kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty cổ phần thương mại và du lịch hoàng anh

Vũ Dơng Long - Kiểm toán 8
TRNG I HC HI PHềNG
KHOA Kế TOáN TàI CHíNH
Chuyên đề tốt nghiệp :
Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại
công ty cổ phần thơng mại và du lịch
Hoàng anh
Giáo viên hớng dẫn : Thạc sĩ Lơng Khánh Chi
Sinh viên : Vũ Dơng Long
Lớp : Kiểm toán 8

Hải Phòng , năm 2011
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
Mục lục: Trang
Lời mở đầu 6
Chong 1 : Một số vấn đề lí luận về kế toán bán hàng 8
Và xác định kết quả bán hàng trong doanh nghiệp
1.1 Nhng vn chung v bỏn hng v xỏc nh kt qu
bỏn hng
1.1.1 c im, ý ngha v yờu cu qun lớ ca hot ng bỏn
hng v xỏc nh kt qu bỏn hng trong doanh nghip
1.1.2 Vai trũ v nhim v ca k toỏn bỏn hng v xỏc nh 10
kt qu bỏn hng
1.1.2.1 Vai trũ ca k toỏn i vi quỏ trỡnh qun lớ bỏn hng
1.1.2.2 Nhim v k toỏn bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng
1.2 Ni dung t chc cụng tỏc k toỏn bỏn hng v xỏc nh 11
kt qu bỏn hng trong doanh nghip thng mi
1.2.1 Cỏc phng thc bỏn hng
1.2.1.1 Phng thc tiờu th trc tip
1.2.1.1.1 Bỏn buụn hng hoỏ

1.2.1.1.2 Bỏn l hng hoỏ 13
1.2.1.2 Phng thc bỏn hng i lớ, kớ gi 14
1.2.1.3 Phng thc tiờu th ni b
1.2.1.4 Phng thc hng i hng
1.2.2 K toỏn doanh thu bỏn hang 15
1.2.2.1 Khỏi nim v nguyờn tc ghi nhn doanh thu
1.2.2.2 Chng t s dng trong k toỏn doanh thu bỏn hang 17
1.2.2.3 Ti khon s dng trong k toỏn doanh thu bỏn hang
1.2.2.4 Trỡnh t hch toỏn k toỏn doanh thu bỏn hang 18
1.2.3 K toỏn cỏc khon gim tr doanh thu bỏn hang 20
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
2
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
1.2.3.1 K toỏn chit khu thng mi
1.2.3.2 K toỏn hng bỏn b tr li 21
1.2.3.3 K toỏn gim giỏ hng bỏn
1.2.4 K toỏn giỏ vn hng bỏn 22
1.2.4.1 Chng t s dng trong k toỏn giỏ vn hng bỏn
1.2.4.2 Phng phỏp xỏc nh giỏ vn hng bỏn 23
1.2.4.3 Trỡnh t hch toỏn k toỏn giỏ vn hng bỏn 25
1.2.5 K toỏn chi phớ bỏn hng, chi phớ qun lớ 29
doanh nghip
1.2.5.1 K toỏn chi phớ bỏn hng
1.2.5.2 K toỏn chi phớ qun lớ doanh nghip 30
1.2.6 K toỏn kt qu bỏn hang 32
1.3 H thng s k toỏn s dng trong k toỏn bỏn 34
hng v xỏc nh kt qu bỏn hang
Chơng 2 : Thực trạng tổ chức công tác kế toán bán 36
hàng và xác định kết quả bán hàng tại doanh nghiệp
2.1 c im v tỡnh hỡnh chung ca cụng ty CPTM vn ti

v du lch Hong Anh
2.1.1 Qỳa trỡnh hỡnh thnh v phỏt trin
2.1.2 c im t chc hot ng kinh doanh
2.1.3 c im t chc cụng tỏc k toỏn ca cụng ty 37
2.1.4 Khó khn v thun li ca công ty 39
2.2 Tình hình thc t v t chc công tác k toán bán
hng v xác nh kt qu bán hng ti công ty CPTM
vn ti v du lch Hong Anh
2.2.1 Tình hình thc t hng hoá v hot ng bán hng
2.2.1.1 c im mt hng kinh doanh ca công ty
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
3
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
2.2.1.2 Phng thc bỏn hang 40
2.2.1.3 Phng thc thanh toỏn
2.2.1.4 Phng phỏp tớnh giỏ hng xut kho
2.2.2 Phng phỏp hch toỏn trong cụng tỏc k toỏn 41
bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng ti cụng ty
CPTM vn ti v du lch Hong Anh
2.2.2.1 Chng t k toỏn s dng
2.2.2.2 Ti khon k toỏn s dng
2.2.2.3 K toỏn doanh thu bỏn hng 42
2.2.2.4 K toỏn giỏ vn hng bỏn 50
2.2.2.5 K toỏn chi phớ qun lớ doanh nghip 56
2.2.2.6 K toỏn xỏc nh kt qu bỏn hang 61
2.3 ỏnh giỏ thc trng cụng tỏc t chc k toỏn bỏn 64
hng v xỏc nh kt qu bỏn hng ti cụng ty CPTM
vn ti v du lch Hong Anh
2.3.1 u im
2.3.2 Hn ch 66

Chong 3 : Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công 68
tác bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại doanh nghiệp
3.1 Cỏc nguyờn tc hon thin k toỏn bỏn hng v xỏc
nh kt qu bỏn hng
3.1.1 Nguyờn tc ca vic hon thin 69
3.2 ỏnh giỏ thc trng cụng tỏc t chc k toỏn bỏn
hng v xỏc nh kt qu bỏn hng ti cụng ty CPTM
vn ti v du lch Hong Anh
3.3 Mt s ý kin nhm hon thin cụng tỏc k toỏn 70
bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng ti cụng ty
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
4
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
CPTM vn ti v du lch Hong Anh
1. B sung v thay i s
2. Hch toỏn chi phớ bỏn hng, chi phớ qun lớ doanh nghip
3. Hon thin h thng qun lớ trờn mỏy bng phn
mm k toỏn
4. Trớch lp d phũng phi thu khú ũi 71
5. Nõng cao cht lng sn phm v xỳc tin cụng
tỏc qung cỏo
6. Hon thin chớnh sỏch phõn phi
7. Cụng tỏc qun lớ nhõn s 72
KT LUN
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
5
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
LI M U
Mi doanh nghip l mt mt xớch quan trng trong nn kinh t quc dõn. S
phỏt trin ca doanh nghip gúp phn m bo cho nn kinh t phn vinh, thnh

vng. Nn kinh t th trng ca nc ta trong nhng nm qua ó t c nhng
bc tin vng mnh v ngy cng cú nhiu doanh nghip thớch ng c vi cỏc
quy lut ca nn kinh t th trng, lm n t hiu qu cao. Cú c nhng thnh
tu ú l nh s n lc khụng ngng ca mi doanh nghip tt c cỏc khõu t sn
xut, lu thụng, phõn phi n tiờu th. Trong ú, khụng th khụng k n cụng tỏc
k toỏn bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng trong doanh nghip núi riờng. Nú gúp
phn phn ỏnh v cung cp chớnh xỏc, kp thi nhng thụng tin cho cỏc cp lónh o
ca doanh nghip cú cn c a ra cỏc quyt nh, chớnh sỏch v bin phỏp phự
hp t chc hot ng kinh doanh ca doanh nghip t hiu qu hn. V cụng ty
CPTM vn ti v du lch Hong Anh cng khụng nm ngoi quy lut ú.
Cụng ty CPTM vn ti v du lch Hong Anh l mt n v sn xut kinh doanh
khụng ngng phỏt trin, tỡnh hỡnh ti chớnh tng i n nh. Tuy nhiờn trc
nhng thỏch thc ca nn kinh t th trng, ban lónh o cụng ty phi khụng ngng
nõng cao trỡnh qun lớ nht l qun lớ ti chớnh trong doanh nghip. Xut phỏt t lớ
lun v thc tin t ra cho cụng tỏc k toỏn bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng,
sau khi i sõu tỡm hiu thc t v cụng tỏc ny ti cụng ty CPTM vn ti v du lch
Hong Anh, em ó chn nghiờn cu ti Hon thin cụng tỏc k toỏn bỏn hng v
xỏc nh kt qu bỏn hng ti cụng ty CPTM vn ti v du lch Hong Anh vi
mong mun tỡm hiu thc t nhm nõng cao vn kin thc cho bn thõn v úng gúp
mt phn nh vo quỏ trỡnh hon thin cụng tỏc k toỏn ti cụng ty. Ni dung
chuyên đề ca em gm cú 3 chng:
CHNG I: MT S VN Lè LUN V CễNG TC K TON BN
HNG V XC NH KT QU BN HNG
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
6
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
CHNG II: THC TRNG tổ chức CễNG TC K TON BN HNG
V XC NH KT QU BN HNG TI CễNG TY CPTM VN TI V DU
LCH HONG ANH
CHNG III: MT S ý kiến NHM HON THIN CễNG TC K TON

BN HNG V XC NH KT QU BN HNG TI CễNG TY CPTM
VN TI V DU LCH HONG ANH .
Mc dự ó c gng tỡm hiu v nhn c s giỳp nhit tỡnh ca Ban giỏm
c, ca cỏn b cụng nhõn viờn phũng k toỏn cựng vi s ch bo nhit tỡnh ca cụ
giỏo - Thc s Lơng Khánh Chi , em ó nm bt c phn no cụng tỏc k toỏn bỏn
hng v xỏc nh kt qu bỏn hng ti cụng ty. Tuy nhiờn, do trỡnh lớ lun v thi
gian tip cn thc t cũn hn ch nờn chuyên đề ca em khụng trỏnh khi nhng sai
sút nht nh. Kớnh mong cỏc thy cụ ch bo, b sung khoỏ lun ca em thờm
phn hon chnh
Em xin chõn thnh cm n!

CHNG 1:
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
7
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
MT S VN L LUN V K TON BN HNG V XC NH KT
QU BN HNG TRONG DOANH NGHIP
1.1 Nhng vn chung v bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng
1.1.1 c im, ý ngha v yờu cu qun lớ ca hot ng bỏn hng v xỏc nh kt
qu bỏn hng trong doanh nghip
Tiờu th (bỏn hng) l khõu cui cựng kt thỳc mt quỏ trỡnh kinh doanh, nú chớnh
l khõu trung gian ni lin sn xut v tiờu dựng. c bit thụng qua quỏ trỡnh tiờu
th mc tiờu li nhun c thc hin
Thc cht, bỏn hng l chuyn quyn s hu sn phm gn vi phn ln li ớch
hoc ri ro cho khỏch hng ng thi c khỏch hng thanh toỏn hoc chp nhn
thanh toỏn
Qỳa trỡnh bỏn hng c coi l hon thnh khi cú 2 iu kin:
- n v bỏn phi chuyn quyn s hu hng hoỏ ú
- n v mua ó thanh toỏn hoc chp nhn thanh toỏn
Tiờu th hng hoỏ tho món nhu cu ca n v ngoi doanh nghip gi l

tiờu th ra ngoi. Trng hp cung cp gia cỏc n v trong cựng mt cụng ty, tng
cụng ty gi l tiờu th ni b
Khi hng hoỏ c giao cho ngi mua v ngi bỏn ó hoc s thu c tin
thỡ khi ú quỏ trỡnh bỏn hng mi hon tt. Qỳa trỡnh ny din ra nhanh hay chm,
n gin hay phc tp cú mi quan h cht ch vi cỏc phng thc bỏn hng. S
tin thu c t hot ng bỏn hng ca doanh nghip thng mi c coi l doanh
thu bỏn hng.
Qỳa trỡnh bỏn hng cú ý ngha ht sc quan trng i vi cỏc doanh nghip vỡ
qỳa trỡnh ny chuyn hoỏ vn t hỡnh thỏi hin vt sang hỡnh thỏi giỏ tr tin t
giỳp doanh nghip thu hi vn, lm tng tc chu chuyn vn lu ng. T ú
doanh nghip khụng b chim dng vn v tit kim c cỏc chi phớ vn tỏi hot
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
8
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
ng kinh doanh.Doanh nghip cú bỏn c hng thỡ mi cú doanh thu bự p cỏc
khon chi phớ, thc hin ngha v vi nh nc v cỏc i tng khỏc cú liờn quan
i vi ngi tiờu dựng, doanh nghip thc hin tt khõu bỏn hng s giỳp h tiờu
dựng cỏc sn phm mt cỏch thun li, tho món ti a nhu cu ca mỡnh
Xột trờn tm v mụ, t chc tt khõu bỏn hng mi doanh nghip s gúp phn
iu ho cỏc mi quan h trong nn kinh t th trng nh: quan h cung - cu, quan
h tin hng, quan h sn xut tiờu thm bo s cõn i trong tng ngnh
Ngoi nhng chc nng núi trờn, cụng tỏc bỏn hng l c s cú kt qu bỏn
hng. Gia bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng cú mi liờn h ht sc mt thit
v tỏc ng qua li ln nhau. Bỏn hng l c s xỏc nh kt qu bỏn hng, quyt
nh kt qu bỏn hng l cao hay thp cũn kt qu bỏn hng l cn c quan trng
a ra cỏc quyt nh v bỏn hng.
Nh vy, kt qu bỏn hng l khon chờnh lch gia doanh thu bỏn hng thu v
vi cỏc khon chi phớ m doanh nghip ó b ra trong quỏ trỡnh bỏn hng. Trong
doanh nghip thng mi thỡ kt qu bỏn hng l kt qu chớnh to nờn li nhun
ca doanh nghip. Thụng qua vic xỏc nh kt qu bỏn hng doanh nghip cú th

bit c kt qu kinh doanh ca mỡnh, kh nng cnh tranh ca tng loi hng hoỏ
cú th hoch nh cỏc phng ỏn kinh doanh cú hiu qu hn
- Yờu cu qun lớ ca k toỏn bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng
+ Qun lớ cht ch v s lng v cht lng hng hoỏ, thnh phm bỏn ra. Phỏt
hin kp thi cỏc hin tng tha, thiu hng v thc hin y k hoch bỏn hng
+ Qun lớ cht ch tng phng thc thanh toỏn v cú bin phỏp giỏm c nhng
khon n quỏ hn trỏnh ng vn
+ Giỏm sỏt tng phng thc bỏn hng cú phng phỏp hch toỏn chớnh xỏc
gim c chi phớ khụng cn thit
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
9
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
+ Theo dừi cht ch tng khỏch hng thng xuyờn cú quan h vi doanh nghip.
Cn tin hnh lp bng i chiu cụng n cho tng khỏch hng qun lớ nhng
khan thanh toỏn chm tr
Ngoi ra trong qỳa trỡnh bỏn hng cng phi thng xuyờn nm bt th trng
xut nhng phng hng tiờu th cú li nht. Trong quỏ trỡnh hch toỏn, phi
xỏc nh ỳng n thi im tiờu th ghi chộp doanh thu chớnh xỏc
1.1.2 Vai trũ v nhim v ca k toỏn bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng
1.1.2.1 Vai trũ ca k toỏn i vi quỏ trỡnh qun lớ bỏn hng
Qun lớ iu hnh hot ng kinh doanh l mt lnh vc khú khn, phc tp ũi
hi nh qun tr phi bit phi hp ng b v s dng cú hiu qu cỏc cụng c qun
lớ trong ú cú cụng c k toỏn. Thụng qua vic hch toỏn bỏn hng, cỏc nh qun tr
cú th bit c nhng s liu tng hp, chi tit v quỏ trỡnh tiờu th hng hoỏ mt
cỏch chớnh xỏc y nh: Khi lng tiờu th, doanh thu bỏn hng, li nhunú
cng l c s tin cy giỳp cho vic ra cỏc quyt nh kinh doanh cng nh cú bin
phỏp khc phc tn ti, nõng cao hiu qu ca cụng tỏc qun lớ bỏn hng. ng thi
k toỏn bỏn hng cũn giỳp nh qun tr ỏnh giỏ c tỡnh hỡnh thc hin mc tiờu
v nhim v, k hoch v doanh thu v li nhun
Mun vy, cụng tỏc k toỏn bỏn hng phi c t chc thc s khoa hc. Mi

khõu trong b phn qun lớ bỏn hng phi c sp xp ỳng n, phự hp vi c
im kinh t ca doanh nghip v tỡnh hỡnh thc hin k hoch trong tng kỡ. H
thng t chc hch toỏn bỏn hng khoa hc, cht ch s quyt nh hiu qu ca
cụng tỏc qun lớ bỏn hng. T ú giỳp em li kt qu cao trong hot ng kinh
doanh, thỳc y doanh nghip phỏt trin
1.1.2.2 Nhim v k toỏn bỏn hng v xỏc nh kt qu bỏn hng
- Ghi chộp, phn ỏnh y kp thi khi lng hng hoỏ bỏn ra. Qun lớ cht ch
tỡnh hỡnh bin ng v d tr kho hng t ú phỏt hin v cú bin phỏp x lớ kp thi
hng hoỏ ng
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
10
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
- Lựa chọn phương pháp xác định giá vốn hàng xuất bán và tính toán đúng trị giá
hàng xuất bán, xác định chi phí bán hàng, góp phần đưa ra kết quả bán hàng đầy đủ,
chính xác
- Kiểm tra, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch bán hàng thường xuyên để có có
thể cung cấp thông tin cho lãnh đạo về việc thực hiện tiến độ tiêu thụ hàng hoá. Từ
đó lập kế hoạch tiêu thụ hàng hoá cho kì sau
- Phản ánh, ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản doanh thu , các khoản
giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp. Đồng thời
theo dõi và đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng
- Phản ánh tính toán chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát tình hình thực
hiện nghĩa vụ với nhà nước và tình hình phân phối kết quả các hoạt động
- Cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và định kì
phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng, xác định và phân phối
kết quả
1.2 Nội dung tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong
doanh nghiệp thương mại
1.2.1 Các phương thức bán hàng
Đặc điểm khác biệt cơ bản của doanh nghiệp thương mại và doanh nghiệp sản

xuất là doanh nghiệp thương mại không trực tiếp sản xuất ra sản phẩm, hàng hoá mà
đóng vai trò trung gian giữa sản xuất và tiêu dùng. Để hoạt động kinh doanh đạt hiệu
quả, doanh nghiệp thương mại phải biết áp dụng linh hoạt các phương thức tiêu thụ
sau:
1.2.1.1 Phương thức tiêu thụ trực tiếp
Phương thức tiêu thụ trực tiếp là phương thức giao hàng cho người mua trực
tiếp tại kho (hay trực tiếp tại các phân xưởng không qua kho) của doanh nghiệp. Số
hàng khi bàn giao cho khách hàng chính thức được coi là tiêu thụ và người bán mất
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
11
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
quyn s hu v s hng ny. Ngi mua phi thanh toỏn hoc chp nhn thanh toỏn
s tin hng khi ngi bỏn ó giao hng
1.2.1.1.1 Bỏn buụn hng hoỏ
Bỏn buụn hng hoỏ l bỏn hng cho mng li bỏn l, cho sn xut tiờu dựng.
Thanh toỏn tin hng ch yu khụng dựng tin mt m thụng qua ngõn hng hoc
bng cỏc hỡnh thc thanh toỏn khỏc
Cú 2 hỡnh thc bỏn buụn hng hoỏ:
* Bỏn buụn qua kho: l trng hp bỏn buụn hng ó nhp kho v c thc hin
theo hai cỏch
- Bỏn buụn qua kho theo hỡnh thc chuyn hng theo hp ng: l phng thc
m bờn bỏn chuyn hng cho bờn mua theo a ch ghi trờn hp ng ó kớ kt gia
hai bờn. Hng hoỏ c coi l tiờu th v bờn bỏn mt quyn s hu i vi s hng
ú trong cỏc trng hp sau:
+ Doanh nghip nhn c tin do khỏch hng thanh toỏn
+ Khỏch hng nhn c hng v chp nhn thanh toỏn mt phn hay ton b cho
s hng ó chuyn giao
+ Khỏch hng ó ng trc tin hng vi s hng ó gi i bỏn
+ Hai bờn tho thun thanh toỏn theo k hoch
- Bỏn buụn qua kho theo hỡnh thc bờn mua ly hng trc tip ti kho: theo hỡnh

thc ny hai bờn kớ hp ng trong ú ghi rừ bờn mua n kho ca bờn bỏn nhn
hng. Cn c vo hp ng kinh t ó kớ, bờn mua s u quyn cho ngi n nhn
hng ti kho ca doanh nghip. Khi bờn mua nhn c s hng v kớ xỏc nhn trờn
chng t bỏn hng thỡ s hng ú khụng thuc quyn s hu ca doanh nghip na,
hng c coi l tiờu th, doanh nghip hch toỏn v doanh thu. Vic thanh toỏn tin
hng cn c trờn hp ng ó kớ, cú th bờn mua chp nhn thanh toỏn ngay tin
hng hoc chp nhn n. Chng t k toỏn ỏp dng trong trng hp ny l hoỏ n
giỏ tr gia tng hoc hoỏ dn kiờm phiu xut kho cú ch kớ ca ngi nhn hng
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
12
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
* Bán buôn vận chuyển thẳng (giao thẳng hàng không qua kho): là trường hợp tiêu
thụ hàng hoá không qua kho của doanh nghiệp.Doanh nghiệp thương mại (ở đây tạm
gọi là người mua hàng thứ nhất) khi mua hàng và nhận hàng không đưa về nhập kho
mà chuyển bán thẳng cho bên mua hàng thư hai. Bán buôn vận chuyển thẳng có 2
hình thức thực hiện:
- Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao trực tiếp: thực chất là hình thức
môi giới trung gian trong quan hệ mua bán. Nghĩa là doanh nghiệp sau khi mua hàng
giao trực tiếp cho đại diện của bên mua thứ hai ngay tại kho của người bán. Sau khi
giao, nhận hàng thì đại diện bên mua (thứ hai) kí nhận đủ hàng và thanh toán hoạc
chấp nhận thanh toán. Khi đó hàng hoá được coi là tiêu thụ
- Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng: trường hợp này doanh
nghiệp phải tổ chức quá trình mua hàng, bán hàng , thanh toán tiền hàng mua, tiền
hàng đã bán với nhà cung cấp và khách hàng của doanh nghiệp. Doanh nghiệp
thương mại sau khi mua hàng, chuyển hàng đến giao cho bên mua thứ hai tại một địa
điểm đã được thoả thuận (hàng hoá bán ra trong thời điểm này vẫn thuộc quyền sở
hữu của doanh nghiệp thương mại). Nếu bên mua thứ hai thanh toán hoặc chấp nhận
nợ thì khi đó hàng hoá mới được xác định là tiêu thụ
1.2.1.1.2 Bán lẻ hàng hoá
Là giai đoạn cuối cùng của quá trình vận động hàng hoá từ nơi sản xuất đến nơi

tiêu thụ. Hàng hoá được bán trực tiếp cho người tiêu dùng. Hàng bán lẻ thường có
khối lượng nhỏ, thanh toán ngay và hình thức thanh toán thường là tiền mặt
Có 4 hình thức bán lẻ hàng hoá sau:
- Hình thức bán hàng thu tiền tập trung: là hình thức mà việc thu tiền và giao hàng
cho người mua tách rời nhau. Khách hàng nhận giấy thu tiền, hoá đơn của nhân viên
cửa hàng rồi đến nhận hàng tại quầy. Cuối ngày, nhân viên căn cứ vào hoá đơn để
kiểm tra khối lượng hàng bán ra trong ngày
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
13
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
- Hỡnh thc bỏn hng thu tin trc tip: nhõn viờn bỏn hng trc tip giao hng v
thu tin ca khỏch hng. Cui ngy, nhõn viờn bỏn hng np tin cho th qu v lm
giy np tin bỏn hng, sau ú kim kờ s hng ó bỏn ra trong ngy
- Hỡnh thc bỏn hng t phc v: Khỏch hng t chn hng hoỏ v tr tin cho
nhõn viờn bỏn hng. Cui ngy, nhõn viờn bỏn hng np tin cho th qu
- Hỡnh thc bỏn hng tr chm, tr gúp: theo phng thc ny khi giao hng cho
ngi mua thỡ s hng ú ó c coi l tiờu th v doanh nghip khụng cũn quyn
s hu s hng hoỏ ú. Ngi mua thanh toỏn ln u ngay ti thi im mua, s
thanh toỏn ln u ny thp hn tng s tin m ngi mua phi tr cho ngi bỏn.
S tin cũn li ngi mua chp nhn tr dn trong cỏc kỡ tip theo sau ú v chu
mt t l lói nht nh. Doanh nghip thng mi ngoi s tin thu theo giỏ bỏn hng
hoỏ cũn thu thờm c mt khon lói tin tr chm ca khỏch
1.2.1.2 Phng thc bỏn hng i lớ, kớ gi
L phng thc m bờn ch hng doanh nghip thng mi (gi l bờn giao i
lớ) xut hng cho bờn nhn i lớ, kớ gi (gi l bờn i lớ) bỏn. Bờn i lớ s c
nhn hoa hng hay chờnh lch giỏ, ú chớnh l doanh thu ca bờn i lớ, kớ gi. Khi
ch hng xut giao hng cho i lớ thỡ s hng ú cha c coi l tiờu th v vn
thuc quyn s hu ca doanh nghip. Ch khi no bờn i lớ ó thụng bỏo bỏn c
hng hoc chp nhn thanh toỏn cho bờn ch hng thỡ khi ú mi xỏc nh l tiờu th
hng hoỏ

Vi hỡnh thc tiờu th ny ũi hi cỏc i lớ kớ gi phi m bo nhn hng, giao
tin ỳng thi gian quy nh v bỏn theo giỏ m doanh nghip ó nh
1.2.1.3 Phng thc tiờu th ni b
Tiờu th ni b l vic mua, bỏn sn phm, hng hoỏ gia n v chớnh vi cỏc
n v trc thuc vi nhau trong cựng mt cụng ty, tng cụng ty. Ngoi ra, c coi
l tiờu th ni b cũn bao gm khoỏn sn phm, hng hoỏ, xut biu tng, xut tr
lng, thng, xut dựng cho hot ng sn xut
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
14
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
1.2.1.4 Phng thc hng i hng
Theo hỡnh thc ny, doanh nghip giao hng cho khỏch hng v i li, khỏch
hng giao cho doanh nghip hng hoỏ khỏc vi giỏ tr tng ng. Phng thc
ny cú th chia lm 3 trng hp:
+ Xut v ly hng ngay ti kho
+ Xut hng trc, ly hng hoỏ v sau
+ Nhn hng trc, xut hng tr sau
1.2.2 K toỏn doanh thu bỏn hng
1.2.2.1 Khỏi nim v nguyờn tc ghi nhn doanh thu
* Mt s khỏi nim v doanh thu
- Doanh thu l tng giỏ tr cỏc li ớch kinh t doanh nghip thu c trong kỡ k
toỏn, phỏt sinh t cỏc hot ng sn xut kinh doanh thụng thng ca doanh
nghip, gúp phn lm tng vn ch s hu
- Doanh thu bỏn hng v cung cp dch v l s tin thu c hoc s thu c t
cỏc giao dch v cỏc ngip v phỏt sinh doanh thu nh bỏn sn phm, hng húa, cung
cp dch v cho khỏch hng bao gm c cỏc khon ph thu v phớ thu thờm ngoi giỏ
bỏn (nu cú). Tng doanh thu bỏn hng l s tin ghi trờn hoỏ n, trờn hp ng
cung cp lao v, dch v
- Doanh thu thun v bỏn hng v cung cp dch v: l doanh thu m doanh nghip
thu c cú th thp hn doanh thu bỏn hng do cỏc nguyờn nhõn: Doanh nghip

thc hin chit khu thng mi, gim giỏ hng bỏn hoc hng bỏn b tr li (do
khụng m bo iu kin v quy cỏch, phm cht ghi trong hp ng kinh t) v
doanh nghip phi np thu tiờu th c bit hoc thu xut khu phi np v thu
giỏ tr gia tng np theo phng phỏp trc tip c tớnh trờn khi lng v doanh
thu bỏn hng thc t m doanh nghip ó thc hin trong mt kỡ hch toỏn
Doanh thu bỏn hng c ghi nhn khi ng thi tho món 5 iu kin sau:
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
15
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
- Doanh nghip ó chuyn giao phn ln ri ro v li ớch kinh t gn lin vi
quyn s hu sn phm hoc hng hoỏ cho ngi mua
- Doanh nghip khụng cũn nm gi quyn qun lớ hng hoỏ nh ngi s hu
hng hoỏ
- Doanh thu c xỏc nh tng i chc chn
- Doanh nghip ó thu c hoc s thu c li ớch kinh t t giao dch bỏn hng
- Xỏc nh c chi phớ liờn quan n giao dch bỏn hng
* Nguyờn tc ghi nhn doanh thu: TK 511 Doanh thu bỏn hng v cung cp dch
v ch phn ỏnh doanh thu ca khi lng sn phm, hng hoỏ, bt ng sn u t
ó bỏn, dch v ó cung cp c xỏc nh l ó bỏn trong kỡ, khụng phõn bit doanh
thu ó thu tin hay s thu c tin
- i vi cỏc sn phm, hng hoỏ thuc din chu thu giỏ tr gia tng theo
phng phỏp khu tr, doanh thu bỏn hng l giỏ bỏn cha cú thu
- i vi cỏc sn phm, hng hoỏ thuc din chu thu giỏ tr gia tng theo
phng phỏp trc tip, doanh thu bỏn hng l giỏ ó cú thu
- i vi cỏc sn phm thuc din chu thu tiờu th c bit hoc thu xut khu
thỡ doanh thu bỏn hng l giỏ bỏn ó bao gm c thu tiờu th c bit v thu xut
khu
- Nhng doanh nghip nhn gia cụng hng hoỏ thỡ doanh thu bỏn hng l s tin
gia cụng nhn c (khụng bao gm giỏ tr ca vt t hng hoỏ)
- i vi doanh nghip nhn i lớ thỡ doanh thu bỏn hng l phn hoa hng i lớ

c hng
- Vi nhng sn phm, hng hoỏ bỏn theo phng thc tr chm, tr gúp thỡ doanh
thu bỏn hng l s tin ghi nhn nu tr ngay
- Khụng hch toỏn vo ti khon 511 cỏc trng hp sau:
+ Tr giỏ hng hoỏ, vt t, bỏn thnh phm xut giao cho bờn ngoi gia cụng ch
bin
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
16
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
+ Tr giỏ sn phm, hng hoỏ, dch v cung cp gia cụng ty, tng cụng ty vi cỏc
n v hch toỏn ph thuc
+ Tr giỏ sn phm, hng hoỏ ang gi bỏn, dch v hon thnh ó cung cp cho
khỏch hng nhng cha c xỏc nh l ó bỏn
+ Tr giỏ hng gi bỏn theo phng thc gi bỏn i lớ , kớ gi (cha xỏc nh l
ó bỏn)
+ Doanh thu hot ng ti chớnh v cỏc khon thu nhp khỏc khụng c coi l
doanh thu bỏn hng v cung cp dch v
1.2.2.2 Chng t s dng trong k toỏn doanh thu bỏn hng
- Hoỏ n giỏ tr gia tng
- Hoỏ n bỏn hng thụng thng
- Phiu thu
- Giy bỏo cú ca ngõn hng
- T khai thu GTGT
- Cỏc ti liu, chng t khỏc
1.2.2.3 Ti khon s dng trong k toỏn doanh thu bỏn hng
- Ti khon s dng:
TK 511: Doanh thu bỏn hng v cung cp dch v
TK 512: Doanh thu tiờu th ni b
TK 3331: Thu GTGT phi np
TK 3387: Doanh thu cha thc hin

Ngoi ra, cũn s dng cỏc ti khon liờn quan khỏc nh: TK 111,112,131,156
Ti khon 511: Doanh thu bỏn hng v cung cp dch v
Bờn n
+ S thu tiờu th c bit hoc thu xut khu hoc thu giỏ tr gia tng theo
phng phỏp trc tip phi np tớnh trờn doanh thu bỏn hng thc t ca sn phm,
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
17
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
hàng hoá, dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng và đã được xác định là tiêu thụ trong
kì kế toán
+ Trị giá khoản chiết khấu thương mại kết chuyển vào cuối kì
+ Trị giá khoản giảm giá hàng bán kết chuyển vào cuối kì
+ Trị giá khoản hàng bán bị trả lại kết chuyển vào cuối kì
+ Kết chuyển doanh thu thuần vào tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh”
Bên có
+ Doanh thu bán sản phẩm, hàng hoá và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp đã
thực hiện trong kì kế toán
Tài khoản 511 không có số dư cuối kì
1.2.2.4 Trình tự hạch toán kế toán doanh thu bán hàng
Kế toán doanh thu tiêu thụ hàng hoá theo phương pháp kê khai thường xuyên :
* Hạch toán các phương thức bán buôn và bán lẻ
Khi hàng hoá đã xác định là tiêu thụ thì kế toán tiến hành ghi nhận doanh thu của
hàng bán ra. Đối với tất cả các phương thức bán buôn và bán lẻ đều ghi:
Nợ TK liên quan:………….
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Đồng thời phản ánh số thuế phải nộp nhà nước (Đối với doanh nghiệp thuộc diện
nộp thuế theo phương pháp khấu trừ):
Nợ TK liên quan:…………
Có TK 3331 - Thuế GTGT của hàng bán ra
Và ta phản ánh giá vốn của hàng bán ra:

Nợ TK 632 – Gía vốn hàng bán
Có TK liên quan:……………….
Có thể theo dõi các nghiệp vụ hạch toán doanh thu bán hàng theo phương pháp kê
khai thường xuyên qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.1: Kế toán doanh thu bán hàng theo phương pháp bán buôn, bán lẻ
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
18
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
911 511 111,112,131
Kết chuyển doanh thu Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
bán hàng 3331
Thuế GTGT
đầu ra
Nộp thiếu, thừa tiền bán hàng chưa rõ
nguyên nhân chờ xử lí
3381 1381
Nộp Nộp
thừa thiếu
Sơ đồ 1.2: Hạch toán bán hàng trả chậm, trả góp
911 511 131
Kết chuyển DTBH Doanh thu bán hàng Tổng số
(ghi theo giá bán trả tiền ngay) tiền còn
3331 phải thu KH
Thuế GTGT
đầu ra 111,112
515 3387 Số tiền đã
Kết chuyển Định kì, kết chuyển Lãi trả góp thu của KH
DTTC tiền lãi hoặc lãi trả
chậm phải thu KH
* Hạch toán nghiệp vụ bán hàng đại lí

- Trường hợp doanh nghiệp là đơn vị giao đại lí
Sơ đồ 1.3: Hạch toán trường hợp doanh nghiệp là đơn vị giao đại lí
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
19
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
156 157 632
Khi xuất kho hàng hoá Khi hàng hoá giao cho đại lí
giao các đại lí bán hộ đã bán được
511 111,112,131… 641
Doanh thu bán hàng Hoa hồng phải trả cho bên
đại lí nhận đại lí
3331 133
Thuế GTGT Thuế GTGT của hoa
hồng đại lí
Sơ đồ 1.4: Hạch toán nghiệp vụ hàng đổi hàng
511 131 152,153,156…
Doanh thu bán hàng Gía trị vật tư, hàng hoá…nhận
(giá chưa thuế GTGT) đổi (giá mua chưa thuế)
3331 133
Thuế GTGT Thuế GTGT được
phải nộp khấu trừ (nếu có)
111,112,…
Được thu thêm tiền do giá trị
hàng đổi đi lớn hơn giá trị
hàng nhận về
Phải trả thêm tiền do giá trị hàng đổi
đi nhỏ hơn giá trị hàng nhận về
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
20
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8

1.2.3 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng
Trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp bị giảm doanh thu bán hàng do các
nguyên nhân: thực hiện chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả
lại, doanh nghiệp nộp thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế xuất khẩu phải nộp hoặc thuế
GTGT theo phương pháp trực tiếp, được tính vào doanh thu ghi nhận ban đầu để xác
định doanh thu thuần làm cơ sở tính kết quả kinh doanh trong kì kế toán
1.2.3.1 Kế toán chiết khấu thương mại
- Chiết khấu thương mại: là khoản tiền mà doanh nghiệp phải giảm trừ hoặc đã
thanh toán cho người mua hàng do việc người mua hàng đã mua hàng hoá, dịch vụ
với khối lượng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thương mại đã ghi trên hợp đồng
kinh tế hoặc các cam kết mua, bán hàng
TK 521 - Chiết khấu thương mại với kết cấu như sau:
Bên nợ
Số chiết khấu thương mại đã chấp thuận thanh toán cho khách hàng phát sinh
trong kì
Bên có
Cuối kì kế toán, kết chuyển số chiết khấu thương mại sang TK 511 “Doanh thu
bán hàng và cung cấp dịch vụ” để xác định doanh thu thuần của kì kế toán
Tài khoản 521 không có số dư cuối kì .
1.2.3.2 Kế toán hàng bán bị trả lại
- Hàng bán bị trả lại: là số sản phẩm, hàng hoá doanh nghiệp đã xác định tiêu thụ
nhưng bị khách hàng trả lại do vi phạm các điều kiện đã cam kết trong hợp đồng
kinh tế như hàng kém phẩm chất, hàng sai quy cách, chủng loại .
Tài khoản 531 – Hàng bán bị trả lại với kết cấu như sau:
Bên nợ : Doanh thu của hàng bán bị trả lại phát sinh trong kì, đã trả lại tiền cho
người mua hoặc tính trừ vào khoản phải thu khách hàng về số sản phẩm, hàng hoá
đã bán .
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
21
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8

Bên có:Kết chuyển doanh thu của hàng bán bị trả lại vào bên nợ TK 511 “Doanh
thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” hoặc TK 512 “ Doanh thu tiêu thụ nội bộ” để xác
định doanh thu thuần của kì kế toán.Tài khoản 531 không có số dư cuối kì.
1.2.3.3 Kế toán giảm giá hàng bán
- Giảm giá hàng bán: là khoản giảm trừ được doanh nghiệp (bên bán) chấp thuận
một cách đặc biệt trên giá đã thoả thuận trên hoá đơn, vì lí do hàng bán bị kém phẩm
chất, không đúng quy cách, hoặc không đúng thời hạn đã ghi trên hợp đồng kinh tế
Tài khoản 532 - Giảm giá hàng bán với kết cấu như sau:
Bên nợ : Khoản giảm giá hàng bán đã chấp nhận cho người mua hàng phát sinh
trong kì
Bên có : Kết chuyển số tiền giảm giá hàng bán vào bên nợ TK 511 “Doanh thu
bán hàng và cung cấp dịch vụ” hoặc TK 512 “ Doanh thu tiêu thụ nội bộ” để xác
định doanh thu thuần của kì kế toán .
Tài khoản 532 không có số dư cuối kì
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
22
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
Sơ đồ 1.5: Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng
111,112,131 521 511
Số tiền chiết khấu thương mại K/C chiết khấu thương mại
531
Doanh thu hàng bán bị trả lại K/C hàng bán bị trả lại
532
Số tiền giảm giá hàng bán K/C giảm giá hàng bán
3331
Số thuế GTGT phải nộp
Số tiền nộp thuế GTGT
3332
Số tiền nộp thuế TTĐB Số thuế TTĐB phải nộp
3333

Số tiền nộp thuế xuất khẩu Số thuế xuất khẩu phải nộp
1.2.4 Kế toán giá vốn hàng bán
Gía vốn hàng bán: phản ánh trị giá vốn của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, bất động
sản đầu tư; gía thành sản xuất của sản phẩm xây lắp (đối với doanh nghiệp xây lắp)
bán trong kì
1.2.4.1 Chứng từ sử dụng trong kế toán giá vốn hàng bán
Trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các nghiệp vụ kinh tế
phát sinh liên quan đến việc nhập, xuất hàng hoá đều phải lập chứng từ đầy đủ, kịp
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
23
Vò D¬ng Long – KiÓm to¸n 8
thời, đúng chế độ quy định. Những chứng từ này là cơ sở pháp lí để tiến hành hạch
toán nhập - xuất kho hàng hoá; là cơ sở của việc kiểm tra tính cần thiết và tính tổng
hợp của chứng từ. Các chứng từ hạch toán chủ yếu được sử dụng là:
+ Phiếu nhập kho
+ Phiếu xuất kho
+ Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ
+ Hoá đơn GTGT
+ Hoá đơn bán hàng thông thường…
Các chứng từ này phải được luân chuyển để bộ phận kế toán vào sổ đúng thời
hạn, chính xác và đầy đủ. Dựa vào đó để kế toán kiểm tra tính hợp pháp và tiến hành
phân loại, tổng hợp ghi sổ kế toán thích hợp
1.2.4.2 Phương pháp xác định giá vốn hàng bán
Các phương pháp xác định trị giá vốn của hàng xuất kho để bán:
Phương pháp bình quân gia quyền

Trị giá thực tế
hàng xuất kho
=
Số lượng thực tế

xuất kho
x
Giá đơn vị
bình quân
Trong đó:
Đơn giá bình quân
cả kỳ dự trữ
=
Trị giá hàng tồn
đầu kỳ
+
Trị giá hàng nhập
trong kỳ
Số lượng hàng tồn
đầu kỳ
+
số lượng hàng nhập
trong kỳ

Theo phương pháp này, giá vốn của hàng xuất kho để bán tính được tương đối hợp
lí nhưng không linh hoạt vì cuối tháng mới tính được đơn giá bình quân
C«ng ty CPTM vµ du lÞch Hoµng Anh
24
Vũ Dơng Long Kiểm toán 8
+ Phng phỏp bỡnh quõn liờn hon (bỡnh quõn sau mi ln nhp)
V bn cht, phng phỏp ny ging phng phỏp trờn nhng n giỏ bỡnh quõn
phi tớnh li sau mi ln nhp. Phng phỏp ny sỏt vi s vn ng ca sn phm
tuy nhiờn khi lng cụng vic tớnh toỏn li tng thờm. Do ú ch nờn ỏp dng vi
cỏc doanh nghip cú s ln mua hng ớt nhng khi lng ln
n giỏ bỡnh quõn sau

mi ln nhp
= Tr giỏ hng tn sau mi ln nhp
S lng hng tn sau mi ln nhp
Phng phỏp thc t ớch danh
Phng phỏp ny ũi hi cỏc doanh nghip phi qun lớ, theo dừi thnh phm,
hng hoỏ theo tng lụ hng. Khi xut kho thnh phm, hng hoỏ ca lụ hng no thỡ
cn c vo s lng xut kho v n giỏ nhp kho ca lụ hng ú tớnh ra giỏ thc
t xut kho
Phng phỏp nhp trc, xut trc (FIFO)
Theo phng phỏp ny, trc ht ta phi xỏc nh c n giỏ thc t nhp
kho ca tng ln nhp v gi thit hng no nhp kho trc thỡ xut trc. Sau ú
cn c vo s lng xut kho tớnh ra giỏ thc t xut kho theo nguyờn tc: Tớnh
theo n giỏ thc t nhp trc i vi lng xut kho thuc ln nhp trc. S cũn
li c tớnh theo n giỏ thc t ln nhp tip sau. Nh vy, giỏ thc t thnh phm
tn kho cui kỡ chớnh l giỏ thc t thnh phm nhp kho thuc cỏc ln sau cựng.
Phng phỏp ny thớch hp trong trng hp giỏ thnh sn xut ca sn phm n
nh v cú xu hng gim
Phng phỏp nhp sau, xut trc (LIFO)
Theo phng phỏp ny, ta cng phi xỏc nh n giỏ thc t ca tng ln nhp
v gi thit hng no nhp kho sau thỡ xut trc. Sau ú cn c s lng xut kho
tớnh ra giỏ thnh thc t xut kho theo nguyờn tc: Tớnh theo n giỏ thc t ca
Công ty CPTM và du lịch Hoàng Anh
25