SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 2436 tháng yêu thích hoạt động làm quen với văn học

MỤC LỤC
STT
1

NỘI DUNG
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

TRANG

Lý do chọn đề tài

1

1.1

Cơ sở lý luận

1

1.2

Cơ sở thực tiễn

2

2

Mục đích nghiên cứu

3

3

Đối tượng nghiên cứu

3

4

Đối tượng khảo sát thực nghiệm

3

5

Các phương pháp thực hiện

3

6

Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện đề tài

3

1

PHẦN II:
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề

3

2

Khảo sát thực trạng

4

3

Các biện pháp thực hiện

6

4

Biện pháp thực hiện từng phần

7

5

Một số kết quả đạt được

18

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1

Kết luận:

20

2

Khuyến nghị:

20
PHẦN IV:
TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
0/16


Tên đề tài:
“ Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với
văn học”
1. Lý do chọn đề tài.
1.1 Cơ sở lý luận.
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Mục tiêu đào tạo của giáo dục mầm non là :“ Giúp trẻ phát triển về đạo đức, trí
tuệ, thể chất, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách”. Nhà sư
phạm Xu - khom – linxkin từng nói: “Tuổi thơ của trẻ em khơng thể thiếu trị
chơi, thơ ca, truyện cổ tích... Thiếu những thứ đó trẻ em chỉ là những bơng hoa
khơ héo”. Đúng vậy, không biết từ bao giờ văn học đã gắn bó mật thiết với cuộc
sống và trở thành nhu cầu không thể thiếu được trong cuộc sống xã hội. Văn học
dành cho trẻ em là nguồn sữa nuôi dưỡng thế giới tinh thần, giúp trẻ có tâm hồn
trong sáng, bay bổng giàu tưởng tượng, giàu xúc cảm, ham hoạt động, thích vui
chơi, thích có bầu bạn. Vì vậy, văn học thỏa mãn được các nhu cầu của các em

nhỏ và phát triển được các mặt “đức - trí - thể - mĩ” cho trẻ, tạo cơ sở hình thành
nhân cách cũng như năng khiếu cho trẻ.
Việc đưa văn học đến với trẻ mầm non là một việc làm rất quan trọng
và cần thiết, vì vậy mà đưa văn học đến với trẻ ta phải nghiên cứu lựa chọn
những hoạt động hay phù hợp với từng lứa tuổi với tâm sinh lý của trẻ. Cô giáo
biết sử dụng phương pháp, biện pháp khoa học, biết tìm tịi khám phá sáng tạo
những phương pháp biện pháp thích hợp đưa thế giới ông bụt, bà tiên đi vào
lòng trẻ một cách nhẹ nhàng sinh động.
Với mục đích đó, trong những năm gần đây bậc học mầm non đặc biệt coi
trọng “lấy trẻ làm trung tâm” đổi mới hình thức dạy học, áp dụng phương pháp
dạy học tiên tiến, áp dụng phương pháp dạy học giáo dục “Montessori” và
phương pháp “STEAM” để tổ chức phù hợp với từng trẻ. Khuyến khích trẻ hoạt
động một cách tích cực, nhằm tạo ra một hướng đi mới đạt hiệu quả cao hơn
trong cơng tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Mục đích đáp ứng nhu cầu đổi mới
hình thức tổ chức hoạt động, đồng thời qua hoạt động này tạo tiền đề tốt để trẻ
phát triển ngơn ngữ, giúp trẻ diễn đạt lưu lốt ý của mình, thường xuyên giáo
dục trẻ biết yêu thương mọi người xung quanh. Biết yêu cảnh đẹp, yêu thiên
nhiên, yêu quê hương đất nước...qua đó cịn giúp trẻ tự hào, u quý hơn và hiểu
biết nhiều hơn về kho tàng văn học Việt Nam.
Trẻ mầm non không thể cảm nhận được nội dung nghệ thuật của câu
chuyện, khi thiếu sự tác động của cô giáo và người lớn xung quanh. Bởi trẻ chưa
biết đọc phải nhờ vào sự tổ chức, hướng dẫn của cô giáo qua giọng đọc kể của
1/16


cô giáo làm cho hoạt động văn học đến với trẻ trở thành nhân tố giúp trẻ phát
triển tư duy, trí tưởng tượng, ngơn ngữ, thẩm mỹ, hình thành nhân cách và giáo
dục đạo đức cho trẻ.
Các hoạt động văn học nói chung và văn học viết cho trẻ em lứa tuổi mầm
non nói riêng như một khung cửa rộng lớn đưa các em tiếp xúc với thế giới bên

ngoài.Từ những hoạt động văn học này các em thấy được cả một thế giới bao la
cùng với những hình ảnh đẹp đẽ, sinh động. Những hình ảnh văn học tới được
với các em là một quá trình lâu dài và bền bỉ. Nó tác động một cách từ từ, nhưng
giá trị nhân văn của nó thì có thể tạo nên sức mạnh ảnh hưởng sâu sắc tới sự
hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.
1.2Cơ sở thực tiễn
“Làm quen văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở
lứa tuổi mầm non, vì thơng qua các hoạt động làm quen văn học là loại hình nghệ
thuật, đặc sắc, nghệ thuật từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc
biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống chan hịa trong
khơng khí lời ru “ầu ơ” đầy u thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng là cánh
cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập
đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện
dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt
của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học
tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê
hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm
tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu
Bác Hồ, thật thà, ngoan ngỗn… và cịn là phương tiện hình thành phẩm chất đạo
đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ nhà trẻ thì vốn từ và ngơn ngữ của trẻ được phát
triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ
pháp. Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm
đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng
yêu thiên nhiên ở quả, cây hoa lá, lịng kính trọng u thương gần gũi và giúp đỡ
những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông
qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của hoạt động
văn học một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của hoạt động thông qua sự
hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ và đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại được
chuyện.
Bản thân tôi là một giáo viên mầm non, tôi rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi

nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi muốn truyền đạt được
nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ làm quen với văn học, mở rộng vốn hiểu biết
2/16


giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên khơng bị gị ép phù hợp với nhận
thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi này. Chính vì điều đó tơi ln
trăn trở, tìm tịi và sáng tạo ra những phương pháp tốt nhất trong tất cả các hoạt
động, đặc biệt là hoạt động làm quen văn học nhằm giúp trẻ học và cảm thụ
được tốt hơn các hoạt động văn học để nâng cao chất lượng cho trẻ. Với tất cả
các lý do đó tơi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu
thích hoạt động làm quen với văn học” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục đích nghiên cứu.
- Nhằm nâng cao khả năng của trẻ về hoạt động làm quen văn học. Yêu thích
hoạt động làm quen với văn học.
- Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ.
- Nâng cao nhận thức của phụ huynh đối với tầm quan trọng của hoạt động và
giúp phụ huynh yên tâm về kiến thức của trẻ được trang bị trong trường.
- Giúp giáo viên có định hướng phù hợp trong việc cải tiến phương pháp dạy
học nhất là trong hoạt động làm quen văn học.
3. Đối tượng nghiên cứu.
“ Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng yêu thích hoạt động làm quen với
văn học”
4.Đối tượng khảo sát, thực nghiệm.
Lớp nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi trường Mầm non nơi tôi đang công tác:Lớp D3
với tổng số 18 trẻ.
5. Các phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn, điều tra.
- Phương pháp quan sát sư phạm.

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp xử lí kết quả nghiên cứu.
6. Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện đề tài.
- Phạm vi nghiên cứu: Trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi lớp D3.
- Thời gian thực hiện nghiên cứu đề tài: Năm học 2022-2023 (Bắt đầu từ
tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023)
PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề.
Văn học là một hoạt động rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương
tiện phát triển ngơn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để trẻ nói năng lưu lốt. Hoạt động
làm quen văn học chỉ ra mức độ, giới hạn của việc cho trẻ tiếp xúc với hoạt động
văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hiểu giá trị nội dung,
nghệ thuật phong phú của hoạt động, khơi gợi ở bản thân trẻ sự hứng thú đối với
văn học giúp trẻ lĩnh hội cái hay cái đẹp của hoạt động và thể hiện sự cảm nhận
3/16


nội dung đó qua các hoạt động như: Đọc thơ, kể chuyện, chơi trị chơi, đóng
kịch, góp phần hình thành phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Mỗi hoạt động văn
học là một thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con
người được diễn tả, truyền đạt trong hình thức đa dạng. Văn học nói về thế giới
lồi vật, cỏ cây, hoa lá hiện tượng thiên nhiên ... mà trẻ nhìn thấy được. Văn học
cũng nói về sự gần gũi trong mơi trường sống của trẻ như gia đình, trường học,
thầy cơ, bạn bè...Qua các hoạt động văn học giúp trẻ bắt đầu nhận ra xã hội với
những mối quan hệ tình cảm gia đình, tình bạn, tình cơ cháu.... đó là sự ràng
buộc giữa con người với con người. Văn học có thể đề cập tới các lực lượng siêu
nhiên như thần linh, như ông bụt, cô tiên, phù thủy... và những phép màu kì lạ.
Thơng qua hoạt động văn học giúp trẻ nhận thức được thế giới xung quanh.
Qua đó giáo dục cho trẻ yêu gia đình, yêu thiên nhiên và con người, giúp trẻ

cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong tiếng mẹ đẻ, những hành vi đẹp trong cuộc
sống, trẻ biết được những gì nên làm và những gì khơng nên làm, qua đó rèn
luyện những phẩm chất đạo đức tốt đẹp ở trẻ, dần dần hình thành ở trẻ những
khái niệm ban đầu về đạo đức như ngoan- hư, tốt – xấu, thật thà- khơng thật thà
…. Ngồi ra văn học cịn giúp phát triển trí nhớ, tư duy, giáo dục đạo đức, giáo
dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ tạo hứng thú cho trẻ.
2. Kháo sát thực trạng.
a. Khảo sát thực tế.
- Trong năm học 2022-2023 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 24 - 36
tháng tuổi, với 18 trẻ trong đó có 10 trẻ nam và 8 trẻ nữ. Đại đa số bố mẹ các
cháu là làm nông nên bước đầu thực hiện tôi đã gặp những thuận lợi và khó
khăn sau:
* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo của PGD luôn tạo điều kiện bồi dưỡng
chuyên môn và tổ chức các buổi chuyên đề kiến tập của Phịng giáo dục Huyện
Ba Vì ln giúp cho giáo viên nâng cao trình độ chun mơn như: tập huấn
phương pháp giáo dục “STEAM” và phương pháp “Montessori” …
- Luôn được sự quan tâm hướng dẫn chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà
trường, Ban giám hiệu luôn tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên thực hiện tốt các
hoạt động và chú trọng đến giáo dục trẻ nhà trẻ qua các buổi chuyên đề của nhà
trường.
-Nhà trường có đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ, lớp học đầy đủ
ánh sáng cho trẻ tham gia hoạt động học.
- Lớp có 02 giáo viên đều có trình độ trên chuẩn, cán bộ giáo viên, đồng
nghiệp luôn giúp đỡ nhiệt tình trong cơng việc, giáo viên nhiệt tình với công
việc luôn yêu nghề, mến trẻ, được phụ huynh tin yêu, quý mến.
- Nhà trường tổ chức các chuyên đề tập huấn cho giáo viên dự và trao đổi,
học hỏi và trau dồi kinh nghiệm.
4/16

- Trẻ ở lớp đa số trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mạnh dạn. Khơng có trẻ
khuyết tật.
- Số trẻ trong lớp không quá đông, thuận tiện trong công tác chăm sóc,
giáo dục và kết nối với trẻ - phụ huynh.
- Các bậc phụ huynh quan tâm kết hợp với cô giáo thường xuyên trao đổi
với giáo viên trực tiếp cũng như qua tin nhắn zalo, facebook... để trao đổi về
tình hình của các con ở lớp cũng như ở nhà.
- Bản thân tôi đạt giáo viên dạy giỏi cấp trường, và trong năm học vừa
qua tôi được tham gia cuộc thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện với “Hoạt động làm
quen văn học".
- Tôi luôn cố gắng học hỏi, áp dụng sưu tầm thiết kế video, môi trường
học tập để trẻ có hứng thú trong các hoạt động học, tham khảo sách báo, Internet
thơng tin đại chúng để tìm ra các phương pháp hướng dẫn trẻ phù hợp.
* Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên, tơi cũng cịn gặp khơng ít khó khăn:
- Là năm đầu tiên trẻ đến trường nên trẻ cịn quấy khóc, số trẻ trong lớp chủ
yếu là học sinh nơng thơn vì thế trẻ chưa thực sự mạnh dạn, chưa có các kỹ năng
trong học tập cũng như kiến thức ngơn ngữ của trẻ cịn hạn chế dẫn đến khó
khăn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt động văn học.
- Phụ huynh còn coi nhẹ tầm quan trọng của việc cung cấp kiến thức cho trẻ
nhất là đối với trẻ nhà trẻ. Vì các bậc phụ huynh chỉ coi trọng việc chăm sóc trẻ
là chính cịn việc học nhiều phụ huynh cịn phó mặc khơng quan trọng nhiều khi
trẻ cịn ở lứa tuổi nhà trẻ.
b. Khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài:
- Sau khi tìm hiểu về những khó khăn trên tơi đã tiến hành khảo sát thực
trạng của trẻ lớp tôi và cho ra kết quả khảo sát chất lượng đầu năm như sau:

Kết quả khảo sát thực tế đầu năm
STT

MỤC TIÊU

Đạt
5/16

Chưa đạt


Số trẻ

Tỉ lệ
(%)

Số trẻ

%

1

Trẻ nhớ tên bài thơ, câu chuyện

4 /18

22

14/18

78

2

Hiểu nội dung thơ, truyện

5/18

28

13/18

72

3

Khả năng đọc thuộc thơ, đồng dao, ca 5/18
dao

22

13/18

72

* Qua việc khảo sát thực tế đầu năm của trẻ tôi nhận thấy:
- Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên đó là:
- Do ở độ tuổi này đặc điểm tâm sinh lý, nhận thức của trẻ chưa ổn định.
- Đồ dùng trực quan còn ít, chưa thẩm mĩ và giá trị sử dụng chưa cao.
-Trẻ chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp.
- Nhận thức phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa thực sự
quan tâm đến việc cho con làm quen với hoạt động văn học.

* Tơi đã tìm ra ngun nhân dẫn đến thực trạng trên như sau:
- Độ tuổi nhà trẻ còn còn nhỏ, đặc điểm tâm sinh lý của trẻ chưa ổn định
nên giáo viên cần phối kết hợp với phụ huynh quan tâm hơn đến trẻ.
- Giáo viên cần tạo ra môi trường hoạt động tự do cho trẻ, tạo điều kiện trẻ
có thể khám phá, tự thể hiện và tạo cho trẻ tâm thế thoải mái khi tham gia hoạt
động.
Từ kết quả trên tôi suy nghĩ và tìm ra: “Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng
yêu thích hoạt động làm quen với văn học”
3.Các biện pháp thực hiện
3.1. Biện pháp 1: Lựa chọn các hoạt động văn học có nội dung phù hợp lứa
tuổi và nhận thức của trẻ.
3.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường văn học, môi trường học tập cho trẻ.
3.3. Biện pháp 3: Linh hoạt trong việc tổ chức hoạt động làm quen văn học một
cách có hiệu quả.
3.4. Biện pháp 4: Tích hợp hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt
động khác và ở mọi lúc, mọi nơi.
3.5. Biện pháp 5: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh việc cho trẻ làm quen
với văn học.
3.6. Biện pháp 6: Ứng dụng vào phương pháp giáo dục STEAM và phương
pháp “Montessori”
4. Biện pháp từng phần.
6/16


4.1. Biện pháp 1: Lựa chọn các hoạt động văn học có nội dung phù hợp
lứa tuổi và nhận thức của trẻ.
Đây là biện pháp rất quan trọng góp phần không nhỏ vào việc giúp cho
trẻ lĩnh hội tốt nội dung của hoạt động và yêu thích hoạt động văn học hơn. Như
chúng ta đã biết hoạt động chủ đạo của trẻ nhà trẻ là hoạt động vui chơi. Thật
vậy! trẻ nhà trẻ “học mà chơi – chơi mà học” thơng qua hoạt động vui chơi giúp

trẻ hình thành nhân cách trong cuộc sống. Thông qua các hoạt động văn học
giúp trẻ phát triển toàn diện trên 4 lĩnh vực.
Đối với trẻ 24-36 tháng do trẻ cịn nhỏ, ngơn ngữ của trẻ cũng chưa thành
thạo, một số cháu cịn nói chưa ràng, nói ngọng, nói lắp, nên khi lựa chọn các
hoạt động có nội dung ngắn gọn, rõ ràng. Sự ngắn gọn, rõ ràng không chỉ thể
hiện ở các hoạt động mà còn thể hiện sâu trong cả câu, từ. Trẻ rất thích các hoạt
động vui nhộn, khơng thích những hoạt động có nội dung buồn, sợ hãi. Do vậy
khi lựa chọn hoạt động để dạy trẻ tôi thường lựa chọn những nội dung vui nhộn
đơn giản dễ hiểu để trẻ dễ cảm nhận.
* Đối với việc lựa chọn các câu chuyện:
Làm thế nào để trẻ tiếp thu được nội dung của hoạt động một cách tốt nhất,
trước hết tôi lựa chọn những câu chuyện có nội dung phù hợp với trẻ 24-36
tháng tuổi khơng q dài. Bên cạnh đó những câu chuyện lời đối thoại của các
nhân vật dí dỏm, ngộ nghĩnh và hấp dẫn đối với trẻ.
Ví dụ: Với chủ đề sự kiện “ Cây và những bông hoa đẹp” để giúp trẻ biết
yêu quý và bảo vệ cây xanh tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Cây táo” để giúp
trẻ biết quá trình lớn của cây.
Hay đến chủ đề sự kiên “Những con vật đáng yêu” tôi kể cho trẻ nghe câu
chuyện “Đôi bạn tốt” Khi tôi kể trẻ vơ cùng thích thú bởi sự kết hợp giữa nội
dung và câu đối thoại trong chuyện rất hay và ngắn gọn, trẻ dễ hiểu. Qua câu
chuyện còn giáo dục trẻ biết giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn.
Hình ảnh 1: Sile truyện cây táo
* Đối với hoạt động thơ:
Tơi cũng chọn những bài thơ có nội dung đơn giản, rõ ràng, dễ hiểu, gắn
liền với cuộc sống hàng ngày của trẻ. Điều đó rất phù hợp với sự phát triển về
ngôn ngữ của trẻ và hơn nữa phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ vì câu thơ
ngắn trẻ sẽ dễ thuộc, dễ nhớ. Các bài thơ thường gắn liền với lối vần, vè dân
gian. Dạng phổ biến là thơ ba từ, bốn từ, thơ lục bát. Cùng với việc sử dụng
những câu thơ ngắn là sự kết hợp biến hóa của những hình ảnh, vần điệu, nhịp
điệu làm cho bài thơ sinh động, vui tươi, có sức lôi cuốn và hấp dẫn. Chọn

7/16


những bài thơ cho trẻ nhà trẻ rất cần chọn lọc về nội dung, giản dị, trong sáng,
dễ hiểu, khơi gợi kích thích trí nhớ, tư duy của trẻ.
Ví dụ: Tơi chọn bài thơ: “Hoa kết trái”
“Hoa cà tim tím
Hoa huệ trắng tinh
Hoa nhài xinh xinh
Đua nhau cùng nở”.
Bằng những câu thơ ngắn gọn giàu hình ảnh nhà thơ đã miêu tả được đặc
điểm của các loài hoa. Những câu thơ trong bài thơ ngắn gọn (4 từ) nên trẻ rất
dễ đọc và hứng thú đọc bài thơ này.
Qua việc lựa chọn các hoạt động văn học phù hợp với trẻ nhà trẻ có vai trị
rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình nhận thức cũng như lĩnh hội nội dung
của hoạt động mà giáo viên lựa chọn để đưa vào kế hoạch cho từng tháng, cả
năm.
4.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường văn học, môi trường học
tập cho trẻ.
Đối với trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ nhà trẻ là lứa tuổi thích tìm hiểu và
khám phá thế giới xung quanh, trẻ thích theo sự cảm nhận của mình và nhiều khi
là do bản năng của trẻ. Nắm bắt được đặc điểm tâm lí của trẻ tơi ln gần gũi và
tìm hiểu tính cách của trẻ, từ đó sẽ tạo điều kiện giúp trẻ phát huy được những
khả năng của mình. Để trẻ có thể phát huy và sáng tạo trong các giờ học, tôi đã
tạo ra mơi trường để trẻ chủ động tích cực tham gia hoạt động làm quen văn học
đúng theo tâm lí của lứa tuổi, để trẻ học một cách tự nhiên hứng thú theo
phương trâm: “Học mà chơi, chơi mà học”.
Chính vì vậy việc tạo môi trường để trẻ được học tập và vui chơi là việc
làm cần thiết. Tôi tận dụng triệt để diện tích phịng học chính vì vậy ngay từ đầu
năm học, khi trang trí lớp tơi lựa chọn một góc văn học phù hợp với khơng gian

của lớp, ở một vị trí thuận tiện nhất cho trẻ hoạt động để trẻ thoải mái chơi và
học khơng gị bó giúp ngơn ngữ được phát triển một cách tốt nhất.
Hình ảnh 2: Góc bé yêu kể chuyện.
Việc tạo góc mở cho trẻ hoạt động là rất cần thiết và cũng là nơi trẻ rất u
thích. Trẻ được hố thân với những vai chơi, những câu chuyện trẻ được học,
được làm quen với các quyển sách tranh truyện, trẻ được mở sách để khám phá
các hình vẽ trong tranh và được thỏa sức kể chuyện sáng tạo với từng hình ảnh
phong phú của những cuốn tranh truyện. Không chỉ dừng lại ở những quyển
tranh truyện mà trẻ còn được chơi với những con rối do cô sưu tầm và tự tạo.
8/16


Với những hình ảnh, những con rối ngộ nghĩnh sinh động và sự bố trí sắp xếp
hợp lý sẽ thu hút được trẻ khi tham gia vào góc.
Như vậy, việc tạo môi trường trước hết là làm cho môi trường lớp đẹp,
phong phú hấp dẫn, mặt khác kích thích sự chú ý, phát triển trí tưởng tượng, óc
quan sát, diễn đạt ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Hơn nữa, môi trường đó có thể do
cơ và cháu cùng làm, qua đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin. trẻ có cơ hội được trải
nghiệm góp phần to lớn trong q trình cho trẻ làm quen với hoạt động văn học.
4.3. Biện pháp 3: Linh hoạt trong việc tổ chức hoạt động làm quen văn
học một cách có hiệu quả.
Đây là một biện pháp đặc biệt quan trọng, là chiếc cầu nối để giúp trẻ lĩnh
hội tốt nội dung của các hoạt động văn học. Bởi đây là nền tảng là tiền đề để
giáo dục trẻ về mọi mặt và cũng là để đưa trẻ đến với văn học một cách nhẹ
nhàng, đạt hiệu quả nhất.
* Tạo tâm thế thoải mái cho trẻ khi vào tiết học
Như chúng ta đã biết, trong một hoạt động văn học, khi đã chuẩn bị đầy đủ
đồ dùng thì giáo viên ln tìm tịi, suy nghĩ cách vào bài như thế nào để gây
hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động một cách tự nguyện, thoải mái.
Mỗi một hoạt động tôi luôn suy nghĩ vào bài với nhiều hình thức khác nhau

để tạo cho trẻ những điều bất ngờ, cho trẻ hát một bài hát, một câu đố hay kết
hợp sử dụng các con rối hoặc cơ đóng vai là một nhân vật, một bơng hoa hay
một cô tiên để tạo hứng thú dẫn dắt trẻ vào bài một cách thoải mái.
Ví dụ:
“Con gì đi ngắn tai dài
Mắt hồng lơng mượt
có tài nhảy nhanh”.
Đố biết con gì?.
Với câu đố này giúp trẻ suy nghĩ trả lời, cô giáo giới thiệu vào câu chuyện
“Thỏ ngoan” Cho trẻ làm quen các nhân vật trong câu chuyện.
Ví dụ: Tôi cho trẻ chơi bắt chước tiếng kêu của các con vật, con gà con kêu
như thế nào?Tiếng kêu của con vịt con ra sao? Trẻ hứng thú tham gia chơi cùng
bạn, cùng cô, tôi sẽ giới thiệu vào câu truyện “Đơi bạn tốt” .
Hình ảnh 3: Trẻ bắt trước tiếng kêu con vật.
Như vậy là tôi đã dẫn dắt trẻ tới câu chuyện một cách rất nhẹ nhàng và tôi thấy
trẻ rất hào hứng tham gia vào hoạt động. Tạo hứng thú cho trẻ ngay từ đầu, đóng
vai trị hết sức quan trọng, để trẻ ln có hứng thú với hoạt động thì giáo viên
ln phải có sự linh hoạt sáng tạo, sự mới lạ hấp dẫn.
9/16


* Diễn tả trạng thái nhân vật qua giọng kể, giọng đọc
diễn cảm, xúc tích.
Trẻ cảm thụ ngơn ngữ nghệ thuật bằng cách nghe cô đọc thơ, kể chuyện.
Do vậy tôi luôn sử dụng mọi sắc thái giọng kể của mình làm phương tiện để đọc,
kể biểu cảm khác nhau làm cho hoạt động cất lên tiếng nói, một bức tranh muôn
màu hấp dẫn đối với trẻ. Do vậy khi muốn trình bày một hoạt động tơi ln tìm
hiểu, suy nghĩ và nghiên cứu hoạt động để hiểu được ý nghĩa mà tác giả muốn
gửi vào hoạt động.
Tôi luôn phân biệt giữa giọng đọc và giọng kể, cố gắng nhập tâm vào hoạt động

để truyền tải tới người nghe tất cả những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua
giọng đọc, giọng kể diễn cảm, sắc thái khuôn mặt, cử chỉ điệu bộ, ánh mắt….
Với giờ kể chuyện: Ngữ điệu giọng kể là một yếu tố vô cùng quan trọng vì
nó là phương tiện của việc truyền tải nghệ thuật của giọng kết hợp với cử chỉ nét
mặt.
Ví dụ: Truyện “Thỏ con không vâng lời”
Giọng Bác gấu : Hiền từ, trầm ấm
Giọng thỏ mẹ: Hiền từ, nhẹ nhàng
Giọng thỏ con: Nhí nhảnh đáng yêu
Giọng của bươm bướm: Nhí nhảnh hồn nhiên
Giọng của thỏ con với Bác gấu : Đầu tiên thì buồn sau đó chuyển sang hơi
ngập ngừng sợ hãi vì quên mất đường về nhà.
Dạy trẻ đọc thơ:
Khi dạy trẻ đọc thơ cũng vậy trước hết cần phải đọc đúng, đọc hay, thể hiện
được mối quan hệ xúc cảm và sự hiểu biết của mình với hoạt động, hướng việc
đọc vào trẻ để tăng sức truyền cảm gây ấn tượng thính giác bằng giọng đọc. Qua
giọng đọc của cơ thể hiện rõ thái độ, tình cảm hay những cung bậc xúc cảm của
hoạt động.
Ví dụ: Với bài thơ: “Yêu mẹ".
- Tôi đọc cho trẻ nghe lần 1 đọc diễn cảm, thể hiện giọng điệu của bài thơ
kết hợp với nhạc nhẹ và rối tay.
Để tiết học không bị nhàm chán tơi thay đổi hình thức.
- Lần 2: Tơi đọc kết hợp với hình ảnh trên màn chiếu.

10/16


+ Tơi sử dụng rối một cách liên hồn và có khoa học, tơi ln chú ý kết hợp
giọng điệu của bài thơ và làm điệu bộ, cử chỉ, tính cách của con rối.
+ Với nhân vật mẹ: "Biểu hiện tình cảm của người mẹ dành cho con”.

+Với nhân vật con: “Thể hiện sự biết ơn của con dành cho mẹ”.
Muốn đạt được kết quả cũng như thu hút được trẻ đến với mỗi hoạt động
văn học một cách say sưa nhất. Tôi luôn cố gắng thể hiện tốt giọng đọc diễn cảm
nhất phù hợp với mỗi nhân vật trong từng hoạt động.
* Sử dụng tranh minh họa.
Tranh minh họa là loại hình gần gũi nhất trong việc cho trẻ làm quen với
hoạt động văn học trong trường mầm non. Trong khi nghe đọc, kể, trẻ được tiếp
nhận thế giới hiện thực bằng tai và mắt. Tranh minh họa đã làm cụ thể hóa chính
xác các hình tượng biểu thị các lời nói giúp trẻ hiểu đầy đủ tồn diện và sâu sắc
với hoạt động hơn. Với những hình ảnh minh họa đẹp, sáng tạo của cô sẽ đem
đến sự hứng thú và giúp trẻ ngày càng yêu thích hoạt động văn học thông qua
các bức tranh minh họa đầy nghệ thuật của cơ giáo.
Ví dụ :Khi tơi dạy trẻ bài thơ: “ Yêu mẹ”.
Hình ảnh 4:Tranh minh họa” bài thơ Yêu mẹ”.
Tôi sử dụng tranh minh họa khi đọc thơ cho trẻ nghe, với hình ảnh mẹ đi
làm từ sáng sớm, sau đó chuyển tranh mẹ thổi cơm, và cuối cùng là tranh em bé
được mẹ thơm đã làm cho trẻ tị mị thích thú và trẻ rất nhanh thuộc bài thơ.
* Làm và sử dụng đồ dùng trực quan, sử dụng hoạt cảnh rối.
- Làm và sử dụng đồ dùng trực quan:
Như chúng ta đã biết các nhân vật sinh động và hấp dẫn hơn nếu được xuất
hiện dưới dạng những con rối ngộ nghĩnh. Để giúp trẻ hiểu được sâu sắc các
hoạt động và hứng thú, giáo viên cần linh hoạt trong việc sử dụng rối. Tôi có thể
cho những chú rối làm người kể chuyện để thu hút sự chú ý của trẻ. Đặc biệt là
với những câu chuyện, bài thơ được sử dụng rối thì thật sự làm trẻ hứng thú. Để
sử dụng rối có hiệu quả tơi cịn chuẩn bị thêm sa bàn, sân khấu rối, làm nền cho
những chú rối bước lên sân khấu làm nghệ sĩ. Khi điều khiển rối phải chú ý làm
cử chỉ, điệu bộ, tính cách của con rối.
Ví dụ: Để làm được rối vải, tôi sử dụng vải, bông dây cước, que để tạo thành
con rối bông... và để sử dụng diễn rối phù hợp với từng nội dung của câu chuyện,
bài thơ. Những con rối biết cử động cùng lời nói rất thu hút lơi cuốn trẻ. Ngồi ra

tơi cịn dùng những miếng vải vụn, bơng, len…để tạo thành những con rối tay rất
ngộ nghĩnh
11/16


Bằng các chất liệu khác nhau với bàn tay khéo léo tôi tạo ra những con rối
ngộ nghĩnh, đáng yêu đưa chúng vào thế giới văn học. Từ đó trẻ được hịa mình
trong thế giới ấy cùng những nhân vật, đáng yêu, ngộ nghĩnh.
Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện ”Đơi bạn tốt” tơi đã làm hình nhân
vật bằng dạ màu trông rất ngộ nghĩnh đáng yêu. Cắt tỉa những bông hoa, cây
xanh rất đẹp mắt....để sử dụng trong lúc kể chuyện.
Ví dụ: Câu chuyện “Thỏ ngoan”. Tơi làm sân khấu và làm nhân vật bằng
rối dẹp và dùng mega trong thả xuống.
Hình ảnh 5: Sân khấu rối kịch thỏ ngoan.
- Sử dụng hoạt cảnh rối
- Bên cạnh việc sử dụng đồ dùng trực quan thì tơi cịn ln tìm tịi, sáng tạo
với các hình thức khác nhau để tạo được cái mới, sự thay đổi không để trẻ bị
nhàm chán với những hình thức quen thuộc.
- Tơi tạo hình các nhân vật, tạo cảnh theo nội dung của từng câu chuyện,
những nhân vật có nội dung hư cấu như bà tiên, ông bụt hay từ hiện tượng tự
nhiên như ơng mặt trời, cơ mây, chị gió thì tơi sẽ sử dụng bằng dịng dọc để điều
khiển nhân vật hạ từ trên cao xuống.
Với việc sử dụng các nhân vật như vậy đã tạo được sự bất ngờ, lôi cuốn trẻ
đến với giờ học. Trẻ cảm thấy yêu thích và chú ý lắng nghe cơ kể chuyện một
cách say sưa nhất.
* Trẻ tập đóng kịch theo sự hướng dẫn của cơ:
Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể.
Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu chuyện, làm sống lại
tâm trạng, hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng
thời trẻ biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng

kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của hoạt động, nắm được tính liên
tục của câu chuyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ
hoạt động một cách sâu sắc ở trẻ.
Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch giáo viên phải cho trẻ ơn
lại nội dung câu chuyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Giúp trẻ hiểu sâu hơn
về nội dung chuyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện. Để từ đó trẻ biết
thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng của các nhân
vật trong truyện. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật. Để trẻ nhớ được
ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện đóng kịch thì trước hết cho trẻ
nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai theo tổ hoặc nhóm.
Ví dụ: Trong truyện “Nhổ củ cải” cho trẻ tổ 1 làm ông, bà, cháu gái. Tổ 2
làm nhân vật chó, nhân vật mèo, tổ 3 làm nhân vật chuột nhắt và củ cải, trẻ tự
thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành thạo. Sau đó phân
12/16


vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho trẻ nhắc lại lời
thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này cơ giáo là người dẫn
chuyện và trẻ tự diễn theo nội dung câu chuyện. Khi trẻ diễn xong nên cho trẻ tự
nói cảm nhận về vai diễn của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định được thái độ của
trẻ đối với nhân vật trong truyện là yêu hay ghét.
* Ứng dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả
Không chỉ làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo tơi cịn đưa công nghệ thông tin
vào các hoạt động văn học trên lớp. Hình ảnh những nhân vật ngộ nghĩnh,
những bơng hoa biết cử động đủ màu sắc hiện ngay ra với hiệu ứng của những
âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú
của học sinh vì được chủ động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng.
Để cho trẻ làm quen với hoạt động văn học dù là thơ hay truyện. Muốn đạt
kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ
dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ trước đây giáo viên thường sử dụng

tranh minh họa làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với hoạt
động văn học. Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại công nghệ thông tin
nên việc ứng dụng công nghệ thông tin mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này
ln gây sự chú ý tị mị cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ họat động kể chuyện “Thỏ ngoan” thay vì phương pháp
dạy truyền thống sẽ khơng gây hứng thú cho trẻ và việc cô ứng dụng công nghệ
thơng tin những hình ảnh đẹp sống động được cơ sử dụng các hiệu ứng sẽ hiện
ra làm cho trẻ rất hứng thú trong giờ học. Lần 1 thay vì kể chuyện kết hợp cử
chỉ, điệu bộ. Cô cho trẻ nghe cơ kể chuyện thơng qua video do chính cơ thực
hiện. Khi trẻ được nhìn thấy cơ giáo của mình trên tivi, trẻ rất hào hứng. Lần 2,
cô đọc thơ thơng qua sile câu chuyện. Trẻ được nhìn thấy hình ảnh của bác Gấu,
Thỏ và Cáo đang chuyển động, trẻ hứng thú.
Hình 6:Hình ảnh sile câu chuyện thỏ ngoan.
. Hoạt động làm quen văn học của cô sẽ đạt hiệu quả cao. Tơi sử dụng phần
mềm thiết kế các trị chơi tương tác. Việc này vừa kích thích trẻ hoạt động, vừa
tạo được hứng thú cho trẻ.
Ví dụ: Khi dạy hoạt động thơ “Con mèo”. Tơi cho trẻ chơi trị chơi “Ơ cửa
bí mật”. Thơng qua trị chơi, trẻ được tích hợp nhận biết về màu sắc, hình dạng
và phát huy trí tưởng tượng thơng qua câu đố mà cơ hỏi trẻ.
Vì vậy giáo viên nên đưa cơng nghệ thơng tin vào giảng dạy để mang lại
kết quả cao. Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu
sắc phù hợp đã gây sự chú ý của trẻ.
13/16


Như vậy có thể nói việc ứng dụng cơng nghệ thông tin vào hoạt động làm
quen với văn học là rất cần thiết, bởi nó đem lại cho trẻ những điều mới lạ về thế
giới xung quanh mà trẻ luôn muốn được tìm hiểu và khám phá.
* Thu âm giọng kể, giọng đọc của cô lồng vào video câu chuyện, bài thơ.
Thu âm giọng của cô vào với video của câu chuyện, bài thơ là một hình

thức giúp trẻ vẫn cảm nhận được giọng kể, giọng đọc truyền cảm của cô và kết
hợp với việc trẻ được xem video về câu chuyện, bài thơ với những hình ảnh
động phong phú, thu hút được sự chú ý của trẻ.
4.4 Biện pháp 4: Lồng ghép văn học khi cho trẻ làm quen với các hoạt
động học khác:
Giáo dục trẻ ở mọi lúc, mọi nơi là biện pháp không thể thiếu được đối với
các hoạt động học đặc biệt là hoạt động làm quen văn học nên tơi đã tích hợp
vào hoạt động cũng như các hoạt động vui chơi. Qua đó trẻ có hứng thú khi tham
gia vào các hoạt động.
Với lời đọc thơ, kể truyện diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe
nhưng biết cách tích hợp các hoạt động khác cịn hay hơn vì nó làm thay đổi
khơng khí, làm thay đổi trạng thái bằng những lời ca, lời đối thoại, những câu
đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò chơi xen lẫn.
* Hoạt động tạo hình:
Đối với hoạt động tạo hình tơi thường sử dụng các hoạt động văn học như
các bài đồng dao, ca dao, câu đố để mở bài, gây hứng thú cho trẻ đồng thời cung
cấp thêm kiến thức phục vụ cho bài trẻ tô màu, vẽ, xé dán hay nặn.
Với đề tài: "Vẽ mưa" tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách đọc câu đố :
”Cũng gọi là hạt
Không cầm được đâu
Làm nên ao sâu
Làm nên hồ rộng”
Trẻ nghe câu đố và tư duy, tưởng tượng ra hình dáng của hạt mưa và đưa ra
câu trả lời của mình. Từ đó tơi dẫn dắt trẻ vào bài dạy nhẹ nhàng mà vẫn thu hút
trẻ.
* Hoạt động thể chất: Tôi thường lồng các bài thơ, đồng dao có nhịp điệu
vần, dễ thuộc vào phần: “Trò chơi vận động” để tạo sự hứng thú cho trẻ trong
hoạt động đồng thời phát triển ngơn ngữ cho trẻ.
Ví dụ:Trị chơi “Chi chi chành chành”, “Nu na nu nống”, “Kéo cưa lừa xẻ”,
“Lộn cầu vồng”.

Hình ảnh 7: Trò chơi nu na nu nống.
14/16


* Hoạt động âm nhạc:
Với hoạt động âm nhạc tôi thường xuyên lồng ghép hoạt động văn học vào
ví dụ: Khi dạy trẻ hát bài: “ Ếch ộp” Tôi đọc câu đố và đố trẻ biết đó là con gì?
“Mắt lồi mồm rộng
Sấm động mưa rào
Tắm mát rủ nhau
Hát bài ộp ộp..
Là con gì?”
Bên cạnh việc lồng các hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt động
học khác thì tơi cịn kích thích hứng thú cho trẻ học hoạt động văn học ở mọi
lúc, mọi nơi. Bởi đối với trẻ thời gian dành cho hoạt động học là rất ngắn so với
các hoạt động khác trong ngày.
* Hoạt động đón, trả trẻ:
Giúp trẻ cảm nhận được hoạt động văn học tốt nhất trong các giờ đón và trả
trẻ tôi thường kể chuyện, đọc thơ cho trẻ nghe, những câu chuyện, bài thơ có
những nhân vật nghộ nghĩnh trẻ rất thích thú từ đó gây sự chú ý cho trẻ. Hay tơi
cho trẻ chơi các trị chơi dân gian và đọc các bài đồng dao.
* Hoạt động ngoài trời: Khi trẻ hoạt động quan sát ngồi trời, những hình
ảnh trẻ quan sát được là những hình ảnh sống động trực quan tôi tận dụng luôn
và gợi mở hướng trẻ tới các câu chuyện, bài thơ có liên quan tới vật cần quan
sát.
Ví dụ: Khi cho trẻ ra ngồi sân hoạt động, thời tiết nắng tôi đọc ngay câu thơ trong
bài “Nắng”.
Khi đó tơi hỏi trẻ câu thơ đó có trong bài thơ gì? thì trẻ nói ngay trong bài
thơ “Nắng” và trẻ hứng thú rồi đọc luôn.
* Lồng ghép với hoạt động góc

Hoạt động góc là một khoảng thời gian tốt để giúp trẻ tiếp cận và yêu thích
hoạt động văn học. Tôi chuẩn bị tranh ảnh, sách báo và các quyển truyện, thơ...
cho trẻ xem tranh và kể chuyện theo tranh. Từ đó vốn từ của trẻ tăng lên và khả
năng diễn đạt của trẻ tốt hơn.
Trong giờ hoạt động góc, trẻ xem tranh truyện, kể chuyện theo tranh thì tơi
đi bao qt và hỏi trẻ đang đọc gì? Các con có biết đây là hình ảnh trong câu
chuyện gì khơng? Đây là nhân vật nào trong truyện? Nhân vật này là người như
thế nào? Tôi gợi mở và hướng dẫn trẻ kể lại câu truyện mà tôi đã kể cho trẻ nghe
trước đó. Khi làm như vậy trẻ nhớ rất tốt nội dung cũng như từng đoạn hội thoại
của các nhân vật trong truyện.
15/16


Ngồi ra trẻ cịn được sử dụng rối tay để kể lại những câu chuyện hay bài
thơ mà cô giáo đã kể, đọc cho nghe trong các giờ kể chuyện, đọc thơ hoặc trẻ có
thể kể, đọc theo sự sáng tạo của trẻ.
-Hình ảnh 8:Cơ hướng dẫn trẻ sử dụng rối tay
* Hoạt động ăn trưa: Tôi cho trẻ đọc thơ: "Giờ ăn" trước giờ ăn tạo cho
trẻ tâm thế vui vẻ trước khi bước vào giờ ăn, qua đó trẻ hiểu được khi ăn khơng
được nói chuyện, khơng xúc thức ăn sang bát của bạn, ăn hết xuất.
* Trong giờ hoạt động chiều: Để giúp trẻ được hịa mình vào với các nhân
vật trong truyện và yêu thích các hoạt động văn học hơn nữa thì trong giờ hoạt
động chiều tơi sẽ cho trẻ tập đóng kịch. Qua đó giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo
dục trẻ tinh thần tập thể. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch tơi
phải cho trẻ ơn lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Để từ
đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng
của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói
của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật.
* Hoạt động nêu gương:
Tôi cho trẻ đọc bài thơ: "Tiêu chuẩn bé ngoan", hay hát bài hát: "Cả tuần

đều ngoan". Sau đó tơi mời từng cá nhân trẻ nhận xét về mình, về bạn để trẻ
mạnh dạn, tự tin khi đứng trước đám đông và sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp. Từ
đó ngơn ngữ của trẻ phát triển mạch lạc hơn.
Việc tích hợp các hoạt động khác, các trị chơi, bài hát vào trong hoạt động
làm quen văn học sẽ cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu chuyện, bài
thơ sinh động hơn. Đây là hình thức cho trẻ trải nghiệm những gì mình có sẵn và
học tập ở cô và bạn, trẻ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn.
* Việc sửa ngọng cho trẻ: Khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện có rất nhiều trẻ
ngọng “N” thành “L” hoặc dấu “ngã” thành “ngá” chữ “C” thành chữ “T”tơi đã
kiên trì uốn nắn từng nhóm, cá nhân ở trẻ trên các hoạt động và ở mọi lúc mọi
nơi vì vậy mà trẻ khơng nói lắp, ngọng lớp tơi đã giảm rất nhiều.
Ví dụ: khi dạy trẻ chơi trò chơi hoặc đọc bài đồng dao: “Kéo cưa lừa xẻ”,
“Nu na nu nống” “Lúa ngô là cô đậu lành”. Tơi thường chú ý đến những trẻ hay
nói ngọng để uốn nắn trẻ, giúp trẻ phát âm được chuẩn.
4.5 Biện pháp 5: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh việc cho trẻ làm
quen với văn học:
*Với phụ huynh
Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc dạy trẻ đọc thơ
kể chuyện là điều kiện tốt nhất để trẻ phát huy những khả năng cảm nhận và biết
16/16


đọc kể lại các hoạt động thơ truyện một cách diễn cảm, thể hiện được giọng
điệu, tình cảm của các nhân vật. Vì vậy, cha mẹ trẻ cần quan tâm xem chương
trình học của trẻ trên lớp là gì để về nhà cha mẹ cùng trẻ ôn lại, hoặc cha mẹ có
thể mua cho trẻ các loại sách báo, băng đĩa các bài thơ, câu chuyện phù hợp với
trẻ để trẻ được ôn luyện lại các bài thơ câu chuyện mà trẻ đã được học. Vì vậy,
tơi đã phối kết hợp với một số hình thức như sau:
Qua các buổi họp phụ huynh tôi đưa vào nội dung tuyên truyền về việc dạy
trẻ đọc thơ kể chuyện giúp phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của hoạt động

từ đó để đưa ra biện pháp cụ thể. Bằng cách cô ghi các nội dung bài thơ câu
chuyện ở góc tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh theo dõi và về nhà kiểm tra trẻ
qua các nội dung trẻ đã học . Động viên phụ huynh cung cấp sách chuyện tranh
ảnh cho trẻ. Hàng ngày giờ đón trả trẻ tơi gặp gỡ trao đổi với phụ huynh về việc
tiếp thu trên lớp của trẻ để kết hợp phụ huynh có biện pháp giúp đỡ trẻ, bồi dưỡng
cho trẻ.
Ví dụ: Cháu Phúc: Đọc bài thơ "Yêu mẹ" thường hay nói ngọng từ "làm"
cháu đọc là "Mẹ đi nàm", tơi theo dõi để lúc đón trả trẻ trao đổi với phụ huynh
về nhà hướng dẫn trẻ đọc chính xác hơn.
Trên các hoạt động tơi đều theo dõi để tìm ra những cái sai của trẻ rồi tìm cách
gặp phụ huynh trao đổi, động viên phụ huynh giúp đỡ thêm cho trẻ ở nhà.
Đối với trẻ tiếp thu bài tốt, đọc thơ kể chuyện hay, diễn cảm tôi cũng gặp và trao
đổi phụ huynh để về nhà bố mẹ động viên khen ngợi trẻ kịp thời. Từ đó, vận
động phụ huynh đóng góp nguyên liệu, phế liệu làm đồ dùng đồ chơi phục vụ
cho hoạt động đọc thơ, kể chuyện. Đặc biệt phụ huynh luôn trao đổi thường
xuyên với giáo viên chủ nhiệm về tình hình và việc học tập của trẻ để cùng giáo
viên tìm ra biện pháp dạy trẻ phù hợp.
-Hình ảnh 9: Phụ huynh ủng hộ các nguyên liệu để làm đồ dùng.
* Với giáo viên cùng lớp
- Ngay từ đầu năm học, sau khi khảo sát kết quả trên trẻ tôi và giáo viên
cùng lớp đã vạch ra những phương pháp để cùng nhau giúp trẻ yêu thích hoạt
động làm quen văn học.
- Cả hai giáo viên cùng kết hợp kiểm tra và lồng ghép văn học cho trẻ ở
mọi lúc, mọi nơi.
- Cùng giáo viên trong lớp đổi mới hình thức dạy trẻ sao cho hấp dẫn,
nghiên cứu kỹ bài dạy, phối hợp cùng nhau để tổ chức giữa động và tĩnh tạo cho
trẻ tâm lý thỏa mái, tránh tình trạng gị ép trẻ. Có thể nói cơng tác tun truyền

17/16

với các bậc phụ huynh là một việc làm rất quan trọng trong việc cho trẻ làm
quen với hoạt động văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
4.6: Biện pháp 6: Ứng dụng phương pháp MONTESSORI và STEAM vào
trong hoạt động văn học.
Ngoài phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì từ năm học này
trường tơi đã được đi tập huấn, chuyên đề để tiếp cận với phương pháp giáo dục
mới phương pháp Montessori và STEAM.
Phương pháp Montessori tơn trọng đặc điểm, tính riêng biệt của từng trẻ,
tạo điều kiện cho trẻ phát triển theo khả năng riêng của mình, khuyến khích trẻ
chủ động với mơi trường xung quanh, để trẻ tự phát huy khả năng tự học chú
trọng vào việc khai thác tiềm năng sẵn có, tạo môi trường, không gian cho trẻ tự
trải nghiệm, khám phá. Đây là phương pháp giáo dục thông qua hoạt động trải
nghiệm bằng các giác quan. Hiểu được điều đó, nên ngay sau khi được tiếp cận
với phương pháp Montessori, tôi đã xây dựng kế hoạch đưa các bài tập
Montessori vào trong góc kể chuyện nhằm cung cấp và củng cố thêm kiến thức
cho trẻ, các đồ dùng Montessori mà tôi và các cô cùng lớp làm phù hợp với nhận
thức của trẻ. Những bộ giáo cụ Montessori mà tôi chuẩn bị được sắp xếp ngăn
nắp gọn gàng, có tính thẩm mỹ cao.
Ví dụ: Tơi đưa vào góc kể chuyện cho trẻ bài tập “Cách mở trang sách” nhằm
giúp trẻ biết cách mở trang sách, yêu thích việc đọc sách.
Một số bài tập mà tôi thường xuyên cho trẻ thực hiện ở góc kể chuyện như:
“Kể chuyện theo đồ vật”, “Kể chuyện theo tranh”,
Hình 10: Trẻ kể chuyện theo hình ảnh.
Nếu như phương pháp Montessori tơn trọng đặc điểm, tính riêng biệt của
từng trẻ thì phương STEAM sẽ được hoạt động theo nhóm được phân cơng giúp
trẻ có kỹ năng làm việc theo nhóm. Với phương pháp STEAM khi học xong bài
thơ con thuyền tôi chuẩn bị đồ cho trẻ để dựng được một chiếc thuyền táo. Cách
dựng chiếc thuyền táo sẽ giúp cho trẻ rèn luyện tính tỉ mỉ khéo léo và có thể tự
sắp xếp mơ hình, từ đó làm cho trí tưởng tượng của trẻ thêm phong phú, và giúp

trẻ ghi nhớ và thích thú hơn về bài thơ.
Hình ảnh 11: Làm thuyền táo
Phương pháp STEAM giúp khơi gợi cảm giác yêu thích việc học hiệu quả. Bởi
trẻ không chỉ tiếp thu ghi nhớ kiến thức dễ dàng thơng qua thực hành mà trẻ cịn
được thỏa thích vui chơi cùng các bạn.
5. Một số kết quả đạt được.
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và thực hiện trên, qua sự phản hồi
của phụ huynh tôi được kết quả như sau:
*Đối với giáo viên:
Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động làm quen
hoạt động văn học:
- Giáo viên nâng cao được phong cách nghệ thuật lên lớp.
- Giáo viên được trau rồi kiến thức, kỹ năng dạy trẻ.
18/16


- Giáo viên đã rút ra được nhiều kinh nghiệm qua cách dạy trẻ làm quen với
các hoạt động văn học.
- Tạo môi trường cho trẻ hoạt động ở các góc tốt, đặc biệt là góc kể chuyện.
- Giúp cơ và trẻ giao tiếp cởi mở, cơ có thể hịa mình vào thế giới của trẻ.
- Giúp trẻ khơng gị bó trong các hoạt động học tập, vui chơi, nhưng lại đạt
được kết quả cao trong việc truyền thụ kiến thức và các kỹ năng hoạt động của
trẻ.
* Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh phối hợp với cô giáo rất nhiệt tình, tích cực và nghiêm túc
trong việc trao đổi, chia sẻ, xem video về các phương pháp giáo dục các con để
giúp cho các con ngày càng học tập tốt.
- Phụ huynh đã làm quen, nắm bắt được các hình thức, phương pháp giúp
trẻ học tốt hoạt động làm quen với văn học đạt hiệu quả cao.
* Đối với trẻ:

- Có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động
- Qua các hoạt động trẻ rất hứng thú tham gia vào các hoạt động học tập,
ngôn ngữ của trẻ phát triển hơn so với trước đây. Các cháu đọc thuộc những bài
thơ, đồng dao, kể lại được những câu chuyện mà còn rất hồn nhiên, mạnh dạn
mê say khi biểu diễn trẻ mạnh dạn khi giao tiếp những câu nói của trẻ đã khác đi
rất nhiều so sánh đầu năm, trẻ đã nói được nhiều từ hơn nói được trọn câu, biết
dùng từ ngoài sự tưởng tượng.
Bảng kết quả khảo sát cuối năm
Mục tiêu

Trẻ nhớ tên bài
thơ, câu truyện
Hiểu nội dung
thơ, truyện
Khả năng đọc
thuộc thơ, đồng
dao, ca dao

Cuối năm

Đầu năm
Đạt
Số trẻ Tỉ lệ
%
4/18
22
5/18

28

5/18

22

Chưa đạt
Số
Tỉ lệ
trẻ
%
14/1
80
8
13/1
75
8
13/1
80
8

19/16

Đạt
Số trẻ Tỉ lệ
%
18/18 100

Chưa đạt
Số
Tỉ lệ
trẻ

%
0/18
0

17/18

94

1/18

6

16/18

89

2/18

11


PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Nâng cao khả năng cảm thụ văn học cho trẻ là một vấn đề hết sức quan
trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ sau này. Hình thức tổ
chức cho trẻ làm quen với hoạt động văn học phong phú, đa dạng sẽ giúp trẻ
toàn diện về mọi mặt: Nhận thức, ngơn ngữ - tình cảm xã hội.
Qua những bài thơ câu chuyện trẻ biết yêu cái đẹp, yêu tự nhiên và con
người, biết phân biệt cái thiện và cái ác, đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên
về cuộc sống xung quanh. Đồng thời trẻ biết nhập vai với những nhân vật trong

câu chuyện, bài thơ. Ngồi ra văn học cịn giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng
sáng tạo nghệ thuật, và là một trong những hoạt động cần thiết trong việc hình
thành nhân cách cho trẻ.
Là cô giáo mầm non tôi thấy chúng ta cần nhận thức rõ tầm quan trọng của
việc giáo dục ngôn ngữ, cảm thụ văn học cho trẻ trong trường mầm non, có kiến
thức về tâm lý lứa tuổi, kỹ năng sống. Luôn luôn chuẩn mực trong giao tiếp,
sinh hoạt, ứng xử có văn hóa, tác phong sư phạm để ln là tấm gương sáng cho
trẻ noi theo. Đặc biệt luôn gần gũi, yêu thương tôn trọng trẻ, xây dựng môi
trường giáo dục phong phú, hấp dẫn, an toàn, thân thiện với trẻ.
2. Khuyến nghị:
* Đối với nhà trường:
- Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi dự giờ những hoạt động làm
quen văn học hay, sáng tạo để có thêm nhiều kiến thức hơn.
- Cần trang bị thêm cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi cho cô và trẻ hoạt động.
- Đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị phục vụ hoạt động học như máy
chiếu, tranh liên hoàn các chủ đề.
- Động viên, khen thưởng giáo viên kịp thời cả về vật chất lẫn tinh thần.
* Đối với phòng giáo dục:
- Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị tạo điều kiện cho giáo viên thực hiện tốt
nhiệm vụ của mình.
- Hàng năm tổ chức mở rộng các chuyên đề cho toàn bộ giáo viên trong trường
nói riêng và giáo viên Mầm non trong tồn huyện nói chung đều được tham dự
học hỏi kinh nghiệm các bạn đồng nghiệp.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của bản thân đã áp dụng vào giờ hoạt
động làm quen với văn học và cũng có một số kinh nghiệm được rút ra từ thực
tế của lớp học để áp dụng vào giờ hoạt động làm quen với văn học. Bản thân tôi
20/16


sẽ cố gắng học hỏi hơn nữa để tìm ra những giải pháp tối ưu nhằm đáp ứng nhu

cầu hoạt động làm quen với văn học hiện nay cho trẻ theo chương trình hiện
hành. Kính mong các cấp lãnh đạo bổ sung cho tôi để hoạt động làm quen với
văn học càng ngày trẻ càng u thích nhiều hơn nữa.
Tơi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này do tôi tự viết, không sao
chép của người khác.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Vân hòa, ngày 9 tháng 4 năm 2023
Tác giả

Đặng Thị Kim Ngân
PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với văn học tác giả Đinh Hồng
Thái.
- Phương pháp phát triển lời nói trẻ em tác giả Đinh Hồng Thái.
- Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua hoạt động LQVH tác giả
Huỳnh Áo Hồng.
- Chương trình chăm sóc giáo dục mầm non- Nhà xuất bản giáo dục mầm
non

21/16


ẢNH MINH CHỨNG CỦA NỘI DUNG SÁNG KIẾN

Hình ảnh 1: Sile câu chuyện cây táo. (Biện pháp 1)

Hình ảnh 2: Góc văn học (Biện pháp 2)
22/16

Hình ảnh 3: Trẻ bắt trước tiếng kêu con vật (Biện pháp 3)

Hình ảnh 4: Tranh minh họa bài thơ yêu mẹ (Biện pháp 3)

23/16


Hình ảnh 5: Sân khấu rối kịch thỏ ngoan (Biện pháp 3)

Hình ảnh 6: Sile truyện thỏ ngoan (Biện pháp 3)

24/16