Thực trạng và giải pháp đổi mới cơ chế quản lý đất đai trên địa bàn quận Long Biên, Thành phố Hà Nội

Mục Lục
LỜI MỞ ĐẦU 3
CHƯƠNG I: 5
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI 5
1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội quận Long Biên 5
1.1.1. Điều kiện tự nhiên 5
1.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội 6
1.1.3. Thực trạng bộ máy quản lý đất đai của quận Long Biên 10
1.2. Thực trạng công tác quản lý sử dụng đất trên địa bàn quận Long Biên 11
1.2.1. Công tác ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ
chức thực hiện 11
1.2.2. Hiện trạng công tác lập quản lý, kế hoạch sử dụng đất 13
1.2.3. Thực trạng quản lý tài chính về đất đai; Quản lý giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa
vụ của người sử dụng đất; Quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai 15
1.2.4. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai và xử lý vi
phạm đất đai; Giải quyết tranh chấp về đất đai; Giải quyết khiếu nại, tố cáo các vi phạm trong
việc quản lý và sử dụng đất đai 16
CHƯƠNG II: 20
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI 20
2.1. Quản lý nhà nước về đất đai 20
2.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai 20
2.1.2. Vai trò và nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai 20
2.1.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về đất đai 21
2.2. Nội dung quản lý sử dụng và khai thác sử dụng đất đô thị 21
2.2.1 Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ chức thực
hiện các văn bản đó 21
2.2.2 Công tác kỹ thuật và nghiệp vụ địa chính; Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ
sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 21
2.2.3 Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 22
2.2.4 Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất 22

2.2.5 Quản lý tài chính về đất đai 22
2.2.6 Quản lý giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất và quản lý các
hoạt động dịch vụ công về đất đai 22
1
2.2.7 Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai; giải quyết tranh
chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng đất 22
2.3. Công cụ và phương pháp quản lý Nhà nước về đất đai 23
2.3.1 Công cụ quản lý Nhà nước về đất đai 23
2.3.2 Phương pháp quản lý Nhà nước về đất đai 23
2.4. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về đất đai của một số địa phương 23
CHƯƠNG III: 25
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN
QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 25
3.1. Giải pháp tầm vĩ mô 25
3.1.1 Chính sách trong quản lý Nhà nước về đất đai 25
3.1.2 Cơ chế trong quản lý đất Đô thị 26
3.2. Giải pháp tầm vi mô 27
3.2.1 Phân cấp trong quản lý đất Đô thị 27
3.2.2 Hướng dẫn tổ chức thực hiện công tác quản lý đất đai 28
3.2.3 Đào tạo cán bộ trong quản lý đất đai 29
3.3. Một số giải pháp cụ thể đối với quận Long Biên 30
3.3.1 Xây dựng kế hoạch sử dụng đất hàng năm trên cơ sở quy hoạch sử dụng đất của quận .30
3.3.2 Hoàn thiện và tổ chức thực hiện cơ chế, chính sách quản lý đất đai 31
3.3.3 Hoàn thiện bộ máy tổ chức quản lý đất đai, xây dựng chế độ làm việc khoa học hợp lý 32
3.3.4 Giải pháp về công tác giải phóng mặt bằng 32
Tài liệu tham khảo 36
2
LỜI MỞ ĐẦU
Đô thị hoá với tốc độ ngày càng cao là xu thế tất yếu của các quốc gia trên thế
giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Trong sự nghiệp phát triển kinh tế- văn hoá- xã

hội của các quốc gia, các đô thị đóng vai trò như những hạt nhân quan trọng, các hoạt
động kinh tế văn hoá chủ yếu của quốc gia đã và sẽ diễn ra chủ yếu ở các đô thị. Nghiên
cứu các vấn đề quản lý kinh tế - xã hội ở đô thị nước ta là hết sức cần thiết cho trước mắt
cũng như lâu dài. Hiện tại, đô thị Việt Nam tuy còn nhỏ bé so với đô thị các nước trên
thế giới. Trong tương lai, đô thị Việt Nam sẽ phát triển nhanh vì đó là xu thế chung của
thế giới và với hoàn cảnh thuận lợi hiện nay là sự hợp tác của các nước trong khu vực và
trên thế giới…
Trong giai đoạn hiện nay, khi mà quá trình đô thị hoá đang diễn ra rất mạnh mẽ ở
tất cả các vùng trên cả nước thì nhu cầu sử dụng đất đô thị ngày một tăng lên, mà diện
tích đất đô thị lại có hạn cho nên việc sử dụng làm sao cho tiết kiệm và hiệu quả là một
bài toán khó đặt ra cho các nhà quản lý, các nhà hoạch định chiến lược của Nhà nước,
đòi hỏi Nhà nước phải tập trung thống nhất quản lý.
Từ khi chuyển đổi nền kinh tế nước ta từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang
cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì nhu
cầu sử dụng đất (nhất là đất đô thị) của người dân, của các tổ chức kinh tế, chính trị, xã
hội và Nhà nước nhằm phục vụ cho việc phát triển đất nước là rất lớn. Cho nên có nhiều
vấn đề đã nẩy sinh trong quá trình quản lý và sử dụng đất đai như việc sử dụng không
theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, sử dụng lãng phí, sử dụng sai mục đích đã và
đang diễn ra hết sức phức tạp. Các văn bản pháp luật trong quản lý sử dụng đất đai còn
thiếu đồng bộ và hạn chế đã ảnh hưởng việc quản lý. Ở một số nơi tình trạng buông lỏng
quản lý, không quản lý dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật trong việc sử dụng đất.
Những vấn đề này đã đặt ra cho Nhà nước phải quan tâm hơn trong công tác quản lý đất
đai. Vì vậy việc quản lý quy hoạch xây dựng, sử dụng đất xây dựng, bảo vệ môi trường
3
sinh thái và từng bước nâng cao nếp sống về giữ gìn trật tự an toàn đô thị là yêu cầu cấp
thiết . Trong đó công tác quy hoạch và phân bố sử dụng quỹ đất hữu hạn cho các nhu
cầu khác nhau hợp lý là một trong những nhiệm vụ quan trọng trên địa bàn của Thành
phố;
Long Biên là quận nội thành thuộc thành phố Hà Nội được thành lập theo Nghị
định 132/2004/NĐ-CP ngày 01/01/2004 của Chính phủ. Với lợi thế về vị trí địa lý, điều

kiện tự nhiên, quận Long Biên đã và đang có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế - xã
hội. Các ngành dịch vụ, thương mại, công nghiệp của quận phát triển mạnh. Mô hình
sản xuất nông nghiệp đơn thuần đã dần được chuyển dịch theo hướng nông nghiệp kết
hợp khai thác dịch vụ sinh thái.
Vì là quận mới thành lập nên tốc độ gia tăng dân số, sự đô thị hoá diễn ra mạnh
mẽ và sâu sắc dẫn đến nhu cầu về đất đai gia tăng, gây sức ép lớn đến quỹ đất cho các
ngành kinh tế nói riêng và quỹ đất đai nói chung. Điều này đòi hỏi UBND quận Long
Biên phải có những chính sách về quản lý, sử dụng đất đai phù hợp nhằm khai thác hiệu
quả quỹ đất, đồng thời sử dụng tiết kiệm và hợp lý.
Nghiên cứu công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn quận Long Biên
giúp chúng ta có cái nhìn chi tiết về tình hình quản lý, sử dụng đất, cơ cấu đất đai của
từng loại đất, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà
nước về đai đai.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nêu trên, là một sinh viên cao học chuyên ngành
quản lý đô thị, em lựa chọn đề tài tiểu luận: "Thực trạng và giải pháp đổi mới cơ chế
quản lý đất đai trên địa bàn quận Long Biên, Thành phố Hà Nội". Đề tài không
nghiên cứu toàn diện vấn đề quản lý sử dụng đất đai mà chỉ nghiên cứu, kiểm tra bày nội
dung quản lý đất đô thị từ đó đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường
công tác quản lý đất đai ở đô thị.
4
CHƯƠNG I:
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN
LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội quận Long Biên
1.1.1. Điều kiện tự nhiên
a. Vị trí địa lý
Quận Long Biên nằm ở cửa ngõ phía Đông Bắc của Thủ đô Hà Nội với vị trí như
sau:
- Phía Bắc giáp huyện Đông Anh, huyện Gia Lâm
- Phía Đông giáp huyện Gia Lâm

- Phía Nam giáp quận Hoàng Mai
- Phía Tây giáp quận Hoàn Kiếm
Quận nằm giữa hai con sông lớn là sông Hồng và sông Đuống, đồng thời tập trung
nhiều đầu mối giao thông quan trọng với nhiều tuyến giao thông lớn như đường sắt,
đường quốc lộ, đường thuỷ nối liền các tỉnh phía Bắc và các tỉnh phía Đông Bắc. Những
yếu tố trên là cơ sở quan trọng phát triển công nghiệp cảng sông hiện đại, đáp ứng yêu
cầu của các cụm công nghiệp kỹ thuật cao trên địa bàn cũng như quá trình phát triển đô
thị hoá, đồng thời tạo được sự giao lưu trong hoạt động kinh tế. Đây là điều kiện thuận
lợi cho sự liên kết giữa quận với các tỉnh và thành phố lân cận, mở rộng thị trường, phát
triển sản xuất kinh doanh.
b. Địa hình
Quận Long Biên nằm trong phạm vi hai tuyến đê sông Hồng và đê sông Đuống với
địa hình lòng máng cao ven theo đê hai sông. Địa hình quận tương đối bằng phẳng, thấp
dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam theo hướng chung của địa hình và theo hướng của
dòng chảy của sông Hồng.
c. Khí hậu, thủy văn
5
- Khí hậu: nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, quận Long Biên mang sắc thái đặc
trưng của khí hậu vùng nhiệt đới ẩm gió mùa. Chia làm hai mùa rõ rệt: Mùa mưa và
mùa khô. Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4
năm sau. Nền nhiệt độ trong khu vực đồng đều và cũng khá cao, tương đương với nhiệt
độ chung của toàn thành phố. Nhiệt độ trung bình hàng năm đạt 23 - 240C. Biên độ
nhiệt độ trong năm khoảng 12 - 130C, biên độ dao động nhiệt giữa ngày và đêm khoảng
6 - 70C. Độ ẩm trung bình hàng năm là 82%, ít thay đổi theo các tháng, thường chỉ dao
động trong khoảng 78 - 87%. Lượng mưa trung bình năm khoảng 1600 - 1800 mm.
- Thuỷ văn: quận Long Biên chịu ảnh hưởng chế độ thuỷ văn của sông Hồng và
sông Đuống. Lưu lượng trung bình nhiều năm là 2710 m3/s, mực nước mùa lũ thường
cao từ 9 - 12m (độ cao trung bình mặt đê là 14 - 14,5m).
d. Tài nguyên, khoáng sản
Quận Long Biên không có nhiều khoáng sản, quặng. Tuy nhiên, với hệ thống sông

Hồng và sông Đuống có thể làm cơ sở cho phát triển công nghiệp khai thác cát, đáp ứng
nhu cầu vật liệu xây dựng trên địa bàn quận đặc biệt trong những năm quận đang phát
triển xây dựng. Vì vậy, cần phải có quy hoạch và quản lý khai thác để tránh ảnh hưởng
đến dòng chảy và sụt lở ở bờ sông.
1.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội
a. Dân số
Quận có mật độ dân số bình quân 2.903 người/km2, thấp hơn rất nhiều so với bình
quân chung của toàn thành phố Hà Nội. Chính vì thế sức ép về nhà ở, việc làm và một
số vấn đề xã hội khác trên địa bàn quận không thực sự là vấn đề búc xúc như một số
quận khác của Thủ đô.
Tuy là quận nội đô nhưng do xuất phát điểm từ một huyện ngoại thành, nên dân cư
làm nông nghiệp vẫn chiếm tỷ lệ cao trong cộng đồng quận. Số hộ nông nghiệp còn
17,45%. Một số phường vẫn còn những nét của huyện ngoại thành cũ, sống tập trung
thành từng xóm, mang sắc thái của dân cư nông nghiệp.
6
b. Hiện trạng hệ thống cơ sở hạ tầng ký thuật
Quận có đầy đủ hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật như giao thông, cấp thoát nước,
đáp ứng được những yêu cầu phát triển của các ngành, các lĩnh vực, đặc biệt cho sự phát
triển của các khu công nghiệp, khu thương mại, dịch vụ. Bên cạnh việc đầu tư xây dựng
hạ tầng các cụm công nghiệp nhỏ Phúc Lợi, Sài Đồng, quận sẽ tập trung đầu tư xây
dựng và hoàn thiện một số chợ, trung tâm thương mại, giải trí, tuyến phố văn minh đô
thị và mở rộng các dự án rau an toàn. Trên địa bàn quận có 3 tuyến đường giao thông
quan trọng đi qua: Đường quốc lộ số 1A, 1B và quốc lộ 5. Đây là ba tuyến đường huyết
mạch đi qua các tỉnh phía Bắc và nối liền tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Lạng
Sơn. Hệ thống giao thông của quận có hơn 323 km đường giao thông trong đó đường
nhựa và đường bê tông có tổng chiều dài 243 km. Hệ thống điện có 97 trạm biến áp với
66 km đường dây cao thế, 324 km đường dây hạ thế, 100% hộ đã sử dụng điện lưới
quốc gia. Hệ thống cấp thoát nước với trên 100 km đường ống cấp nước, 88 km đường
ống dẫn truyền tải với trên 50% số hộ dùng nước sạch, bình quân 106 lít/ngày đêm.
Về giáo dục: Quận có 6 trường trung học phổ thông, bổ túc văn hoá, trung tâm giáo

dục thường xuyên; 15 trường phổ thông cơ sở; 16 trường tiểu học; 32 trường mẫu giáo.
Trong những năm qua, quận đã duy trì và nâng cao chất lượng dạy và học ở các cấp học,
bậc học. Mạng lưới giáo dục từ mẫu giáo đến phổ thông trung học về cơ bản đã đáp ứng
được nhu cầu và quy mô học sinh trên địa bàn quận.
Về y tế: Quận có 1 trung tâm y tế, 1 bệnh viện, 14 trạm y tế. Cơ sở vật chất ở bệnh
viện, trung tâm y tế và các trạm y tế phường nhìn chung là đạt tiêu chuẩn quy định.
Thể dục thể thao: Trên địa bàn quận đã có sân vận động, 20 sân tennis, 8 bãi bóng
và sân tập thể thao. Phong trào thể dục thể thao trên địa bàn quận được phát triển rộng
rãi, thu hút mọi đối tượng tham gia.
Về lĩnh vực văn hoá thông tin, vui chơi giải trí: Quận có 72 di tích lịch sử văn hoá,
hiện tại đã có di tích trở thành trở thành một điểm trong tua du lịch sông Hồng. Với 50
nhà văn hoá cơ sở, 1 công viên vườn hoa đủ đáp ứng cho nhu cầu sinh hoạt văn hoá, vui
chơi giải trí trên địa bàn quận.
7
Đất quốc phòng an ninh chiếm một tỷ lệ tương đối trong cơ cấu sử dụng đất của
quận gồm khu sân bay Gia Lâm, khu trại pháo quân đội v v
c. Hiện trạng phát triển kinh tế
Quận Long Biên tính đến nay có khoảng trên 200 cơ quan đơn vị của Trung ương,
thành phố đóng trên địa bàn quận, hơn 700 doanh nghiệp tư nhân và hợp tác xã. Số hộ
làm nông nghiệp hiện nay chỉ còn 17,45%. Quận có 3 khu đô thị cũ là: Ngọc Lâm, Đức
Giang và Sài Đồng; ngoài ra còn có các khu đô thị mới: Việt Hưng, Thượng Thanh,
Thạch Cầu.
- Ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp: Toàn quận có 3 khu công nghiệp là
Sài Đồng A, Hanel và Hà Nội - Đài Tư, gần 300 doanh nghiệp sản xuất công nghiệp
phân bố trên khắp các phường của quận.
Nhìn chung giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn quận hàng năm đều tăng
nhanh, chủ yếu tập trung ở hai thành phần kinh tế cá thể và kinh tế hỗn hợp. Trên địa
bàn quận ngành nghề sản xuất công nghiệp ngoài quốc doanh khá đa dạng và phong
phú. Nhưng chủ yếu vẫn là các ngành thuộc khối công nghiệp chế biến tập trung chủ yếu
vào các ngành: Sản xuất thực phẩm, đồ uống, trang phục, hoá chất, đồ gỗ và các sản

phẩm sản xuất từ kim loại.
- Ngành thương mại, dịch vụ đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển
kinh tế của quận Long Biên. Tổng số lao động làm việc trong lĩnh vực thương mại dịch
vụ là 11.342 người. Trong đó làm việc trong các công ty là 4.521 người, làm việc trong
các hợp tác xã là 135 người và 6.686 người làm việc trong các hộ cá thể.
- Ngành nông nghiệp của quận trong những năm gần đây do sự phát triển nhanh về
công nghiệp và đô thị của Thành phố cùng với những thành tựu đạt được về kinh tế - xã
hội, đời sống nhân dân không ngừng được nâng lên, nhu cầu vật chất và tinh thần ngày
càng lớn. Tuy nhiên, quá trình công nghiệp và đô thị cũng làm cho diện tích đất nông
nghiệp ngày càng bị thu hẹp. Những năm gần đây, thực hiện chủ trương của Quận uỷ,
Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân quận Long Biên về chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trong nông nghiệp nên diện tích đất trũng đã được sử dụng để nuôi trồng thuỷ sản, trồng
cây ăn quả, chăn nuôi kết hợp… Đến nay trên địa bàn quận đã có một số trang trại có
8
diện tích lớn như: Khu Hồ Miễu (phường Thượng Thanh); khu Hồ Thạch Bàn, khu Tầm
Dâu (phường Phúc Đồng); khu Bể, khu Vườn Trũng (phường Giang Biên). Về quy mô,
số trang trại có diện tích lớn hơn 3 ha chiếm tỷ lệ nhỏ (20,5%), còn lại chủ yếu có diện
tích từ 1 đến 2,5 ha tập trung tại các phường có diện tích ao hồ lớn thuộc vùng trũng của
quận như Thạch Bàn, Phúc Lợi, Phúc Đồng.
Mô hình sản xuất rau an toàn tại các phường Giang Biên, Cự Khối, Phúc Lợi được
chỉ đạo triển khai có hiệu quả; tổ chức chuyển đổi 23 ha từ sản xuất ngô sang rau an
toàn.
d. Hiện trạng sử dụng đất của quận Long Biên
Thực hiện Nghị định số 132/2003/NĐ-CP ngày 06/11/2003 của Chính phủ về việc
điều chỉnh địa giới hành chính để thành lập các quận Long Biên, Hoàng Mai; thành lập
các phường trực thuộc quận Long Biên, quận Hoàng Mai,
Quận Long Biên chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 01/01/2004 trên cơ sở tách
ra từ 10 xã và 3 thị trấn của huyện Gia Lâm để thành lập 14 đơn vị hành chính cấp
phường bao gồm: Việt Hưng, Ngọc Thuỵ, Đức Giang, Long Biên, Bồ Đề, Giang Biên,
Phúc Lợi, Phúc Đồng, Sài Đồng, Thạch Bàn, Cự Khối, Ngọc Lâm, Gia Thuỵ, Thượng

Thanh.
Do quận được tách ra từ một huyện ngoại thành và mới đi vào hoạt động nên công
tác tổ chức quận còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy mà công tác quản lý và sử dụng đất của
quận cũng có nhiều vấn đề vướng mắc, trở ngại đang cần được khắc phục. Tuy nhiên,
năm 2004 là năm quận đi vào hoạt động cũng là năm Luật đất đai 2003 có hiệu lực, do
vậy mà những quy định mới về quản lý, sử dụng đất đai được quận Long Biên áp dụng
ngay từ năm đầu hoạt động nên tránh được nhiều phức tạp trong việc thực hiện những
quy định của pháp luật. Những năm vừa qua, công tác quản lý, sử dụng đất đạt được một
số kết quả như sau:
Về quy hoạch sử dụng đất: năm 2005, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt Quy
hoạch sử dụng đất và hệ thống giao thông quận Long Biên giai đoạn 2005-2010 tỷ lệ
1/2000. Đồng thời quận đã tiến hành quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 các khu vực: Khu
9
Tây sân bay Gia Lâm, khu Tái định cư phường Giang Biên, khu đô thị mới Thượng
Thanh, các ô quy hoạch khu vực hai bên quốc lộ 5 kéo dài…
Công tác xác định địa giới hành chính: Quận đã xác định cụ thể mốc địa giới hành
chính trên thực địa và xây dựng bản đồ địa giới hành chính cho 14 phường; bổ sung,
tăng dày hệ thống mốc địa giới hành chính tạo điều kiện cho các phường quản lý chặt
chẽ ranh giới, diện tích.
Công tác giao đất, thu hồi đất được quận hết sức quan tâm, trú trọng. Trong những
năm qua, Quận Long Biên đã tiến hành giao đất tái định cư cho các hộ thuộc dự án cầu
Thanh Trì tại khu tái định cư Thạch Bàn. Quận thu hồi đất trong các trường hợp sử dụng
đất không đúng mục đích, lấn chiếm, đất thuộc khu xây dựng các dự án…
Hàng năm Phòng Tài nguyên và Môi trường tiếp nhận và giải quyết các trường hợp
tranh chấp đất đai, khiếu nại, tố cáo, các vi phạm trong quản lý và sử dụng đất. Tuy
nhiên, những năm gần đây số đơn thư, vụ việc liên quan đến đất đai có xu hướng tăng
lên.
Công tác thống kê được tiến hành hàng năm, công tác kiểm kê được tiến hành 5
năm một lần theo đúng quy định của Luật đất đai 2003. Về chất lượng số liệu, chất
lượng hồ sơ và thời gian thực hiện luôn đạt yêu cầu.

Nhìn chung, các yêu cầu của sự đô thị hoá đối với quận mới trên các lĩnh vực liên
quan đến việc quản lý, sử dụng đất như quy hoạch sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất…
đều được đảm bảo thực hiện theo quy định. Việc sử dụng đất kém hiệu quả, vi phạm
Luật đất đai trên địa bàn quận ngày càng được hạn chế và đẩy lùi.
1.1.3. Thực trạng bộ máy quản lý đất đai của quận Long Biên
- Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Long Biên hình thành trên cơ sở Quyết
định số 663/2005/QĐ-UBND ngày 30/3/2005 của UBND quận Long Biên về việc ban
hành quy chế tổ chức, hoạt động của Phòng Tài nguyên và Môi trường;
Nhiệm vụ của Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Long Biên là thực hiện chức
năng tham mưu cho UBND quận về công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên đất, tài
nguyên nước, tài nguyên khoáng sản - môi trường, quản lý đất và nhà ở trên địa bàn
quận.
10
- Văn phòng đăng ký đất và nhà thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường quận được
thành lập theo Quyết định số 607/QĐ-UBND ngày 16/5/2005 của UBND quận Long
Biên về việc thành lập Văn phòng đăng ký đất và nhà quận Long Biên. Văn phòng là cơ
quan dịch vụ công có chức năng tổ chức thực hiện việc đăng ký sử dụng đất, chỉnh lý
biến động về sử dụng đất, quản lý hồ sơ địa chính; giúp Phòng Tài nguyên và Môi
trường thực hiện thủ tục hành chính về quản lý, sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
Bộ máy quản lý đất đai của quận gồm:
- Phòng Tài nguyên và Môi trường quận
- Văn phòng đăng ký đất và nhà (thuộc phòng TN&MT quận)
- Cán bộ địa chính của 14 phường.
Ngoài ra, Uỷ ban nhân dân quận còn giao cho Văn phòng đăng ký đất và nhà ký
hợp đồng với một số kỹ sư ngành quản lý đất đai để thực hiện việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất tại các phường và Văn phòng đăng ký đất và nhà. 100% các cán bộ,
chuyên viên, lao động hợp đồng đều có trình độ đại học trở lên.
Cán bộ địa chính các phường là những cán bộ có kinh nghiệm và thuộc biên chế
công chức Nhà nước. Tháng 8/2008, UBND quận Long Biên tổ chức thi tuyển biên chế
công chức phường đối với chức danh cán bộ Địa chính - Xây dựng, kết quả đã tuyển

thêm 8 công chức địa chính bổ sung cho các phường. Những phường có dân số trên 10
vạn dân như Ngọc Lâm, Thượng Thanh, Bồ Đề, Thạch Bàn, Đức Giang hiện đã có 2
cán bộ thuộc biên chế công chức Nhà nước.
Cơ bản trình độ chuyên môn, nghiệp vụ các cán bộ địa chính đã qua đào tạo, chủ
yếu là đã tốt nghiệp đại học. Trong quá trình thực hiện các chính sách về đất đai, cán bộ
địa chính phường thường xuyên được tập huấn về nghiệp vụ, văn bản mới liên quan đến
quản lý Nhà nước về đất đai.
1.2. Thực trạng công tác quản lý sử dụng đất trên địa bàn quận Long Biên
1.2.1. Công tác ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất
đai và tổ chức thực hiện
- Công tác ban hành các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực quản lý Nhà
nước về đất đai đã được Quận uỷ, HĐND, UBND quận đặc biệt quan tâm và đã được
11
thể hiện rõ ở các tài liệu quan trọng như văn kiện Đảng bộ quận Long Biên, Nghị quyết
của HĐND và các Quyết định của UBND quận. Hệ thống văn bản này đã tạo ra hành
lang pháp lý vững chắc cho công tác điều hành quản lý Nhà nước nói chung và công tác
quản lý sử dụng đất đai nói riêng trên địa bàn quận Long Biên.
- Trên cơ sở nội dung quy định chung của Luật đất đai, các Nghị định, Thông tư
hướng dẫn thi hành; các Chương trình, Nghị quyết và các văn bản pháp quy của UBND
thành phố Hà Nội, Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Long Biên đã tham mưu ban
hành các văn bản nhằm thể chế hoá, đưa pháp Luật đất đai vào cuộc sống.
- Đánh dấu sự hình thành bộ máy quản lý Nhà nước về đất đai, nhà ở, tài nguyên
môi trường, UBND quận Long Biên đã ban hành Quyết định số 663/QĐ-UB ngày
30/3/2005 về việc ban hành quy chế tổ chức hoạt động của Phòng Tài nguyên và Môi
trường và Quyết định số 667/QĐ-UB ngày về việc thành lập Văn phòng đăng ký đất và
nhà quận Long Biên;
- Nhằm đẩy nhanh tiến độ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hàng năm,
UBND quận đều có văn bản về giao chỉ tiêu, kế hoạch cụ thể tới từng phường. Năm
2008, UBND quận Long Biên ban hành Quyết định số 193/QĐ-UBND ngày 14/02/2008
về việc giao chỉ tiêu kế hoạch cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, giấy chứng

nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở trên địa bàn quận Long Biên.
- Để đảm bảo việc sử dụng đất hiệu quả, tiết kiệm, ngày 06/6/2008, UBND quận
Long Biên ban hành văn bản số 520/UBND-TNMT về việc báo cáo việc thực hành tiết
kiệm, chống lãng phí trong công tác quản lý sử dụng đất đối với các dự án đã có quyết
định thu hồi đất từ 01/01/2006 đến 01/04/2008.
- Thông qua số liệu rà soát, tổng hợp UBND quận có được cái nhìn tổng thể về tình
hình quản lý, sử dụng đất trên địa bàn. Phát hiện những diện tích đất đang sử dụng kém
hiệu quả từ đó có kế hoạch khai khác sử dụng nhằm mang lại lợi ích cao hơn.
- Đảm bảo quyền lợi của người dân bị thu hồi đất phục vụ việc xây dựng các dự án
phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn quận, ngày 15/7/2008, UBND quận Long Biên ban
hành văn bản số 198/TNMT-UBND về việc tổng hợp diện tích bồi thường bằng đất ở
12
hoặc nhà ở theo Quyết định số 33/2008/QĐ-UBND ngày 09/6/2008 của UBND thành
phố Hà Nội và Kế hoạch số 442/TNMT-KH của sở TN&MT thành phố Hà Nội.
Nhận xét chung:
Mặc dù là quận mới thành lập, bước đầu còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, đội
ngũ cán bộ còn thiếu nhưng UBND quận Long Biên đã thực hiện tốt công tác ban hành
văn bản quy phạm. Các văn bản đã đảm bảo tính pháp lý, kịp thời đáp ứng yêu cầu về
chỉ đạo trong công tác quản lý ở địa phương. Cấp quận và phường đã tổ chức thực hiện
văn bản ban hành đúng yêu cầu về nội dung, thời gian và chất lượng. Cơ bản không có
hiện tượng văn bản đã ban hành nhưng không thực hiện.
Tuy nhiên việc thực hiện các văn bản này đôi khi còn chậm, thời gian yêu cầu
thường gấp trong khi công tác ban hành lại chiếm nhiều thời gian dẫn tới kết quả thực
hiện đôi khi chưa được như yêu cầu.
1.2.2. Hiện trạng công tác lập quản lý, kế hoạch sử dụng đất
- Từ năm 2000, huyện Gia Lâm đã xây dựng quy hoạch toàn huyện giai đoạn 2000-
2010. Quận Long Biên sau khi thành lập năm 2004 đã kế thừa nội dung phương án quy
hoạch trên. Phải đến năm 2005, kể từ khi Thành phố Hà Nội ký Quyết định phê duyệt
Quy hoạch sử dụng đất và giao thông tỷ lệ 1/2000 quận Long Biên giai đoạn 2005-2010,
công tác quy hoạch sử dụng đất đai mới thực sự đạt được những kết quả và thành công.

- Các dự án, công trình được xây dựng theo quy hoạch tạo nên một diện mạo của
một đô thị hiện đại, sạch đẹp mang tầm quốc gia như dự án xây dựng khu đô thị mới Sài
Đồng, khu đô thị mới Thạch Bàn, Dự án Cầu Vĩnh Tuy, cầu Đông Trù; quy hoạch
đường quốc lộ 5 kéo dài. Quy hoạch tuyến đường vành đai 3 qua địa bàn quận Long
Biên từ cầu Thanh Trì qua các phường Cự Khối, Thạch Bàn.
- Đặc biệt dự án xây dựng khu đô thị mới Việt Hưng hiện đơn vị đầu tư đã hoàn
thành xong phần xây dựng hạ tầng kỹ thuật và đã đưa 40 khối nhà vào khai thác đồng
thời tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây dựng các công trình còn lại đảm bảo hoàn
thành và bàn giao cho thành phố trong những năm tới. Hiện tại, dựa trên quỹ đất dành
cho việc xây dựng nhà ở xã hội, Sở xây dựng thành phố Hà Nội đang tiến hành các bước
13
để xây dựng hệ thống công trình nhà ở xã hội. Đây là tiền đề quan trọng thực hiện tái
định cư các dự án giải phóng mặt bằng sau này.
- Song song với việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể, một số quy hoạch chi tiết mới
được xây đựng và đang được triển khai thực hiện như quy hoạch khu đô thị mới Thượng
Thanh, khu đô thị mới Cự Khối, quy hoạch công trình 2 bên đường 5 kéo dài, khu Tái
định cư đường Ngô Gia Tự, khu đấu giá quyền sử dụng đất phường Giang Biên… các
khu công viên, cây xanh cũng đang được nghiên cứu để triển khai trong những năm tiếp
theo. Các dự án trên đang được triển khai thực hiện với tốc độ tương đối nhanh đảm bảo
yêu cầu về chất lượng và tiến độ.
- Nhiều dự án chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản
xuất hàng hoá, khai thác dịch vụ - sinh thái ở các phường Giang Biên, Thượng Thanh,
Phúc Lợi, Ngọc Thuỵ đã được triển khai một cách toàn diện và sâu rộng nhằm thu hút
lao động nông nghiệp, đồng thời tạo giá trị sản lượng và hiệu quả kinh tế cao trong sản
xuất nông nghiệp.
- Công tác lập kế hoạch sử dụng đất hàng năm được UBND quận Long Biên triển
khai tới từng phường vào quý IV hàng năm. Dựa trên kế hoạch sử dụng đất từng
phường, quận xây dựng kế hoạch sử dụng đất toàn quận trong kỳ kế hoạch năm sau. Kế
hoạch sử dụng đất của quận Long Biên dựa trên định hướng quy hoạch sử dụng đất đã
được phê duyệt. Nội dung kế hoạch sử dụng đất là cơ sở để UBND quận ra quyết định

giao đất, thu hồi đất, cấp GCN quyền sử dụng đất, thực hiện công tác đấu giá, cho thuê
quyền sử dụng đất.
Nhận xét chung:
- Công tác lập và quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của quận Long Biên
những năm qua đã đạt được những thành tựu đáng kể. Nội dung phương án quy hoạch,
kế hoạch sử dụng đất phù hợp với tình hình địa phương; mang tính thực tiễn và khả thi
cao.
- Đặc biệt là bản Quy hoạch sử dụng đất và hệ thống giao thông quận Long Biên
giai đoạn 2005-2010 đã được Thành phố Hà Nội phê duyệt. Bản quy hoạch này có ý
nghĩa hết sức quan trọng, nó là kim chỉ nam giúp định hướng việc sử dụng đất trên địa
14
bàn toàn quận một cách hợp lý theo không gian quy hoạch đồng thời kết nối hài hoà với
các trục không gian quy hoạch liền kề; đồng thời đảm bảo việc quản lý tốt hơn nguồn tài
nguyên đất đai.
- Tuy nhiên do là quận mới nên định hình một phương án quy hoạch sử dụng đất
hoàn hảo là bất khả thi. Ngoài phần lớn nội dung phù hợp, bản quy hoạch sử dụng đất và
hệ thống giao thông quận Long Biên giai đoạn 2005-2010 còn có một số điểm chưa
được hợp lý, nhiều chỉ tiêu đưa ra chưa sát với tình hình thực tế, tính khả thi không cao.
- Kế hoạch sử dụng đất của nhiều địa phương còn đơn giản, bị thay đổi nhiều trong
quá trình thực hiện. Thực tế hiện nay một số cơ quan, tổ chức sử dụng đất quá nhiều,
gây lãng phí đất đai cần thiết phải rà soát điều chỉnh định hướng sử dụng đất của ngành
mình nhằm khai thác tối đa hiệu quả quỹ đất.
1.2.3. Thực trạng quản lý tài chính về đất đai; Quản lý giám sát việc thực hiện
quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất; Quản lý các hoạt động dịch vụ công
về đất đai
- UBND quận đã chỉ đạo Chi cục thuế, Kho bạc Nhà nước quận Long Biên là
những cơ quan trực tiếp thực hiện việc quản lý tài chính về đất đai. Ngoài ra phòng Tài
chính - Kế hoạch quận và bộ phận kế toán của phòng ban liên quan cũng thực hiện hoạt
động quản lý tài chính về đất đai đảm bảo chính xác, hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.
- Công tác quản lý và giám sát thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất:

Việc sử dụng đất phải được thực hiện trên nguyên tắc đúng pháp luật, đảm bảo quyền lợi
hợp pháp của người dân, đồng thời xử lý triệt để các sai phạm trong việc sử dụng đất.
- Các quyền của người sử dụng đất như được cấp GCN quyền sử dụng đất, quyền
chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, thế chấp… luôn được tôn trọng và được
pháp luật bảo vệ.
- Mọi nghĩa vụ của người sử dụng đất đều được chính quyền giám sát và quản lý tốt
như nghĩa vụ nộp thuế nhà đất, thuế chuyển quyền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, lệ phí
địa chính…
- Quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai: Văn phòng đăng ký Đất và Nhà
quận Long Biên là cơ quan trực tiếp thực hiện việc cung cấp các dịch vụ công về đất đai,
15
Hiện nay Văn phòng với 6 cán bộ biên chế và 8 cán bộ hợp đồng đang thực hiện tốt vai
trò cung cấp các dịch vụ công tới người tham gia các giao dịch về đất đai,
Nội dung hoạt động dịch vụ công Văn phòng đã tiếp nhận:
+ Hồ sơ chuyển dịch đất đai
+ Hồ sơ xác minh nguồn gốc đất phục vụ cấp phép xây dựng
+ Hồ sơ đăng ký giao dịch đảm bảo thế chấp Quyền sử dụng đất và quyền sở hữu
nhà
+ Hồ sơ xin cấp trích lục bản đồ phục vụ xây dựng các công trình, dự án công cộng.
+ Hồ sơ luân chuyển thực hiện nghĩa vụ tài chính
Hệ thống Văn phòng công chứng tư được thành lập cung cấp các dịch vụ liên quan
như: chứng thực, công chứng các văn bản về chuyển nhượng, cho tặng, cho thuê nhà
đất, khai nhận tài sản là đất đai …
Ngoài ra các hoạt động như tư vấn về các nội dung về thông tin đất đai, xây dựng
phương án sử dụng đất, dịch vụ đo đạc, thành lập bản đồ … được các công ty tư nhân
thực hiện đã góp phần giảm gánh nặng cho các cơ quan Nhà nước đồng thời cung cấp
dịch vụ tốt hơn đối với người dân.
Nhận xét chung:
- Công tác quản lý tài chính về đất đai đã được UBND quận Long Biên tổ chức
quản lý và thực hiện theo đúng quy định.

- Các hoạt động hành chính công của Văn phòng đăng ký Đất và Nhà, Văn phòng
công chứng đã cung cấp các dịch vụ công cho người dân, không còn hiện tượng người
dân phải “chạy” nhiều cửa khi thực hiện thủ tục hành chính của mình.
1.2.4. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai và
xử lý vi phạm đất đai; Giải quyết tranh chấp về đất đai; Giải quyết khiếu nại,
tố cáo các vi phạm trong việc quản lý và sử dụng đất đai
- Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai và xử lý
vi phạm pháp luật về đất đai: đây là công tác đặc biệt quan trong được Đảng uỷ, UBND
quận Long Biên coi là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của quận.
16
- Kết quả thống kê cho thấy, hiện nay trên địa bàn quận Long Biên có 331 tổ chức,
cá nhân thuộc khối cơ quan hành chính sự nghiệp và doanh nghiệp đang quản lý sử dụng
528 địa điểm nhà đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất.
- Qua kiểm tra phát hiện có 36 tổ chức vi phạm pháp luật về đất đai như để đất
hoang hoá, sử dụng đất sai mục đích, cho thuê đất trái thẩm quyền, tự ý chuyển đổi mục
đích sử dụng đất, cho thuê, chuyển nhượng quyền sử dụng đất trái quy định:
- Theo đó, UBND quận Long Biên đề nghị UBND thành phố ra Quyết định thu hồi
đất của 10 tổ chức
- UBND quận ra thông báo yêu cầu khắc phục hậu quả do sử dụng đất vi phạm
pháp luật 25 tổ chức và 1 trường hợp đề nghị UBND thành phố ra thông báo yêu cầu
khắc phục hậu quả.
- Ngoài ra, thực hiện công tác thanh tra định kỳ, quận Long Biên đã phát hiện nhiều
trường hợp sử dụng đất vi phạm Luật đất đai và đều xử lý kịp thời, dứt điểm, đúng quy
định pháp luật.
- Kiểm tra việc chấp hành pháp Luật đất đai trong công tác xây dựng cơ bản, quản
lý sử dụng đất, vệ sinh môi trường, hoạt động kinh doanh… của các tổ chức, đơn vị, cá
nhân trên địa bàn quận Long Biên là việc làm thường xuyên, định kỳ của quận Long
Biên.
- Thực hiện Quyết định số 158/QĐ-UB ngày 15/12/2007 của UBND quận Long
Biên về việc thực hiện kiểm tra, rà soát, xử lý việc sử dụng đất và việc quản lý đất đai

đối với các cơ sở Giáo dục đào tạo, Y tế, Văn hoá, Thể dục, Thể thao, Khoa học, Công
nghệ, Môi trường, Xã hội, Dân số, Gia đình, Bảo vệ và Chăm sóc trẻ em trên địa bàn
quận Long Biên;
- Phòng Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho UBND quận, phối hợp với
các ban ngành liên quan kiểm tra việc sử dụng đất cũng như việc chấp hành pháp luật về
đất đai của các đơn vị, tổ chức đang sử dụng đất trên địa bàn quận.
- Kết quả đã rà soát, lập biểu thống kê quản lý toàn bộ quỹ đất hiện trạng của các tổ
chức đang sử dụng đất vào mục đích cung ứng dịch vụ công cộng thuộc hình thức công
lập. Xác định diện tích, ranh giới cụ thể, rõ ràng; tình trạng cấp GCN quyền sử dụng đất
17
từ đó làm cơ sở để lập hoặc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho
thuê, chuyển đổi mục đích sử dụng đất; thực hiện các giao dịch về chuyển quyền sử
dụng đất, cân đối quỹ đất cho mục đích phát triển các cơ sở cung ứng dịch vụ công
cộng,
- Trên cơ sở kết quả kiểm tra rà soát, thống kê đã xử lý dứt điểm tình trạng tranh
chấp, lấn, chiếm, sử dụng đất đai không đúng mục đích, diện tích được giao; và là căn
cứ để xét cấp GCN quyền sử dụng đất đối với các cơ sở cung ứng dịch vụ công công
hiện có trên địa bàn quận Long Biên.
- Thực hiện công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của Đảng bộ quận Long
Biên, UBND quận chỉ đạo các phòng ban, Trung tâm phát triển quỹ đất, Ban quản lý các
dự án quận Long Biên và 14 phường thuộc quận rà soát toàn bộ hiện trạng quỹ đất đang
sử dụng đồng thời đối chiếu nội dung quy hoạch sử dụng đất và hệ thống giao thông đã
được công bố trên tất cả các lĩnh vực như kinh tế, chính trị, xã hội, văn hoá, an ninh,
quốc phòng…Mục tiêu thống kê toàn bộ quỹ đất đã giao cho các tổ chức cá nhân sử
dụng nhưng hiện đang để hoang hoá, chưa sử dụng hoặc các diện tích sử dụng kém hiệu
quả. Căn cứ kết quả rà soát UBND quận lập kế hoạch điều tiết nhu cầu sử dụng, thu hồi
đất, chuyển sang giao đất có thu tiền hoặc lên phương án đấu giá quyền sử dụng đất.
- Giải quyết tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo các vi phạm trong
việc quản lý và sử dụng đất đai: là biện pháp nhằm điều chỉnh các quan hệ đất đai theo
đúng pháp luật, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các chủ sử dụng đất đem lại sự công

bằng xã hội, góp phần nâng cao tinh thần đoàn kết trong nhân dân, nâng cao lòng tin của
nhân dân đối với các cấp chính quyền và giữ vững được an ninh chính trị trong xã hội.
- Quận Long Biên rất quan tâm tới công tác giải quyết tranh chấp đất đai và các
đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn quận. Phòng Tài nguyên và Môi trường quận phối
hợp với các cơ quan, đoàn thể ở các phường để giải thích, tuyên truyền pháp luật cho
người dân, nâng cao ý thực pháp luật đối với người sử dụng đất. Nhiều vụ tranh chấp đất
đai phức tạp đã được giải quyết hợp lý, hợp tình, đúng theo trình tự pháp luật
18
Nhận xét chung
- UBND quận Long Biên đã thường xuyên, định kỳ thực hiện thanh tra, kiểm tra
việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai và xử lý vi phạm pháp luật về đất
đai của các đơn vị, tổ chức, cá nhân sử dụng đất trên địa bàn. Nhất là thường xuyên bám
sát cơ sở nên những sai phạm đã được khắc phục ngay từ khi mới phát sinh, không để lại
hậu quả đáng tiếc, các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai đều được xử lý kịp thời,
kiên quyết và đảm bảo đúng pháp luật; số vụ khiếu nại, tố cáo đã được giải quyết dứt
điểm, không để phát sinh vụ khiếu kiện đông người kéo dài.
- Nhìn chung công tác giải quyết tranh chấp đất đai, giải quyết các khiếu nại, tố cáo
các vi phạm trong việc quản lý và sử dụng đất đã được quận Long Biên quan tâm thực
hiện. Tỷ lệ giải quyết đơn thư theo thẩm quyền đạt 91,56% đây là tỷ lệ khá cao đánh giá
sự cố gắng của ngành tài nguyên môi trường quận. Tuy nhiên một số vụ việc, phức tạp
chưa chủ động tham mưu, đề xuất để có thể giải quyết vụ việc một cách triệt để, dứt
điểm; Thời hạn giải quyết đơn thư đôi lúc chưa đảm bảo theo quy định;
19
CHƯƠNG II:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI
2.1. Quản lý nhà nước về đất đai
2.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai
- Khái niệm quản lý: Quản lý là sự tác động định hướng bất kỳ lên một hệ thống
nào đó nhằm trật tự hóa và hướng nó phát triển phù hợp với những quy luật nhất định.
- Khái niệm Quản lý nhà nước về đất đai: QLNN về đất đai là tổng hợp các hoạt

động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu của
Nhà nước đối với đất đai; đó là các hoạt động nắm chắc tình hình sử dụng đất; phân phối
và phân phối lại quỹ đất đai theo quy hoạch, kế hoạch; kiểm tra giám sát quá trình quản
lý và sử dụng đất; điều tiết các nguồn lợi từ đất đai.
2.1.2. Vai trò và nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai
a. Vai trò quản lý nhà nước về đất đai
- Bảo đảm sử dụng đất đai hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả.
- Thông qua đánh giá, phân loại, phân hạng đất đai, Nhà nước nắm được quỹ đất
tổng thể và cơ cấu từng loại đất.
- Việc ban hành các chính sách, các quy định về sử dụng đất đai tạo ra một hành
lang pháp lý cho việc sử dụng đất đai.
- Phát hiện những mặt tích cực để phát huy, điều chỉnh và giải quyết những sai
phạm.
b. Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai
- Nguyên tắc thống nhất về quản lý nhà nước: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do
Nhà nước thống nhất quản lý.
- Nguyên tắc phân cấp gắn liền với các điều kiện bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ: Cơ
quan địa chính ở trung ương và địa phương chịu trách nhiệm trước Chính phủ và cơ
quan chính quyền cùng cấp trong quản lý nhà nước về đất đai.
- Nguyên tắc tập trung dân chủ: QLNN về đất đai của chính quyền phải tuân thủ
quy định của pháp luật và thực hiện quyền chủ sở hữu toàn dân về đất đai.
20
- Nguyên tắc kết hợp quản lý theo ngành với địa phương và vùng lãnh thổ: Có sự
hài hoà giữa quản lý theo lãnh thổ và quản lý theo chuyên ngành.
- Nguyên tắc kế thừa và tôn trọng lịch sử: QLNN của chính quyền phải tuân thủ
việc kế thừa các quy định của luật pháp của Nhà nước trước đây, cũng như tính lịch sử
trong QLĐĐ qua các thời kỳ.
2.1.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về đất đai
a. Đảm bảo sử dụng đất có hiệu quả và công bằng
Đất đai cần được sử dụng một cách khoa học, tiết kiệm, nhằm mang lại nguồn lợi

ích cao nhất.
b. Đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước
Nhà nước có chính sách phát huy tạo nguồn vốn từ đất đai thông qua việc thu tiền
sử dụng đất, tiền thuê đất và các thuế và điều tiết hợp lý các khoản thu - chi ngân sách
2.2. Nội dung quản lý sử dụng và khai thác sử dụng đất đô thị
2.2.1 Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ
chức thực hiện các văn bản đó
Tạo hành lang pháp lý để các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai và những nười
sử sụng đất thực hiện.
2.2.2 Công tác kỹ thuật và nghiệp vụ địa chính; Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và
quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
a. Công tác kỹ thuật và nghiệp vụ địa chính
Một số công tác kỹ thuật và nghiệp vụ địa chính như: Xác định địa giới hành chính,
lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính; Khảo sát, đo đạc, đánh
giá, phân hạng đất; lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ quy
hoạch sử dụng đất.
b. Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất
Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất là một biện pháp quan trọng để xác định quyền sử dụng đất, quản lý
biến động đất đai.
21
2.2.3 Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một trong những căn cứ pháp lý - kỹ thuật
quan trọng cho việc điều tiết các quan hệ đất đai.
2.2.4 Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất
Giao đất và cho thuê đất là những hình thức nhà nước giao quyền sử dụng cho
người sử dụng đất. Chuyển mục đích sử dụng đất và thu hồi đất là việc nhà nước thực
hiện quyền định đoạt của mình đối với đất đai.
2.2.5 Quản lý tài chính về đất đai

Quản lý tài chính về đất đai là việc sử dụng hệ thống công cụ tài chính như giá đất,
thuế, tiền thuê đất (địa tô)…, nhằm điều tiết các quan hệ về đất đai để đạt mục tiêu trong
quản lý.
2.2.6 Quản lý giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất và
quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai
a. Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất
Đảm bảo người sử dụng đất thực hiện đúng các quyền, nghĩa vụ theo pháp luật,
Đồng thời, hạn chế tính quan liêu thậm chí tiêu cực của cán bộ làm công QLNN về đai.
b. Quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai
Thị trường bất động sản muốn phát triển thì một trong những yêu cầu đó là đối
tượng tham gia thị trường phải nhận thức được đầy đủ về các thông tin cần thiết của
hàng hoá đất đai, cũng như khuôn khổ pháp lý điều chỉnh các hoạt động kinh doanh.
2.2.7 Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai;
giải quyết tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và
sử dụng đất
- Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai nhằm
phát hiện các sai phạm để ngăn chặn kịp thời tránh hậu quả xấu gây thiệt hại cho Nhà
nước hoặc cá nhân.
- Giải quyết các tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý, sử
dụng đất nhằm điều tiết mối quan hệ giữa Nhà nước với người sử dụng đất trong việc
quản lý và sử dụng đất đai
22
2.3. Công cụ và phương pháp quản lý Nhà nước về đất đai
2.3.1 Công cụ quản lý Nhà nước về đất đai
a. Công cụ pháp luật
Pháp luật là công cụ bắt buộc các tổ chức và cá nhân thực hiện nghĩa vụ thuế đối
với Nhà nước và các nghĩa vụ khác.
b. Công cụ quy hoạch, Kế hoạch sử dụng đất đai
Trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, công cụ quy hoạch, kế hoạch sử dụng
đất là công cụ quản lý quan trọng và là một nội dung không thể thiếu được trong công

tác quản lý nhà nước về đất đai.
c. Công cụ tài chính
Tài chính là tổng hợp các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình tạo lập,
phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính của các chủ thể kinh tế - xã hội.
2.3.2 Phương pháp quản lý Nhà nước về đất đai
a. Phương pháp hành chính:
Là phương pháp tác động mang tính trực tiếp. Phương pháp này dựa vào mối quan
hệ tổ chức của hệ thống quản lý, mà thực chất đó là mối quan hệ giữa quyền uy và sự
phục tùng.
b. Phương pháp kinh tế:
Là phương pháp tác động gián tiếp lên đối tượng bị quản lý không trực tiếp như
phương pháp hành chính.
c. Phương pháp tuyên truyền, giáo dục:
Là cách thức tác động của Nhà nước vào nhận thức và tình cảm của con người
nhằm nâng cao tính tự giác và lòng nhiệt tình của họ trong quản lý đất đai nói riêng và
trong hoạt động kinh kế - xã hội nói chung.
2.4. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về đất đai của một số địa phương
- Quận Gò Vấp,thành phố Hồ Chí Minh: liên quan đến “phân lô bán nền”, biến đất
công thành đất tư.
23
- Thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định: liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất sai quy định, quản lý đất đai không lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng
đất.
- Thành phố Đà Nẵng: liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.
* Bài học kinh nghiệm về quản lý nhà nước về đất đai
- Một là, Chính quyền thị xã cần coi trọng công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật
về đất đai.
- Hai là, QLNN về đất đai là một lĩnh vực phức tạp dễ dẫn đến những sai phạm,
cũng như tham nhũng với mức độ lớn.
- Ba là, các công cụ phục vụ quản lý phải được thiết lập đầy đủ, chính xác và

thường xuyên cập nhật chỉnh lý bổ sung và khai thác có hiệu quả.
- Bốn là, nâng cao hiệu quả công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất
đai và hạn chế tiêu cực trong quản lý, sử dụng đất.
- Năm là, thực hiện tốt công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng
đất, thu hồi đất phải thực hiện theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt.
- Sáu là, công tác kiểm tra, giám sát phải thường xuyên và coi trọng, nhằm phát
hiện, ngăn chặn các sai phạm và xử lý kịp thời.
24
CHƯƠNG III:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA
BÀN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1. Giải pháp tầm vĩ mô
3.1.1 Chính sách trong quản lý Nhà nước về đất đai
Đây là khâu quyết định trong quản lý Nhà nước về đất đai, đặc biệt là đất Đô thị.
Quản lý đất Đô thị dược thực hiện trên 7 nội dung, mỗi nội dung đều được thực hiện
theo sự chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương. Do đó chính sách cần được hệ thống hoá
về quyền và nghĩa vụ của người quản lý và người sử dụng đất:
* Chính sách quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.
Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất được ghi nhận trong Điều 73 và Điều 79
của Luật đất đai năm 1993. Đây là chính sách đảm bảo cho người sử dụng đất yên tâm
sử dụng trên chính mảnh đất của mình theo đúng pháp luật. Chính sách tạo ra phải công
bằng để thúc đẩy sản xuất phát triển. Các chủ thể sử dụng đất đều đã được Nhà nước
giao đất hoặc cho thuê đất (giao đất có thu tiền hoặc không thu tiền, thuê đất thì phải trả
tiền thuê đất). Giao đất hoặc cho thuê đất là có thời hạn. Hiện nay có một số tổ chức, cá
nhận sử dụng đất nhưng chưa được Nhà nước công nhận. Điều này đòi hỏi phải có chính
sách, biện pháp buộc họ phải kê khai đăng ký và thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước.
Nếu họ không thực hiện phải cương quyết xử lý bằng kinh tế hoặc hành chính (phạt tiền
hoặc thu hồi đất). Để làm được điều này thì cơ cấu bộ máy quản lý cần kiện toàn từ
Trung ương đến địa phương, thông tin phản hồi phải nhanh chóng.
*Chính sách trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Hiện nay tốc độ Đô thị hoá diễn ra rất mạnh ở các Đô thị trên cả nước, đặc biệt là ở
Thủ đô Hà Nội, quận Long Biên cũng không nằm ngoài điều này. Trong tình hình đó,
công tác quy hoạch và kế hoạch đất đai chưa được thực hiện, Nhà nước nên nhanh
chóng hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cho từng khu vực, nhất là các Đô thị.
25