TẾT độc lập đầu TIÊN của bác ở THỦ đô hà nội

TẾT ĐỘC LẬP ĐẦU TIÊN CỦA BÁC Ở THỦ ĐÔ HÀ NỘI – TẾT BÍNH TUẤT 1946
Những ngày tưng bừng của Tổng khởi nghĩa qua đi rất nhanh. Nhà nước Cộng hòa dân chủ đầu tiên trong
vùng Đông Nam á vừa được thành lập đã phải lao vào cuộc chiến đấu cho sự tồn tại của nó. Có nhiều anh
em đặt câu hỏi này với tôi: vậy thì trong những ngày ấy Bác Hồ chẳng được nghỉ ngơi bao giờ sao? Trả
lời câu hỏi này thật khó. Nói Bác nghỉ theo nghĩa thông thường thì không, Bác không nghỉ. Buổi sáng,
Bác đến Bắc Bộ phủ từ khi thành phố còn ngủ yên. Bác gọi anh em bảo vệ cùng tập thể dục với mình, sau
đó lên phòng làm việc và ngồi ở đó cho tới trưa, nghỉ ăn cơm rồi nằm thiêm thiếp một lát cho đỡ mệt ở
đivăng một phòng nào đó (Bắc Bộ phủ hồi ấy còn nhiều phòng để trống, trong đó có nhiều đivăng) hoặc
có khi ở dưới phòng anh em bảo vệ. Chiều cũng lại như sáng, lúc nào tôi bước vào phòng Bác cũng thấy
Bác ngồi trước bàn trong tư thế quen thuộc, đầu cúi, mắt hơi nheo lại vì khói thuốc từ những ngón tay bay
lên. Có những hôm đầu óc căng quá, Bác chạy xuống với anh em bảo vệ, hỏi chuyện đời sống của gia
đình anh em, tình hình các địa phương quê họ, thậm chí đánh nhanh với họ một ván cờ, rồi quay trở lại
ngay lập tức với công việc. Bác thường ghi ý kiến lên những mẩu giấy nhỏ để chuyển cho những người
có liên quan, những vấn đề suy nghĩ Bác cũng ghi lên giấy vụn như vậy, làm việc xong thì vò nát vứt vào
sọt. Có lần, trước khi giao cho đồng chí cần vụ mang đi đốt những giấy trong sọt vào cuối ngày (đó là kỷ
luật bảo mật, phải nghiêm túc tuân thủ) tôi tò mò xem lại các giấy tờ bỏ đó và phát hiện mấy câu thơ của
Bác Hồ. Kể ra, nếu hồi ấy tôi hiểu được rằng trong những mẩu giấy vứt đi ấy có nhiều cái sẽ trở thành tài
liệu quý giá soi rọi cho những thế hệ sau về tư duy của Bác thì tôi đã giữ lại những tờ không nhất thiết
phải đốt, và di sản tư tưởng của Bác sẽ phong phú hơn.
Anh Trường Chinh cứ sáng sớm lại gọi điện cho tôi hỏi tình hình sức khỏe của Bác. Anh Nguyễn Lương
Bằng thì quan tâm tới chuyện ăn uống hàng ngày của Bác. Nhưng chưa một ai kịp nghĩ tới chuyện tổ
chức cho Bác được nghỉ ngơi, tôi cũng không biết bày ra trò gì cho Bác giải trí. Mời Bác đi xem kịch,
xem chiếu bóng thì không được rồi. Bảo vệ không nổi, mà Bác cũng chẳng chịu đi, chẳng cần hỏi cũng
biết Bác không chịu. Chỉ còn có cách thỉnh thoảng vào phòng Bác, trong câu chuyện công việc tôi kể
thêm ít câu chuyện tào lao để Bác được bứt khỏi công việc trong chốc lát. Nhưng nói chuyện về các địa
phương tôi đã đi qua, về phong tục đặc biệt ở đâu đó thì Bác nghe, chuyện lan man quá thì Bác đột ngột
cắt ngang, bắt tôi quay lại với chuyện công việc, hoặc bảo tôi về phòng mình, chuẩn bị cho Bác tài liệu
này nọ.Nếu nói tới một ngày nghỉ hoàn toàn, hay nói cho đúng hơn, một tối nghỉ hoàn toàn của Bác thì dễ
chỉ có một lần. Đó là đêm giao thừa sang năm Bính Tuất (1946).
Ngay từ cuối giờ làm việc buổi sáng, Bác đã bảo tôi:
- Đêm nay ta đi chơi giao thừa, nhé? Chú dẫn tôi đi. Cho tôi xem Hà Nội một cái. Này, phải kiếm cho tôi

bộ đồ cải trang, nhớ phải có gì che râu đấy.
Bác xoa cằm, tươi cười nhìn tôi.
Đã quen với những quyết định đột ngột của Bác, tôi không hỏi thêm, chỉ đáp "vâng" rồi đi xuống dưới
nhà báo cho anh em bảo vệ biết quyết định của Bác để bố trí người đi cùng, tất nhiên, không được để cho
Bác biết.
Buổi chiều tôi chạy quanh mấy nơi, kiếm được cho Bác một cái áo the (tức là áo dài nam kiểu cổ may
bằng hàng the), một cái khăn xếp và một cái bađơxuy bằng dạ. Để che bộ râu đã quá quen thuộc với
người Hà Nội, đặc biệt là các cháu thiếu nhi, tôi đưa cho Bác cái khăn quàng len của tôi, nhân thể bảo vệ
cổ, một công đôi việc. Bác cải trang thử, đi đi lại lại trước tấm gương lớn đặt trong phòng khánh tiết của
Bắc Bộ phủ vẻ hài lòng. Tôi đứng ngắm Bác rồi nhận xét:
- Được lắm rồi, không ai nhận ra Bác nữa đâu.
Bác nói:
- Mình đội khăn xếp mà hay, che cả cái trán.
Bác có vẻ thú vị đặc biệt với cái khăn xếp, sửa đi sửa lại mấy lần cách đội.
Tôi nhìn Bác và nghĩ giá mà có máy ảnh để chụp một kiểu Bác mặc thử bộ quần áo dân tộc. Nhưng trong
Bắc Bộ phủ không có cái máy ảnh nào. Mãi khi lên rừng Việt Bắc, tôi mới sửa chữa được thiếu sót này
bằng cách tìm một người bạn ghi lại hình ảnh Bác, là anh Đinh Đăng Định.
Thử cải trang xong, Bác cởi ra, lại tiếp tục làm việc.Gần mười giờ tối tôi mới đưa Bác đi ngắm cảnh giao
thừa. Để bảo đảm bí mật, tôi dẫn Bác đi theo lối sau, thông sang bên phủ Thống sứ. Đi theo chúng tôi, ở
một quãng cách xa, có mấy đồng chí bảo vệ. Tôi dặn họ cũng cải trang như những người đi chùa ngày
Tết, đừng để Bác biết.
Mặc dầu là trong ngày Tết, tôi có đủ lý do chính đáng để lo lắng cho sự an toàn của Bác. Anh Lê Giản
phụ trách công an cho tôi biết một số tên Quốc dân Đảng bị bắt đã khai chúng có nghe thấy cấp trên của
chúng bàn bạc về một vụ mưu sát nhằm vào những người lãnh đạo nhà nước cách mạng, trước hết là Hồ
Chủ tịch. Trong khi đó thì Bác lại có vẻ rất coi thường mọi chuyện, không thích trong cuộc du xuân có
bảo vệ đi kèm một bên.
Tết độc lập đầu tiên, Hồ Gươm được trang hoàng rất đẹp. Người đi lễ nườm nượp. Tôi và Bác chen vai
thích cánh với các thiện nam tín nữ qua cầu Thê Húc vào đền Ngọc Sơn Mặc dầu tôi lo lắng, không ai
nhận ra ông già nửa quê nửa tỉnh trong bộ diện mà Bác khoác lên người. Cái khăn quàng len được quấn
kỹ, che cả cằm, cả miệng Bác tôi chỉ thấy mắt Bác sáng lên lấp lánh trước quang cảnh của ngày hội. Đây

là lần đầu tiên kể từ khi đặt chân lên đất Thủ đô, Bác được đi lẫn trong dân như một người dân, để thăm
thú những gì là Hà Nội. Bác dừng lại lâu trước những tấm bia, ngắm nghía các câu đối, rồi ra đứng ngắm
mặt nước hồ lăn tăn ánh điện
- Hà Nội đẹp lắm!
Bác quay lại nói với tôi. Chúng tôi đi bách bộ quanh hồ một lát, dưới những bóng tối thưa mảnh của hàng
liễu, rồi vui chân tới đền Bạch Mã. Trên đường, Bác nói: "Mình bây giờ mới biết đồng bào Hà Nội ăn Tết
thế nào, hái lộc ra sao Vui quá!".
Vũ Đình Huỳnh – nguyên thư ký của Bác Hồ kể, trích trong sách Bác Hồ sống mãi với chúng ta, Nxb
CTQG, H.2005
/>