kĩ thuật vận chuyển cá sống

Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 1
Ch ng 6:ươ
K THU T V N CHUY N CÁ S NGỸ Ậ Ậ Ể Ố







Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 2
I. Quá trình hô h p c a cáấ ủ
1. C u t o c a mang và quá trình hô h pấ ạ ủ ấ
1.1. Mang:
-
X ng cung mang, l c mang, t mangươ ượ ơ
-
Di n tích b m t ti p c a mang cá nh h ng đ n hô ệ ề ặ ế ủ ả ưở ế
h p.ấ
1.2. V n đ ng hô h p c a mang cá x ngậ ộ ấ ủ ươ
1.3.T n s hô h pầ ố ấ : s l n th /đvtgố ầ ở
1.4. L ng tiêu hao oxyượ : (mgO
2
/kg/gi ) – cá không v n ờ ậ

đ ng, tiêu hóa…ộ
1.5. Ng ng Oxy:ưỡ gi i h n n ng đ oxy b t đ u gây ch tớ ạ ồ ộ ắ ầ ế
1.6. M c đ s d ng Oxy:ứ ộ ử ụ Oxy tr c – Oxy sau khi qua ướ
mang, cá 62-82%ở







Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 3
Hô h p c a cá trong môi tr ng n c ch y u ch u ấ ủ ườ ướ ủ ế ị
nh h ng cúa P.oxy trong c th và P riêng ph n ả ưở ơ ể ầ
Oxy ngoài môi tr ng (P = p: gradien = 0); P riêng ườ
ph n c a COầ ủ
2
trong và ngoài c th .ơ ể
PCO
2
c th =ơ ể PCO
2
PCO
2
c th >ơ ể PCO
2
PCO
2
c th <ơ ể PCO
2

PO
2
c th = POơ ể
2
môi tr ngườ
PO
2
c th < POơ ể
2
môi tr ngườ
PO
2
c th > POơ ể
2
môi tr ngườ







Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 4
II. Hô h p ph cáấ ụ ở
Đ c đi m chung c a c quan hô h p ph : mao m ch máu Ặ ể ủ ơ ấ ụ ạ
phân b nhi u ( do DO n c th p & COố ề ướ ấ
2
quá cao c n tr trao ả ở
đ i khí)ổ
Các hình th c hô h p ph :ứ ấ ụ

Ru t: Ch ch (ộ ạ Nusgurnus fossilis). TB niêm m c ti t d ch tránh ạ ế ị
gây t n th ngổ ươ
Bóng h i: Bóng h i h ( ng thông v i th c qu n: chép, trích); ơ ơ ở ố ớ ự ả
bóng h i kín (b cá v c)tuy n đ (redgland) n m trong vách ơ ộ ượ ế ỏ ằ
b ng ph n tr c bóng h i – ti t ra men (cacbonhydraza) làm ụ ầ ướ ơ ế
phân gi i Hả
2
CO
3
trong máu thành CO
2
& H
2
O, CO
2
đ c đ a ượ ư
ra ngoài)
C quan trên mang: trê, lóc, rô đ ngơ ồ
Da: trê, chình (17-32%); cá t m (9-12%); 3-9%. T l tăng khi ằ ỷ ẹ
nhi t đ & đ m không khí cao.ệ ộ ộ ẩ
Ph i: Dipnoi, Polypterusổ







Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 5
III. Các y u t nh h ng đ n quá trình v n chuy n ế ố ả ưở ế ậ ể

cá s ngố
1- Nhi t đệ ộ
•
Cá là đ ng v t bi n nhi t, khi nhi t đ n c tăng thì c ng đ ộ ậ ế ệ ệ ộ ướ ườ ộ
trao đ i ch t cũng tăng, nhu c u oxy tăng làm tăng t n s th và ổ ấ ầ ầ ố ở
c ng đ hô h p c a cá. ườ ộ ấ ủ
•
Nhi t đ còn nh h ng đ n ph n ng gi a oxy và hemoglobin, ệ ộ ả ưở ế ả ứ ữ
nhi t tăng làm gi m s k t h p hemoglobin & oxy, đ ng th i kích ệ ả ự ế ợ ồ ờ
thích s phân ly oxy hemoglobin (HbOự
2
) thành Hb và O
2
.
•
Nhi t đ tăng làm ng ng oxy tăngệ ộ ưỡ
•
hòa tan Oxy vào n c kém.ướ
•
Làm tăng tính m n c m, kh năng ch u đ ng kém v i bi n đ ng ẫ ả ả ị ự ớ ế ộ
môi tr ng.ườ







Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 6
2. Oxy và áp su t riêng ph n c a Oxyấ ầ ủ

nh h ng đ n s hô h p, nh h ng kh năng b o hòa c a Ả ưở ế ự ấ ả ưở ả ả ủ
Hb trong kho ng nh t đ nh, s gi m Oxy trong môi tr ng b o ả ấ ị ự ả ườ ả
hòa có th d n đ n b ch t do b t khí.ể ẫ ế ị ế ọ
3. nh h ng c a COẢ ưở ủ
2
CO
2
có ho t tính sinh lý r t m nh, th ng xuyên đ c t o ra ạ ấ ạ ườ ượ ạ
trong quá trình phân gi i ch t h u c c a c th .ả ấ ữ ơ ủ ơ ể
cá chép khi n ng đ COở ồ ộ
2
là 60mg/l thì t n s hô h p tăng, ầ ố ấ
[CO
2
] = 202mg/l cá b m t thăng b ng, [COị ấ ằ
2
] = 257mg/l cá n m ằ
nghiêng, ng a b ng, mê manử ụ
* Khi n ng đ COồ ộ
2
tăng cao thì tính axit c a máu cũng tăng, COủ
2

khó đào th i, làm gi m kh năng v n chuy n oxy c a máu ( Hb ả ả ả ậ ể ủ
+ CO
2
– HbCO
2
; HbCO
2

+ CO
2
– HbCO
2
+ O
2
)
* Th hai là khi COứ
2
tan trong n c t o Hướ ạ
2
CO
3
làm gi m pH c a ả ủ
môi tr ng và nh h ng đ n hô h p c a cá, đ n ng ng Oxyườ ả ưở ế ấ ủ ế ưỡ
nh h ng đ n pH môi tr ngẢ ưở ế ườ







Võ Chí Thu n 49bhầ Th.s Võ Ng c Thámọ 7
4. nh h ng c a pH.Ả ưở ủ
Khi pH thay đ i v t quá ph m vi thì ng ng oxy c a cá tăng lên ổ ượ ạ ưỡ ủ
rõ r t.ệ
Thí d , cá chép c 0,500kg/con, khi pH = 7 ng ng oxy = ụ ở ỡ ưỡ
0,110mg/l nh ng khi pH = 6 thì ng ng oxy là 0,220mg/l.ư ưỡ
5. nh h ng c a amoniac hòa tan.Ả ưở ủ

Amoniac là s n ph m c a quá trình bài ti t c a cá và là s n ả ẩ ủ ế ủ ả
ph m c a quá trình phân gi i các h p ch t h u c trong n c ẩ ủ ả ợ ấ ữ ơ ướ
d i tác d ng c a vi khu nướ ụ ủ ẩ
NH3 có nh h ng x u đ n đ i s ng c a cá thông qua tác đ ng ả ưở ấ ế ờ ố ủ ộ
lên hô h p và h th n kinhấ ệ ầ
6. S c xát gây ch n th ng cá.ự ọ ấ ươ ở
Khi v n chuy n n u đ cá c xát nhi u vào d ng c v n chuy n ậ ể ế ể ọ ề ụ ụ ậ ể
ho c c xát vào nhau do m t đ cao, cá s b th ng d m c ặ ọ ậ ộ ẽ ị ươ ễ ắ
b nh và d ch tệ ễ ế