Đại học y hà nội biến số chỉ số

BIẾN SỐ VÀ CHỈ SỐ
TRONG NGHIÊN
CỨU
PGS.TS. Lê Thị Thanh Xuân

w ww.y hdp.edu.vn


MỤC TIÊU

w ww.y hdp.edu.vn


ĐỊNH NGHĨA BIẾN SỐ

• VD: chiều cao (cm), cân nặng (kg), giới tính, chỉ số
ure, GOT, GPT….
• Đặc tính của đối tượng nghiên cứu biến thiên theo
các điều kiện khác nhau

w ww.y hdp.edu.vn


CHỈ SỐ

• Là sự kết hợp giữa hai hay nhiều biến số để số liệu
thu thập được có giá trị
• Trong y học biến số đứng đơn độc thường không có
ý nghĩa
• Nhiều biến số bản thân đã có ý nghĩa như chỉ số
• VD: tính BMI từ chiều cao và cân nặng

w ww.y hdp.edu.vn


PHÂN LOẠI THEO BẢN CHẤT
• Biến định lượng: biểu thị bằng con số
Biến định lượng

Liên tục

Rời rạc

Tỷ suất

Khoảng chia

w ww.y hdp.edu.vn


PHÂN BIỆT MỘT SỐ KHÁI NIÊM
Biến số

Chiêu cao (cm), cân nặng (kg), tuổi (tháng) củ trẻ dưới
5 tuổi tại Quận Đống Đa năm 2019
Chỉ số: cân nặng/tuổi (nhẹ cân), chiều cao/tuổi (thấp

Chỉ số

còi)cân nặng/chiều cao (gầy còm) của trẻ dưới 5 tuổi
tại Quận Đống Đa, năm 2019

Giá trị trung bình, độ lệch chuẩn của chiều cao, cân

Thông tin

nặng của các chỉ đánh giá thể nhẹ cân, thấp còi, gầy
còm của trẻ dưới 5 tuổi tại Quận Đống Đa, năm 2019
Giá trị trung bình của chiều cao, cân nặng, các chỉ

Bằng chứng

đánh giá thể nhẹ cân, thấp còi, gầy còm của trẻ dưới
5 tuổi tại Quận Đống Đa năm 2019
w wso
w .với
y h năm
d p . e 2018
du.vn


CÁC KHÁI NIỆM CẦN NHỚ
• Biến số: Đặc tính của đối tượng nghiên cứu biến thiên theo
các điều kiện khác nhau
• Chỉ số: Là sự kết hợp giữa hai hay nhiều biến số để số liệu
thu thập được có giá trị
• Thơng tin: kết quả của việc phân tích các biến số chỉ số nhằm
cung cấp các kiến thức liên quan đến vấn đề nghiên cưú
• Bằng chứng: là tập hợp những thơng tin được phân tích dưới
các góc độ khác nhau
=> Chỉ có bằng chứng mới đủ cơ sở để đưa ra quyết định
w ww.y hdp.edu.vn

PHÂN LOẠI THEO BẢN CHẤT

• Biến định tính: giá trị là chữ hoặc ký hiệu
 Danh mục: dân tộc, nghề nghiệp
 Thứ hạng: mức độ suy thận
 Nhị phân: có hút thuôc hay không

w ww.y hdp.edu.vn


PHÂN LOẠI THEO BẢN CHẤT

Biến định lượng

Biến định tính

w ww.y hdp.edu.vn


w ww.y hdp.edu.vn


w ww.y hdp.edu.vn


PHÂN LOẠI THEO MỐI TƯƠNG QUAN

Biến phụ thuộc

Biến độc lập

Nhiễu

w ww.y hdp.edu.vn


PHÂN LOẠI THEO MỐI TƯƠNG QUAN

• Biến độc lập (phơi nhiễm): là nguyên nhân dẫn đến
vấn đề nghiên cứu
• Biến phụ thuộc (bệnh): là kết quả
• VD: Hút thuốc lá và ung thư phổi

w ww.y hdp.edu.vn


YẾU TỐ NHIỄU

• Yếu tố nhiễu: làm thay đổi ảnh hưởng của phơi
nhiễm với bệnh
• Là yếu tố nhiễu trong nghiên cứu này nhưng có thể
là phơi nhiễm trong nghiên cứu khác

w ww.y hdp.edu.vn


TIÊU CHUẨN YẾU TỐ NHIỄU
• Phải là yếu tố nguy cơ đối với bệnh

• Có liên quan với phơi nhiễm nhưng khơng phụ thuộc
vào phơi nhiễm
• Khơng phải là yếu tố trung gian giữa yếu tố phơi nhiễm
và bệnh
• Phải tác động lên mới quan hệ giữa phơi nhiễm và
bệnh
• Nhiễ và phơi nhiễm có thể đổi chỗ cho nhau tùy mục
đích nghiên cứu
w ww.y hdp.edu.vn


Ý NGHĨA CỦA PHÂN LOẠI BIẾN SỐ

• Lựa chọn test thống kê thích hợp khi phân tích
• Chọn cách trình bày kết quả phù hợp
• Xác định được yếu tố nhiễu

w ww.y hdp.edu.vn


LƯU Ý KHI XÂY DỰNG BIẾN SỐ

• Bám sát vào mục tiêu nghiên cứu
• Dựa vào kiến thức, kinh nghiệm, đọc tài liệu, hỏi ý
kiến chun gia
• Dựa vào tính khả thi khi thu thập các biến số

w ww.y hdp.edu.vn

w ww.y hdp.edu.vn


BÀI TẬP THỰC HÀNH

• Xây dựng các biến số, chỉ số với chủ đề:
Bệnh Covid 19

w ww.y hdp.edu.vn


w ww.y hdp.edu.vn


w ww.y hdp.edu.vn