BÀI THU HOẠCH GVMN 12: Tổ chức các hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ em theo quan điểm giáo dục lấy trẻ em làm trung tâm

GVMN12:Tổ chức các hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ em theo
quan điểm giáo dục lấy trẻ em làm trung tâm
Trẻ em trong giai đoạn từ 0-6 tuổi là thời kì phát triển mạnh mẽ cả về thể
chất, trí tuệ, cảm xúc. Trẻ tương tác tích cực với những gì diễn ra xung quanh
chúng. Bản chất việc học ở trẻ em là thông qua sự bắt chước, khám phá, trải
nghiệm, thực hành để hiểu về những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ,
đồng thời trẻ học cách biểu đạt những hiểu biết đó thơng qua sự chia sẻ, trao đổi
với bạn bè. Vì vậy, vai trị của giáo viên là khai thác các tình huống cũng như
các vật liệu khác nhau để khuyến khích trẻ chơi, khuyến khích trẻ hoạt động
cùng nhau. Giáo viên giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy
và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đốn các sự vật hiện tượng
xung quanh và chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều cịn băn khoăn,
thắc mắc. Đặc điểm tâm lí lứa tuổi này rất thuận lợi cho việc đổi mới phương
pháp dạy học, đồng thời đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học cho
phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ mầm non.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chính là tạo cơ hội giúp trẻ chủ động học
tập và phát triển tồn diện về thể chất, tâm lý, trí tuệ, các mối quan hệ,… bằng
nhiều cách thức khác nhau. Qua đó, giáo viên sẽ có những kế hoạch xây dựng
bài giảng phù hợp với trình độ và thế mạnh riêng của trẻ.
2. Tổ chức các hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ em theo quan
điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
2.1. Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo
3 - 4 tuổi
 Biện pháp 1: Tạo môi trường giáo dục phù hợp thuận lợi cho việc tổ
chức các hoạt động giáo dục
 Biện pháp 2: Tổ chức các hoạt động chú trọng tới khả năng thực hành
trải nghiệm, thí nghiệm
 Biện pháp 3: Tổ chức tốt các hoạt động giáo dục cho trẻ trong và
ngoài lớp học.
 Biện pháp 4: Tổ chức các hoạt động phát huy tính tích cực, chủ động
của trẻ.

 Biện pháp 5: Tổ chức hoạt động giáo dục dưới hình thức thi đua, khen
thưởng
 Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt
động giáo dục.
2.1. Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo
5 - 6 tuổi
 Biện pháp 1: Tự học hỏi, bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân
 Biện pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng học liệu đa dạng, hấp dẫn và tạo môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
 Biện pháp 3: Thực hiện tổ chức tốt biện pháp giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm thông qua các hoạt động của trẻ.






Biện pháp 4: Lựa chọn nội dung và trò chơi phù hợp để rèn luyện tính
tích cực hoạt động của trẻ.
Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục vào các hoạt động
cho trẻ.
Biện pháp 6: Phối kết hợp với cha mẹ trẻ giúp trẻ học tốt qua các hoạt
động.

3. Những điểm cần lưu ý khi tiến hành các hoạt động phát triển nhận
thức cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy trẻ em làm trung tâm
Điểm cần lưu ý đầu tiên: Có thể sử dụng cơng nghệ thơng tin trong tổ
chức các hoạt động giáo dục nhưng không được lạm dụng.
Ví dụ: Khơng nên trình chiếu cho trẻ xem nhiều mà nên kết hợp cho trẻ hoạt
động, tránh việc trẻ bị cuốn theo các hiệu ứng trên màn hình làm lỗng trọng

tâm của bài học.
Cần đặt giới hạn mức thời gian xem cụ thể để tránh trẻ bị nghiện xem,
thậm chí cịn ảnh hưởng đến mắt và sức khỏe của trẻ.
Điểm cần lưu ý thứ hai: Nhiệt tình giải đáp trẻ là rất tốt nhưng nên tập
cho trẻ thói quen tự hỏi, tự tìm câu trả lời trước, có thể để trẻ tự hỏi nhau, ai trả
lời đúng sẽ được khen thưởng.
Điểm cần lưu ý thứ ba: Trước khi tổ chức các hoạt động khám phá, tham
quan, trải nghiệm ở ngồi lớp học, cần điều tra tình hình, hồn cảnh của nơi định
đến trước, xem nó có an tồn khơng.
Ví dụ: Khi dẫn trẻ đến khám phá vườn, rừng cây, cần xem thử trước chỗ đó có
nhiều muỗi khơng, nếu q nhiều thì có chuyển địa điểm hoặc bơi thuốc chống
mũi cho trẻ. Muỗi có thể dẫn đến bệnh sốt xuất huyết, không nên chủ quan nghĩ
bị muỗi đốt chỉ là chuyện nhỏ.
4. Một số biện pháp vận dụng quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung
tâm”
Thứ nhất: Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên mầm non
trong thực hiện chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non người DTTS và trẻ có hồn
cảnh khó khăn trên quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm”
Mỗi người lớn trong chúng ta đều khác nhau, đều có những điểm mạnh và
điểm yếu của mình. Trẻ em trong trường mầm non cũng vậy. Trẻ khác nhau về:
hồn cảnh văn hóa và gia đình, địa bàn sinh sống, đặc điểm cá nhân, ngơn
ngữ… Điều này càng rõ nét đối với những nơi có nhiều trẻ người DTTS, nhiều
trẻ có hồn cảnh đặc biệt.
Do vậy, nhà quản lý giáo dục, đặc biệt là giáo viên mầm non cần tôn
trọng sự khác biệt của trẻ, hiểu rõ sự đa dạng trong trường/lớp học mầm non để
có
các
biện
pháp
giáo

dục
trẻ
phù
hợp.
Đối với cán bộ quản lý cần hiểu rõ quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, từ
đó: Thay đổi nhận thức của bản thân và giáo viên; nhìn nhận đúng, sâu sắc
chương trình GDMN theo quan điểm này và kịp thời hỗ trợ giáo viên, cụ thể:
- Hỗ trợ về tinh thần: Lắng nghe ý kiến của giáo viên, tư vấn, cho lời
khuyên kịp thời; dành thời gian trò chuyện, chia sẻ với giáo viên; không áp đặt,


ra lệnh; tạo môi trường làm việc thuận lợi, thoải mái, được đánh giá, được chia
sẻ; khuyến khích sự sáng tạo, chủ động, tích cực của giáo viên.
- Hỗ trợ về chuyên môn: Lên kế hoạch và tổ chức các lớp bồi dưỡng
chuyên môn trên tinh thần lấy người học làm trung tâm; tổ chức các buổi sinh
hoạt chuyên môn để giáo viên thảo luận, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; kiểm
tra, dự giờ, trao đổi, tư vấn, ra quyết định; cung cấp tài liệu, thông tin liên quan
và thay đổi cách đánh giá giáo viên.
Ví dụ: Tổ chức bồi dưỡng giúp giáo viên có kiến thức về: Các chính sách hỗ trợ
trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em DTTS rất ít người và trẻ có hồn cảnh khó khăn;
Kiến thức về trẻ DTTS và trẻ có hồn cảnh khó khăn: hiểu thế nào là trẻ em
người DTTS, thế nào là trẻ em có hồn cảnh khó khăn và các nhóm trẻ có hồn
cảnh khó khăn; tiêu chuẩn xác định trẻ DTTS; các dấu hiệu nhận biết trẻ có hồn
cảnh khó khăn và trách nhiệm của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trong
chia sẻ thông tin về các dấu hiệu nghi ngờ trẻ gặp khó khăn với những người
liên quan…
Từ đó, giáo viên có thái độ tích cực, tin tưởng, kỳ vọng vào tất cả trẻ em,
ứng xử phù hợp với các vấn đề hành vi của trẻ có hồn cảnh khó khăn như: Tin
tưởng rằng tất cả trẻ em (trai và gái, xuất thân từ gia đình giàu hoặc nghèo, là
người đa số hoặc DTTS, sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt hay tiếng DTTS, khuyết

tật hay không khuyết tật…) đều có thể học; giáo viên có kì vọng cao vào trẻ em
và ln khuyến khích trẻ; khi hướng dẫn, nhận xét, đánh giá luôn tập trung vào
các hành vi tích cực, sự tiến bộ của trẻ, gọi tên riêng của trẻ hoặc tên yêu khi nói
về trẻ, không sử dụng những tên không hay của trẻ như “bờm”, “ngốc”…; tôn
trọng sự đa dạng của mỗi trẻ và đối xử công bằng với trẻ; cho trẻ phản hồi về
những điều trẻ làm ngay cả khi trẻ phạm sai lầm hay gặp khó khăn...
- Quan tâm đến chế độ chính sách, đời sống của giáo viên; có chế độ
khuyến khích, động viên, khen thưởng kịp thời.
Cán bộ quản lý trường mầm non, đặt biệt là hiệu trưởng cần ưu tiên việc đảm
bảo đúng, đủ, kịp thời các chế độ chính sách và quan tâm đến đời sống, điều
kiện, hồn cảnh của giáo viên, nhân viên. Mặt khác, cần động viên, khen thưởng
kịp thời, đúng người, đúng việc tạo động lực làm việc, động lực khắc phục khó
khăn để thực hiện nhiệm vụ cho đội ngũ giảm tỷ lệ giáo viên bỏ việc, bỏ nghề.
Thứ hai: Nâng cao các kỹ năng chăm sóc, giáo dục trẻ em dân tộc thiểu
số và trẻ em có hồn cảnh khó khăn cho đội ngũ giáo viên
Thông qua sinh hoạt chuyên môn, các hoạt động bồi dưỡng thường xuyên để
củng cố và phát triển các kỹ năng chăm sóc, giáo dục trẻ em DTTS và trẻ em có
hồn cảnh khó khăn cho giáo viên, cụ thể:
- Kỹ năng xác định và đáp ứng nhu cầu của mỗi trẻ. Kỹ năng này đòi hỏi
giáo viên xác định được sở thích, ý tưởng, kỹ năng của trẻ và khả năng phát
triển của mỗi trẻ. Từ đó chuẩn bị các hoạt động phù hợp với khả năng, nhu cầu,
ý tưởng, lợi ích của mỗi trẻ và điều kiện thực tế của trường, lớp.
Ví dụ: Giáo viên có thể thơng qua trị chuyện với trẻ bằng ngơn ngữ của trẻ, tổ
chức một số hoạt động giáo dục để trẻ thực hiện một số bài tập và căn cứ trên
mục tiêu, yêu cầu của độ tuổi để đánh giá, xác định những khó khăn của trẻ
DTTS mới đến trường.


- Kỹ năng lập kế hoạch để đáp ứng nhu cầu của tất cả trẻ em. Trong kế
hoạch chăm sóc giáo dục trẻ hàng ngày cần phải có sự đan xen giữa hoạt động

động - hoạt động tĩnh và được thể hiện bằng hình ảnh (thơng qua biểu tượng,
tranh…) để đáp ứng nhu cầu của trẻ có khó khăn trong lớp. Kế hoạch hoạt động
của trẻ cần có sự cân bằng giữa hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm, hoạt động
chung cho cả lớp và có lưu ý đến các trẻ cần hỗ trợ cá nhân.
Ví dụ: Trẻ DTTS hạn chế về tiếng Việt trong giai đoạn mới đến trường, giáo
viên có kế hoạch dạy tăng cường tiếng Việt cho trẻ, trong đó quan tâm đến trình
độ của từng trẻ. Đối với những trẻ còn nhiều hạn chế về tiếng Việt, giáo viên có
thể sắp xếp cho trẻ tham gia hoạt động nhiều hơn ở lĩnh vực ngôn ngữ, giao
nhiệm vụ cho các bạn lớn hơn, các bạn sử dụng tiếng Việt tốt hơn giúp đỡ.
- Kỹ năng giao tiếp có hiệu quả với tất cả trẻ em. Đối với những trẻ gặp
khó khăn, đặc biệt là khó khăn về ngơn ngữ thì giáo viên cần giải thích từng
bước, rõ ràng điều mình muốn trẻ thực hiện và kiên nhẫn trả lời câu hỏi của trẻ;
thường xuyên hạ thấp người phù hợp với tầm nhìn của trẻ khi giao tiếp với trẻ;
điều chỉnh cách giao tiếp phù hợp với khả năng ngôn ngữ của trẻ em DTTS,
cách tiếp cận thông tin của trẻ khuyết tật.
Ví dụ: Đối với trẻ khuyết tật về ngôn ngữ (câm), để hiểu nhu cầu của trẻ
giáo viên cần quan sát liên hệ với trẻ bằng mắt, bằng các tín hiệu để biết là trẻ có
thoải mái hay khơng, có sẵn sàng tham gia hoạt động khơng hoặc trẻ cần giúp đỡ
gì…
- Kỹ năng hướng dẫn phù hợp với trẻ gặp khó khăn. Giáo viên cần chia
các nhiệm vụ và công việc học tập thành những bước nhỏ để trẻ thực hiện và
dần dần có thể đạt được mục đích; khuyến khích trẻ tự làm, kiên nhẫn, giúp đỡ
và khen ngợi để trẻ được học cách thực hiện các kỹ năng tự phục vụ đơn giản;
dành thời gian cho mỗi trẻ hoặc hoạt động nhóm nhỏ để tập trung vào nhu cầu
cụ thể của trẻ.
- Kỹ năng điều chỉnh chương trình và hoạt động cho phù hợp với tất cả
trẻ. Đây là kỹ năng quan trọng đối với người giáo viên khi thực hiện chương
trình GDMN theo quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”. Khi cần thiết
giáo viên phải điều chỉnh kế hoạch, hoạt động giáo dục phù hợp với văn hóa,
điều kiện sống và khả năng của trẻ em. Giáo viên phải sử dụng nội dung, ngôn

ngữ, phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp với khả năng và sự tham gia của
tất cả trẻ em. Có khoảng thời gian đủ để trẻ hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
- Hướng dẫn trẻ trong lớp, trong trường có cách ứng xử đúng đắn, phù
hợp và khơng có sự phân biệt đối xử với các trẻ DTTS, trẻ có hồn cảnh khó
khăn.
Giáo viên đưa nội dung giáo dục trẻ biết tơn trọng và giúp đỡ các bạn có hoàn
cảnh đặc biệt vào nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tất cả trẻ trong lớp.
Thứ ba: Tổ chức môi trường giáo dục tạo cơ hội cho trẻ học tập, vui
chơi
Cả hai mơi trường bên trong và bên ngồi lớp học đều rất quan trọng đối
với việc dạy và học của cô và trẻ. Trẻ em sẽ tham gia vào các hoạt động và các
loại trò chơi khác nhau tùy thuộc vào mơi trường mà trẻ đang ở đó. Vì vậy trẻ
cần có nhiều cơ hội để chơi và học ở cả bên trong và ngoài lớp học.


Đối với các lớp học có nhiều trẻ DTTS, trẻ có hồn cảnh đặc biệt cần có
cơ sở vật chất phù hợp với nhu cầu của trẻ: sắp xếp lớp học phù hợp với trẻ có
hồn cảnh khó khăn. Ví dụ: Trẻ có khó khăn về vận động học ở lớp có vị trí đi
lại thuận tiện, có thể sử dụng các phương tiện trợ giúp để trẻ có thể tự phục vụ, ít
cần sự trợ giúp của người khác, di chuyển an tồn hoặc ở lớp có góc hỗ trợ trẻ
có khó khăn.
Có đồ dùng, đồ chơi, phương tiện, thiết bị phù hợp với trẻ DTTS và trẻ có
hồn cảnh khó khăn, quan tâm bổ sung đồ dùng, đồ chơi phù hợp với trẻ khuyết
tật của lớp.
Ví dụ: Các góc chơi có đồ dùng, đồ chơi đại diện cho văn hóa địa phương: trang
phục dân tộc, đồ chơi mơ phỏng đồ dùng âm nhạc, đồ dùng trong gia đình… của
các dân tộc thiểu số.
Thứ tư: Hỗ trợ trẻ em người dân tộc thiểu số và trẻ có hồn cảnh khó
khăn
- Đối với trẻ là người DTTS, giáo viên cần chú ý hỗ trợ trẻ phát triển ngôn

ngữ tiếng Việt đồng thời tơn trọng tiếng mẹ đẻ và văn hóa của trẻ DTTS.
- Đối với trẻ có hồn cảnh khó khăn: Giáo viên, nhân viên ở trường mầm
non có các hoạt động hỗ trợ cá nhân giúp trẻ khuyết tật học hòa nhập, can thiệp
sớm phù hợp với mỗi loại tật, trẻ được sử dụng các dụng cụ trợ giúp theo nhu
cầu (máy trợ thính, xe lăn, nạng…). Trẻ em gia đình nghèo được miễn giảm một
số khoản đóng góp, hỗ trợ quần áo…
Thứ năm: Phối hợp với gia đình, cộng đồng trong chăm sóc, giáo dục
trẻ dân tộc thiểu số và trẻ có hồn cảnh khó khăn
Giáo viên thường xuyên giữ mối liên hệ với gia đình trẻ; thường xun
chia sẻ thơng tin với gia đình trẻ về sự phát triển, sự tham gia của trẻ ở trường,
lớp; khuyến khích sự tham gia của gia đình trẻ vào các hoạt động ở trường mầm
non, chia sẻ kinh nghiệm, vật liệu địa phương trong quá trình tổ chức các hoạt
động giáo dục trẻ.
Giáo viên thường xuyên phối hợp với nhân viên tư vấn, nhân viên hỗ trợ
ngơn ngữ (nếu có) để nhận biết và giúp đỡ các trẻ có khó khăn.
Quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” được thể hiện trong tất cả các
yếu tố của quá trình giáo dục, mọi hoạt động hướng đến từng trẻ, từng nhóm trẻ.
Giáo dục trẻ mầm non DTTS, trẻ có hồn cảnh đặc biệt theo quan điểm này là
điều kiện cụ thể nhất giúp trẻ tiến bộ và phát triển
*Phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức các hoạt động giáo dục
trẻ đáp ứng với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Để đáp ứng được quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì giáo viên
phải sử dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực. Phương pháp dạy
học tích cực là phương pháp giáo dục theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của trẻ chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của
giáo viên, do đó để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực
hơn rất nhiều so với dạy theo phương pháp truyền thống, thụ động.
Sau đây là một số vấn đề mà giáo viên cần quan tâm để vận dụng có hiệu quả
các phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ đáp
ứng với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

*Giáo viên nên giúp trẻ tận dụng tất cả các giác quan để khám phá sự
vật, hiện tượng
Giáo viên nên dành thời gian cho trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán, so sánh, sử
dụng câu hỏi gợi mở, câu hỏi kích thích trẻ tư duy nhằm dẫn dắt trẻ suy nghĩ và
giúp trẻ nói lên được về những gì chúng đang nhìn thấy, giáo viên gợi ý cho trẻ
chia sẻ, bày tỏ ý kiến của mình, cùng nhau trao đổi để tìm hiểu, khám phá đối
tượng. Bên cạnh đó giáo viên cần tạo cho trẻ môi trường hoạt động phong phú,
hấp dẫn với các đồ dùng, đồ chơi và các nguyên vật liệu khác nhau để kích thích
hứng thú khám phá của trẻ.
*Người giáo viên mầm non cần phải nắm vững các kỹ thuật sử dụng từng
phương pháp dạy học cụ thể
Giáo viên cần thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật của từng phương pháp, có
như thế thì mới nâng cao được hiệu quả tổ chức các hoạt động cho trẻ. Các kỹ
thuật này bao gồm: Kỹ thuật chia nhóm, kỹ thuật giao nhiệm vụ, kỹ thuật đưa ra
tình huống có vấn đề, kỹ thuật đặt câu hỏi... Cụ thể về kỹ thuật đặt câu hỏi thì
giáo viên cần chú ý tới một số yêu cầu như sau: Câu hỏi phải liên quan trực tiếp
đến việc thực hiện mục tiêu bài học; câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng dễ hiểu; đúng
lúc, đúng chỗ; phù hợp với trình độ của trẻ; câu hỏi phải kích thích sự suy nghĩ
của trẻ nhằm khuyến khích sự phát triển nhận thức và ngơn ngữ của trẻ, giáo
viên không ghép nhiều nội dung trong một câu hỏi, không hỏi nhiều vấn đề cùng
một lúc, trẻ sẽ trả lời dễ dàng hơn với các câu hỏi đơn nghĩa, rõ ý.
* Cần khai thác và vận dụng các phương pháp dạy học tích cực một cách
khoa học
Để thực hiện tốt điều này thì trong từng phương pháp dạy học cụ thể giáo
viên cần phải chú ý một số nội dung như sau:
- Nhằm giúp cho sự hiểu biết của trẻ trở nên sâu sắc và bền vững hơn,
giúp trẻ sẽ nhớ nhanh và lâu hơn thì giáo viên nên sử dụng phương pháp thảo
luận nhóm. Có rất nhiều cách khác nhau để chia nhóm tuy nhiên, khơng nên chia

nhóm trẻ q đơng hoặc q ít, nội dung thảo luận của các nhóm có thể giống
hoặc khác nhau. Cần quy định rõ thời gian thảo luận và kết quả thảo luận cho
các nhóm, cần bầu ra trưởng nhóm, kết quả thảo luận nhóm có thể được trình
bày bằng nhiều hình thức như: vẽ, hát, đóng kịch, thơ…Giáo viên cần quan sát
các nhóm thảo luận và có sự giúp đỡ kịp thời trong trường hợp các nhóm gặp
khó khăn.
- Đối với phương pháp dạy học giải quyết vấn đề thì giáo viên cần thực
hiện đúng theo quy trình các bước như sau: Xác định, nhận dạng vấn đề hoặc
tình huống; thu thập thơng tin có liên quan đến vấn đề hoặc tình huống đặt ra;
liệt kê các cách giải quyết có thể có; phân tích, đánh giá kết quả từng cách giải
quyết (tích cực, hạn chế, cảm xúc, giá trị); so sánh kết quả các cách giải quyết;
lựa chọn cách giải quyết tối ưu nhất; thực hiện theo cách giải quyết đã lựa chọn;
rút kinh nghiệm cho việc giải quyết những vấn đề, tình huống khác.
- Đối với phương pháp đóng vai thì việc "diễn" khơng phải là phần chính
của phương pháp này mà điều quan trọng là giáo viên giúp trẻ tham gia thảo
luận sâu sau phần tham gia vào vai diễn ấy.


- Để sử dụng phương pháp trò chơi đạt hiệu quả thì giáo viên nên chọn
những trị chơi dễ tổ chức và thực hiện, trò chơi phải phù hợp với chủ đề, với
đặc điểm và trình độ của trẻ, phù hợp với quỹ thời gian, với hoàn cảnh, điều kiện
thực, trẻ phải nắm được quy tắc chơi và phải tôn trọng luật chơi, trò chơi phải
tạo được sự hứng thú và vui thích của trẻ.
- Khi sử dụng phương pháp dạy học khám phá giáo viên nên lựa chọn nội
dung vấn đề hoặc tình huống đảm bảo tính vừa sức đối với trẻ, chuẩn bị đồ chơi,
đồ dùng trực quan và những điều kiện cần thiết để trẻ tự tìm tòi khám phá, tổ
chức cho trẻ làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm; khuyến khích trẻ tự tìm tịi
khám phá, đưa ra các phát hiện, cách giải quyết có thể; liệt kê các cách giải
quyết có thể có; phân tích, đánh giá kết quả mỗi cách giải quyết của cá nhân trẻ,
của nhóm trẻ; lựa chọn cách giải quyết tối ưu nhất; kết luận về nội dung của vấn

đề, làm cơ sở cho trẻ tự kiểm tra, tự điều chỉnh; rút kinh nghiệm cho việc giải
quyết những vấn đề, tình huống khác.
- Đối với phương pháp dạy học trải nghiệm thì giáo viên nên tổ chức cho
trẻ thực hiện đủ bốn bước: quan sát; suy nghĩ (tâm trí); Cảm nhận (cảm xúc);
Hành động (cơ bắp). Để học hiệu quả, trẻ cần phải: tiếp nhận thơng tin, suy
ngẫm xem nó sẽ tác động đến cuộc sống của trẻ em như thế nào, so sánh mức độ
phù hợp của nó với những trải nghiệm của trẻ em thế nào và suy nghĩ xem từ
thơng tin đó trẻ em sẽ có những cách hành xử mới nào. Việc học tập địi hỏi
khơng chỉ có nhìn, nghe, chuyển động hay động chạm. Trẻ cần biết kết hợp
những gì trẻ cảm giác và suy nghĩ được với những gì trẻ cảm nhận và ứng xử.
- Phương pháp động não khi sử dụng đối với trẻ mầm non thì giáo viên
nên hướng dẫn trẻ cách trả lời những câu hỏi ngắn, có khi chỉ cần một từ. Tất cả
ý kiến của trẻ đều cần được giáo viên khích lệ, thừa nhận. Đặc biệt, khơng phê
phán các câu trả lời của trẻ và luôn khen ngợi trẻ đúng lúc. Cuối giờ thảo luận
cần nhấn mạnh kết quả có được là thành quả của cả nhóm hoặc của tất cả các
thành viên trong nhóm.
- Làm thế nào để vận dụng có hiệu quả phương pháp dạy học theo Dự án?
Đây là một phương pháp dạy học rất có ý nghĩa đối với trẻ, tuy nhiên trong thực
tế thì phương pháp này ít được giáo viên sử dụng. Các dự án thường xuất hiện từ
các câu hỏi của trẻ. Dự án được thực hiện bởi một trẻ hoặc một nhóm trẻ em (46 thành viên) để trải nghiệm và khám phá các vấn đề, câu hỏi, vấn đề và thách
thức có liên quan. Thời gian thực hiện dự án thường phải mất vài tuần để hoàn
thành - và đôi khi lâu hơn nữa, tùy thuộc vào độ tuổi và sở thích của trẻ. Phương
pháp dạy học theo Dự án được tổ chức thành 3 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: Thử hứng thú của trẻ
Ngay từ khi bắt đầu dự án, giáo viên quan tâm đến chủ đề thông qua việc
khuyến khích trẻ chia sẻ những câu chuyện cá nhân có liên quan. Khi trẻ có hiểu
biết hiện tại về chủ đề nào đó, từ đó giáo viên đánh giá xem mức độ hiểu biết
của trẻ như thế nào và giúp trẻ xây dựng các câu hỏi mà trẻ có thể tìm hiểu.
+ Giai đoạn 2: Hoạt động khám phá
Cho phép trẻ đi thực địa, phỏng vấn những người trưởng thành, những nhà

chun mơn giỏi. Trẻ em có thể xem sách, mạng Internet qua sự hỗ trợ của


người lớn, Video… Sau đó trẻ sử dụng nhiều hình thức để minh họa những gì
trẻ đã học được và chia sẻ kiến thức mới với bạn.
+ Giai đoạn 3: Đánh giá kết quả và những điều trẻ đã học được
Giáo viên hướng dẫn kết luận và giúp trẻ xem lại thành quả của mình. Trẻ chia
sẻ cơng việc của mình với cha mẹ, với một lớp học khác. Đánh giá của giáo viên
về những gì trẻ đã học được thơng qua dự án. Sau đó trẻ tạo ra các bài thuyết
trình và sản phẩm để chia sẻ những gì trẻ đã nghiên cứu, tìm hiểu. Kết thúc dự
án sẽ cho ra sản phẩm như là: Poster, mơ hình, bài báo cáo, vật thật, …
Như vậy, các phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non
khơng phải là một phương pháp hồn tồn mới, mà chính là sự kế thừa và phát
huy tối đa những ưu điểm và khả năng có sẵn của các phương pháp dạy học
truyền thống. Việc sử dụng và phối hợp một cách khéo léo, hợp lý các phương
pháp dạy học khác nhau sẽ phát huy tính tích cực và sự hợp tác của đứa trẻ. Tùy
thuộc vào đặc điểm tiếp nhận kiến thức của trẻ mà giáo viên lựa chọn phương
pháp tiếp cận cho phù hợp. Để thực hiện tốt các phương pháp dạy học tích cực
thì giáo viên phải được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về nội dung này,
thường xuyên rèn luyện cho mình kỹ năng ứng xử các tình huống sư phạm thật
tinh tế và linh hoạt, sử dụng thành thạo các trang thiết bị dạy học hiện đại, biết
định hướng sự phát triển của trẻ theo mục tiêu giáo dục nhưng cũng đảm bảo sự
tự do của trẻ trong các hoạt động giáo dục khác