(Luận văn thạc sĩ) Quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐẶNG QUANG DIỄN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LỚP 1
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐẶNG QUANG DIỄN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LỚP 1
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Tính

THÁI NGUYÊN - 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và
kết quả nghiên cứu luận văn này là trung thực, khách quan không trùng lặp với các
đề tài khác. Nếu không đúng nhƣ đã nêu trên, tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về
đề tài của mình.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021
Học viên
Đặng Quang Diễn

i


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, cho phép em xin đƣợc trân trọng bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc
tới các thầy, cô giáo trƣờng Đại học Sƣ Phạm Thái Nguyên đã giúp đỡ em trong quá
trình học tập, nghiên cứu và hồn thành khóa học.
Em xin bày tỏ lịng biết ơn tới PGS.TS. Nguyễn Thị Tính đã hƣớng dẫn, giúp
đỡ em trong quá trình nghiên cứu, xây dựng đề cƣơng và thực hiện luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ của tập thể lãnh đạo, chuyên viên
Phòng giáo dục và Đào tạo huyện Tủa Chùa, cán bộ quản lý, giáo viên các trƣờng
tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện luận văn này.
Đề tài “Quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trường tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên” đã hoàn thành
đúng kế hoạch. Tuy nhiên, do thời gian và năng lực còn hạn chế cho nên đề tài
khơng tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầy cơ hội đồng khoa học đóng
góp ý kiến để luận văn hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021
Tác giả luận văn
Đặng Quang Diễn

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn...................................................................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
LỚP 1 THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018 Ở
CÁC RƢỜNG TIỂU HỌC ................................................................................ 6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .............................................................................. 6
1.1.1. Các nghiên cứu ở ngoài nƣớc ............................................................................. 6
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nƣớc .............................................................................. 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản .................................................................................... 11
1.2.1. Hoạt động dạy học và quản lí hoạt động dạy học ............................................. 11

1.2.2. Dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ............................. 13
1.2.3. Quản lý dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ................ 14
1.3. Hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018.................... 14
1.3.1. Khái quát về phân phối chƣơng trình các mơn học của các mơn học lớp 1
theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học .......................... 14
1.3.2. Mục tiêu, nội dung dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018
ở trƣờng tiểu học ................................................................................................. 16
1.3.3. Phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học các môn học lớp 1 theo chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học ............................................... 20

iii


1.3.4. Kiểm tra - đánh giá kết quả dạy học các mơn học lớp 1 theo chƣơng trình
giáo dục phổ thông 2018 ở trƣờng tiểu học ....................................................... 24
1.3.5. Yêu cầu đối với giáo viên, các điều kiện trong dạy học lớp 1 theo chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học ............................................... 25
1.4. Quản lí hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018
ở trƣờng tiểu học ................................................................................................ 26
1.4.1. Yêu cầu đối với Hiệu trƣởng trƣờng tiểu học trong quản lý hoạt động dạy
học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học.......... 26
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thông 2018 ở trƣờng tiểu học ............................................................................. 29
1.4.3. Tổ chức thực hiện dạy học các môn học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục
phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học ...................................................................... 31
1.4.4. Chỉ đạo thực hiện dạy học các mơn học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục
phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học ...................................................................... 32
1.4.5. Kiểm tra đánh giá kết quả dạy học các môn học lớp 1 theo chƣơng trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học ....................................................... 33
1.5. Yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục

phổ thơng 2018 ................................................................................................... 34
1.5.1. Yếu tố khách quan ............................................................................................ 34
1.5.2. Yếu tố chủ quan ................................................................................................ 35
Kết luận chƣơng 1 ....................................................................................................... 37
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LỚP 1
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHƠ THƠNG NĂM 2018 Ở
CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN ............................................................................................ 38
2.1. Khái quát chung về giáo dục tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên và tổ
chức khảo sát ...................................................................................................... 38
2.1.1. Tình hình dạy học lớp 1 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa .... 38
2.1.2. Tổ chức khảo sát ............................................................................................... 42
2.2. Thực trạng dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các
trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên .............................................. 43

iv


2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về mục tiêu dạy học
lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học
huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ........................................................................ 43
2.2.2. Nội dung dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các
trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên .............................................. 45
2.2.3. Phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo
dục phổ thông 2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên .... 47
2.2.4. Kiểm tra - đánh giá kết quả dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thông 2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ................. 51
2.2.5. Năng lực dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các
trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên .......................... 53
2.3. Thực trạng quản lí dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông

2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên............................ 55
2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ................ 55
2.3.2. Thực trạng tổ chức dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng
2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên............................ 57
2.3.3. Thực trạng chỉ đạo dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018
ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ....................................... 60
2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục
phổ thông 2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên .......... 63
2.4. Thực trạng yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ........ 66
2.5. Đánh giá chung về thực trạng .............................................................................. 68
2.5.1. Những kết quả đã đạt đƣợc ............................................................................... 68
2.5.2. Tồn tại của thực trạng ....................................................................................... 69
2.5.3. Nguyên nhân ..................................................................................................... 71
Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................................... 72
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LỚP 1 THEO
CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018 Ở CÁC TRƢỜNG
TIỂU HỌC HUYỆN TỦA CHÙA, TỈNH ĐIỆN BIÊN ................................ 73
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................................ 73
3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ..................................................................................... 73

v


3.1.2. Đảm bảo tính tồn diện ..................................................................................... 73
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn...................................................................................... 74
3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa ........................................................................................ 74
3.2. Biện pháp quản lí dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018
ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên nhằm

nâng cao chất lƣợng thực hiện chƣơng trình ...................................................... 75
3.2.1. Tổ chức bồi dƣỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên về dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các
trƣờng tiểu học ................................................................................................... 75
3.2.2. Tổ chức xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học lớp 1 theo chƣơng trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học theo hƣớng phát huy vai trò
chủ động của tổ chuyên mơn và giáo viên ......................................................... 79
3.2.3. Rà sốt cán bộ quản lý, giáo viên dạy học lớp 1 chƣơng trình giáo dục phổ
thông 2018 ở các trƣờng tiểu học theo mơ tả vị trí việc làm ................................. 83
3.2.4. Tổ chức giám sát, đánh giá hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học ......................................................... 88
3.2.5. Chỉ đạo thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo tiếp
cận năng lực tại các trƣờng tiểu học .................................................................. 92
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ............................................................. 95
3.4. Khảo nghiệm tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ............... 96
3.4.1. Mục đích, nội dung khảo nghiệm ..................................................................... 96
3.4.2. Đối tƣợng khảo sát và phƣơng pháp khảo nghiệm ........................................... 96
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................................ 97
Kết luận chƣơng 3 ..................................................................................................... 100
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ..................................................................................... 101
1. Kết luận ................................................................................................................. 101
2. Kiến nghị............................................................................................................... 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 105
PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

1

ĐHSPTN

Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên

2

GDPT

Giáo dục phổ thông

3

PCGDTH ĐĐT

Phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi

4

PP

Phƣơng pháp

5

QLGD

Quản lí giáo dục

6

T.Ƣ

Trung Ƣơng

7

TH

Tiểu học

8

THCS

Trung học cơ sở

9

THPT

Trung học phổ thông

10

VN

Việt Nam

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1.

Chƣơng trình giáo dục cho học sinh tiểu học ....................................... 15

Bảng 2.1.

Quy mô giáo viên dạy tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa năm
học 2019-2020 ...................................................................................... 38

Bảng 2.2.

Kết quả triển khai các môn học khối lớp 1 ........................................... 41

Bảng 2.3.

Các mức đánh giá .................................................................................. 43

Bảng 2.4.

Thực trạng nhận thức của khách thể khảo sát về các mục tiêu hoạt
động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở

các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ....... 44

Bảng 2.5.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về các nội dung dạy học lớp
1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng tiểu học
trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên .................................................45

Bảng 2.6.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về các phƣơng pháp dạy
học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng
tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ......................... 47

Bảng 2.7.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về các hình thức dạy
học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng
tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ......................... 49

Bảng 2.8.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về công tác kiểm tra,
đánh giá hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa,
tỉnh Điện Biên ....................................................................................... 51

Bảng 2.9.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về năng lực dạy học lớp 1

theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng tiểu học
trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên............................................. 53

Bảng 2.10. Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về công tác lập kế hoạch
dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các
trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ............. 55

v


Bảng 2.11.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về công tác tổ chức dạy
học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng
tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ......................... 58

Bảng 2.12.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về công tác chỉ đạo dạy
học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng
tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ......................... 61

Bảng 2.13.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về công tác kiểm tra,
đánh giá dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018
ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ... 64

Bảng 2.14.

Thực trạng ý kiến đánh giá của khách thể về các yếu tố ảnh hƣởng
đến quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục
phổ thông năm 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa
Chùa, tỉnh Điện Biên............................................................................. 67

Bảng 3.1.

Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học cho học sinh lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa,
tỉnh Điện Biên ....................................................................................... 97

Bảng 3.2.

Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học cho học sinh lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thơng năm 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa
Chùa, tỉnh Điện Biên............................................................................. 98

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Để đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc trong điều kiện
kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, giáo dục và đào
tạo cần phải đổi mới căn bản, tồn diện. Đó là phải tạo chuyển biến căn bản, mạnh
mẽ về chất lƣợng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc
xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân; giáo dục con ngƣời Việt
Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi

cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả; xây
dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu
và phƣơng thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều
kiện nâng cao chất lƣợng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội
nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hƣớng xã hội chủ nghĩa,
phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực.
Thực hiện Nghị quyết 29 TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt
Nam, ngành Giáo dục đã triển khai các nội dung đổi mới mục tiêu, nội dung chƣơng
trình giáo dục chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang
phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất ngƣời học; học đi đôi với hành, lý luận
gắn với thực tiễn. Phát triển giáo dục và đào tạo gắn với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội. Thực hiện quan điểm chỉ đạo nêu trên, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã ban hành
chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới theo hƣớng tiếp cận năng lực học sinh, đáp ứng
yêu cầu phát triển của đất nƣớc.
Chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 đƣợc xây dựng có một số điểm đổi mới
so với chƣơng trình hiện hành: Chƣơng trình đƣợc xây dựng theo mơ hình phát triển
năng lực, thơng qua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các phƣơng pháp
tích cực hóa hoạt động của ngƣời học, giúp học sinh hình thành và phát triển những
phẩm chất và năng lực mà nhà trƣờng và xã hội kì vọng. Theo cách tiếp cận này, kiến
thức đƣợc dạy học khơng nhằm mục đích tự thân; Chƣơng trình giáo dục phổ thông
mới phân biệt rõ hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai
đoạn giáo dục định hƣớng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12); Chƣơng trình giáo dục

1


phổ thơng mới chú ý hơn đến tính kết nối giữa chƣơng trình của các lớp học, cấp học
trong từng mơn học và giữa chƣơng trình của các mơn học trong từng lớp học, cấp
học; Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới bảo đảm định hƣớng thống nhất và những
nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh toàn quốc, đồng thời trao quyền
chủ động và trách nhiệm cho địa phƣơng và nhà trƣờng trong việc lựa chọn, bổ sung

một số nội dung giáo dục và triển khai kế hoạch giáo dục phù hợp với đối tƣợng giáo
dục và điều kiện của địa phƣơng, của cơ sở giáo dục, góp phần bảo đảm kết nối hoạt
động của nhà trƣờng với gia đình, chính quyền và xã hội.
Chính vì những thay đổi của chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 địi hỏi
giáo viên phải thay đổi cách dạy, cách đánh giá học sinh theo định hƣớng phát triển
năng lực ngƣời học dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực sẽ phát huy tính tích
cực, chủ động sáng tạo của học sinh, hình thành phát triển năng lực giải quyết vấn đề,
vận dụng kiến thức, kỹ năng của ngƣời học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một
chiều, ghi nhớ máy móc. Giáo viên tập trung thay đổi cách dạy cách học, cách nghĩ,
khuyến khích tự học, tạo cơ sở để ngƣời học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng,
phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu học trên lớp sang tổ chức hình thức học
tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học thơng qua
đó hình thành phát triển kỹ sống cho ngƣời học. Các cấp quản lý phải thay đổi cách
quản lý trong mọi hoạt động nói chung và trong việc quản lý hoạt động dạy học nói
riêng. Với sự thay đổi này, thì các nhà quán lý phải luôn nâng cao năng lực quản trị
hoạt động dạy học, giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh theo Chƣơng
trình GD phổ thơng 2018, hƣớng dẫn thực hiện Chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới
và các yêu cầu, lập kế hoạch giáo dục, tổ chức thực hiện kế hoạch; giám sát, đánh giá,
điều chỉnh kế hoạch giáo dục,...
Trong công tác quản lý các trƣờng Tiểu học nói chung thì quản lý hoạt động dạy
học đóng vai trị vơ cùng quan trọng, là một trong các yếu tố quyết định việc nâng cao
chất lƣợng giáo dục, nâng cáo uy tín, hình ảnh cho các nhà trƣờng, mang lại niềm tin cho
phụ huynh, cho học sinh và cho xã hội. Do đó quản lý tốt hoạt động dạy học nhằm đáp
ứng đƣợc mục tiêu giáo dục đã đề ra là một nhiệm vụ đối với ngƣời quản lý cấp phòng.
Huyện Tủa Chùa là một huyện vùng cao của tỉnh Điện Biên. Là huyện đặc biệt
khó khăn thuộc 42 huyện nghèo đƣợc hỗ trợ theo Nghị quyết 30a của Chính phủ. Song

2

Song, với điều kiện kinh tế chậm phát triển là trình độ dân trí thấp nên dẫn tới sự phát
triển về giáo dục còn chậm, chất lƣợng giáo dục hai mặt chƣa đáp ứng theo kịp chuẩn
của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra.
Thực tiễn cho thấy hoạt động quản lý của các trƣờng Tiểu học trên địa bàn huyện
Tủa Chùa còn nhiều hạn chế đặc biệt là quản lý hoạt động dạy học. Hơn nữa là năm học
2020-2021 chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới đƣợc đƣa vào triển khai ở khối lớp 1
trên địa bàn toàn huyện. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, đồng thời đáp ứng yêu cầu
đổi mới hiện nay tôi chọn đề tài: "Quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên".
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo
chƣơng trình giáo dục 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyên Tủa Chùa để tìm
ra các biện pháp quản lý hoạt động dạy học lớp 1 đáp ứng yêu cầu thực hiện chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 hiện nay và nâng cao chất lƣợng giáo dục.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trƣờng Tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
4. Giả thuyết khoa học
Dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng năm 2018 ở các trƣờng
Tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên đã đạt đƣợc một số kết quả
nhất định, tuy nhiên, quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo CTGDPT 2018 còn thể
hiện những bất cập. Nếu đề xuất đƣợc các biện pháp quản lý hoạt động dạy học lớp 1
theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 phù hợp với nội dung đổi mới và điều
kiện dạy học vùng miền sẽ góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học lớp 1 cho các
trƣờng Tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên nói riêng.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng

trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học.

3


5.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học cho học sinh lớp 1 theo
chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa
Chùa, tỉnh Điện Biên.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh
Điện Biên.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung, đối tượng nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý dạy học lớp 1 theo chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 với vai trị quản lý của Phòng Giáo dục – Đào tạo chỉ
đạo Hiệu trƣởng trƣờng tiểu học quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận các chức
năng quản lý: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá của CBQL, GV ở
15 trƣờng tiểu học và trƣờng có học sinh tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh
Điện Biên.
6.2. Giới hạn về khách thể điều tra
Đề tài tiến hành khảo sát trên các khách thể:
- Lãnh đạo, chuyên viên tiểu học Phòng Giáo dục và Đào tạo Tủa Chùa, huyện
Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
- Cán bộ quản lý, giáo viên tiểu học các trƣờng tiểu học và trƣờng có học sinh
tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu và phân tích các nguồn tƣ liệu, số liệu sẵn có về khoa học giáo
dục, khoa học quản lý giáo dục và các tài liệu có liên quan đến quản lý hoạt động dạy
học quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 để

xây dựng cơ sở lý luận chủ yếu của đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra
Sử dụng phƣơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi để khảo sát đánh giá về thực trạng
dạy học lớp 1 và thực trạng quản lý dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng
2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.

4


7.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn cán bộ quản lý và giáo viên tiểu học ở các trƣờng tiểu học trên địa
bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên để làm rõ các kết quả khảo sát về thực trạng dạy
học và quản lý dạy học học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các
trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn: Tham khảo các bản kế hoạch
năm học, báo cáo tổng kết năm học của các trƣờng, của ngành và một số báo cáo hội
thảo về công tác chuyên môn nhằm tổng kết các kinh nghiệm quản lý dạy học lớp 1.
7.2.2. Phương pháp bổ trợ
- Phƣơng pháp xử lý số liệu thống kê.
- Phƣơng pháp so sánh để xử lý các kết quả nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục luận văn
đƣợc trình bày trong ba chƣơng.
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình
giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo
dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục
phổ thông 2018 ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.

5


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LỚP 1
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018
Ở CÁC RƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các nghiên cứu ở ngoài nước
* Các vấn đề liên quan đến dạy học, hoạt động dạy học
Ngay từ thời cổ đại, vấn đề DH đã đƣợc nhiều nhà triết học đồng thời là nhà
GD ở cả phƣơng Tây và phƣơng Đơng đề cập đến. Có thể kể đến các tƣ tƣởng và các
cơng trình nghiên cứu chủ yếu sau:
Từ cuối thế kỷ XIV, vấn đề hoạt động DH đƣợc nhiều nhà GD quan tâm,
nổi bật nhất trong thời kỳ đó là: Cơmenki (1592 - 1670), ơng đã đƣa ra quan
điểm GD phải thích ứng với tự nhiên. Theo ông, quá trình DH để truyền thụ và
tiếp nhận tri thức là phải dựa vào sự vật, hiện tƣợng do HS tự quan sát, tự suy
nghĩ mà hiểu biết, không nên dùng uy quyền bắt buộc, gò ép HS chấp nhận bất
kì một điều gì và ơng đã nêu ra một số nguyên tắc DH có giá trị rất lớn đó là:
ngun tắc trực quan; ngun tắc phát huy tính tự giác tích cực của HS; nguyên tắc
hệ thống và liên tục; nguyên tắc củng cố kiến thức; nguyên tắc giảng dạy theo khả
năng tiếp thu của HS (vừa sức); DH phải thiết thực; DH theo nguyên tắc cá biệt…
Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, dƣới sự tác động, ảnh hƣởng của tiến bộ khoa
học, kĩ thuật cũng nhƣ sự phát triển của các trào lƣu dân chủ, sự nhận thức về hoạt
động DH trong nhà trƣờng có sự phát triển mới. John Dewey (1859 - 1952) - nhà GD
Mỹ, đã phê phán cách thức tổ chức hoạt động DH áp đặt, thiếu động lực phát triển
các kĩ năng giao tiếp của HS, ông viết: “Đa số trường học vận dụng những PP có
khuynh hướng khuyến khích chủ nghĩa cá nhân, buộc tất cả HS trong lớp phải đồng
loạt đọc cùng những cuốn sách như nhau và đọc thuộc lịng những bài học giống hệt

nhau. Trong hồn cảnh đó, trẻ sẽ mất dần những động lực giao tiếp và người thầy sẽ
không thể tận dụng được những nhu cầu tự nhiên của đứa trẻ như cho, làm và phục
vụ” (dẫn theo [31]).
R.Cousinet (1881 - 1973) - nhà GD Pháp: “Phải tổ chức nhà trường sao cho
trở thành môi trường mà trẻ em có thể sống bằng cách tạo nên biện pháp phù hợp về

6


mặt tâm lý, cũng như về mặt GD. Khi tổ chức hoạt động DH phải lưu ý: tạo cho
người học khả năng hòa hợp với cộng đồng; tạo cho người học thói quen làm việc
khơng cần kiểm sốt của người dạy; khắc phục được tình trạng lười suy nghĩ của
người học” [8]. Cách thức tổ chức hoạt động DH trên đã tạo cho ngƣời học có thể
tích lũy thêm những kinh nghiệm xã hội. Nhƣ vậy, R.Cousinet đã tiến thêm một bƣớc
mới: Phát triển tƣ tƣởng DH và xây dựng một quy trình kĩ thuật DH. Song, tƣ tƣởng
của ơng chỉ đƣợc nhìn nhận ở bình diện tổng quát trong một sinh hoạt chung của cơ
cấu mới là nhà trƣờng hoạt động (dẫn theo [27]).
Từ những năm 80 của thế kỉ XX đến nay, cùng với trào lƣu cải cách GD, việc
nghiên cứu về hoạt động DH đã đƣợc đẩy mạnh ở các nƣớc phƣơng Tây. Các nghiên
cứu chủ yếu hƣớng vào xây dựng mơ hình và chiến lƣợc DH một cách hiệu quả, cũng
nhƣ xu thế phát triển của nó trong tƣơng lai. Tiêu biểu có các nghiên cứu của tác giả:
Joe Landsberger, Robert J. Marzano... Ở một khía cạnh khác, khuyến cáo cho việc tổ
chức các hoạt động DH, Joe Landsberger viết: “GV tổ chức quá trình hoạt động
tương tác mà các thành viên cùng đóng góp và giúp đỡ nhau để đạt được mục đích
chung” (dẫn theo [18]).
Vấn đề về hoạt động DH không chỉ đƣợc quan tâm ở các nƣớc phƣơng Tây mà
còn đƣợc quan tâm ở cả các nƣớc XHCN trƣớc đây. Những vấn đề chủ yếu trong các
tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã định hƣớng cho hoạt động GD là
các quy luật về “sự hình thành cá nhân con người” về “tính quy luật của kinh tế - xã
hội đối với GD…”. Các quy luật đặt ra những yêu cầu đối với GD và tính ƣu việt của

xã hội đối với việc tạo ra các phƣơng tiện và điều kiện cần thiết cho GD. Trên cơ sở
lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, nhiều nhà khoa học Xô Viết cũ đã có các thành
tựu khoa học đáng trân trọng về QLGD và QL hoạt động DH. Nhà trƣờng ở các nƣớc
XHCN đã tổ chức nghiên cứu và thực hiện nhiều kiểu dạy mới, trong đó quan tâm
hoạt động DH phát huy tính tích cực của ngƣời học (dẫn theo [31]).
Theo quan điểm của nhà GD Êxipôp B.P: “Phối hợp các hình thức tổ chức DH
có lợi cho người học”. Ơng cịn chỉ rõ sự khác biệt giữa cách thức tổ chức hoạt động
DH ở trƣờng trung học Xô Viết và phƣơng Tây nhƣ sau: Các cách thức tổ chức hoạt
động DH ở trƣờng trung học Xô Viết về nguyên tắc khác với các cách thức áp dụng
trong nhà trƣờng tƣ sản ở chỗ: các cách thức ấy đƣợc thực hiện trên cơ sở chủ nghĩa tập

7


thể. Hoạt động DH ở nhà trƣờng Liên Xơ có nhiệm vụ tạo ra những điều kiện cho HS
làm việc tích cực và đảm bảo PP cá thể đối với mỗi HS nhằm làm cho HS học tập có
kết quả, phát triển đến mức tối đa những khả năng của họ (dẫn theo [1]).
Trong thời gian gần đây, các nƣớc trên thế giới không chỉ đạt đƣợc những
thành tựu mới về lý luận mà đã thành công trong việc triển khai thực tiễn ở các
trƣờng học. Xu hƣớng đánh giá mới của thế giới là đánh giá dựa theo năng lực
(Competence base assessment), tức là “đánh giá khả năng tiềm ẩn của HS dựa trên
kết quả đầu ra cuối một giai đoạn học tập, là quá trình tìm kiếm minh chứng về việc
HS đã thực hiện thành công các sản phẩm đó”. Đánh giá năng lực nhằm giúp GV có
thơng tin KQHT của HS để điều chỉnh hoạt động giảng dạy; giúp HS điều chỉnh hoạt
động học tập; giúp GV và nhà trƣờng xác nhận, xếp hạng kết quả học tập. Nhiều
quốc gia đã đẩy mạnh ĐG quá trình bằng các hình thức, phƣơng pháp đánh giá khơng
truyền thống nhƣ quan sát, phỏng vấn, hồ sơ, dự án, trình diễn thực, nhiều ngƣời cùng
tham gia. Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về đo lƣờng, đánh giá kết quả học tập
của học sinh đƣợc công bố nhƣ: Erwin. T.D, Hopkins K.D, Stanley K.D, Mehrens
W.A, Lehman I.J... các tác giả này đi sâu vào phƣơng pháp đo lƣờng từng lĩnh vực

của mục tiêu giáo dục, phân biệt rõ từng loại đánh giá đặc biệt đề cao hình thức đánh
giá bằng trắc nghiệm khách quan. Đến năm 1998 SJ. Osterlind đã nghiên cứu về việc
xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm khách quan và đƣa ra kỹ thuật sử dụng
MCQ (Multiple Choice Questions- câu hỏi trắc nghiệm khách quan đƣợc nhiều lựa
chọn) trong kiểm tra đánh giá và tự đánh giá. (dẫn theo [29])
Tóm lại, những cơng trình nghiên cứu về hoạt động DH ở nƣớc ngồi có giá trị
cả về lý luận và thực tiễn. Luận văn tiếp thu và kế thừa một số kết quả nghiên cứu đã
tổng quát để xác định vấn đề nghiên cứu tiếp theo về quản lý hoạt động DH trong nhà
trƣờng TH nói chung và quản lý hoạt động DH trong nhà trƣờng TH lấy năng lực,
phẩm chất của HS làm mục tiêu DH nói riêng.
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
* Các vấn đề liên quan đến dạy học, hoạt động dạy học
Ở Việt Nam, vấn đề hoạt động DH cũng đã đƣợc đề cập nhiều trong các tác
phẩm của các nhà chính trị, quân sự, nhà thơ lỗi lạc dƣới thời phong kiến nhƣ: Nguyễn
Trãi, Chu Văn An… Trong thời kỳ mới cách mạng Việt Nam, trƣớc hết phải nói đến

8


quan điểm phát triển GD của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890 - 1969). Bằng việc kế thừa
những tinh hoa của các tƣ tƣởng GD tiên tiến và việc vận dụng sáng tạo PP luận của
Chủ nghĩa Mác - Lênin, Ngƣời đã để lại cho GD Việt Nam nền tảng lý luận về: vai trò
của GD, định hƣớng phát triển GD, mục đích DH, các nguyên lý DH, các phƣơng thức
DH, vai trò của QL và CBQL GD, PP lãnh đạo và QL… Phải khẳng định rằng: “Hệ
thống các tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về GD có giá trị cao trong quá trình
phát triển lý luận DH, lý luận GD của nền GD cách mạng Việt Nam” (dẫn theo [16]).
Nghiên cứu về quản lý nhà trƣờng, quản lý hoạt động dạy học cũng đƣợc
nhiều tác giả quan tâm. Các tác giả nghiên cứu và đi sâu ở những bình diện khác nhau
nhƣng đều nhằm giải quyết mối quan hệ giữa ngƣời giáo viên và ngƣời quản lý;
những nội dung quản lý hoạt động dạy học của hiệu trƣởng.

* Các vấn đề liên quan đến quản lý hoạt động dạy học
Tác giả Hà Sĩ Hồ và Lê Tuấn (1987) trong “Những bài giảng về quản lý
trường học” đã cho chúng ta cách nhìn tồn bộ cơng việc quản lý của ngƣời hiệu
trƣởng. Ngƣời hiệu trƣởng phải luôn luôn biết kết hợp một cách hữu cơ sự quản lý
dạy và học (theo nghĩa rộng) với sự quản lý các q trình bộ phận, hoạt động dạy và
học các mơn và hoạt động khác bổ trợ cho các hoạt động dạy và học nhằm làm cho
tác động giáo dục đƣợc hoàn chỉnh trọn vẹn (dẫn theo [16]).
Tác giả Nguyễn Văn Tƣờng (2004) nêu lên thực tế hiện nay và những khó
khăn trong cơng tác quản lý nhà trƣờng đặc biệt khi thực hiện việc đổi mới chƣơng
trình sách giáo khoa, đổi mới phƣơng pháp dạy học. Tác giả khẳng định: “Để chủ
trương đổi mới phương pháp dạy học đi vào chiều sâu, những nhà quản lý giáo dục
phải làm sao chuyển được những yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy của mình
trở thành nhu cầu tất yếu của nhà giáo”. (dẫn theo [27])
Luận văn Nguyễn Thanh Hà (2016), Quản lý hoạt động dạy học trong trường
tiểu học ở quận Hồn Kiếm theo mơ hình trường học mới (VNEN), kết quả nghiên
cứu đã chỉ ra thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo mơ hình trƣờng học mới trên
địa bàn quận Hoàn Kiếm và đề xuất sáu biện pháp triển khai [16]. Nghiên cứu của Vũ
Thị Minh Thủy (2020), Quản lý hoạt động dạy học môn tự nhiên và xã hội theo
chương trình GDPT mới ở các trường tiểu học thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng
Ninh, kết quả luận văn đã chỉ ra thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tự nhiên

9


và xã hội theo chƣơng trình GDPT mới ở các trƣờng tiểu học thành phố Móng Cái, từ
đó đề xuất năm biện pháp triển khai thực hiện [35]. Tác giả Phạm Thị Nhung (2020),
Quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng
Ninh theo chương trình GDPT mới”, đã đánh giá thực trạng và đề xuất năm biện pháp
triển khai [27]. Tác giả Ngô Tiến Dũng (2019), Quản lý hoạt động dạy học theo
chương trình GDPT mới ở các trường tiểu học huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, đã

đánh giá thực trạng và đề xuất sáu biện pháp triển khai [12].
Các nghiên cứu về QLDH mơn học có thể liệt kê nhƣ: Khổng Thị Kim Dung
(2019) “Quản lý hoạt động dạy học môn toán tại trƣờng tiểu học Bồ Đề quận Long
Biên, thành phố Hà Nội” [11]; Lò Anh Văn (2018) với đề tài “Quản lý hoạt động dạy
học môn tiếng Việt cho học sinh ở các trƣờng phổ thông dân tộc bán trú tiểu học
huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên” [31], Nguyễn Văn Hồng (2020) nghiên cứu “Quản lý
dạy học môn đạo đức theo chƣơng trình GDPT mới ở các trƣờng tiểu học huyện Quế
Võ, tỉnh Bắc Ninh” [18], Vi Thị Quỳnh Anh (2017) nghiên cứu “Quản lý dạy học
môn mỹ thuật ở các trƣờng tiểu học huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên theo hƣớng
đổi mới giáo dục” [1]... Tác giả Trần Thị Ngà (2020), “Thực trạng hoạt động kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của HS ở các trường tiểu học thành phố Biên Hịa, tỉnh
Đồng Nai” [31]
Dự án mơ hình trƣờng học mới tại Việt Nam - Dự án mơ hình trƣờng học mới
Việt Nam (GPE - VNEN) là một dự án về sƣ phạm nhằm xây dựng và nhân rộng một
mơ hình nhà trƣờng tiên tiến, hiện đại phù hợp với mục tiêu phát triển của giáo dục
Việt Nam. Định hƣớng cơ bản của mơ hình này là thực hiện đổi mới đồng bộ cách
tiếp cận các thành tố đảm bảo chất lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng, xây dựng mơi
trƣờng học tập có tính tham gia và dân chủ, góp phần phát triển năng lực và phẩm
chất học sinh, trong đó chú trọng đổi mới đánh giá học sinh theo nguyên tắc vì sự tiến
bộ của ngƣời học; đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hƣớng năng lực.
(dẫn theo [27])
Các đề tài nghiên cứu trên đã tiến hành nghiên cứu thực trạng, biện pháp quản
lý hoạt động dạy học của Phòng GD&ĐT hoặc của Hiệu trƣởng đối với GV tiểu học
bằng cách tiếp cận khách nhau và đề xuất đƣợc một số biện pháp cần thiết, khả thi để
nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, các đề tài này mới dừng lại ở việc nghiên cứu
một số biện pháp quản lý nói chung của cấp học, hoặc một số môn học, cụ thể mà

10

chƣa có đề tài nào đề cập đến các biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho học sinh
khối lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018. Cho nên tác giả luận văn
chọn đề tài: “Quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông
2018 ở các trường tiểu học huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên” là vấn đề mà chúng tôi
quan tâm và tâm huyết nghiên cứu trong luận văn này.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Hoạt động dạy học và quản lí hoạt động dạy học
1.2.1.1. Hoạt động dạy học
Giáo dục đƣợc thực hiện bằng nhiều con đƣờng khác nhau, một trong những
con đƣờng hiệu quả nhất là tổ chức hoạt động DH. Thông qua hoạt động DH, nhằm
cung cấp cho HS hệ thống kiến thức khoa học, bồi dƣỡng PP tƣ duy sáng tạo và kĩ
năng thực tiễn, nhằm nâng cao trình độ học vấn, hình thành lối sống văn hóa. Mục
đích cuối cùng là làm cho mỗi HS trở thành những ngƣời tự chủ, năng động sáng tạo.
Nhƣ vậy, hoạt động DH là con đƣờng cơ bản nhất để đạt tới mục đích GD tổng thể.
Hoạt động DH là một hệ thống toàn vẹn bao gồm các thành tố cơ bản: mục tiêu, nội
dung, phƣơng tiện, hình thức tổ chức, PP dạy, PP học. Các thành tố này tƣơng tác với
nhau thực hiện nhiệm vụ hoạt động DH nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt
động DH. Mục tiêu là kết quả đƣợc hình dung trƣớc mà hoạt động DH cần đạt đƣợc.
Khi đặt ra mục tiêu cần chú ý đến đặc điểm đối tƣợng và các yếu tố khác có đảm bảo
việc đạt đƣợc mục tiêu hay không. Nội dung là đối tƣợng lĩnh hội của HS, nó là yếu
tố khách quan, quyết định lơgic của bản thân quá trình DH về mặt khoa học. PP là
cách thức để tiến hành hoạt động DH nhằm đạt đƣợc hiệu quả. Việc lựa chọn PPDH
là hoạt động của mỗi GV nhằm giúp HS chiếm lĩnh tri thức một cách tốt nhất. PP học
của HS phù hợp với điều kiện cá nhân và cả PP của GV. Phƣơng tiện là điều kiện đủ
để hoạt động DH diễn ra bình thƣờng. Đặc biệt, hiện nay sử dụng các phƣơng tiện
DH hiện đại đã mang lại hiệu quả rất tốt cho hoạt động DH. Hình thức tổ chức là việc
tổ chức hoạt động DH dƣới các dạng khác nhau sao cho phù hợp với nội dung và
PPDH của mơn học đó. Kết quả là chất lƣợng học tập, tu dƣỡng của HS do mục tiêu
đề ra.

11


Theo quan niệm hiện đại, hoạt động DH cần thiết xem xét trên ba phƣơng diện
chính sau:
+ Về phƣơng diện xã hội - lịch sử: Hoạt động DH là quá trình, kết quả của sự
tái sản xuất và phát triển những giá trị kinh nghiệm xã hội cơ bản, có chọn lọc, ở từng
cá nhân thuộc những thế hệ HS nhất định để thực hiện những chức năng phát triển cá
nhân và cộng đồng.
+ Về phƣơng diện tâm sinh lí: Hoạt động DH là hình thức phổ biến của sự phát
triển cá nhân và cộng đồng. Mỗi cá nhân trong bất kì xã hội nào cũng đều đồng thời
phát triển dƣới hai hình thức: hình thức cá biệt, đặc thù, của riêng cá nhân HS, do gen
và môi trƣờng hoạt động cá nhân của ngƣời đó quy định; hình thức phổ biến, chung
cho cả thế hệ hoặc vài thế hệ ngƣời thuộc cộng đồng nhất định - tức là DH của cộng
đồng đó.
+ Về mặt sƣ phạm: Hoạt động DH chính là việc gây ảnh hƣởng có chủ định
đến hành vi học tập và quá trình học tập của HS, tạo ra môi trƣờng và những điều
kiện để HS duy trì việc học, cải thiện hiệu quả chất lƣợng học tập, kiểm sốt q trình
và kết quả học tập của họ.
Tác giả chọn khái niệm sau làm khái niệm cơ bản của đề tài: Dạy học là quá
trình đƣợc tổ chức có mục đích, có kế hoạch đƣợc thực hiện dƣới vai trò chủ đạo của
ngƣời giáo viên (tổ chức, hƣớng dẫn, điều khiển, hỗ trợ) học sinh tự giác, tích cực
chủ động tự tổ chức hoạt động học tập nhằm hình thành phẩm chất và năng lực theo
mục tiêu chƣơng trình giáo dục đề ra.
1.2.1.2. Quản lí hoạt động dạy học
Trong nhà trƣờng, QL hoạt động DH là quá trình CBQL xác lập kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo, giám sát, kiểm tra hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS
nhằm đạt mục tiêu đề ra. Trong tồn bộ q trình QL nhà trƣờng thì QL hoạt động
DH của CBQL là hoạt động cơ bản, nó chiếm thời gian và cơng sức rất lớn, bởi vì
nhiệm vụ hàng đầu của QL hoạt động DH là QL có hiệu quả các thành tố cấu trúc của

hoạt động DH, cần phải tạo điều kiện và tác động cho sự cộng tác tối ƣu giữa GV và
HS nhằm xác định đúng mục tiêu, lựa chọn nội dung phù hợp kế hoạch, áp dụng hài
hòa các PP, tận dụng các phƣơng tiện và điều kiện hiện có, tổ chức linh hoạt các hình
thức DH, tìm ra phƣơng thức kiểm tra - đánh giá kết quả DH đáng tin cậy.

12


Quản lý hoạt động dạy học là quản lý việc chấp hành các quy định (điều lệ,
quy chế, nội quy...) về hoạt động giảng dạy của GV và hoạt động học tập của HS,
đảm bảo cho hoạt động đó đƣợc tiến hành tự giác, có nề nếp, có chất lƣợng và hiệu
quả cao.
Quản lý hoạt động dạy học là một hệ thống những tác động có mục đích, có kế
hoạch, hợp quy luật của chủ thể QL tới khách thể QL trong quá trình DH nhằm đạt
đƣợc mục tiêu đề ra.
Quản lý hoạt động dạy học của CBQL đối với các trƣờng TH chính là QL q
trình sƣ phạm tƣơng tác giữa GV, HS và yếu tố môi trƣờng tác động vào hoạt động DH
và GD theo chƣơng trình đã đƣợc quy định. CBQL chịu trách nhiệm QL toàn diện các
mặt hoạt động trong nhà trƣờng, mà trọng tâm là QL q trình giảng dạy - giáo dục,
trong đó bao gồm một hệ thống cộng tác nhƣ: đảm bảo chƣơng trình, nội dung giảng
dạy các mơn, cải tiến việc dạy và việc học, cung ứng những điều kiện dạy học.
Trong trƣờng TH, GV phải dạy tồn diện các mơn học, địi hỏi CBQL cấp
Phịng và cấp trƣờng khơng những là ngƣời có phẩm chất đạo đức tốt mà cịn phải có
năng lực chun mơn và năng lực QL tốt để làm gƣơng cho CB, GV về phẩm chất
đạo đức, giúp đỡ GV về chun mơn, QL có hiệu quả các hoạt động của nhà trƣờng.
Cán bộ quản lý QL trƣờng TH phải thể hiện hai vai trò: ngƣời GV và nhà QL.
Vì vậy, CBQL cần biết những kĩ năng nhất định của GV và những kĩ năng của nhà
QL. Ta cần phải nhấn mạnh các kĩ năng của nhà QL vì đấy là sự khác biệt của CBQL
so với GV.
Nhƣ vậy, Quản lý hoạt động dạy học thực chất là những tác động của chủ

thể quản lý vào quá trình dạy học (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học sinh,
với sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm góp phần hình thành và phát
triển toàn diện nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của nhà trường [9].
1.2.2. Dạy học lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018
Chƣơng trình giáo dục phổ thơng thực hiện mục tiêu giáo dục hình thành, phát
triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua các nội dung giáo dục ngôn ngữ
và văn học, giáo dục toán học, giáo dục khoa học xã hội, giáo dục khoa học tự nhiên,
giáo dục công nghệ, giáo dục tin học, giáo dục công dân, giáo dục quốc phòng và an
ninh, giáo dục nghệ thuật, giáo dục thể chất, giáo dục hƣớng nghiệp. Mỗi nội dung

13


giáo dục đều đƣợc thực hiện ở tất cả các mơn học và hoạt động giáo dục, trong đó có
một số môn học và hoạt động giáo dục đảm nhiệm vai trò cốt lõi.
Căn cứ mục tiêu giáo dục và yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực ở từng
giai đoạn giáo dục và từng cấp học, chƣơng trình mỗi môn học và hoạt động giáo dục
xác định mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực và nội dung giáo dục của
môn học, hoạt động giáo dục đó.
Dạy học lớp 1 là q trình được tổ chức có mục đích, có kế hoạch được thực hiện
dưới vai trò chủ đạo của người giáo viên (tổ chức, hướng dẫn, điều khiển, hỗ trợ) học sinh
tự giác, tích cực chủ động tự tổ chức hoạt động học tập nhằm hình thành phẩm chất và
năng lực theo mục tiêu chương trình giáo dục tiểu học lớp 1 đề ra.
Mục tiêu chƣơng trình giáo dục tiểu học lớp 1 bao gồm mục tiêu hình thành
các phẩm chất và năng lực chung và năng lực đặc thù cho học sinh theo các môn học.
1.2.3. Quản lý dạy học lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018
Quản lý hoạt động dạy học, giáo dục là quá trình xây dựng các định hƣớng, quy
định, kế hoạch; tổ chức hoạt động dạy học, giáo dục học sinh thông qua huy động, sử
dụng các nguồn lực, giám sát, đánh giá trên cơ sở tự chủ, có trách nhiệm giải trình để
phát triển nhà trƣờng theo sứ mạng, tầm nhìn và mục tiêu giáo dục của nhà trƣờng.

Nhƣ vậy, Quản lý hoạt động dạy học lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ
thơng 2018 thực chất là những tác động của chủ thể quản lý cấp phịng và nhà
trường vào q trình dạy học lớp 1 (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học sinh,
với sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm góp phần hình thành và phát
triển phẩm chất và năng lực cần đạt ở học sinh lớp 1.
1.3. Hoạt động dạy học lớp 1 theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018
1.3.1. Khái qt về phân phối chương trình các mơn học của các mơn học lớp 1
theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trường tiểu học
Chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới hình thành và phát triển cho học sinh 5
phẩm chất là: yêu đất nƣớc, nhân ái, chăm chỉ; trung thực và trách nhiệm. Chƣơng
trình cũng hình thành và phát triển cho học sinh năng lực chung và năng lực
chuyên môn. Năng lực chung: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp
tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực chuyên môn, đƣợc hình thành,
phát triển chủ yếu thơng qua một số mơn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng

14