Tiet 8

Tiết 8 – Làm văn

THAO TÁC
LẬP LUẬN PHÂN TÍCH


I/ Khái niệm-mục đích- yêu cầu
của thao tác lập luận phân tích
* Tìm hiểu ngữ liệu :
Đọc đoạn văn của Hồi Thanh, xác định :
-Ýcơ bản của đoạn trích : Bản chất vô liêm sỉ
,tàn nhẫn của Sở Khanh trong Truyện Kiều.
-Các chi tiết phân tích:
+Sở Khanh vừa vờ làm nhà nho vừa vờ làm
hiệp khách.
+Sở Khanh vờ yêu Kiều để đánh lừa Kiều để
nàng bị đánh đập
- Sử dụng thao tác tổng hợp để khái quát
bản chất của Sở Khanh…


1. Khái niệm :
- Lập luận phân tích là cách chia nhỏ đối
tượng cần phân tích ra thành các yếu tố, bộ
phận để xem xét. Từ đó khái quát nên bản
chất của đối tượng.
2.Mục đích của lập luận phân tích:
-Nhằm thấy được bản chất, mối quan hệ, giá
trị của đối tượng được phân tích.
- Qua phân tích để phát hiện ra mâu thuẫn
hay đồng nhất của sự việc, sự vật; giữa lời

nói và việc làm; giữa hình thức và nội
dung…


3. Yêu cầu của lập luận phân tích:
- Phân tích bao giờ cũng gắn liền
với tổng hợp  đây là bản chất
của thao tác phân tích trong văn
nghị luận.
- Khi phân tích bao giờ cũng phải
kết hợp giữa nội dung với hình
thức.


II/ Cách phân tích :
1. Tìm hiểu ngữ liệu :
- Ngữ liệu ở mục (I):
+ Cách phân chia đối tượng được phân tích
dựa trên cơ sở quan hệ nội bộ của đối tượng
(đó là những biểu hiện về nhân cách bẩn thỉu,
bần tiện của Sở Khanh).
+ Phân tích kết hợp với tổng hợp : từ việc làm
rõ những biểu hiện bẩn thỉu, bần tiện của Sở
Khanh khái quát lên bản chất của nhân vật
– cũng là sự đồi bại của xã hội đương thời .


- Ngữ liệu 1 ở mục (II) :
+ Cách phân tích theo quan hệ nội bộ
của đối tượng ( tác dụng xấu - tốt của

đồng tiền ).
+ Quan hệ kết quả - nguyên nhân ( tác
hại của đồng tiền- hành động bất chính
đều do đồng tiền chi phối).
+ Quan hệ nhân -quả : ( Phân tích sức
mạnh tác oai tác quái của đồng tiền – thái
độ phê phán và khinh bỉ của nhà thơ)


- Ngữ liệu 2 ở mục (II) :
+ Quan hệ nhân -quả : bùng nổ
quan hệ dân số  ảnh hưởng đến
đời sống con người.
+ Quan hệ nội bộ đối tượng với các
đối tượng liên quan : Thiếu lương
thực…; suy dinh dưỡng; suy nhược
nòi giống; thiếu việc làm ; thất
nghiệp …


2. Các cách lập luận phân tích:
Chia đối tượng phân tích theo các mối quan hệ :
+ Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng.
+ Phân tích theo các mối quan hệ : nguyên nhân - kết
quả; kết quả- nguyên nhân.
+ Phân tích theo quan hệ giữa đối tượng với các đối
tượng có liên quan.
+Phân tích theo sự đánh giá chủ quan của người lập
luận.
 Sau khi phân chia đối tượng được phân tích nên

có sự tổng hợp- khái quát lại vấn đề; liên hệ đối
chiếu với các đối tượng có liên quan.


III/ GHI NHỚ (SGK)
VI/ Luyện tập :
1. Bài 1 : Phân tích theo
+ Quan hệ nội bộ của đối tượng.
+ Quan hệ đối tượng này với các đối
tượng khác có liên quan.
2. Bài 2: Nghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu
hình ảnh và cảm xúc:
+ Nghệ thuật dùng từ trái nghĩa.
+ Nghệ thuật dùng phép lặp từ; tăng
tiến; đảo ngữ.