rt nhanh, cn tr thi công rt ít, mc du truyn nhit
ca ng cht do kém hn ng kim loi, nhng vì tng đng kính ng, có th qua
h nhit đ trong ng nc lnh, tng tc đ nc chy trong ng v.v… đ bù li.
Dùng ng nc làm lnh bng cht do cng đ cao, có th gim nh nh hng
bt li do nhit đ tng cao, nhit thy hóa trong thi k thi công gây nên ng lc
nhit đ bêtông đm ln.
Khi dùng ng nha cht do tng hp cng đ cao cn bo đm đu ni ng tht
bn chc, tránh lc chn đng đm ln làm tn hi đn đu ni ng; Ngoài ra, cn
chú ý khi ô tô ch bêtông vào khoang ln ép trên ng làm h hng ng.
7.0.13. Tng đm nn móng bng bêtông thng thuc khu ràng buc mnh nht ca nn
thng chiu dày ch trên di 1m, sau khi đ thi gian gin cách quá dài khi gp
phi nhit đ bên ngoài thay đi ln, d phát sinh nt n, và có th phát trin thành
nt xuyên, cn tìm cách tránh, và xem điu kin c th dùng bin pháp phòng nt
n và khng ch nhit đ cn thit.
7.0.14. Thc tin công trình chng minh, tng cng bo ôn bo m mt đp và mt tng
bêtông thi công, là bin pháp hu hiu đ phòng nt n b mt đp bêtông đm ln.
Mt s đp bêtông đm ln phát sinh nt n b mt. Nguyên nhân ch yu phát sinh
nt n b mt là do nhit đ không khí dn h xung và bin dng co ngót ca
bêtông. đ phòng nt n b mt thân đp thì bo ôn và bo m là hiu qu nht,
còn hn ch nhit đ tng cao trong rut đp đ đ phòng nt n b mt khi nhit đ
không khí h thp không có hiu qu.
8. THIT K GIM SÁT O C AN TOÀN (GI TT LÀ GIM TRC)
8.0.1. iu này ch ra đp bêtông đm ln cn cn c tình hình c th công trình, b trí thit
b gim trc cn thit. Nhim v đu tiên ca nó là giám sát trng thái làm vic và
an toàn thi k thi công thân đp và thi k vn hành, th na là cung cp tài liu
cho thit k và nguyên cu khoa hc.
8.0.2. iu này quy đnh thit k gim trc an toàn đp bêtông đm ln, đng thi phù hp
vi quy đnh có liên quan ca SL319-2005 và SL282-2003 và tiêu chun gim trc
an toàn, còn cn cn c quy đnh có liên quan ca tiêu chun này tin hành b sung
thit k và b trí các hng mc gim trc.
8.0.4. iu này nói rõ thit k gim trc an toàn cn tuân th nguyên tc:
Cùng vi s phát trin tc đ nhanh k thut đin t, k thut mng li và k
thut máy tính, h thng t đng hóa gim trc an toàn thân đp, nc ta đã thu
đc s phát trin mnh m, h thng t đng hóa gim trc an toàn ca nhiu nhà
sn xut nc ta thông qua s kim đnh ca các b môn liên quan nc ta, và đã
đc vn dng thành công vào rt nhiu công trình thy li thy đin. Phng
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 22/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 23 -
thc qun lý “Không ngc trc” đp ln, vì thc hin t đng hóa gim trc an
toàn nêu ra yêu cu.
Thc hin t đng hóa gim trc an toàn đp ln, không nhng gim nh cng đ
lao đng ca nhân viên đo đc, càng quan trng hn là tc đ nhanh, thu đc kt
qu quan trc chính xác, kp thi nm vng trng thái làm vic đp ln và kin trúc
ph thuc.
T đng hóa gim trc an toàn đp ln bao gm thu thp tài liu, chnh lý s liu
và t đng hóa gim trc an toàn (tc thì) kp thi. Có cn kin lp h thng t
đng hóa gim trc an toàn đp ln hay không, kiu dáng và quy mô h thng t
đng gim trc an toàn nh th nào, cn cn c vào đng cp, tính quan trng công
trình thông qua lun chng kinh t k thut xác đnh.
Bt lun h thng t đng hóa gim trc an toàn kiu gì, quy mô nh th nào, trong
quá trình vn hành đu có kh nng xut hin s c, đ đ phòng khi phát sinh s
c h thng t đng hóa quan trc an toàn xut hin tr s đo đc sai lm hoc ri
rt thông tin, ngoài vic đc bit nhn mnh thit b và tính cht n đnh lâu dài
ca h thng ra, còn phi phi b th đon dùng ngi đo đc giám sát cn thit đ
kim tra và bin pháp d phòng.
8.0.5. iu này nói rõ thit k gim trc an toàn cn phù hp yêu cu sau:
1. Trc khi tích nc ln đu ca h cha cn kt hp kim đnh an toàn, đi
vi h thng gim trc an toàn đã tha mãn yêu cu gim trc an toàn cha, cn
phi có s đánh giá. Nu trc lúc tích nc ln đu mà thit b gim trc vnh
cu cha làm xong, hoc điu kin gim trc cha sn sàng, cn phi dùng bin
pháp tm thi, kp thi thu thp đc tr s chun c bn các hng mc gim
trc ch yu.
2. Thit k gim trc an toàn ca đp bêtông đm ln, chôn thit b, đi vi bo
v thit b và cáp đin cn phi thích hp vi đc đim thi công tc đ nhanh
ca bêtông đm ln, mong gim bt s cn tr ln nhau trong tác nghip thi
công, tránh đc các loi nhân t nh hng ti thành qu quan trc an toàn.
8.0.6. iu này đi mt vi đc đim đp bêtông đn ln nêu ra yêu cu b sung
hng mc gim trc và b trí.
1. p bêtông đm ln hin nay đa phn b trí tng chng thm bêtông đm ln
cp phi 2, mà hiu qu chng thm ca tng chng thm là trng đim gim
trc đp bêtông đm ln, đim gim trc áp lc thm nên ch yu b trí trong
tng chng thm và trên mt tng (khe) đm ln gn ch giáp gii tng chng
thm và rut bêtông đm ln. Ly mt ct gim trc chính ca đp bêtông đm
ln công trình đin hình nc là làm ví d: p ln Giang Á b trí đim đo áp
lc thm thân đp trên mt ct hai cao trình, trên các mt ct ln lt b trí 3
các thit b đo áp lc thm, trong đó 2 cái b trí trong tng chng thm, mt cái
b trí gn mt tip giáp gia tng chng thm và gn cnh ni b bêtông đm
ln; đp i Triu Sn, trên mt ct 3 cao trình mi ni b trí mt áp thm k;
p Min Hoa Than, trên mt ct hai vao trình b trí đim gim trc áp lc
thm thân đp, trên các mt ct ca cao trình ln lt b trí 3 cái thm áp k,
trong đó mt cái b trí trong tng chng thm, trong l thoát nc thng h
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 23/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN
- 24 -
lu mi ni b trí mt áp thm k.
Mt tng đm ln (khe) là khâu yu nht ca chng thm đp bêtông đm ln,
đ gim trc tình hình dòng thm mt tng bêtông đm ln, trên mt tng đm
ln dc hng thng h lu có tính đi din sau l thoát áp lc thm nên cn
c kích thc mt ct ngang thân đp mà xác đnh. p vòm bêtông đm ln,
do vì chiu dày đp rt mng, đim gim trc áp lc thm có th ít b trí.
2. Gim trc nhit đ thân đp là mt hng mc quan trng ca đp bêtông đm
ln, ch yu là rut đp nói chung không b trí thit b h nhit đ, mà nhit đ
do nhit thy hóa li phát trin chm, quá trình h nhit đ quá dài. Vì vy đ
gim trc hiu qu s thay đi trng nhit đ thân đp, ng lc nhit đ sinh
ra có nh hng bt li đi vi đp, b trí gim trc nhit đ là điu cn thit.
Cn c đc tính k thut xây dng đp bêtông đm ln, đ tng cng gim
trc nhit đ thi k thi công thân đp, khi cn thit, có th b sung thit b
nhit đin ngu. Trong trng hp có điu kin có th dùng k thut quang
tuyn gim trc nhit đ thân đp.
3. B trí gim trc ng lc ng bin thân đp, cn cn c vào đc đim phân b
ng lc thân đp ca đp trng lc bêtông đm ln và đp vòm bêtông đm ln
và kt hp vi thành qu phân tích ng lc và nghiên cu ca ng lc thân đp.
4. nm vng đ m ca khe ngang hoc khe co giãn đp vòm bêtông dm ln
và xác đnh thi c pht va, nên trên mt khe ngang hoc khe co giãn b trí
thit b đo k h ca khe.
i vi nhng b phn có kh nng sinh ra nt n có hi, và ch có kh nng
m rng, ví d nh khu chu kéo ca thân đp, ch khe ni nhau, trên mt
thng đng gia hai loi bêtông đ trc đ sau, nên b trí thit b đo khe nt./.
www.vncold.vn
Trang web Hi p ln Vit Nam
- 24/24 -
WWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VNWWW.VNCOLD.VN