Tài liệu nghị luận xã hội

Tài liệu nghị luận xã hội
Một bài văn điểm 10 không chỉ dừng lại ở phân tích nội dung và nghệ thuật đơn thuần. Một tác
phẩm văn học bên cạnh phần chứa đựng những giá trị nền tảng tâm hồn muôn đời của con người
nói chung nó còn phản ánh một phần hình ảnh xã hội ở thời điểm tác giả viết ra tác phẩm. Đặc
biệt lưu ý và rút ra ý nghĩa xã hội của tác phẩm là một cách để các bạn ghi điểm ở bài thi Văn.
Nhà giáo Ngọc Ký: Đừng ngồi nguyền rủa bóng đêm
Thầy giáo 'không tay' huyền thoại gửi gắm đến thế hệ trẻ: thay vì ngồi nguyền rủa bóng đêm, hãy thắp sáng thêm
những ngọn nến.
- Em rất khâm phục thầy, thầy cho em hỏi khi bị liệt hai tay thì có khó khăn gì trong sinh hoạt của thầy không. Nghị lực
nào để thầy tiếp tục sống và đạt được nhiều thành quả như ngày hôm nay. (Trần Hoàng)
- Như bạn biết, đôi chân dùng để đi, đôi tay dùng để làm mọi việc. Khi bị liệt 2 tay, không còn cách nào khác, thầy buộc
phải dùng chân để thay thế. Vì thế mọi sinh hoạt đều gặp không ít cản ngại, khó khăn. Từ chuyện ăn, chuyện mặc áo
quần, đánh răng, rửa mặt Tất cả mọi sinh hoạt hằng ngày với người không có tay quả không đơn giản chút nào.
Không thể ỷ lại mãi sự chăm sóc của gia đình, của mọi người. Thầy đã tìm cách dùng đôi chân thay đôi tay theo đúng cả
nghĩa đen và nghĩa bóng. Thầy tự dùng thìa để ăn cơm, dùng những ngón chân để đánh máy vi tính Thay bằng việc giơ
tay để đánh răng, rửa mặt, chải đầu, thầy nghĩ ra cách cấu trúc một điểm tựa trong nhà tắm để gác chân lên đó thực hiện
các động tác này. Khi đánh vi tính, ngón chân ngắn và to hơn ngón tay nên rất dễ bị dính phím. Thầy nghĩ ra cách hai
chân cầm hai cây bút chì trên đầu có gắn cục tẩy để ấn phím.
Tóm lại để khắc phục những khó khăn trong cuộc sống đời thường thì vấn đề không chỉ ở chỗ rèn luyện mà còn ở chỗ
tìm ra, sáng tạo những cách cho riêng mình.
- Kính chào thầy. Em có may mắn từng được nghe thầy về trường nói chuyện khi còn học lớp 7. Em vừa nghe vừa khóc,
đến giờ vẫn nhớ những lời thầy dạy. Tuổi thơ của em đã gắn với những câu chuyện về thầy. Những câu chuyện tình bạn
trong truyện 'Tôi đi học' của thầy thật xúc động. Đến giờ tình bạn ấy vẫn còn đẹp chứ thầy? Làm sao để mình nuôi
dưỡng được những tình bạn đẹp hả thầy? (Thien Ly)
- Chào bạn, câu chuyện của bạn đã gợi lại cho thầy những buổi giao lưu của thầy. Những buổi giao lưu đó không chỉ
thầy động viên các em mà chính các em đã động viên thầy. Khi em nhắc lại buổi giao lưu đó thầy rất xúc động. Trong
hành trình của mỗi người để tới tương lai, không ai có thể đơn độc giành chiến thắng. Mọi thành công đều có sự hợp sức
của nhiều sức mạnh. Chúng ta sẽ không thể là người nếu không được cha mẹ sinh ra, chăm sóc. Chúng ta không có tri
thức nếu không có sự dạy dỗ của thầy cô giáo. Chúng ta cũng không thể trưởng thành nếu không có sự yêu thương đùm
bọc, giúp đỡ của bạn bè. Có một câu danh ngôn rất hay là "Ai đẩy tình bạn ra khỏi đời mình tức đã đẩy Mặt Trời ra khỏi
Trái Đất". Vì thế thầy vô cùng trân trọng và cảm ơn nghìn lần những tình bạn từ thời ấu thơ cho đến nay. Nhờ họ mà

thầy mới có hôm nay.
Đọc "Tôi đi học" thầy đã nhớ tới Bằng, tới Liễu, tới Nghiệp "Đen" trong những năm tháng thầy học phổ thông. Những
người bạn đó đến nay thầy vẫn liên hệ, đặc biệt anh bạn Nghiệp đã nghỉ hưu sau nhiều năm dạy Đại học Bách Khoa. Bây
giờ Nghiệp cùng gia đình luôn gắn bó với gia đình thầy như máu thịt trong mọi buồn vui. Hiện khi thầy cũng đã nghỉ
hưu, có rất nhiều những người bạn đã trở thành nguồn động viên vô giá cho thầy dù thầy chưa một lần gặp mặt, chỉ trao
đổi qua thư, Internet Có những người chưa học thầy một chữ nhưng vẫn đến với thầy bằng danh xưng học trò như
chính em đây. Thầy cảm ơn em rất nhiều!
- Em đọc "Tôi đi học" của thầy viết từ hơn 10 năm nay, đến nay rất tiếc không còn giữ được cuốn sách đó. Em đã mất
rất nhiều công đi khắp các hiệu sách Hà Nội, năm nào cũng qua cửa hàng sách NXB Kim Đồng với hy vọng cuốn sách
được tái bản, mà từ lâu lắm rồi không tái bản thêm lần nào. Thầy có kế hoạch tái bản cuốn sách đó không ạ, nếu không
thầy có thể cho em biết cách gì để em có được cuốn sách đó. Trân trọng cảm ơn thầy và gửi tới thầy lòng ngưỡng mộ,
khâm phục. (Tạ Ngọc Diệp, Hoài Đức Hà Nội)
- Ngọc Diệp ơi, cuốn truyện Tôi đi học của thầy đã ra đời từ năm 1970, đến nay đã tái bản ít nhất 9 lần. Rất tiếc em chưa
có điều kiện bắt gặp. Hiện nay theo kế hoạch của nhà xuất bản, tháng 1/2014 sẽ tái bản lần thứ 10. Bây giờ, thầy biết trên
thị trường các nhà sách phía Bắc vẫn đang lưu hành cuốn sách của thầy của Nhà xuất bản Văn học. Em hãy tìm và mua
nhé. Nếu không mua được, em gửi địa chỉ cho thầy, thầy sẽ gửi tặng con một cuốn trong nay mai.
- Con năm nay 23 tuổi, nhìn bạn bè xung quanh con ai cũng vui tươi, cũng có công việc tốt phụ cho gia đình mà con
thấy chán nản và cảm thấy mình vô dụng lắm. Con cũng học đại học, may mắn ra trường tìm được việc làm luôn, cứ
tưởng mọi thứ sẽ tốt đẹp thì tai họa ập tới, con phát hiện con bị ung thư buồng trứng giai đoạn IV. Con đã có thời gian
suy sụp, mọi người trong nhà luôn động viên con không phải lo lắng gì, chỉ cần chăm chữa bệnh, khỏe lại rồi tính tiếp.
Nhưng thật sự bệnh này nếu chữa khỏi cũng phải theo dõi ít nhất 5 năm nữa. Có lúc con muốn được chết đi cho khỏe khi
mà những đợt vào hóa chất bị thuốc hành, trong người khó chịu không muốn ăn uống, nhìn bạn bè thì khỏe mạnh đi làm
còn con là chị cả, tưởng giúp đỡ được gia đình sau khi tốt nghiệp, mà không ngờ lại thành gánh nặng.
Bây giờ con đã xong đợt điều trị hóa chất rồi, chỉ phải theo dõi thôi, nhưng tóc con chưa đủ dài để tự tin đi phỏng vấn
đâu cả. Hoặc nếu đội tóc giả thì con rất ngại bị người khác phát hiện ra, đôi khi con cảm thấy sợ nếu nói thật con sẽ
không được tuyển dụng vì làm gì có công ty nào muốn nhận người nhân viên sức khỏe kém. Con muốn đi du học nước
ngoài nhưng gia đình lại sợ con không thể tự lo cho bản thân và gia đình cũng không thể lo cho con. Nhiều ước mơ,
hoài bão của con giờ cứ xa vời mà khó với tới. Tương lai con vô định và bất định quá thầy ạ. Con chỉ muốn được khóc,
được thét lên nhưng không có chỗ nào cả, chỉ biết nhịn, giữ trong lòng và luôn nở nụ cười trên môi, đôi khi không chịu
được thì con chỉ biết khóc một chút để nhẹ nỗi lòng mà thôi. Xin thầy cho con lời khuyên. (Jessica, TP HCM)

- Chào con, thầy rất xúc động khi nhận được những lời chia sẻ ngợi ca về thầy mà con gửi tới. Và thầy cũng rất băn
khoăn thương mến khi biết con đã tốt nghiệp đại học nhưng gặp căn bệnh hiểm nghèo. Con ơi, cuộc đời không ai biết
trước điều gì, nếu ta có năng lực, ta có sự lạc quan, ta sẽ có niềm tin. Như vậy không có lý do gì ta lại không có việc làm.
Con đừng nghĩ tới ngày chấm hết cuộc đời mà cứ nghĩ rằng mình còn sống được năm nào, tháng nào, thậm chí ngày nào
là mình còn niềm vui, còn hạnh phúc, còn lao động để sáng tạo. Vì thế, theo thầy, con nên tìm những công việc, những
hợp đồng đơn giản phù hợp với sức khỏe của con, dù có thể đồng lương hơi thấp nhưng sẽ giúp con rất nhiều trong việc
giải tỏa stress, tìm được niềm vui sống. Chúc con luôn lạc quan, thay bằng việc ngồi nguyền rủa bóng đêm, xin con hãy
thắp sáng thêm những ngọn nến.
- Thưa thầy! Trước hết cho con gửi lời chào sức khỏe đến thầy! Sau, thầy cho con hỏi, con cũng là một người yêu nghề
giáo và đã tham gia công tác giảng dạy được một năm. Bản thân con có rất nhiều nhiệt huyết, nhưng từ khi đi dạy con bị
rất nhiều áp lực và bị chi phối việc giảng dạy bởi các hoạt động của trường, hầu như con không thể chủ động được việc
dạy học. Đặc biệt điều làm con buồn lòng chính là sự đấu đá trong môi trường giáo dục. Thầy có cách nào giúp con có
thể tiếp tục đam mê và đi dạy, vì con rất yêu ngành giáo dục. Hiện con là giảng viên một trường đại học ở TP
HCM. (Quốc Anh, 23 tuổi, TP HCM)
- Chúc mừng con đã bước lên giảng đường ở tuổi rất trẻ. Hiện nay những băn khoăn của con, theo thầy cũng là những
băn khoăn chung của các nhà giáo. Thật ra đôi lúc ta hơi lý tưởng hóa môi trường giáo dục, song thực chất giảng đường
cũng như sân trường đều là một bộ phận của xã hội phát triển. Do đó, sự đấu đá cạnh tranh cũng là điều tất yếu, đây là
quy luật của thời phát triển. Để tự khẳng định niềm tin yêu nơi bục giảng, mỗi người trong danh dự của mình, nơi chỗ
đứng của mình, hãy luôn biết mình là ai, đừng nên vội chủ quan với những kiến thức vừa học.
Con hãy luôn tỏ ra khiêm tốn, học hỏi các thế hệ đàn anh đi trước, trao đổi thân thiện với các nhà giáo trẻ đồng trang lứa,
luôn hết lòng chăm lo, luôn sáng tạo trong từng buổi dạy, từng lời dạy khi lên lớp mỗi ngày. Làm được những điều đó,
thầy tin con sẽ bước qua mọi giới hạn để thanh thản trong tâm hồn, để vui với nghề mà mình đang tâm đắc. Chúc con
thành công.
- Chào thầy, em rất khâm phục sự nghị lực của thầy. Thầy nghĩ gì khi một doanh nhân bỏ mấy chục tỷ chỉ để mời người
khuyết tật nước ngoài, trong khi Việt Nam mình còn rất nhiều trường hợp để quan tâm - chia sẻ? Thầy có thấy chạnh
lòng cho người khuyết tật Việt Nam không? (Nguyen Nam, quận 10 - TP HCM)
- Trong câu hỏi của em, thầy biết em muốn đề cập đến chuyện mời Nick Vujicic, người không tay không chân đến giao
lưu với khán giả Việt Nam đúng không? Quả thật một doanh nghiệp bỏ ra hơn 30 tỷ đồng để mời Nick đến truyền bá
nghị lực sống cho thế hệ trẻ Việt Nam, nhìn ở góc độ nào đó có vẻ quá lãng phí và hiệu quả xem chừng chưa hẳn đã cao.
Theo góc nhìn của thầy, có những cái hay của nước ngoài không vì ý thức dân tộc hẹp hòi mà bỏ qua. Trong xu thế mở

cửa cùng với đón nhận những doanh nghiệp lớn đến làm ăn tại Việt Nam, thì những tấm gương lớn như Nick đến để
truyền cảm hứng cho người Việt Nam là rất đáng quý. Cái gì cũng có giá của nó cả.
Trong buổi gặp gỡ với Nick hôm đó, thầy là 1 trong 24 tấm gương được vinh danh nghị lực ý chí Việt Nam. Như vậy, rõ
ràng nhờ chuyện Nick đến Việt Nam mà lần đầu tiên Việt Nam vinh danh những người có ý chí nghị lực. Cho nên trong
buổi gặp Nick hôm đó, thầy cảm thấy mình được học tập Nick không ít những bài học quý, hiểu người, càng hiểu thêm
mình. Đấy là cơ hội quý để tôi tự hoàn thiện mình hơn nữa. Tôi cảm ơn Nick, cảm ơn chương trình rất nhiều.
- Ngày nay các bạn trẻ nước ta không còn nhiều người mặn mà với văn chương và văn hóa dân tộc nữa. Có người cho
rằng tương lai của giới tri thức Việt Nam là nằm trên vai những sinh viên du học với trình độ kiến thức chuyên môn cao.
Là một nhà giáo có kinh nghiệm nhiều về văn chương và văn hóa dân tộc, thầy nghĩ tương lai văn chương xứ ta sẽ ra
sao? (Trần Minh Trung, quận 3, TP HCM)
- Vâng chào bạn, câu hỏi của bạn động đến các giá trị bảo tồn văn hóa, văn chương dân tộc. Đây cũng là một vấn đề bức
xúc của những người tâm huyết với văn chương, với các giá trị văn hóa dân tộc. Nói là tương lai của dân tộc đang nằm
trên vai những du học sinh có trình độ kiến thức cao phần nào cũng có lý bởi trong hội nhập, chúng ta muốn phát triển,
chúng ta phải dám đi ra biển lớn, biết học hỏi các kiến thức tầm cao của các nước phát triển để về nhanh chóng biến xứ
Việt từ một nước chưa phát triển sớm trở thành một quốc gia công nghiệp phát triển. Song chính trong sự phát triển đó,
chúng ta rất sợ đánh mất bản sắc dân tộc.
Muốn giữ được bản gốc văn hóa, hồn cốt dân tộc tôi nghĩ các nhà hoạch định chính sách phải dành sự quan tâm đặc biệt
cho sự bồi đắp và phát triển ngành khoa học nhân văn. Thầy rất băn khoăn khi chương trình sách giáo khoa hiện tại về
môn Văn còn lại rất ít những bài ca cách mạng, những hình tượng người anh hùng.
Thay vào đó lại xuất hiện hơi nhiều mảng văn học lãng mạn thời 30-45 thế kỷ trước. Theo thầy, hơn bao giờ hết trong
giới trẻ hiện nay, chúng ta phải tìm cách bồi dưỡng, dạy dỗ thế nào để các em hiểu được một thời oanh liệt, một thời hào
hùng đã đi qua. Để rồi khi đất nước càng phát triển thì những giá trị dân tộc ấy càng được tỏa sáng.
Con trai Phó giám đốc Sở: "Lúc được vớt lên, trong túi bố tôi chỉ có
hơn trăm ngàn"
Lúc nhận được tin dữ, anh Vinh vẫn đang ở Hà Nội. "Lúc đấy 1h đêm, tôi đang ngủ tự nhiên bé con nhà tôi khóc
thét. Tôi tỉnh dậy để dỗ bé thì đúng lúc đấy có điện thoại từ nhà gọi "
Mấy ngày hôm nay, sự việc ông Nguyễn Tài Dũng - phó giám đốc sở Công thương tỉnh Nghệ An bị nước cuốn trôi trong
khi đang chuyển đồ tiếp tế cho nhân dân vùng bị nạn đã khiến cho nhiều người dân, cộng đồng mạng vô cùng thương
tiếc.
14h30 chiều ngày 2/10, đoàn xe chở linh cữu ông Nguyễn Tài Dũng đã về đến quê nhà, nơi hàng trăm người dân đã tề

tựu từ khi nghe tin dữ. Đám tang dưới mưa đã khiến hàng trăm người không thể kìm được nước mắt.
Trong mắt người dân thành Vinh, ông Nguyễn Tài Dũng là một vị lãnh đạo hiền lành, đức độ, luôn sẵn sàng xả thân vì
công việc, lo cho nhân dân. Còn đối với những người trong gia đình, ông Dũng là người bố, người chồng, người ông
mẫu mực. Ông Dũng có hai người con trai, người con trai cả là anh Nguyễn Tài Vinh, hiện đã lập gia đình. Con trai thứ
hai của ông Dũng vẫn chưa tròn 20 tuổi.
Đến hiện tại, khi nhắc đến bố mình, anh Nguyễn Tài Vinh, con trai cả của ông Nguyễn Tài Dũng vẫn còn nguyên nỗi đau
đớn. "Tôi thực sự sốc trước sự ra đi của bố. Tôi chưa bao giờ nghĩ bố mình sẽ mất như thế này, vì bố tôi trước nay bơi
rất giỏi, tôi nghĩ bố sẽ thoát ra và bơi vào bờ được. Nhưng Mẹ tôi thì hoàn toàn suy sụp. Trước đến nay bố mẹ tôi sống
rất tình cảm với nhau. Bố ra đi đúng là một mất mát lớn đối với mẹ."
Lúc nhận được tin dữ, anh Vinh vẫn đang ở Hà Nội (Anh Vinh là kĩ sư của một công ty về đầu tư và phát triển môi
trường, anh cùng vợ con sống và làm việc tại Hà Nội). Anh vẫn còn nhớ như in cảm giác của mình khi nhận được hung
tin về người bố đáng kính. "Lúc đấy 1h đêm, tôi đang ngủ tự nhiên bé con nhà tôi khóc thét. Tôi tỉnh dậy để dỗ bé thì
đúng lúc đấy có điện thoại từ nhà gọi. Lúc nghe tin tôi thấy rất bình tĩnh, vì nghĩ bố sẽ thoát ra được. Tôi ngay lập tức
gọi cho bố nhưng không liên lạc được.
Đến 4h sáng vẫn không có tin gì mới, lúc đấy tôi vẫn nghĩ bố thoát ra được nhưng kiệt sức nằm ở đâu đấy. Nhưng linh
tính lúc đấy chẳng lành, tôi vội bắt ngay taxi về Hoàng Mai - Quỳnh Lưu.
Đến 6h sáng thì tôi hoàn toàn hết hi vọng, chỉ mong xác bố không bị trôi đi xa. Lúc tôi về đến Hoàng Mai thì bố đã được
vớt lên 1 lúc rồi. Tôi lao vào định ôm bố nhưng bị ngăn lại, ngậm ngùi đứng từ xa nhìn bố thôi "
Trong mắt anh - một người con trai cả trong gia đình, bố anh là một người vô cùng đáng kính. Anh chia sẻ: "Bố tôi là
người luôn lo cho mọi người, tằn tiện với bản thân. Ông không bao giờ mua những vật dụng tốt cho bản thân, lúc nào
cũng mua những thứ rất rẻ tiền. Tiền bố kiếm được đều lo cho con cái ăn học, hỗ trợ cháu chắt. Anh em họ hàng rất
kính trọng bố tôi". Điều anh cảm thấy tự hào ở bố nhất, đó là nghị lực và tinh thần trách nhiệm với công việc.
Anh Vinh cũng chia sẻ trên trang cá nhân của mình những dòng khiến tất cả mọi người đều rơi nước mắt. "Cả 1 đời tiết
kiệm lo cho vợ con, lúc ra đi trong ví của ông chỉ vỏn vẹn hơn 100 ngàn đồng "
Sự ra đi của ông Nguyễn Tài Dũng đã để lại cho gia đình, họ hàng và tất cả người dân Nghệ An nỗi mất mát lớn lao.
Tấm gương hi sinh thân mình của người cán bộ đã thực sự lay động lòng người. Chắc chắn sự hi sinh này không hề uổng
phí, ông Nguyễn Tài Dũng sẽ trở thành tấm gương về người cán bộ vì nhân dân, sẽ mãi còn in đậm trong tâm trí người
dân Nghệ An nói riêng, người dân cả nước nói chung.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp
1.

"Để đảm bảo nguyên tắc cao nhất là đánh chắc thắng, cần chuyển phương châm tiêu diệt địch từ đánh nhanh thắng nhanh
sang đánh chắc tiến chắc. Nay quyết định hoãn cuộc tiến công. Ra lệnh cho bộ đội trên toàn tuyến lui về địa điểm tập
kết, và kéo pháo ra. Công tác chính trị bảo đảm triệt để chấp hành mệnh lệnh lui quân như mệnh lệnh chiến đấu. Hậu cần
chuyển sang chuẩn bị theo phương châm mới".
Về sau, trong hồi ức "Điện Biên Phủ, điểm hẹn lịch sử”, tướng Giáp đã thổ lộ: "Ngày hôm đó, tôi đã thực hiện được một
quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời chỉ huy của mình!".
Đánh giá về quyết định lịch sử này, tướng Lê Trọng Tấn, trong dịp kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên, nói: "Nếu
không có quyết định chuyển phương châm ngày đó thì phần lớn chúng tôi sẽ không có mặt trong cuộc kháng chiến
chống Mỹ". Còn tướng Vương Thừa Vũ nhận xét: "Nếu theo cách đánh cũ, thì cuộc kháng chiến chống Pháp có thể bị
kéo dài thêm tới 10 năm".
Đánh thắng thực dân Pháp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng quân đội của ông không được nghỉ ngơi lâu, mà phải tiếp
tục bắt tay vào cuộc chiến đấu với quân đội Mỹ, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự đoán khi tướng Giáp đến Việt
Bắc báo cáo về chiến thắng Điện Biên.
Năm 1972, trong một chiến thắng vang đội khác của quân đội Việt Nam trước cuộc tập kích chiến lược bằng đường
không của quân đội Mỹ vào Hà Nội, được ví như một trận "Điện Biên Phủ trên không", tướng Giáp đã có chỉ thị nổi
tiếng tới các đơn vị phòng không Hà Nội: "Cả nước đang hướng về Hà Nội. Toàn thế giới đang hướng về Hà Nội. Từng
giờ từng phút, Bộ Chính trị và Quân ủy trung ương theo dõi cuộc chiến đấu của Hà Nội. Vận mệnh của Tổ quốc đang
nằm trong tay các chiến sĩ phòng không bảo vệ Hà Nội".
Sau khi quân đội của tướng Giáp giành chiến thắng trên bầu trời Hà Nội, Mỹ đã phải ký hiệp định Paris, rút quân khỏi
Việt Nam, tạo tiền đề cho những chiến thắng sau đó của tướng Giáp.
Trong những ngày cuối cuộc kháng chiến thứ hai của mình, Tướng Giáp đã cho đánh đi bức điện lịch sử gửi các đơn vị
tham gia chiến dịch giải phóng miền Nam, sáng 7/4/1975: "Thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa; tranh
thủ từng phút, từng giờ; xốc tới mặt trận; giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng!"
Kết thúc hai cuộc chiến tranh, khi nhìn nhận lại về cuộc chiến chống Pháp và đối thủ của mình là tướng Navarre, tướng
Giáp đã nói với nhà báo, đạo diễn người Pháp Daniel Roussel: "Navarre là một tướng có tài, thua trận không phải là lỗi
của ông ta, mà là lỗi của những người bắt đầu cuộc chiến".
Trong cuộc gặp đầu tiên với đối thủ người Mỹ, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ McNamara năm 1995, tướng Giáp cũng
có rất nhiều câu nói rất đáng nhớ như: "Mỹ xâm lược Việt Nam là sai lầm. Mỹ không hiểu Việt Nam", "Chúng tôi biết là
chúng tôi sẽ thắng ngay từ ngày đầu tiên”, hay "Từ 'lo sợ' không có trong tư duy quân sự của chúng tôi".
Đáp lại những lời ca tụng của báo chí phương Tây, ông nói: "Vị tướng dù có công lao lớn đến đâu cũng chỉ là giọt nước

trong biển cả. Chỉ có nhân dân Việt Nam là người đánh thắng Mỹ. Các ngài gọi tôi là vị tướng thần thoại, nhưng tôi tự
nghĩ tôi bình đẳng với những người lính của mình".
Nhận định về Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã trao cho mình cấp hàm Đại tướng và quyền Tổng chỉ huy quân đội, trong
hồi ký của mình, Tướng Giáp đã viết: "Hồ Chí Minh là con người của những quyết định lịch sử".
Là một nhà quân sự, nhà giáo, nhà sử học, tướng Giáp luôn quan tâm đến lịch sử và thế hệ trẻ. Phát biểu tại Hội nghị
Ban chấp hành Hội khoa học lịch sử Việt Nam nhiệm kỳ 3, khóa III năm 1996 với tư cách Chủ tịch danh dự hội, ông trăn
trở: "Tôi vẫn còn có điều băn khoăn và hơn thế nữa là sự lo lắng, đó là vì sao kiến thức lịch sử lại không phổ biến sâu
rộng được trong quảng đại quần chúng, như là giới trẻ?".
Nói về nghiệp cầm quân của mình, Tướng Giáp thổ lộ: "Hạnh phúc lớn nhất của người cầm quân là được ở bên chiến sĩ
trên chiến trường".
Là một vị tướng trọn đời vì đất nước, vì nhân dân, khi được chúc mừng nhân dịp bước sang tuổi 100, tướng Giáp
nói: "Tôi sống ngày nào, cũng là vì đất nước ngày đó".
2. ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP VÀ BÀI HỌC LÒNG DÂN.
(Soha.vn) - 9h sáng ngày 15/10/2013, Báo điện tử Trí Thức Trẻ tổ chức buổi Giao lưu trực tuyến Quốc tế với chủ
đề "Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bài học lòng dân".
Nhà báo Bùi Ngọc Hải - Phó Tổng Biên Tập báo Điện tử Trí Thức Trẻ:
Kính thưa các vị khách quý!
Có một thiên tài đã dừng bước nơi cõi tạm.
Nhưng những huyền thoại thì vẫn tiếp diễn.
Quốc tang ông diễn ra trong hai ngày nhưng với nhiều triệu người dân, “quốc tang” chính thức bắt đầu từ cái thời khắc
ngưng đọng 18h09 phút ngày 4/10/2013. Và cho đến hôm nay, “lá cờ rủ trong lòng người” vẫn chưa hề hạ xuống. Khắp
mạng xã hội vẫn rơi nước mắt khi nhắc về Người.

Sau lễ tang Chủ tịch Hồ Chí Minh, chưa bao giờ người Việt lại đổ nước mắt nhiều như thế, nhưng cũng chưa bao giờ
người Việt lại xích lại gần nhau như thế. Nói như nhà nghiên cứu lịch sử Dương Trung Quốc: “Dường như cả dân tộc
đang nắm tay nhau”.
Có một người, ở tuổi 103, sau khi nằm xuống, vẫn còn làm nên một “Điện Biên phủ thứ hai” chấn động địa cầu. Đó là
Điện Biên phủ trong lòng dân, trong lòng dư luận. Điện Biên Phủ thứ hai ấy càng ý nghĩa trong thời buổi suy thoái kinh
tế và suy thoái niềm tin.
Chúng ta đang nói đến một người có những chiến công của một Thần Võ nhưng cả đời lại sống như một Thánh Văn.

Thật may mắn cho chúng tôi, cách đây hơn 1 tháng, đúng dịp sinh nhật của Con người huyền thoại, chúng tôi đã kịp tổ
chức cuộc Giao lưu trực tuyến về Đại tướng. Và hôm nay, rất vinh dự cho Báo, lại được đón các vị khách Quý tới đây,
dâng một nén tâm nhang cho người nằm xuống.
Điều gì khiến Đại tướng trở thành bất tử trong lòng nhân dân như vậy?
Đại tướng đã để lại di sản gì, bài học gì về lòng dân cho các công bộc hôm nay?
Việt Nam cần làm gì để khơi dậy sức mạnh của toàn dân tộc, tiếp tục chiến thắng những Điện Biên phủ lớn nhỏ
trong các mặt trận kinh tế, văn hóa xã hội, khoa học công nghệ, quốc phòng?

Các vị khách tham gia buổi Giao lưu trực tuyến quốc tế: ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP VÀ BÀI HỌC
LÒNG DÂN:
I. Đầu cầu VIỆT NAM:
1. Hà Nội:
Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Bolivar Venezuela tại Việt Nam, ngài Jorge Rondón Uzcátegui
Ông Vũ Mão – Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
Nhà sử học Dương Trung Quốc – Tổng thư ký Hội khoa học lịch sử Việt Nam
Thiếu tướng – Nhà văn quân đội Hồ Phương
Thiếu tướng Đỗ Quốc Ân – nguyên Tư lệnh Binh chủng Pháo binh
Nhà thơ Anh Ngọc – Tác giả bài thơ “Vị tướng già” nổi tiếng
Dịch giả Nguyễn Văn Sự - dịch giả cuốn sách “Võ Nguyên Giáp – chiến thắng bằng mọi giá”, “Đại tướng Võ
Nguyên Giáp - danh tướng của thời đại qua tư liệu nước ngoài” của GS sử học người Mỹ Cecil B. Currey.
Tiến sỹ Michael Gerard Parsons - tình nguyện viên Australia đang công tác tại Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường
(ISPONRE) thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam
2. Quảng Bình:
Ông Võ Đại Hàm (70 tuổi), cháu gọi Đại tướng Võ Nguyên Giáp bằng ông
3. Thành phố Hồ Chí Minh:
Bà Phạm Thị Việt Nga - Chủ tịch Công ty Dược Hậu Giang
II. Liên bang NGA:
Bà Daria Mishukova, Tiến sĩ Việt Nam học người Nga
III. ÚC
Tiến sĩ Trần Bắc Hải hiện đang sống và làm việc tại Australia

IV. PHÁP
Nhà sử học Alain Ruscio
Tiến sĩ Tạ Minh Trí, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam tại Pháp UEVF
V. Vương quốc ANH
Ông Lương Sơn Thành - Chủ tịch Hội người Việt Nam ở Vương Quốc Anh

Lại Thị Hương Giang - Phan Thiết
Thưa nhà sử học Alain Ruscio, chứng kiến lễ Quốc tang Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Việt Nam, có lẽ ông cũng hiểu được tình cảm, sự kính trọng và
ngưỡng mộ của người dân Việt Nam đối với Đại tướng của chúng tôi. Theo ông, điều đó có ý nghĩa thế nào trong sự nghiệp giải phóng dân tộc của
Việt Nam qua 2 thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ?
Nhà sử học Alain Ruscio
Một dân tộc vĩ đại như Việt Nam có đủ phẩm chất để khuất phục và đẩy lùi mọi kẻ thù xâm lược, trước tiên là thực dân Pháp (1945 – 1954), sau đó là
đế quốc Mỹ (1954 – 1975). Nhưng điều quan trọng là phải có các nhà lãnh đạo có khả năng khơi dậy, sử dụng, tổ chức, tập hợp những sức mạnh này.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một nhân vật hàng đầu trong số các nhà lãnh đạo ấy.
Lê Hải Hà - Thành phố Hồ Chí Minh
Ông từng nói ở đời có hai thước đo lớn nhất là thời gian và lòng người. Và ông cũng đã được chứng kiến những tình cảm thương tiếc của người dân
trong thời gian tang lễ dành cho Đại tướng. Theo ông, liệu trong tương lai, đất nước Việt Nam có còn ai có thể được lòng dân như thế nữa không?
Nhà sử học Dương Trung Quốc
Chúng ta luôn mơ ước có những con người như thế xuất hiện để truyền được cảm hứng và niềm tin cho nhân dân. Nhưng theo tôi, thời đại đã có nhiều
thay đổi. Thay vì sự xuất hiện những nhân vật xuất chúng, những thiên tài kiệt xuất cần có những cơ chế, môi trường, hệ thống giá trị để từ trong nhân
dân sẽ xuất hiện những con người đáp ứng được yêu cầu của đời sống hiện đại. Suy đi tính lại thì chỉ có một cơ chế dân chủ thực sự chúng ta sẽ có
những thế hệ đảm bảo thực hiện được ý nguyện của những bậc tiền nhân như Võ Nguyên Giáp.
Nguyễn Thị Thu Trang - Hòa Bình
Thưa chú Anh Ngọc, cháu rất thích khổ thơ trong bài “Vị tướng già”
"Trong góc vườn mùa thu
Cây lá cũng như ông lặng lẽ
Tám mươi tuổi ông lại như đứa trẻ
Nở nụ cười ngơ ngác thơ ngây."
Hình tượng “như đứa trẻ” rất là hay ạ. Nhưng có thể cháu chưa hình dung hết được vì sao ông lại gọi Đại tướng là “như đứa trẻ”, ông có thể giải
thích lại cho cháu và độc giả biết được không?

Nhà thơ Anh Ngọc
Câu hỏi này đã thay mặt cho nhiều người. Vì như tôi đã nói, tôi đang đi tìm cái bình thường trong con người khác thường, con người bình thường như
cha ông nói: “Một người già mà hai lần trẻ con”, đó là minh triết của cha ông tích lũy từ mấy ngàn đời được thời gian xác nhận nên không sai, điều đó
không hề hạ thấp nên chúng ta biết nhìn bằng cả hai nửa của con người.
Chính Đại tướng đã nói: Có lần người ta hỏi Đại tướng, công việc hàng ngày của Đại tướng là gì. Sau khi kể 1 vài công việc quan trọng như đọc báo,
bàn luận về thời cuộc… thì Đại tướng nở 1 nụ cười rất đắc đạo, Đại tướng nói: “Tôi tập yoga…”. Thế là có những lúc công việc quan trọng của một vị
Đại tướng lại chính là tập thể dục dưỡng sinh. Đó mới là nghệ thuật.
Cho nên phương Tây có câu: “Không ai là vĩ nhân với người hầu phòng của mình cả”.
Đó chính là sự vừa đồng nhất, lại vừa độc lập giữa tuyên truyền và nghệ thuật. Cái điển hình của nghệ thuật đó là cái bình thường có tỉnh phổ quát ở
mọi nơi, mọi lúc, có tính vĩnh cửu.
Tôi tin rằng, tôi là một người cụ thể, nên những điều tôi nói chắc chắn còn những hạn chế, có điều đúng và điều chưa đúng, tôi rất mong các bạn góp ý
cho tôi và tôi xin tiếp thu tất cả một cách hoàn toàn không tự ái.
Thu Hiền, sinh viên trường ĐH Sư Phạm Hà Nội
Cô Nga ơi, cháu rất tò mò: Sinh viên như bọn cháu thì thể hiện tình cảm với Bác bằng cách thắp nến, xếp hàng hồi lâu để được vào viếng Bác. Còn
với các doanh nhân, doanh nghiệp, cháu rất muốn biết, các cô thể hiện tình cảm của mình với Bác như thế nào ạ?
Tiến sĩ Phạm Thị Việt Nga
TS Phạm Thị Việt Nga: Thực ra hôm đó, dù là doanh nhân hay người dân, chắc chắn điều đầu tiên, ai cũng theo dõi các bài viết, các thông tin liên quan
tới Đại tướng Võ Nguyên Giáp trên báo đài để tự mình nhìn nhận lại mình.
Đối với doanh nhân như cô, là người từng đi kháng chiến, từng theo dõi bác Giáp từ khi còn sống, cô thể hiện tình cảm bên ngoài bằng cách cùng với
cán bộ công nhân viên, lực lượng trẻ, cựu chiến binh đi tới một số địa điểm linh thiêng tại Cần Thơ để kính viếng Người.
Còn trong thâm tâm, một người doanh nhân như cô phải suy nghĩ làm sao để học hỏi những binh pháp của Đại tướng để vận dụng trong kinh doanh.
Tự ngẫm lại bản thân, xem trong thời gian qua đã sống như thế nào, có xứng đáng hay không để từ đó điều chỉnh lại phong cách sống, lối hành xử và
quan hệ với mọi người. Từ đó, lấy làm bài học để huấn luyện cho anh em cán bộ công nhân viên và các Đảng viên tại đơn vị mình.
Phan Việt Hằng - Thanh Hóa
Thưa ông Võ Đại Hàm, ông có thể kể lại kỷ niệm sâu sắc nhất về Đại tướng và cây khế của người?
Ông Võ Đại Hàm
Chúng tôi được nghe kể rằng, ở góc nhà cụ có một cây khế. Cây khế này có từ lúc ông sinh ra, là nơi gắn bó với các trò chơi đánh đáo, chơi bi, chơi
khăng…rồi cụ thường xuyên mang sách ra đây đọc, học dưới gốc khế.
Khi được cụ Giáp giao nhiệm vụ trông coi ngôi nhà, tôi mới biết, cây khế đối với cụ Giáp rất quan trọng, là nơi ghi dấu thời thơ ấu của cụ. Tôi có trọng
trách giữ gìn làm sao cây khế, ngôi nhà còn mãi mãi vì đó là dấu ấn của tuổi thơ của cụ, cũng là kỷ vật duy nhất gắn liền với Đại tướng từ nhỏ.

Khi sức khoẻ của cụ yếu, không về thăm quê được nhưng cụ vẫn thường gọi điện về hỏi thăm nhà mình thế nào, dân mình ra sao khi trời mưa bão. Câu
mà tôi không quên được là: “Cây khế mình vẫn tốt chứ?”.
Ngôi nhà này vẫn lưu giữ hình bóng của Đại tướng!
Nguyễn Thị Vân Anh - Bắc Ninh
Lần cuối cùng ông được gặp Đại tướng là khi nào ạ?
Dịch giả Nguyễn Văn Sự
Kỉ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, khi ấy bác Giáp tham dự một hội nghị khoa học và tôi đã được gặp Đại tướng ở đó.
Một lần nữa là tại nhà riêng số 30 Hoàng Diệu, Alain Ruscio đến đưa sách và xin chữ kí, cũng vào dịp 50 năm kỷ niệm Điện Biên Phủ năm 2004.
Phạm Thị Hiển - Thành phố Hồ Chí Minh
Đối với nhà thơ, một vị tướng giữa chiến tranh và 1 vị tướng giản dị giữa đời thường thì hình ảnh nào khiến ông ấn tượng hơn?
Nhà thơ Anh Ngọc
Do tôi làm nghệ thuật nên tôi nhìn thấy cái lõi, cái bản chất. Bản chất của người anh hùng trong chiến tranh và anh hùng trong thời bình không khác
nhau.
Hai ấn tượng đó đều mạnh và đều có sức hấp dẫn, không thể tùy tiện nói cái nào ấn tượng hơn cái nào nhưng hai cái đó thực chất chỉ là một nếu biết
nhìn. Và chúng tôi đã nhìn ra cái là một đó. Lúc người lính chiến đấu trên chiến trường đã mang sức mạnh, vẻ đẹp của 1 con người bình thường, tinh
túy. Do đó khi họ trở về thời bình, họ lại mang phẩm chất trí dũng, xả thân của người lính trong con người bình thường.
Hai cái đó bình thường và anh hùng cộng lại chính là câu trả lời của tôi.
Hương Thảo, 45 tuổi, cán bộ Ngân hàng
Thưa ông Vũ Mão, theo quan điểm của ông, nên chọn con đường nào ở Hà Nội để đặt tên là đường Võ Nguyên Giáp? Có người đề xuất là chọn Quốc
lộ 1A đổi tên thành Quốc lộ Võ Nguyên Giáp, cá nhân ông thấy có đồng tình không?
Ông Vũ Mão – Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
Tôi rất đồng tình với việc ở Hà Nội sẽ có đường mang tên Võ Nguyên Giáp, xứng tầm với tên tuổi của Đại tướng.
Có người đề xuất là chọn Quốc lộ 1A đổi tên thành Quốc lộ Võ Nguyên Giáp, tôi thấy đây là một ý tưởng hay. Tuy nhiên, cần phải nghiên cứu trong
một tổng thể và cần lấy ý kiến đóng góp của nhân dân.
Hoàng Thị Huyền - Hải Dương
Ông nhận mình là một người em thân thiết của Đại tướng, vậy thời gian tới ông dự định sẽ tiếp tục viết gì về người anh vừa mới đi xa?
Nhà sử học Alain Ruscio
Tôi chưa bao giờ dám nhận mình là "em" của Đại tướng. Như vậy ngạo mạn quá. Nhưng tôi tin rằng đối với Đại tướng và phu nhân Bích Hà, tôi đã gần
được coi như một "người cháu", một người bạn trung thành. Điều đó, đối với tôi đã là một vinh dự lớn suốt cả cuộc đời.
Lưu Hồng Liên - Nam Hà

Thưa nhà thơ Anh Ngọc, đọc bài thơ về "Vị tướng già" tôi thấy vô cùng xúc động và đã để lại trong tôi nhiều ấn tượng khó quên. Chỉ vài dòng thơ
nhưng nhà thơ đã tóm gọn cả cuộc đời của Đại tướng. Vậy ông có thể kể chi tiết về hoàn cảnh ra đời của bài thơ này, có điều gì đặc biệt không?
Nhà thơ Anh Ngọc
Bài thơ này viết từ năm 1994 nhân dịp kỉ niệm 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Nhân dịp đó tạp chí Văn nghệ Quân đội cử hai nhà văn là Lê Lựu
và Trần Đăng Khoa tới phỏng vấn và xin viết bài về Đại tướng.
Lúc đó, tôi đang ngồi trên cơ quan thì nhận được cuộc điện thoại của nhà văn Lê Lựu gọi về và nhờ tìm giúp một phóng viên ảnh. Tôi gọi cho Lê Nhật
là phóng viên ảnh của báo QĐND tới cổng của nhà tướng Giáp. Tôi nói với anh Nhật: “Anh vào đi, tôi chờ anh ngoài này vì tôi không phải khách mời
nên tôi không vào”.
Lê Nhật chỉ vào một phút, sau đó chạy ra và nói với tôi: “Đại tướng mời anh vào!”.
Tôi được vào. Gặp Đại tướng tôi chào: “Chào thủ trưởng ạ!”. Đại tướng cười và giơ tay chỉ vào ghế và nói: “Mời đồng chí ngồi!”.
Tôi thực sự cảm động vì không chỉ được gặp Đại tướng mà Đại tướng hiện ra trước mắt tôi là một hình ảnh mới mẻ vô cùng về những vị tướng trong
lịch sử. Vì đằng sau vẻ đẹp của một vị chỉ huy lập chiến công lừng lẫy, Đại tướng là 1 con người rất bình thường với tất cả những tình cảm rất nhân
hậu, thông minh. Đặc biệt, Đại tướng rất yêu mến các trí thức văn nghệ sĩ, Đại tướng nói chuyện không phân biệt, không khoảng cách, mọi câu chuyện
chúng tôi đều có thể nói với Người - 1 con người tinh hoa,
Tôi ngồi quan sát, nghe một phần nội dung, tôi quan sát thần thái con người trước mặt mình, đằng sau những chi tiết mà tướng Giáp kể cho Lê Lựu và
Trần Đăng Khoa… tôi còn nghe cả những tấm lòng, sự băn khoăn, lo lắng… của Đại tướng.
Nói như tướng Trần Văn Trà: Tướng Giáp là tướng tiếc từng giọt máu của lính. Sở dĩ ông chuyển từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, thắng
chắc" còn vì một lý do là tiếc xương máu của các chiến sĩ.
Đây là phương pháp chưa từng có trên thế giới, tự mình dùng đất của Tổ quốc che cho mình, dùng đất quê mẹ tạo nên sức mạnh. Đất và con người là
hai hình ảnh làm tôi xúc động.
Lê Lựu và Trần Đăng Khoa về viết ngay. 5 năm sau tôi mới viết vào ngày 21/9/1994. Lúc đầu bắt nguồn từ hình ảnh tướng Giáp. Tôi là nhà thơ nên
nhìn thấy cái lõi đặc điểm của nghệ thuật là tính triết học, điển hình của văn học là điển hình chung của CON NGƯỜI.
Phạm Văn Mến - Phú Thọ
Trong chuyến thăm lịch sử đến Việt Nam năm 2006, Tổng thống Venezuela khi đó là ngài Hugo Chavez đã tặng Đại tướng phiên bản thanh gươm của
người anh hùng dân tộc Simon Bolivar. Theo ngài, giữa Simon Bolivar, cố Tổng thống Hugo Chavez và Đại tướng Võ Nguyên Giáp có điểm gì giống
nhau?
Đại sứ Venezuela tại Việt Nam - Jorge Rondón Uzcátegui
Ngài Simon Bolivar, cố Tổng thống Hugo Chavez và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đều là người lính, đều cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp đấu
tranh giành độc lập, tự do hạnh phúc cho nhân dân trong Quốc gia mình và trên thế giới. Người anh hùng Simon Bolivar đã giải phóng 5 nước Mỹ
Latinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã lãnh đạo chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử, đánh đuổi thực dân Pháp và có nhiều ảnh hưởng tới sự nghiệp đấu

tranh giải phóng của Lào và Campuchia. Trong khi đó, ông Chavez cũng đã tập hợp các nước, xây dựng nên khối liên minh trong cộng đồng châu Mỹ
Latinh, giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội ở khu vực này.
Bằng việc trao tặng phiên bản thanh gươm của người anh hùng dân tộc Simon Bolivar cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp năm 2006, cố Tổng thống
Chavez đã công nhận Đại tướng là một người anh hùng dân tộc của Venezuela.
Trong năm nay, từ trước khi Đại tướng qua đời, Chính phủ Venezuela đã thông qua quyết định trao tặng Huân chương giải phóng hạng Nhất Simon
Bolivar cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đây là huân chương cao quý nhất của Venezuela trao tặng cho người đã có cống hiến cho sự ấm no, hạnh
phúc của nhân loại.
Theo dự định ban đầu, Tổng thống Venezuela Nicolas Manduro đã tới thăm Việt Nam và trao tặng huân chương này cho Đại tướng. Tuy nhiên, vì
nhiều vấn đề khách quan mà ông Manduro đã phải hoãn chuyến thăm này của mình. Cũng rất tiếc vì Chính phủ chúng tôi đã không thể thực hiện được
điều này khi Đại tướng còn sống.
Trong một dịp thích hợp tới đây, Chính phủ Venezuela sẽ trao tặng huân chương này cho gia đình Đại tướng.
Lê Quang Trưởng - Quảng Bình
Sự ra đi của Đại tướng đã khiến nhiều người nhận thấy tình đoàn kết đáng quý của những người dân Việt Nam. Theo ông, do đâu việc Đại tướng ra đi
lại khiến lòng dân đoàn kết như thế?
Nhà sử học Dương Trung Quốc
Trong lịch sử đã từng có những con người mà cái chết lại nhen lên sức sống. Tôi muốn nói đến đám tang của nhà yêu nước Phan Chu Trinh cách đây
đã gần một thế kỷ (1926). Ngay trong hoàn cảnh đất nước còn là thuộc địa của thực dân. Sự ra đi của ông đã để lại cả một cao trào “đám tang Phan Chu
Trinh” được ghi nhận trong lịch sử như cuộc tập hợp lực lượng nhân dân không chỉ để thương tiếc mà thực hiện những ý nguyện của người đã mất…
Đám tang của cụ Phan đã tập hợp rất nhiều người dân, đặc biệt là lớp trẻ, trong đó, có cả thế hệ của Võ Nguyên Giáp đã từ sự kiện này mà dấn thân lên
đường cứu nước.
Sự ra đi của chủ tịch Hồ Chí Minh vào giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang dang dở cũng tiếp thêm sức mạnh để toàn dân tộc đi tới
thắng lợi cuối cùng.
Sự ra đi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng vậy, nó sẽ góp phần tu tâm những con người yêu nước, yêu Đại tướng để thực hiện những ý nguyện của
một con người gắn cuộc sống của mình với đất nước và dân tộc của mình.
Nguyễn Thị Thu Ngà - Quảng Ninh
Điều gì ông ngưỡng mộ nhất ở Đại tướng Võ Nguyên Giáp?
Tiến sỹ Michael Gerard Parsons
Có điều gì ở Đại tướng không đáng ngưỡng mộ đâu. Ông là người anh hùng của Việt Nam cũng như của nhân dân toàn thế giới đấu tranh để thoát khỏi
chủ nghĩa thực dân cũ và mới.
Phạm Quy - 68 tuổi - Hà Nội

Ông có tình cảm, cảm xúc như như thế nào khi nghe tin Đại tướng đã ra đi?
Thiếu tướng Đỗ Quốc Ân
Mặc dù biết Đại tướng tuổi cao sức yếu nên cái gì đến ắt nó phải đến nhưng tôi vẫn mong tuổi thọ Đại tướng kéo dài. Bởi thế hệ những cán bộ được
Bác Hồ dìu dắt, đào tạo không còn nhiều. Tấm gương của Bác Hồ rất vĩ đại và tấm gương của Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng vô cùng đẹp đẽ và cao
lớn.
Tôi hoạt động trong hội Cựu chiến binh, đi đâu cũng thế, không chỉ dân mà cựu chiến binh mọi nơi đều tôn trọng, yêu mến Đại tướng. Trong những
buổi sinh hoạt thường kì hay sinh hoạt hàng năm, các đồng chí vẫn hỏi thăm về Đại tướng và sức khỏe của người.
Đại tướng ra đi là nỗi đau chung của cả dân tộc chứ không riêng gì Cựu chiến binh hay cá nhân tôi.
Trương Trí Vinh - Hà Nội
Bà đánh giá thế nào về tình cảm của nhân dân Việt Nam đối với Đại tướng Võ Nguyên Giáp? Đây liệu có thể là một đề tài trong những nghiên cứu về
đất nước, con người Việt Nam tiếp theo của bà?
Tiến sĩ người Nga Daria Mishukova
Tôi tin tưởng rằng những nhận xét cá nhân giúp tác giả vẽ bức chân dung của nhân vật. Trong những cuốn sách của mình, tôi viết về những nơi tôi đã
đến và những người tôi đã gặp và sử dụng hình ảnh tôi tự chụp để minh họa. Rất tiếc, tôi đã không có cơ hội gặp Đại tướng để tự mình khắc họa một
chân dung vĩ đại. Nhưng ở Nga có một số người được vinh dự biết Đại tướng Võ Nguyễn Giáp từ thập niên 60 thế kỷ XX và đã sưu tập nhiều tư liệu
quý. Tôi sẽ chờ đợi những cuốn sách mới do những người đã từng biết Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà lãnh đạo quân sự huyền thoại Việt Nam viết về
ông.
Đinh Thị Hải Anh - Bình Định
Rất nhiều người nói rằng: Sự ra đi của Đại tướng đã để lại một bài học về lòng dân cho hậu thế. Theo cá nhân anh, bài học đó sẽ là bài học gì?
Tiến sĩ Tạ Minh Trí
Sự vĩ đại được cảm nhận ở phút Người ra đi, ngọn lửa của lòng tự hào dân tộc, lòng yêu nước, của đoàn kết dân tộc và ý chí Việt Nam lại bùng cháy.
Trong lòng nhân dân, những lãnh đạo, những con người vì nước vì dân luôn sống mãi.
Nguyễn Thị Ngọc Dung - Giảng viên Trường Đại học Hùng Vương
Thưa nhà sử học Alain Ruscio, ông đánh giá như thế nào về hình ảnh hàng ngàn người đội nắng, xếp hàng đến tận khuya tiễn đưa vị Đại tướng về nơi
an nghỉ cuối cùng? Cảm xúc của ông khi xem những hình ảnh đó? Trên cương vị 1 nhà sử học, ông nhìn nhận hiện tượng trên như thế nào?
Nhà sử học Alain Ruscio
Dân tộc Việt Nam có truyền thống uống nước nhớ nguồn. Dân tộc này mang ơn thế hệ những người đã chiến đấu vì đất nước. Thế nên, cũng là lẽ
thường khi người dân bày tỏ sự tôn kính đến vậy với một con người đã đấu tranh không mệt mỏi trong suốt hơn một thế kỷ cho độc lập và tự do của
dân tộc.
Lê Bá Ngọc - Thái Nguyên

Thưa ông Vũ Mão, ông có thể chia sẻ những cảm xúc của ông khi nhận được bức thư đặc biệt của Đại tướng vào tháng 6/1987, khi ông còn là Bí thư
thứ nhất Trung ương Đoàn thanh niên?
Ông Vũ Mão - Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
Trước hết, tôi cảm ơn bạn đã quan tâm đến câu chuyện tôi đã kể về bức thư mà Đại tướng đã gửi cho tôi. Đối với tôi, đây là một kỉ niệm đặc biệt vì Đại
tướng dù bận trăm công ngàn việc mà vẫn nhớ tới tôi để giao nhiệm vụ.
Đại tướng rất quan tâm đến phong trào của thanh niên Việt Nam. Tại thời điểm đó, đất nước ta gặp muôn vàn khó khăn. Công trường xây dựng Nhà
máy Thủy điện Hòa Bình trên sông Đà là một trọng điểm, là một cứu cánh để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Công trường đó được mang tên
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Chính vì thế, phong cách của những người lao động trên công trường phải là phong cách của những người
Cộng sản. Ở thời điểm đó, toàn công trường phải quyết tâm vượt qua đỉnh lũ 81 nhưng khó khăn chồng chất khó khăn, nếu không có quyết tâm sẽ
không thể đạt được mục tiêu đó.
Chính bức thư của Đại tướng đã khích lệ chúng tôi, như một mệnh lệnh giao nhiệm vụ. Và tinh thần cố gắng của mọi người trên công trường, chúng tôi
đã hoàn thành được mục tiêu - tiến độ đã đặt ra.
Lê Đình Bình Minh - Hà Nội
Ngoài Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trong lịch sử của mình, Venezuela đã từng ra một nghị quyết tưởng nhớ một vị tướng hoặc chính khách nước ngoài
nào khác hay chưa? Lí do vì sao Quốc hội Venezuela lại đưa ra một nghị quyết đặc biệt này dành cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp?
Đại sứ Venezuela - Jorge Rondón Uzcátegui
Khi một chính khách trên thế giới qua đời, Venezula sẽ gửi thư chia buồn tới Chính phủ của Quốc gia đó. Song, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một
người đặc biệt đối với người dân Venezuela. Nhà nước Veneuzela đã ra thông cáo, Quốc hội đưa ra nghị định, đồng thời, Đảng Cộng sản Venezuela và
Nhà hữu nghị Venezuela - Việt Nam đã gửi thư chia buồn tới Nhà nước và nhân dân Việt Nam, bày tỏ sự tiếc thương đối với Đại tướng. Bởi đối với
người Venezuela, Đại tướng là tấm gương sáng về tài năng và nhân cách trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Ở Veneuzela có rất nhiều đảng phái, việc thông qua một nghị định thông thường sẽ mất thời gian và phần lớn không nhận được sự đồng thuận. Tuy
nhiên, đối với nghị quyết về Đại tướng, cả Đảng cầm quyền và phe đối lập, cánh tả và cánh hữu đều nhất trí bỏ phiếu thuận.
Bác Lê Minh, 65 tuổi, Hà Nội
Thưa ông Vũ Mão, Đại tướng có ảnh hưởng tới suy nghĩ, cách sống của cá nhân ông không?
Ông Vũ Mão - Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
Tôi có may mắn được đi theo cha và tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp từ thời niên thiếu ở chiến khu Việt Bắc. Tôi đã có một số lần được gặp
Đại tướng.
Tôi và chị Võ Hồng Anh, con gái của Đại tướng là những học viên của trường Thiếu Sinh quân Việt Nam. Được tiếp xúc với bác, tôi thấy ở con người
bác Giáp có một nghị lực phi thường, cốt cách thanh cao, lối sống giản dị và gần gũi với mọi người.
Chính vì vậy, cho nên tấm gương của Đại tướng đã tác động đến tôi và đồng đội của tôi rất nhiều. Lớp trẻ chúng tôi từ hồi đó về sau này đã trưởng

thành và là những cán bộ cốt cán của đất nước trong các lĩnh vực như đồng chí Vũ Khoan, Lê Xuân Tùng, Trần Đình Hoan, Vũ Quốc Hùng, Ma Văn
Kháng, Đặng Nhật Minh…
Bản thân tôi, luôn thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ cũng như sự dạy bảo của Đại tướng nên đã phấn đấu không ngừng, học hỏi và cải thiện bản thân để
trở thành người cán bộ tốt, có ích cho nhân dân, cho đất nước. Đặc biệt, khi đứng trên cương vị là Bí thư thứ nhất Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh, tôi luôn mang tấm gương của Bác Hồ và bác Giáp để giáo dục thế hệ trẻ sống sao cho xứng đáng với thế hệ thanh niên Hồ Chí Minh.
Bây giờ, tôi đã nghỉ hưu và khi nhìn lại quãng thời gian đã qua, tôi thấy mình không có gì phải hối tiếc. Những năm tháng còn lại của cuộc đời, tôi vẫn
luôn tâm nguyện rằng: Hãy sống cho xứng đáng là một chiến sĩ cách mạng, là học trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Bùi Thị Ngọc Hà - Lai Châu
Là một nhà nghiên cứu về lịch sử, ông đã có dịp tiếp xúc và tìm hiểu về cuộc đời, nhân cách và sự nghiệp của Đại tướng. Vậy theo ông, tại sao Đại
tướng lại thành công trong việc được "Dân tin, dân yêu, dân quý"?
Nhà sử học Dương Trung Quốc
Thành thật, tôi chưa dám nhận là một người nghiên cứu sâu sắc về Đại tướng như các chuyên gia nghiên cứu về tiểu sử nhưng những gì tôi được đọc từ
những công trình của người khác viết và nhất là những cơ hội được tiếp xúc với Đại tướng, tôi hiểu rằng Đại tướng thấm nhuần rất sâu sắc những giá
trị truyền thống của dân tộc và trực tiếp là từ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cái “cẩm nang” để một con người có thể trở thành một biểu tượng để tập hợp sức
mạnh của nhân dân đó là cái phương châm mà chính Đại tướng nhiều lần đã nhắc tới như một mục tiêu phấn đấu của mình. Đó là “Dĩ công vi thượng”
mà chính Bác Hồ đã truyền trao và căn dặn. Bên cạnh đó là một tính cách giản dị và khiêm nhường ngay khi đã đạt tới đỉnh cao không phải của quyền
lực mà là đỉnh cao uy tín trong lòng dân.
Bùi Hương, 54 tuổi, Quảng Bình
Tang lễ của Đại tướng là một trường hợp hiếm có, thể hiện lòng tôn kính của người dân dành cho bác. Thưa ông, ông có thể cho biết ông có tâm sự gì
khi chứng kiến cảnh tượng vậy?
Thiếu tướng - Nhà văn Hồ Phương
Tôi theo dõi đầy đủ từ đầu cho đến kết thúc sự kiện lịch sử này. Bằng những tình cảm xúc động nhất tự đáy lòng, từ trái tim của mỗi con người Việt
Nam đã tự nguyện xếp hàng nghiêm chỉnh, không quản khí trời nóng bức, dù phải đợi chờ đến cả chục giờ đồng hồ vẫn kiên trì đến cùng để đến thắp
nén nhang kính dâng lên Đại tướng. Tất cả điều đó đã cho tôi hiểu rằng, tình cảm của cả dân tộc đối với Đại tướng là vĩ đại, xứng đáng với tầm vóc của
một vị tướng mang tầm vóc của Việt Nam và của thế giới qua mọi thời đại.
Tôi tự hào về Đại tướng, tôi tự hào về đất nước Việt Nam đã có một người con vĩ đại đến thế
Nghiêm Thị Thanh Nga - Hà Nội
Theo dõi báo chí, truyền hình đưa tin về người dân đối với Đại tướng, anh thấy đau đớn hay tự hào ?
Tiến sĩ Tạ Minh Trí
Chắc hẳn ai cũng thấy tự hào khi dân tộc Việt Nam có một vị tướng như Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Sự ra đi của Đại tướng là một tổn thất lớn của cả

dân tộc Việt Nam. Mình thấy đau buồn vì đất nước vừa mất đi một Đại tướng đã từng góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ và Chiến dịch Hồ
Chí Minh lịch sử. Một vị tướng mà cả thế giới đều ngưỡng mộ vì cả tài năng và đức độ.
Tuy nhiên xen lẫn cảm giác đau thương thì còn có cảm giác tự hào vì bạn bè quốc tế không lãng quên tầm vóc vĩ đại của Đại tướng thông qua cách bày
tỏ tình cảm của họ.
Phan Thị Kim Nhung - Biên Hòa
Thưa bà, bà đã nghiên cứu nhiều về Việt Nam, về đất nước và con người nơi đây. Qua đám tang Đại tướng diễn ra những ngày qua, bà có nhận xét gì
về tinh thần và phẩm chất người Việt Nam? Điều đó có làm bà ngạc nhiên so với những gì bà đã nghiên cứu suốt thời gian qua không?
Tiến sĩ Daria Mishukova
Tang lễ Đại tướng Võ Nguyên Giáp được tổ chức không chỉ tại Việt Nam, mà ở nhiều nước trên thế giới. Theo thông tin báo chí, Đại sứ quán Việt
Nam, Tổng lãnh sự quán Việt Nam ở nước ngoài đều tổ chức lễ viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại trụ sở cơ quan, tạo điều kiện để mọi người ở khắp
nơi đến bày tỏ sự tiếc thương trước sự ra đi của Đại tướng và nói chào tạm biệt người con vĩ đại của đất nước Việt Nam.
Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm Đại tướng Võ Nguyên Giáp thành một trong những biểu tượng cho Việt Nam trong thế kỷ XX. Quy mô tang lễ, sự
xúc động và ngưỡng mộ của người dân trong những ngày qua với Đại tướng một lần nữa đã khiến ông trở thành một trong những biểu tượng cho Việt
Nam trong thế kỷ XXI.
Bùi Thu Hồng - Hải Dương
Thưa ông Trần Bắc Hải, là một người con của Việt Nam đang sống tại nước ngoài, tâm trạng của ông như thế nào khi nghe tin Đại tướng từ trần?
Tiến sĩ Trần Bắc Hải
Tôi rất hân hạnh được quý báo phỏng vấn. Về câu hỏi này cũng như các câu hỏi khác, cho phép tôi nói thật. Là người ngưỡng mộ Đại tướng nên tôi đã
tự chuẩn bị trước cho ngày này. Là con cháu, chúng ta hãy mừng cho một người cha thọ vượt thế kỷ, cuối cùng đã ra đi bình an trong lòng yêu mến của
nhân dân.
Phan Công Luận - Thành phố Hồ Chí Minh
Trong những ngày qua, ông đã thấy hàng triệu người Việt Nam bày tỏ sự tiếc thương Đại tướng. Theo ông, phẩm chất nào của Đại tướng đã khiến ông
được nhiều người ngưỡng vọng như vậy?
Tiến sỹ Michael Gerard Parsons
Tôi cho rằng, lòng trung thành, sự kiên định, tài năng, ý chí bền bỉ, nhẫn nại và tấm lòng bao dung độ lượng vô bờ đã khiến tướng Giáp nhận được
nhiều tình cảm cao quý như vậy của mọi người. Ở tướng Giáp, người ta bắt gặp những phẩm chất của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Khi xuống đường tham gia các cuộc biểu tình chống sự can thiệp của Mỹ vào Việt Nam, tôi đã cùng mọi người hô vang “Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh. Dám
đấu tranh. Dám chiến thắng!”
Đối với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tôi rất tâm đắc câu đối mà Bộ Nội vụ Việt Nam đã chúc thọ khi Đại tướng 100 tuổi:
“Tâm sáng, Đảng tin, đời trường thọ

Trí cao, dân mến, sử lưu danh”
Lan Anh, 23 tuổi, Hà Nam
Thưa thiếu tướng Hồ Phương, sự ra đi của tướng Giáp theo ông nước nhà mất mát điều gì lớn nhất?
Thiếu tướng - Nhà văn Hồ Phương
Theo tôi, đất nước chúng ta và nhân dân chúng ta mất đi một thần tượng vĩ đại. Nhân dân ta, tự đáy lòng mình đã suy tôn Đại tướng Võ Nguyên giáp là
một con người vĩ đại, là một trong những học trò xứng đáng nhất của Bác Hồ. Tuy nhiên, nói đến sự mất mát thì chúng ta cũng cần thiết nói đến những
cái được qua sự kiện này. Phải nói rằng, đây là thời điểm lịch sử mà tất cả mọi người dân Việt Nam từ trong nước đến nước ngoài xiết chặt tay nhau
trong một ngôi nhà Việt Nam ấm áp. Thế giới có thể thấy rằng, đây là thời điểm lịch sử mà mọi người dân Việt Nam đồng tâm, nhất trí; hào khí Việt
Nam dâng trào cao nhất.
Bùi Hùng Hào - Quảng Trị
Kỉ niệm Đại tướng thăm các đơn vị thuộc Tư lệnh Pháo Binh của ông?
Thiếu tướng Đỗ Quốc Ân
Trong những năm chiến tranh, tôi không được dự những buổi mà Đại tướng tới thăm Tư lệnh Pháo binh, nhưng thông qua các đồng chí nguyên là Tư
lệnh thời đánh Pháp, Mỹ, các đồng chí kể lại nhiều câu chuyện cảm động. Đại tướng thường xuyên quan tâm tới tổng lực pháo binh, nên sau những
buổi tập kết đồng chí thường xuyên thăm, nhắc nhở anh em.
Đọng lại trong tôi hình ảnh: Khi đất nước ta chuẩn bị đánh Mỹ cứu nước, Bác Hồ có đặt yêu cầu với Bộ Chính trị, Ban chấp hành Đảng Cộng sản Liên
Xô giúp Việt Nam một loại pháo có thể mang vác được bằng sức người nhưng tầm bắn xa và uy lực ko thua kém các loại pháo cỡ lớn.
Bộ Chính trị, Ban chấp hành Đảng Cộng sản Liên Xô đã đáp ứng yêu cầu của ta. Sau một thời gian, họ tổ chức nghiên cứu, sản xuất loại pháo theo
đúng yêu cầu của ta. Khi loại pháo đó được đưa về Việt Nam, Bác Hồ và cả Quân ủy Trung ương trong đó có Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trực tiếp
xuống xem diễn tập bắn đạn thật vào năm 1964 của Binh chủng pháo binh trước khi đưa vào chiến trường.
Loại vũ khí ấy sau khi kiểm tra ở miền Bắc đã được được trang bị cho bộ đội pháo binh ở miền Nam, gây nỗi kinh hoàng cho Mỹ ngụy trong chiến
tranh. Pháo này ta đã luồn lủi vào trong các sân bay và hậu phương sâu của quân địch mà xe kéo pháo không vào được.
Nguyễn Trần Bích Ngọc - Sinh viên Đại học Sư Phạm Hà Nội
Thưa TS, sự ra đi của Đại tướng được học sinh, sinh viên Việt Nam tại Pháp đón nhận như thế nào? Điểm nào của Đại tướng khiến anh khâm phục
nhất?
Tiến sĩ Tạ Minh Trí, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam tại Pháp UEVF
Đối với du học sinh xa xứ thì việc cập nhật thông tin về các vấn đề thời sự của quê hương là việc làm hàng ngày. Thông tin về Đại tướng qua đời được
các phương tiện truyền thông của Pháp thông báo khá sớm.
Mặc dù vẫn luôn dõi theo tình hình sức khỏe của Đại tướng trong thời gian gần đây nhưng cộng đồng sinh viên, thanh niên Việt Nam đang sống và học
tập tại Pháp phần đông đều hết sức bất ngờ và tiếc thương như “đất nước Việt Nam mất đi một khai quốc công thần, một người đã cống hiến cả cuộc

đời cho đất nước”. Cùng với văn hóa online, sự đồng cảm của những người con xa xứ cũng có cách thể hiện riêng của mình vừa kịp thời nhưng không
kém phần sâu sắc. Thông qua việc đổi avatar trên tài khoản online, chia sẻ những dòng cảm xúc hay đăng hình ảnh, bài viết về Đại tướng trên trang cá
nhân, các bạn sinh viên Việt đang học tập ở Pháp cũng gửi gắm những tình cảm của mình với vị Đại tướng của nhân dân. Tại các thành phố tại Pháp,
các chi hội sinh viên như Montpellier, Toulouse, Lyon… đã kết hợp cùng với các Hội đoàn khác tổ chức lễ viếng và tọa đàm “Học tập tấm gương bác
Võ Nguyên Giáp”.
Chỉ được nghe về Đại tướng qua lời kể của ông bà, cha mẹ, biết đến chiến tranh giành độc lập dân tộc qua sách báo và các phương tiện đại chúng
nhưng đối với các bạn trẻ như mình thì hình ảnh vị tướng ấy rất đỗi gần gũi và đã trở thành huyền thoại. Sự vĩ đại của nhân cách Đại tướng được thể
hiện ở tài năng thao lược, đạo đức sáng ngời, ở tinh thần vì nước, vì dân và tác phong gần gũi nhân dân.
Nguyễn Quốc Thịnh - Hà Tĩnh
Ông có suy nghĩ gì về tình cảm và sự ngưỡng mộ mà nhân dân Việt Nam dành cho Đại tướng? Ông đã từng thấy một nhân vật nào trên thế giới nhận
được sự tôn kính như vậy chưa?
Tiến sỹ Michael Gerard Parsons
Tôi vô cùng cảm kích trước tình cảm và sự ngưỡng mộ của người dân Việt Nam dành cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp, không chỉ trong lễ Quốc tang
mà còn cả những ngày trước đó, khi người dân xếp hàng rất dài, chờ đợi được vào viếng Đại tướng. Bản thân tôi cũng đã xếp hàng 6 tiếng đồng hồ để
vào tiễn biệt Đại tướng và chia buồn với gia đình ông.
Nguyễn Thị Nhị - Sinh viên Trường Đại học Quốc gia Hà Nội
Thưa bà Daria Mishukova, bà có thể cho biết cảm nghĩ của mình về Đại tướng Võ Nguyên Giáp?
Bà Daria Mishukova, Tiến sĩ Việt Nam học người Nga
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một người Việt Nam vĩ đại ghi tên mình vào cuốn sách lịch sử đương đại như một trong những nhà chỉ huy quân sự vĩ
đại nhất thế kỷ 20. Tên của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trở thành danh thiếp của nước Việt Nam, giống như tên của Bác Hồ, Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Nguyễn Thị Việt Phương - Việt kiều Nhật
Thưa ông Dương Trung Quốc, trong suốt 1 tuần qua kể từ khi Đại tướng từ trần, hình ảnh nào, câu chuyện nào về tình cảm của người dân đối với Đại
tướng mà ông cảm động nhất?
Nhà sử học Dương Trung Quốc
Chắc chắn không ai có thể chứng kiến được tất cả những gì đã diễn ra trong một tuần qua nhưng hình ảnh mang lại cho tôi cảm xúc tốt đẹp nhất chính
là hành xử của các bạn trẻ, những người tưởng chừng có khoảng cách rất xa với người đã khuất. Chính các bạn trẻ làm cho tôi hiểu rằng Đại tướng sẽ
thực sự sống mãi trong lòng nhân dân và nó sẽ được trao truyền qua nhiều thế hệ tựa như thế hệ chúng ta đối với những bậc tiền nhân đã “hiển thánh”
trong lòng dân tộc của mình.
Phan Thị Thúy Anh - Giáo viên - Hà Nội
Điều gì ở Đại tướng khiến ông yêu mến nhất?

Ông Võ Đại Hàm
Đại tướng đối với nhân dân, chiến sỹ, đó là một vị tướng nhân văn.
Đối với gia đình, điều ghi đậm trong lòng tôi nhất là hình ảnh một người cụ, người ông, người cha rất đỗi yêu thương của cả gia đình. Cụ quan tâm đến
hết thảy mọi người trong gia đình từ những việc rất nhỏ như ăn mặc, sinh hoạt đi lại.
Tôi là người giữ nhà cho Đại tướng đã lâu, nhiều dịp tiếp xúc với cụ thì cảm thấy sự nhân văn của cụ tăng thêm sức mạnh cho mình. Trong những lúc
khó khăn chỉ cần nghĩ đến Đại tướng, tôi cảm thấy sức mạnh của mình tăng lên rất lớn và có thể hoàn các nhiệm vụ.
Tâm niệm sâu sắc của bản thân tôi đối với cụ, cụ đã trùm lên tất cả cuộc sống của con cháu một lòng nhân ái đồng thời đó là hướng để con cháu đi theo
con đường mà cụ đã chọn, không hổ thẹn với tấm lòng cao cả của cụ.
Ngô Xuân Chân - Đà Nẵng
Xin Thiếu tướng chia sẻ một kỉ niệm sâu sắc về tình cảm Tướng – Quân với Đại tướng Võ Nguyên Giáp?
Thiếu tướng Đỗ Quốc Ân
Tôi cũng được gặp Đại tướng nhiều lần. Lần gần đây nhất là năm 2009 nhân dịp kỉ niệm 20 năm thành lập hội Cựu chiến binh Việt Nam. Lúc đó tôi là
thường trực của hội Cựu chiến binh Thành phố Hà Nội. Tôi cùng một số đồng chí khác trong Ban cựu chiến binh thành phố đến chúc mừng Đại tướng.
Và cũng là báo cáo với Đại tướng những gì mà Hội Cựu chiến binh TP. Hà Nội làm được trong những năm gần đây để Đại tướng vui.
Được gặp Đại tướng, tôi thấy Đại tướng là người rất vui vẻ, hiền và cởi mở… Lúc đó tôi có rất nhiều cảm xúc. Khi tôi nói “Kính thưa Đại tướng, kính
thưa bác Hà - phu nhân Đại tướng…” thì Đại tướng ngắt lời tôi và cười: “Không có phu nhân Đại tướng ở đây mà chỉ gọi là chị Hà cho tình cảm”.
Cuộc nói chuyện hôm đó với Đại tướng rất giản dị, tràn đầy tình cảm gia đình. Tất cả mọi người đều rất vui. Và đó cũng là kỉ niệm với Đại tướng mà
tôi không bao giờ quên vì báo cáo tới đâu, Đại tướng lại cười và khen tới đó.
Bùi Hương, 54 tuổi, Quảng Bình
Tang lễ của Đại tướng là một trường hợp hiếm có, thể hiện lòng tôn kính của người dân dành cho bác. Thưa thiếu tướng Hồ Phương, ông có thể cho
biết ông có tâm sự gì khi chứng kiến cảnh tượng đó?
Thiếu tướng - Nhà văn Hồ Phương
Tôi theo dõi đầy đủ từ đầu cho đến kết thúc sự kiện lịch sử này. Bằng những tình cảm xúc động nhất tự đáy lòng, từ trái tim của mỗi con người Việt
Nam đã tự nguyện xếp hàng nghiêm chỉnh, không quản khí trời nóng bức, dù phải đợi chờ đến cả chục giờ đồng hồ vẫn kiên trì đến cùng để đến thắp
nén nhang kinh dâng lên Đại tướng. Tất cả điều đó đã cho tôi hiểu rằng, tình cảm của cả dân tộc đối với Đại tướng là vĩ đại, xứng đáng với tầm vóc của
một vị tướng mang tầm vóc của Việt Nam và của thế giới qua mọi thời đại.
Tôi tự hào về Đại tướng, tôi tự hào về đất nước Việt Nam đã có một người con vĩ đại đến thế
Trần Thu Nghĩa - Nữ - Du học sinh tại Pháp
Thưa Đại sứ Venezuela, ngài có thể chia sẻ cảm giác của mình khi nghe tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ trần?
Đại sứ Venezuela tại Việt Nam - Ngài Jorge Rondón Uzcátegui

Chỉ một thời gian ngắn sau khi Tướng Giáp mất, tôi đã biết tin. Và đó là cảm giác rất đau đớn và buồn bã. Lúc đó tôi cảm thấy như đó là sự mất mát
của chính người thân trong gia đình mình. Với tư cách là người bạn của Việt Nam, tôi rất buồn. Toàn thể chính phủ và người dân Venezuela cũng có
cảm giác như vậy. Vì với tư cách là 1 đại sứ, tôi và Đại tướng đã gặp gỡ và trò chuyện với nhau và giữa chúng tôi có tình cảm bạn bè, tình anh em,
đồng chí.
Hoàng Mai – sinh viên ĐH Ngoại ngữ
Thưa dịch giả Nguyễn Văn Sự, trong quá trình dịch tài liệu, ông thấy sách báo nước ngoài nói về tướng Giáp như thế nào? Điểm nào ở Đại tướng
khiến họ ấn tượng nhất?
Dịch giả Nguyễn Văn Sự
Sách nước ngoài nói về Đại tướng Võ Nguyên Giáp rất nhiều, nhưng tôi thạo tiếng Pháp nên quen các tác phẩm bằng tiếng Pháp, tôi cũng biết tiếng
Anh nên cũng đọc đc 1,2 cuốn bằng tiếng Anh. Nói rằng quyển nào hơn quyển nào rất khó vì mỗi cuốn có giá trị riêng của nó. Sự so sánh nào cũng là
khập khiễng. Tôi thì tôi thích và tâm đắc nhất là cuốn “Chiến thắng bằng mọi giá” của tác giả Gouges Bourael, quyển này đã được xuất hiện trên
truyền hình nhiều hôm nay. Cuốn sách được giới thiệu nhiều tất nhiên có lý của nó bởi vì trong cuốn sách đó ở trang 31 bản tiếng Việt dòng thứ 7 đến
dòng 22 là 1 cái khóa để giải đáp câu hỏi: Tại sao chiến công của vị Đại tướng - Tổng tư lệnh QĐND Việt Nam, người anh cả của QĐND Việt Nam lại
hiển hách như thế, được nhân dân quý mến như thế, thế giới khâm phục như thế mà phải có khoảng lặng nói ra cũng khó.
Tôi nghĩ rằng các bạn độc giả đọc kỹ 15 dòng đó cũng hiểu phần nào, nếu ko hiểu hoặc hiểu chưa hết thì tôi xin được hầu chuyện vì có cái nói ra cũng
không tiện. Tôi ở Quảng Bình về, tôi đã sống những thời khắc không được trực tiếp làm quan khách mà phải tự bắt xe đi nhưng tôi đã thấy được lòng
dân, họ quý vị Đại tướng của chúng ta. Họ đã khóc rất nhiều. Tôi tự nghĩ cũng phải cố gắng theo gương Đại tướng, phải "dĩ công vi thượng" như lời
Bác Hồ đã căn dặn Đại tướng trong hang Pắc Bó, theo ông Võ Hồng Nam kể lại với tôi.
Độc giả gửi từ Quảng Bình
Thưa TS Phạm Thị Việt Nga, cô cho cháu hỏi: người đàn ông Việt Nam cần học hỏi những điểm gì từ Đại tướng Võ Nguyên Giáp?
Tiến sĩ Phạm Thị Việt Nga
Cô nghĩ là không phải riêng người đàn ông mà tất cả những người khác đều phải học hỏi ở Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thứ nhất là sự hòa đồng, sống
chân thành với mọi người.
Thứ hai là bản lĩnh. Bản lĩnh của người quyết thắng – điều này cần cho tất cả người Việt Nam đặc biệt là người đàn ông. Trong hoàn cảnh nào cũng
phải rèn luyện những đức tính đó!
Trần Việt Dũng - Nam 36 tuổi - Hà Nội
Thưa nhà sử học Dương Trung Quốc, ông nghe tin Đại tướng mất trong hoàn cảnh nào? Ông có thể chia sẻ cảm giác của mình về giây phút đó?

Có lẽ chỉ vài phút sau khi Đại tướng qua đời, tôi đã nhận được thông tin nhưng ý thức rằng đây là một sự kiện rất hệ trọng nên khi một đài nước ngoài
đề nghị phỏng vấn, tôi xin phép được lùi thời gian. Khi đã nhận được thông tin đích xác về việc Đại tướng đã ra đi, trong lòng lẫn lộn hai cảm xúc: tiếc

thương và mong ông sống lâu hơn nữa, nhưng lại cũng cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng khi thấy ông ra đi một cách trọn vẹn. Hoàn cảnh có nhiều dịp
được gặp ông ở những năm tháng ông đã cao tuổi, cái cảm xúc ấy tựa như đối với những người thân trong nhà và theo tập quán của dân ta thì ông đã
trở về cõi vĩnh hằng một cách thanh thản khi đã làm tròn tất cả những trách nhiệm của mình đối với nước, với dân và với thời đại ông sống.
Nguyễn An Khánh - Đông Anh - Hà Nội
Khoảnh khắc đưa linh cữu Đại tướng xuống lòng đất mẹ, cảm xúc của ông thế nào?
Ông Võ Đại Hàm
Ngồi trên xe tang từ nhà tang lễ số 5 Trần Thánh Tông về Đồng Hới. Rồi từ Đồng Hới đi Vũng Chùa, tôi thấy hai bên đường chỗ nào cũng có người
dân, chỗ nào cũng có di ảnh của Đại tướng. Họ tự nguyện đứng hai bên đường để tiễn biệt Đại tướng về nơi an nghỉ cuối cùng. Là một người con, một
người cháu của Đại tướng, tôi đã tưởng tượng ra sẽ có những cảnh tượng như thế nhưng không thể ngờ được sự nhiệt tâm và đông đảo của người dân
với ông tôi đến thế. Tôi nghĩ rằng Đại tướng đã vì dân nên được dân luôn yêu mến. Việc này đã thức tỉnh mỗi chúng ta lời dạy của Bác Hồ: có dân là
có tất cả, không có dân thì không làm được gì.
Lúc sinh thời, Đại tướng hết sức gắn bó với quê hương. Mỗi năm ông đau đáu nỗi niềm được về sống với đất mẹ nhưng đến khi mất, tâm niệm của Đại
tướng là về Quảng Bình và được sự nhất trí của Bộ Chính trị thì Đại tướng đã về Quảng Bình. Khung cảnh đưa Đại tướng đến nơi an nghỉ cuối cùng
như một biển người như thế ai cũng muốn nhìn thấy khoảnh khắc cuối cùng của Đại tướng trên mặt đất nhưng do điều kiện nên chỉ một số người toại
nguyện. Điều đó thể hiện tấm lòng của nhân dân hết sức tràn đầy và chân thành, muốn Đại tướng về với quê hương. Lúc đó, cảm xúc của tôi khó tả
lắm. Lúc đó tôi không cầm được nước mắt, vừa thương tiếc vị Đại tướng nhưng cũng vừa tự hào, ngưỡng mộ về người ông của mình. (Ông Hàm khóc)
Phạm Đình Hương Thu - Nữ 36 tuổi
Trong chiến tranh, khi chưa gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp, hình ảnh Đại tướng trong ông như thế nào?
Thiếu tướng Đỗ Quốc Ân
Tôi sinh ra và lớn lên trong cuộc kháng chiến chống Pháp, nhưng trưởng thành, đi bộ đội trong cuộc khánh chiến chống Mỹ. Ngay từ ngày bé và lớn
lên đi bộ đội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong tôi là Tổng tư lệnh của Quân đội nhân dân Việt Nam, một con người văn võ song toàn. Đại tướng đã
cùng Trung ương Đảng, Bác Hồ và toàn thể dân tộc Việt Nam làm nên nhiều kì tích trong công cuộc giải phóng dân tộc. Đặc biệt là trong kháng chiến
chống thực dân Pháp xâm lược.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, tôi đã trưởng thành và hiểu biết hơn. Tôi hiểu, Đại tướng là người Tổng tư lệnh, là Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ
trưởng Bộ Quốc phòng… Đại tướng là người toàn năng. Chiến dịch nào cũng có sự lãnh đạo của Đại tướng và Quân ủy Trung ương.
Là người lính khi xung trận tôi luôn tin tưởng vào chiến thắng cuối cùng, trong đó có sự lãnh đạo của Đại tướng, cho dù cuộc kháng chiến đó có gian
nan và trường kì tới đâu.
Nguyễn Chiến Thắng - Nam - 42 tuổi - Hà Nội
Thưa ông, ông có thể chia sẻ với độc giả cảm xúc của ông khi nghe tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ trần?
Tiến sỹ Michael Gerard Parsons

Mặc dù biết rằng Đại tướng đã cao tuổi và sức khỏe không được tốt nhưng khi nghe tin ông qua đời, tôi vẫn cảm thấy vô cùng đau buồn. Khi ấy, nước
mắt tôi cứ ứa ra, không sao kiềm chế được.
Jennifer Ngo Y Lan - Nữ 29 tuổi - Việt kiều tại Mỹ
Là người được giao trọng trách trông coi nhà lưu niệm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ông ấn tượng nhất với kỷ vật nào của người?
Ông Võ Đại Hàm (70 tuổi), cháu gọi Đại tướng Võ Nguyên Giáp bằng ông
Trong khu nhà lưu niệm của Đại tướng hầu như không còn một kỷ vật nào vì đã bị Thực dân Pháp đốt từ năm 1947. Nhưng trong khuôn viên còn một
kỷ vật gắn bó với Đại tướng là cây khế hơn 100 năm tuổi.
Lê Mạnh - ĐH Thủy Lợi
Theo Thiếu tướng Hồ Phương, các nhân vật trọng yếu trong nhà nước Việt Nam hiện tại cần học hỏi gì từ Đại tướng Võ Nguyên Giáp để được nhân
dân thêm tin yêu?
Thiếu tướng - Nhà văn Hồ Phương
Với bác Giáp có nhiều bài học quý, nói thì nhiều lắm nhưng tôi nói vắn tắt thế này thôi:
Thứ nhất là lòng dũng cảm tuyệt vời trước kẻ thù, thời nay chúng ta dũng cảm trước những khó khăn của bản thân và của xã hội.
Thứ 2 là lòng yêu dân của bác mênh mông không khác gì bác Hồ. Tôi có điều kiện gặp bác nhiều trong chiến tranh, gần đây tôi vẫn thỉnh thoảng vẫn
đến chơi với bác, nên tôi rất hiểu bác, bác có lòng thương dân bao la, yêu nước thương dân chỉ đứng sau cụ Hồ thôi.
Thứ 3 là làm việc hết sức khoa học, không tùy tiện cao hứng. Đã làm phải quyết thành công.
Thanh Mai - Hà Đông - Hà Nội
Kể từ khi Đại tướng từ trần, hình ảnh nào, câu chuyện, hình ảnh nào về tình cảm của người dân đối với Đại tướng mà bà cảm động nhất?
TS Phạm Thị Việt Nga
Hình ảnh của những cụ già ngồi khóc, những em thiếu nhi nhỏ nhưng vẫn chen vào để có mặt. Nhất là lễ truy điệu, nhìn hình ảnh những người dân ở
phía ngoài của nhà tang lễ, cô rất xúc động. Cô nghĩ lâu lắm rồi mới có hình ảnh như vậy!
Ngô Thị Thanh Tú - Nữ - 31 tuổi - Giảng viên trường Đại học Hùng Vương - Phú Thọ
Thưa ông Alain Rusco, ông đã gặp Đại tướng nhiều lần. Nếu để nói thật ngắn gọn về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thì ông muốn nói gì?
Nhà sử học Alain Ruscio
Tôi không có cơ hội gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhưng tôi vô cùng may mắn và vinh dự được gặp gỡ và trò chuyện nhiều lần trong 30 năm với người
mà tôi gọi là "một trong những người con được yêu mến nhất của Hồ Chủ tịch" - Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Vũ Văn Huynh - Hà Nội
Trong suốt thời kì chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, nhân dân Việt Nam không chỉ sẵn sàng nhập ngũ, chiến đấu giành độc lập mà còn luôn đồng
lòng, nhất trí, ủng hộ quân đội Việt Nam và người anh cả của Quân đội - Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Theo ông, điều gì ở Đại tướng đã khiến người
nhận được sự ủng hộ và yêu mến của người dân tới vậy?

Ông Võ Đại Hàm
Đến bây giờ, tất cả mọi người đều có một nhận thức thống nhất Đại tướng Võ Nguyên Giáp là đại tướng của nhân dân. Từ lúc ông chưa là Đại tướng
cho đến khi hơn 30 năm làm Đại tướng ông luôn quan tâm đến mọi người, cùng chia sẻ với chiến sỹ những đau buồn, no đói có nhau nên ông đã gây
dựng được trong lòng dân cho nên những kế hoạch và phương châm của ông đều được ủng hộ nhiệt tình, hết sức hết lòng để thực hiện được ý đồ chiến
lược của ông. Ông không những là một Võ tướng mà ông còn là một người hết sức nhân văn và chính sự nhân văn ấy đã thu hút mọi người đến với
ông. Và ông đã tập hợp được những người cùng chí hướng với ông, dưới sự lãnh đạo của ông làm tròn sứ mệnh cách mạng.
3. Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong tâm tưởng thế hệ 9x
Chỉ cách đây vài tuần, tôi có một người bạn vừa đi du lịch Hà Nội về. Cô than thở với tôi rằng người Hà Nội ngày nay
làm cô thất vọng rất nhiều. Cô vào quán ăn thì bị nạn chặt chém, đối đãi không lịch sự. Cô đi taxi thì bị tài xế chở đường
vòng, gian lận cước phí. Những “hạt bụi vàng” như bà Hiền, một nhân vật trong tác phẩm Một người Hà Nội của nhà
văn Nguyễn Khải, với phong cách sống thanh lịch, tự trọng và chuẩn mực dường như rất hiếm thấy ở đất thủ đô. Và đó
cũng là những gì tôi biết về Hà Nội qua báo đài.
Thế nhưng, gần một tuần từ ngày Đại tướng ra đi, những gì chúng ta thấy được là hàng vạn người dân tập trung xếp hàng
thẳng lối trước số nhà 30 Hoàng Diệu để được vào viếng Người. Không chen lấn, không ồn ào, từng dòng người đứng
dài qua mấy con phố lặng lẽ, trang nghiêm chờ đợi giây phút vinh dự trong cuộc đời mình. Trong dòng người ấy, có
những cụ già, đứa trẻ nhỏ, có thanh niên, học sinh, có các vị lão tướng một thời chinh chiến cùng Đại tướng v.v Tất cả
mọi tầng lớp nhân dân đều mang trong lòng hình ảnh của vị Tướng già tài ba, đức độ. Có người trầm ngâm, tĩnh lặng với
vẻ mặt đượm sầu; có người rươm rướm hai mắt đỏ hoe, cũng có người chợt òa khóc vì không kìm nổi sự xúc động.
Đứng trước sự kiện này, một câu nói mà tôi vô cùng tâm đắc: “Không có thước đo nào bằng thước đo lòng dân". Dòng
người bất chấp mọi khó khăn, khoảng cách, đến đây xếp hàng cả cây số đã nói lên tất cả. Dường như cả dân tộc đang
nắm tay nhau” – nhà Sử học, Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc.
Nghĩ đến câu chuyện Hà Nội của cô bạn, tôi chợt nghĩ, biết đâu trong dòng người ấy có ông chủ quán đã quát mắng cô
ấy, người tài xế đã gian lận tiền cô ấy. Họ cũng tự nguyện chờ hàng giờ đồng hồ, cũng biết đắng lòng, khóc thương một
người có lẽ họ chưa từng gặp gỡ, thậm chí chưa nhiều kiến thức lịch sử để biết rõ con người ấy đã cống hiến như thế
nào. Vậy mà giờ đây, trước cảm xúc dâng trào của cả dân tộc, hàng ngàn tư liệu lịch sử về chiến tích vĩ đại và cuộc đời
tài đức của Đại tướng, họ tự thấy trong lòng mình sự mất mát to lớn, như bấy lâu nay đã lãng quên đi cái rường cột vững
chãi chống đỡ cho căn nhà, cho sự bình yên của họ, cho cả dân tộc này. Nước mắt - họ khóc cho những nỗi đau của
riêng mình, bị người lừa lọc, bị đời bất công, yêu đương, ngăn cách, chia xa. Nước mắt – đã quá lâu để thổn thức cho
những điều to lớn, nỗi đau chung xóa nhòa chuyện đời riêng tủn mủn, vụn vặt.
Cách đây vài năm, tôi được xem một đoạn phim tư liệu về ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh mất đi. Ngày 2 tháng 9 năm

1969, “Đời tuôn nước mắt trời tuôn mưa” (Bác ơi – Tố Hữu). Hàng nghìn đồng bào từ lão ấu đến nhi đồng tề tụ về
Quảng trường Ba Đình lịch sử để đưa tiễn Bác. Cho đến hôm nay, hình ảnh ấy đã được tái hiện chân thực và rõ ràng một
lần nữa. Ắt hẳn trong lòng mỗi người trẻ như tôi – thế hệ thời bình, đã hiểu thấm thía cảm giác khi dân tộc Việt Nam mất
đi Bác Hồ, đã biết đồng cảm với những giọt nước mắt của đồng bào ngày ấy và trân trọng thành quả lịch sử dân tộc.
Quân đội Việt Nam có nhiều Đại tướng, nhưng khi nói đến hai chữ này, người người đều nghĩ đến Võ Nguyên Giáp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh có rất nhiều học trò tài giỏi, nhưng sao người ta chỉ nhớ đến Võ Nguyên Giáp là người học trò
xuất sắc nhất. Lúc sinh thời, Đại tướng như một nhân chứng sống cho dòng lịch sử nước nhà, là người thân cận với Hồ
Chủ tịch. Nói cách khác, Người như một sợi dây liên kết giữa hai thế hệ chiến tranh và hòa bình, giữa Bác Hồ và nhân
dân, là người khiến vạn người đều tin vào cuộc chiến đấu trường kì và gian khổ. Hôm nay Người ra đi, thuận theo quy
luật vốn có của cuộc đời, đồng thời cũng đặt dấu mốc cuối cùng cho thời kỳ lịch sử vẻ vang đấu tranh giành độc lập của
nước nhà.
Có người nói rằng, Đại tướng ra đi như một cơn mưa ban phúc lành cho nhân dân. Khi giữa dòng đời hư thật, người ta
lừa nhau, chém giết, gây nỗi đau cho nhau. Khi xã hội Việt Nam đang phải đương đầu với những giá trị đạo đức bị xoay
chuyển, nhân cách con người xuống cấp trầm trọng: ích kỷ, toan tính và nhỏ nhen. Người ra đi nhưng thực chất là để lại.
Để lại cho nhân dân một niềm tin tốt đẹp vào cuộc sống, rằng người Việt Nam vẫn sẽ nắm tay nhau, sẻ chia và giúp đỡ
nhau. Người mất đi nhưng thực chất là còn mãi. Còn mãi với non sông, nước nhà và sống đời trong trái tim của triệu
người dân Việt Nam.
“Hiên ngang khí phách một đời
Nay Người về với đất trời bao la”
Những bài văn “Sống để yêu thương”
(Dân trí) - Gọi đó là "những bài văn sống" bởi các em không viết lên từ trí tưởng tượng, hình dung hay chỉ thông
qua sách vở mà bằng chính trải nghiệm của bản thân.
Đó là những bài văn của các học sinh lớp 9A3, Trường THCS - THPT Đinh Thiện Lý, Q.7, TPHCM được thực hiện từ
Dự án “Học văn để sống - Sống để yêu thương” cô giáo viên dạy Văn, đồng thời là chủ nhiệm lớp Nguyễn Minh Ngọc.
Học trò lớp 9 kể chuyện đời
Một nữ sinh khiếm thị tên Thanh kể về những mất mát của mình khi thị lực bắt đầu kém đi khi vào lớp 1 và cuộc sống
trong bóng tối với rất nhiều đổi thay có chán nản, bế tắc và nhem nhóm cả sự lạc quan. Hình ảnh cô gái mù trong bài tự
sự có tựa đề Người tối cho người đọc thấy, mất mát cũng là một phần trong cuộc sống mà bất kỳ ai cũng có thể gặp phải.
Nhưng quan trọng mỗi người sẽ đối diện và vượt qua như thế nào.
Bài viết với tự đề Cuộc sống qua ô cửa sổ là tự sự của cụ bà 72 tuổi, từ lâu đôi chân không thể đi lại nên mọi sinh hoạt

đều gắn liền với chiếc giường. Trên chiếc gường đó, cụ dùng đô tai, con mắt của mình để lắng nghe những âm thanh,
hình ảnh từ cuộc sống mà cụ thể hơn là thông qua cửa sổ trong căn phòng.
Từ hoàn cảnh, tính cách, tự sự của cụ, bài viết chứa đựng nhiều triết lý. “Đó là khi mái đầu còn xanh,người ta thường
mong muốn mình lớn thật mau, trưởng thành thật nhanh. Nhưng khi mái đầu đã bạc, người ta lại mong ước được trở về
tuổi thơ, làm những thứ còn dang dở, sống lại những khoảnh khắc của ngày bé”.
Câu chuyện Chị Cúc kể về cuộc sống của người phụ nữ tuổi 30 ngồi xe lăn là chăm sóc cho các em nhỏ trí tuệ kém phát
triển tại một ngôi chùa. Chỗ ở của chị và các cháu đã xuống cấp, mỗi lần mưa phải dừng chậu hứng nước, những chiếc
giường đã mục nhưng chị vẫn xác định đây sẽ là nơi gắn bó của đời mình. Chị Cúc có một tuổi thơ dữ dội khi sống với
mẹ kế và bị chính những người trong gia đình coi như người “bỏ đi”.
Các bài viết còn làm rõ nét hơn bằng những hình ảnh thực về nhân vật và cuộc sống quanh nhân vật do chính các em học
sinh tự chụp. Nhưng, chưa hết, tác phẩm của các em chỉ thật sự hoàn thiện khi các em trải qua bài thuyết trình trước lớp,
đồng thời xây dựng một kế hoạch thiện nguyện để đưa vào hỗ trợ cho các nhân vật, hoàn cảnh trong bài viết.
Đây là yêu cầu của án “Học văn để sống” – một cách học văn đưa người học đi trải nghiệm thực tế, khác hẳn với cách
học chỉ dựa vào sách vở hay trí tưởng tượng để viết lên những bài văn.
Học văn ở xóm rác, viện dưỡng lão
Để cho ra được những sản phẩm như vậy, học sinh lớp 9A3, Trường THCS – THPT Đinh Thiện Lý chia thành 5 nhóm
đến trải nghiệm tại những nơi có những hoàn cảnh kém may mắn trong thành phố như viện dưỡng lão Vinh Sơn, xóm rác
Sở Thùng, Trường khiếm thị Nguyễn Đình Chiểu, chùa Lá với sự hướng dẫn của các anh chị sinh viên.
Các em cùng trò chuyện và sinh hoạt cùng với những hoàn cảnh này để rồi từng nhóm tìm ra góc nhìn của mình để ghi
nhận, khai thác và hoàn thiện tác phẩm. Công việc đòi hỏi ở các em cùng lúc rất nhiều nhiệm vụ như một phóng viên
nhỏ (thu thập thông tin, chụp ảnh, viết bài), nhà tổ chức (phân công công việc), thậm chí như một nhà tâm lý (trò chuyện
với các nhân vật) rồi tự thiết chỉnh ảnh ảnh, thiết kế mỹ thuật cho tác phẩm cùng hàng loạt kỹ năng khác.
Với nhiều em, từ trải nghiệm này mà lần đầu tiên các em biết thế nào là chen chân lên xe buýt, đi bộ nhiều cây số cũng
như cùng sinh hoạt, trò chuyện trực tiếp với những con người đặc biệt. Chỉ khi trải nghiệm như vậy, có sự trưởng thành
trong suy nghĩ, cảm xúc, các em học sinh lớp 9 mới có thể “hóa mình vào nhân vật” một cách chân thật, sinh động và
cũng đầy sâu sắc đến vậy. Đặt mình vào người khác, cuộc sống khác cũng là để nhận ra con mình và cuộc sống của
chính mình.
Cô học trò Minh Anh chia sẻ sau khi tham gia dự án: “Mình biết trân trọng những gì mình đang có. Bởi xung quanh rất
nhiều người đang thiếu thốn”. Hay cậu học trò Gia Bảo đúc kết: “Cuộc sống ai cũng cần có ước mơ và hãy thực hiện
nó”.

Học văn là để sống văn cũng là mong muốn của cô Nguyễn Minh Ngọc, tác giả của dự án “Học văn để sống - Sống để
yêu thương”.
Một số thông tin của dự án “Học văn để sống - Sống để yêu thương”
Nằm trong dự án, để tham gia trải nghiệm các em HS trải qua những buổi học về cách viết văn tự sự, kỹ năng chụp ảnh,
học về 12 giá trị sống cùng các kỹ năng sống.
Ngoài giáo viên chấm điểm, điểm số của từng nhóm, từng thành viên còn được tính từ đánh giá của các anh chị sinh
viên.Trong nhóm, người này sẽ chấm điểm người kia và các nhóm chấm điểm cho nhau.
Tác phẩm của từng nhóm được bình chọn trên Fanpage của dự án.
Học sinh tham gia được trao chứng nhận của dự án.

QUÁN CƠM TÌNH THƯƠNG 2000Đ
Lòng tốt của các tình nguyện viên đặc biệt này khiến nhiều người cảm phục.
Làm bản đồ cho trẻ khiếm thị
Trong dịp nghỉ hè, các học sinh khiếm thị tại trường THCS Nguyễn Đình Chiểu được những giáo viên nước ngoài đến
để hướng học tiếng Anh qua chữ nổi Braille. Những TNV này đến từ nhiều quốc gia với độ tuổi, ngành nghề khác nhau.
Ban đầu, ai cũng cảm thấy lúng túng với công việc tình nguyện, nhưng trên gương mặt họ đều không giấu nổi niềm hạnh
phúc.
Ấn tượng nhất là ông Ben Huls, tình nguyện kì cựu người New Zealand gốc Hà Lan. Buổi trưa, sau mỗi lần lên lớp, ông
đều miệt mài với công việc khâu bản đồ cho các em, dù mắt kém và tay hơi run do tuổi đã cao. Ông Ben Huls cho biết,
những tấm bản đồ này sẽ vô cùng có ích cho các em khi đi lại.
Qua những tấm bản đồ chữ nổi, các em có thể hình dung cho mình được từng quốc gia trên thế giới, đại dương, lục địa,
các châu lục, hoang mạc, sa mạc…
Mỗi một tấm bản đồ như một tác phẩm nghệ thuật, hài hòa về đường nét, màu sắc, bố cục. Nhưng mục đích lớn nhất là
giúp các em dễ dàng đạt sự tiện lợi, có thể tiếp thu được thật nhiều kiến thức mở rộng tầm hiểu biết trong cuộc sống.
Điều đặc biệt hơn là ai cũng cảm nhận được sự yêu thương, tình cảm, mồ hôi công sức của các tình nguyện viên đến từ
nhiều quốc gia trong đó.
Chàng sinh viên Lào 9 lần hiến máu
Khởi đầu cho một suy nghĩ là muốn chia sẻ giọt máu quý giá để giúp đỡ những người bệnh, Nó Khăm Phăn Xu Khăn
Thon - chàng sinh viên người Lào ở lớp Quản trị kinh doanh K51 (Trường ĐH Quảng Bình) đã 9 lần tham gia hiến máu
tình nguyện.

Mỗi lần hiến máu đều để lại cho chàng trai những trải nghiệm tuyệt vời bởi: Gửi một đơn vị máu vào ngân hàng máu,
bạn không chỉ chia sẻ sự sống cho mọi người mà nhận lại được đúng lượng máu mình đã hiến.
Không chỉ tham gia nhiệt tình trong các phong trào tình nguyện, Khăn Thon còn là một sinh viên tích cực trong các tác
Đoàn đội, luôn cố gắng đạt được kết quả cao nhất học tập và nhận được sự yêu mến của thầy cô bạn bè.
Ông Tây làm tình nguyện ở quán cơm 2.000 đồng.
Nếu bạn tình cờ ghé vào quán cơm 2.000 đồng Nụ cười số 1 (số 6 Hồ Xuân Hương, Q.3, TP.HCM) bạn sẽ không khỏi
bất ngờ khi ở đây xuất hiện nhân viên phục vụ là một ông Tây nhanh nhẹn, tháo vát đang thực hiện những công việc ý
nghĩa với trái tim chân thành của mình.
Ông Tây đó là John William Kelly, nhưng những người trong quán thường gọi là “Chon”, một người Mỹ đang là tình
nguyện viên phục vụ không công (6 ngày/tuần) tại quán cơm này.
Trước đây Jonh từng là một người lính làm ở bộ phận kỹ thuật đóng tại Alaska (Mỹ). Đến năm 2004, khi có dịp đến
thăm Việt Nam, vào bảo tàng trưng bày chứng tích chiến tranh, John mới thật sự cảm nhận được những mất mát mà
chiến tranh để lại. Và chính lần trở lại này để lại trong ông rất nhiều cảm xúc. Từ đó đều đặn 3 năm nay Jonh đều đến
Việt Nam tham gia vào các tổ chức tình nguyện “để làm một điều ý nghĩa gì đó”.
Luôn luôn chọn cho mình những công việc thật sự bận rộn, không quản ngại khó khăn với công việc bếp núc. Khoảng
thời gian 3 tháng ở lại Việt Nam, ông muốn được sống trọn vẹn nhất, nỗ lực hết mình giúp người nghèo. Hình ảnh này
chắc chắn sẽ được mọi người đất nước hình chữ S nhớ tới, với tình cảm trìu mến xen lẫn sự khâm phục đối với
một người ngoại quốc.
Dạy tiếng Anh cho trẻ nghèo Việt Nam
Câu chuyện về những TNV ngoại quốc tham gia CLB tình nguyện Blue Circles đã khiến chúng tôi khẳng định chắc chắn
thêm câu nói: Đôi khi rào cản ngôn ngữ không phải là cái cớ để ngăn tình yêu thương mà các tình nguyện viên ngoại
quốc dành cho trẻ em Việt Nam.
Tại trường Trung học phổ cập phường 25 (quận Bình Thạnh, TP.HCM), là ngôi trường của những đứa trẻ thiếu vắng tình
thương nhưng lại có những thầy cô với trái tim rất rộng lớn. Với mong muốn hỗ trợ trường về nhân lực, CLB tình
nguyện Blue Circles cùng các bạn tình nguyện viên nước ngoài đã đến và mang cho các em những bài giảng Anh ngữ sôi
động và hào hứng.
Không chỉ dạy các em một thứ ngôn ngữ mới mẻ, mà các tình nguyện viên nước ngoài còn dạy các em những công việc
sinh hoạt thường ngày giản dị nhưng rất quan trọng. Thời gian tình nguyện tại đây không phải là dài, tuy nhiên đều để lại
tình cảm tốt đẹp cho những trẻ em và TNV người nước ngoài. Đâu đó đã có những giọt nước mắt rơi, nhưng giọt nước
mắt ấy là của sự hạnh phúc, tình yêu thương vô bờ bến.

Tạm kết
Không thua kém các TNV Việt Nam, những người ngoại quốc đang nỗ lực hết mình để làm được điều gì đó có ích cho
những người dân ở đất nước mà họ yêu mến. Hy vọng rằng những việc làm, nghĩa cử cao đẹp này sẽ ngày càng nhiều
hơn, giúp đỡ được nhiều hơn nữa những mảnh đời bất hạnh.
Cô gái 'chết nửa người' và mong ước hiến giác mạc
Bị căn bệnh u tủy sống quái ác hành hạ suốt gần 10 năm qua, sức khỏe Nga ngày càng suy kiệt nhưng
nguyện ước được hiến giác mạc của cô đã khiến nhiều người xúc động và cảm phục.
Tai họa ập đến
Nhà Nguyễn Thị Nga (xóm 1, thôn An Nhân Tây, thị trấn Tứ Kỳ, Hải Dương) nằm ở cuối một con ngõ nhỏ.
Nga - một “nhúm thịt nhỏ” như miêu tả của chính cô bất động trên giường. Cô gái 26 tuổi này nằm như thế đã
gần chục năm nay, từ sau một cuộc phẫu thuật bất thành đầu năm 2004.
Năm học lớp 9, đôi chân của cô bé Nga xinh tươi, nhí nhảnh, hay múa hay hát bỗng dưng tê dại dần, không
thể chạy được trong giờ thể dục. Những ngày nghỉ học, ở nhà thêu ren giúp đỡ bố mẹ, chân Nga càng tê buốt
hơn. Rồi sau một đêm ngủ dậy, Nga không thể đứng lên và đi lại được.
Sau nhiều đợt khám, xét nghiệm, bác sỹ của Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, Nga bị một khối u bám
vào tủy của 7 đốt sống cổ nên phải thực hiện cuộc phẫu thuật rất phức tạp mà tỷ lệ thành công là rất nhỏ.
Chần chừ mãi, sau khi đưa Nga đi khám khắp nơi, chuyển sang điều trị bằng cả Đông y cũng không được,
gia đình Nga đồng ý ký vào cam kết xin phẫu thuật.
Bất hạnh thay, ca phẫu thuật phức tạp của Nga không thành công. Nga bị liệt, vĩnh viễn phải sống đời thực
vật. Bố mẹ còn chật vật với gánh nặng mưu sinh, nên Nga chỉ được đảo tư thế nằm vào ban đêm. Nằm lâu
trên giường, nhiều phần cơ thể Nga bị lở loét, phần xương đùi đã gãy vụn.
Mẹ Nga - bà Vũ Thị Dụ nghẹn ngào: “Vợ chồng tôi phải làm quần quật để lo thuốc thang cho Nga và cái ăn
cho cả gia đình. Con bé ngoan ngoãn bị “trời đày” như vậy, còn anh trai nó khỏe mạnh thì lại mải chơi. Đợt
anh trai nó chơi bời, nợ tiền người ta, tôi thấy đời mình cực quá, nghĩ quẩn, bảo với Nga là lấy dây điện buộc
hai mẹ con lại rồi cắm điện cho giật chết quách đi”. Nhưng khi ấy, Nga lại rất bình tĩnh động viên mẹ: “Mẹ đã
giúp con chiến đấu giành sự sống, chúng ta không thể chết dễ như thế”. Nghe con nói, bà Dụ choàng tỉnh, ôm
con khóc nức nở.
Vượt lên nỗi đau
Hàng ngày, bố mẹ Nga cắm ống tiểu, rồi lấy những mảng da chết cho Nga khỏi đau. Nhìn con gái chết mòn
trong căn nhà tuềnh toàng, ông bà thường phải lén lau nước mắt, nén tiếng thở dài. Thế nhưng, vượt qua nỗi

buồn và nỗi đau thể xác, chính Nga lại là người luôn an ủi, động viên bố mẹ, cho bố mẹ thấy nghị lực sống và
yêu đời mãnh liệt của cô để từ đó, ông bà vơi bớt buồn đau.
Qua tivi, năm 2007, Nga biết đến chương trình hiến giác mạc cho Ngân hàng Mắt Trung ương, cô suy nghĩ
suốt hai năm mới quyết định nói cho bố mẹ biết ước nguyện của mình.
Nghe Nga nói, bố mẹ cô quyết liệt phản đối. Ông bà vốn thương đến thắt lòng đứa con gái phải chôn vùi tuổi
thanh xuân trong bệnh tật, nay càng xé lòng khi nghĩ đến cảnh con ra đi mà thân thể không vẹn toàn.
Nhưng Nga cứ dần dần thuyết phục bố mẹ, cô nói đó là việc làm thiện nguyện, giúp ích cho đời duy nhất mà
cô có thể làm trong tình trạng bệnh tật này: “Con sẽ ra đi, nhưng đôi mắt của một người khác sẽ sáng hơn,
điều đó làm con ấm lòng hơn và bố mẹ cũng sẽ vui hơn khi biết đôi mắt con còn sống, còn hữu ích”. Và Nga
đã thuyết phục được mẹ gọi điện đăng ký hiến giác mạc, để cô đã trở thành người đầu tiên của tỉnh Hải
Dương tự nguyện hiến giác mạc.
Xót thương số phận cô giáo vùng cao bị lũ cuốn
Trên đường đi dạy buổi học đầu tiên của năm học mới, cô giáo trẻ đã bị lũ cuốn trôi.
Tin dữ đến trong ngày 6/9, trên đường đi dạy buổi học đầu tiên trong năm học 2013-2014, khi qua suối Nậm
Pẻn, cô giáo Lý Thị Hồng (SN 1987, dân tộc Giáy, cư trú ở thôn Piềng Láo, xã Mường Hum, Bát Xát, Lào
Cai) đã bị lũ quét từ thượng nguồn đột ngột tràn về cuốn mất tích, hiện vẫn chưa tìm thấy thi thể. Cô Hồng là
giáo viên thuộc phân hiệu Ki Quan San, Trường Mầm non xã Sàng Ma Sáo.
Thông tin này đã khiến nhiều người không khỏi xót xa, bàng hoàng. Đặc biệt, khi được biết hoàn cảnh gia
đình của cô Lý Thị Hồng còn nhiều khó khăn. Cô có một đứa con trai mới 4 tuổi, và chồng thì hiện chưa có
công ăn việc làm, hoàn cảnh gia đình rất khốn khó.
Dưới đây, chúng tôi xin trích đăng những dòng viết cảm động của nhà báo Mai Thanh Hải khi biết thông tin
này (ngày 9/9):
“Vẫn nhớ gương mặt em hòa lẫn cùng hơn 20 gương mặt giáo viên Mầm non toàn nữ, trong những ngày rét
nhất, rét đến cứng đơ người của mùa rét 2011 năm trước, khi các em tập trung về điểm Trường chính Sàng
Ma Sao (Bát Xát, Lào Cao) nhận áo ấm, thực phẩm, chăn màn của Gánh Hàng xén - "Cơm có thịt" cho bọn lít
nhít đang ngồi yên ở điểm Trường Ki Quan San, đợi cô về.
Hôm ấy, mình phải ngủ lại điểm trường chính vì đường rừng bị sạt lở và lần đầu tiên, mấy thằng đàn ông bị
"quây" rượu bởi hơn 30 cô giáo trẻ măng, vừa học xong đã phải lên trên bản dạy học, cả tháng may ra về Thị
trấn được 1 lần.
Cuộc rượu về đêm, không say nổi bởi nghe các em thay nhau kể về cái cảnh thiếu thốn, chịu đựng và còn cả

khát khao rất tầm thường của những thiếu nữ mới hơn 22-23 tuổi, đang ở phố thị, nhoằng cái phải lên rừng
dạy học.
Sống cuộc sống không điện đóm, không tivi, không đài, không bạn bè, không tiếng người Kinh qua lại. Thiếu
thốn từ hạt muối cho đến thanh củi, đêm nằm trong căn nhà tranh dột nát, gió lùa hun hút, không ngủ được vì
lạnh, thành mất ngủ triền miên Gần 2 năm, dự định gần Tết lại mang áo của Áo ấm biên cương lên Sàng Ma
Sáo, gặp lại các em. Vậy mà!
Vĩnh biệt em, cô giáo Lý Thị Hồng (SN 1987, dân tộc Giáy, cư trú ở thôn Piềng Láo, xã Mường Hum, Bát
Xát, Lào Cai) Giáo viên thuộc phân hiệu Ki Quan San, Trường Mầm non xã Sàng Ma Sáo…
Sáng ngày 6/9, trên đường đi dạy buổi học đầu tiên trong năm học 2013-2014, khi qua suối Nậm Pẻn, em bị
lũ quét từ thượng nguồn đột ngột tràn về cuốn mất tích, hiện vẫn chưa tìm thấy thi thể!
Và mình biết, hương hồn em đang lửng lơ trên cánh rừng trước điểm Trường Ki Quan San, đi lên toàn đá hộc,
những mấy con dốc, ngắm nhìn lũ trẻ cũng đang ngơ ngẩn gọi cô giáo quay về.
Ngàn lần cảm phục và ghi nhớ em!
Vĩnh biệt em! Người chiến sĩ Giáo viên!”.
Theo như những thông tin mới nhất chúng tôi nhận được vào sáng nay, thi thể cô giáo Hồng đã được tìm thấy
cách nơi bị lũ cuốn 2km. Tất cả mọi người đều xót thương cho số phận cô giáo trẻ, tâm huyết với nghề.