Skkn một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 4 5 tuổi ở trường mầm non tuổi hoa

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN HAI BÀ TRƯNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi
ở trường mầm non Tuổi Hoa”
Lĩnh vực/môn:

Giáo dục mẫu giáo

Cấp học:

Mầm non

Tên tác giả:

Nguyễn Thu Trang

Đơn vị công tác:

Trường mầm non Tuổi Hoa

Chức vụ:

Giáo viên

NĂM HỌC 2021-2022


Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi ở trường mầm non Tuổi Hoa

MỤC LỤC
PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ...................................................................................1
PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ...................................................................4
I.Cơ sở lý luận:...................................................................................................4
II.Cơ sở thực tiễn:..............................................................................................6
1. Mô tả thực trạng..............................................................................................6
2. Thuận lợi.........................................................................................................6
3. Khó khăn.........................................................................................................6
III. Các biện pháp thực hiện:.............................................................................7
1.Biện pháp 1: Giáo viên tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ 4-5 tuổi………………………………………………………7
2.Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động học ở
trường mầm non…………………………………………………………………9
3.Biện pháp 3: Sử dụng các tình huống ở mọi lúc, mọi nơi cho trẻ giải quyết..12
4.Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thơng qua hoạt động góc……..15
5. Biện pháp 5: Tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm có tính giáo dục và tương tác cao
……………………………………………………………………………….....17
6. Biện pháp 6: : Làm tốt công tác phối kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh
trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ……………………………………………20
IV. Kết quả chung:..............................................................................................22
PHẦN C: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..................................................23
1.Kết luận chung:.................................................................................................23
2.Bài học kinh nghiệm:........................................................................................23


1

A - ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là chủ

nhân tương lai của đất nước.Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách
nhiệm của nhà trường, của xã hội và của mỗi gia đình. Đồng thời việc giáo dục
trẻ ngay từ khi cịn nhỏ là rất quan trọng, nhằm hình thành và phát triển nhân
cách toàn diện cho trẻ sau này. Từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống hịa
nhập với thế giới xung quanh. Nhằm giúp trẻ có những kinh nghiệm trong cuộc
sống, biết được những điều nên và khơng nên làm, có thể coi kỹ năng sống là
hành động tích cực, có liên quan đến kiến thức và thái độ, trực tiếp hướng vào
hoạt động cá nhân của trẻ hoặc hướng vào những hoạt động làm thay đổi mơi
trường xung quanh, giúp trẻ ứng phó có hiệu quả với các yêu cầu thách thức của
cuộc sống hàng ngày. Ngồi ra cịn xây dựng ở trẻ lịng tự tin chủ động và biết
cách xử lý các tình huống trong cuộc sống. Đặt nền tảng cho trẻ trở thành người
có trách nhiệm và có cuộc sống hài hịa trong tương lai.
Ở Việt Nam, với đề án đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, mục
tiêu giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức nặng lý thuyết sang trang
bị những năng lực cần thiết và phẩm chất cho người học. Điều đó cũng khẳng
định thêm tầm quan trọng và yêu cầu thiết yếu đưa giáo dục kĩ năng sống vào
trường học cùng với các hoạt động giáo dục.
Chính vì vậy, ngay từ giai đoạn mầm non, trẻ cần được trang bị kỹ năng
sống để định hướng phát triển cá nhân một cách tốt nhất. Việc dạy kỹ năng sống
cho trẻ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng và là một vấn đề then chốt, ảnh hưởng
đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của các bé. Giáo dục kĩ
năng sống cho trẻ mầm non đã và đang là một nhiệm vụ không thể thiếu trong
công tác giáo dục mầm non, là nền móng để phát huy tối đa hiệu quả giáo dục.
Là một giáo viên mầm non tôi nhận thức được rằng việc dạy kỹ năng sống cho
trẻ là điều rất cần thiết bởi nó giúp trẻ hình thành các kỹ năng cơ bản trong học
tập và sinh hoạt, đây là yếu tố quyết định đến quá trình hình thành và phát triển


2

nhân cách sau này của trẻ. Nếu không được trang bị kỹ năng sống, trẻ sẽ không
đủ kiến thức để xử lý các tình huống bất ngờ. Vì thế, rèn luyện kỹ năng sống cho
trẻ sẽ giúp trẻ sớm có ý thức làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến
những điều lành mạnh cho chính mình cũng như xã hội. Song tôi thấy thực tế
hiện nay việc dạy kỹ năng sống cho trẻ đã được giáo viên quan tâm nhưng chưa
đạt hiệu quả cao. Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp 4 tuổi tôi luôn trăn trở suy
nghĩ làm thế nào để có một phương pháp truyền đạt đến trẻ những kỹ năng sống
tốt nhất và dạy dưới hình thức nào?
Qua một thời gian tìm tịi nghiên cứu, nhận thức được sâu sắc, ý nghĩa vai
trò quan trọng của các kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên việc
giáo dục kỹ năng sống chưa trở thành một hoạt động học với một giáo trình
chuẩn, được áp dụng trong nhà trường. Nhưng với lịng yêu nghề, mến trẻ đã
thôi thúc tôi lựa chọn thực hiện đề tài: “Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho
trẻ 4-5 tuổi ở trường mầm non Tuổi Hoa”.
2. Mục đích của đề tài:
+ Nghiên cứu thực trạng kỹ năng sống của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường mầm non.
+ Tìm ra các biện pháp dạy kỹ năng sống hiệu quả cho trẻ 4-5 tuổi ở trường
mầm non.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Các trẻ độ tuổi 4-5 tuổi tại trường mầm non Tuổi Hoa - Quận Hai Bà
Trưng.
4. Phạm vi áp dụng và thời gian nghiên cứu:
- Trẻ lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi trong trường mầm non Tuổi Hoa.
- Từ năm học 2020-2021 đến nay
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động của cô và trẻ trong trường
mầm non để đánh giá nhận xét về việc giáo viên giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các tài liệu, Mạng intenet ,
sách, báo, tạp chí giáo dục mầm non có liên quan đến đề tài.

3

- Phương pháp đàm thoại: Đàm thoại với phụ huynh, giáo viên và trẻ để
tìm hiểu các phương pháp và nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
ở trường và gia đình.
- Phương pháp tuyên truyền.
- Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm.
Khảo sát trẻ năm học 2020-2022
BẢNG ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG CỦA TRẺ
( Thông qua các buổi giao lưu trực tuyến hàng tuần giữa cơ và trẻ )
(Đầu năm)

Tốt
STT

Trung

Khá

bình

Các kỹ năng
của trẻ

SL/
48 trẻ

1

Tính tự tin

2

Kỹ năng giao

%

SL/
48 trẻ

%

SL/
48 trẻ

%

Yếu
SL/
48 trẻ

%

8

16,7

16 33,3

20 41,6

4

8,3

10

20,8

16 33,3

17 35,4

5 10,4

7

14,5

18 37,5

16 33,3

7 14,5

5

10,4

16 33,3

18 33,3

9 18,7

tiếp
3

Kỹ năng tự
phục vụ

4

Kỹ năng tự bảo
vệ bản thân

5

Kỹ năng hợp tác

7

14,5

17 35,4

17 35,4

7 14,5

6

Kỹ năng xử lý

6

12,5

13

19 39,6

10 20,8

tình huống

27


4

B - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Kĩ năng sống là năng lực tự quản lí bản thân và kĩ năng xã hội cần thiết để
cá nhận tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc có hiệu quả. Nói cách khác,
kĩ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù
hợp với những người khác và xã hội, khả năng làm chủ bản thân của mỗi người,
khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
Có thể nói, kĩ năng sống chính là những nhịp cầu giúp con người biến kiến

thức thành thái độ, thói quen, hành vi tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng
sống phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những thử thách, khó khăn; biết ứng xử,
giải quyết vấn đề một cách tích cực và phù hợp; họ thành cơng hơn trong cuộc
sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của mình. Kĩ năng sống cịn thúc đẩy
phát triển xã hội, giúp ngăn ngừa các tệ nạn xã hội và bảo vệ quyền con người.
Giáo dục kĩ năng sống còn giải quyết tích cực nhu cầu và quyền con người,
quyền cơng dân đươc ghi trong pháp luât Việt Nam và Quốc tế.
Ở lứa tuổi mầm non, kỹ năng sống chiếm một vị trí hết sức quan trọng nó
góp phần giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách con người, giúp trẻ học tập,
lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội để trẻ vận dụng vào cuộc sống sau này. Vì
vậy cần dạy kỹ năng sống cho trẻ ngay từ khi còn thơ bé, nhằm giúp trẻ biết
chăm sóc và bảo vệ bản thân tránh những nguy hiểm có thể xảy ra. Trẻ có thể
hịa nhập với cuộc sống xung quanh, biết cách phát triển các mối quan hệ với
mọi người, với thiên nhiên, từ đó học hỏi và làm giàu thêm vốn kiến thức, kinh
nghiệm cũng như các kỹ năng của bản thân. Nếu thiếu các kỹ năng sống cần
thiết, trẻ sẽ không tránh khỏi những lúng túng, sai phạm, thậm chí cịn gặp nguy
hiểm khi phải giải quyết các tình huống xảy ra trong cuộc sống hằng ngày. Việc
trang bị kiến thức dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non phù hợp sẽ giúp trẻ có cơ
hội phát triển nhân cách đầy đủ và đúng hướng. Để dạy tốt kỹ năng sống cho trẻ
mầm non giáo viên phải có kiến thức để tổ chức các hoạt động cho trẻ được trải
nghiệm, để trẻ cuốn hút vào các hoạt động đa dạng khác nhau trong nhóm lớp.
Tạo ra nhiều cơ hội cho trẻ thảo luận, giao tiếp, tương tác với nhau, để trẻ được


5

tham gia và cảm nhận thấy mình là một thành viên trong nhóm chơi và trẻ có cơ
hội phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin, góp phần thúc đẩy sự
phát triển, tình cảm, kỹ năng xã hội cho trẻ.
Bồi dưỡng kỹ năng sống và những thói quen tốt cho trẻ không phải là việc

làm trong  một sớm một chiều, mà là cả một quá trình. Phải chọn đúng thời điểm
thích hợp và phù hợp với độ tuổi của trẻ để bắt đầu mới đem lại những kết quả
như mong muốn. Gia đình và nhà trường cần có sự phối hợp chặt chẽ để giáo
dục kỹ năng sống cơ bản cho trẻ một cách khoa học và có chiến lược.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Mơ tả thực trạng
- Trường mầm non tôi đang công tác là một ngơi trường nằm ở nội thành.
- Trường có 4 địa điểm lẻ tuy nhiên ở mỗi điểm trường có khung cảnh sư phạm
xanh, sạch, đẹp. Trường được đầu tư nhiều cơ sở vật chất và các trang thiết bị phục
vụ cơng tác chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục trẻ.
- Trường có bề dày kinh nghiệm trong chăm sóc ni dưỡng dạy trẻ.
- Năm học 2021-2022, tôi được Ban giám hiệu phân công phụ trách lớp trẻ
lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi . Lớp có 3 giáo viên đều có trình độ đạt chuẩn và
trên chuẩn. Trong đó có 2 giáo viên trình độ Đại học sư phạm Mầm non và 1
giáo viên trình độ cao đẳng sư phạm Mầm non.
- Tổng số trẻ lớp tôi là 48 trẻ, trong đó có 26 trẻ nam và 22 trẻ nữ.
- Phụ huynh rất nhiệt tình, ln ủng hộ giáo viên.
Xuất phát thực trạng trong q trình thực hiện đề tài tơi đã gặp những
thuận lợi và khó khăn sau:
2. Thuận lợi
- Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chun mơn, thường
xun kiểm tra chương trình giáo dục kết nối với học sinh góp ý để nâng cao
chất luợng giảng dạy cho giáo viên đồng thời hướng dẫn giáo viên lồng ghép các
hoạt động giáo dục kỹ năng sống vào từng video dạy học.
- Bản thân tôi là giáo viên trẻ tâm huyết với nghề, ham học hỏi, nhiệt tình trong


6

cơng tác chăm sóc ni dưỡng trẻ có trình độ Đại học sư phạm Mầm non tích cực

tham dự những buổi kiến tập, tập huấn do trường, phòng giáo dục tổ chức qua nền
tảng zoom.
- Lớp tôi được nhà trường đầu tư tương đối đầy đủ các trang thiết bị phục
vụ cho cơng tác chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục trẻ.
- 100% trẻ đúng độ tuổi 4-5 tuổi, đa số trẻ đã được học qua lớp mẫu giáo
bé nên việc rèn nề nếp học tập, vui chơi cũng gặp thuận lợi. Trẻ có khả năng tiếp
thu kiến thức, có kỹ năng tự phục vụ.
- Kĩ năng sống đang là một trong những kĩ năng cần thiết và được quan tâm
đặc biệt. Nhiều phụ huynh trẻ rất nhiệt tình quan tâm tới việc rèn kĩ năng sống
song hành và quan trọng như việc học tập của các con cũng như kết hợp chặt chẽ
với giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
3. Khó khăn
- Bản thân tơi là giáo viên trẻ, tơi chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc rèn
kĩ năng sống cho trẻ.
- Trẻ lớp tôi nhiều cháu rất hiếu động chính vì vậy việc đưa trẻ vào nề nếp
rất khó khăn. Nhiều cháu là con em các gia đình ở tỉnh ngồi đến tạm trú, sinh
sống làm ăn nên nhận thức của trẻ không đồng đều.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị được đầu tư tương đối đầy đủ tuy nhiên có
nhiều đồ dùng, đồ chơi đã cũ, mẫu mã chưa phong phú nên ảnh hưởng đến chất
lượng giáo dục trẻ.
- Nhiều phụ huynh làm nhiều nghề khác nhau, bận nhiều công việc nên đôi
khi chưa quan tâm đến việc học của các con cũng như quan tâm đến việc giáo
dục trẻ tại nhà. Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa
dẫm, khơng có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh.
- Nhiều phụ huynh chưa hiểu và chưa quan tâm đến việc giáo dục rèn luyện
kỹ năng sống cho trẻ.
- Chưa có nhiều tài liệu sách báo về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ để giáo
viên nghiên cứu, tham khảo.
Với những thuận lợi và khó khăn trên bản thân tôi đã luôn trăn trở suy nghĩ

7

để tìm ra một số biện pháp nhằm trang bị kỹ năng sống cho trẻ. Sau đây tôi xin
chia sẻ những biện pháp mà tơi đã áp dụng có hiệu quả.
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
Qua những năm học vừa qua công tác tại trường mầm non Tuổi Hoa tôi đã
đúc kết được một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy kỹ năng sống cho trẻ
và rút ra được một số biện pháp như sau:
1. Biện pháp 1: Giáo viên tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi.
Hiện nay việc dạy kỹ năng sống cho trẻ trong trường mầm non là nhiệm vụ
rất cần thiết. Nhưng nhiều giáo viên còn chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của
vấn đề hoặc thiếu kỹ năng giảng dạy để có thể truyền đạt cho trẻ hiểu và hình
thành những kỹ năng sống cần thiết cho trẻ. Vì vậy, để giúp trẻ 4-5 tuổi lớp tơi
có được những kỹ năng sống cơ bản thì cần sự nhiệt tình, sáng tạo và lịng u
nghề thực sự của cô giáo.
*Cách làm:
Tôi không ngừng học tập luôn tìm tịi, học hỏi và nghiên cứu các tài liệu, có
liên quan cũng như chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 4 - 5 tuổi để nắm vững
kiến thức và kỹ năng khi dạy trẻ các kỹ năng, tham khảo thêm trong sách báo tạp
chí mầm non của nhà trường ở phòng thư viện.
Được sự quan tâm của Phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường đã mời
và kết hợp với các lớp tập huấn về giáo dục kĩ năng sống để chúng tôi được mở
mang thêm kiến thức như: tập huấn tiết thốt hiểm khi có cháy, khi bị bắt cóc, về
phịng tránh tai nạn thương tích, nhà trường có tổ chức các buổi thực hành kỹ
năng cho trẻ như kỹ năng đi thang máy, dạy trẻ quy tắc 5 ngón tay, kỹ năng
thốt hiểm khi có đám cháy…
Thơng qua các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn, xây dựng các tiết học mẫu,
qua các buổi thao giảng và hội thi giáo viên giỏi cấp trường lồng ghép giáo dục

kỹ năng sống cho ban giám hiệu, đồng nghiệp dự và rút kinh nghiệm. Hướng
dẫn tổ chức cho học sinh tham gia hội thảo chuyên đề về: Giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ mầm non cấp trường.


8

Bên cạnh đó tơi cũng tìm hiểu trên các phương tiện thông tin đại chúng,
internet, truyền thông, qua bạn bè để nâng cao trình độ chuyện mơn và tơi nhận
thấy để dạy kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả cao thì cơ giáo cần phải tích cực
đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực của
trẻ, bản thân cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu, tiềm năng sáng tạo ở
mỡi trẻ. Vì mỗi đứa trẻ là một nhân vật đặc biệt, phải giáo dục trẻ như thế nào để
trẻ cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống.
- Bản thân tôi đã tiếp thu, học tập được nhiều kiến thức và kĩ năng trong
việc rèn kĩ năng sống cho trẻ.

Hình ảnh bồi dưỡng chuyên môn về kĩ năng sống cho giáo viên


9

Hình ảnh tập huấn về phịng tránh tai nạn thương tích cho trẻ

2. Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động
học ở trường mầm non.
Giáo dục kỹ năng sống là phải giáo dục trẻ ở mọi lúc, mọi nơi và cả trên
tiết học. Việc lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động học
nhằm hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hố là rất cần thiết.
Thông qua các hoạt động học trẻ vừa được cung cấp kiến thức vừa được giáo

dục những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống.
* Cách làm:
* Thông qua hoạt động làm quen văn học,
Thông qua các bài thơ, câu chuyện tơi giáo dục trẻ kĩ năng đồn kết, hợp
tác, bảo vệ, chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau.
Ví dụ: Qua câu chuyện: “Người bạn tốt”. Cô đàm thoại cùng trẻ:
- Linh và Trang là đôi bạn như thế nào?
- Khi Linh gặp nạn thì Trang đã làm gì?
- Con học tập được đức tính gì ở hai bạn?
Cơ giáo dục trẻ tình đồn kết, u thương giúp đỡ bạn bè, biết nói những
lời cảm ơn chân tình khi được người khác giúp đỡ mình.


10

* Thông qua hoạt động khám phá:
Trẻ được lĩnh hội những kiến thức về thế giới xung quanh, từ đó hình
thành cho trẻ những kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng bảo vệ an toàn cho
bản thân, kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng hợp tác…
Ví dụ: Tơi dạy trẻ kỹ năng sử dụng các đồ dùng để ăn qua đề tài: “Bát, đĩa,
thìa, đũa”. Trẻ biết cơng dụng, chất liệu và cách sử dụng các đồ dùng để ăn cho
phù hợp. Kỹ năng sống trẻ học được là: Cách cầm bát, đĩa, thìa, đũa như thế nào
khi sử dụng và biết cất giữ các đồ dùng đó cẩn thận, gọn gàng, sạch sẽ...
Ví dụ: Với đề tài “Mắt, mũi, miệng, tay, chân” tôi cho trẻ trải nghiệm với
các giác quan của mình, những trải nghiệm trong cuộc sống hằng ngày của trẻ
để trẻ biết chức năng của từng bộ phận trên cơ thể. Qua đó tơi giáo dục trẻ biết
giữ gìn bảo vệ các giác quan cũng như các bộ phận trên cơ thể luôn sạch sẽ,
hàng ngày tập thể dục vào mỗi buổi sáng, ăn uống hợp lý để cơ thể khỏe mạnh,
khi đi ra đường biết đội mũ, đeo kính và khẩu trang để bảo vệ mắt, mũi, miệng...
*Thơng qua hoạt động âm nhạc:

Ví dụ: Thông qua bài hát: “Ngã tư đường phố” giáo dục trẻ chấp hành đúng
luật lệ an tồn giao thơng: đi đúng phần đường của mình và khi đi xe máy phải
đội mũ bảo hiểm để bảo vệ an toàn cho bản thân…
Ngồi ra cuối tuần tơi cùng các giáo viên trong lớp tổ chức 1 hoạt động
biểu diễn văn nghệ tại lớp, trẻ được hợp tác với bạn luyện tập các tiết mục văn
nghệ, được thể hiện vai người dẫn chương trình. Qua đó giúp trẻ phát triển rất
nhiều kỹ năng sống tốt đẹp như: kỹ năng quan hệ xã hội, kỹ năng hợp tác, sự
mạnh dạn tự tin khi đứng trước đám đơng…
* Thơng qua hoạt động tạo hình:
Ví dụ: Với đề tài “Vẽ ngôi nhà của bé”. Tôi giáo dục trẻ biết u q ngơi
nhà của mình, khơng vẽ bậy lên tường nhà, biết quét dọn ngôi nhà của mình
ln sạch sẽ và sắp xếp đồ dùng trong gia đình gọn gàng ngăn nắp. Bên cạnh đó,
tơi cịn giáo dục trẻ biết yêu quý, trân trọng sản phẩm của mình, của bạn, mong
muốn tạo ra những sản phẩm đẹp để tặng cô, tặng ông, bà, bố, mẹ…
* Thông qua hoạt động làm quen với toán:


11

Ví dụ: Đề tài “ Dạy trẻ đo dung tích của các đối tượng bằng 1 đơn vị đo”
tôi dạy trẻ kỹ năng sử dụng cốc làm đơn vị đo rồi múc nước đổ vào chai sao cho
cẩn thận, khéo léo khơng làm đổ nước ra ngồi, đồng thời rèn cho trẻ kỹ năng
hợp tác với các bạn trong nhóm để thực hiện thao tác đong đo và thảo luận đưa ra kết quả
đo của nhóm mình.

Hoạt động tạo hình trẻ vẽ mặt nạ

Hoạt động trẻ khám phá giấy và vải

Hoạt động âm nhạc biểu diễn các bài hát

Hoạt động kĩ năng tự phục vụ vệ sinh cá

về trung thu của trẻ

nhân của trẻ

*Kết quả đạt được:


12

Thông qua việc lồng ghép dạy kỹ năng sống cho trẻ trong các tiết học trẻ
được nói lên suy nghĩ của bản thân được thực hành các tình huống, đồng thời
phát huy khả năng, thế mạnh của mình từ đó phát triển những ứng xử tích cực và
biết hợp tác và chia sẻ với các bạn, cùng phối hợp với nhau để hồn thành nhiệm
vụ…
Cũng nhờ đó trẻ học được tính tự lập, tự chủ trong các hoạt động tự chăm
sóc bản thân, được tương tác được trải nghiệm tạo nền tảng cơ sở để trẻ tự lập
sau này. Nhờ vậy trẻ hình thành được thói quen tốt các kỹ năng cần thiết khi
tham gia vào xã hội, sự tự tin, tư duy sáng tạo, giải quyết tình huống, niềm đam
mê học tập suốt đời.
3. Biện pháp 3: Sử dụng các tình huống ở mọi lúc, mọi nơi cho trẻ giải
quyết.
Trong cuộc sống có vơ vàn các tình huống xảy ra địi hỏi con người phải
giải quyết, ứng phó. Khả năng vận dụng các kỹ năng sống một cách linh hoạt sẽ
cho phép trẻ xử lý tốt các tình huống xảy ra với trẻ trong cuộc sống hàng ngày.
Một trong những kỹ năng cần hình thành cho trẻ, đó là giúp trẻ có khả năng
xử lý tình huống có vấn đề. Việc tổ chức cho trẻ đi tham quan là một cơ hội rất
tốt để trẻ được cọ xát với rất nhiều tình huống thực tế xảy ra trong cuộc sống,

qua đó giúp trẻ bồi dưỡng kỹ năng xử lý các tình huống rất hiệu quả.
* Cách làm:
- Tơi thiết kế một số tình huống để tập cho trẻ tự giải quyết vấn đề. Những
tình huống này được sử dụng xuyên suốt trong q trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Ví dụ: Trong một giờ hoạt động lao động của lớp tơi có 25 trẻ. Với buổi
hoạt động lao động gồm các nội dung lau lá cây, tưới cây, nhặt lá rụng tôi dự
kiến nội dung lau lá cây và tưới cây mỗi nhóm có 7 trẻ, riêng nội dung nhặt lá
rụng tơi dự kiến 11 trẻ một nhóm. Tơi chuẩn bị cho trẻ 4 khăn lau, 5 bình tưới, 6
giỏ. Tơi cho trẻ tự nhận cơng việc của mình. Điều đó có thể dẫn đến tình huống
có nhóm nhiều hơn 7 trẻ và không đủ dụng cụ để lao động. Khi xảy ra tình
huống đó tơi thấy các nhóm trẻ đã bàn bạc, thỏa thuận và đưa ra các cách giải
quyết khác nhau:


13

+ Cách 1: Vận động nhau chuyển nhóm cho đủ số dụng cụ lao động
+ Cách 2: Tìm cơ giáo và bày tỏ mong muốn được cô giúp đỡ bằng cách
cung cấp thêm dụng cụ lao động.
+ Cách 3: Với nhóm nhặt rác, 2 bạn dùng chung một giỏ. Với nhóm tưới
cây, 2 bạn dùng chung 1 bình, một bạn lấy nước, một bạn tưới.
Ví dụ: Khi cho trẻ dạo chơi trên sân trường, tận dụng tình huống “Cơn gió
làm lá rơi xuống sân", sân trường khơng cịn sạch đẹp, vậy làm thế nào để sân
trường sạch đẹp? (nhặt lá cây rơi, nhặt rác bỏ vào thùng rác)…Hình thành được
kỹ năng ứng xử văn minh cho trẻ, không những ở trường mà trẻ sẽ thực hiện
việc giữ vệ sinh ở nhà, ở lớp, ở nơi cơng cộng,….
- Với tình hình phức tạp trong xã hội hiện nay, nhiều tình huống bất trắc có
thể xảy ra đối với trẻ như bị bắt cóc, xâm hại…Vì vậy tơi đã đưa ra những tình
huống để dạy trẻ như: “Nếu có người lạ khơng quen biết cho con quà thì con nên
làm như thế nào?”. Khi trẻ thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình

huống xấu “Nếu đó là kẻ xấu thì rất nguy hiểm cho các con”.
Tơi phân tích, giải thích cho trẻ và giúp trẻ có phương án giải quyết đó là:
“Nói khơng trong mọi tình huống”:
+ Khi người lạ cho quà: không nhận quà.
+ Khi người lạ rủ đi theo: không đi theo.
+ Người lạ dụ dỗ mở cửa: khơng mở cửa.
Ngồi ra tơi cịn dạy trẻ các kỹ năng xử lý tình huống khi bị bắt cóc:
+ Hét to cầu cứu.
+ Bám dính (Bám chặt vào các đồ vật).
+ Quay cánh tay.
+ Đập, đạp vào kẻ bắt cóc.
Sau đó tơi cho trẻ thực hành với các kỹ năng này để trẻ có thể tự bảo vệ cho
bản thân.


14

Hình ảnh trẻ chăm sóc cây xanh tại nhà

Hình ảnh trẻ giúp mẹ lau nhà

Hình ảnh cơ và trẻ thốt hiểm khi có đám

Hình ảnh hướng dẫn trẻ thốt hiểm khi

cháy

kẹt trong cầu thang máy

*Kết quả đạt được:

Như vậy, khi sử dụng các tình huống ở mọi lúc, mọi nơi, tôi thấy trẻ lớp tôi
đã “trưởng thành” rất nhiều. Khi trẻ đã có những hiểu biết và biết xử lý các tình
huống. Nếu gặp ở đời sống hàng ngày trẻ khơng cịn bỡ ngỡ, chủ động giải
quyết các tình hống khó khăn có những thói quen cá nhân rất tốt khi khơng có
bố mẹ ở bên. Trẻ độc lập, chủ động giải quyết các tình huống có vấn đề và hơn


15

hết là biết giải quyết cùng nhau, biết bàn luận, mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình,
lắng nghe ý kiến của bạn và lựa chọn giải pháp phù hợp, biết bảo vệ an tồn cho
bản thân mình.
4. Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động
góc.
Trẻ được hoạt động ở các góc tạo cho trẻ nhiều hứng thú và cũng tạo cho
trẻ cơ hội được vận dụng nhiều kỹ năng khác nhau vào giải quyết các nhiệm vụ.
Thơng qua hoạt động góc trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, khi
đóng vai trẻ được tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. Tất cả
những kiến thức và kinh nghiệm sống sẽ được trẻ thể hiện qua hoạt động góc,
bên cạnh đó trẻ được phát huy trí tưởng tượng sáng tạo, học hỏi và hợp tác với
các bạn cùng chơi.
Trong giờ hoạt động góc, nếu quan sát kỹ chúng ta sẽ thấy có vơ vàn
những tình huống xảy ra. Vì vậy tơi ln quan tâm suy nghĩ tìm ra biện pháp xử
lý tình huống, điều chỉnh hành vi cho trẻ kịp thời giúp trẻ có thói quen tốt biết
cái nào nên làm và cái nào không nên làm. Những hành vi thói quen ấy sẽ tích
lũy và trở thành kỹ năng sống cho trẻ.
*Cách làm:
- Thiết kế nhiều tình huống xảy ra trong cuộc sống hàng ngày để trẻ trải
nghiệm và hứng thú khi tham gia các hoạt động.
Ví dụ:

- Ở góc "Nấu ăn”, tơi chú ý đến những thao tác mà trẻ thể hiện vai của
mình để dạy trẻ những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống:
+ Trẻ bắc nồi đặt lên bếp ga đã đúng giữa bếp chưa?
+ Để đảm bảo an tồn thì khi nấu xong con cần phải làm gì?
+ Khi xoong đang nóng muốn bắc nồi xuống con làm thế nào?
Hoặc khi trẻ chơi trò chơi “Gia đình: Bố mẹ chở con đi học” tơi dạy trẻ
cách đội mũ bảo hiểm sao cho đúng cách và an toàn. Yêu cầu trẻ đội mũ phải cài


16

dây phía dưới cằm trước khi ngồi lên xe. Cứ như vậy, cho trẻ lặp đi lặp lại 2-3
lần để nhớ thao tác từ đó giúp trẻ hình thành kỹ năng đội mũ bảo hiểm cho trẻ
một cách tự nhiên.
Ngoài ra khi chơi “Gia đình” tơi gợi ý cho trẻ đóng vai ơng bà, cha mẹ,
con cái cơ hướng dẫn trẻ bấm số điện thoại gọi cho nhau. Qua đó giúp trẻ vừa
biết bày tỏ lòng quan tâm, yêu thương đối với mọi người, vừa tập cho trẻ bấm số
điện thoại cho người thân để sử dụng khi cần thiết.
- Ở góc bác sỹ tơi cho trẻ đóng vai bác sĩ khám bệnh cho bệnh nhân, khi
đó trẻ đóng vai bác sĩ sẽ biết cách đặt tai nghe, ống nghe, biết thể hiện một số
thao tác đơn giản khi khám bệnh, biết sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp với bệnh
nhận
-Với góc “Thực hành kỹ năng sống”: Tơi hướng dẫn trẻ thực hành các kỹ
năng để trẻ tự phục vụ cho bản thân, giúp trẻ linh hoạt, tự lập trong cuộc sống
mà không phải phụ thuộc vào người khác.
+ Dạy trẻ cách trải tóc: Trẻ biết cầm lược bằng tay phải để chải tóc, tay trái
đỡ và giữ lấy tóc. Chải từ trên đỉnh đầu xuống, dùng tay trái nắm lấy tóc đã chải,
sau đó dùng dây chun để buộc lại.
+ Dạy trẻ cách gấp áo: Trẻ trải mặt áo trên mặt sàn, mặt trước của áo úp xuống dưới,
gấp hai mép, tay áo ra phía sau, sau đó gấp đôi ngược từ vạt áo lên trên cổ áo.

17

Hình ảnh trẻ giúp mẹ nhặt rau tại nhà

Hình ảnh trẻ giúp mẹ gấp quần áo

Ngồi ra tơi cũng tận dụng những tình huống xảy ra trong quá trình chơi
của trẻ để dạy trẻ kỹ năng biết hợp tác, chia sẻ cùng bạn.
*Kết quả đạt được:
Hoạt động góc giáo viên có thể hiểu được những gì đang trải qua trong
đời sống của trẻ, thấu hiểu những tâm tư tình cảm, những khúc mắc mà trẻ đang
vướng phải. Từ đó đưa ra được những hướng giải quyết các tình huống hợp lý,
giúp trẻ phát triển kĩ năng hợp tác và ứng xử trong giao tiếp.
5. Biện pháp 5: Tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm có tính giáo dục và tương tác
cao
Phương pháp giáo dục trẻ mầm non phải tạo điều kiện cho trẻ được trải
nghiệm tìm tịi, khám phá thế giới xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng,
đáp ứng nhu cầu hứng thú của trẻ trong phương châm chơi mà học, học bằng
chơi. Chú trọng đổi mới môi trường giáo dục nhằm kích thích tạo cơ hội cho trẻ
khám phá, thử nghiệm và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một cách vui vẻ.
Ngoài ra, ở trường mầm non các cơ giáo khơng những dạy trẻ văn hóa
trong ăn uống mà còn dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như:
Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, chỉ ăn uống tại bàn ăn,


18

biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn

uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng
khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, ngồi ăn ngay ngắn, ăn hết suất. Sau khi
ăn, biết lau miệng, xúc miệng bằng nước muối, tự lau dọn bàn ăn, cất bát, thìa
đúng nơi quy định,… hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, không làm ảnh hưởng
đến người xung quanh.
* Cách làm:
- Trong năm học này tôi đã tổ chức cho trẻ đi tham quan một số khu vực ở
gần trường phù hợp với thời điểm và với sự kiện của từng tháng.
Ví dụ:
Với sự kiện “Tết Hàn Thực ” hàng năm nhà trường thường tổ chức cho trẻ
được nặn bánh trôi, bánh chay để trẻ biết phong tục tập quán của nhân dân ta, qua
đó giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của tết Hàn Thực và món ăn đặc trưng của người
Việt Nam chúng ta. Trong giờ hoạt động góc tơi cho trẻ nặn bánh trơi , bánh chay
Hoặc khi tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động lao động, tôi để trẻ chủ động
nhận công việc của mình, tự thỏa thuận, phân cơng cơng việc trong nhóm, tự
bàn bạc tìm cách giải quyết cơng việc của nhóm mình. Qua đó tơi có thể giúp trẻ
hình thành sự tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xử lý tình
huống khi xảy ra vấn đề cần giải quyết.
Ngồi ra tơi cịn tổ chức các hoạt động sáng tạo cho trẻ tham gia: ngày
Giáng sinh ,tôi cho trẻ cùng trang trí cây thơng noel với cơ, nặn bánh nướng,
bánh dẻo, làm thiệp chúc mừng 20/11. Trẻ còn được giao lưu văn nghệ trong dịp
Tết Trung thu, giao lưu văn nghệ ở lớp với các bạn. Trẻ được tham gia các hoạt động tôi thấy
trẻ khéo léo và tự tin hơn. Kết nối tình cảm giữa người thân trong gia đình với nhau.