(Luận Văn Thạc Sĩ) Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Cấp Xã Trên Địa Bàn Thị Xã Phổ Yên, Tỉnh Thái Nguyên.pdf

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THỊ TRANG

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THỊ TRANG

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Dương Thị Tình

THÁI NGUYÊN - 2021

i
LỜI CAM ĐOAN
Đề tài nghiên cứu “Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã
Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” của luận văn này là kết quả của sự nỗ lực cố gắng,
tìm tịi và sáng tạo của riêng bản thân em cùng với sự hướng dẫn tận tình của người
hướng dẫn khoa học TS. Dương Thị Tình. Em xin cam đoan, kết quả nghiên cứu
của cơng trình hồn tồn là kết quả của q trình nghiên cứu tại UBND thị xã Phổ
Yên, tỉnh Thái Nguyên.
Em xin cam đoan những lời trên đây là hoàn toàn đúng sự thật và em xin
chịu toàn bộ trách nhiệm về lời cam đoan của mình./.
Thái Nguyên, tháng 1 năm 2021
HỌC VIÊN

Bùi Thị Trang


ii
LỜI CẢM ƠN
Cơng trình nghiên cứu “Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn
thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” được hoàn thành, cùng với sự nỗ lực, cố gắng
của bản thân, em xin được gửi lời trân trọng cảm ơn và biết ơn sâu sắc tới thầy giáo
hướng dẫn khoa học TS. Dương Thị Tình người đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo em
trong quá trình em triển khai đề tài và viết luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn
các Thầy, Cô trong Hội đồng phản biện đề cương và Hội đồng phản biện luận văn
đã góp ý giúp em hồn thiện tốt hơn luận văn của mình, Khoa sau đại học và Khoa
Quản lý kinh tế vì đã tạo những điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất và đảm bảo chất
lượng giảng viên cho chúng em trong quá trình theo học tại đây. Em xin chân thành
cảm ơn UBND thị xã Phổ n, phịng Tài chính kế hoạch, phịng Lao động thương
binh xã hội, Phịng Tài ngun mơi trường thị xã Phổ Yên, Phòng Thống kê thị xã
Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên, gia đình và những bạn bè thân thiết của em đã tạo điều

kiện, động viên, khích lệ, ln ủng hộ và giúp đỡ em trong suốt thời gian qua để em
hồn thành luận văn của mình./.
HỌC VIÊN

Bùi Thị Trang


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ......................................................................................... ix
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................................3
5. Bố cục của luận văn ................................................................................................4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN
SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ ...................................................................................5
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã..........................................5
1.1.1. Ngân sách Nhà nước .........................................................................................5
1.1.2. Ngân sách cấp xã ...............................................................................................6
1.1.3. Lịch sử ngân sách cấp xã ..................................................................................7
1.1.4. Đặc điểm ngân sách cấp xã ...............................................................................8
1.1.5. Vị trí, vai trò ngân sách cấp xã ..........................................................................9
1.1.6. Nhiệm vụ ngân sách cấp xã .............................................................................10

1.1.7. Nội dung của ngân sách cấp xã .......................................................................11
1.1.8. Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã ...............................................................13
1.1.9. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách cấp xã ......................................20
1.2. Cơ sở thực tiễn của quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã ...................................22
1.2.1. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước cấp xã của tỉnh Quảng Ninh ........22
1.2.2. Kinh nghiệm quản lý thu, chi ngân sách cấp xã tại huyện Hòa Vang TP Đà Nẵng ..............................................................................................................25
1.2.3. Bài học kinh nghiệm về công tác quản lý ngân sách cấp xã trên địa bàn
thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .............................................................................27


iv
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................28
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................28
2.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................28
2.2.1. Thu thập số liệu nghiên cứu ............................................................................28
2.2.2. Tổng hợp, xử lý số liệu và phân tích ...............................................................29
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................31
2.3.1. Lập dự toán ngân sách Ngân sách Nhà nước cấp xã .......................................31
2.3.2. Chấp hành dự toán ngân sách..........................................................................31
2.3.3. Quyết toán ngân sách Nhà nước cấp xã ..........................................................32
2.3.4. Thanh tra, kiểm tra, kiểm toán ngân sách Nhà nước cấp xã ...........................32
Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP
XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ...................33
3.1. Đặc điểm tự nhiên kinh tế - xã hội của thị xã Phổ Yên .....................................33
3.1.1. Vị trí địa lý và đặc điểm tự nhiên ....................................................................33
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội thị xã Phổ Yên ......................................................35
3.1.3. Cơ cấu hệ thống quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã
Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .......................................................................................40
3.1.4. Trình độ đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách ....................................................42
3.1.5. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới

công tác quản lý Ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên,
tỉnh Thái Nguyên ......................................................................................................43
3.2. Thực trạng về công tác quản lý ngân sách xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên ......48
3.2.1. Lập dự toán ngân sách xã ................................................................................48
3.2.2. Chấp hành dự toán ngân sách cấp xã ..............................................................55
3.2.3. Quyết toán Ngân sách Nhà nước cấp xã ........................................................64
3.2.4. Kiểm tra, thanh tra, kiểm toán ngân sách Nhà nước cấp xã............................69
3.3. Đánh giá công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã
Phổ Yên .....................................................................................................................71
3.3.1. Thông tin chung về các đối tượng điều tra......................................................71
3.3.2. Đánh giá chung của đối tượng điều tra về việc lập dự toán thu- chi Ngân
sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ...........................73
3.3.3. Đánh giá của đối tượng điều tra về việc chấp hành dự toán thu- chi Ngân
sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ...........................74


v
3.3.4. Đánh giá của đối tượng điều tra về việc quyết toán và thanh tra, kiểm tra,
giám sát Ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019...77
3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã
trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .........................................................78
3.4.1. Các yếu tố khách quan ....................................................................................78
3.4.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................79
3.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn
thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .............................................................................80
3.5.1. Ưu điểm ...........................................................................................................80
3.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân: .....................................................................81
Chương 4: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN
LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NUỚC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN... 87
4.1. Định hướng, mục tiêu quản lý NSNN cho cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ

Yên giai đoạn 2020- 2025 .........................................................................................87
4.1.1. Định hướng tăng cường quản lý Ngân sách cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ
Yên, tỉnh Thái Nguyên ..............................................................................................87
4.1.2. Nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ..........89
4.1.3. Mục tiêu quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên,
tỉnh Thái Nguyên .......................................................................................................90
4.2. Các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp
xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .................................................................................91
4.2.1. Về công tác lập dự toán ngân sách xã .............................................................91
4.2.2. Về chấp hành dự toán ngân sách xã ................................................................92
4.2.3. Về quyết toán ngân sách xã .............................................................................93
4.2.4. Về thanh tra, kiểm tra, giám sát ngân sách xã.................................................93
4.2.2. Về đội ngũ cán bộ ...........................................................................................94
4.3. Điều kiện để thực hiện giải pháp........................................................................95
KẾT LUẬN ..............................................................................................................98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................100
PHỤ LỤC ...............................................................................................................101


vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BHYT

Bảo hiểm y tế

CN-TTCN

Cồng nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp

CN-XD

Công nghiệp - Xây dựng

DNNN

Doanh nghiệp Nhà nước

DSKHHGĐ

Dân số kế hoạch hóa gia đình

GDĐT

Giáo dục Đào tạo

GTGT

Giá trị gia tăng

GTSX

Giá trị sản xuất

HĐND

Hội đồng nhân dân

KCN

Khu công nghiệp

KTXH

Kinh tế xã hội

MN

Mầm non

NSĐP

Ngân sách địa phương

NSNN

Ngân sách Nhà nước

NSX

Ngân sách xã

NTM

Nơng thơn mới

PT-TH

Phát thanh truyền hình

QLNS

Quản lý ngân sách

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TDTT

Thể dục thể thao

TM-DV

Thương mại - Dịch vụ

TH

Tiểu học

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Ủy ban nhân dân


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình đất đai của Thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019 .........................34
Bảng 3.2. Biến động dân số và lao động Thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019 ...........36
Bảng 3.3. Giá trị sản xuất, cơ cấu các ngành kinh tế giai đoạn 2017 - 2019 ............37
Bảng 3.4. Đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách thị xã Phổ Yên ...................................42
Bảng 3.5. Thu ngân sách của thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019 ..............................45
Bảng 3.6. Chi ngân sách của thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019 ...............................46
Bảng 3.7. Tình hình lập dự toán thu ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ
Yên từ 2017-2019 ..................................................................................52
Bảng 3.8. Tình hình lập dự toán chi của ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã
Phổ Yên từ 2017-2019 ...........................................................................54
Bảng 3.9. Tình hình chấp hành dự toán thu ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã
Phổ Yên từ 2017-2019 ...........................................................................57
Bảng 3.10. Tình hình chấp hành dự toán các khoản thu 100% ngân sách cấp xã
trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ............................................59
Bảng 3.11. Tình hình chấp hành dự tốn các khoản thu theo tỷ lệ điều tiết ngân
sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ........................60
Bảng 3.12. Tình hình chấp hành dự tốn chi của ngân sách cấp xã trên địa bàn
Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ................................................................63
Bảng 3.13. Quyết toán thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thị xã Phổ Yên ..........64
Bảng 3.14. Quyết toán thu ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ
2017 đến 2019 ........................................................................................65
Bảng 3.15. Quyết toán các khoản thu ngân sách xã được hưởng 100% từ năm
2017 đến năm 2019 bao gồm cả nguồn thu từ kết dư và chuyển
nguồn ngân sách .....................................................................................66
Bảng 3.16. Quyết toán chi ngân sách xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên từ năm
2017 đến 2019 bao gồm cả chi chuyển nguồn ngân sách ......................68
Bảng 3.17. Tình hình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán ngân sách nhà nước cấp xã
trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ............................................70

viii
Bảng 3.18. Quy mô, cơ cấu của các đối tượng điều tra ............................................72
Bảng 3.19. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện lập dự toán thu chi
ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên ......................................73
Bảng 3.20. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện dự toán thu ngân sách
cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .......................................................74
Bảng 3.21. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện dự toán chi ngân sách
cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .......................................................76
Bảng 3.22. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện quyết toán, thanh tra,
kiểm tra, giám sát ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên ........77


ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Khung phân tích quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã ..............................31
Hình 3.1. Biểu đồ cơ cấu kinh tế Thị xã Phổ Yên ....................................................38
Hình 3.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức hệ thống quản lý NSX ở thị xã Phổ Yên ................41
Hình 3.3. Biểu đồ biểu diễn quyết toán thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thị
xã Phổ Yên .............................................................................................64
Hình 3.4. Biểu đồ biểu diễn các khoản thu ngân sách xã được hưởng 100% từ
năm 2017 đến năm 2019 bao gồm cả nguồn thu từ kết dư và chuyển
nguồn ngân sách .....................................................................................67
Hình 3.5. Biểu đồ tỷ lệ chi ngân sách trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .........................69


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong điều kiện nền kinh tế nước ta hiện nay, nguồn ngân sách Nhà nước
cịn gặp rất nhiều khó khăn, việc quản lý và sử dụng nguồn Ngân sách Nhà nước

luôn là mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nước, các ngành, các cấp. Thực hiện
tốt công tác quản lý thu - chi ngân sách Nhà nước cấp xã có ý nghĩa vô cùng quan
trọng trong việc quản lý ngân sách Nhà nước, đồng thời góp phần thực hành tiết
kiệm, ổn định và lành mạnh nền tài chính, giảm bớt các hiện tượng tiêu cực, lãng
phí, góp phần ổn định nền kinh tế.
Thời gian qua cùng với những thay đổi của đất nước, xây dựng nông thôn
mới, ngân sách Nhà nước cấp xã đã có những chuyển biến tích cực tạo nguồn thu
ngày càng lớn, đáp ứng nhu cầu chi tiêu phong phú và đa dạng đặt ra cho chính
quyền cấp xã. Cơng tác lập dự tốn, chấp hành dự tốn và quyết tốn ngân sách Nhà
nước cấp xã có nhiều địa phương thực hiện tốt theo đúng quy định của Nhà nước, tổ
chức xây dựng và bảo vệ kế hoạch kịp thời, có chất lượng. Thực hiện thu đúng thu
đủ và phản ánh kịp thời đầy đủ vào sổ sách kế tốn. Tuy nhiên bên cạnh những
thành cơng đó trong điều kiện cịn hạn chế về nhiều mặt, cơng tác lập, chấp hành,
quyết toán ngân sách Nhà nước cấp xã vẫn còn những bộc lộ yếu kém và hạn chế
dẫn đến quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã bị thâm hụt, chưa khai thác hết tiềm
năng sẵn có gây thất thốt lãng phí. Chính vì vậy, làm sao để tìm hiểu rõ được
nguyên nhân từ đó đưa ra được giải pháp nâng cao hồn thiện cơng tác quản lý ngân
sách Nhà nước cấp xã có một ý nghĩa quan trọng.
Thị xã Phổ Yên được xác định là một trong những trung tâm công nghiệp
chế tạo, trung tâm thương mại dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền
núi phía Bắc; với nhiều khu cơng nghiệp đã và đang được triển khai xây dựng thu
hút trên 80.000 lao động đến làm việc. (Theo số liệu Của phòng lao động thương
binh xã hội thị xã Phổ Yên) Samsung Thái Nguyên là nhà máy lớn nhất khu vực
Đông Nam Á đã được xây dựng trên địa bàn phường Đồng Tiến, phường Bãi Bông
và xã Hồng Tiến của Thị xã Phổ Yên, giai đoạn một của nhà máy đã đi vào hoạt
động từ ngày 10/3/2014, từ khi nhà máy đi vào hoạt động đã kéo theo nhiều lĩnh


2
vực, ngành nghề dịch vụ cùng phát triển. Chính vì vậy từ năm 2014 đến nay kinh tế

của Thị xã Phổ Yên đã có những bước phát triển nhanh chóng; đời sống vật chất
tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Cùng với sự phát triển về kinh
tế, xã hội cũng đặt ra vấn đề cần phải hoàn thiện và nâng cao công tác quản lý ngân
sách Nhà nước cấp xã là công việc hết sức quan trọng trong thời gian tới, làm sao để
thu đúng, thu đủ, chi tiêu tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích ngân sách Nhà nước .
Bên cạnh những thuận lợi cơ bản, Thị xã Phổ Yên cũng đang phải đối mặt với nhiều
khó khăn liên quan đến những diễn biến phức tạp của tình hình kinh tế, chính trị thế
giới và trong nước, đặc biệt là nguy cơ của khủng hoảng kinh tế cũng chưa hoàn
toàn bị đẩy lùi, tỷ lệ lạm phát còn khá cao tác động lớn đến mọi mặt của đời sống
kinh tế của nhân dân.
Do vậy yêu cầu đặt ra về công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên
địa bàn thị xã Phổ Yên là yêu cầu hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay để giúp
Thị xã hoàn thành tốt các nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho và xây dựng thị
xã Phổ Yên văn minh, giàu đẹp.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Quản lý ngân sách Nhà
nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” để làm luận văn
thạc sỹ chuyên ngành quản lý kinh tế.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã
Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Đánh giá những thành công, hạn chế, nguyên nhân của
hạn chế. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản lý ngân sách
Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách Nhà nước cấp xã,
quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã và sự cần thiết phải tăng cường quản lý ngân
sách Nhà nước cấp xã.
- Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã
Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.

3
- Đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã
trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên trong những năm tiếp theo.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên,
tỉnh Thái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Phạm vi về nội dung
Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề về công tác quản lý ngân sách Nhà
nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên trên các khía cạnh: Thu, chi NSNN cấp
xã.Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý ngân sách Nhà
nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Ngun.
3.2.2. Phạm vi về khơng gian
Đề tài nghiên cứu tình hình quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn
thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.
3.2.3. Phạm vi về thời gian
Nghiên cứu công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã
Phổ Yên trong giai đoạn 2017 - 2019.
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Luận văn là cơng trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực là
tài liệu để nghiên cứu tham khảo đối với công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp
xã thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.
Luận văn đã phân tích và chỉ rõ thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước cấp
xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên, qua đó chỉ ra những thành cơng, những hạn chế, tồn
tại. Từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản chủ yếu nhằm tăng cường công tác quản lý
ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.
Với kết quả nghiên cứu đó luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho việc
lãnh đạo điều hành thu chi quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã góp phần thúc đẩy

phát triển kinh tế - xã hội của thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên và làm tài liệu tham
khảo cho các địa phương có điều kiện tương tự.


4
5. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu kết luận luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã
Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên
Chương 4: Một số giải pháp tăng cường quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã
trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.


5
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã
1.1.1. Ngân sách Nhà nước
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách Nhà nước
Trong pháp luật hiện hành tại Điều 4 của Luật Ngân sách Nhà nước năm
2015 có định nghĩa: “Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu chi của Nhà
nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng nhiệm vụ
của Nhà nước”
Ngồi định nghĩa trên cịn có rất nhiều cách định nghĩa khác nhau về Ngân
sách Nhà nước. Tuy nhiên xét về ý nghĩa trong hệ thống tài chính Ngân sách Nhà
nước là bộ phận chủ đạo là điều kiện vật chất quan trọng để Nhà nước thực hiện các

nhiệm vụ của mình. Mặt khác Ngân sách Nhà nước cịn là cơng cụ quan trọng để
Nhà nước thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội.
1.1.1.2. Đặc điểm của Ngân sách Nhà nước
- Thứ nhất việc tạo lập và sử dụng quỹ Ngân sách Nhà nước vừa ln gắn
liền với quyền lực kinh tế - chính trị của Nhà nước được Nhà nước tiến hành trên cơ
sở những luật lệ nhất định.
- Thứ hai Ngân sách Nhà nước vừa luôn gắn chặt với sở hữu Nhà nước và
ln chứa đựng lợi ích chung, lợi ích cơng cộng.
- Thứ ba Ngân sách Nhà nước vừa là một bản dự toán thu chi.
- Thứ tư Ngân sách Nhà nước vừa là một bộ phận chủ yếu của hệ thống tài
chính quốc gia.
- Thứ năm đặc điểm của Ngân sách Nhà nước vừa ln gắn liền với tính giai cấp.
1.1.1.3. Vai trò và chức năng của Ngân sách Nhà nước.
* Chức năng của Ngân sách Nhà nước.
- Chức năng đầu tiên của Ngân sách Nhà nước là chức năng phân phối.


6
- Chức năng thứ hai của Ngân sách Nhà nước là giám đốc quá trình huy động
các khoản thu và thực hiện các khoản chi.
* Vai trò của Ngân sách Nhà nước.
- Thứ nhất với chức năng phân phối ngân sách có vai trị huy động nguồn tài
chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà nước và thực hiện sự cân đối thu chi tài
chính của Nhà nước.
- Thứ hai Ngân sách Nhà nước là công cụ tài chính của Nhà nước góp phần
thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế điều chỉnh kinh tế vĩ mô.
- Thứ ba Ngân sách Nhà nước là công cụ tài chính góp phần bù đắp những
khiếm khuyết của kinh tế thị trường đảm bảo công bằng xã hội bảo vệ môi trường
thúc đẩy phát triển bền vững.
1.1.2. Ngân sách cấp xã

Cấp xã là một trong bốn cấp chính quyền của nước ta, là tổ chức chính quyền
cơ sở của bộ máy quản lý Nhà nước, làm cầu nối trực tiếp giữa nhân dân với Đảng
và Nhà nước. Có chức năng, nhiệm vụ thực hiện mục tiêu Nhà nước do dân, vì dân,
giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân; là cơng cụ tài chính quan
trọng để chính quyền Nhà nước cấp xã thực hiện tốt mọi chức năng, nhiệm vụ được
giao. Chính quyền cấp xã thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ thuộc tất cả các lĩnh vực
do pháp luật quy định. Để có thể thực hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
của mình tất yếu địi hỏi chính quyền cấp xã phải có một nguồn lực tài chính - ngân
sách đủ mạnh để điều chỉnh các hoạt động ở xã đi đúng hướng, góp phần thực hiện các
mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của Đảng và Nhà nước. Theo luật Ngân sách Nhà
nước thì ngân sách cấp xã là một bộ phận của Ngân sách Nhà nước được quy định cụ
thể các khoản thu, chi và được quản lý thống nhất theo chính sách, cơ chế quản lý về
Ngân sách Nhà nước. Ngân sách Nhà nước cấp xã có thể được hiểu như sau:
-Về phương diện hình thức biểu hiện bên ngoài: Ngân sách Nhà nước cấp xã
là toàn bộ các khoản thu, chi trong dự toán đã được Hội đồng nhân dân xã quyết
định và được thực hiện trong 1 năm nhằm đảm bảo nguồn tài chính cho chính quyền
Nhà nước cấp xã trong quá trình thực hiện các chức năng, nhiệm vụ về quản lý
kinh tế xã hội trên địa bàn.


7
- Về phương diện bản chất: Ngân sách Nhà nước cấp xã là hệ thống các quan
hệ kinh tế giữa chính quyền Nhà nước cấp xã với các chủ thể khác phát sinh trong
quá trình phân phối các nguồn tài chính nhằm tạo lập quỹ ngân sách Nhà nước cấp
xã; trên cơ sở đó mà đáp ứng cho các nhu cầu chi ngân sách gắn liền với việc thực
hiện các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền Nhà nước cấp xã.
Như vậy ta có thể khẳng định rằng ngân sách cấp xã là một bộ phận hữu cơ
trong hệ thống Ngân sách Nhà nước, được kết cấu chặt chẽ và chịu sự điều chỉnh vĩ
mô của Ngân sách Nhà nước theo mục tiêu chung của quốc gia; kết hợp hài hịa
giữa lợi ích chung và quyền lợi vật chất của từng xã, dựa trên cơ sở sử dụng nguồn

tài chính tại chỗ có hiệu quả, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cấp xã hoàn thành
nhiệm vụ được giao. Ngân sách cấp xã là nhân tố góp phần thực hiện thành cơng
mục tiêu cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa nơng nghiệp nơng thơn.
1.1.3. Lịch sử ngân sách cấp xã
Có thể nói nước ta cũng như các nước khác trên thế giới nếu muốn tồn tại và
hoạt động tốt thì địi hỏi cần phải có nguồn tài chính phục vụ các nhu cầu, thực hiện
nhiệm vụ của đất nước, trước đây nguồn tài chính ở cấp xã được gọi là các qũy xã,
ngày nay gọi là ngân sách Nhà nước cấp xã. Cơ chế hình thành và quản lý ngân
sách Nhà nước cấp xã có sự khác nhau giữa các thời kỳ phát triển của đất nước
nhưng từ trước đến nay nước ta luôn xem ngân sách Nhà nước cấp xã là một bộ
phận của nguồn tài chính quốc gia. Ngân sách Nhà nước cấp xã của nước ta đã có
lịch sử trên một ngàn năm gắn liền với các triều đai phong kiến cho đến xã hội bây
giờ. Mặc dù mỗi thời kỳ xã có tên gọi khác nhau như: thời kỳ đầu đất nước tự chủ
Khúc Hạo gọi là giáp xã (Theo Datviet.trithuccuocsong.vn - Cải cách xã hội quan
trọng của Trung Chúa Khúc Hạo), đến các thời đại của nhà Đinh, Lê, Lý, Trần gọi
là hương xã nhưng nhìn chung chức năng của xã khơng thay đổi qua các thời kỳ
trên; đó là đều thực hiện chức năng quản lý tất cả các lĩnh vực ở địa phương, triển
khai pháp luật vào đời sống nhân dân, quản lý Ngân sách Nhà nước cấp xã để thực
hiện các nhiệm vụ ở địa phương.
Dù ở bất kỳ giai đoạn nào thì cơng tác tài chính Ngân sách Nhà nước cấp xã
cũng ln được coi trọng có đầy đủ các chức danh, nhiệm vụ cụ thể và đặc biệt kỷ


8
luật tài chính ln được đề cao thực hiện. Ở thời đại Khúc Hạo có có tri giáp trơng
coi nhân lực và đánh thuế (Theo Datviet.trithuccuocsong.vn - Cải cách xã hội quan
trọng của Trung Chúa Khúc Hạo), thời nhà Lê có xã trưởng, nhà Trần có xã quan
trơng coi việc nộp thuế. Thời nhà Nguyễn chính quyền thực dân pháp quy định chức
sắc ở nước ta với 3 kỳ khác nhau nhưng đều phụ trách cơng tác tài chính như Hội
đồng kỳ mục (Bắc kỳ), Đại hội đồng kỳ mục (Nam kỳ), Thường trực Hội đồng kỳ

mục ở (Trung kỳ) tất cả đều thực hiện nhiệm vụ lập ngân sách cấp xã.
Như vậy qua quá trình tìm hiểu trên ta có thể khẳng định rằng dù ở bất kỳ
thời đại nào và cũng như bất kỳ một đơn vị hành chính nào, với nhu cầu quản lý
thống nhất về kinh tế và quản lý hành chính, để xã tồn tại và phát triển tốt cần có
một nguồn lực tài chính ni dưỡng bộ máy chính quyền, để thực thi những nhiệm
vụ của Nhà nước giao; vì thế Ngân sách xã ra đời, tồn tại và phát triển là tất yếu
khách quan cùng với sự hình thành và phát triển của xã.
1.1.4. Đặc điểm ngân sách cấp xã
Có thể khẳng định rằng Ngân sách Nhà nước cấp xã là một cấp trong hệ
thống Ngân sách Nhà nước vì vậy Ngân sách Nhà nước cấp xã mang đầy đủ những đặc
điểm chung của Ngân sách Nhà nước; mặt khác cấp xã là cấp chính quyền cơ sở vì vậy
bên cạnh những đặc điểm chung của Ngân sách Nhà nước ngân sách cấp xã cịn có
những đặc điểm riêng tạo ra sự khác biệt căn bản so với các cấp ngân sách khác.
- Đặc điểm chung:
+ Hoạt động của ngân sách Nhà nước cấp xã ln gắn chặt với hoạt động của
chính quyền Nhà nước cấp xã;
+ Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã bắt buộc phải tuân theo một chu trình
luật định và khoa học;
+ Hầu hết các khoản thu, chi của ngân sách Nhà nước cấp xã được thực hiện
theo phương thức phân phối lại và khơng hồn trả trực tiếp.
- Đặc điểm riêng:
Hiện nay Ngân sách Nhà nước Việt Nam bao gồm 4 cấp tương đương với 4
cấp chính quyền của Nhà nước ta. Tuy chức năng, nhiệm vụ của 4 cấp chính quyền
về cơ bản giống nhau, nhưng phạm vi và quy mơ hoạt động có sự khác nhau. Vì


9
vậy, ngân sách cấp xã có những đặc điểm riêng, có tính chất đặc biệt so với các cấp
ngân sách khác, đó là: Ngân sách cấp xã vừa là một cấp ngân sách cơ sở, cấp cuối
cùng trong hệ thống các cấp ngân sách Nhà nước ; vừa là một đơn vị trực tiếp sử

dụng ngân sách của mình. Từ tính chất đặc biệt của ngân sách cấp xã yêu cầu phải
xây dựng các tiêu chí để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách cấp xã phù hợp với
yêu cầu cơng cuộc đổi mới đất nước ta.
1.1.5. Vị trí, vai trò ngân sách cấp xã
Cấp xã là tổ chức chính quyền cơ sở của bộ máy quản lý Nhà nước, có chức
năng, nhiệm vụ thực hiện mục tiêu Nhà nước do dân vì dân giải quyết các mối quan
hệ giữa Nhà nước với nhân dân. Để thực hiện được những nhiệm vụ này chính
quyền cấp xã phải có ngân sách đủ mạnh để điều chỉnh các hoạt động của xã đi
đúng định hướng mà Đảng và Nhà nước ta đã đề ra.
Với khái niệm ngân sách cấp xã là một bộ phận của Ngân sách Nhà nước, vì
vậy bản chất vai trò của Ngân sách Nhà nước cũng là bản chất, vai trò của ngân
sách Nhà nước cấp xã nhưng phạm vi hoạt động được thu hẹp trên từng địa bàn của
đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn cụ thể được biểu hiện như sau:
- Ngân sách Nhà nước cấp xã là nguồn tài chính chủ yếu để đảm bảo cho
chính quyền Nhà nước cấp xã thực thi các nhiệm vụ kinh tế, xã hội trên địa bàn. Để
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ về quản lý kinh tế xã hội trên địa bàn theo sự
phân cấp trong hệ thống chính quyền Nhà nước, chính quyền xã phải có nguồn tài
chính đủ lớn. Có thể nói ngân sách cấp xã là quỹ tiền tệ có quy mơ lớn nhất trong số
quỹ tiền mà chính quyền cấp xã được quản lý và sử dụng, nguồn tiền trong ngân
sách Nhà nước cấp xã chỉ được phép thực hiện các nhiệm vụ mà chính quyền xã
phải đảm nhận. Vì vậy khả năng đảm bảo nguồn tài chính từ ngân sách cấp xã như
thế nào sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến mức độ thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, xã hội
của chính quyền Nhà nước cấp xã.
- Ngân sách cấp xã là cơng cụ tài chính quan trọng để giúp chính quyền Nhà
nước cấp xã khai thác các thế mạnh về kinh tế, xã hội trên địa bàn xã đó. Cùng với
q trình hồn thiện luật Ngân sách Nhà nước, cơ chế phân cấp về quản lý kinh tế xã hội cho chính quyền cấp xã ngày càng nhiều hơn tạo thế chủ động cho các xã


10
trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. Chính trong q

trình này ngân sách Nhà nước cấp xã đóng vai trị to lớn thơng qua việc tạo lập các
nguồn tài chính cần thiết để chính quyền xã đầu tư khai thác các thế mạnh về kinh tế xã
hội nông thôn và từng bước tạo đà cho sự phát triển kinh tế trong những năm tới.
- Ngân sách cấp xã là công cụ tài chính giúp chính quyền Nhà nước cấp trên
thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát hoạt động của chính quyền cấp xã. Nhà nước
ta là một hệ thống tổ chức thống nhất có sự phân cơng, phân cấp trách nhiệm, quyền
hạn quản lý kinh tế xã hội cho chính quyền cấp dưới yêu cầu cần có sự giám sát
thường xuyên của cơ quan chính quyền Nhà nước cấp trên đối với hoạt động của cơ
quan chính quyền Nhà nước cấp dưới. Vì vậy có thể nói rằng ngân sách cấp xã là
một trong những cơng cụ hữu hiệu cho chính quyền Nhà nước cấp trên thực hiện
quyền giám sát của mình đối với hoạt động của chính quyền Nhà nước cấp dưới bởi
một trong những nguồn thu của ngân sách cấp xã là nguồn chi bổ sung từ ngân sách
cấp trên.
Thông qua các nguồn thu, nhiệm vụ chi tại ngân sách Nhà nước cấp xã chính
quyền xã thực hiện sự quản lý của mình trên tất cả mọi mặt của đời sống kinh tế xã
hội đảm bảo sự ổn định về chính trị và thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội trên địa
bàn xã. Từ những vai trò trên ta có thể khẳng định ngân sách Nhà nước cấp xã là
ngân sách của dân, do dân vì dân và là cơng cụ tài chính quan trọng để chính quyền
Nhà nước cấp xã thực hiện các chức năng nhiệm vụ được giao.
1.1.6. Nhiệm vụ ngân sách cấp xã
Hiến pháp nước Việt Nam đã khẳng định: Chính quyền cấp xã là nơi trực
tiếp liên hệ với dân giải quyết công việc của dân, gắn bó với đời sống nhân dân, do
dân vì dân. Chính vì vậy nhiệm vụ của chính quyền cấp xã rất rộng giải quyết toàn
bộ mối quan hệ và lợi ích giữa Nhà nước với nhân dân bằng pháp luật. Chính quyền
cấp xã sử dụng ngân sách để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao có thể kể
đến như đảm bảo chi phí thường xun của bộ máy quản lý Nhà nước ở xã, đầu tư
chăm lo lợi ích cơng cộng đê điều thủy lợi… Hiện nay trong cơ chế mới nhiệm vụ
chủ yếu của ngân sách Nhà nước cấp xã là tập trung đầy đủ các khoản thu theo chế
độ quy định để để đảm bảo nhu cầu chi giao cho xã thực hiện, hoạt động của ngân

11
sách Nhà nước cấp xã gắn liền với thị trường, tập trung khai thác các nguồn thu sẵn
có đồng thời chủ động tạo ra các nguồn thu mới.
Ngân sách Nhà nước cấp xã là một bộ phận của Ngân sách Nhà nước vì vậy
hoạt động của ngân sách Nhà nước cấp xã có liên quan đến chủ trương của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước, liên quan đến lợi ích giữa ngân sách các cấp,
liên quan đến các biện pháp nghiệp vụ hành chính, kinh tế, tài chính, kế toán và
đồng thời cũng liên quan đến việc tổ chức hướng dẫn chỉ đạo đôn đốc công tác kiểm
tra thanh tra của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền vì vậy quản lý ngân sách
Nhà nước cấp xã là nhiệm vụ của nhiều cơ quan khác nhau.
Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân ở cấp xã có nhiệm vụ quản lý ngân
sách Nhà nước cấp xã theo đúng quy định của pháp luật được quy định tại điều 25,
26 của luật Ngân sách Nhà nước.
1.1.7. Nội dung của ngân sách cấp xã
a, Thu ngân sách xã
Các khoản thu ngân sách Nhà nước cấp xã hưởng 100%:
Các khoản phí, lệ phí thu vào ngân sách xã theo quy định;
Thu từ hoạt động sự nghiệp của xã, phần nộp vào Ngân sách Nhà nước theo
chế độ quy định;
Thu đấu thầu, thu khốn theo mùa vụ từ quỹ đất cơng ích và hoa lợi công sản
khác theo quy định của pháp luật do xã quản lý;
Các khoản viện trợ, huy động đóng góp của tổ chức, cá nhân;
Viện trợ khơng hoàn lại của các tổ chức và cá nhân ở nước ngoài trực tiếp
cho Ngân sách Nhà nước cấp xã theo chế độ quy định;
Thu kết dư ngân sách năm trước;
Các khoản thu khác của Ngân sách Nhà nước cấp xã theo quy định của pháp luật.
Các khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách xã với ngân
sách cấp trên.
Thuế môn bài thu từ cá nhân, hộ kinh doanh;

Lệ phí trước bạ nhà đất;
Thuế đất nơng nghiệp, thuế đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất phi
nông nghiệp;


12
Thuế Giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt từ hàng
hóa, dịch vụ của khu vực ngoài quốc doanh do phường quản lý và thuế Giá trị gia tăng,
thuế tiêu thụ đặc biệt từ hàng hóa, dịch vụ trong nước của hộ cá nhân kinh doanh;
Các khoản thu phân chia khác do tỉnh quy định.
Thu bổ sung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách xã.
Thu bổ sung để cân đối ngân sách được xác định từ năm đầu của thời kỳ ổn
định ngân sách và được giao ổn định từ 3 đến 5 năm. Được xác định là mức chênh
lệch giữa dự toán chi được giao và dự toán thu từ các nguồn thu phân cấp;
Thu bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên cho ngân sách xã được xác
định hằng năm để sử dụng vào một số mục đích cụ thể mà thị xã quy định và xã
phải sử dụng kinh phí theo đúng mục tiêu đã quy định.
b, Chi ngân sách xã
Chi đầu tư phát triển:
Chi đầu tư xây dựng các cơng trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội khơng có
khả năng thu hồi vốn theo phân cấp của tỉnh;
Chi đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của
phường từ nguồn huy động đóng góp của các tổ chức, cá nhân cho từng dự án nhất
định theo quy định của pháp luật, do Hội đồng nhân dân xã quyết định đưa vào
ngân sách xã quản lý;
Các khoản chi đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật.
Các khoản chi thường xuyên:
Chi cho hoạt động của văn phịng Ủy ban nhân dân xã: tiền lương, tiền cơng
cho cán bộ, cơng chức cấp xã, sinh hoạt phí đại biểu Hội đồng nhân dân, các khoản
phụ cấp khác theo quy định của Nhà nước , chi về phúc lợi tập thể, y tế, vệ sinh mơi

trường, cơng tác phí, chi về hoạt động, chi mua sắm, sửa chữa thường xuyên trụ sở,
phương tiện làm việc, chi khác theo chế độ quy định.
Chi kinh phí hoạt động của cơ quan Đảng cộng sản Việt Nam ở xã.
Chi kinh phí hoạt động của tổ chức chính trị - xã hội ở xã như: Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ
Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam.


13
Chi đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho cán bộ cấp xã và các đối tượng
theo quy định.
Chi cho công tác dân quân tự vệ, trật tự an toàn xã hội: chi huấn luyện dân
quân tự vệ và các khoản chi khác về dân quân tự vệ thuộc nhiệm vụ chi của ngân
sách xã theo quy định của Pháp lệnh dân quân tự vệ, chi thực hiện đăng ký nghĩa vụ
quân sự, công tác nghĩa vụ quân sự khác thuộc nhiệm vụ chi ngân sách xã theo quy
định của pháp luật, chi tuyên truyền, vận động và tổ chức phong trào bảo vệ an
ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã, các khoản chi khác theo chế độ quy định.
Chi cho công tác xã hội và hoạt động văn hóa, thơng tin, thể dục thể thao do
xã quản lý: Trợ cấp hàng tháng cho cán bộ xã nghỉ việc theo chế độ quy định, chi
thăm hỏi các gia đình chính sách, cứu tế xã hội và công tác xã hội khác. Chi hoạt
động văn hóa, thơng tin, thể dục, thể thao, truyền thanh do xã quản lý.
Chi sự nghiệp y tế: hỗ trợ chi thường xuyên và mua sắm các trang thiết bị
phục vụ cho việc khám chữa bệnh của trạm y tế xã.
Chi hỗ trợ khuyến khích phát triển các sự nghiệp kinh tế như: khuyến nông,
khuyến lâm, khuyến ngư theo chế độ quy định.
Các khoản chi thường xuyên khác theo quy định của pháp luật.
1.1.8. Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã
1.1.8.1. Khái niệm quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã
Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã là hoạt động thu thập xử lý kiểm tra
giám sát toàn bộ hoạt động kinh tế - tài chính của xã bao gồm: hoạt động thu chi

ngân sách và các hoạt động tài chính khác thuộc phân cấp của xã.
1.1.8.2. Đặc điểm quản lý ngân sách tại chính quyền Nhà nước cấp xã
Quản lý ngân sách tại chính quyền Nhà nước cấp xã là sự tác động của bộ
máy Nhà nước cấp xã vào quá trình hoạt động của ngân sách cấp xã. Q trình hoạt
động của ngân sách cấp xã ln chịu sự ràng buộc bởi hệ thống bộ máy Nhà nước
cấp xã, thực tiễn đời sống và thực tiễn kinh tế xã hội của xã đó. Tuy nhiên đời sống
kinh tế xã hội trên địa bàn xã luôn biến động theo thời gian vì vậy trong thực tế
khơng thể áp dụng được một mơ hình quản lý khn mẫu, cứng nhắc mà cần có sự
thay đổi linh hoạt thích ứng với mọi biến động của đời sống xã hội.


14
Quản lý ngân sách tại chính quyền Nhà nước cấp xã có thể khái quát lên
thành những đặc điểm chung như sau:
- Quản lý ngân sách tại chính quyền Nhà nước cấp xã là sự quản lý kết hợp
giữa 2 yếu tố: yếu tố con người và yếu tố tài chính. Có thể nói rằng hoạt động của
ngân sách cấp xã luôn gắn liền với các đơn vị, tổ chức thụ hưởng nguồn ngân sách ở
cấp xã; họ vừa điều hành hoạt động ngân sách Nhà nước cấp xã vừa thụ hưởng
nguồn ngân sách này. Chính vì thế yếu tố đầu tiên khi đề cập đến quản lý ngân sách
Nhà nước là việc quản lý con người trong các tổ chức, hoạt động của những người
này chi phối đến hoạt động ngân sách. Các cơ quan tổ chức thực hiện và thụ hưởng
nguồn ngân sách luôn lấy yếu tố hoạt động của ngân sách làm mục tiêu để soi rọi
vào động cơ, biện pháp cách thức điều hành của đơn vị mình, đây chính là đặc điểm
quan trọng nhất của quản lý Nhà nước về ngân sách. Kinh nghiệm thực tế cho ta
thấy quản lý ngân sách không phải chỉ đơn thuần tác động vào hoạt động ngân sách
mà quan trọng hơn là tác động vào yếu tố con người chỉ có như vậy hoạt động quản
lý mới đạt hiệu quả như mong muốn, vì thế nếu đơn vị nào coi nhẹ yếu tố con người
không chú trọng, cân nhắc trong việc lựa chọn người quản lý ngân sách thì có thể
dẫn đến tình trạng lãng phí thất thốt tài sản của Nhà nước.
Quản lý Ngân sách Nhà nước cấp xã tại chính quyền Nhà nước cấp xã là sự

kết hợp chặt chẽ tổng hịa các biện pháp hành chính, tổ chức, kinh tế và luật pháp.
Mỗi biện pháp quản lý ln có những ưu và nhược điểm riêng khác nhau vì vậy
trong hoạt động quản lý ln phải có sự kết hợp đồng bộ giữa các biện pháp trên,
tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà nhấn mạnh đến biện pháp này hoặc biện
pháp khác, quản lý Ngân sách Nhà nước cấp xã cũng khơng ngoại lệ. Nhìn một cách
tổng quát có thể nói rằng quản lý Ngân sách Nhà nước cấp xã là quản lý các hoạt
động và các cơ quan thụ hưởng các nguồn lực tài chính vì vậy để hoạt động quản lý
đạt hiệu quả cao không thể áp dụng riêng một biện pháp cụ thể mà cần có sự phối
hợp giữa các biện pháp trên. Tuy nhiên hoạt động quản lý ngân sách là hoạt động
đặc thù của các cơ quan Nhà nước vì vậy các biện pháp như: biện pháp hành chính
và luật pháp phải luôn được nhấn mạnh thực hiện trong mọi trường hợp để thể hiện
tính uy quyền của Ngân sách Nhà nước.