Hoi trong co thanh (14)

Hồi trống Cổ Thành
( trích “Tam Quốc Diễn Nghóa” –La Quán
Trung)

I. Tìm hiểu chung:
1.Cuộc đời và sự nghiệp của La
Quán Trung
2. Tác phẩm “Tam Quốc Diễn Nghóa”
3. Xuất xứ đoạn trích “Hồi Trống
Cổ Thành”
II. Đọc
Văn
Bảntrích
:
4. Hiểu
Bố cục
đoạn



1. Hình tượng nhân vật
Trương Phi

• Là hình tượng sinh động nhất, là nhân vật trọn vẹn nhất
trong Tam Quốc
Qua hiểu biết về tác phẩm và đọc đoạn trích,
em bước đầu hiểu tính cách nhân vật Trương Phi
như thế nào?
 Là một con người cương trực,ngay
thẳng,nóng nảy nhưng nội tâm thuần
khiết,yêu ghét rõ ràng,là con người
“thẳng như làn tên bắn,sáng như
Khi
nghe
Tôn soi”.
Càn báo tin, Trương Phi đã có thái độ
tấm
gương
và hành động như thế nào ?
“ Phi nghe xong, chẳng nói chẳng rằng,lập
tức mặc giáp, vác mâu,lên ngựa,dẫn một
nghìn quân, đi tắt qua cửa bắc.”
 Nhịp văn nhanh,mạnh,gấp như hàm chứa
sức nổ
 Hành động liên tiếp trong im lặng mà
sôi sục bão táp nội tâm (cho thấy Trương
Phi căm hận Quan Công biết chừng nào
nên đã có kế hoạch đối phó khi gặp lại
Quan Công)


• Khi gặp Quan Công, Trương Phi đã có những hành động gì?
Thái độ của Trương Phi có còn là im lặng?

 Lúc này độ căng của sự im lặng bùng nổ

thành tiếng thét “hò hét như sấm”, kèm
theo đó là các động tác “mắt trợn tròn
xoe”, “râu hùm vểnh ngược”, “múa xà mâu
Tại sao
nổiCông
giận ”định đâm chết Quan
chạy
lạiTrương
đâm Phi
Quan
Công ?
Vì không thông tin tức, không hiểu rõ
khúc nhôi tình đầu nên đã nghi ngờ Quan
Công phản bội lại anh em, phản bội lại lời
thề kết nghóa vườn đào để theo Tào
Tháo . Mặt khác Phi lại là người nóng nảy,
bộc trực ,thiếu suy nghó chín chắn trước tình
huống đột ngột khó giải quyết, đinh ninh
rằng Quan Công vâng lệnh Tào Tháo đến
 Cái
ngờ
của
phu
hàùng
kiệttức
lừa
bắt

mình
đểbậc
lậptrượng
công 
phản
thì,đối xử với người anh kết nghóa như với
kẻ thù, đòi giết Quan Công.


• Trương Phi đã chuyển mối nghi ngờ này thành sự quyết
liệt nói ra những lời buộc tội. Vậy đầu tiên Trương Phi
đã buộc Quan Công phạm vào tội gì ? thể hiện qua câu
nói nào ?

_ Với sự cương trực, thẳng thắn Trương Phi đã buộc Quan
Công vào
tội bội nghóa –phản bội lời thề vườn đào: “Mày đã
bội nghóa, còn mặt nào đến gặp tao nữa”
• _Phi đưa ra bằng chứng chứng minh Quan Công bội
nghóa: “được phong hầu tứ tước” và luận ra mục đích
Quan Công tìm gặp mình một cách rất lôgíc: “nay lại
đến đây đánh lừa tao”  Phi quyết liều sống chết
chứ nhất định không chịu bị mắc lừa, không
chịu đi theo con đường của Quan .
• Từ tình cảm anh em Trương Phi đã nâng cấp sự bội
nghóa đó lên thành tình cảm gì –buộc Quan Công vào
nào? thể hiện qua câu nói nào?
• tội
_Trương Phi đưa ra tình cảm vua tôi –buộc Quan Công vào
tội bất trung

(đi thờ Tào Tháo): “Trung thần thà chịu chết chứ
không chịu nhục. Có lẽ đâu đại trượng phu lại thờ hai
 Sự?”ngay thẳng, rạch ròi, dứt khoát của
chủ
Trương Phi về chữ nghóa (không có thứ đại
nghóa chung chung,bấp bênh,với tín nghóa mơ
hồ lẫn lộn không phân biệt thù bạn địch ta
như Quan Công)


Tại sao Trương Phi luôn gạt phắt –không chịu nghe những
lời thanh minh,trần tình của bất kì ai ,cứ một mực đòi
giết thằng phụ nghóa Vân Trường?
• Với Trương Phi –con người thẳng tính,cương trực không chịu được
sự lắt léo,quanh co thì khó có thể chấp nhận luận điệu: “tạm
nương nhờ bên Tào Tháo” cho dù đó là tình thế bất đắc dó

 Hai chị dâu và Tôn Càn càng thanh minh cho
Quan thì càng đổ thêm dầu vào lửa và Trương
Phi càng khẳng định quyết ý của mình .
• Cuối cùng Trương Phi buộc Quan Công vào tội
gì? Đây có phải là đỉnh điểm của xung đột ?
• Buộc Quan Công vào tội bất nhân (đem quân đến
bắt Trương Phi): “nó lại đây tất là để bắt ta đó”,
“không phải quân mã là gì kia”
 Lời buộc tội này là đỉnh điểm của xung
đột,làm cho Quan Công bị trói buộc chặt hơn
vào tội lừa dối –bị dồn vào thế bí,không còn
đường để chối cãi : “Bây giờ còn chối nữa
thôi ?”

• Tại sao Trương Phi lại chấp nhận đề xuất của Quan Công ?

Vì :

_ Đây là cách nhận diện con người Quan Công
tốtbằng
nhất.máu của kẻ thù
_ chỉ có sự kiện
mới có thể giải nghi trong lòng Trương
Phi. hợp với tính cách của Trương Phi : đen
_ phù
trắng phải rõ ràng, bạn thù phải rành
mạch
 Trương
Phi .không hoàn toàn tin tuyệt
đối rằng Quan Công đã hàng Tào, phản
lại lời
thềxung
.
 bội
Độ căng
của
đột đã có dấu hiệu
chùng xuống, Trương Phi chuyển sang trạng
thái chờ đợi.Với Trương Phi, ba hồi trống vừa
là hạn
định thử
thách

vừa
cả niềm
hi
Tới đây
bao nhiêu
nghi ngờ,
uất
ức chứa
của Trương
Phi như
vọng.
dồn vào
cánh tay gấp gáp “thẳng cánh đánh trống”.
Rõ ràng từ khi Tôn Càn báo tin đến giờ cái đầu của
Trương Phi vẫn còn “nóng”. Thành ngữ có câu: “Nóng
như Trương Phi”. Vậy cái nóng của Trương Phi trong đoạn
trích
này mang
là tích
cực
hay
tiêu
cực, có
phải
chỉ
là nóng
 Cái
nóng
tính
tích

cực
vì: càng
nóng
nảy
dấn
tới
nảy do
tínhcho
gàn
dởở
không?
Trương
Phicá
càng
thấy
mình sự cương trực, không khoan
nhượng, dung tha với cái dối trá,bội bạc. Đó là cái
nóng của bậc trương phu hào kiệt, của người biết giữ tín
nghóa có đạo trung rõ ràng, là cái nóng của con người
ngay thẳng, không chấp nhận được sự lắt léo,quanh


• Tại sao khi đầu Sái Dương đã rơi mà Trương Phi vẫn chưa
chịu nhận anh –Phi còn làm những việc gì sau đó ?
chứng tỏ thêm tính cách gì trong con người Trương Phi ?
_Vì: Trương Phi không dễ dàng vội tin mặc dù câu
chuyện đã chín phần đáng tin .
_Trương Phi còn: + hỏi kó tên lính bị bắt chuyện ở Hứa
Đô
đưa

hai chị
vào
thành,
nghe
hai bà kể
 Trương Phi còn+là
người
thận
trọng,
tinh
tế và
hết mọi
chuyện
khôn
Chi
tiết ngoan
cuối cùng của đoạn trích: “Trương Phi nghe hết
chuyện rỏ nước mắt khóc, thụp lạy Vân Trường” cho
thấy nét đáng quý gì ở nhân vật Trương Phi ?
Hành động khóc và lạy anh chứng tỏ Trương
Phi còn là người khiêm tốn, biết phục thiện –
biết lỗi và nhận lỗi chân thành.
 Tóm lại trong đoạn trích Trương Phi là hình tượng nổi
bật –là con người cương trực, ngay thẳng, trung nghóa,
nóng nảy nhưng tinh tế và khôn ngoan lại là người
khiêm tốn, biết phục thiện thật đáng là bậc anh
hùng trượng phu hào kiệt, một hổ tướng giỏi giang
• Trương
của nước
Phi thật

Thụcxứng
sau này.
đáng với lời khen ngợi của Bác
Hồ trong bài thơ “Tức Cảnh” mà Nam Trân dịch có
câu: “Cành lá khéo in hình Dực Đức”. Đúng là hình
dáng Trương Phi mãi ngay thẳng,hiên ngang giữa trời .


Tính cách nhân vật Trương Phi được biểu hiện
qua những chi tiết nào?
A. Xử sự với người anh kết nghóa như với kẻ thù
B. Gạt phắt những lời thanh minh, trần
tình của mọi người–cứ một mực đòi giết thằng
phụ nghóa Vân Trường.
C. thẳng cánh đánh trống
D. Hỏi han tỉ mỉ tên lính Tào –nghe hết
chuyện hai chị kể lại và khóc lạy Vân Trường.
E. Tất cả các chi tiết trên .


2. Hình tượng nhân vật Quan
Công
• Cửa quan
tại Cổ Thành có gì khác với 5 cửa quan

trước đó mà Quan Công đã vượt qua? Tại sao nói đây
là cửa quan thứ 6 và viên tướng thứ 7 đặc biệt mà
Quan
khó
vượt

_ĐâyCông
không
phải
là qua
cửanhất
quan?do địch dựng nên mà
là cửa quan tình cảm với xung đột được đặt trên sự
hiểu nhầm, sự hoài nghi giữa anh em với nhau, là cửa
quan thử thách lòng trung nghóa, là cửa quan bày tỏ
trong
sáng,cửa
quanQuan
không
dung
những
kẻ
tham
• _sự
Năm
cửa
quan trước
Công
không
hề
băn
vàng phụdự
nghóa.
khoăn,do
khi chém chết 6 tướng của TàoTháo vì
Quan Công trước sau vẫn coi Tào Tháo là kẻ thù,một

lòng một dạ đi tìm anh. Còn ở cửa quan thứ 6 này với
viên tướng giữ thành thứ 7 lại chính là người em kết
nghóa của mình là điều mà Quan Công không ngờ
thìsự
Quan
Công
không
vượt
bằng
cách
• nhất
Trước
“ngỗ
ngược”
củathể
cậu
em, qua
Quan
Công
đã vung
cây
làmlong
gì ? đao
Cho yển
thấynguyệt.
điều gì trong con người Quan Công ?
• Trước sự thẳng thắn, quyết liệt của Trương Phi,
Quan
Công
_ tránh

néđã:
mũi bát xà mâu của người
em nóng
nảy
_mềm
mỏng
thanh minh cho cái oan đặc biệt
củacứu
mìnhhai chị
• _cầu
dâu nhận điều kiện khắc nghiệt để minh oan
_chấp
Sự nhún nhường, độ lượng, trong sáng, trung dũng,


• Vì sao Quan Công chẳng nói một lời xông lại đánh Sái
Dương,chưa dứt một hồi đã chém tướng giặc rơi đầu?

• Vì Quan Công ý thức được sự cấp bách của thời
gian: mình càng thắng nhanh càng chứng tỏ được
tấm lòng trung nghóa trong sáng của mình trước
người
nghóa
.
 Đóem
làkết
cái
im lặng
của sự gấp gáp, im lặng
của nỗi oan ức chưa thể giải thích và còn là

cái im lặng của con người đầy tài giỏi, đầy
tự tin
• Trong
đoạn
tríchthần
Quan Công
đóngnháy
vai trò
phụ,đã
là nhân
_ một
người
chỉ trong
mắt
vật
ảnh
cốt
đểviên
soi chiếu,
làm
nổi bật nhân vật
chém
rơi
đầu
tướng
Tào
TrươngPhi. Tuy nhiên tấm lòng trong sáng, trung nghóa
son sắt và tài năng của Quan Công thật xứng đáng
với lời khen ngợi của Hồ Chủ Tịch :
“Vầng hồng sáng mãi dạ Quan Công”

(Tức Cảnh –Nam Trân dịch)

3. Âm vang hồi trống Cổ Thành
• Thảo Luận :
Đây có phải là hồi trống thúc quân
thông thường trong các trận đánh không?
Âm vang của hồi trống Cổ Thành (rung
lên từ cánh tay giận dữ của Trương Dực


Không phải là hồi trống thúc quân thông thường
trong các trận đánh mà là hồi trống mang những ý
nghóa:
• _ Giải nghi với Trương Phi đồng thời biểu dương,ca ngợi cái
cươngtrực, ngay thẳng,sòng phẳng,dứt khoát, rành mạch,
phân rõ ranh giới trong quan hệ thù bạn địch ta của Trương
Phi.(là hồi trống không tha những kẻ phản trắc ăn ở hai
khoan
dung với
cái
• lòng,
_ minhkhông
oan chochấp
Quan nhận
Côngsự
(là
hồi trống
của
sựdối
tửtrá,

bội
sinh,bạc)
giục giã, cổ vũ để xác minh lòng ngay
thẳng,hồi trống là quan toà với quyền phán xét tối
là
bị cáo
• hậu
_ phê
phán
cáiVân
lập Trường)
lờ, không dứt khoát mang
màu sắc cơ hội hàng Hán chứ không hàng Tào
của Quan Công .
• _ thử thách,thách thức cái đức và cái tài
•
•
•

_biểutượng cho lòng trungnghóa,cho tinhthần
dũngcảm,côngminh
chínhnghóa
_ reo vui đoàn tụ anh em
_ giải quyết ổn thoả cả con người đời tư và con người
công dân –cộng đồng trong hai anh em
• _ tạo nên không khí chiến trận hào hùng là ý vị
hấp dẫn đặc biệt của Tam Quốc .
• _ là hồi trống khép lại cửa quan thứ 6 và viên tướng
giặc thứ 7 trên đường đi tìm anh của Quan Công.