Li thuyet kim loai co ban

KIM LOẠI KIỀM
I. VỊ TRÍ, CẤU TẠO NGUYÊN TỬ:
Cấu hình e : Na( Z=

) :.....................; K( Z=

).................................

Kim loại kiềm có ………………………… e hóa trị, ở cột
…………… , gồm các nguyên tố.......
.....................................................................................................................
II. LÍ TÍNH:
- Trạng thái:...............................................................................................
- Nhiệt độ nóng chảy: ………………………………………………..Nhiệt
dung riêng: ………………………………………………
- Khi đốt tạo ngọn lửa có màu: Na (……………………………… ); K
( ………………………… ).
III. HÓA TÍNH:
Tính chất cơ bản ..............................

1. Với phi kim: Na + O2

........; K + Cl2

..........................

Na + S

.........................................; Na + H2

.........................

K + N2

.........................................; K + O2

.........................

2. Với nước: Tác dụng ................. tạo ............................................
Na + H2O

....................................; Rb + H2O

......................

3. Với dd baz: .......................................................................................
4. Với dd muối: _ B1:..........................................................................
_ B2:..................................................................................
 Na vaøo dd NaCl:.................................................................................
 Na vaøo dd KHCO3:..............................................................................
.................................................................................................................
 K vaøo dd (NH4)2SO4:............................................................................
.................................................................................................................
 Na vaøo dd CuSO4:...............................................................................
.................................................................................................................
 K vaøo dd FeCl2:...................................................................................
.................................................................................................................


 Na vào dd ZnCl2:................................................................................
.................................................................................................................

 K vào dd Al2(SO4)3:..............................................................................
.................................................................................................................

5. Với dung dịch axit:


Với H+ (H3PO4, HCl, H2SO4 loãng …): M + H+

Na + HCl

........................; K + H2SO4

 Với dd H2SO4 : Na + H2SO4

loãng

.................
..........................

................................................

đặc

........................................................
Na + H2SO4

...........+ H2S  + ........................

 Với dd HNO3 : K + HNO3 đặc

.....................................................

K + HNO3

loãng

................................................

Ví dụ: Cho Na vào dung dịch HCl; dung dịch HNO 3
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
IV. ĐIỀU CHẾ: ...................................................................................
 Na từ Na2CO3 : _ .................................................................................
_ ...............................................................................
 K từ dd KOH: _....................................................................................
_ .................................................................................
 Na, K từ NaCl.KCl (quặng sinvinit)
_ ..............................................................................................................
.................................................................................................................
_ ..............................................................................................................
.................................................................................................................
V. CÁC HP CHẤT QUAN TRỌNG:
1. Các oxit: M2O
_ Lý tính: ...............................................................................................


_ Hóa tính:

 Với nước: .........................................................................................
 Với CO2: .............................................................................................
 Với axit: .............................................................................................
2. Các hidroxit: MOH
_ Lý tính: ...............................................................................................
_ Hóa tính:
* Q tím

...........................; phenolphtalein

* Với Cl2: NaOH + Cl2

...................

.................................................................
0

100 C

..........................................................
KOH +Cl2
đặ
c
* Với oxit axit (CO2, SO2, P2O5) ; axit nhiều H+ :
_ NaOH vaø CO2: ..................................................................................
.................................................................................................................
k ..........

........................................................................................

k ..........

........................................................................................

k ..........

........................................................................................

_ KOH vaø H3PO4: .................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
k ..........

........................................................................................

k ..........

........................................................................................

k ..........

........................................................................................

k ..........

........................................................................................

k ..........

........................................................................................

_ NO2 + NaOH

...........................................................................

* Với muối:
KOH + RCOONa

.............................................................................

KOH + NH4HSO4

............................................................................

KOH + AlCl3

.............................................................................

Chú ý: n(Al3+) > n bài toán có 2 trường hợp (1./ 2. ....................)
_ Điều chế:  Điện phân dung dịch: ............................................
 Phản ứng trao đổi:.......................................................


3. Các muối:
_ Tính tan: ..............................................................................................
_ NaHCO3 :  kém bền:.........................................................................
 thủy phân:....................................................................
_ Na2CO3 bị thủy phân:.......................................................................
* Cho ddFeCl3 vào ddNa2CO3:................................................................
................................................................................................................

* Điều chế: từ NaCl và CaCO3
CaCO3

..........................................................................................

NH3 + .........+....................
NaCl + NH4HCO3

NH4HCO3

.........+..................; NaHCO3

...................

KIM LOẠI KIỀM THỔ
I.VỊ TRÍ VÀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ:
Mg (Z =

):.................................................................; Ca (Z=

):

......................
KLKT ở cột trong bảng HTTH ; có ................electron hóa trị
Gồm các nghuyên tố.......................................................................
II.LÝ TÍNH:
_ Trạng thái:.........................................................................................
_ Màu ngọn lửa:..................................................................................
III.HÓA TÍNH: ........................................................................

Tính

......................
1. Với phi kim:
Mg + O2

...................................; Ca + Cl2

.........................

Ba + S

.............................................................; Ca + H2

......................
Mg + N2
......................

...............................................................; Ca + C


2. Với nước:
_ Be: .......................................................................................................
_ Mg:........................................................................................................
_ Ca, Sr, Ba: ...........................................................................................
Be + H2O

..................................; Mg + H2O

.......................

Ca + H2O

..................................; Ba + H2O

.......................

3. Với dd baz:
* Ca,Ba: ..................................................................................................
* Mg:........................................................................................................
* Be: .......................................................................................................
Be + NaOH

................................................................

4. Với dd muối:
* Ca, Ba: ................................................................................................
* Mg: ......................................................................................................
_ Ba vào dd NH4HSO4:............................................................................
................................................................................................................
_ Mg vào dd (AgNO3 + Cu(NO3)2:...........................................................
................................................................................................................
5. Với dung dịch axit:
* Axit không có tính oxy hóa:............................................................
................................................................................................................
* H2SO4: _ loãng
_ đặc
* HNO3:

H2



muối cao + khí (SO2, S, H2S) + H2O

muoái cao + (NO2, NO, N2O, N2, NH4NO3) + H2O

Mg + H2SO4 loãng

.......................................................................

Mg + H2SO4 đặc

.......................................................................

Mg + H2SO4

......................+ H2S +....................................

Ca + HNO3 đặc

.......................................................................

Ca + HNO3loãng

...................+ N-3

+...................................

IV. ĐIỀU CHẾ :..................................................................................

Điều chế Mg, Ca riêng biệt từ dolomit:


_.............................................................................................................
_..............................................................................................................
_..............................................................................................................
................................................................................................................
_..............................................................................................................
................................................................................................................
VI. CÁC HP CHẤT QUAN TRỌNG:
1. Các oxit : MO
_ BeO : lưỡng tính .................................................................................
................................................................................................................
_ MgO : không tan trong nước, oxit baz.
_ CaO, BaO : oxit baz, tác dụng với nước tạo dung dịch baz mạnh.
CaO + H2O

...........................; MgO + HCl

BaO + CO2

............................; CaO + H2SO4

...................
...................

_ Nung voâi :
Theo nguyên lí dịch chuyển cân bằng, để thu được nhiều CaO
cần :...............................................
................................................................................................................

................................................................................................................
2. Các hidroxit :
_ Be(OH)2 lưỡng tính :............................................................................
................................................................................................................
_ Mg(OH)2  , traéng : Mg(OH)2

....................................................

Mg(OH)2 + HNO3

...................................................

_ Ca(OH)2 ; Ba(OH)2 : là các baz mạnh
Bài toán CO2 :
_

1

2

k
Muối………………………

Muối……………………………………Muối…………………………………
_ Nếu M(OH)2 dư :...................................................................................
_ Nếu có hai lần kết tủa:.................................................................


_ Nếu số mol kết tủa bằng số mol baz :........................................
_ Nếu số mol kết tủa nhỏ hơn số mol baz :...................................

3. Các muối :
a. Muối sulphat:
_ Tan: …………………………… ; …………………………… ; ít tan :
……………………… ; ………………………… ; không tan
…………………………… .
_ Thạch cao

Thạch cao nung nhỏ lửa

Thạch cao

khan
.................................................................................................................
b. Muối carbonat:
_ MCO3 :
* Đa số không tan trừ BeCO3.
* Nhiệt phân :..................................................................................
* Tan trong dung dòch axit, dung dòch CO 2 :.....................................
.................................................................................................................
_ M(HCO3)2 :
* Kém bền nhiệt :..........................................................................
* Tan trong nước, tác dụng với axit, baz :....................................
.................................................................................................................
_ Giải thích sự xâm thực đá vôi, tạo thạch nhũ trong hang
động, cặn trong ấm nấu nước.
_ Nước cứng.

NHÔM
I. VỊ TRÍ: Al (Z =

):..................... Ô thứ :……………; chu kì :

……………; cột :……………
II. LÝ TÍNH:..........................................................................................
III. HÓA TÍNH: tính khử khá mạnh: Al – 3e

Al3+

1. Tác dụng với đơn chất:
Al + O2

.........; Al + S

.........; Al + Cl2

..................


Al + C

.........; Al + N2

........; bột nhôm: Al + O2

................................
Khối nhôm trong không khí:...............................................................
.................................................................................................................
2. Tác dụng với hợp chất: H2O, dung dịch baz, dung dịch
axit, oxit kim loại
a) Với nước:................................................................................

....................
b) Với dung dịch baz:.................................................................
.....................................................................
Phương trình tổng quát:...............................................................
c) Với oxit kim loại: Kim loại < Nhôm

phản ứng

nhiệt nhôm
Al + ................

.......................

Al + ................

.......................

d) Với dung dịch axit:
_ Không tác dụng với :...........................................................
_ Tác dụng với . . ., ................giải phóng khí H2:
Al + ............

.................. + H2

_ Với H2SO4 đặc, to:..................................................................
_ Với HNO3:
+ đặc, to:.................................................................................
+ loãng:..................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

....................................................................................................................
IV. LUYỆN NHÔM: Boxit: Al2O3.nH2O; Criolit: 3NaF.AlF6; Mica:
K2O.3Al2O3.6SiO2; Đất sét: Al2O3.2SiO2.2H2O. Nguyên liệu thường sử
dụng : Quặng boxit lẫn SiO2 , Fe2O3
Sơ đồ: Cần loại bỏ các tạp chất trước khi điện phân nóng
chảy mới có thể thu được nhôm có độ tinh khiết cao.


....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
V. CÁC HP CHẤT CỦA NHÔM:
1. Nhôm oxit:
_ Điều chế :..............................................................................................
_ Tính chất:
 Lí tính :................................................................................................
 Hóa tính : tính lưỡng tính, bền
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
_ Ứng dụng :.............................................................................................
....................................................................................................................
2. Nhôm hidroxit :
_ Điều chế :..............................................................................................
_ Tính chất :
 Lí tính :................................................................................................
 Hóa tính : là một hidroxit lưỡng tính, kém bền nhiệt.
....................................................................................................................
....................................................................................................................

....................................................................................................................
3. Muối nhôm : dung dịch muối nhôm thường có tính axit do :
 Nhôm clorua : Tan trong nước, dễ bay hơi, bốc khói trong
không khí ẩm, là chất rất quan trọng trong lónh vực xúc
tác.
 Nhôm sulphat : thường tồn tại dưới dạng phèn kali hay
phèn amoni. Phèn nhôm có công thức : K 2SO4.
Al2(SO4)3.24H2O hay ………………………………………………… được
dùng để


................................................................................................................ .
Chú ý:
_ Cho muối nhôm vào dung dịch muối carbonat:
................................................................................................................
_ Dung dịch baz mạnh tác dụng với dung dịch Al3+ hay
Zn2+ thu được số mol hidroxit kết tủa nhỏ hơn số mol Al 3+
hay Zn2+ thì bài toán có hai trường hợp.
VÍ DỤ: Cho 200ml dung dịch NaOH aM vào dung dịch chứa 0,5 mol
Al2(SO4)2 thu được 62,4g kết tủa. Tính a.
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

SẮT
I. VỊ TRÍ:

26

Fe:

; ô:

; chu kỳ:

; nhóm:
II. LÝ TÍNH: .............................................................................................
III. HÓA TÍNH: Tính khử : Fe – 2e

Fe2+ hoặc Fe – 3e

Fe3+
1. Với phi kim:
* Không khí: _ Khoâ : ............................................................................
_ Aåm :.............................................................................
* O2, to: ....................................................................................................
Fe + Cl2

..............; Fe + S

.........; Fe + C

............

2. Với nước :
 Dưới 5700C :.................................................................................
 Trên 5700C :.................................................................................
3. Với dung dịch muối:

Fe + CuSO4

..........................................................................


Fe + Fe2(SO4)3

....................................................................

Fe + MgCl2

......................................................................

Fe + HgCl

.......................................................................

Fe + AgNO3

....................................................................

4. Với dung dịch axit:
* Không tác dụng với:.................................................................
* Tác dụng với HCl, H2SO4 loãng tạo:.........................................
Fe + HCl

.........................; Fe + H2SO4

...................

* Với H2SO4 đặc, to: ........................................................................
* Với dung dịch HNO3:
_ đặc, to: .......................................................................................
_ loãng:.........................................................................................
_ loãng, to:.....................................................................................
_ rất loãng:..................................................................................
_ rất loãng, lạnh:........................................................................
IV. ĐIỀU CHẾ: có thể sử dụng 3 phương pháp
VD: Điều chế Fe từ dung dịch FeCl2:
 Cách 1:.......................................................................................
 Cách 2:.......................................................................................
 Cách 3:.......................................................................................
................................................................................................
VD: Điều chế Fe, FeSO4, Fe2(SO4)3 từ nguyên liệu ban đầu
là pyrit
V. CÁC HP CHẤT:
 Fe(II): Vừa oxi hóa - vừa khử
 Fe(III): oxi hóa
1. Các oxit :
Phản ứng
FeO + H2SO4
loãng

FeO + H2SO4

Sản phẩm của

Sản phẩm của

Sản phẩm

FeO

Fe3O4

của Fe2O3


đặc

FeO + HNO3
loãng

FeO + HNO3
đặc

FeO + O2
FeO+ C

(H2, CO,

Al)

2. Các hidroxit :
Tính chất

Fe(OH)2

Fe(OH)3

Lí tính
Nhiệt phân
Với axit _

không

OXH

_

OXH

Điều chế
3. Muối :

 Muối sắt II có thể bị oxi hóa và bị khử :
FeCl2 + Mg

..............................................................................

FeSO4 + H2SO4 + KMnO4
Fe(NO3)2 + AgNO3

........................................................
..................................................................

 Muối sắt III chỉ thể hiện tính oxi hóa :
FeCl3 + Fe
Fe2(SO4)3 + Cu
FeCl3 + KI

Fe(NO3)3 + Zn

...............................................................................
........................................................................
...............................................................................
.........................................................................

VI. GANG _ THÉP :
ĐẶC
ĐIỂM
Thành

GANG

THÉP


phần
Phân loại
Nguyên
tắc
Nguyên
liệu

Quá trình

Sự tạo xỉ
Lò luyện
Ứng dụng
 Một số quặng quan trọng cần nhớ:

_ Pyrit :
_ Xiderit :
_ Hematit :
_ Manhetit :
_ Dolomit :
_ Sinvinit :
_ Boxit :