Dịch Tễ Học Cơ Bản PREV INC

SỐ ĐO BỆNH TRẠNG
Dịch Tễ Học Cơ Bản

Bộ Môn Dịch Tễ
Khoa Y Tế Công Cộng
Đại Học Y Dược TP. HCM
1


Số Đo Bệnh Trạng

Mục Tiêu Bài Giảng
1.

Phân biệt được ý nghóa của số
hiện mắc và số mới mắc.

2.

Lựa chọn và tính toán được những
số đo bệnh trạng thích hợp cho một
nghiên cứu dịch tễ học.

3.

Lý giải được ý nghóa của những
số đo bệnh trạng trong một nghiên
cứu dịch tễ học.
2

Số Đo Bệnh Trạng

Những số đo DTH

Tại TP Hồ Chí Minh có 14.000 người nhiễm
HIV; tại tỉnh Quảng Ninh có 8.000 người
nhiễm.
Ở địa phương nào, HIV là vấn đề tính
phổ biến nhiều hơn?
Câu trả lời phụ thuộc vào dân số của
2 địa phương này
3


Số Đo Bệnh Trạng

Những số đo DTH

Trong năm 2005, ở xã A có gồm 100
người bị nhồi máu cơ tim trong đó có
40 người hút thuốc lá và 60 người
không hút thuốc lá. Nhồi máu cơ tim
xảy ra nhiều hơn ở nhóm người nào
(hút thuốc lá hay không hút thuốc lá)?
Câu trả lời phụ thuộc vào dân số của
nhóm hút thuốc lá và nhóm không
hút thuốc lá
4

Số Đo Bệnh Trạng

Những số đo DTH

Thành Số mới Thời khoảng
phố
mắc
báo cáo

Dân
số

A

58

1986

25.000

B

35

1984-1985

7.000

Nơi nào bệnh viêm gan nhiều hơn?

Tỉ suất viêm gan hàng năm
(A) 58 / 25.000 / 1 năm = 232 / 100.000 / naêm
(B) 35 / 7.000 / 2 naêm = 17,5 / 7.000 / naêm
= 250 / 100.000 / naêm
5


Số Đo Bệnh Trạng

Những số đo DTH

Số đếm thô = SỐ TUYỆT
ĐỐI
Dân số bao nhiêu (Mẫu số)
Thời gian quan sát bao lâu
SỐ TƯƠNG ĐỐI
Không tùy thuộc dân số,
thời gian quan saùt
6


Số Đo Bệnh Trạng

Những Định Nghĩa


Tần số (Frequency)
Số lần xuất hiện của một

hiện tượng

Tỉ số
a:b
(Ratio)
Tỉ lệ (Proportion) a : (a + b)




Tỉ suất (Rate)
thời gian


a : (a + b) ~
7


Số Đo Bệnh Trạng

Những Định Nghĩa

Tỉ số là sự so sánh của 2
giá trị bất kỳ
Tỉ lệ cho biết sự kiện quan tâm
chiếm bao nhiêu phần trăm trong
toàn bộ dân số. Tỉ lệ có thể
được trình bày dưới dạng phần
trăm hay phân số
Tỉ suất cho biết tốc độ bệnh
xảy ra trong dân số. Tỉ suất đo
lường nguy cơ mắc bệnh.

8


Số Đo Bệnh Trạng

Số đo bệnh trạng

Số đo bệnh trạng mô tả số
người trong dân số cụ thểá
sẽ

mắc

bệnh

(số

mới

mắc) tại 1 thời điểm trong
tương

lai

đã/đang

hay
mắc

những

bệnh

người
(số

9


Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc – Số Mới Mắc

Soá ca bệnh hiện
P=
có
Toàn bộ dân
số
HIỆN TRẠNG của bệnh tại
một thời điểm
I=

Số ca bệnh
mới
Dân số nguy cơ

NGUY CƠ mắc bệnh trong một
thời khoảng

10

Số Hiện Mắc

11


Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc

100.00
0

10.0
00 Tình hình BMV tại X.?


Tỉ lệ BMV là bao
nhiêu?
Tỉ lệ BMV = 10.000 / 100.000
= 10%




Cứ 100 người, có 10 người hiện
đang có BMV
12

Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc

Tìnhhình
BMV
X. ? có 10
Cứ
100tại
người,
người
HIỆN ĐANG CÓ BMV
Tình hình

=

Hiện
Trạng
13


Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc


Tình hình BMV tại X. ?

Trạng thái hiện tại
của bệnh



P = Prevalence = Số Hiện
Mắc


Mức độ phổ biến của
bệnh
ở thời điểm quan tâm

14


Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc

 Số Hiện Mắc
Thời Điểm
Số bệnh hiện có tại
thời điểm
Dân số cùng thời
điểm
 Số hiện mắc
thời khoảng
Số bệnh hiện có trong
thời khoảng
Dân số trung bình giữa
thời khoảng
15

Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc Thời Điểm
Ca 1
Ca 2

Ca 3
Ca 4
Ca 5

Ca 6

Ca 7

Ca 8

01.01.2014
(120 người)

31.12.2014
(100 người)

3 / 120 = 25 /
P (01.01) =
1.000
P (31.12) =
4 / 100 = 40 / 1.000

16


Số Đo Bệnh Trạng

Số Hiện Mắc Thời Khoảng
Ca 1
Ca 2

Ca 3
Ca 4
Ca 5

Ca 6

Ca 7

Ca 8

01.01.2014
(120 người)

31.12.2014
(100 người)

P (2014) =
7 / 110 =
63/1.000

17

Công dụng của số hiện
mắc
Xác định được tình hình bệnh hiện tại hay mô tả gánh
nặng bệnh tật trong dân số

Lập kế hoạch y
tế
Nhu cầu về điều
trị
Số giường bệnh

18


Số Mới Mắc

19


Số Đo Bệnh Trạng

Số Mới Mắc

Trong một nhóm gồm 8 người tiêm chích
ma túy có 2 người bị nhiễm HIV và 6
người chưa bị nhiễm
Sau một năm theo dõi 8 người này,
phát hiện thêm 4 người bị nhiễm HIV.

Hỏi nguy cơ nhiễm HIV ở những người
tiêm chích ma túy là bao nhiêu?
 A. 4/6
 B. 4/8
 C. 6/8
 D. Tất cả đều sai
20


Số Đo Bệnh Trạng

Số Mới Mắc


Hiện tôi chưa có BMV, tôi có

khả năng bệnh


hay không?
Theo dõi 422 người khỏe mạnh,

có cholesterol
huyết thanh ≥ 245mg%, trong vòng
6 năm có
Tỉ lệ bệnh mạch vành là
51nhiêu?
người BMV
bao
51 / 422 = 12%

trong 6 năm


21


Số Đo Bệnh Trạng

Số Mới Mắc

Tỉ lệ BMV = 51 / 422 = 12%
trong 6 năm




Trong vòng 6 năm, cứ mỗi 100

người có cholesterol cao và chưa
có BMV sẽ có 12 người mới
mắc bệnh

I = Incidence = Số Mới Mắc
22


Số Đo Bệnh Trạng

Số Mới Mắc



Theo thời gian, sẽ có
bao nhiêu người mắc

bệnh?
KHÔNG BỆNH  BỆNH
NGUY CƠ MẮC BỆNH
23


Số Đo Bệnh Trạng

Số Mới Mắc




I = 12% trong 6 năm
Những người có cholesterol

cao và chưa BMV sẽ có 12%
khả năng để bị BMV trong 6
năm
 Nguy cơ mắc BMV ở những
người có cholesterol cao và
chưa có BMV là 12% trong 6

24

Số Đo Bệnh Trạng

Số Mới Mắc Tích Lũy

Cummulative
Incidence
Số bệnh mới trong một
thời khoảng
Số người có từ đầu
thời khoảng

NGUY CƠ (Risk)
25