Nghiên cứu cây điều

 

KT QU NGHIÊN CU NH HNG CA MT S CH PHM C CH
SINH TRNG N KH NNG RA HOA U QU VÀ NNG SUT CA
CÂY IU TI CAM RANH, TNH KHÁNH HOÀ

TS. Nguyn Thanh Phng;
KS. oàn Công Nghiêm; KS. Lê Th Anh
Vin KHKT Nông nghip Duyên Hi Nam Trung B

1. T VN 
iu (Anacardium occidentale L.) là cây công nghip lâu nm, nhanh cho sn
phm, áp ng c nhu cu xut khu em li ngun ngoi t khá ln cho nn kinh t
nc ta. Theo Hip hi cây iu Vit Nam, din tích iu c nc hin nay khong
350.000 ha vi tng sn lng khong 290.000 tn. Sn lng xut khu nhân ht iu
t ti 85.000 tn, ng th hai trên th gii sau n .
 Vit Nam ch yu cây iu ra hoa mt cách t nhiên và ra hoa theo mùa v, ít
chu s tác ng ca con ngi. Do ó chu nh hng rt ln ca giá c th trng có
nhng nm c mùa thì mt giá, nhng nm c giá thì li mt mùa do thi tit ã
làm cho ngi dân trng iu gp rt nhiu khó khn vt v. Ngoài ra, cây iu còn
chu nh hng rt ln ca thi tit, khí hu, nó nh hng trc tip n nng sut cht
lng ca cây iu. Hin nay,  Vit Nam vic s dng các ch phm c ch sinh
trng  tin hành x lý ra hoa qu trái v ã c thc hin trên nhiu loi cây (cam,
quýt, nhãn, xoài, su riêng, na…) và ã thu c nhng thành qu nht nh. Nhng
trên cây iu thì n thi im hin nay v n cha có  tài nào nghiên cu v l!nh vc
này, ây là mt l!nh vc hoàn toàn mi. Nu thành công s" m ra mt hng i mi
cho ngành sn xut iu  nc ta.
Ti t#nh Khánh Hòa, iu c la ch$n là cây công nghip dài ngày  phát
trin m rng theo hng sn xut hàng hóa chuyên canh phc v cho tiêu dùng ni a
và xut khu.
Cam Ranh (c%) là a ph&ng  cc nam ca t#nh Khánh Hòa có khí hu khô hn

nh các t#nh Ninh Thun, Bình Thun. Lng ma ca Cam Ranh ch# t 1.441
mm/nm, lng b'c h&i mt nc trung bình 1.450 mm/nm. Nhng iu kin khí hu
li thích hp vi yêu cu sinh thái ca cây iu vì có mùa khô trong giai on ra hoa và
u qu. Tuy nhiên, do n(ng hn nên nh hng không nh) n nng sut và cht lng
iu. Qua s' liu iu tra nm 2003 cho thy cây iu c%ng c trng khá sm vào
nhng nm trc 1975 vi s' lng nh) và phân tán. n nay, toàn t#nh trên 3.000 ha
iu tp trung ch yu  huyn Khánh V!nh, Cam Lâm, th xã Cam Ranh, nng sut
bình quân 4,2 t/ha (t&ng &ng 60% nng sut iu c nc), sn lng 1.212 tn
(ch# áp ng c 10,52% công sut ca 3 doanh nghip ch bin ht iu trên a bàn
t#nh). Trong tng din tích t nhiên 70.000 ha ca th xã Cam Ranh (c%) có 27.544 ha
t hoang i núi. Trong mt thi gian dài, din tích t i núi s dng cha có hiu
qu. Din tích r*ng b thu h+p do vic khai thác r*ng b*a bãi, do phá r*ng làm r y, 
che ph ca thm thc vt thp, t hoang i núi có xu hng m rng, gây mt cân
b,ng sinh thái, nh hng nghiêm tr$ng n sn xut nông nghip và i s'ng. Cây
iu ca th xã Cam Ranh có nhng lúc thng trm v din tích, nhng nh nhng nm
gn ây giá ht iu n nh, thu nhp ca ngi trng iu c tng lên nên n nay
có h&n 500 ha iu tp trung. Nh có nhng mô hình trng iu t hiu qu v kinh t
 

và môi trng nên th xã Cam Ranh ã xác nh cây iu là cây kinh t hàng hóa và có
ch tr&ng phát trin mnh  tn dng din tích t hoang i núi cha s dng, góp
phn to công n vic làm, phát trin kinh t, xóa ói gim nghèo, cung cp ngun
nguyên liu cho nhà máy ch bin
Mùa ra hoa u qu ca cây iu  Cam Ranh - Khánh Hòa t* tháng 01 - 3 hàng
nm. ây là thi im thng chu nh hng ca gió mùa ông b(c tri âm u, ma
phùn nên nh hng trc tip n qu trình th phn, th tinh, sâu bnh thng xy ra
nên nh hng nghiêm tr$ng n nng sut và cht lng qu. H&n na, iu là cây ra
hoa không tp trung (do c tính di truyn ca gi'ng) kéo dài v iu nên t'n công
qun lý bo v và thu hái. Và a s' các vn iu ang cho trái hin nay u trng ht
t* ngun gi'ng h-n tp và không c ch$n l$c nên nng sut thp, không n nh và

cht lng ht kém.
Do nh hng ca thi tit nên nhiu nm lin nhiu vn iu mt mùa nên thu
nhp ca ngi trng iu thp và không có hiu qu, thm chí ngi dân cht nhng
vn iu trong giai on thu hoch  trng cây khác.
Vì vy, “Nghiên cu nh hng ca mt s ch phm c ch sinh trng n
kh nng ra hoa u qu và nng sut ca cây iu ti Cam Ranh, tnh Khánh Hoà”
là rt cn thit.
2. KT QU VÀ THO LUN
2.1. nh hng ca mt s ch phm c ch sinh trng n kh nng ra hoa, u
qu và nng su t i!u t"i xã Cam An B#c, huy$n Cam Lâm, Khánh Hòa
Trong nm 2007 và 2008, ã tin hành thí nghim x lý ch phm c ch sinh
trng cây iu ti h ông Mai Vn ông (thôn Tân An, xã Cam An B(c, huyn Cam
Lâm, t#nh Khánh Hòa) vi 6 công thc. Qui mô: 5 cây/ ln lp x 3 ln lp/công thc x 6
công thc = 90 cây (4.500 m
2
).
S dng các ch phm c ch sinh trng phun lên cây khi cây bung chi non
sau ó dùng kéo  xit cành nh,m làm cho cây ra hoa theo ý mu'n.
Công thc 1: S dng cht c ch sinh trng là Potassium chlorate nng  1-
2% phun lên cây sau ó dùng kéo xit cành.
Công thc 2: S dng cht c ch là KNO
3
nng  1-2% phun lên cây.
Công thc 3: S dng cht Paclobutazol nng  1-2% phun lên cây.
Công thc 4: S dng cht c ch là KNO
3
r(c di g'c ri ti nc (150
g/cây).
Công thc 5: S dng cht c ch là Potassium chlorate nng  1-2% phun lên
cây nhng không xit cành.

Công thc 6: ('i chng) không s dng cht c ch sinh trng c%ng nh
không xit cành.




 

Bng 2.1. Din bin ma trong giai o"n ra hoa u qu i!u nm 2008 t"i Cam Ranh
Tháng Tháng 1
Tháng 2 Tháng 3 Tháng 4
Ch% tiêu
Tun
1
Tun
2
Tun
3
T&ng
Tun
1
Tun
2
Tun
3
T&ng
Tun
1
Tun
2

Tun
3
T&ng
Tun
1
Tun
2
Tun
3
T&ng
Lng
ma(mm)
3,0 39,2 45,7
87,9
- - 29,9
29,9
5,9 - 28,6
34,5
32,1 22,2 54,3
108,6
Lng
ma ban
ngày
3,0 30,3 15,0
48,3
- - 13,1
13,1
4,4 - 22,6
27,0
0,5 22,2 9,5

32,2
Lng
ma ban
êm
8,9 30,7
39,6
- - 13,8
13,8
1,5 - 6,0
7,5
31,6 - 44,8
76,4
S' ngày
ma
1
ngày
(4/1)
5
ngày
(15-
19)
3
ngày
(23-
25)
9
ngày
- - 3
ngày
(22-

24)
3
ngày
2
ngày
(7-8)
- 2
ngày
(19-
20)
4
ngày
2
ngày
(5-6)
2
ngày
(17-
18)
4
ngày
(26-
29)
8
ngày
Bng 2.2. nh hng ca các ch phm c ch sinh trng n các th'i i(m n
hoa, u qu i v)i cây i!u nm 2008 t"i xã Cam An B#c, huy$n Cam Lâm
Công thc
Th'i i(m
n hoa và

th* ph n
+t 1
Th'i i(m
n hoa và
th* ph n
+t 2
(tp trung)
Th'i
i(m n
hoa và
th* ph n
+t 3
Th'i i(m
thu ho"ch
tp trung
CT1: Potassium chlorate phun lên cây, xit
cành (2)
26-27/1 5-7/2 3-5/3 01-05/4
CT2: KNO
3
nng  1-2% phun lên cây (3)

25-27/1 9-12/2 2-4/3 01-05/4
CT3: Paclobutazol nng  1-2% phun lên
cây (4)
25-27/1 7-9/2 5-7/3 03-07/4
CT4: KNO
3
r(c di g'c ri ti nc (1) 26-27/1 5-7/2 1-2/3 30/3-2/4
CT5: Potassium chlorate phun lên cây,

không xit cành (5)
24-26/1 8-10/2 5-7/3 04-08/4
CT6: 'i chng (không s dng cht c
ch sinh trng c%ng nh không xit cành)
20-23/1 2-4/2 6-8/3 05-10/4
Thi im ra hoa u qu t 1  CT4 t* 26-27/01/2008, thi gian này tri
không ma nên không nh hng n ra hoa u qu. Vì th, t n hoa u tiên ã
c u qu. Các công thc khác nh: CT2, CT3, CT5 n hoa th phn ngày u tiên
ã b nh hng ca ngày ma cu'i cùng ca t nên phn nào ã hn ch s th phn
th tinh. c bit, CT6 có ngày n hoa cu'i cùng ca t u tiên b ma nên ã nh
hng n c nhng ngày n hoa trc ó, vì  m cao d. phát sinh sâu bnh hi.
t n hoa và u qu th 2 là t n tp trung (n 50% lng hoa trong v) và
cho sn lng chính ca vn iu. t này hoa n ti các công thc t* ngày 02-
12/2/2008. Các công thc thí nghim ã n hoa và u qu tp trung vào giai on này
gp tri n(ng ráo và n cu'i tháng ã có 2 c&n ma vào các ngày 22-27/02/2008 nên
ã b sung  m  nuôi qu và hn ch qu rng.
t n hoa cu'i cùng vào các ngày 02-08/3/2008, trong ó có 3 công thc thí
nghim ã n hoa và u qu trong t ma t* ngày 07-08/3/2008 và ma 2 ngày liên
tip vào ban ngày vi lng ma 5,9 mm, nên các công thc ã b nh hng là CT6,
CT5, CT3. Các công thc CT4, CT2, CT3 n hoa vào các ngày t* 01-05/3/2008 nên
không b nh hng do ma mà còn cung cp  m  nuôi qu, nuôi ht. n cu'i
 

tháng 3 (t* ngày 19-20/3) ã có 2 ngày ma liên tc vi lng ma khá ln 28,6 mm.
t ma này ã cung cp  m cho t  nuôi qu và ht iu cho tt c các công
thc thí nghim ã c u qu.
Nh vy, vi 3 t n hoa và u qu iu nm 2008 ca CT4 ti Cam Lâm ã
không trùng vi các t ma (xem Bng 2.12) nên kh nng u qu nhiu, c bit ít
b sâu bnh phá hi. Hai công thc CT2, CT3 b nh hng ca t ra hoa vào tháng
01/2008 và 3 công thc CT6, CT5, CT3 ra hoa c 2 t 1 và t 3 ã b nh hng do

ma.
Trong nm 2008, hu ht các công thc u ra chi hoa, trong ó các công thc
CT5, CT3 và CT4 có t/ l ra chi t* 73,1 - 86,2% và cao h&n các công thc còn li. S'
chùm/ m
2
, s' qu/ chùm u cao h&n 'i chng, trong ó ti CT4 s' qu/ chùm là 5,4
cao nht và cao h&n tt c các công thc còn li. Nh vy, nng sut CT4 là 719,7 kg/ha,
cao h&n 'i chng 215,4% và vt h&n các công thc còn li 10,0 – 78,4%. (Bng 2.3)
C%ng nh nm 2007, trong iu kin kh(c nghit ca c vùng nhng CT4 v n ra
chi hoa và cho thu hoch, các công thc còn li thì nng sut rt thp, thm chí không ra
hoa u qu. Nh vy, thí nghim 2 nm liên tip thì CT4 (S dng cht c ch là KNO
3
rc di gc ri ti nc) u ra hoa và cho nng sut cao trong thí nghim.
Bng 2.3. Tình hình sinh trng, phát tri(n và nng su t ca cây i!u trong thí
nghi$m c ch sinh trng nm 2008 t"i Cam An B#c, Cam Lâm, Khánh Hoà
Công thc
Chi!u
cao cây
(m)
'ng
kính tán
(m)
S
chùm/
m
2

S qu/
chùm
Nng

su t
(kg/ha)
So v)i i
chng
(%)
CT1 (Phun Potassium
1-2% và xit cành)
4,2 5,0 9,2 4,7
654,3
195,8
CT2 (Phun KNO
3
1-
2%)
4,1 4,7 9,3 4,6
602,4
180,3
CT3 (Phun
Parloputazol 1-2%)
3,7 4,3 8,3 4,8
475,0
142,1
CT4 (R(c KNO
3

150g/cây di g'c và
ti nc)
4,1 5,1 8,7 5,4
719,7
215,4

CT5 (Phun Potassium
1-2%)
4,0 5,2 8,3 3,2
403,5
120,7
CT6 (Không phun 'i
chng)
4,3 5,6 6,3 2,9
334,2
100,0
Cv% - - - - 8,2 -
LSD 5% - - - - 58,4 -
Nh vy, bc u ã xác nh c mt công thc có hiu qu trong vic x lý
ra hoa u qu iu ti vùng khô hn Cam Lâm là công thc 4 (S dng cht c ch
KNO
3
rc di gc ri ti nc).



 

2.2. Hi$u qu kinh t ca các công thc thí nghi$m c ch sinh trng  cây i!u
6 nm tu&i t"i xã Cam An B#c, Cam Lâm, Khánh Hoà

Bng 2.4. Hi$u qu kinh t ca các công thc thí nghi$m c ch sinh trng cây
i!u 6 nm tu&i t"i xã Cam An B#c, Cam Lâm, Khánh Hoà nm 2008
Công thc
Nng
su t

(kg/ha)
Tng thu thêm so
v)i i chng
Tng chi
(1.000)
T&ng
tng chi
(1.000)

Lãi
ròng
(1.000)

T, su t
l+i
nhun
(l-n)
Kg/ ha 1.000  Vt t Công
CT1 (Phun Potassium
1-2% và xit cành)
654,3

320,1

3.841,2

3.000,0

266,0

3.266,0

575,2

0,17

CT2 (Phun KNO
3
1-
2%)
602,4

268,2

3.218,4

1.200,0

266,0

1.466,0

1.752,4

1,19

CT3 (Phun
Parloputazol 1-2%)
475,0

140,8

1.689,6

4.000,0

266,0

4.266,0

-2.576,4

-0,60

CT4 (R(c KNO
3

150g/cây di g'c và
ti nc)
719,7

385,5

4.626,0

1.800,0

266,0

2.066,0

2.560,0

1,23

CT5 (Phun Potassium
1-2%)
403,5

69,3

831,6

3.000,0

266,0

3.266,0

-2.434,4

-0,75

CT6 (Không phun -
'i chng)
334,2

-

-

-

-

-

-

-

Ghi chú:
Nm 2008 giá ht iu thô là 12.000 ng/kg; Potassium Clorat giá 150.000
/kg; KNO
3
giá 60.000 /g; Parlobutazol giá 200.000 /kg
+ Tng chi = Chi phí phân khoáng
+ Tng thu = Tin thu tri t nng sut tng thêm  các công thc (kg/ha tng
so vi i chng x giá ht iu thô ti thi im nm 2008).







     
 !"#$
% % %  % 
&'"()#

     
*+,"-+.
     
/
0"
/
123
/
0(+34+
/
125!"
/
0"
/6/

Các công thc thí nghim c ch sinh trng khác nhau  cây iu ã cho nng
sut cao h&n 'i chng t* 69,3 – 385,5 kg/ha, cao nht là  CT4 (R(c KNO
3
150g/cây
di g'c và ti nc)

vt h&n 'i chng 385,5 kg/ha và thp nht là CT5 (Phun
Potassium 1-2%) ch# vt h&n 'i chng 69,3 kg/ha. Lãi ròng tng thâm  các công
thc CT4, CT2, CT1 h&n 'i chng t* 575.200 – 2.560.000 /ha, cao nht là CT4 có lãi
ròng tng thêm so vi 'i chng là 2.560.000 /ha. Mc dù,  CT3 và CT5 có nng sut
 

tng thêm h&n 'i chng là 63,9 – 104,8 kg/ha nhng ã l- t* 2.434.400 – 2.576.400
/ha. Nh vy, các công thc c ch sinh trng khác nhau ã cho hiu qu kinh t
khác nhau. Trong ó, các công thc CT4 (Rc KNO

3
150g/cây di gc và ti nc)
cho nng sut và hiu qu kinh t cao nht.
3. KT LUN VÀ  NGH.
3.1. Kt lun
Qua 2 nm thí nghim các công thc c ch sinh trng khác nhau  vn iu
kinh doanh 6 nm tui ã cho nng sut khác nhau và vt h&n công thc 'i chng
không x lý t* 69,3 – 385,5 kg/ha. ã xác nh c công thc: CT4 (S dng cht c
ch KNO
3
rc di gc ri ti nc) cho hiu qu kinh t cao nht.
3.2.  ngh
Bc u có th S dng cht c ch KNO
3
rc di gc iu ri ti nc cho
các vn iu kinh doanh. Tuy nhiên, vic s dng mt s' ch phm c ch sinh trng
cho cây iu là rt mi ti Vit Nam nên cn tip tc thí nghim thêm 1 - 2 v na 
có kt qu y  h&n.

TÀI LI/U THAM KHO
(1) Phm Vn Côn (2003), Các bin pháp iu kin sinh trng, phát trin, ra hoa, kt
qu cây n trái, Nhà xut bn Nông nghip, Hà Ni.
(2) Trn Vn Hu, Cht iu hoà sinh trng (Tài liu t internet)
(3) Nguy.n Vn Liêm (2008), Bin pháp x lý ra hoa u trái trên cây xoài.
(4) Nguy.n Thanh Ph&ng (2003), Nghiên cu mt s cht kích thích sinh trng trên
cây iu ti tnh Bình nh, Báo cáo khoa h$c
(5) T Minh S&n, Ngô Hng Bình, Phan Thanh Hi, H Huy Cng (2005) Nghiên cu
mt sô bin pháp k0 thut nh, hoàn thin quy trình ci to vn xoài nng sut thp 
vùng duyên hi Nam Trung b.
(6). Nguy.n Quang Thch, Nguy.n Mnh Khi, Trn Hnh Phúc (2000), Etylen và ng

dng trong trng trt. Nhà xut bn Nông nghip, Hà Ni.