Bài Giảng Kỹ Thuật Thi Công 1

GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



1
TRƯờNG ĐạI HọC BáCH KHOA
KHOA XÂY DựNG DÂN DụNG Và CÔNG NGHIệP
Bộ MÔN THI CÔNG






GIáO TRìNH MÔN HọC

Kỹ THUậT THI CÔNG I
(Giáo trình dành cho chuyên ngành Xây dựng DD & CN)

L KHAẽNH TOAèN









Lu hành nội bộ


GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



2
MỦC LỦC


Trang

PHÁƯN I. CÄNG TẠC THI CÄNG ÂÁÚT
Chỉång I.
Khại niãûm chung vãư cäng tạc âáút
4
§1.1. Cạc loải cäng trçnh v cäng tạc âáút 4

§1.2. Nhỉỵng tênh cháút k thût ca âáút v sỉû nh hỉåíng ca
nọ âãún k thût thi cäng âáút 5
§1.3. Phán cáúp âáút 10
Chỉång II.
Xạc âënh khäúi lỉåüng cäng tạc âáút
12

§2.1. Xạc âënh kêch thỉåïc cäng trçnh bàòng âáút v phỉång
phạp tênh khäúi lỉåüng cäng tạc âáút 12
§2.2.
Tênh toạn khäúi lỉåüng cäng tạc âáút theo hçnh khäúi 14
§2.3. Tênh toạn khäúi lỉåüng cäng tạc âáút trong san bàòng 18
Chỉång III.

Cäng tạc chøn bë v phủc vủ thi cäng pháưn ngáưm cäng
trçnh
26
§3.1. Cäng tạc chøn bë màût bàòng thi cäng 26
§3.2. Hả mỉûc nỉåïc ngáưm 27
§3.3. Âënh vë cäng trçnh 34
§3.4. Chäúng vạch âáút häú âo 36
Chỉång IV.
K thût thi cäng âáút
40
§4.1. Thi cäng âáút bàòng phỉång phạp th cäng 40
§4.2. Thi cäng âo âáút bàòng cå giåïi 41
§4.3. Lm âáút bàòng mạy i 48
§4.4. Thi cäng âáút bàòng mạy cảp 52
Chỉång V.

Thi cäng âàõp âáút
58
§5.1. Thi cäng âà
õp âáút 58
§5.2. Thi cäng âáưm âáút 59
Chỉång VI.
Thi cäng âọng cc v vạn cỉì
70
§6.1. Cạc loải cc v vạn cỉì 70
§6.2. Thiãút bë âọng cc v vạn cỉì 74
§6.3. Chn bụa âọng cc 76
§6.4. Cạc quạ trçnh thi cäng âọng cc 77
§6.5. K thût âọng vạn cỉì gäù, vạn cỉì thẹp 79

§6.6. Nhỉỵng tråí ngải thỉåìng gàûp trong thi cäng âọng cc,
ngun nhán v biãûn phạp khàõc phủc 80
ChỉångVII.
Thi cäng näø mçn trong xáy dỉûng
83
§7.1. Bn cháút ca sỉû näø
- cạc loải thúc näø 83
§7.2. Cạc dủng củ v cạc phỉång phạp gáy näø 84
§7.3. Tạc dủng ca näø mçn 85
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



3

Trang

§7.4. Tênh toạn lỉåüng thúc näø 88
§7.5. Cạc phỉång phạp näø mçn 89

PHÁƯN II. CÄNG TẠC BÃ TÄNG V BÃ TÄNG CÄÚT
THẸP TON KHÄÚI
Måí âáưu

94
Chỉång VIII.
Cäng tạc vạn khn cäüt chäúng v sn thao tạc
96

§8.1. Mủc âêch - nhỉỵng u cáưu k thût âäúi våïi vạn khn
cäüt chäúng v sn thao tạc 96
§8.2. Phán loải vạn khn 97
§8.3. Vạn khn ln lỉu 99
§8.4. Vạn khn di âäüng 105
§8.5. Thiãút kãú vạn khn 109
§8.6. Nghiãûm thu vạn khn 112

§8.7. Thạo dåỵ vạn khn 113
Chỉång IX.
Cäng tạc cäút thẹp
114
§9.1. Âàûc âiãøm cäng nghãû v phán loải thẹp trong xáy dỉûng 114
§9.2. Gia cỉåìng cäút thẹp 115
§9.3. Gia cäng nàõn thàóng, âo, càõt, ún cäút thẹp 117
§9.4. Näúi cäút thẹp 120
§9.5. Âàût cäút thẹp vo vạn khn 122
§9.6. Nghiãûm thu cäút thẹp 123

Chỉång X.
Cäng tạc bã täng
125
§10.1. Cäng tạc chøn bë váût liãûu 125
§10.2. Xạc âënh thnh pháưn cáúp phäúi 125
§10.3. Cạc u cáưu âäú
i våïi vỉỵa bã täng 126
§10.4. K thût v cạc phỉång phạp träün bã täng 126
§10.5. Váûn chuøn vỉỵa bã täng 128
§10.6. Cäng tạc âäø bã täng 133
§10.7. Mảch ngỉìng trong thi cäng bã täng ton khäúi 137
§10.8. Âáưm bãtäng 140

§10.9. Bo dỉåỵng bã täng - sỉía chỉỵa khuút táût sau khi âäø
bã täng 145
Ti liãûu tham kho





GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



4
PHÁƯN I

CÄNG TẠC THI CÄNG ÂÁÚT

CHỈÅNG I. KHẠI NIÃÛM CHUNG VÃƯ CÄNG TẠC ÂÁÚT


§1.1. CẠC LOẢI CÄNG TRÇNH V CÄNG TẠC ÂÁÚT
1.1.1. Cạc loải cäng trçnh bàòng âáút
1. Theo mủc âêch sỉí dủng
Theo mủc âêch sỉí dủng, cäng trçnh bàòng âáút âỉåüc chia thnh 2 loải: cäng trçnh
bàòng âáút v cäng tạc âáút phủc vủ cạc cäng tạc khạc.
+ Cäng trçnh bàòng âáút: Âã, âáûp, kãnh mỉång, nãưn âỉåìng (thỉåìng cọ khäúi
lỉåüng låïn).
+ Cäng tạc âáút phủc vủ cạc cäng tạc khạc: Häú mọng, rnh âàût âỉåìng äúng
2. Theo thåìi gian sỉí dủng
Theo thåìi gian sỉí dủng, cäng trçnh bàòng âáút âỉåüc chia thnh 2 loải: cäng trçnh
sỉí dủng láu di v cäng trçnh sỉí dủng ngàõn hản.
+ Cäng trçnh sỉí dủng láu di: nãưn âỉåìng bäü, nãưn âỉåìng sàõt, âã, âáûp, kãnh,
mỉång
+ Cäng trçnh sỉí dủng ngàõn hản: häú mọng, rnh âàût âỉåìng äúng

3. Theo hçnh dảng cäng trçnh
Theo hçnh dảng, cäng trçnh bàòng âáút âỉåüc chia thnh 2 loải: cäng trçnh âáút chảy
di v cäng trçnh âáút táûp trung.
+ Loải cäng trçnh âáút chảy di: Cạc cäng trçnh chảy di nhỉ nãưn âỉåìng, âã, âáûp,
kãnh, mỉång
+ Loải cäng trçnh âáút táûp trung: Cạc cäng trçnh âáút dảng táûp trung nhỉ häú mọng
trủ, häú mọng b, san màût bàòng
1.1.2. Cạc loải cäng tạc âáút
Trong thi cäng âáút cọ cạc loải cäng tạc âáút nhỉ sau:
1. Âo
+ Âo l hả cao trçnh màût âáút tỉû nhiãn xúng âãún cao trçnh thiãút kãú.
+ Âãø thi cäng âo âáút ta cọ thãø dng biãûn phạp âo âáút bàòng th cäng, âo bàòng

mạy hay kãút håüp c hai
+ Thãø têch âáút âo thỉåìng âỉåüc qui ỉåïc dáúu dỉång (V
+
)







V
+
V
-
Pháưn âáút âo
Pháưn âáút âàõp
Hçnh 1-1. Qui ỉåïc dáúu KL âáút âo, âàõp
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



5
2. Âàõp
+ Âàõp l náng cao trçnh màût âáút tỉû nhiãn âãún cao trçnh thiãút kãú. Vê dủ âàõp âáút båì
âã, âàõp nãưn âỉåìng
+ Tỉång tỉû nhỉ âo, âàõp ta cng cọ thãø ạp dủng biãûn phạp âàõp bàòng th cäng hay
âàõp bàòng cå giåïi. Cọ thãø dng mạy âo âãø âo âáút v âäø trỉûc tiãúp vo nåi cáưn âàõp, hay
dng cạc ätä váûn chuøn âáút âãún âäø vo nåi cáưn âàõp, cng cọ thãø dng mạy i âãø váûn
chuøn âáút âãø âàõp.

+ Cäng tạc âàõp âáút cáưn phi âỉåüc thỉûc hiãûn xen k våïi cäng tạc âáưm âáút.
+ Thãø têch âáút âàõp thỉåìng âỉåüc qui ỉåïc mang dáúu ám (V
-
)
3. San
+ San l lm phàóng mäüt diãûn têch màût âáút, bao gäưm c âo âáút v âàõp âáút. Vê dủ
san màût bàòng ca mäüt sán ván âäüng hay mäüt khu vui chåi, thãø thao
+ Dỉûa vo täøng khäúi lỉåüng âáút âo v âáút âàõp cáưn cho quạ trçnh san ta cọ cạc
dảng san màût bàòng nhỉ sau:
- San màût bàòng theo âiãưu kiãûn cán bàòng âo âàõp. Trỉåìng håüp ny täøng khäúi
lỉåüng âáút âo bàòng täøng khäúi lỉåüng âáút âàõp ΣV
+
= ΣV
-
.
- San màût bàòng theo cao trçnh sau khi san (H
o
) cho trỉåïc. Trỉåìng håüp ny cọ
thãø phi láúy båït âáút âi nåi khạc (ΣV
+
> ΣV
-
) hay phi âäø thãm âáút vo (ΣV
+
< ΣV
-
).

- San màût bàòng sau khi âäø thãm vo cäng trçnh hồûc láúy båït tỉì cäng trçnh mäüt
khäúi lỉåüng âáút cho trỉåïc.

4. Bọc
+ Bọc l láúy mäüt låïp âáút (khäng sỉí dủng ) trãn màût âáút tỉû nhiãn nhỉ låïp âáút mn,
âáút ä nhiãùm âi nåi khạc. Bọc l âo âáút nhỉng khäng theo mäüt âäü cao nháút âënh m
phủ thüc vo âäü dy ca låïp âáút láúy âi.
5. Láúp
+ Láúp l lm cho chäø âáút trng cao bàòng khu vỉûc xung quanh. Láúp l âàõp nhỉng
âäü dy låïp âáút âàõp phủ thüc vo cao trçnh ca màût âáút tỉû nhiãn ca khu vỉûc xung
quanh.
6. Âáưm
+ Âáưm l truưn xúng âáút nhỉỵng ti trng cọ
chu k nhàòm ẹp âáøy khäng khê,
nỉåïc trong âáút ra ngoi, lm tàng âäü chàût, tàng máût âäü hảt trong 1 âån vë thãø têch, tảo
ra mäüt kãút cáúu måïi cho âáút .

§1.
2. NHỈỴNG TÊNH CHÁÚT K THÛT CA ÂÁÚT V SỈÛ NH HỈÅÍNG CA NỌ
ÂÃÚN K THÛT THI CÄNG ÂÁÚT
1.2.1. Khại niãûm
Âáút l váût thãø ráút phỉïc tảp vãư nhiãưu phỉång diãûn, cọ ráút nhiãưu tênh cháút (cå, l,
họa ) â âỉåüc nọi âãún trong Cå hc âáút. Trong giåïi hản chỉång trçnh ta chè âãư cáûp âãún
mäüt säú tênh cháút ca âáút nh hỉåíng nhiãưu âãún k thût thi cäng âáút. Nhỉỵng tênh cháút
ny gi l tênh cháút k thût ca âáút nhỉ : Trong lỉåüng riãng, Âäü áøm, Âäü däúc tỉû nhiãn,
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



6
Âäü tåi xäúp, Lỉu täúc cho phẹp
1. Trng lỉåüng riãng ca âáút
* Âënh nghéa

Trng lỉåüng riãng (TLR) l trng lỉåüng ca mäüt âån vë thãø têch âáút, k hiãûu l γ
* Cäng thỉïc xạc âënh
γ =
V
G
(T/m
3
, Kg/cm
3
)
G: l trng lỉåüng ca máùu âáút thê nghiãûm (T, kg ).
V: thãø têch ca máùu âáút thê nghiãûm (m
3
, cm
3
).
* Tênh cháút
Trng lỉåüng riãng ca âáút thãø hiãûn sỉû âàûc chàõc ca âáút. Âáút cọ TLR cng låïn thç
cng khọ thi cäng, cäng lao âäüng chi phê âãø thi cäng cng cao.
2. Âäü áøm ca âáút
* Âënh nghéa
Âäü áøm ca âáút l t lãû pháưn tràm (%) ca trng lỉåüng nỉåïc chỉïa trong âáút trãn
trng lỉåüng hảt ca âáút, k hiãûu l W.
* Cäng thỉïc xạc âënh
W =
(%)100x
G
G
khä
ỉåïcn

Hay W =
(%)100x
G
GG
khä
khäw
−

G
nỉåïc
: l trng lỉåüng nỉåïc chỉïa trong máùu âáút thê nghiãûm.
G
W
: l trng lỉåüng tỉû nhiãn ca máùu âáút thê nghiãûm.
G
khä
: l trng lỉåüng khä ca máùu âáút thê nghiãûm.
* Tênh cháút
+ Âäü áøm nh hỉåíng âãún cäng lao âäüng lm âáút ráút låïn. Âáút ỉåït quạ hay khä quạ
âãưu lm cho thi cäng khọ khàn .
Vê dủ: Trong thi cäng âo âáút, nãúu âáút khä cỉïng quạ thç âãø âo âỉåüc âáút cáưn tạc
dủng mäüt lỉûc âo phi låïn hån, nãúu âo bàòng mạy thç hao phê vãư nhiãn liãûu, thåìi gian
tàng lãn, cn nãúu âo bàòng th cäng thç nàng sút âo gim. Trỉåìng håüp âáút quạ ỉåït,
dỉåïi tạc dủng ca cạc tạc nhán nhỉ lỉûc âo âáút, ngỉåìi âi lải lm cho âáút råìi ra, sỉû
bạm dênh giỉỵa cạc hảt khäng cn nỉỵa, nhiãưu loải âáút tả
o thnh bn, gáy khọ khàn ráút
nhiãưu trong viãûc âo cng nhỉ váûn chuøn âáút, vãû sinh âạy häú mọng
+ Âäü áøm ca âáút nh hỉåíng ráút låïn âãún cäng tạc thi cäng âáút. Âäúi våïi mäùi loải

âáút, cọ mäüt âäü áøm thêch håüp cho thi cäng âáút.
+ Càn cỉï vo âäü áøm ngỉåìi ta chia âáút ra ba loải:
- Âáút khä cọ âäü áøm W <5%.
- Âáút áøm cọ âäü áøm 5% ≤ W≥ 30%.
- Âáút ỉåït cọ âäü áøm W >30%.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



7
+ Theo kinh nghiãûm cọ thãø xạc âënh gáưn âụng trảng thại áøm ca âáút bàòng cạch
bäúc âáút lãn tay nàõm chàût lải räưi bng ra, nãúu:
- Âáút råìi ra l âáút khä.
- Âáút giỉỵ âỉåüc hçnh dảng nhỉng tay khäng ỉåït l âáút áøm (do).
- Âáút dênh bãút vo tay hay lm tay ỉåït l âáút ỉåït.
3. Âäü däúc tỉû nhiãn ca mại âáút
* Âënh nghéa
Âäü däúc tỉû nhiãn ca mại âáút l gọc låïn nháút ca mại âáút khi âo hay khi âàõp m
khäng gáy sủt låí âáút, k hiãûu l i.








Vê dủ: Khi ta âäø mäüt âäúng âáút thç âáút s chy di tả
o thnh mäüt mại däúc so våïi
H

α
1
m
1
Ti trng

α
2
H
m
2
Hçnh 1-2. Âäü däúc tỉû nhiãn ca mại âáút
α
Pháưn âáút
bë sủt låí
αα
Mại däúc
cáưn âo

H
q
G
α
Màût trỉåüt
tỉû nhiãn

B
Hçnh 1-3.
a) Mại däúc âáút âäø âäúng
b) Pháưn âáút gáy sủt låí mại âáút thàóng

âỉïng
c) Tênh toạn âäü däúc

a)
b)
c)
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



8
màût âáút nàòm ngang. Cng loải âáút âọ, ta âäø mäüt âäúng âáút cao hån thç ta cng cọ mäüt
mại däúc nhỉ váûy, ta gi gọc däúc ny gi l gọc däúc tỉû nhiãn ca mại âáút.
Khi ta âo mäüt häú âo cọ mại âáút thàóng âỉïng, âãún mäüt âäü sáu no âọ cạc båì häú s sủt
låí, tảo thnh nhỉỵng båì âáút cọ gọc däúc
α
so våïi màût phàóng nàòm ngang (
α
<90
o
).
B
H
tgi =α= Trong âọ:
α: gọc ca màût trỉåüt
H: chiãưu sáu häú âo
B: chiãưu räüng chán mại däúc
Ngỉåüc lải våïi âäü däúc, ta cọ âäü soi mại däúc hay hãû säú mại däúc:
α=== gcot
H

B
i
m
1

* Tênh cháút
+ Âäü däúc tỉû nhiãn ca âáút phủ thüc vo:
- Gọc ma sạt trong ca âáút.
- Âäü dênh ca nhỉỵng hảt âáút.
- Ti trng tạc dủng lãn màût âáút.
Vê dủ: Cng mäüt loải âáút, nãúu âo hai häú mọng cọ âäü sáu bàòng nhau, nhỉng häú
mọng cọ ti trng tạc dủng lãn mại âáút låïn hån s cọ hãû säú mại däúc låïn hån.
m
2
> m
1
hay α
2
<

α
1
- Chiãưu sáu ca häú âo. Cng âo sáu cng dãù gáy sủt låí, vç trng lỉåüng låïp
âáút åí trãn màût trỉåtü cng låïn cng låïn.
+ Âäü däúc tỉû nhiãn ca âáút nh hỉåíng ráút låïn âãún biãûn phạp thi cäng âo, âàõp âáút.
Biãút âỉåüc âäü däúc tỉû nhiãn ca âáút ta måïi âãư ra biãûn phạp thi cäng ph håüp v cọ hiãûu
qu v an ton.
+ Khi âo âáút nhỉỵng häú tảm thåìi nhỉ cạc häú mọng cäng trçnh, cạc rnh âỉåìng
äúng thç âäü däúc mại âáút khäng âỉåüc låïn hån âäü däúc låïn nháút cho phẹp ca bng sau:

Âäü däúc cho phẹp (i)
Loải âáút
h = 1,5m h = 3m h = 5m
Âáút âàõp 1 : 0,6 1 : 1 1 : 1,25
Âàõp cạt 1 : 0,5 1 : 1 1 : 1
Cạt pha 1 : 0,75 1 : 0,67 1 : 0,85
Âáút thët 1 : 0 1 : 0,5 1 : 0,75
Âáút sẹt 1 : 0 1 : 0,25 1 : 0,5
Sẹt khä 1 : 0 1 : 0,5 1 : 0,5

4. Âäü tåi xäúp
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



9
* Âënh nghéa
Âäü tåi xäúp l tênh cháút thay âäøi thãø têch ca âáút trỉåïc v sau khi âo, k hiãûu l ρ.
* Cäng thỉïc xạc âënh

(%)x
V
VV
O
O
100
−
=ρ
V

O
: thãø têch âáút ngun thãø.
V: thãø têch ca âáút sau khi âo lãn.
* Tênh cháút
+ Cọ hai hãû säú tåi xäúp:
- Âäü tåi xäúp ban âáưu ρ
o
: l âäü tåi xäúp ca âáút m khi âo lãn chỉa âáưm nẹn.

ng.thãø
ng.thãø
câ
o
V
VV −
=
ο
ρ
- Âäü tåi xäúp cúi cng ρ
e
: l âäü tåi xäúp ca âáút m khi âo lãn âáút â âỉåüc
âáưm nẹn chàût.
ng.thãø
ng.thãø
â
e
V
VV −
=ρ

Trong âọ:V
câ
, V
â
, V
ng.thäø
l thãø têch âáút âo lãn chỉa âáưm, â âáưm, ngun thäø.
+ Âáút cng ràõn chàõc thç âäü tåi xäúp cng låïn do âọ thi cäng cng khọ khàn.
+ Âáút xäúp räùng âäü tåi xäúp nh, cọ trỉåìng håüp âäü tåi xäúp cọ giạ trë ám.
Vê dủ: Âáút chỉïa quạ nhiãưu nỉåïc hay khê ( âáút quạ räùng, xäúp) khi âo lãn nỉåïc,
khê thoạt hãút ra ngoi, cạc hảt âáút dëch chuøn lải gáưn nhau hån (âäü räùng gim xúng)
nãn thãø têch gim: V<V
ng.thãø
=> V - V
O
< 0 =>
ρ
< 0.
5. Lỉu täúc cho phẹp
* Âënh nghéa: Lỉu täúc cho phẹp l täúc âäü täúi âa ca dng chy m khäng gáy xọi låí
âáút.
* Tênh cháút
+ Âáút cọ lỉu täúc cho phẹp cng låïn thç kh nàng chäúng xọi mn cng cao.
+ Âäúi våïi cạc cäng trçnh bàòng âáút tiãúp xục trỉûc tiãúp våïi dng chy nhỉ âáûp, kãnh,
mỉång ta cáưn phi quan tám âãún tênh cháút ny khi chn âáút âãø thi cäng. Âäúi våïi nãưn
cäng trçnh cáưn quan tám âãún tênh cháút ny âãø cọ cạc biãûn phạp phng chäúng sỉû cún
träi ca âáút khi cọ dng chy chy qua.
+ Mún chäúng xọi låí thç lỉu täúc dng chy khäng âỉåüc låïn hån mäüt giạ trë m tải
âọ cạc hả
t âáút bàõt âáưu bë cún theo dng chy. Mäùi mäüt loải âáút khạc nhau s cọ mäüt

lỉu täúc cho phẹp khạc nhau, sau âáy l lỉu täúc cho phẹp ca mäüt säú loải âáút:
- Âáút cạt cọ âäü lỉu täúc cho phẹp v
cp
= 0,45 - 0,8 (m/s).
- Âáút thët chàõc cọ âäü lỉu täúc cho phẹp v
cp
= 0,8 - 1,8 (m/s).
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



10
- Âáút âạ cọ âäü lỉu täúc cho phẹp v
cp
= 2,0 - 3,5 (m/s).
+ Khi thi cäng cạc cäng trçnh gàûp dng chy cọ lỉu täúc låïn hån lỉu täúc cho phẹp
ta phi tçm cạch gim lỉu täúc dng chy âãø bo vãû cäng trçnh hồûc khäng cho dng
chy tạc dủng trỉûc tiãúp lãn cäng trçnh (bàòng cạch chia nh dng chy, gim âäü däúc ca
màût âáút, âàõp båì âã, chuøn hỉåïng dng chy ).

§1.
3. PHÁN CÁÚP ÂÁÚT
1.3.1. Cáúp âáút
+ Cáúp âáút l mỉïc phán loải dỉûa trãn mỉïc âäü khọ hay dãù khi thi cäng hay l mỉïc
âäü hao phê cäng lao âäüng (th cäng hay cå giåïi) nhiãưu hay êt. Cáúp âáút cng cao cng
khọ thi cäng hay hao phê cäng lao âäüng cng nhiãưu.
+ Trong thi cäng viãûc xạc âënh cáúp âáút l ráút quan trng. Mäùi mäüt loải cáúp âáút
ỉïng våïi mäüt loải dủng củ hay mạy thi cäng, do âọ viãûc xạc âënh cáúp nh hỉåíng trỉûc
tiãúp âãún nàng sút thi cäng v hiãûu qu kinh tãú ca cäng trçnh.
1.3.2. Phán loải cáúp âáút

1. Phán loải cáúp âáút theo phỉång phạp thi cäng th cäng

Cáúp âáút Tãn âáút Cäng củ tiãu chøn âãø xạc âënh
I
- Âáút ph sa, cạt bäưi, âáút hong thäø,
âáút sủt låí
- Âáút ạ sẹt, ạ cạt, âáút ngun thäø cọ
láùn rãù cáy
- Âáút cạt, âáút mn cọ láùn si âạ
Dng xng ci tiãún âảp bçnh
t
hỉåìng â ngáûp xng, hồûc áún
mảnh tay xục âỉåüc.
II
- Âáút sẹt, âáút sẹt pha cạt ngáûm nỉåïc
nhỉng chỉa thnh bn, âáút máưu
mãưn, âáút màût sỉåìn âäưi cọ nhiãưu c
cáy sim
- Âáút màût sỉåìn âäưi cọ êt si, âáút sẹt
pha si non
Dng mai xàõn âỉåüc hồûc dng
cúc bn cúc âỉåüc.
III
- Âáút sẹt, âáút náu cúc ra âỉåüc nhiãưu
củc nh, âáút màût âã, màût âỉåìng c,
âáút màût sỉåìn âäưi cọ láùn si âạ
- Âáút âäưi láùn tỉìng låïp si âạ, âáút màût
âỉåìng, âạ dàm hồûc âỉåìng âáút ri
mnh snh, gảch vủn
Dng cúc bn cúc chäúi tay,

dng cúc chim to lỉåỵi hồûc nh
lỉåỵi nàûng âãún 2,5kg âãø âo.
IV
- Âáút láùn âạ tng, âáút màût âỉåìng nhỉûa
hng, âáút láùn âạ bt
- Âáút si â ràõn chàõc
Dng cúc chim nh lỉåỵi nàûng
>2,5kg hồûc x beng, chong måïi
âo âỉåüc

GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



11
2. Phán loải cáúp âáút theo phỉång phạp thi cäng cå giåïi
Dỉûa vo sỉïc tiãu hao nàng lỉûc ca mạy hồûc theo nàng sút ca mạy âo gu
âån, ta chia thnh bäún cáúp sau:


Cáúp âáút Tãn âáút
I
Âáút bn khäng láùn rãù cáy, âáút träưng trt, hong thäø cọ âäü áøm thiãn
nhiãn. Âáút cạt pha sẹt, âáút cạt cạc loải, cạt láùn si cüi, cạc loải cüi
cọ âỉåìng kênh hảt < 80mm.
II
Âáút bn cọ rãù cáy, âáút träưng trt cọ láùn si âạ. Âáút thët quạch. Âáút
sẹt pha cạt cạc loải hồûc sẹt láùn si cüi. Ca
ï
c loải cüi cọ âỉåìng

kênh >80mm.
III
Âáút sẹt chàõc nàûng, âáút sẹt cọ láùn nhiãưu si cüi. Cạc mn rạc xáy
dỉûng â kãút dênh.
IV
Âáút sẹt ràõn chàõc. Hong thäø ràõn chàõc. Thảch cao mãưm. Cạc loải âáút
âạ â âỉåüc lm tåi lãn.

GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



12
CHỈÅNG II. XẠC ÂËNH KHÄÚI LỈÅÜNG CÄNG TẠC ÂÁÚT

§2.1. XẠC ÂËNH KÊCH THỈÅÏC CÄNG TRÇNH BÀỊNG ÂÁÚT V PHỈÅNG PHẠP
TÊNH KHÄÚI LỈÅÜNG CÄNG TẠC ÂÁÚT.
2.1.1. Xạc âënh kêch thỉåïc cäng trçnh bàòng âáút
1. Mủc âêch
+ Viãûc tênh toạn khäúi lỉåüng cäng tạc âáút cọ nghéa quan trng trong viãûc thiãút kãú
v thi cäng cạc cäng trçnh liãn quan âãún cäng tạc âáút.
+ Vãư màût thiãút kãú, tênh âỉåüc khäúi lỉåüng cäng tạc âáút måïi tênh âỉåüc dỉû toạn cạc
cäng trçnh liãn quan âãún cäng tạc âáút, tênh âỉåüc säú cäng hồûc säú ca mạy cáưn thiãút âãø
hon thnh cäng viãûc v tênh âỉåüc giạ thnh thi cäng.
+ Vãư màût thi cäng, viãûc xạc âënh khäúi lỉåüng cäng tạc âáút âãø biãút âỉåüc khäúi lỉåüng
cäng viãûc, tỉì âọ xạc âënh phỉång phạp thi cäng âáút cho ph håüp. Tỉì khäúi lỉåüng cäng
tạc âáút xạc âënh âỉåüc, âån vë thi cäng tiãún hnh phán têch lỉûa chn biãûn phạp, thiãút bë
thi cäng cho ph
håüp, âảt hiãûu qu cao nháút.
+ Cäng trçnh bàòng âáút thỉåìng cọ kêch thỉåïc ráút låïn theo khäng gian nhỉ cạc cäng
trçnh âã, âáûp, nãưn âỉåìng, kãnh mỉång vç váûy, viãûc xạc âënh kêch thỉåïc nãúu bë sai
lãûch s dáùn âãún kãút qu tênh toạn sai khäúi lỉåüng cäng tạc âáút, lm nh hỉåíng âãún kãút
qu tênh toạn dỉû toạn cäng trçnh, dáùn âãún sai lãûch trong täø chỉïc thi cäng, lm cho viãûc
thi cäng cäng trçnh kẹm hiãûu qu. Do âọ viãûc xạc âënh kêch thỉåïc cäng trçnh bàòng âáút
mang mäüt nghéa ráút låïn.
+ Mäùi dảng cäng trçnh bàòng âáút khạc nhau s cọ cạch xạc âënh kêch thỉåïc khạc
nhau. Sau âáy ta xạc âënh kêch thỉåïc cho hai dảng cäng trçnh bàòng âáút thỉåìng gàûp
trong thỉûc tãú thi cäng l loải cäng trçnh bàòng âáút (nhỉ âã, âáûp, nãưn âỉåìng, kãnh,

mỉång ) v loả
i cäng trçnh phủc vủ (nhỉ cạc häú mọng, rnh âàût âỉåìng äúng ).
2. Ngun tàõc tênh toạn
+ Dỉûa vo cạc cäng thỉïc hçnh hc khi cäng trçnh cọ dảng khäúi âån gin r rng.
+ Phán chia cäng trçnh cọ hçnh
dảng phỉïc tảp thnh nhỉỵng khäúi hçnh
hc âån gin v ạp dủng cạc cäng
thỉïc hçnh hc â cọ.
+ Khi cäng trçnh cọ hçnh dảng
quạ phỉïc tảp khäng thãø phán chia
thnh cạc khäúi hçnh hc âån gin thç
tiãún hnh phán chia cäng trçnh thnh
nhỉỵng khäúi hçnh hc gáưn âụng âãø tênh
toạn.
3. Kêch thỉåïc cạc cäng trçnh bàòng
âáút
+ Âäúi våïi nhỉỵng cäng trçnh ny
h
m
b
m
a
Hçnh 2-1. Vê dủ xạc âënh kêc
h
thỉåïc cäng trçnh âáút
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



13

thç kêch thỉåïc tênh toạn khäúi lỉåüng âáút âụng bàòng âụng kêch thỉåïc cäng trçnh.
Vê dủ : Âãø tênh toạn khäúi lỉåüng âáút cho mäüt con kãnh cọ chiãưu di l L v tiãút
diãûn ca con kãnh nhỉ hçnh 2-1.thç kêch thỉåïc dng âãø tênh khäúi lỉåüng thi cäng âáút l:
+ Chiãưu di ca kãnh l: L
+ Tiãút diãûn ngang: l tiãút diãûn ca hçnh thang cọ âạy låïn l a, âạy bẹ l b, chiãưu
cao l h v âäü soi mại däúc l m.
4. Kêch thỉåïc nhỉỵng cäng trçnh phủc vủ
Âäúi våïi nhỉỵng cäng trçnh dng âãø phủc vủ thi cäng nhỉỵng cäng trçnh khạc nhỉ
häú mọng, rnh âàût âỉåìng äúng khäúi lỉåüng cäng tạc âáút phủ thüc vo biãûn phạp thi
cäng, tênh cháút ca âáút v chiãư
u sáu häú âo quút âënh hãû säú mại däúc ca häú âo.
Nãúu biãûn phạp thi cäng l th cäng thç kêch thỉåïc ca häú âo phi láúy låïn hån
kêch thỉåïc tháût ca cäng trçnh täúi thiãøu 0,3m - 0.5m vãư mäùi bãn âãø thao tạc trong thi
cäng nhỉ ghẹp vạn khn, chäúng âåỵ vạn khn hồûc khi cạc häú mọng gàûp nỉåïc
ngáưm hay thi cäng trong ma mỉa, âãø thoạt nỉåïc trong häú mọng, ta cáưn tảo mäüt rnh
xung quanh häú mọng, do âọ kêch thỉåïc âạy häú mọng låïn hån kêch thỉåïc cäng trçnh mäüt
a
m
b
m
b
d
a
c
b
tc
b
tc
H
a

m
m
c
h
h
btl
Hçnh 2-2. Xạc âënh kêch thỉåïc cäng trçnh âáút phủc vủ thi cäng
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



14
khoaớng õuớ õóứ taỷo raợnh thoaùt nổồùc vaỡ thi cọng.
Vờ duỷ : Xaùc õởnh kờch thổồùc họỳ õaỡo cho mọỹt moùng cọng trỗnh coù thổồùc õaùy F =
a
m
x b
m
, chióửu sỏu chọn moùng laỡ h.
+ Cn cổù vaỡo cỏỳp õỏỳt vaỡ chióửu sỏu chọn moùng h õóứ xaùc õởnh hóỷ sọỳ maùi dọỳc (õọỹ
soaới) m.
+ Chióửu sỏu họỳ õaỡo õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc:
H = h + h
btl
. (2.1)
Trong õoù :
h: õọỹ sỏu õỷt moùng (lỏỳy theo thióỳt kóỳ).
h
btl
: õọỹ cao lồùp bótọng loùt ( h

btl
= 100mm).
+ Xaùc õởnh kờch thổồùc õaùy họỳ õaỡo:
a = a
m
+ 2b
tc
(2.2)
b = b
m
+ 2b
tc
Trong õoù:
a, b: chióửu daỡi, chióửu rọỹng õaùy họỳ õaỡo.
b
tc
: khoaớng caùch thi cọng (b
tc
300mm).
+ Xaùc õởnh kờch thổồùc mióỷng họỳ õaỡo :
c = a + 2mH (2.3)
d = b + 2mH
Trong õoù:
c, d: chióửu daỡi, chióửu rọỹng mióỷng họỳ õaỡo.
Nóỳu thi cọng bũng cồ
giồùi thỗ kờch thổồùc cuớa họỳ õaỡo
phaới lỏỳy lồùn hồn kờch thổồùc
thỏỷt cuớa cọng trỗnh tổỡ 2 - 5m,
tuyỡ theo loaỷi maùy thi cọng.

Đ2.2.
TấNH TOAẽN KHI
LặĩNG CNG TAẽC T
THEO HầNH KHI
2.2.1. Caùc daỷng hỗnh khọỳi
thổồỡng gỷp
Caùc cọng trỗnh bũng õỏỳt
coù daỷng hỗnh khọỳi thổồỡng gỷp
laỡ: họỳ moùng, khọỳi õỏỳt õừp.
óứ tờnh thóứ tờch mọỹt họỳ
moùng nhổ hỗnh veợ, ta chia họỳ
moùng thaỡnh nhổợng hỗnh khọỳi
nhoớ . Caùch chia nhổ sau:
+ Ta chia hỗnh khọỳi thaỡnh nhióửu hỗnh khọỳi nhoớ, mọựi hỗnh khọỳi coù hỗnh daùng giọỳng
H
a
b
c
d
A
B
C
D
A

B C
D
V
1
V

3
V
2
V
4
Hỗnh 2-3. Tờnh khọỳi lổồỹng õỏỳ
t
hỗnh khọỳi
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



15
vồùi caùc khọỳi hỗnh hoỹc õaợ coù cọng thổùc tờnh cuỷ thóứ.:
+ Tổỡ bọỳn õốnh cuớa õaùy nhoớ A, B, C, D dổỷng bọỳn õổồỡng vuọng goùc lón õaùy lồùn cừt
õaùy lồùn lỏửn lổồỹt taỷi A, B, C, D.
+ Qua A, B, C, D vaỡ A, B, C, D ta lỏửn lổồỹt dổỷng bọỳn mỷt phúng thúng õổùng:
(AB,AB), (CD,CD), (AD,AD), (BC, BC). Caùc mỷt phúng naỡy chia hỗnh khọỳi thaỡnh
9 hỗnh khọỳi nhoớ nhổ hỗnh 2-3.
Thóứ tờch cuớa khọỳi õỏỳt õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc sau :
V = V
1
+ 2V
2
+ 2V
3
+4 V
4
(1)
Trong õoù :

V
1
= a.b.H; H)
2
bd
(a
2
1
V
2

=
H)
2
ac
(b
2
1
V
3

= ; H)
2
bd
)(
2
ac
(
3
1

V
4


=
Thay caùc giaù trở V
i
vaỡo (1), qua caùc bổồùc bióỳn õọứi ta coù :
()()
[]
cddbcaabH
6
1
V ++++=
(2.4)
2.2.2. Tờnh khọỳi lổồỹng cọng taùc õỏỳt nhổợng cọng trỗnh chaỷy daỡi
1. Khaùi nióỷm
Nhổợng cọng trỗnh õỏỳt chaỷy daỡi laỡ nhổợng
cọng trỗnh coù kờch thổồùc thổù ba lồùn hồn hai
kờch thổồùc coỡn laỷi rỏỳt nhióửu nhổ nóửn õổồỡng,
õó, õỏỷp, bồỡ kónh. Nhổợng cọng trỗnh naỡy
thổồỡng coù mỷt cừt ngang luọn thay õọứi theo
õởa hỗnh.
2. Phổồng phaùp tờnh
a. Nguyón từc chung
+ Chia cọng trỗnh thaỡnh nhổợng õoaỷn
nhoớ coù thóứ tờch V
i
. Do mỷt õỏỳt tổỷ nhión
khọng bũng phúng, nón chióửu cao cọng trỗnh

luọn thay õọứi. Vỗ vỏỷy õóứ tờnh toaùn khọỳi lổồỹng
õỏỳt mọỹt caùch chờnh xaùc, ta chia cọng trỗnh
thaỡnh nhổợng õoaỷn maỡ chióửu cao trong mọựi
õoaỷn õoù thay õọứi khọng õaùng kóứ (hỗnh 2-4).
+ Tờnh thóứ tờch trong mọựi õoaỷn V
i

+ Khọỳi lổồỹng thóứ tờch õỏỳt cọng trỗnh õổồỹc tờnh theo cọng thổùc :

=
=
n
1i
i
VV
b. Cọng thổùc tờnh toaùn
i
21
I
i
l
2
FF
V
+
= (2.5)
itb
II
i
lFV = (2.6)

h
2
h
1
h
tb
l
i
F
1
F
2
F
tb
Hỗnh 2-4. Sồ õọử xaùc õởnh khọỳi lổồỹng cọng
taùc õỏỳt cọng trỗnh chaỷy daỡi
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



16
Trong âọ :
F
1
: Diãûn têch tiãút diãûn màût trỉåïc
F
2
: Diãûn têch tiãút diãûn màût sau
F
tb

: Diãûn têch tiãút diãûn trung bçnh l diãûn têch tải tiãút diãûn cọ chiãưu cao h
tb

2
hh
h
21
tb
+
=

l
i
: chiãưu di ca âoản cäng trçnh.
+ Nháûn xẹt:
Thãø têch thỉûc V ca âoản cäng trçnh thỉûc tãú: V
I
> V > V
II
. Do âọ
cäng thỉïc (1) v (2) chè ạp dủng trong trỉåìng håüp: l
i
< 50m v ⏐h
1
- h
2
⏐≤ 0.5m.
+ Trong trỉåìng håüp u cáưu âäü chênh xạc cao hån, cọ thãø tênh toạn theo cäng
thỉïc ca Vinkle hồûc Muazo:
- Chiãúu tiãút diãûn bẹ lãn trãn

tiãút diãûn låïn theo phẹp chiãúu song
song våïi trủc cäng trçnh. Khi âọ ta
cọ: A’ ≡ A; B’ ≡ B; C’ ≡ C; D’ ≡
D (Hçnh 2-5).
- Qua CC’ v DD’ láưn
lỉåüt dỉûng hai màût phàóng α, β
vng gọc våïi màût phàóng (C’D’EF)
chia cäng trçnh thnh ba khäúi: Khäúi
nàòm giỉỵa màût phàóng α v β cọ thãø
têch l V
1
v hai khäúi chọp cọ thãø
têch l V
ϕ
1
, V
ϕ
2
.
Váûy thãø têch ca âoản cäng
trçnh l:
V
i
III

= V
1
+ V
ϕ
1

+ V
ϕ
2
(2.7)
- Theo (2.5) ta cọ:

()
[]
i
2211
1
l
2
FF
V
+ϕ+ϕ−
=
Trong âọ:
F
1
, F
2
: Diãûn têch tiãút
diãûn hai âáưu âoản cäng trçnh.
1
FDD1
S
∆
=ϕ : Diãûn têch tam giạc FDD
1

.
1
ECC2
S
∆
=ϕ : Diãûn têch tam giạc ECC
1
.
l
i
: chiãưu di âoản cäng trçnh.
Thãø têch ca khäúi chọp D’FDD
1
:
i1
l
3
1
V
1
ϕ=
ϕ

Thãø têch ca khäúi chọp C’ECC
1
:
i2
l
3
1

V
2
ϕ=
ϕ

Thay cạc giạ trë vo (2.7) ta cọ:
A
B
h
1
h
2
h
3
h
4
B’
A
’
D’
C’
E
ϕ
3
F
a
l
i
b
b

F
1
F
tb
F
2
D
1
C
1
D
C
ϕ
1
ϕ
2
ϕ
4
Hçnh 2-5. Så âäư xạc âënh khäúi lỉåüng cäng tạc
âáút cäng trinh chảy di tênh theo PP
Vinkle v Muazo
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



17
(
)
[
]

i2i1i
2211
III
i
l
3
1
l
3
1
l
2
FF
V ++
++
=
i
21
i
21
i
21
III
i
l
3
l
2
l
2

FF
V
+
+
+

+
=
()
i21i
21
III
i
l
6
1
l
2
FF
V +
+
= (2.8)
Trong trổồỡng hồỹp õọỹ nghióng cuớa õaùy cọng trỗnh theo chióửu ngang khọng lồùn, õọỹ
xoaới cuớa hai maùi dọỳc laỡ nhổ nhau m
1
= m
2
= m, ta coù thóứ chỏỳp nhỏỷn
1
=

2
= .
ỷt:
2
hh
h
21
+
=
vaỡ
2
hh
'h
43
+
=

()
m'hh
2
1
2
= thay vaỡo (4) ta coù:
[
()
]
i
2
21
III

i
lm'hh
6
1
2
FF
V
+
= (2.9)
- Tổồng tổỷ theo (2) tờnh theo tióỳt dióỷn trung bỗnh ta coù:
(
)
[]
i43tb1
lFV

+


= thay giaù trở vaỡo (2.7) ta coù:
()
i
21
i43itb
III
i
l
3
llFV
+

++=
(2.10)
- Lỏỷp luỏỷn tổồng tổỷ nhổ trón ta coù:
()
m'hh
2
1
'
2
tb43
===
()
m'hh
8
1
m
2
'hh
2
1
m'h
2
'hh
2
1
'
2
22
=

=







+
=

- Thay caùc giaù trở vaỡo (2.10) ta coù:
() ()
i
2
i
2
itb
III
i
lm'hh
3
1
lm'hh

4
1
lFV +=
[
()
]
i
2
tb
III
i
lm'hh
12
1
FV +=
(2.11)
Cọng thổùc (2.9) vaỡ (2.11) õổồỹc aùp duỷng khi
l
i
> 50m vaỡ h
1
- h
2
> 0.5m. Cọng thổùc (2.9) laỡ
cọng thổùc Vinkle, cọng thổùc (2.11) laỡ cọng thổùc
Muazo.
2.2.3. Tờnh khọỳi lổồỹng cọng taùc õỏỳt cho moùng
bng, moùng beỡ
1. Moùng bng
V

bng
= LHBV
n
1i
ii
n
1i
i

==
= (2.12)
2. Moùngbeỡ
Gọửm vọ sọỳ moùng bng
Hỗnh 2-6. Moùng bng
B
i
H
i
V
i
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



18
LHBVV
m
1j
n
1i

ii
m
1j
Bàng
j
b
∑∑∑
===
== (2.13)
Trong âọ: L, Bi,Hi l chiãưu di, chiãưu räüng v
chiãưu cao trung bçnh ca khäúi thỉï i (hçnh 2-6 ).

§2.3.
TÊNH TOẠN KHÄÚI LỈÅÜNG CÄNG TẠC ÂÁÚT TRONG SAN BÀỊNG
2.3.1. Cạc trỉåìng håüp san bàòng
Gi V
o
=
âàõp
âo
VV − . Ta cọ cạc trỉåìng håüp san bàòng:
♦ San bàòng theo qui hoảch cho trỉåïc: San theo âäü cao qui hoảch cho trỉåïc,
trỉåìng håüp ny lỉåüng âáút thi cäng trong màût bàòng cọ thãø thay âäøi (V
o
≠ 0), cọ thãø âàõp
thãm âáút vo (V
o
< 0), cọ thãø âo båït âi (V
o
> 0).Trỉåìng håüp ny ạp dủng khi khäúi

lỉåüng san bàòng khäng låïn.
♦ San bàòng tỉû cán bàòng âo âàõp: Chè san phàóng màût âáút khäng m cáưn theo âäü
cao nháút âënh no c, âáút thi cäng trong màût bàòng khäng thay âäøi (V
o
= 0, nghéa l V
âo
= V
âàõp
), khäng âo âi cng khäng thãm vo. Thỉåìng ạp dủng khi màût san räüng, khäúi
lỉåüng san låïn.
Trçnh tỉû tênh toạn trong c 2 trỉåìng håüp giäúng nhau v tn theo cạc bỉåïc sau:
+ Xạc âënh âäü cao màût âáút sau khi san H
o
(âäü cao thiãút kãú ca màût san). Âäü cao
ny láúy åí tám màût san.
+ Xạc âënh âäü cao tải cạc âiãøm cáưn chụ trãn màût san (H
TK
). Khi tải mi âiãøm
trãn màût san cọ cng H
TK
khi âọ H
TK
= H
o
. Khi màût san nghiãng thç:
H
TK
= H
o
± iL

Våïi: i l Âäü däúc màût san, L l khong cạch tỉì tám màût san âãún âiãøm cáưn xạc âënh
H
TK
.
+ Xạc âënh âäü cao thi cäng tải cạc âiãøm trãn màût san (h
i
).
h
i
= H
i
- H
TK

Våïi: H
i
l cao trçnh tỉû nhiãn tải cạc âiãøm cáưn xạc âënh h
i
. H
i
âỉåüc xạc âënh bàòng
phẹp näüi suy âỉåìng âäưng mỉïc.
+ Xạc âënh khäúi lỉåüng âáút âo (V
+
), âáút âàõp (V
-
).
+ Xạc âënh ranh giåïi âo, âàõp.
+ Xạc âënh hỉåïng v khong cạch váûn chuøn.
2.3.2. Cạc phỉång phạp tênh khäúi lỉåüng âáút san bàòng

♦ Phỉång phạp tênh theo mảng ä vng.
♦ Phỉång phạp mảng ä tam giạc.
♦ Phỉång phạp theo tè lãû cao trçnh.
1. Phỉång phạp tênh toạn khäúi lỉåüng âáút san bàòng theo mảng ä tam giạc
a.Trỉåìng håüp ạp dủng
Khi âëa hçnh khu vỉûc san phỉïc tảp, âỉåìng âäưng mỉïc dy, cong lỉåün phỉïc tảp, âäü
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



19
chãnh cao låïn.
b.Trçnh tỉû tênh toạn
+ Trãn bn âäư âëa hçnh màût bàòng khu vỉûc cáưn san cọ thãø hiãûn âỉåìng âäưng mỉïc
våïi t lãû xạc âënh, phán chia ä âáút bàòng lỉåïi ä vng våïi cảnh hçnh vng a = 30 ÷ 100
mẹt sao cho bãư màût trong mäùi ä vng tỉång âäúi bàòng phàóng. Phán chia cạc ä vng
thnh cạc ä tam giạc bàòng cạch v cạc âỉåìng chẹo hçnh vng sao cho cng xi theo
âỉåìng âäưng mỉïc cng täút.
+ Âạnh säú thỉï tỉû ca táút c cạc âènh ä tam giạc, kê hiãûu
j
i
H , trong âọ chè säú i l
säú thỉï tỉû âènh, chè säú j l säú âènh ä tam giạc häüi tủ vo âènh thỉï i âọ.
+ Xạc âënh cao trçnh tỉû nhiãn tải cạc âènh ä tam giạc (Hi) bàòng phỉång phạp näüi
suy âỉåìng âäưng mỉïc. Dng thỉåïc v compa xạc âënh cạc thäng säú: ∆H, l, x v tênh
toạn theo tè lãû cho trỉåïc (hçnh 2-7).
H
i
= Ha + x
l

H
∆
(2.14)
+ Xạc âënh cao trçnh san bàòng H
o

- Trỉåìng håüp tỉû cán bàòng âo âàõp:
n
3
H8 H2H.1
H
8
i
2
i
1
i
o
∑∑ ∑
+++
=
(2.15)
Trong âọ:

∑∑∑
8
i
2
i
1

i
H H,H láưn lỉåüt l täøng giạ trë âäü cao tỉû nhiãn ca âènh
thỉï i cọ 1, 2, ,8 âènh tam giạc häüi tủ vo.
n: l säú ä tam giạc cọ trãn màût bàòng.
- Trỉåìng håüp khäng tỉû cán bàòng âo âàõp:

2
o
8
i
2
i
1
i
o
na
V2
n3
H8 H2H.1
H ±
+++
=
∑∑ ∑
(2.16)
2
1
H

3
3

H
a
a
a
a
a
a
a
a
α
∆
H

H
a
Hb
A
x
l
H
a
Hb
x
l
A
Hçnh 2-7. Phán chia mảng ä tam giạc v xạc âënh cao
t
rçnh tỉû nhiãn tải cạc âènh ä tam giạc theo
PP näüi suy âỉåìng âäưng mỉïc
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I

20
Trong õoù:
a laỡ caỷnh hỗnh vuọng
V
o
= V
õaỡo
- V
õừp
; V
o
Lỏỳy dỏỳu (+) khi V
õaỡo
> V
õừp
vaỡ ngổồỹc laỷi.
+ Xaùc õởnh õọỹ cao thi cọng cuớa caùc õốnh ọ tam giaùc (h
i
).
h
i
= H
i
- H
TK
(2.17)
h

i
> 0 khu vổỷc õaỡo.
h
i
< 0 khu vổỷc õừp.
+ Xaùc õởnh khọỳi lổồỹng õỏỳt caùc ọ tam giaùc.
V
i
=
()()
o321
2
321
2
H3HHH
6
a
hhh
6
a
++=++ (2.18)
- Nóỳu h
1
, h
2
, h
3
cuỡng dổồng thỗ V
i
> 0 ỏy laỡ ọ õỏỳt õaỡo.

- Nóỳu h
1
, h
2
, h
3
cuỡng ỏm thỗ V
i
< 0 ỏy laỡ ọ õỏỳt õừp.
- Nóỳu h
1
, h
2
, h
3
traùi dỏỳu nhau õỏy laỡ ọ chuyóứn tióỳp. chuyóứn tióỳp coù caớ phỏửn
õaỡo vaỡ phỏửn õừp. V
i
> 0 laỡ lổồỹng õỏỳt thổỡa cỏửn chuyóứn õi, V
i
< 0 laỡ lổồỹng õỏỳt thióỳu cỏửn
bọứ xung vaỡo. Xaùc õởnh khọỳi lổồỹng õỏỳt ọ chuyóứn tióỳp nhổ sau: Goỹi h
1
laỡ õốnh traùi dỏỳu
vồùi hai õốnh coỡn laỷi laỡ h
2
vaỡ h
3
, dổỷng caùc mỷt phúng thúng õổùng qua hai caỷnh chung
õốnh h

1
( hỗnh 2-8).











- Thóứ tờch khọỳi choùp tam giaùc:
V

= = sinxyh
6
1
Sh
3
1
11

Sau khi bióỳn õọứi: V

=
()()
2131
3

1
2
hhhh6
ha
++
(2.19)
- Thóứ tờch khọỳi hỗnh nóm coỡn laỷi:
V
nóm
= V
i
- V

(2.20)
Trong õoù: h
1
, h
2
, h
3
dổồùi mỏựu sọỳ cọng thổùc (2.19) lỏỳy giaù trở tuyóỷt õọỳi vaỡ nhổ
vỏỷy V

luọn cuỡng dỏỳu vồùi h
1
.
V
nóm
, V
i

, V

lỏỳy theo giaù trở õaỷi sọỳ. V
nóm
luọn traùi dỏỳu vồùi V

.
x
y
a
a

h
3
h
2
h
1
Mỷt san

Mỷt õỏỳt tổỷ nhión

Hỗnh 2- 8. õỏỳt chuyóứn tióỳp
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



21
+ Xaùc õởnh khọỳi lổồỹng caùc ọ maùi dọỳc: maùi dọỳc ồớ bión cuớa khu õỏỳt õổồỹc thi
cọng õóứ traùnh hióỷn tổồỹng sỏỷp maùi õỏỳt (Hỗnh 2-9.):

loaỷi I: V
I

1
1
l
6
mh
= (2.21)
loaỷi II: V
II

(
)
a
4
hhm
2
2
2
1
+
=
(2.22)
Dỏỳu V
I
lỏỳy theo dỏỳu h
1
, dỏỳu V
II

lỏỳy theo dỏỳu h
1
vaỡ h
2

+ Lỏỷp baớng tờnh toaùn khọỳi lổồỹng:

ọỹ cao cọng taùc Khọỳi lổồỹng SọỳTT
T.giaùc
h
1
h
2
h
3
6
a
2

V
i
V


V
(+)
V
(-)
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1

2

























TỉNG CĩNG
V
+
V

-


2. Phổồng phaùp tờnh toaùn khọỳi lổồỹng õỏỳt san bũng theo maỷng ọ vuọng
a. Trổồỡng hồỹp aùp duỷng
Khi õởa hỗnh khu vổỷc san õồn giaớn, õổồỡng õọửng mổùc thổa, ờt cong lổồỹn phổùc
taỷp, õọỹ chónh cao nhoớ.
b.Trỗnh tổỷ tờnh toaùn
+ Tióỳn haỡnh phỏn chia lổồùi ọ vuọng, õaùnh sọỳ thổù tổỷ caùc õốnh ọ vuọng, xaùc õởnh
cao trỗnh tổỷ nhión caùc õốnh ọ vuọng theo caùc nguyón từc vaỡ phổồng phaùp tổồng tổỷ nhổ
phổồng phaùp maỷng ọ tam giaùc.
+ Xaùc õởnh cao trỗnh san bũng H
o
.
Hỗnh 2-9. õỏỳt maùi dọỳc
II

I

l
1
a

m

m
h
1
h
2

mh
1
mh
2
a

loaỷi II
m

m

h
1
mh
1
l
1
loaỷi I
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



22

m4
H4 H2H.1
H
8
i
2

i
1
i
o

+++
=
(2.23)
Trong õoù:


4
i
2
i
1
i
H H,H lỏửn lổồỹt laỡ tọứng giaù trở õọỹ cao tổỷ nhión cuớa caùc
õốnh coù 1, 2, ,4 õốnh ọ vuọng họỹi tuỷ vaỡo.
m: laỡ sọỳ ọ vuọng coù trón mỷt bũng.
+ Xaùc õởnh khọỳi lổồỹng õỏỳt caùc ọ vuọng.
V
i
=
()()
o3321
2
3321
2
H4HHHH

6
a
hhhh
4
a
+++=+++ (2.24)
Caùc quaù trỗnh tờnh toaùn khaùc tổồng tổỷ nhổ phổồng phaùp maỷng ọ tam giaùc.
2.3.3. Xaùc õởnh hổồùng vaỡ cổỷ li vỏỷn chuyóứn trung bỗnh khi san õỏỳt
1. Muỷc õờch
Xaùc õởnh hổồùng vaỡ cổỷ li vỏỷn chuyóứn trung bỗnh õóứ õổa ra caùc bióỷn phaùp kyợ thuỏỷt
vaỡ tọứ chổùc thi cọng san õỏỳt sao cho cọng vỏỷn chuyóứn laỡ nhoớ nhỏỳt.
2. Phổồng phaùp
+ Hổồùng vỏỷn chuyóứn õỏỳt luọn hổồùng tổỡ vuỡng õaỡo õóỳn vuỡng õừp.
+ Khoaớng caùch vỏỷn chuyóứn trung bỗnh õổồỹc tờnh tổỡ troỹng tỏm vuỡng õaỡo õóỳn troỹng
tỏm vuỡng õừp.
a. Trổồỡng hồỹp õởa hỗnh õồn giaớn
Trong trổồỡng hồỹp õởa hỗnh õồn giaớn coù thóứ sổớ duỷng phổồng phaùp giaới tờch nhổ
sau:
+ Dổỷng hóỷ truỷc toỹa õọỹ xoy truỡng vồùi hai caỷnh
cuớa ọ õỏỳt, chia ọ õỏỳ
t thaỡnh nhổợng ọ hỗnh hoỹc õồn
giaớn (hỗnh 2-9.).
+ Goỹi
i
õừp
i
õừp
i
õaỡo
i

õaỡo
x,x,y,x lỏửn lổồỹt laỡ caùc toỹa
õọỹ troỹng tỏm cuớa caùc ọ õỏỳt õaỡo vaỡ caùc ọ õỏỳt õừp.
+ Goỹi
i
õừp
i
õaỡo
v,v lỏửn lổồỹt laỡ khọỳi lổồỹng cuớa caùc
ọ õỏỳt õaỡo vaỡ caùc ọ õỏỳt õừp.
+ Goỹi
i
õừp
i
õừp
i
õaỡo
i
õaỡo
Y,X,Y,X lỏửn lổồỹt laỡ caùc toỹa
õọỹ troỹng tỏm vuỡng õaỡo vaỡ vuỡng õừp.
+ Xaùc õởnh khoaớng caùch vỏỷn chuyóứn trung
bỗnh:



(
)
(
)

2
õừp
õaỡo
2
õừp
õaỡo
YYXXL += (2.25)
Trong õoù:
o
y
x
Vuỡng õaỡo
Vuỡng õừp
Hỗnh 2-10.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



23

∑
∑
=
=
=
n
1i
i
âo
n

1i
i
âo
i
âo
âo
v
xv
X

∑
∑
=
=
=
n
1i
i
âo
n
1i
i
âo
i
âo
âo
v
yv
Y

∑
∑
=
=
=
n
1i
i
âàõp
n
1i
i
âàõp
i
âàõp
âàõp
v
xv
X

∑
∑
=
=
=
n
1i
i
âàõp

n
1i
i
âàõp
i
âàõp
âàõp
v
yv
Y

b. Trỉåìng håüp âëa hçnh phỉïc tảp
Trong trỉåìng håüp âëa hçnh phỉïc tảp, khäng thãø xạc âënh chênh xạc trng tám
vng âo v vng âàõp, cọ thãø ạp dủng phỉång phạp biãøu âäư CUTINOV nhỉ sau:
+ Trãn màût bàòng sau khi â xạc âënh khäúi lỉåüng cạc ä âáút âo, âàõp bàòng cạc
phỉång phạp â biãút v ghi trỉûc tiãúp trãn màût bàòng. Láûp hãû trủc ta âäü theo c hai
phỉång. ÅÍ mäùi phỉång, trủc âỉïng thãø hiãûn khäúi lỉåüng âáút san, trủc honh thãø hỉåïng
váûn chuøn.
+ V biãøu âäư CUTINOV cho c hai phỉång bàòng cạch cäüng däưn khäúi lỉåüng âáút
tỉì trãn xúng dỉåïi, tỉì trại qua phi, v riãng cho âỉåìng âo v âỉåìng âàõp (hçnh 2-11).
+ Biãø
u âäư CUTINOV thãø hiãûn:
- Khäúi lỉåüng âáút âo, âàõp tải mäüt âiãøm báút k trãn màût san tênh tỉì gäúc ta
âäü â chn.
- Màût bàòng tỉû cán bàòng âo âàõp, hai âỉåìng âo v âàõp gàûûp nhau åí cúi biãøu
âäư. Khi màût bàòng khäng tỉû cán bàòng âo âàõp hai âỉåìng âo v âàõp khäng gàûûp nhau åí
cúi biãøu âäư, khong håí cúi biãøu âäư chênh l lỉåüng âáút s phi âo âi hồûc âàõp thãm
vo (V
o
≠ 0 ).

- Pháưn diãûn têch giỉỵa hai âỉåìng âo âàõp l cäng váûn chuøn âáút.
V
+
V
-
V
+
L
L
y
L
x
W
y
L
y
V
W
x
Hçnh 2-11. Biãøu âäư CUTINOP
V
L
x
+

V
-
H
O

GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



24
- Âỉåìng âo nàòm trãn âỉåìng âàõp, hỉåïng váûn chuøn theo phỉång âọ trng
våïi chiãưu trủc toả âäü â chn v ngỉåüc lải.
- Nãúu hai âỉåìng âo âàõp càõt nhau thç tải âiãøm càõt theo hỉåïng âang xẹt âạnh
dáúu ranh giåïi giỉỵa hai khu vỉûc tỉû cán bàòng âo âàõp. Tỉì âiãøm càõt dọng thàóng âỉïng lãn
màût bàòng s chia màût bàòng ra cạc khu vỉûc tỉû cán bàòng âo âàõp (hçnh 2.12.).
+ Cäng váûn chuøn âáút âỉåüc xạc âënh:

∑
=
L.VW (2.26)
+ Khong cạch váûn chuøn theo cạc phỉång:

∑
=
V
W
L
x
x

∑
=
V
W
L

y
y
(2.27)
+ Khong cạch váûn chuøn trung bçnh:

2
y
2
x
LLL += (2.28)
c. Xạc âënh khong cạch v hỉåïng váûn chuøn cho cäng trçnh chảy di
Âäúi våïi cạc cäng trçnh chảy di (nãưn âỉåìng, âã, âáûp ), khong cạch váûn chuøn
theo phỉång ngang ráút nh háưu nhỉ khäng âạng kãø. Hỉåïng v khong cạch váûn chuøn
theo phỉång dc cọ thãø ạp dủng phỉång phạp CUTINOV nhỉ sau:
+ Chia cäng trçnh thnh nhỉỵng âoản nh våïi thãø têch l V
i
. Dỉûng màût càõt dc ca
cäng trçnh (hçnh 2-13), ghi khäúi lỉåüng V
i
trỉûc tiãúp trãn màût càõt âọ.
+ V biãøu âäư CUTINOV theo phỉång chảy di ca cäng trçnh bàòng cạch cäüng
L
1
W
IIy
V

L
y
V

+
W
Ix
V
L
x
V
-
V
+
L
x
V
-
V
-
V
+
H
O

L
2
L
2y
L
x
W
IIy
W

Iy
I

II

L
1x
L
2x
L
1y
Hçnh 2- 12. Biãøu âäư CUTINOP khi màût
san cọ nhiãưu khu vỉûc tỉû cán bàòng âo âàõp
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



25
däưn khäúi lỉåüng tỉì trại qua phi (khäng phán biãût khäúi lỉåüng âáút âo hay âáút âàõp). Biãøu
âäư vỉìa v gi l âỉåìng têch phán cäng tạc âáút. Tênh cháút ca biãøu âäư l:
- Biãøu âäư âảt cỉûc trë tải âiãøm ranh giåïi âo, âàõp (O
1
, O
2
).
- Tải vë trê biãøu âäư càõt trủc ox âạnh dáúu khu vỉûc tỉû cán bàòng âo âàõp (âiãøm B).
- Diãûn têch giåïi hản båíi âỉåüng têch phán v trủc ox l cäng váûn chuøn âáút.
Pháưn diãûn têch nàòm trãn trủc ox (W>0) cho biãút hỉåïng váûn chuøn âáút trng våïi chiãưu
trủc ox v ngỉåüc lải.
+ Khong cạch váûn chuøn trong mäùi khu vỉûc cán bàòng âo âàõp âỉåüc xạc âënh:

∑
=
Vmax
W
L
vc
(2.29)
Trong âọ:
L
vc
: l khong cạch váûn chuøn trung bçnh trong khu vỉûc tỉû cán bàòng
âo âàõp.
W: Cäng váûn chuøn âáút trong khu vỉûc âang xẹt, chênh l pháưn diãûn
têch nàòm giỉỵa âỉåìng têch phán v trủc ox.
max∑V: Giạ trë låïn nháút ca âäư thë trong khu vỉûc âang xẹt.










+
+
+
+

++
-
-
-

-
OX
XO
O
1
O
2
B
maxV
+
maxV
-
Hçnh 2-13. Biãøu âäư Cutinov cho cäng
trçnh chảy di
W
+