CHUYÊN 15: “Ving lng Bác” – Vin Phng.
Theo admin Hc vn lp 9 – CH –
*ăKháiăquátăvătácăgi,ătácăphm:
- Vin Phng là nhà th trng thành trong phong trào vn ngh gii phóng min
Nam.
- Th ông thng nh nh, giàu tình cm, giàu cht mng m ngay trong hoàn cnh khc
lit ca chin trng.
- Bài th “Ving lng Bác” đc vit nm 1976. ây là thi đim min Nam va gii
phóng, đt nc thng nht, công trình lng Ch tch H Chí Minh cng va đc hoàn
thành. c mong đc ra Hà Ni, đc ving lng Bác H ca đng bào min Nam đư
có th thc hin. Nhà th Vin Phng cng là mt trong s nhng đng bào chin s t
min Nam sau gii phóng đc ra Hà Ni ving lng thiêng liêng y. Dù ra đi mun, khi
đư xut hin nhiu bài th đc coi là đnh cao trong mng sáng tác vit v đ tài lưnh t
H Chí Minh, nhng “Ving lng Bác” vn đc đánh giá là mt trong nhng tác phm
thành công xut sc và nhanh chóng chim đc cm tình ca ngi đc.
*ăNghăthut:
V ngh thut, bài th có ging điu va trang trng, phù hp vi đ tài vit v lưnh t li
va tha thit, sâu lng, phù hp vi ch đ t tng ca tác phm (cm xúc khi đc vào
lng ving Bác). Ging th cng có s thay đi linh hot đ din t các cung bc cm
xúc. Khi thì hi hp, náo nc(trên đng vào lng ving Bác); khi thì t hào, thành kính
(đng trc lng);khi thì nghn ngào đau xót (vào trong lng); có lúc li xúc đng thit
tha(ngh ti cnh chia xa). to nên ging điu y, tác gi đư dùng kt hp nhiu yu t
nh th th t do (linh hot s ch trong tng câu), gieo vn không c đnh (có khi lin,
có khi cách), nhp th bin đi (lúc nhanh lúc chm, lúc dàn tri, lúc dn dp)…
Ngoài ra, bài th còn s dng mt h thng hình nh đc sc,kt hp mt cách hài hòa
gia nhng hình nh thc (hàng tre xanh quanh lng,mt tri đi qua trên lng, dòng ngi
vào lng) vi nhng hình nh có ngha n d, tng trng mang tính khái quát ( mt tri
trong lng, vòng hoa dâng bày mi chín mùa xuân, vng trng, tri xanh). Chính h
thng hình nh y đư góp phn phác ha thành công chân dung Ch tch H Chí Minh.
ăbƠi:ăCmănhnăbƠiăthă“VingălngăBác”ăcaăVinăPhng.
I.ăMăbƠi:
Bác H là tên gi thân yêu vang âm trong trái tim bao ngi, là nim tin, là sc mnh, là
phm giá ca con ngi Vit Nam, mt ngi bn ln đi vi tâm hn mi con ngi,
đi vi thiên nhiên to vt S v đi, v đp ca Bác, lòng kính yêu vi Bác đư tr
thành cm hng cho các các ngh s sáng to ra các tác phm ngh thut bt h. n sau
trong đ tài th v Bác do điu kin, hoàn cnh: là ngi con min Nam, cm súng
ngoài tin tuyn nhà th Vin Phng đư đ li bài th "Ving lng Bác" đc đáo, có
sc cm hóa sâu sc bi tình đp, bi li hay.
II. Thân bài:
Bài th đc vit vào tháng 4 nm 1976, mt nm sau ngày gii phóng min Nam, đt
nc va đc thng nht. ó cng là khi lng Ch tch H Chí Minh va đc khánh
thành, đáp ng nguyn vng tha thit ca nhân dân c nc là đc đn ving lng Bác.
Tác gi là mt ngi con ca min Nam, sut ba mi nm hot đng và chin đu
chin trng Nam B xa xôi. Cng nh đng bào và chin s min Nam, nhà th mong
mi đc ra thm Bác và ch đn lúc này, khi đt nc đư thng nht, ông mi có th
thc hin đc c nguyn y. Tình cm đi vi Bác tr thành ngun cm hng đ ông
sáng tác bài th này.
1.ăCmăxúcăcaănhƠăthăkhiăđnălngăBác:
Cm xúc ca mt ngi con đư đi t mt
ni rt xa c v không gian và thi gian, gi đây gi phút đc tr v bên Bác đư đc
din t sâu sc trong kh th này:
- Nhà th k: “Con min Nam ra thm lng Bác”. Câu th m đu nh mt li thông
báo ngn gn, li l gin d nhng cha đng trong nó bit bao điu sâu xa, Nhà th nói
mình min Nam, tuyn đu ca T quc, ni máu đ sut my chc nm tri. Nh
vy, không đn gin là chuyên đi thm công trình kin trúc, không ch chiêm ngng
trc di hài mt v nhân mà đó là cây tìm v ci, lá tìm v cành, máu chy v tim, sông
tr v ngun. ó là cuc tr v đ báo công vi Bác, đ đc Bác ôm vào lòng và ngi
khen.
- Nhà th xng “con” và ch “con” đu dòng th, đu bài th. Trong ngôn t ca nhân
loi không có mt ch nào li xúc đng và sâu nng bng ting “con”. Cách xng hô này
tht gn gi, tht thân thit, m áp tình thân thng mà vn rt mc thành kính, thiêng
liêng. ng thi, cng din t tâm trng xúc đng ca ngi con ra thm cha sau bao
nhiêu nm xa cách.
- Nhà th s dng t “thm” thay cho t “ving”:
+ “Ving”: là đn chia bun vi thân nhân ngi cht.
+ “Thm”: là gp g, trò chuyn vi ngi đang sng.
-> Cách nói gim, nói tránh -> gim nh ni đau thng mt mát -> khng đnh Bác vn
còn mưi trong trái tim nhân dân min Nam, trong lòng dân tc. ng thi gi s thân
mt, gn gi: Con v thm cha – thm ngi thân rut tht, thm ch Bác nm, thm ni
Bác đ tha lòng khát khao mong nh by lâu.
=> Câu th không có mt dng công ngh thut nào nhng li vô cùng gi cm, dn nén
bit bao cm xúc. Cách xng hô và cách dùng t ca Vin Phng giúp cho ngi đc
cm nhn đc tình cm xúc đng, nh thng ca mt ngi con đi vi cha. ó không
ch là tình cm riêng ca nhà th mà còn là tình cm chung ca dân tc Vit Nam. Th h
này tip ni th h khác song tt c đu có chung mt tình cm nh th vi Bác H kính
yêu.
- Cái hay ca kh th không ch t ng bình d mà còn hình nh cây tre vô cùng thân
thuc. Chc nhà th phi đn xp hàng t rt sm mi thy đc hàng tre trong sng
nh vy. Nhng “hàng tre xanh xanh Vit Nam” y chính là hình nh tng trng cho
làng quê, cho con ngi Vit Nam bn b, cn cù, chu thng chu khó. Tác gi bt lên
mt ting “Ôi !” va đy thng cm va mang v t hào. Thng cm vì dân tc ta phi
tri qua bao nhiêu “bưo táp ma sa”, khó khn gian kh trong cuc đi. T hào vì tre vn
“đng thng hàng” nh ngi Vit ta luôn kiên cng, bt khut trc mi gian lao, th
thách. c tính cao quý y cng đc th hin trong th Nguyn Duy : “Thân gy guc,
lá mong manh / Mà sao nên luy nên thành tre i”. Nhng Vin Phng không ch ca
ngi đt nc, con ngi Vit Nam mà còn mun nói đn mi liên kt gia Bác vi quê
hng, vi ngi dân. Ngày xa, Bác t giư làng quê vi hàng tre xanh đ ra đi tìm
đng cu nc, và bây gi Bác li tr v gia vòng tay ca quê hng, gia nhng con
ngi cn cù, chu khó. Nhng “hàng tre bát ngát” bao quanh lng nh vòng tay ca quê
hng, ca T quc đang bao bc ly v lưnh t v đi, nh hình dáng nhng ngi con
ca dân tc đang đng canh gic ng ca Ngi. Ngh thut n d y va hay va to s
kt ni cht ch vì cây tre, Bác và đt nc có mi liên h đc bit.
=>ăChămtăkhăthăngnăthôiănhngăcngăđăđăthăhinănhngăcmăxúcăchơnă
thƠnh,ăthiêngăliêngăcaănhƠăthăvƠăcngălƠăcaănhơnădơnăđiăvi Bác kính yêu.
2.ăCmăxúcăcaănhƠăthăkhiăđngătrcălngăBác:
- Nhà th đư s dng mt n d ngh thut tuyt đp đ nói lên cm nhn ca mình khi
đng trc lng Bác:
Ngày ngày mt tri đi qua trên lng
Thy mt mt tri trong lng rt đ.
+ Hình nh “mt tri đi qua trên lng” là hình nh thc. ó là mt tri thiên to, là hành
tinh quan trng nht ca v tr, nó gi ra s kì v, s bt t, vnh hng. Mt tri là ngun
ci ca s sng, ánh sáng.
+ Hình nh “mt tri trong lng” là mt n d đy sáng to, đc đáo – đó là hình nh ca
Bác H. Ging nh “mt tri”, Bác H cng là ngun ánh sáng, ngun sc mnh. “Mt
tri” – Bác H soi đng dn li cho s nghip cách mng gii phóng dân tc, giành đc
lp t do, thng nht đt nc. Bác đư cùng nhân dân vt qua trm ngàn gian kh, hi
sinh đ đi ti chin thng quanh vinh, trn vn. “Mt tri” – Bác H ta hi m tình
thng bao la trong lòng mi con ngi Vit Nam. Nhà th T Hu đư so sánh Bác nh:
“Qu tim ln lc trm dòng máu nh”. Cái ngha, cái nhân ln lao ca Bác đư tác đng
mnh m, sâu xa ti mi s phn con ngi.
+ Tht ra so sánh Bác H vi mt tri đư đc các nhà th s dng t rt lâu:
Ngi rc r mt mt tri cách mng
Mà đ quc là loài di ht hong
êm tàn bay chp chng di chân ngi.
( T Hu – “Sáng tháng nm”)
Nhng cái so sánh ngm Bác H nm trong lng rt đ trong cái nhìn chiêm ngng
hàng ngày ca mt tri t nhiên( bin pháp nhân hóa “thy”) là mt sáng to đc đáo và
mi m ca Vin Phng. Cách ví đó mt mt ca ngi s v đi, công lao tri bin ca
Ngi đi vi các th h con ngi Vit Nam. Mt khác bc l rõ nim t hào ca dân
tc Vit Nam khi có Bác H - có đc mt tri ca cách mng soi đng ch li cng
nh ánh sáng ca mt tri thiên nhiên.
+ T láy “ngày ngày” đng đu câu va din t s liên tc bt bin ca t nhiên va
góp phn vnh vin hóa, bt t hóa hình nh Bác H trong lòng mi ngi và gia thiên
nhiên v tr.
- Hình nh dòng ngi vào thm lng Bác đư đc nhà th miêu t mt cách đc đáo và
đ li nhiu n tng:
Ngày ngày dòng ngi đi trong thng nh
Kt tràng hoa dâng by mi chín mùa xuân.
+ T láy “ngày ngày” có ngha tng t nh câu th cu đu trong kh th -> din t
cnh tng có thc đang din ra hàng ngày, đu đn trong cuc sng ca con ngi Vit
Nam: Nhng dòng ngi nng tru nh thng t khp mi min đt nc đư v đây xp
hàng, lng l theo nhau vào lng ving Bác – “Dòng ngi đi trong thng nh”.
+ Bng s quan sát trong thc t, tác gi đư to ra mt hình nh n d đp và sáng to:
“tràng hoa”.
_ Chúng ta có th hiu “tràng hoa” đây theo ngha thc là nhng bông hoa ti thm
kt thành vòng hoa đc nhng ngi con khp ni trên đt nc và th gii v thm
dâng lên Bác đ bày t tình cm, tm lòng nh thng, yêu quý, t hào ca mình.
_ “Tràng hoa” đây còn mang ngha n d ch tng ngi mt đang xp hàng ving lng
Bác mi ngày là mt bông hoa ngát thm. Nhng dòng ngi bt tn đang ngày ngày vào
lng ving Bác ni kt nhau thành nhng tràng hoa bt tn. Nhng bông hoa – tràng hoa
rc r đó di ánh mt tri ca Bác đư tr thành nhng bông hoa – tràng hoa đp nht
dâng lên “by mi chín mùa xuân” – 79 nm cuc đi ca Ngi.
->ăHìnhănhăthătrênăbiuălătmălòngăthƠnhăkính,ăvƠăbitănăsơuăscăcaănhƠăth,ă
caănhơnădơnăđiăviăBácăH.
3.ăCmăxúcăcaănhƠăthăkhiăvƠoătrongălng:
- Vào trong lng, khung cnh và không khí nh ngng kt c thi gian, không gian. Hình
nh th đư din t tht chính xác, tinh t s yên tnh, trang nghiêm cùng ánh sáng du nh,
trong tro ca không gian trong lng Bác.
- ng trc Bác, nhà th cm nhn Ngi đang ng gic ng bình yên, thanh thn gia
vng trng sáng du hin.
- Hình nh “vng trng sáng du hin” gi cho chúng ta ngh đn tâm hn, cách sng cao
đp, thanh cao, sáng trong ca Bác và nhng vn th tràn ngp ánh trng ca Ngi.
Trng vi Bác đư tng vào th Bác trong nhà lao, trên chin trn, gi đây trng cng đn
đ gi gic ng ngàn thu cho Ngi. -> Ch có th bng trí tng tng, s thu hiu và
yêu quí nhng v đp trong nhân cách ca H Chí Minh thì nhà th mi sáng to nên
đc nhng nh th đp nh vy!
- Tâm trng xúc đng ca nhà th đc biu hin bng mt hình nh n d sâu xa: “Vn
bit tri xanh là mưi mưi”.
+ “Tri xanh” trc tiên đc hiu theo ngha t thc đó là hình thiên nhiên mà chúng ta
hng ngày vn đang chiêm ngng, nó tn ti mưi mưi và vnh hng.
+ Mt khác, “tri xanh” còn là mt hình nh n d sâu xa: Bác vn còn mưi vi non sông
đt nc, nh “tri xanh” vnh hng. Nhà th T Hu đư vit: “Bác sng nh tri đt ca
ta”, bi Bác đư hóa thân thành thiên nhiên, đt nc và dân tc.
- Dù tin nh th nhng my chc triu ngi dân Vit Nam vn đau xót và nui tic khôn
nguôi trc s ra đi ca Bác – “ Mà sao nghe nhói trong tim”.
+ “Nhói” là t ng biu cm trc tip, biu hin ni đau đt ngt qun tht. Tác gi t
cm thy ni đau mt mát tn trong đáy sâu tâm hn mình: ni đau ut nghn tt cùng
không nói thành li. ó không ch là ni đau riêng tác gi mà ca c triu trái tim con
ngi Vit Nam.
+ Cp quan h t “vn, mà” din t mâu thun. Cm giác nghe nhói trong tim mâu
thun vi nhn bit tri xanh là mưi mưi. Nh vy, gia tình cm và lý trí có s mâu
thun. Con ngi đư không kìm nén đc khonh khc yu lòng. Chính đau xót này đư
làm cho tình cm gia lưnh t và nhân dân tr nên rut già, xót xa. Cm xúc đau đn này,
vô vng này đư tng xut hin trong bài th ca T Hu:
Trái bi kia vàng ngt vi ai
Thm cho ai na hi hoa nhài
Còn đâu bóng Bác đi hôm sm…
CmăxúcănƠyălƠăđnhăđimăcaăniănhăthng,ăcaănimăđauăxót.ăNóăchínhălƠă
nguyênănhơnădnăđnănhngăkhátăvngăăkhăcuiăbƠiăth.
4.ăTơmătrngăluăluynăcaănhƠăthăkhiăriăxaălngăBác:
- Nu kh th đu, nhà th gii thiu mình là ngi con min Nam ra thm Bác thì
trong kh th cui, nhà th li đ cp đn s chia xa Bác. Ngh đn ngày mai v min
Nam, xa Bác, xa Hà Ni, tình cm ca nhà th không kìm nén, n giu trong lòng mà
đc bc l th hin ra ngoài:
“Mai v min Nam thng trào nc mt”.
+ Câu th “Mai v min Nam thng trào nc mt” nh mt li giư bit.
+ Li nói gin d din t tình cm sâu lng.
+ T “trào” din t cm xúc tht mưnh lit, luyn tic, bn rn không mun xa ni Bác
ngh.
+ ó là không ch là tâm trng ca tác gi mà còn là ca muôn triu trái tim khác. c
gn Bác dù ch trong giây phút nhng không bao gi ta mun xa Bác bi Ngi m áp
quá, rng ln quá.
- Mc dù lu luyn mun đc mưi bên Bác nhng tác gi cng bit rng đn lúc phi
tr v min Nam. Và ch có th gi tm lòng mình bng cách mun hóa thân, hòa nhp
vào nhng cnh vt quanh lng đ đc luôn bên Ngi trong th gii ca Ngi:
Mun làm con chim hót quanh lng Bác
Mun làm đóa hoa ta hng đâu đây
Mun làm cây tre trung hiu chn này.
+ ip ng “mun làm” cùng các hình nh đp ca thiên nhiên “con chim”,”đóa
hoa”,”cây tre” đư th hin c mun tha thit, mưnh lit ca tác gi.
+ Nhà th ao c đc hóa thân thành con chim nh ct ting hót làm vui lng Bác,
thành đóa hoa đem sc hng, đim tô cho vn hoa quanh lng.
+ c bit là c nguyn “Mun làm cây tre trung hiu chn này” đ nhp vào hàng tre
bát ngát, canh gi gic ng thiên thu ca Ngi. Hình nh cây tre có tính cht tng
trng mt ln na nhc li khin bài th có kt cu đu cui tng ng. Hình nh hàng
tre quanh lng Bác đc lp câu th cui nh mang thêm ngha mi, to n tng sâu
sc, làm dòng cm xúc đc trn vn. “Cây tre trung hiu” là hình nh n d th hin
lòng kính yêu, s trung thành vô hn vi Bác, nguyn mưi mưi đi theo con đng cách
mng mà Ngi đư đa đng ch li. ó là li ha thy chung ca riêng nhà th và
cng là ý nguyn ca đng min Nam, ca mi chúng ta nói chung vi Bác.
5.ăánhăgiáăvănghăthut:
- Bài th thành công bi Vin Phng đư chn đc mt hình thc và ging điu phù
hp vi ni dung tr tình. ó là ging điu va trang nghiêm, sâu lng, va tha thit, đau
xót, t hào, th hin rt đúng tâm trng ca nhà th và mi ngi khi vào lng ving Bác.
- Th th tám ch xen k nhng dòng th by hoc chín ch. Cách gieo vn khá linh
hot, có khi là vn lin, có khi là vn cách. Nhp th chm rưi, din t s trang nghiêm và
cm xúc thành kính. Riêng kh th cui, nhp th nhanh hn. ip ng “mun làm”
đc lp li ba ln, th hin mong c thit tha và ni lu luyn không ri ca tác gi.
- Hình nh th có nhiu sáng to. Nhà th kt hp gia hình nh thc và hình nh n d,
tng trng. c sc nht là nhng hình nh n d có tính cht biu tng: “mt tri
trong lng”, “tràng hoa”, “tri xanh”, “vng trng” va quen thuc, gn gi, va trang
nghiêm, sâu sc, có ý ngha khái quát và giá tr biu cm rt ln.
III.KtăbƠi:
“Ving lng Bác” là mt bài th hay bi nó đc to ra t nhng cm xúc, rung đng
chân thành ca trái tim nhà th, đng thi cng là ting lòng ca tt c chúng ta. Cuc
đi và s nghip cách mng ca Bác H nh mt thiên thn thoi ca th k hai mi.
Ch tch H Chí Minh là con ngi Vit Nam đp nht! Nhà th Pita Rôđright ca đt
nc Cu-Ba anh em đư t hào khng đnh: H Chí Minh – tên Ngi là c mt nim th.
ăbƠi:ăPhơnătíchă3ăkhăthăđuăbƠiăthă“VingălngăBác”ăcaăVinăPhng
=>ăGiăý: Tácăgi:ăShirekaă-
*ăKhă1:
Con t min Nam ra thm lng Bác
ã thy trong sng hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Vit Nam
Bão táp ma sa đng thng hàng
M đu bài th, tác gi xng mình là “con”. Li th gin d nhng cha đy cm xúc. T
“con” y gi nên cm giác vô cùng gn gi và thân thng v Bác, nh mt li tha vi
ngi ln trong nhà. iu đó làm ta nh đn nhng câu th ca T Hu : “Bác nh min
Nam ni nh nhà / Min Nam mong Bác ni mong cha.” Nhng Vin Phng không ch
nói thay li ca nhng ngi con min Nam, ông còn bày t tình cm ca c dân tc đi
vi Bác. Nhà th dùng t “thm” nh th Bác vn còn sông, và đây ch là mt bui đn
thm nói chuyn thông thng. Tình cm y tht xúc đng nhng vn rt gn gi, m áp.
Cái hay ca kh th không ch t ng bình d mà còn hình nh cây tre vô cùng thân
thuc. Chc nhà th phi đn xp hàng t rt sm mi thy đc hàng tre trong sng
nh vy. Nhng “hàng tre xanh xanh Vit Nam” y chính là hình nh tng trng cho
làng quê, cho con ngi Vit Nam bn b, cn cù, chu thng chu khó. Tác gi bt lên
mt ting “Ôi !” va đy thng cm va mang v t hào. Thng cm vì dân tc ta phi
tri qua bao nhiêu “bưo táp ma sa”, khó khn gian kh trong cuc đi. T hào vì tre vn
“đng thng hàng” nh ngi Vit ta luôn kiên cng, bt khut trc mi gian lao, th
thách. c tính cao quý y cng đc th hin trong th Nguyn Duy : “Thân gy guc,
lá mong manh / Mà sao nên luy nên thành tre i”. Nhng Vin Phng không ch ca ngi
đt nc, con ngi Vit nam mà còn mun nói đn mi liên kt gia Bác vi quê
hng, vi ngi dân. Ngày xa, Bác t giư làng quê vi hàng tre xanh đ ra đi tìm
đng cu nc, và bây gi Bác li tr v gia vòng tay ca quê hng, gia nhng con
ngi cn cù, chu khó. Nhng “hàng tre bát ngát” bao quanh lng nh vòng tay ca quê
hng, ca T quc đang bao bc ly v lưnh t v đi, nh hình dáng nhng ngi con
ca dân tc đang đng canh gic ng ca Ngi. Ngh thut n d y va hay va to s
kt ni cht ch vì cây tre, Bác và đt nc có mi liên h đc bit. Bng li th gin d
và hình nh n d nhiu ý ngha, nhà th đư bày t tâm trng xúc đng ca mình khi đng
trc lng Bác.
*ăKhă2:
Không ch vy, kh th đu tiên còn m ra nhng suy ngm và xúc cm sâu lng hn
Ngày ngày mt tri đi qua trên lng
Thy mt mt tri trong lng rt đ
Ngày ngày dòng ngi đi trong thng nh
Kt tràng hoa dâng by mi chín mùa xuân…
Xuyên sut kh th là ngh thut đip ng và n d. “Ngày ngày” vn đư là mt t láy,
li đc dùng đip ng nên càng gi nên cm giác thi gian nh kéo dài vô tn trong kh
th, đng thi cng dùng đ miêu t mt chân lí vnh hng – s v đi ca Bác. “Mt
tri” trong câu th th nht là t thc, còn “mt tri” trong câu th th hai chính là n d
đ ch Bác. Bác là ngi đư m ra chân lí cách mng cho c dân tc, mang đc lp, t do
đn cho đt nc. Cng ging nh mt tri thc đem s sng đn cho vn vt, Bác đư
đem li cho ngi dân s m no, hnh phúc. Nhà th T Hu cng đư tng vit : “Ngi
là mt mt tri cách mng”, nhng so sánh hình nh hai mt tri nh ca Vin Phng
li là mt sáng to rt đc đáo. Mt tri kia ch là cái nn, là đòn by đ tôn vinh mt tri
Bác. Cm t “rt đ” va gi nh đn trái tim luôn tràn ngp lòng yêu nc, thng dân
ca Bác, va gi ra lung sáng rc r ta ra t tâm hn Bác – ánh sáng ca lí tng cách
mng. Ánh sáng y sng mưi trong lòng mi ngi dân Vit Nam, gi mưi tm lòng
chúng ta dành cho Bác. Ln th hai, t “ngày ngày” đc s dng, nhng là dùng đ din
t mt điu bt dit nh lòng thành kính ca nhân dân đi vi Bác. Ch có tình cm
thiêng liêng nh vy mi ó th to nên đc “dòng ngi đi trong thng nh” không
bao gi dt. Cng ch có tình cm thiêng liêng y mi có th kt nên đc nhng tràng
hoa đp nht đ dâng lên Bác. “Tràng hoa” y không ch là tràng hoa ti bình thng,
mà còn là n d ca dòng ngi ni tip nhau. Phi rt tinh t và sáng to nhà th mi có
th t đoàn ngi đi vào lng, dòng ra sau, qua bên lng, đi ra ni tip thành mt vòng
tròn mà liên tng đn mt tràng hoa. Tràng hoa y là tràng hoa đp nht vì đc kt nên
t nhng bông hoa đt – nhng con ngi Vit Nam chm ch, bt khut, t tm lòng ca
nhng con ngi y. T “dâng” càng tô đm thêm tình cm y – mt nim kính yêu trân
trng sâu sc nht và trn vn nht. Không ch có th, nhà th còn s dng ngh thut
hoán d đ ví cuc đi Bác nh “by mi chín mùa xuân”. Mùa xuân đc xem là mùa
đp nht trong nm, còn Bác là ngi Vit Nam đp nht. Hình nh y cng tng xut
hin trong th T Hu : “By mi chín tui xuân trong sáng / Vào cuc trng sinh nh
cánh bay”. Bác đư hin dâng nhng gì đp nht ca cuc đi mình cho s nghip gii
phóng dân tc. Và gi đây, nhng ngi con ca dân tc đang dâng lên cho Ngi lòng
bit n sâu sc nht. Li th trang trng nhng vô cùng tha thit, gi ra nhiu suy tng
sâu lng, mênh mông. Có th nói kh th th hai là đp nht trong c bài, vi nhng hình
nh n d giàu giá tr biu cm nói lên s v đi ca Bác và lòng thành kính ca ngi
dân đi vi Ngi.
*ăKhă3:
Nu nh cái đp ca kh hai là nhng phép n d đy sáng to và tinh t thì cái hay ca
kh ba li nm s dâng trào cm xúc trong tng li th
Bác nm trong gic ng bình yên
Gia mt vng trng sáng du hin
Vn bit tri xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói trong tim!
Hình nh Bác hin lên tht gn gi. Có cm giác nh Bác không h ra đi mà ch đang
nm ng. “Vng trng sáng” có th hiu nh nhng ánh đèn du nh nh ánh trng trong
lng Bác. Hình nh y cng gi cho ta nh đn vng trng trong cuc đi, trong th ca
ca Bác. Trng làm bn vi Bác khi Ngi ngi tù (Ngm trng), trng theo Bác trong
nhng nm tháng kháng chin Vit Bc (Cnh khuya, Rm tháng Giêng),… và bây gi,
ánh trng li canh gi gic ng ca Bác. Hay nh đc đn t “du hin”, ta li t hi, phi
chng “vng trng sáng” kia cng có th hiu đó là ánh trng ta ra t tâm hn thanh cao
ca Bác, và nhà th khi vào thm lng đư cm nhn đc ánh sáng rng ngi y. Cnh
lng Bác hin lên qua hai câu th đu tht yên bình, tnh lng, càng gi lên gic ng êm
đm ca Bác. Ngh thut t thc đư din t đc bu không khí trang nghiêm, lng yên
trong lng Bác, làm nn cho cm xúc thng hoa trong hai câu th cui. T hình nh Bác
nm nh đang ng, nhà th liên tng đn s bt dit ca Ngi. “Tri xanh” là n d đ
ch Bác và nhng điu Ngi đư làm cho non sông. Bác đư ra đi nhng lí tng ca
Ngi, tm gng đo đc ca Ngi không h cht. Hình nh ca Ngi đư hòa cùng
vi tri cao, nhp vào tng thc đt ca T quc. Nhng công lao ca Ngi cng mưi
còn đó nh mt tng đài sng sng chm ti tri. T láy “mưi mưi” đư tô đm và hoàn
chnh hình nh đó. Hình nh “tri xanh” y cng ging nh hình nh “mt tri” kh
hai, đu là nhng hình nh mang tính biu tng đ ca ngi s v đi bt dit ca Bác.
Nhà th hiu rng Bác vn còn sng mưi trong trái tim mình, trong tim mi ngi dân
nc Vit, nhng vn không th quên đi s tht đy đau xót là Ngi đư ra đi… S tht
y hin lên tht bun, tht đau qua cp t tng phn “vn bit” – “mà sao”. Ni đau y
tràn ngp trong tim và trào lên t “nhói”, nh th xuyên thng vào tim ngi vit, vào
tim ngi đc. Dng nh tt c s thng tic, xót xa ca nhà th đu gói gn li trong
đó, mt ni đau không th din t ht đc. Nhà th Thu Bn đư có ln vit v ni đau y
: “Nim đau vô tn thi gian / Nh thng nhng ch l tràn đm mi”. Có l Vin
Phng cng ngh nh vy nên câu th cui bt ra nh mt ting khóc nghn ngào đau
xót. C kh th vang lên đy sâu lng và tha thit, và có th nói câu th cui chính là chìa
khóa thành công ca c kh. Nó khin trái tim ta nh đp cùng mt nhp, đau chung mt
ni đau vi tác gi. Kh th đư bày t cm xúc ca nhà th khi vào lng ving Bác vi
ging th bình d mà tràn đy cm xúc.
ăbƠi:ăCmănhnăhaiăkhăthăđuăbƠiăthă“VingălngăBác”ă– VinăPhng.
Tham kho hai bài vit trên. Chú ý trong phn m bài, phi gii thiu đc đon th,
và trích dn đon th.
*ăBƠiătpăvnădng:
BƠiătpă1:
a. Chép chính xác bn câu cui bài th “Ving lng Bác” ca Vin Phng
b. Vit đon vn khong 8 câu, trình bày nhng cm xúc ca em khi đc kh th trên,
trong đon có câu vn dùng thành phn ph chú ( Yêu cu: gch di phn ph chú)
=>ăGiăý:
a. Chép chính xác bn câu th kt bài “Ving lng Bác”:
Mai v min Nam thng trào nc mt
Mun làm con chim hót quanh lng Bác
Mun làm đóa hoa ta hng đâu đây
Mun làm cây tre trung hiu chn này
b. Vit đon vn:
*V ni dung:
- ip ng “mun làm” cùng các hình nh đp ca thiên nhiên th hin c mun tha
thit, mưnh lit:mun đc hóa thân, đc hòa nhp vào cnh vt đ đc mưi bên
Ngi:
+ Làm con chim ct ting hót làm vui lng Bác.
+ Làm đóa hoa đem sc hng, đim tô cho vn hoa quanh lng.
+ Làm cây tre đ nhp vào hàng tre bát ngát, canh gi cho Bác trong gic ng thiên thu.
- Hình nh cây tre lp li nh mang thêm ngha mi, to n tng sâu sc, làm cho dòng
cm xúc đc trn vn. “Cây tre trung hiu” là hình nh n d th hin lòng kính yêu, s
trung thành vô hn vi Bác, nguyn mưi mưi đi theo con đng Cách mng mà Ngi đư
vch ra.
- Cng nói v cm xúc ca bn thân khi đc đon th, v tình cm ca nhà th, ca nhân
dân vi Bác.
*V hình thc: trình bày thành đon vn, gii hn 8 câu, có s dng thành phn ph chú.
BƠiătpă2: Cho đon th:
Ngày ngày mt tri đi qua trên lng
Thy mt mt tri trong lng rt đ
( Ving lng Bác – Vin Phng)
a. Hưy phân tích ý ngha hình nh n d “mt tri trong lng” câu th trên.
b. Chép hai câu th có hình nh n d “mt tri” trong mt bài th mà em đư hc ( ghi rõ
tên và tác gi bài th)
=>ăGiăý:
a. Phân tích đ thy:
- ng trc lng Bác, cm xúc ca nhà th đc gi t bng hai hình nh thc, n d
sóng đôi: “mt tri đi qua trên lng” và “mt tri trong lng”.
- “Mt tri” trong câu th th nht là hình nh thc – mt tri ca thiên nhiên v tr, tun
hoàn chiu sáng đem li s sng cho muôn loài.
- “Mt tri trong lng” là hình nh n d đy sáng to và đc đáo. Bác H chính là mt
tri ca dân tc Vit Nam,soi đng dn li cho s nghip cách mng gii phóng dân tc,
giành đc lp t do, thng nht đt nc.
=> Vi hình nh n d này, nhà th Vin Phng đư ca ngi s trng tn, v đi ca
Bác; đng thi th hin s ngng m và lòng thành kính ca nhân dân vi Bác.
b. Hai câu th có hình nh n d mt tri:
Mt tri ca bp thì nm trên đôi
Mt tri ca m em nm trên lng.
( Khúc hát ru nhng em bé ln trên lng m - Nguyn Khoa im)
BƠiătpă3: Cuc đi Ch tch H Chí Minh là ngun cm hng vô tn cho sáng to ngh
thut. M đu tác phm ca mình, mt nhà th vit:
"Con min Nam ra thmlng Bác
Và sau đó, tác gi thy:
Bác nm trong gic ng bình yên
Gia mt vng trng sáng du hin
Vn bit tri xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói trong tim
a. Nhng câu th trên trích trong tác phm nào? Nêu tên tác gi và hoàn cnh ra đi ca
bài th y.
b. T nhng câu đư dn kt hp vi nhng hiu bit ca em v bài th, hưy cho bit cm
xúc trong bài đc biu hin theo trình t nào? S tht là Ngi đư ra đi nhng vì sao
nhà th vn dùng t thm và cm t gic ng bình yên?
c. Da vào kh th trên, hưy vit mt đon vn khong 10 câu theo phép lp lun quy np
(có s dng phép lp và có mt câu cha thành phn ph chú) đ làm rõ lòng kính yêu và
nim xót thng vô hn ca tác gi đi vi Bác khi vào trong lng.
d. Trng là hình nh xut hin nhiu trong thi ca. Hưy chép chính xác mt câu th khác
đư hc có hình nh trng và ghi rõ tên tác gi, tác phm.
=>ăGiăý:
a. on th trên đc trích trong bài Ving lng Bác ca nhà th Vin Phng. Bài th
đc vit nm 1976,sau khi cuc kháng chin chng M kt thúc, đt nc thng nht,
Lng H Ch tch va khánh thành. Vin Phng ra thm min Bc, vào lng ving Bác.
b.
- Cm xúc trong bài th đc biu hin theo trình t t ngoài vào trong, ri li tr ra
ngoài, hp vi thi gian mt chuyn ving lng Bác.
- T "thm" th hin tình cm ca nhà th đi vi Bác va kính yêu, va gn gi.
- Cm t "gic ng bình yên"là mt cách nói gim, nói tránh nhm miêu t t th ung
dung thanh thn ca Bác- v lưnh t c đi lo cho dân, cho nc, có đêm nào yên gic nay
đư có đc gic ng bình yên.
c. Vit đon vn:
*V ni dung:
- Trc khung cnh,không khí thanh tnh, nhà th cm nhn không gian, thi gian nh
ngng kt và dng nh Bác đư thanh thn “trong gic ng bình yên”, gia ánh sáng du
hin ca vng trng tri k - vng trng đư đng hành cùng Bác sut c cuc đi ( Liên h
thêm vi các bài th vit v trng ca Bác).
- Cm nhn v v đp sáng trong ca tâm hn Ngi, nhà th bit rng: Bác đư hóa thân
vào thiên nhiên, đt nc, tên tui và s nghip ca Bác sng mưi trong lòng dân tc nh
bu tri xanh hin hu trên đu.
- Du vy, mt cm giác đau xót vn trào dâng – “Mà sao nghe nhói trong tim”. Ch
mt t “nhói” đư din t mi cung bc ca cm xúc, đư gi mt ni đau qun tht dâng
trào. Nim tin và ni đau, tình cm và lí trí kìm nén và v òa….
=> Có th nói, bn dòng th vi nhng n d sáng to và cách s dng ngôn t đc đáo,
ngi đc cm nhn đc mt s trân trng, mt s ngi ca, và c ni đau xót ca nhà
th min Nam đi vi Bác H.
*V hình thc: trình bày đon vn theo cách lp lun quy np, khong 10 câu, có s
dng phép lp và có mt câu cha thành phn ph chú.
d. Câu th có hình nh trng: HS có th trích dn câu th trong bài “ng chí” (Chính
Hu), “Ánh trng”(Nguyn Duy), “oàn thuyn đánh cá”(Huy Cn)….
BƠiătpă4: Vit mt đon vn phân tích hình nh hàng tre trong kh th sau:
Con min Nam ra thm lng Bác
ã thy trong sng hàng tre bát ngát
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Vit Nam
Bão táp ma sa đng thng hàng.
( “Ving lng Bác” – Vin Phng)
=>ăGiăý:
n lng Bác, cm nhn đu tiên ca tác gi là hình nh hàng tre. ây là hình nh thc,
hình nh n d. Hàng tre xanh xanh là biu tng ht sc thân thuc ca làng quê Vit
Nam,biu tng cho sc sng bn b ca con ngi Vit Nam,đt nc Vit Nam > Vi
hình nh hàng tre, lng Bác tôn nghiêm mà gn gi, p áp trong lòng ngi đn vi ving
và Bác nh đang sng gia lòng quê hng, đt nc. ó chính là tm lòng ca nhà th
nói riêng và ca đng bào min Nam, ca mi chúng ta nói chung đi vi Bác.
BƠiătpă5: Xác đnh và ch rõ tác dng ca bin pháp tu t đc s dng trong đon th
sau:
Ngày ngày mt tri đi qua trên lng
Thy mt mt tri trong lng rt đ
Ngày ngày dòngngi đi trong thng nh
Kt tràng hoa dâng by mi chín mùa xuân…
( “Ving lng Bác” – Vin Phng)
=>ăGiăý: Yêu cu HS trình bày thành mt đon vn.
- Hình nh n d: “mt tri trong lng rt đ”
- Hình nh n d: “tràng hoa”
- Hình nh hoán d : “by mi chín mùa xuân”.
- ip ng “ngày ngày”.
=> Nêu nim thng nh, ngi ca s trng tn, v đi ca Bác, đng thi th hin s
ngng m và lòng bit n ca nhân dân vi v lưnh t.
*ăTăliuăthamăkho:
PHNGăVNăNHÀăTHăVINăPHNGăVăBÀIăTHă“VINGăLNG
BỄC”
Trong hai cuc kháng chin, nhà th Vin Phng hot đng Nam B, và
đư sáng tác nhiu bài th v Bác H. Có bài tác gi vit khi b đch giam cm
các tri giam Phú Li, Lê Vn Duyt, không có giy bút, Vin Phng sáng tác
thm trong đu và đc cho các đng chí cùng khám nghe. K diu thay, Vin
Phng ch đc mt vài ln, mi ngi đu thuc, ri nhng khi b đch bt đi lao
đng, h li đc cho bn tù khám khác nghe, c vy th Vin Phng đc lan
truyn trong nhà tù. Phi đn bài th Ving Lng Bác, Vin Phng mi thc s
có mt bài th hay v Bác. Di đây là cuc trò chuyn gia ông và phóng viên
Vn ngh quân đi.
PV: Tha nhà th Vin Phng, trong mt ln nào đó, tôi đc đc mt bài
vit ca anh Lê Quang Vnh trên báo Sài Gòn Gii phóng, k rng: “Lúc tôi 25
tui, b bn M – Dim kt án t hình ri chuyn thành trung thân kh sai và đày
ra Côn o. Trong chung cp, đa ngc trn gian ca nhà tù y, tôi b bt buc
phi nm di hm sut ngày…”. Trên vách chung cp, tôi thy chi chít nhng
ch ghi bng nhiu cách khác nhau. Có nhng dòng đc khc trên vôi bng cái
xng cá mm. Có nhng ch bng máu, có nhng ghi bng than. Tôi đc đc
bài th dài, ch này ghi mt đon, ch khác ghi mt khúc ráp li rt vn vi nhau.
Cha già i
Hôm nay mi chín tháng nm
Lòng con sáng ta đêm rm trung thu
Con đang chúc th di m
Con đang dng mt rng c trong tim
êm nay mng hóa thành chim
Bay qua li st con tìm đn cha
Sau này mi bit là th Vin Phng, bài Chúc th di m. Tôi ngh rng
đó cng là hnh phúc ln ca nhà th: Góp phn mình vào công cuc gii phóng
đt nc.
Nhà th Vin Phng: H Chí Minh, v lưnh t kit xut ca dân tc ta là ngun
cm hng vô tn ca ngi sáng to vn, th, nhac, ha. Trong kháng chin chng
Pháp và M, các nhà th sng Nam B đu có nhng tác phm vit v Bác.
Trong nhà tù ca gic, tôi luôn luôn ngh v Bác. Bác là ngun đng viên, c các
chin s trong nhà tù. Tôi đư vit bài th Chúc th di m, đc các đng chí
trong tù thuc, truyn cho nhau. Tuy li th còn mc mc nhng là tm lòng thành
kính ca tôi đi vi Ngi.
PV: Phi đn khi đt nc thng nht, ra thm min Bc, anh mi có Ving
Lng Bác, đy đ đ chín và ngôn t. Anh có th cho bit bài th ra đi trong
hoàn cnh nào?
NhƠă thă Vin Phng: Khi Bác còn sng, nhân dân min Nam mong
mun đt nc gii phóng đ đón Bác vào thm. Nhng ri, c m y không
đc toi nguyn. Khi min Nam gii phóng, mi ngi đu mun ra thm min
Bc, ving lng Bác. Nm 1976, tôi ra Hà Ni, đc đn ving Bác.
Sáng hôm y ma phùn, Hà Ni lây phây trong gió rét, tôi đc ni vào
dòng ngi vào lng Bác. Chúng tôi đi t hng chùa Mt Ct. Sng to mênh
mông, nhng hàng tre xanh sm, nhng gc đào hoa đ rc… Tt c đu thiêng
liêng. n bên Bác, ai cng mun dng tht lâu. Bác nm đó, thanh thn, gin d,
hin t nh đang ng. Anh sáng du dàng to xung nh gia mt đêm trng thanh
min thôn dư. Tôi không cm ni nc mt.
Ra khi lng, tôi đi nh ngi mng du và t th bt ra:
Con min Nam ra thm lng Bác
ã thy trong sng hàng tre bát ngát.
Li th tht gin d. Tôi ngh, Bác ca chúng ta vn gin d, Ngi ghét s
cu k, làm dáng. Gin d, trong sáng, sâu sc cng là bao quát trong th Bác. Tôi
vit nh là ý ngh ca mình. Và, đó cng là tâm t ca nhân dân và chin s Nam
B vi Bác.
Ngày ngày mt tri đi qua trên lng
Thy mt mt tri trong lng rt đ
Mt tri ca v tr đi vi mt tri trong lng. ó cng là hàm cha s
vnh cu ca s nghip Bác H to dng và nhân dân ta, ng ta đư thc hin: xây
dng mt đt nc Vit Nam hoà bình, thng nht, đc lp, dân ch và giàu mnh
nh di chúc ca Bác.
Hoa ti là nét đp ca thiên nhiên, hàng ngày dâng lên Bác rt nhiu nhng tôi
ngh đn:
Ngày ngày dòng ngi đi trong thng nh
Kt tràng hoa dâng By mi chín mùa xuân
Dòng ngi vây quanh Bác tr thành hoa. Và dâng cho By mi chín mùa
xuân, là hoa ti ca cuc sng.
Toàn bài Ving Lng Bác mang mt không khí trang nghiêm, thành kính.
on kt, tôi mun nói lên tình cm ca nhân dân, chi n s min Nam ha vi
Bác:
Mai v min Nam thng trào nc mt
Mun làm con chim hót quanh lng Bác
Mun làm đoá hoa to hng đâu đây
Mun làm cây tre trung hiu chn này.
Ngun: Báo VNQ