CHUYÊN 19: “Nhng ngôi sao xa xôi” ậ Lê Minh Khuê
Theo admin Hc vn lp 9 ậ CH -
* Khái quát v tác gi, tác phm:
- Lê Minh Khuê lƠ nhƠ vn có s trng v truyn ngn, vi ngòi bút miêu t tơm lí tinh
t, sc so, đc bit lƠ tơm lí nhơn vt ph n.
- Trong kháng chin chng M, nhƠ vn ( khi đó la tui đôi mi) gia nhp thanh niên
xung phong vƠ bt đu vit vn vƠo đu nhng nm 70. Ta hiu vì sao Lê Minh Khuê ch
yu vit v cuc sng vƠ chin đu ca thanh niên xung phong vƠ b đi trên tuyn
đng Trng Sn vƠ nhng sáng tác y đã gơy đc s chú ý ca bn đc. Sau nm
1975, sáng tác ca Lê Minh Khuê bám sát nhng chuyn bin ca đi sng, cp nht đn
nhiu vn đ bc xúc ca xã hi vƠ con ngi vi tinh thn đi mi mnh m.
- “Nhng ngôi sao xa xôi” lƠ mt trong nhng truyn ngn đu tay ca tác gi đc vit
vƠo nm 1971.
- Truyn ca ngi v đp ca ba cô thanh niên xung phong hn nhiên, dng cm, lc quan.
ó lƠ hình nh đp ca th h tr Vit Nam trong thi kì kháng chin chng M.
bài: V đp ca ba cô thanh niên xung phong trong truyn ngn “Nhng ngôi
sao xa xôi” ca Lê Minh Khuê.
Dàn bài đi cng
Dàn bài chi tit
A. M bƠi:
- Tác gi: Lê Minh Khuê
- Tác phm “Nhng ngôi
sao xa xôi”.
- Vn đ ngh lun.
- Lê Minh Khuê lƠ cơy bút n chuyên vit v truyn ngn.
- Tri nghim cuc sng chin trng nên nhƠ vn có nhng
trang vit rt chơn thc vƠ sinh đng v cuc sng chin đu
ca nhng cô thanh niên xung phong trên tuyn đng
Trng Sn.
- “Nhng ngôi sao xa xôi” lƠ mt trong nhng truyn ngn
đu tay ca tác gi đc vit vƠo nm 1971.
- Truyn ca ngi v đp ca ba cô gái thanh niên xung
phong hn nhiên, dng cm, lc quan. ó lƠ hình nh đp
ca th h tr Vit Nam trong thi kì kháng chin chng M.
B. Thân bài:
1. Khái quát: dn dt vƠo
bài:
Truyn có ba nhơn vt: Phng nh, Nho vƠ Thao. Ba cô
gái có chung mt trn tuyn chng gic M, h chung nhau
phm cht anh hùng, vƠ h lƠ mt tp th nh rt gn bó,
yêu thng nhau. Nhng mi nhơn vt vn lƠ mt cá tính,
vƠ đó chính lƠ thƠnh công ca tác gi trong vic xơy dng
nhơn vt.
2. HoƠn cnh sng vƠ
chin đu:
- M đu truyn ngn, nhƠ vn Lê Minh Khuê đã gii thiu
vi chúng ta điu kin sng ca ba cô gái trong t trinh sát
mt đng: “Chúng tôi có ba ngi. Ba cô gái. Chúng tôi
trong mt hang di chơn cao đim. Con đng qua trc
ca hang, kéo lên đi, đi đn đơu đó, xa! ng b đánh l
* Kt lun
loét, mƠu đt đ, trng ln ln. Hai bên đng không có lá
xanh. Ch có nhng thơn cơy b tc khô cháy. Nhng cơy
nhiu r nm ln lóc. Nhng tng đá to. Mt vƠi cái thùng
xng hoc thƠnh ô tô méo mó, han g nm trong đt”.
+ Sng vƠ chin đu trên tuyn đng Trng Sn đy bom
đn, ngòi bút ca Lê Minh Khuê đã dng li đc không
khí chin trng ác lit bng mt ging vn bình thn, dung
d.
+ Không cn tô v, t bn thơn khung cnh y, vi nhng
hình nh ca hung thn chin tranh đã đ gơy n tng v
s ác lit. Trong hoƠn cnh y, ch cn sng thôi, đã đ cam
đm.
- Nhng các cô gái không ch sng ni cao đim. H còn
chin đu:
+ “Vic ca chúng tôi lƠ ngi đơy. Khi có bom n thì chy
lên, đo khi lng đt lp vƠo h bom, đm bom cha n vƠ
nu cn thì phá bom”. HƠng lot công vic nng nhc, đòi
hi sc mnh c gii.
+ Hn c nng nhc, đó lƠ nhim v him nghèo. H “b
bom vùi luôn”, h “chy trên cao đim c ban ngƠy. MƠ ban
ngƠy chy trên cao đim không phi chuyn chi. Thn cht
lƠ mt tay không thích đùa. Hn ta ln trong rut nhng qu
bom”. Chy trên cao đim ( ni gic tp trung ném bom)
ngha lƠ chy di ma bom bão đn. Cái cht luôn rình
rp, ba vơy t ba b bn bên. Nhim v ca h tht quan
trng nhng cng đy gian kh, hi sinh, phi mo him vi
cái cht, luôn cng thng thn kinh, đòi hi s dng cm vƠ
bình tnh ht sc.
=> Không có s tô v ( li k ca ngi trong cuc, cô
Phng nh chn ging thn nhiên nh không) nhng
chính vì th mƠ trang vit ca Lê Minh Khuê đã ghi li mt
cách ít li nht cuc chin đu ác lit ca t trinh sát mt
đng.
3. V đp chung ca ba cô
gái
a. H có lòng yêu nc
sơu sc, sng có lí tng
cao đp.
Cuc sng gian kh gia chin trng ác lit, công vic đy
nguy him vƠ luôn phi đi mt vi cái cht, nhng ba cô
gái vn gi đc s hn nhiên, trong sáng ca tui tr, luôn
th hin tinh thn dng cm không s hi sinh, lòng lc quan
vƠ tình đng đi gn bó sơu sc. H ngi sáng lên v đp
ca ch ngha anh hùng cách mng trong chin đu.
- Các cô gái thanh niên xung phong trong “Nhng ngôi sao
xa xôi” lƠ nhng ngi có lòng yêu nc sơu sc, có lí
tng cao đp, sng, cng hin tui thanh xuơn ca mình
cho đt nc. Theo ting gi thiêng liêng ca T quc
“nc còn gic còn đi đánh gic”, “Chin trng gic giã
bc hƠnh quơn”, h ri xa gia đình, xa mái trng, tình
nguyn vƠo cái ni mƠ s mt còn ch din ra trong gang
b. Tinh thn trách nhim
cao vi công vic, lòng
dng cm, gan d không
s gian kh hi sinh.
c. H có tơm hn trong
sáng, lc quan, yêu đi.
tc. H xung phong vƠo chin trng, gp g nhau mc
đích lí tng sng. H đã có mt trên mi tuyn đng ca
T quc đ phá bom, ni lin mch máu giao thông đ b
đi ta tip lng ti đn ra chin trng. H thc s lƠ
nhng anh hùng mƠ không t bit. Nét chung nƠy không
ch có đơy mƠ còn đc nói đn nhiu tác phm khác
nh “Gi em, cô thanh niên xung phong” ca Phm Tin
Dut, “Khong tri h bom” ca Lơm Th M D vƠ truyn
ngn “Mnh trng cui rng” ca Nguyn Minh Chơu…
To thƠnh biu tng gng mt đp vƠ đáng yêu ca
nhng cô gái m đng thi kháng chin chng M.
- Qua thc t chin đu, c ba cô gái đu có tinh thn trách
nhim cao vi công vic, lòng dng cm, gan d không s
gian kh hi sinh:
+ Mc dù còn rt tr, luôn phi đi mt vi bom ri, đn n,
h có th hi sinh bt c lúc nƠo, nhng đ con đng đc
thông sut nên các cô luôn sn sƠng trong vic ra trn. Có
lnh lƠ lên đng bt k trong tình hung nƠo. H lƠm vic
mt cách t nguyn, luôn nhn khó khn, nguy him v
mình: “Tôi mt qu bom trên đi. Nho hai qu di lòng
đng. Ch Thao mt qu di cái chơn hm ba ậ ri ậ e c”.
i mt vi him nguy, các cô cng ngh đn cái cht
nhng lƠ “mt cái cht m nht không c th” quan trng lƠ
“liu mìn có n, bom có n không?”. Nh th h đã đt
công vic lên trên c tính mng ca mình.
+ H bình tnh, can trng vƠ có tinh thn dng cm. Nhng
lúc cng thng nht, ch Thao móc cái bánh bích quy trong
túi ra nhai. H nói đn công vic phá bom vi ging điu
bình thn: “Quen ri. Mt ngƠy chúng tôi phá bom đn nm
ln. NgƠy nƠo ít: ba ln”. Khi phá bom, bc ti nhng qu
bom cha n, h không đi khom mƠ c đng hoƠng, thng
lng bc ti. i mt vi cái cht, các cô không h run s
mƠ bình tnh moi đt, đt dơy, chơm la, tính toán sao cho
chính xác.
- C Phng nh, Nho vƠ Thao đu lƠ nhng cô gái có tơm
hn trong sáng, lc quan, yêu đi. Trong chin đu h can
trng bao nhiêu thì trong cuc sng sinh hot h hn nhiên
ti tr by nhiêu.
+ Khi b bom vùi, t cõi cht tr v, h t v chơn dung ng
nghnh ca mình đ vui ci: “Có khi bò trên cao đim v
ch thy hai con mt lp lánh. Ci thì hƠm rng lóa lên
khuôn mt nhem nhuc. Nhng lúc đó, chúng tôi gi nhau
lƠ “nhng con qu mt đen”. Nét kí ha xinh đp nƠy lƠm ta
liên tng đn cơu th ca Phm Tin Dut: “Nhìn nhau
mt lm ci ha ha”, hay lƠ s ng ngƠng trong cơu th ca
nhƠ th T Hu:
d. H lƠ nhng ngi có
tình đng đi gn bó.
* Kt lun:
i nƠy anh xung phong
i nƠy o du kích
Có nghe thy gì không
Chuyn chi mƠ rúc rích.
Ngi xa gi đó lƠ tinh thn ngo ngh trc lao lung.
Chúng ta cm kích ct cách kiên cng, lòng lc quan chin
đu ca h.
+ H có cuc sng ni tơm phong phú, đáng yêu, d xúc
cm, nhiu m c. H thích lƠm đp cho cuc sng ca
mình ngay c trong hoƠn cnh chin trng ác lit. Nho
thích thêu thùa,thích n ko, thích bi li tm tp ngoƠi
sui; ch Thao chm chép bƠi hát, thích lƠm đm ậ áo lót
thêu, lông mƠy ta; Phng nh thích ngm mình trong
gng, ngi bó gi mng m vƠ hát…
+ H hn nhiên nh nhng đa tr trc cn ma đá. VƠ
trn ma đã tr thƠnh ni nh - s ni dƠi quá kh hôm qua
vƠ khát vng mai sau. K nim sng dy nh nhng khong
sáng trong tơm hn, nhng cm xúc hn nhiên nh ngun
sng, đim ta, giúp h thêm vng vƠng, thêm sc mnh
vt qua nhng khó khn, nguy him.
=> Có th nói, bom đn th thách lƠm sáng ngi phm cht
anh hùng nhng không lƠm mt đi nét đp du dƠng, hng
sc ca tơm hn các thiu n. ó lƠ s phát hin v sc
sng diu kì ca nhng tơm hn giƠu lí tng.
- h còn có tình đng đi gn bó, thơn thit: hiu đc
tính tình, s thích ca nhau, quan tơm chm sóc nhau rt chu
đáo. Phng nh bn chn, lo lng khi ch ch Thao vƠ
Nho đi trinh sát trên cao đim. Khi Nho b thng, Phng
nh vƠ ch Thao đã lo lng, bng bó chm sóc Nho cn
thn vi nim xót xa nh ch em rut tht vƠ cm thy “đau
hn ngi b thng”. Cng ging nh hai ngi đng đi
ca mình, Phng nh yêu mn nhng ngi đng đi
trong t vƠ c đn v ca mình. c bit, cô dƠnh tình yêu
vƠ nim cm phc cho tt c nhng ngi chin s mƠ hng
đêm cô gp trên trng đim ca con đng vƠo mt trn.
=> Có th nói, gia ni cái sng cn k cái cht, s yêu
thng, đùm bc nhau gia nhng cô gái thanh niên xung
phong tht không gì sánh ni. Chính tình đng đi sơu nng
đã giúp cho nhng con ngi gin d, bình thng vt lên
đn bom ca k thù.
=> Qu tht, đó lƠ nhng cô gái mang trong mình nhng
tính cách tng nh không th cùng tn ti: vô cùng gan d,
dng cm trong chin đu mƠ cng hn nhiên,vô t trong
cuc sng. Nhng ngi nh h tht đáng trơn trng bit
bao !
4. V đp riêng ca ba cô
- mi nhơn vt còn có nhng nét tính cách riêng. ó
gái.
* Kt lun:
chính lƠ sc sng ca nhơn vt trong lòng bn đc, lƠ tƠi
nng ca nhƠ vn trong sáng to ngh thut.
+ Nho lƠ mt cô gái tr, xinh xn, “trông nó nh, mát m
nh mt que kem trng”, có “cái c tròn vƠ nhng cúc áo
nh nhn” rt d thng khin Phng nh “mun b nó
trên tay”. Nho li rt hn nhiên ậ cái hn nhiên tr th: “va
tm di sui lên, c qun áo t, Nho ngi, đòi n ko”;
khi b thng nm trong hang vn nhm dy, xòe tay xin
my viên đá ma. Nhng trong chin đu thì rt dng cm,
hƠnh đng tht nhanh gn: “Nho cun tròn cái gi, ct
nhanh vƠo túi”, “quay lng li chúng tôi, chp cái m st
lên đu…” VƠ trong mt ln phá bom, cô đã b sp hm, đt
ph kín lên ngi. Mc dù b thng rt đau nhng cô
không rên la, không mun cho đng đi phi lo lng.
+ Phng nh cng tr trung nh Nho,lƠ mt cô hc sinh
thƠnh ph, nhy cm vƠ hn nhiên, thích m mng vƠ hay
sng vi nhng k nim ca tui thiu n vô t v gia đình
vƠ v thƠnh ph ca mình. đon cui truyn, sau khi trn
ma đá tnh, lƠ c mt dòng thác k nim v gia đình, v
thƠnh ph trƠo lên vƠ xoáy mnh nh sóng trong tơm trí cô
gái. Có th nói đơy lƠ nhng nét riêng ca các cô gái tr HƠ
Ni vƠo chin trng tham gia đánh gic, tuy gian kh
nhng vn gi đc cái phong cách riêng ca ngi HƠ Ni,
rt tr tình vƠ đáng yêu.
+ Trong ba ngi thì Nho vƠ Phng nh tr hn nên cng
hn nhiên vƠ giƠu m mng, còn ch Thao ln tui hn nên
nhng c m vƠ d đnh v tng lai cng thit thc hn.
Ngi t trng y chin đu rt dng cm, ch huy rt kiên
cng nhng li rt s khi phi nhìn thy máu vƠ còn s c
vt na. ch, ta cm nhn đc v ca mt ngi ch, mt
ngi ch nông thôn, đy tinh thn trách nhim, dám quyt
đoán, bit hi sinh vƠ nhng nhn, bit vt lên chính mình
đ t ra mnh m lƠm ch da cho hai ngi đng đi nh
tui hn. Ch Thao rt n tính vƠ có ý thc lƠm đp, nhng
cách ch lƠm, có gì đó lƠm ta thy tht thú v, tht thng…
Thêu ch mƠu vƠo áo trong, ta lông mƠy nh xíu…chép tht
nhiu bƠi hát nhng hát thì sai nhc…Cái riêng, cái đp ca
ch Thao chính lƠ: ngi ta chơn thƠnh sng vui vi tt c
nhng gì mình thích, mình có, mình yêu…
=> Nhng nét riêng đó đã lƠm cho các nhơn vt sng hn vƠ
cng đáng yêu hn. Trái tim đ rc ca h lƠ “nhng ngôi
sao xa xôi” mãi mãi lung linh, to sáng.
5. Ý kin đánh giá:
- Mi ngi có mt cá tính riêng nhng h đu ngi sáng
v đp ca ch ngha anh hùng Vit Nam, ca tui tr Vit
Nam. Vit v ba cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê
đã không tô v, không m l mƠ miêu t ht sc c th, chơn
thc bng cách cá th hóa nhơn vt vi nhng hình nh rt
đi thng. H đã t cuc đi bc vƠo trang sách, tr
thƠnh nhng anh hùng ậnhng ngôi sao trên bu tri Trng
Sn.Hình nh h khin ta nh đn ý th ca Lơm Th M D
trong “Khong tri h bom”:
êm đêm tơm hn em ta sáng
Nhng vì sao ngi chói lung linh.
6. Nhn xét v ni dung
vƠ ngh thut ca tác
phm
- Lê Minh Khuê đã t ra rt sc so trong vic th hin
khung cnh vƠ không khí sôi sc mt trng đim trên
tuyn đng Trng Sn bng mt vƠi nét đin hình. ThƠnh
công hn c lƠ ngh thut miêu t tơm lí nhơn vt. Bng
cách đ cho Phng nh đng ra k chuyn, tác gi đã
phn ánh mt cách t nhiên vƠ tinh t tơm trng ca nhng
cô gái chin trng, luôn đi mt vi cái cht mƠ vn sng
hn nhiên, lc quan vƠ không kém phn lãng mn. Chin
tranh lƠm cho h dƠy dn vƠ cng ci hn, nhng vn
không th lƠm mt đi nét hn nhiên, trong sáng ca tui tr.
- Trong truyn tuy có nhiu chi tit v cuc sng gian kh,
him nguy, v nhng chin công thm lng vƠ s dng cm
,hi sinh ca thanh niên xung phong trên tuyn đng
Trng Sn ác lit nhng cái to nên sc hp dn ca
truyn ngn nƠy lƠ s am hiu cn k ca tác gi v đi
sng ca nhng con ngi đang hin dơng tui thanh xuơn
cho T quc. Qua đó, ngi đc hình dung đc phn nƠo
v ch ngha anh hùng cách mng ca tui tr Vit Nam vƠ
dơn tc Vit Nam trong cuc kháng chin chng M cu
nc oanh lit.
C.Kt bƠi:
Chin tranh đã qua đi, sau hn ba mi nm, nhng đc
truyn “Nhng ngôi sao xa xôi” ca Lê Minh Khuê, ta nh
đc sng li nhng nm tháng hƠo hùng ca đt nc. NhƠ
vn khin lòng ta sng li hình nh tuyt đp vƠ nhng
chin công phi thng ca t trinh sát mt đng, ca nh,
ca Nho, ca Thao, ca hƠng ngƠn, hƠng vn cô thanh niên
xung phong thi chng M. Chin công thm lng ca h
mãi mãi lƠ mt bƠi ca bt t.
Có bit bao ngi con gái, con trai
Trong bn ngƠn lp ngi ging ta la tui
H đã sng vƠ cht
Gin d vƠ bình tơm
Không ai nh mt đt tên
Nhng h đã lƠm ra t Nc
( “t nc” ậ Nguyn Khoa im)
bài: Cm nhn v nhân vt Phng nh trong truyn ngn “Nhng ngôi sao xa
xôi” ca Lê Minh Khuê.
Theo cô Hoàng Th Vnh – GV trng THCS ng Hi – Hi Phòng
I.M bài:
“X dc Trng Sn đi cu nc
MƠ lòng phi phi dy tng lai”.
ó lƠ tinh thn ca c thi đi chng M. ó lƠ hình nh nhng anh b đi, nhng cô
thanh niên xung phong trên tuyn đng Trng Sn đã đi vƠo vn chng vƠ tr thƠnh
mch ngun cm xúc xuyên sut vn hc mt thi. ó lƠ nhng ngi lính lái xe trong
“BƠi th v tiu đi xe không kính” ca Phm Tin Dut; “Mnh trng cui rng” ca
Nguyn Minh Chơu; nhng cô gái m đng trong “Khong tri h bom” ca Lơm Th
M D…Cng đc khi ngun t cm hng y, truyn ngn “Nhng ngôi sao xa xôi”
ca Lê Minh Khuê li đem đn cho ngi đc nhng cm xúc mi m v hình nh nhng
n thanh niên xung phong trong hoƠn cnh chin tranh ác lit. H va mang v đp ca
nhng cô gái tui mi tám, đôi mi hn nhiên giƠu mng m, li va mang v đp ca
ngi lính gia chin trng gan d, dng cm không s hi sinh. In đm nht trong tơm
trí bn đc lƠ hình nh nhơn vt chính, cô thanh niên xung phong, cô “hoa hu” trong
lòng bom đn ậ Phng nh.
II. Thân bài:
1. Khái quát ( Dn dt vào bài ):
- Lê Minh Khuê lƠ n nhƠ vn đã tng có nm tháng tui tr gn bó vi nhng con đng
Trng Sn ma bom, bão đn, tng chng kin, tri qua vƠ chia s nhng gian kh, hi
sinh ca ngi lính gia chin trng. Bi vy nhng trang vit ca bƠ v con ngi vƠ
cuc sng ni đơy tht chơn thc vƠ xúc đng vô cùng. “Nhng ngôi sao xa xôi” cng
vy, hin thc cuc sng gia chin trng vƠ hình nh nhng n thanh niên xung phong
vi cuc sng gian kh mt thi c hin lên sng đng sau tng cơu ch.
- n tng sơu đm nht mƠ Lê Minh Khuê đ li trong lòng bn đc “Nhng ngôi sao
xa xôi” lƠ hình nh nhng con ngi dng cm, có tinh thn trách nhim cao, có tình
đng chí, đng đi sáng ngi, có tơm hn trong tro, giƠu m mng, vƠ nhy cm. Tt c
nhng v đp y đc th hin tp trung nht nhơn vt Phng nh, vƠ ch yu qua
đi sng ni tơm ca cô.
2. Hoàn cnh sng và chin đu đy gian kh:
- Phng nh cùng nhng ngi đng đi ca mình trong mt cái hang di chơn cao
đim, gia mt vùng trng đim trên tuyn đng Trng Sn, ni tp trung nhiu nht
bom đn, s nguy him vƠ ác lit, tng ngƠy tng gi phi đi mt vi bom ri, đn n.
Có bit bao thng tích vì bom đn gic: “ng b đánh l loét, mƠu đt đ, trng ln
ln. Hai bên đng không có lá xanh. Ch có nhng thơn cơy b tc khô cháy. Nhng
cơy nhiu r nm ln lóc. Nhng tng đá to. Mt vƠi cái thùng xng hoc thƠnh ô tô méo
mó, han g nm trong đt”. ó lƠ hin thc đy mùi chin tranh, không có mƠu xanh ca
s sng, ch thy thn cht luôn rình rp.
- Công vic ca các cô đc bit nguy him. H phi chy trên cao đim gia ban ngƠy,
phi mình ra gia vùng trng đim đánh phá ca máy bay đch đ đo vƠ c tính khi
lng đt đá lp vƠo h bom, đm bom cha n vƠ nu cn thì phá bom. Nhim v ca
h tht quan trng nhng cng đy gian kh, hi sinh, phi mo him vi cái cht, luôn
cng thng thn kinh, đòi hi s dng cm vƠ bình tnh ht sc.
3. V đp ca Phng nh:
- Cuc sng gian kh gia chin trng ác lit, công vic đy nguy him vƠ luôn phi đi
mt vi cái cht, nhng Phng nh vn gi đc s hn nhiên, trong sáng ca tui tr,
luôn th hin tinh thn dng cm không s hi sinh, lòng lc quan vƠ tình đng đi gn bó
sơu sc. Cô ngi sáng lên v đp ca ch ngha anh hùng cách mng trong chin đu, v
đp ca th h tr Vit Nam thi chng M.
a. Lí tng sng cao đp, tinh thn dng cm:
- V đp ca nhơn vt Phng nh đc ta sáng lí tng sng cao đp vƠ tinh thn
dng cm, không s gian kh, hi sinh
+ Ri gh nhƠ trng ph thông, Phng nh xung phong ra mt trn, cùng th h ca
mình “X dc Trng Sn đi cu nc/MƠ lòng phi phi dy tng lai” đ giƠnh đc
lp, t do ca T quc. Cô ra đi mƠ không tic tui thanh xuơn, nguyn dơng hin ht
mình cho đt nc:
“Ôi T quc!Nu cn, ta cht
Cho mi ngôi nhƠ, ngn núi, con sông…”.
+ i mt vi nguy him, cô vƠ nhng ngi đng đi ca mình tht s lƠ nhng anh
hùng. Phng nh ngh v hoƠn cnh sng ni đơy mt cách gin d vƠ cho lƠ có cái thú
riêng: “Có đơu nh th nƠy không: đt bc khói, không khí bƠng hoƠng, máy bay đang
m ì xa dn. Thn kinh cng nh chão, tim đp bt chp c nhp điu, chơn chy mƠ vn
bit rng khp chung quanh có nhiu qu bom cha n. Có th n bơy gi, có th chc
na. Nhng nht đnh s n…”. Công vic phá bom đy nguy him vƠ phi luôn đi mt
vi thn cht đc cô k vi ging điu bình thn, pha s hóm hnh: “Quen ri. Mt ngƠy
chúng tôi phá bom đn nm ln. NgƠy nƠo ít: ba ln”. Tht lƠ bit đùa trc gian khó.
+ c bit, hi sinh mt mát ca bn thơn cng đc Phng nh coi ht sc nh nhƠng:
“Tôi bơy gi vn còn mt vt thng cha lƠnh ming đùi. Tt nhiên Tôi không vƠo
vin quơn y”. Nu không có cái nhìn lc quan vƠ mt tinh thn dng cm thì Phng
nh không th có cách nói bình thn nh th.
+ Cuc sng ni chin trng luôn đi mt vi th thách, nguy him vƠ cái cht đã tôi
luyn Phng nh lòng qu cm, không s hi sinh. Tơm lí Phng nh trong mt ln
phá bom đc miêu t rt c th, tinh t đn tng cm giác. Khung cnh vƠ không khí
cha đy s cng thng nhng Phng nh vn có nét tơm lí rt con gái, cm giác: “Có
ánh mt các chin s dõi theo mình” đ ri s dng cm cô nh đc kích thích bi
lòng t trng: “Tôi đn gn qu bom,… tôi không s na. Tôi s không đi khom. Các anh
y không thích cái kiu đi khom khi có th c đng hoƠng mƠ bc ti”. bên qu
bom, cn k vi cái cht im lìm vƠ bt ng, tng cm giác ca con ngi cng tr nên sc
nhn: “Thnh thong li xng chm vƠo qu bom. Mt ting đng sc đn gai ngi,
ca vƠo da tht tôi. Tôi rùng mình vƠ bng thy ti sao mình lƠm quá chm. Nhanh lên
mt tí! V qu bom nóng. Mt du hiu chng lƠnh”. Tip đó, lƠ cái giơy phút cng thng
ch đi ting n ca qu bom. Phng nh có ngh đn cái cht nhng lƠ “mt cái cht
m nht, không c th”, còn cái chính vn lƠ: “liu mìn có n, bom có n không?”. ơy
lƠ mt trách nhim rt cao trong công vic, lƠ lòng dng cm vô song. Có th khng đnh
rng: Phng nh vƠ nhng đng đi ca cô thc s lƠ nhng ngi anh hùng, nhng lƠ
nhng anh hùng mƠ không t bit. Chính điu đó, khin cho nhơn vt Phng nh tr
nên đáng mn.
b. Tính hn nhiên, m mng, và tinh nghch ca Phng nh:
- Nét ni bt vƠ cng lƠ đim hp dn nht Phng nh chính lƠ v đp ca mt tơm
hn trong sáng, hn nhiên vƠ m mng:
+ Phng nh lƠ n sinh ca th đô thanh lch bc vƠo chin trng. Cô có mt thi
hc sinh ậ cái thi áo trng ngơy th, hn nhiên vƠ vô t sng bên m trong mt cn
bum nh mt đng ph yên tnh. Nhng hoƠi nim ca cô v thi hc trò tht đáng
yêu, luôn sng trong cô ngay gia chin trng d di. Nó va lƠ nim khao khát, va
lƠm du mát tơm hn trong hoƠn cnh cng thng, khc lit ca chin tranh.
+ Sau nhng giơy phút cng thng cao đim, xong vic lƠ th phƠo chy vƠo hƠng, lƠ sƠ
ngay vƠo mt th gii khác ậ th gii con gái vi nhng m mng: nm dƠi trên nn m,
li bing nheo mt nghe ca nhc t cái đƠi bán dn nh, có th nghe, có th ngh ngi
lung tung… Phng nh mê hát vƠ thích nhiu bƠi hát: nhng bƠi hƠnh khúc b đi hay
hát trên nhng ng đng mt trn; thích dơn ca quan h mm mi, du dƠng; thích Ca-
chiu-sa ca hng quơn Liên Xô; thích ngi bó gi m mƠng trc li bƠi hát dơn ca Ý tr
tình… Thích hát, Phng nh còn ba ra li mƠ hát, ngi da vƠo thƠnh đá vƠ khe kh
hát. Rõ rƠng, thích hát lƠ nét tơm lí ca thi đi ậ cái thi ting hát át ting bom, nhng
đơy cng lƠ nét cá tính Phng nh hé l v đp phong phú ca tơm hn. Trong ting
hát, có ý thc v lý tng, có khao khát v quê hng, tình yêu ca tui tr vƠ có c khát
vng đc tr v cuc sng thanh bình.
+ Cng nh bao cô gái mi ln, Phng nh rt nhy cm vƠ quan tơm đn hình thc
ca mình. Phng nh đp vi “hai bím tóc dƠy tng đi mm, mt cái c cao kiêu
hãnh nh đƠi hoa loa kèn” vƠ “đôi mt nơu nơu dƠi dƠi hay nheo li nh chói nng, hay có
cái nhìn xa xm”. Bit mình đp, cô thích ngm mình trong gng, có chút kiêu ngm
khi bit mình đc các anh pháo th vƠ lái xe thm hi. Cô vui vƠ t hƠo v điu đó
nhng không hay biu l tình cm ca mình mƠ thng r ra kín đáo gia đám đông. Lê
Minh Khuê đã rt tinh t khi phát hin ra cái nét tơm lí kiêu ngm y Phng nh. ó
lƠ cái kiêu ngm ca mt cô gái tr có ý thc sơu sc v v đp cuc sng. Chính nét tơm
lí rt đi thng, rt con gái nƠy khin nhơn vt Phng nh cƠng tr nên gn gi, chơn
thc vƠ đáng yêu.
+ V đp tơm hn Phng nh ngi sáng nht khi cn ma đá bt ng p đn. Ch mt
cn ma đá mƠ bao ngt ngt, cng thng, him nguy ca chin trng tan bin, đ
nhng ch cho nim vui con tr òa n, cung cung:” Ma đá!Cha m i!Ma đá!”. Ch
mt trn ma đá vt đi qua cng đánh thc Phng nh rt nhiu k nim vƠ ni nh
v thƠnh ph, quê hng, v gia đình, v tui th thanh bình ca mình. Sau cái say sa
ca nim vui con tr lƠ ni nh da dit khôn nguôi. Nh rt nhiu: ngi m, cái ca s
ngôi nhƠ, nhng ngôi sao to trên bu tri thƠnh ph, cái cơy, vòm tri ca nhƠ hát, bƠ bán
kém vƠ đám tr háo húc vơy quanh; con đng nha sau cn ma, nhng ngn đèn trên
qung trng lung linh nh nhng ngôi sao trong truyn c tích nói v x s thn tiên…
Tt c va rõ rƠng, va m o; va đng hin, va vt hin trong tơm trí; va gn gi,
va xa xôi. Nhng hòai nim lƠm du cn khát, nhng cn khát cháy lòng, nhng hi vng
xa xôi. Tt c Ơo đn, xoáy mnh cng mãnh lit, d di nh con ma đá. Tt c lƠm
thƠnh hƠnh trang tơm hn ca cô thanh niên xung phong, tip cho cô sc mnh, thp cho
cô nim tin vƠ ta sáng v đp ca ngi chin s Trng Sn, ca nhng ngôi sao xa
xôi.
c. Tình đng chí, đng đi nng m:
- Phng nh nét đp còn đc ngi sáng trong tình đng đi thm thit. Cô luôn yêu
thng trìu mn vƠ quan tơm đn đng đi. Cô lo lng cho ch Thao vƠ Nho lên cao đim
cha v đn ni “nói nh gt vƠo máy” khi đi đi trng hi tình hình. Cô hiu ch Thao
vƠ Nho nh bit v nhng ch em rut tht. ó lƠ ch Thao s máu vƠ vt nhng khi chin
đu li rt dng cm. Trong cuc vic, ai cng gm ch bi s bình tnh, cng quyt, táo
bo. Vi Nho, cô em út ca t trinh sát thì Phng nh rt mun b trên tay. “trông nói
nh mát nh mt que kem trng. Bit bao trìu mn, yêu thng trong cái nhìn y. Khi
Nho b thng, cô v v vƠ chm sóc nh mt ngi y tá: “moi đt, b Nho đt lên
đùi”,”ra cho Nho bng nc đun sôi trên bp than”,”tiêm cho Nho” ri “pha sa trong
cái ca st…”. c bit, cô dƠnh tình yêu vƠ nim cm phc cho tt c nhng chin s mƠ
cô gp ngƠy đêm trên con đng ra mt trn. Vi cô “nhng ngi đp nht, thông minh,
cam đm vƠ cao thng nht lƠ nhng ngi mc quơn phc có ngôi sao trên m”.
-> Tình đng chí đng đi ca Phng nh tht thiêng liêng, cao c vƠ đáng quý! Chính
điu đó đã tip thêm sc mnh cho cô đ cô hoƠn thƠnh tt nhim v ca mình.
4. Ngh thut xây dng nhân vt:
- Có th nói, xơy dng nhơn vt Phng nh, Lê Minh Khuê đã chn đc nhng
phng thc trn thut hp lí khi nhƠ vn đt đim nhìn vƠo nhơn vt chính ca mình đ
nhơn vt t k chuyn. Nh vy, ngh thut miêu t tơm lí nhơn vt ậ tơm lí Phng nh
đt đn đ tinh t nht. Ngôn ng trn thut qua nhơn vt chính lƠm cho tác phm có
ging điu, ngôn ng t nhiên gn vi khu ng, tr trung, n tính. Li k linh hot, cùng
cơu ngn dƠi, nhp nhanh to không khí chin trng, nhp k chm li khi hi tng nh
gi nh k nim ca tui th êm đm… Tt c góp phn to nên mt nhơn vt chính- mt
Phng nh tht nh ngoƠi đi vƠ mt Phng nh rt HƠ Ni.
5. Ý kin đánh giá, bình lun:
- Qua dòng suy ngh vƠ tơm trng ca nhơn vt Phng nh, cuc sng chin đu ca
các cô thanh niên xung phong đc tái hin đy đ, chơn thc vƠ sinh đng vi v đp
ta sáng. Hình tng v nhng n thanh niên xung phong Trng Sn không him trong
vn hc chng M, song vi nhng sáng to riêng ca mình, Lê Minh Khuê trong truyn
ngn "Nhng ngôi sao xa xôi" đã lƠm ni bt tơm hn trong sáng giƠu m mng, cuc
sng chin đu đy gian kh, s hi sinh vƠ rt lc quan ca h. ó lƠ hình nh đp, tiêu
biu cho th h tr Vit Nam đã sng vƠ chin đu, hi sinh tui thanh xuơn ca mình cho
T quc thơn yêu:
“Có bit bao ngi con gái, con trai
Trong bn ngƠn lp ngi ging ta la tui
H đã sng vƠ cht
Gin d vƠ bình tâm
Không ai nh mt đt tên
Nhng h đã lƠm ra t Nc”.
( “t nc” ậ Nguyn Khoa im).
III. Kt bài:
- c truyn ngn "Nhng ngôi sao xa xôi" khám phá v đp nhơn vt Phng nh, ta
yêu mn, t hƠo v các cô thanh niên xung phong, Phng nh, Nho,ch Thao, mi cô
gái ngã ba ng Lc vƠ bao nhiêu cô gái m đng khác trên tuyn la Trng Sn đã
“Xng tay mƠ vit nên trang s hng” (T Hu). V đp ca h mãi mãi ta sáng nh vì
sao lp lánh trên bu tri, trong s cm phc vƠ lòng bit n ca c dơn tc:
“êm đêm tơm hn em ta sáng
Nhng vì sao ngi chói lung linh”
(“Khong tri h bom” ậ Lơm Th M D)
CHÚC CÁC EM ÔN TP TT!