T 5556 h9

Trường THCS Lê Lợi

Tổ Tự nhiên

Tuần 29 Ngày dạy:…….
Tiết 55 Bài 45
AXIT AXÊTIC (CH3COOH: 60)

I. Mục tiêu:
1.1.Kiến thức:
- HĐ 2: HS biết được Tính chất vật lí của axit axetic.
- HĐ 3: Học sinh biết được Công thức cấu tạo, đặc điểm cấu tạo phân tử axit axetic.
- HĐ 4: HS biết và hiểu axit axetic là axit yếu có đủ tính chất chung của axit, tác dụng với
rượu tạo este.
- HĐ 5: HS biết Ứng dụng của axit axêtic trong công nghiệp, SX giấm ăn.
- HĐ 6: HS biết điều chế axit axetic bằng phương pháp lên men rượu.
1.2.Kỹ năng:
- HĐ 3,4: Quan sát mơ hình, thí nghiệm rút ra nhận xét và kết luận về đặc điểm cấu tạo và
tính chất HH của axit axetic. Viết được CTCT và phản ứng của axit axêtic với các chất.
- Phân biệt axit axetic với rượu và các chất khác
- Tính nồng độ axit hoặc kldd axit trong phản ứng.
1.3.Thái độ:
- TQ: Giáo dục HS phải biết quan sát từ thực tế để rút ra kiến thức cần thiết.
- TC:
2. Nội dung học tập:
TCVL, Đặc điểm cấu tạo, TCHH, ứng dụng, cách điều chế axit axetic.
3. Chuẩn bị:
3.1. Giáo viên: - Dụng cụ: Giá ống nghiệm, ống nghiệm, kẹp gỗ, ống hút, giá sắt, đèn cồn, cốc
thuỷ tinh, ống thủy tinh chữ L.
- Hoá chất: CH3COOH, Na2CO3, NaOH, H2SO4 . C2H5OH, CuO, Phenolphtalein, quỳ
tím.

3.2. Học sinh: - Kiến thức về axit axetic như đ dặn ở tiết trước, một ít giấm ăn.
4. Tổ chức các HĐ học tập:
4.1Ổn định tổ chức và kiểm diện:
Lớp 9A1:...........................................................................
Lớp 9A2:...........................................................................
4.2 KT miệng :
1.Viết CTCT và nêu tính chất hố học
của rượu Êtylic.(10đ)
2.Học sinh làm bài tập 2. (10đ)

HS viết CT và nêu TCHH đúng đạt 10đ

2/ 139
2 CH3 – CH2 – OH + 2 Na ->
2 CH3 – CH2 – ONa + H2
3. Axit axetic có tính chất vật lí như thế Axit axêtic là chất lỏng, không màu, vị chua,
nào? Trong thực tế axit axetic có ở đâu? tan vơ hạn trong nước.
Nguyễn Thị Thu Trang

Hóa Học 9


Trường THCS Lê Lợi

Cách làm giấm ăn (10đ)

Tổ Tự nhiên

Có trong giấm ăn ...

4.3 Tiến trình bài học :
Hoạt động Thầy - Trò
HĐ1: (1p) Khi lên men dung dịch rượu
etylic lỗng, người ta thu được giấm ăn,
đó chính là dung dịch axit axetic. Vậy axit
axetic có cơng thức cấu tạo như thế nào?
Nó có tính chất và ứng dụng gì? Tiết học
hơm nay chúng ta sẽ tìm hiểu.
HĐ 2: Tìm hiểu tính chất vật lý của axit
axetic.(4p)
- GV cho HS quan sát lọ đựng axit axetic
hoặc giấm ăn CH3COOH làm TN : Nhỏ
vài giọt axit axêtic vào ống nghiệm đựng
nước, quan sát -> yêu cầu hs liên hệ thực
tế nêu tcvl của axit axetic.
+HS: Axit axêtic là chất lỏng, không màu,
vị chua, tan vơ hạn trong nước.
HĐ 3: Tìm hiểu cấu tạo phân tử của axit
axeitc (5p)
-GV: cho HS quan sát mơ hình phân tử
axit axêtic –> Gọi học sinh viết công thức
cấu tạo, nhận xét đặc điểm cấu tạo.
+HS: Trong phân tử axit axêtic có nhóm –
COOH
-GV: chính nhóm - COOH làm cho phân
tử có tính axit.

Nội dung

I/ Tính chất vật lí.

- Axit axêtic là chất lỏng, khơng màu, vị chua, tan vô
hạn trong nước.
II/ Cấu tạo phân tử.

H
H

C

O
C

H
O
H
Viết gọn: CH3- COOH
Trong phân tử axit axêtic có nhóm –COOH.
Nhóm này làm cho phân tử có tính axit.
HĐ 4: Tìm hiểu tính chất hóa học của axit III/ Tính chất hố học.
axetic (15p)
1. Axit axêtic có tính chất của axit khơng?
- GV: Gọi 1 HS nêu các tính chất chung
của axit, sau đó đặt vấn đề : axit axêtic có
các tính chất của axit khơng?
-Sau khi nghe HS trả lời GV cho hs làm
các TN kiểm chứng:
TN 1: dd CH3COOH với quỳ tím.
TN 2: dd CH3COOH với dd Na2CO3 .
TN3: dd CH3COOH với dd NaOH có vài

giọt Phenolphtalein .
Nguyễn Thị Thu Trang

Hóa Học 9


Trường THCS Lê Lợi

-Gọi đại diện các nhóm nêu hiện tượng,
nhận xét, viết PTHH
+HS: CH3COOH làm đổi màu chất chỉ
thị, tác dụng với bazơ, với dd muối.
GV: Dựa vào t/c axit tác dụng với kẽm,
sắt…với dd muối cacbonat người ta phân
biệt axit với rượu
GV: Axit axêtic có đủ tính chất của axit
vơ cơ
- GV Đặt vấn đề : Ngồi các tính chất
chung của axit, axit axêtic cịn có tính
chất hố học nào nữa?
- GV làm TN: Cho CH3COOH tác dụng
với rượu Êtylic SGK–>Học sinh quan sát
nu HT và nhận xét.
+HS: Trong ống nghiệm B có chất lỏng
khơng màu, mùi thơm không tan trong
nước, nổi lên mặt nước. Axit axetic tác
dụng với rượu etilic.
-GV hướng dẫn hs viết PT
-GV: Chất lỏng không tan trong nước là
Etyl axêtat là este, phản ứng giữa axit và

rượu gọi là PU este hóa.
HĐ 5: Tìm hiểu ứng dụng của axit axetic
(4p)
-GV Cho HS quan sát sơ đồ và nêu ứng
dụng của axit axêtic
+HS: Điều chế tơ nhân tạo, chất dẻo,
dược phẩm, pha giấm ăn, thuốc diệt côn
trùng, phẩm nhuộm ...

Nguyễn Thị Thu Trang

Tổ Tự nhiên

Axit axetic tác dụng được với : giấy quỳ tím, kim
loại, oxit bazơ, bazơ, muối cacbonat.
CH3COOH+ NaOH
CH3COONa+ 1/2 H2
2CH3COOH+Na2CO3
2CH3COONa +H2O +
CO2
………
* Nhận xét: Axit axêtic là một axit hữu cơ, có tính
chất của một axit yếu.
2. Axit axêtic tác dụng với rượu Êtylic.

CH3–COOH + C2H5OH H2SO4đặc, t
CH3COOC2H5 + H2O
* Phản ứng giữa axit axêtic và rượu Êtylic thuộc loại
phản ứng este hố.

IV/ Ứng dụng.

Hóa Học 9


Trường THCS Lê Lợi

Tổ Tự nhiên

HĐ 6: Tìm hiểu cách điều chế axit axetic
(4p)
-GV giới thiệu sản xuất CH3COOH trong
CN
-GV: yêu cầu Hs nêu cách làm giấm ăn
trong thực tế.
+HS trình bày

V/ Điều chế .

- Trong cơng nghiệp : Từ Butan
2C4H10 +5O2 xt,t0 4CH3COOH + 2 H2O
- Lên men rượu lỗng.
C2H5OH+O2 men giấm CH3COOH+H2O
4.4 Tổng kết:
Bài tập: Viết phương trình phản
ứng xảy ra khi cho axit axêtic lần
lượt tác dụng với : Ba(OH)2 ,
CaCO3, Na, MgO, CH3OH .
GV gọi HS lên bảng viết PTHH

2CH3COOH +Ba(OH)2 -> (CH3COO)2Ba+H2O
2CH3COOH+CaCO3->(CH3COO)2Ca+ H2O + CO2
CH3COOH+Na->CH3COONa+1/2 H2

2CH3COOH+MgO->(CH3COO)2Mg+H2O
CH3COOH+CH3OH <=>CH3COOCH3+H2O

4.5.Hướng dẫn học tập
* Đối với tiết học này:
- Học bài và làm BTVN: 1,2,3,4,5,6 /143 SGK
- Hướng dẫn bài tập 7: từ kl rượu, axit -> số mol rượu, axit, este -> kl este -> HS PU
* Đối với tiết học sau:
- Chuẩn bị bài mối liên hệ giữa etylen, rượu etylic và axit axetic.
- Kẽ sẵn bảng hình thành mlh giữa etylen, rượu etilic và axit axetic
5. Phụ lục:

Nguyễn Thị Thu Trang

Hóa Học 9


Trường THCS Lê Lợi

Tổ Tự nhiên

Tuần 29. Ngày dạy:……
Tiết 56 Bài 46
MỐI LIÊN HỆ GIỮA ÊTYLEN,
RƯỢU ÊTYLIC VÀ AXIT AXÊTIC

I. Mục tiêu:
1.1.Kiến thức:
- HĐ 2: HS Nắm được mối liên hệ giữa êtylen, rượu Êtylic, axit axêtic và este.
- HĐ 3: Giúp HS vận dụng kiến thức trong phần 1 để giải BT
1.2.Kỹ năng:
- HĐ 2: HS Thiết lập sơ đồ mối quan hệ giữa etilen, etanol, axit axetic và etyl axêtat. Viết các
phương trình phản theo sơ đồ chuyển hóa giữa các chất.
- HĐ 3: HS Tính TPPT về khối lượng giữa các chất trong hỗn hợp, hiệu suất phản ứng este
hóa.
1.3.Thái độ:
Có lịng tin vào khoa học và u thích bộ mơn
2.Nội dung học tập:
Mối quan hệ giữa etilen, etanol, axit axetic và etyl axêtat
3. Chuẩn bị:
3.1.Giáo viên
- Sơ đồ mối liên hệ.
- Bài tập.
3.2.Học sinh :
- Tìm hiểu trước các thông tin về mối liên hệ giữa etylen, rượu etylic và axit axetic.
4. Tổ chức các HĐ học tập:
4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện:
Lớp 9A1:...........................................................................
Lớp 9A2:...........................................................................
4.2.Kiểm tra miệng:
Bài tập 2/ 143 (10đ)

Gọi HS sữa BT 7/143 (10 đ)

2/143 Các chất có tác dụng với Na là: a,b,c,d
2C2H5OH +2Na –> 2 C2H5ONa + H2

2CH3COOH +2Na–>2CH3COONa +H2
2C3H7OH +2Na –> 2 C3H7ONa + H2
2C2H5COOH+2Na–>2C2H5COONa+H2
7/143
CH3COOH+C2H5OH <=> CH3COOC2H5+H2O
60
= 1 mol
60
100
n R=
= 2,17 mol
46

nA=

Số mol este bằng số mol axít bằng 1mol
Nguyễn Thị Thu Trang

Hóa Học 9


Trường THCS Lê Lợi

Tổ Tự nhiên

Vậy khối lượng este thu được theo lí thuyết là: m =
1 . 88 = 88(g)
Hiệu suất của phản ứng trên là:
H=

55
.100 = 62,5%
88

4.3 Tiến trình bài học:
Hoạt động Thầy - Trị
HĐ 1: (1p) Các em đã học etylen, ancol
etylic, axit axetic. Vậy các hợp chất trên có
mối liên hệ với nhau như thế nào? Chúng có
thể chuyển đổi cho nhau được khơng? Tiết
này chúng ta sẽ tìm hiểu
HĐ 2: (6p) Tìm hiểu sơ đồ liên hệ giữa
etylen, rượu etylic và axit axetic.
- GV giới thiệu: giữa các hợp chất hữu cơ
có mối liên hệ với nhau.
Etilen -> rượu etilic -> axit axetic -> etyl
axetat
- GV cho hs thảo luận theo nhóm hồn thành
sơ đồ trên trong 3 phút.
- HS thảo luận viết PTHH minh hoạ cho sơ
đồ trên.
C2H4 + H2O axit C2H5OH
C2H5OH + O 2 men giấm
CH3COOH + H2O
CH3COOH + C2H5OH

H SO đ,n
2 4

Nội dung

I/ Sơ đồ liên hệ giữa etilen, rượu etilic và axit
axêtic
SGK

CH3COOC2H5 + H2O

HĐ 3. ( 20p) Bài tập
-GV Gọi học sinh làm bài tập 1b/144
Gọi học sinh nhận xét

II/ Bài tập.
1b/ 144
CH2 = CH2 + Br2 –> C2H4Br2
-GV Hướng dẫn làm bài tập 4/144
nCH2 = CH2 xt,as, t
(-CH2-CH2-)n
Tìm số mol CO2 -> số mol C -> khối lượng C 4/144
Tìm số mol H2O -> số mol H -> khối lượng H n CO2 = 44 : 44 = 1 mol
Tìm khối lượng oxi: mO = mA- mC - mH
n H2O = 27 : 18 = 1,5 mol
Kết luận, đặt công thức nguyên của A
mC = 1x12 =12(g)
-> lập tỉ lệ
mH = 1,5 x 2 = 3(g)
-> công thức phân tử
mO = 23 -3 -12 = 8(g)
GV có thể hướng dẫn HS giải theo cách khác a)Vậy trong A có : C, H, O.
b)Giả sử A có cơng thức CxHyOz (x,y,z là
các số nguyên dương)

Nguyễn Thị Thu Trang

Hóa Học 9


Trường THCS Lê Lợi

Tổ Tự nhiên

Có x : y : z =

4.4 Tổng kết:
GV hướng dẫn HS làm BT 5

12 3 8
: : = 1 : 3 : 0,5
12 1 16

=2:6:1
Vậy cơng thức của A là (C2H6O)n
Vì MA= 23. 2 = 46
Ta có 46 n = 46 -> n = 1
Vậy công thức phân tử của A là: C2H6O
C2H4 + H2O t0,H2SO4 C2H5OH
1 mol

22,4
ne =
= 1 mol
22,4

13,8
HS =
. 100% = 30%
46

1 mol

4.5. Hướng dẫn học tập:
* Đối với tiết học này:
- BTVN: 3/144 và các BT BS ở VBT
*Đối với tiết học sau
- Học bài ôn lại các KT về hidrocacbon và rượu, axit axetic, mlh - etilen - etilic - axit và
xem lại các BT đã sửa tiết sau kiểm tra 1 tiết
5. Phụ lục:

Nguyễn Thị Thu Trang

Hóa Học 9