y pháp độc chất

Y PHÁP ĐỘC CHẤT
Y PHÁP ĐỘC CHẤT
Ths. Nguyễn Văn Luân
Ths. Nguyễn Văn Luân

MỤC TIÊU
MỤC TIÊU
1.
1.
Nắm được khái niệm chung về chất độc.
Nắm được khái niệm chung về chất độc.
2.
2.
Hiểu những đường gây nhiễm độc – quá
Hiểu những đường gây nhiễm độc – quá
trình hấp thu, thải trừ của cơ thể, biểu
trình hấp thu, thải trừ của cơ thể, biểu
hiện triệu chứng lâm sàng của mỗi loại
hiện triệu chứng lâm sàng của mỗi loại
chất độc, nguyên lý giải độc.
chất độc, nguyên lý giải độc.
3.
3.
Xác định được nguyên nhân và hình thái
Xác định được nguyên nhân và hình thái
tử vong như: án mạng, tai nạn hay tự
tử vong như: án mạng, tai nạn hay tự
tử.
tử.

Độc chất học là gì?
Độc chất học là gì?

Độc chất học
Độc chất học

Độc chất học là khoa học nghiên cứu
Độc chất học là khoa học nghiên cứu
về sự tác hại của hóa chất lên cơ thể
về sự tác hại của hóa chất lên cơ thể
sống.
sống.

Độc chất học y pháp được định nghĩa
Độc chất học y pháp được định nghĩa
là sự áp dụng chuyên ngành độc chất
là sự áp dụng chuyên ngành độc chất
học vì mục đích pháp lý.
học vì mục đích pháp lý.

Độc chất học y pháp
Độc chất học y pháp
Định nghĩa:
Định nghĩa:
Là khoa học tìm tòi và phát hiện sự hiện
Là khoa học tìm tòi và phát hiện sự hiện
diện của thuốc và độc chất trong dịch cơ
diện của thuốc và độc chất trong dịch cơ
thể, mô, và các cơ quan.
thể, mô, và các cơ quan.

Độc chất học y pháp
Độc chất học y pháp

Độc chất học y pháp sau chết.
Độc chất học y pháp sau chết.

Độc chất học thực hiện ở người
Độc chất học thực hiện ở người

Thử nghiệm thuốc.
Thử nghiệm thuốc.

Sơ lược lịch sử
Sơ lược lịch sử

ở Ai Cập cổ đại và Hy Lạp cũng đã có
ở Ai Cập cổ đại và Hy Lạp cũng đã có
ghi nhận về các thảo dược, cây và
ghi nhận về các thảo dược, cây và
thực thực phẩm gây ngộ độc.
thực thực phẩm gây ngộ độc.

Thuốc phiện, arsenic và cyanua được
Thuốc phiện, arsenic và cyanua được
sử dụng khắp Châu Ấu suốt thời
sử dụng khắp Châu Ấu suốt thời
Trung Đại.
Trung Đại.

Philippus Theophrastus Aureolus
Philippus Theophrastus Aureolus
Bombastus von Hohenheim (or
Bombastus von Hohenheim (or
Paracelsus): quan sát và cho rằng bất kỳ
Paracelsus): quan sát và cho rằng bất kỳ
chất nào cũng có thể gây độc , dựa vào
chất nào cũng có thể gây độc , dựa vào
liều của chất đó.
liều của chất đó.


In 1814, M.J.B. Orfila, chủ tịch trung tâm
In 1814, M.J.B. Orfila, chủ tịch trung tâm
pháp Y ở Sorbonne, Pháp, xuất bản sách
pháp Y ở Sorbonne, Pháp, xuất bản sách
“độc chất học đại cương”
“độc chất học đại cương”


Vào 1851, Stas phát triển phương pháp
Vào 1851, Stas phát triển phương pháp
chiết xuất đầu tiên chất alkaloids từ các
chiết xuất đầu tiên chất alkaloids từ các
mẫu sinh vật.
mẫu sinh vật.



Và được Otto bổ sung sau vài năm, có khả

Và được Otto bổ sung sau vài năm, có khả
năng ly trích chất alkaloids tinh khiết hơn.
năng ly trích chất alkaloids tinh khiết hơn.


Ở Mỹ, độc chất học y pháp không phát
Ở Mỹ, độc chất học y pháp không phát
triển cho tới đầu thế kỷ 20.
triển cho tới đầu thế kỷ 20.

Dr. Alexander Gettler được xem là nhà
Dr. Alexander Gettler được xem là nhà
độc chất học đầu tiên của nước này.
độc chất học đầu tiên của nước này.

Độc chất học y pháp sau
Độc chất học y pháp sau
chết
chết

Các trường hợp nhiễm độc thuốc nghi
Các trường hợp nhiễm độc thuốc nghi
ngờ.
ngờ.

Đầu độc.
Đầu độc.

Chết hỏa hoạn.
Chết hỏa hoạn.


Chết trong xe.
Chết trong xe.

…
…


Lấy mẫu
Lấy mẫu

máu – tim
máu – tim

Dịch trong cơ thể
Dịch trong cơ thể

Nước tiểu
Nước tiểu

Mật
Mật

Gan
Gan

khác – phổi, lách, chất chứa trong
khác – phổi, lách, chất chứa trong
dạ dày hoặc não
dạ dày hoặc não

Độc chất học y pháp sau
Độc chất học y pháp sau
chết
chết


Quá trình phân tích
Quá trình phân tích

Phân tích
Phân tích

Bộc lộ, nhận biết
Bộc lộ, nhận biết

Xác nhận
Xác nhận

Số lượng
Số lượng
Độc chất học y pháp sau
Độc chất học y pháp sau
chết
chết


Phân tích
Phân tích

Chất dễ bay hơi (CO, Cyanide, và Alcohols)

Chất dễ bay hơi (CO, Cyanide, và Alcohols)

Thuốc
Thuốc

Kim loại
Kim loại
Độc chất học y pháp sau
Độc chất học y pháp sau
chết
chết


Kim loại
Kim loại

Nhôm
Nhôm

Arsenic
Arsenic

Sắt
Sắt

Thủy ngân
Thủy ngân

chì
chì

Độc chất học y pháp sau
Độc chất học y pháp sau
chết
chết

Độc chất học thực hiện ở người
Độc chất học thực hiện ở người

Độc chất học thực hiện ở người như độc
Độc chất học thực hiện ở người như độc
chất học hành vi.
chất học hành vi.

Sự nghiên cứu thực hiện trên người dưới
Sự nghiên cứu thực hiện trên người dưới
ảnh hưởng của thuốc.
ảnh hưởng của thuốc.

Nguồn gốc độc chất
Nguồn gốc độc chất

Nguồn gốc
Nguồn gốc
1. Trong gia đình:
1. Trong gia đình:
chất tẩy rửa, sát trùng, những
chất tẩy rửa, sát trùng, những
chất để đánh bóng
chất để đánh bóng
2. Chất độc từ làm vườn hoặc nông nghiệp:

2. Chất độc từ làm vườn hoặc nông nghiệp:


hóa chất trừ sâu, diệt côn trùng, diệt cỏ.
hóa chất trừ sâu, diệt côn trùng, diệt cỏ.
3.
3.
Chất bảo quản thức ăn và những chất phụ gia.
Chất bảo quản thức ăn và những chất phụ gia.
4. Những tác nhân trong điều trị:
4. Những tác nhân trong điều trị:
thuốc và
thuốc và
những chất gây nghiện, những bài thuốc gia
những chất gây nghiện, những bài thuốc gia
truyền không rỏ thành phần.
truyền không rỏ thành phần.
5. Hóa chất độc sử dụng trong các phòng xét
5. Hóa chất độc sử dụng trong các phòng xét
nghiệm
nghiệm
, cơ sở thương mại, trường học hoặc
, cơ sở thương mại, trường học hoặc
những cơ sở khác có sử dụng hóa chất.
những cơ sở khác có sử dụng hóa chất.
6. Nhiễm độc thực phẩm
6. Nhiễm độc thực phẩm
7.
7.
Động thực vật có chất độc (rắn, rết, lá ngón ),

Động thực vật có chất độc (rắn, rết, lá ngón ),
8.
8.
Chất độc đặc chế làm vũ khí giết người.
Chất độc đặc chế làm vũ khí giết người.

Đường vào
Đường vào
Chất độc có thể vào cơ thể bằng đường
Chất độc có thể vào cơ thể bằng đường
tiêu hóa, hô hấp hấp thụ qua da hoặc
tiêu hóa, hô hấp hấp thụ qua da hoặc
đường tiêm, ngấm vào đường âm đạo,
đường tiêm, ngấm vào đường âm đạo,
trực tràng hoặc bàng quang.
trực tràng hoặc bàng quang.

Môi trường tiếp xúc
Miệng (nước & thức ăn)
Tiếp xúc (qua da)
Tiêm chích (bite, puncture, or cut)
Hô hấp (khí)


Các yếu tố ảnh hưỡng đến sự
Các yếu tố ảnh hưỡng đến sự
nhiễm độc
nhiễm độc
Sự tác động của hóa chất độc phụ thuộc rất
Sự tác động của hóa chất độc phụ thuộc rất

nhiều yếu tố như cơ địa, đường vào, nồng độ
nhiều yếu tố như cơ địa, đường vào, nồng độ
của chất độc, số lượng chất độc vào cơ thể, tuổi,
của chất độc, số lượng chất độc vào cơ thể, tuổi,
giới, người có bệnh tim mạch, hoặc các bệnh
giới, người có bệnh tim mạch, hoặc các bệnh
mạn tính
mạn tính
Những hợp chất thông thường không độc như
Những hợp chất thông thường không độc như
nước, một số loài thức ăn, thuốc, hoặc một số
nước, một số loài thức ăn, thuốc, hoặc một số
loại khí có trong thành phần không khí thở như
loại khí có trong thành phần không khí thở như
CO2 cũng có thể gây độc với số lượng lớn khi cơ
CO2 cũng có thể gây độc với số lượng lớn khi cơ
thể không dung nạp được.
thể không dung nạp được.

Những câu hỏi thường đặt ra như sau:
Những câu hỏi thường đặt ra như sau:
1. Đã thu thập được cái gì ?
1. Đã thu thập được cái gì ?
2. Số lượng cụ thể ?
2. Số lượng cụ thể ?
3. Tình trạng mẫu ?
3. Tình trạng mẫu ?
4. Sẽ làm gì với chúng ?
4. Sẽ làm gì với chúng ?

1. Đã thu nhập được cái gì ?
1. Đã thu nhập được cái gì ?
Cần nêu rõ số lượng và đặc điểm của mẫu
Cần nêu rõ số lượng và đặc điểm của mẫu
thu thập được trong quá trình khám
thu thập được trong quá trình khám
nghiệm tử thi hoặc tại hiện trường. Mỗi
nghiệm tử thi hoặc tại hiện trường. Mỗi
mẫu vật phẩm cần được đựng trong các
mẫu vật phẩm cần được đựng trong các
bao bì đúng quy chuẩn có nhãn niêm
bao bì đúng quy chuẩn có nhãn niêm
phong và ghi đầy đủ những thông tin cần
phong và ghi đầy đủ những thông tin cần
thiết.
thiết.

Những thông tin sau:
Những thông tin sau:
1. Tên và số lượng chất.
1. Tên và số lượng chất.
2. Ngày tháng năm.
2. Ngày tháng năm.
3. Nơi lấy mẫu.
3. Nơi lấy mẫu.
4. Tên người lấy mẫu.
4. Tên người lấy mẫu.
5. Vài thông tin về yêu cầu kiểm tra (XN).
5. Vài thông tin về yêu cầu kiểm tra (XN).
6. Định hướng của cấp cứu. Nếu nhiễm

6. Định hướng của cấp cứu. Nếu nhiễm
độc hàng loạt phải báo cáo cấp có thẩm
độc hàng loạt phải báo cáo cấp có thẩm
quyền để triển khai hoạt động cứu hộ,
quyền để triển khai hoạt động cứu hộ,
khoanh vùng và điều tra vụ nhiễm độc.
khoanh vùng và điều tra vụ nhiễm độc.