BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIÁO DỤC cảm xúc xã hội CHO TRẺ TRONG cơ sở GDMN

BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIÁO DỤC CẢM XÚC XÃ HỘI CHO TRẺ
TRONG CƠ SỞ GDMN
1. Một số vấn đề giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non.
* Khái niệm cảm xúc xã hội và giáo dục cảm xúc xã hội.
- Cảm xúc xã hội: Theo Paul Ekman, con người có 7 cảm xúc cơ bản: vui,
buồn, tức giận, ngạc nhiên, sợ hãi, ghê tởm, khinh bỉ. Ngoài ra, con người cũng trải
nghiệm những cảm xúc khác nhau như: xấu hổ, bối rối, ghen tị, tự hào, thất vọng,
hối tiếc,…được gọi là những cảm xúc xã hội.
- Giáo dục cảm xúc xã hội là một q trình thơng qua đó trẻ em và người lớn
trở lên ý thức hơn về cảm xúc của mình, học cách kết nối hài hòa hơn với người
khác, phát triển khả năng đưa ra quyết định có trách nhiệm và giải quyết những
thách thức một cách hiệu quả.
* Mục tiêu giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non.
- Nhà trẻ
+ Trẻ có ý thức về bản thân, mạnh dạn giao tiếp với những người gần gũi.
+ Trẻ có khả năng cảm nhận và biểu lộ cảm xúc với con người, sự vật gần gũi.
- Mẫu giáo
+ Trẻ có ý thức về bản thân.
+ Trẻ có khả năng nhận biết và thể hiện tình cảm với con người, sự vật, hiện
tượng xung quanh.
* Nội dung giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non.
- Nhận biết cảm xúc
- Hiểu được cảm xúc
- Thể hiện/ biểu lộ cảm xúc
- Quản lý cảm xúc
* Đặc điểm cảm xúc xã hội của trẻ em.
- Trẻ nhà trẻ:


+ Trẻ 3-12 tháng biết nhận biết và thể hiện một số cảm xúc khi giao lưu, tiếp
xúc với người khác. Trẻ nhận ra người lạ, người quen.

+ Trẻ 12- 24 tháng đã nhận biết và thể hiện một số trạng thái cảm xúc như
thích hay khơng thích với ai, cái gì.
+ Trẻ 24-36 tháng hiểu được những cảm xúc của con người được thể hiện
bằng các từ: vui, giận, sợ,…
- Trẻ mẫu giáo:
+ Đời sống cảm xúc tình cảm tương đối ổn định, mức độ phong phú, phức tạp
tăng dần theo các mối quan hệ giao tiếp với những người xung quanh.
+ Bước đầu biết quản lý cảm xúc của bản thân và của người khác.
+ Bước đầu biết quản lý cảm xúc ngày một hiệu quả hơn. Tuy nhiên, đời sống
tình cảm của trẻ cịn dễ dao động, mang tính chất tình huống, cảm xúc của trẻ nảy
sinh nhanh nhưng cũng mất đi dễ dàng.
+ Cảm xúc của trẻ chi phối mạnh mẽ hành vi với mọi người xung quanh.
+ Trẻ có khả năng thay đổi hành vi và thể hiện cảm xúc phù hợp với hoàn
cảnh, bộc lộ cảm xúc theo các cách khác nhau tùy vào đặc điểm riêng của từng trẻ.
+ Trẻ đã bắt đầu có khả năng điều khiển được cảm xúc: yêu thương bản thân
và những người khác. Nhu cầu được yêu thương, trìu mến của trẻ rất mạnh mẽ,
đồng thời trẻ rất lo sợ trước thái độ thờ ơ, lạnh nhạt của người khác với mình.
* Vai trị của giáo dục cảm xúc xã hội đối với sự phát triển toàn diện của
trẻ em.
- Giúp trẻ hình thành và duy trì các mối quan hệ tích cực.
- Giúp trẻ kiểm sốt và quản lý hành vi của bản thân.
- Giúp trẻ tập trung, mạnh dạn, tự tin,...hình thành các kĩ năng để hịa nhập,
thích nghi vào cộng đồng xã hội.
- Tạo nền tảng cho sự phát triển nhận thức của trẻ, hình thành và phát triển các
năng lực cá nhân.


- Cảm xúc xã hội của trẻ phát triển tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển
ngôn ngữ ở trẻ
- Cảm xúc xã hội đóng vai trị quan trọng trong hoạt động, hành vi của trẻ.

Cảm xúc tốt có thể củng cố, làm tăng thêm tính kiên trì đạt được mục đích của trẻ.
* Nguyên tắc giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non
+ Nguyên tắc 1: Giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy
trẻ làm trung tâm, chú trọng đến cá nhân hóa trong q trình tổ chức các hoạt động
giáo dục cảm xúc xã hội.
+ Nguyên tắc 2: Giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non được lồng ghép,
tích hợp trong tất cả các hoạt động ni dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ hằng
ngày, thường xuyên, mọi lúc, mọi nơi.
+ Nguyên tắc 3: Giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non cần tăng cường các mối
quan hệ xã hội để giúp trẻ hình thành, củng cố và phát triển cảm xúc cũng như biết
điều chỉnh phản ứng cảm xúc trước các tác động từ các mối quan hệ xã hội, chú ý
đến phản ứng cảm xúc của người lớn đối với trẻ.
* Phương pháp, hình thức giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ.
- Phương pháp.
+ Phương pháp thực hành, trải nghiệm
+ Phương pháp trò chơi.
+ Phương pháp làm mẫu, làm gương
+ Phương pháp trò chuyện.
+ Phương pháp dùng tác phẩm nghệ thuật
+ Phương pháp thảo luận giúp trẻ bàn bạc, trao đổi trong nhóm nhỏ.
+ Phương pháp động não.
+ Phương pháp dùng tình cảm.
+ Phương pháp đóng vai.
- Hình thức.


+ Tổ chức các hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ thông qua hoạt động chơi,
hoạt động học, hoạt động mọi lúc, mọi nơi dưới hình thức cả lớp hoặc nhóm nhỏ và
bồi dưỡng cá nhân phù hợp với khả năng của trẻ.
+ Tổ chức các hoạt động giáo dục cảm xúc cho trẻ thông qua hoạt dộng học,

khuyến khích sử dụng phương pháp tạo tình huống cho trẻ có nhiều cơ hội trải
nghiệm với các loại cảm xúc.
+ Kết hợp các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục: Cả lớp với cá nhân,
nhóm nhỏ, các nhóm trẻ cùng sở thích, nhóm trẻ khơng cùng độ tuổi. Chú ý đến
khả năng, năng lực, sự hứng thú của trẻ để có biện pháp điều chỉnh mục tiêu, nội
dung, phương pháp phù hợp nhằm phát huy tối đa năng lực cá nhân của trẻ.
* Để giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non, giáo viên cần có các năng
lực.
- Quan sát và nhận biết xác định được các biểu hiện cảm xúc của trẻ.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục và sử dụng “ thủ thuật sư phạm” để điều
chỉnh cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non
- Quản lý cảm xúc cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ ni dưỡng, chame sóc
và giáo dục trẻ mầm non.
2. Hướng dẫn cách phát hiện những biểu hiện/phản ứng cảm xúc của trẻ
và thực hiện các biện pháp giáo dục cảm xúc xúc xã hội cho trẻ mầm non.
* Ảnh hưởng của việc không được tham gia các mối quan hệ xã hội đến sực
phát triển của trẻ mầm non.
- Trẻ khơng có cơ hội tương tác xã hội sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Trẻ nghỉ học lâu không thể đến trường, bị cô lập với các mối quan hệ sẽ ảnh
hưởng đến tinh thần.
- Trẻ bị hạn chế tương tác xã hội sẽ ảnh hưởng đến nhận thức.
* Những biểu hiện/phản ứng cảm xúc của trẻ mầm non
Trước những tác động độc hại, trẻ sẽ có những biểu hiện/phản ứng tiêu cực
như sau:


- Hay phá phách, cáu gắt, la hét, cãi lời cha mẹ, thầy cô, làm ngược với các
nguyên tắc giáo dục ở nhà hoặc ở trường lớp.
- Trẻ dễ khóc, hờn dỗi.
- Từ chối hoặc nói khơng với đồ chơi, trị chơi mà trẻ u thích.

- Có xu hướng chơi một mình, buồn bã, ít nói, ít giao tiếp với bạn bè và mọi
người xung quanh
- Có hành vi gây hại đến bản thân và những người xung quanh,….
* Phát hiện biểu hiện cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non.
- Giáo viên tăng cường quan sát trẻ hàng ngày, chú ý đến phản ứng của trẻ
trước các tác động.
- Trao đổi, chia sẻ trò chuyện với cá nhân trẻ khii phát hiện có những biểu
hiện/ phản ứng tiêu cực về cảm xúc xã hội.
- Trao đổi với cha mẹ trẻ để có nhận định đúng đắn về các biểu hiện/phản ứng
cảm xúc của trẻ.
* Những việc giáo viên cần làm để giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non.
- Tạo môi trường thân thiện, gầm gũi, khuyến khích trẻ gọi tên, miêu tả và thể
hiện cảm xúc một cách tự nhiên.
- Tổ chức hoạt động trải nghiệm theo nhóm đeẻ tăng cường tương tác của trẻ
với bạn bè.
- Hỗ trợ khi trẻ gặp khó khăn về cảm xúc xã hội.
+ Cần trao đổi các thông tin về trẻ một cách đầy đủ nhất với cha mẹ/ người
chăm sóc trẻ.
+ Có các biện pháp hỗ trợ trẻ tại các nhóm/lớp.