Tải bản đầy đủ (.pdf) (190 trang)

SỔ TAY TOÁN HỌC CỦA THẦY NGUYỄN TIẾN ĐẠT ÔN THI TN THPT CẤP TỐC

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (38.81 MB, 190 trang )

Sta.r book- Chuyen gia sach luy'n thi

C
CJn" .~~
"~
....,.,

DAY DU cAc D~NG BAI HAY THI CUA BQ GIAO DI,JC

I

TOANHOC

A

. .

,.,

,.,

ON THI DAI HOC CAP TOC

X01
T

T

..

THAY NGUYEN TIEN OAT





LOI NOI DAU
Chao cac em hQc sinh THPT, d~c bi~t Ia hQc sinh l&p 12 chuAn hi
thi f)~i hQc. Chi con vai thang d€m nguqc d€n ki thi THPT QG 2021,
hi~n t~i dang la giai do~n C\fC ki gdp rut, quy€t dinh trgc ti€p d€n di6m
s6 cua cac em.
V &i nhfmg yeu cdu kh~t khe cua ki thi S~p t&i, cac b~n hQC sinh l&p
12 dang g~p phai "khling hmlng" v&i qua nhiSu mon hQc va ki€n thtrc
phai ghi nh&. DiSu d6 dfin d€n tinh tr~ng "hQc tru&c quen sau" va di6m
thi thu thuemg chi dimg l~i a mtrc 5-6.
Hi6u duqc nhfmg kh6 khan do, "Bq SA tay ki~n thii'c Chftt LU'f}'llg
Nhftt" da duqc Thdy bien so~n va due k€t kinh nghi~m tU cac anh chi
d~t 26-28 di6m thi f)~i hQc, giup cac em h~ th6ng ki€n thtrc ddy du hon,
tang t6c giai ds thi va d~t di6m cao.

f)~c bi~t v&i mon Toan, cu6n sA tay Toan hqc - On thi D~i hqc
cftp tfic" se la trq thu d~c lvc nhdt giup em btrt pha di6m 8+ trong ki

thi THPT QG 2021:
1.
2.
3.

H~ th6ng ddy du cong thtrc va each giai cac d~ng bai di6n hinh
xac sudt 90% xudt hi~n trong DS thi THPT QG.
C~p nh~t phuong phap giai nhanh m&i nhdt tang gdp 2 ldn t6c
d9 giai tr~c nghi~m, myo b(rt t6c dS thi v&i Casio, Vinacal.
Trinh bay ro rang, khoa hQc, dS tra ctru va vo cimg nho gQn,

ti~n lqi khi on t~p.

Cu6n "SB tay Toan hqc - On thi D~i hqc cftp tfic" duqc thi€t k€
phu hqp v&i mQi d6i tuqng hQc sinh, ill hQc sinh gioi d€n mAt g6c dSu
co th6 t1;r tra ctru dS dang!
Hy VQng cu6n s6 tay nay se dBng hanh cfing cac Sl tU chinh phl)C
canh CUa f)~i hQC thanh cong!

Than

ai,



ij119!1&
cHUONr. ' 1-lAM s(')
BAll.

BA12.

. 000000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oo

00 . . . . · oo ·

... .

..

.


..

00 .

........

E>~O HAM 00 0000 00 00 .. . 00 0 .. 00 oo uo oo o . . . . .. 00000000 00 .. 00 00 . . . . . 0 00 00 00 00 o oooo oo ooo 00 00 .. 00 00 .. . . . .

sv Btt'N THitN

00

00

00 . . . . . . . . . . . 00 00 . .

DQng2. nm thaMs6d~ hOm s6 don dl$u tr€m mlend.. oo .. . oo
Dr--q 3. <:.' bien thler ~-)am hQp (ml.rc d¢ v(m dl,lng coo) 00

eve TRI .. .................................. ....................

D9ng

1

s6 dQt eve t~ tgi diem

Dong 3. Bi$11 luon hoanh do eve trl
Dc;mg 4
BA I


' JQng

"'"

c

ham b(le 3 .. .

~H6 NHAT........... ......

It'<>< ' "ln

Dc;mg 2. 11m gtln & gtnn

N'rn

8A I 5.

BAI 6.

BA I 7.

UQ,

Tl~M Cf\N 80 TH! HAM S6 ..........
NHAN DI~N E>O THI
TlJONG GIAO ..
g


Dt;~ng

I.

H A

M

s6 ..

BA I 8.

nlnr>

·A •_OG

C ONG THlJC

11
·2
15

.. . . . . . •

0

0 00000

0000000 00000


00 00 00 . . . . . . . .

oo . . . . . oo

0000

0000 oo . .



. . . . oo.

•• •

23

26



26

oo . . . . . . . . . .

26

00000 . . . . . . . . . . . .

• oo


19

.. •

000000000 0 oooo o ..

..oo

17
18 ·

00 . . . . . . . . . . .

. . . . 00 .oo....



00000

oo . .

• •

00

'>]



oo .. oo . . . . . . oo .. .. . . .. . . . . . . . . oo .. oo . . . . . . oo .. oo .... . oo . . . . . oo ... oo 2 9


uyC v .. ...... oo oo

hal"" An " ..

PHlJONG TRlNH TI~P TUY~N .. ...

CHUONG , MU
BA l l .

''1ng



11

ooooooo o oooooooooooo oooooooo oooo oooooooooooooooooooooooooooooooo ooooooooo oooooooooooooooooo35

uong giao t'rum

To

OOoooo

.. .. . ... . .. .. . ....... oo.

oo oo




oo

oooo

..



oo

2 Tlldng giao hOm t•ung chuang oo •oo .. 0000 oooo•oo .. 00 0000

A

9

oo .. oooooooo oo . . . . . . . oo . . oo . . . . . . . . . . oo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oo 2 8

Dc;mg 3. Tuong gioo hom phon t'lGc .....
Dy-~~

. . . oo.

eua ham s6 y=f(x) tren kho6ng (o;b).........
r &Joooo . .

00 ..

. . . . . 00 . . . . . . . . . . . . . . .


ham ~6 ·•-ffv\ t•em <1onn (a; b) ...

ltl. ...,jj .. u.Jn •hUC

9

0000000 . 00 •• 00 ..

Xooooooooo . . . . . . .

eve +rr eua ..,OM trung phllCing y-ax 4+bX1+C

4. GIA TRI LCf\1 Ni lA

...

oooooooooo" " """""ooooooooooOOoooooooooo 1 6

'lm COI..i diem CI,/C dQI & e ve tleu cua ham so

Dc;mg 2 ftm tham sod~ ham

00

00 00 . .

00 00 . . . . . . . . . . . . . . 00 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 00 0 . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . .

DQng 1. Tit, cac "'1o6ng don d~u (d<;mg kh6ng c hl!a m ) o o . . . . .


BA I 3.

00

-~JT

..

.....

ooOooooo . . oo . . . oo

oooo oo

v5

000000 • • 00 000000000 0000 00

38



oo oo

oo

...

.


•oo

•ooooooooooo 00 . . 00000000 . . . . . 00

00 0 0000 00 00 uoooooo 00 uoo 00 00 oooo

00

oo 4 0

A')

ooOO 0000000 . . 00 .. 000

oo . . . . . . . . . oo .. oo .. .. oo .. . . . . . . . . . . . , .. oo .oo, .. oo .. oo .. . oo . . . . . . . .

oo

00000000000000 0000 0000000000 00.

MO VA LOGARIT .....

00

oooooooo · ·

00 . . . --

42


.45

oo .. oooooo•ooooooooo .. . oo.oo o oo oooo0000"'"'""'oo ' " oo . . .

45


BAI2. PT. BPT MO VA L()GARIT ............................................................................ 46
Dc;mg l. Pruong tri:lh mu ........ .. , .. ............................................ 48
Dong 2. Phuong t·inh logar't ....................................................... 50
DO:'lQ 3. Bot phi.Jong trinh mu ... . .. .. ... .. .. . . .. .. .. . .. .. .. .. . ...................... 51
D~:mg 4. Bot phuong Mnh logartt ........................................................ 53

DQng 5. Prllor~ M~"' oot prl1ong trlnh mO & logarf+ c "'ua m .............. 54

BAI3 BAI TOAN THI,IC
CHVdNG

.J.

Tf: LAI K£p ..................................................................... 56

nu.JH KHQNG GIAN .......... .............................................. 59

BAI 1. KH6t E>A DISN ............................................................................................ 59
BAI2. TH~ TfCH KH61 CHOP .... ..................................... .................................... 61
Dong 1. X6c dlnh di.JQC c hileu coo va dlen tlch day .. . .... .. .. .. . .. .. .. . 61

Dorg 2.
BAI3.


nsO Kh61 chOp ....... ~ · .. .... ... ... .. ............... .... .... .. . ..... .. .. ... . .. ..

..c.. A

MAr cAu- KH61 cAu ............................................................................... 66

BAI4.HlNHN61'l

KH61N6N .............................................................. 69

BAI5. HlNH TRV- KH61 TRV ............................................................................. .. .72
CHVdl''~"" 3: "IGilvEN HAM VA TfCf-1 PHAN ............................................. 74

BAll NGUY~N HAM ........ ....... ............................................................................. 74

Dc:;.rg 1. BOng "lguyen ham

co b6n

........ ........... ................ 74

Dc;~rg 2 Nguyen ham tl1ng phon ................................................. n

DQrg 3. 1'\Jguyem ham dc:;.rg huu tl ......................................... ......... . 18
DQrg 4. Nguyen ham dol b1en dc:;.ng 1 . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . .......... 80
Dana 5. Nguyen hOm d61 bien dQng 2 .. ........... ... .... ...... . .. .. .... .. .. . .. . . B1

BAI2. TfCH PHAN ............................................................................................. 86
0Qng I Tich phOn d61 b1en dc;mg ' ... ................................................. 86

Dc;mg 2. Tich phOr d o1 bien dc,mg 2. .................................................... 68

Dc:;.ng

'l.

n,_., phon tung phon . .. .. .. . .. .. . .. . ... .. . ....

. .. .. . .. . ... ... .... .. .90

BAI 3. UNG Dl,lNG T[CH PHAN ...... ....................................................................... 91


DQng 1. Dii;ln tfch hinh chang ............. ................................................. 91
D<;~ng 2. Th~ tfch khol tron xooy .................................................................. 92

CHlJdNG 5: SO PHVC ................................................. .......................................... '01

BAl l. D..;..NGD~IS6CUAs6PH0C ................................................................. 101
BAI2. BlfU DI~N HlNH HOC s6 PHCIC ............................................................... 117
DQng 1.

nm t¢p h9P d iem m bleu dien s6 phuc z thoo man dleu ki$n k . 11 7

DQng 2 Tim s6 phuc z c6 modul nho nhat. lon nhat thoo man elk k........ 119

8013. BAI lOAN U~N QUAN DfN .. .................................................................... 127
CHUONG 6: H~ TRVC TQA E>Q TRONG KHONG GIAN OXYl ................................. 128
BAll. H~TOAD¢TRONGKH0NGGIAN ......................................................... l28


BAt 2. Tl'CH CO HUONG VA CING DVNG .......................................................... 131
8AI3. PHUONG TRlNH MATCAU ....... ................................................................ l48
BAI4. PHUONG TRlNH MAT PHANG .................................................................. 15CI
BAI 5. PHUONG TRlNH ElUONG THANG ............................................................ 157
BAI6. HlNH CHI(U KHOANG CACH ........... -. -- ---...................................... 165

8AJ 7. M¢T s6 D~NG GIAI NHANH CI,IC TRl Kl-IONG GIAN ............................ 167
BA1 8. PHUONG ?HAP TOA f)O HOA ... ................. ............................................ 170



CHltdN

•. HAM

so

0

I>

1. Quy tac tinh c!qo ha : Cho u = u (X); v = v (X);
• T6ng, hi+ : (u ± v )'


= u

1

±V


• Dqo ham ham hqp. N~u


1


• (u.v )I = u I.v + v I.u => (C.u )I

T,.IC

0

ha

c : 1ft h~ng s6

y

= C.u I.

= f (u), u = u ( x) => y~ = y~ .u~

cap 2. /"(x)=[/ (x)J'
1

+ Y nghia ea h<;>e:
+ Gia t6e me thai eua ehuy6n d9ng s = f(t) t~;Li thai di6m t0
la: a(t0 ) = f"(t 0 ).


+ V~n t6e me thai eua ehuy6n d9ng s = f (t) t~;Li thai di6m t0
la:
• D(jiO

v(t0 )=f'(t0 ).

h m cap cao f("l(x)=[f"- 1l(x)J' ,(nEN, n;::::2).

2. Bang cong fhuc finh c!qo ham:

9


DfO ham cua ham SO' c

(f(x))'=f'(x)
r----·

(C la h~ng s6).

(c)' = o

( xa )' = a.xa-1

e-J

(J;)' =-1
2J;

( sinx )' =cosx


(cos x )' = -sin x

X

(

2
=-_!_
X

tanx)

I

1

= -2COS

X

(a x )' = ax .ln a

(e x)' =ex
(

1

I


1

I

(cotx) =--.sm 2 x

1

I

Inlxl) =-

(Iog a lxl) = xlna

X

fO ham c a am hqp (f(u))'=u'.f'(u)
'

'

(K.u)'=K.u'(Klahangso).

( ; } =-

(

-r--

(a)'a-1

u
-a.u .u

(~)' =__!{__

~~

2~

'T

srnu =u .cosu


)'

I

I

U

I

(cosu)' =-u 1.sinu

I

I


( cotu )' = --.-usm 2 u

(tanu) = -2cos u
( e" )' =u 1.e"

I (a")' =u .a".lna

[u [)'

I (log aiu I)' = _!!____
u.lna

( ln

1

= !!..._

3. Cong

u

U'c trnh nhanh dc;wo ha

(~

I

ax+b


10

)

ad -be
= (cx+d/.

an thU'c:


1i)
TOAN TIIAY lll,IT

0

Dfnh nghia
• Ham s6 y = f (x) duQ'c gQi la d6ng bi~n tren mi~n
D

Â:>

ã Ham s6 . y
D

Dlnh

¢:>

va


Vxp Xz ED

XI< Xz :=:;. f(xl) < f(xz)·

f (x) . duQ'c gQi la nghjch bi~n tren mi~n

=

va XI< Xz :=:;.

Vxp Xz ED

f(xl) > f(xz)·

ly

Gia sir y = f (x) c6

d~o

ham tren khoang (a; b), thi:

• N~u f'(x)>O, VxE(a;b):=:;. hams6 f(x) dbngbi~ntren
khoang (a;b).
N~u f'(x) < 0, Vx

E

(a; b):=:;. ham s6 f(x) nghjch bi~n tren


khoang (a;b).
• N~u f(x) dbng bi~n tren khoang (a; b):=:;. f'(x)
N~u f(x) nghjch bi~n tren khoang (a; b):=:;. f'(x) :-::;

o,

c. o,

Vx

Vx

(a; b).

E

E

(a; b) .

Khoang (a; b) dUQ'C gQi chung la khoang don di~U cua ham s6.

n

-

Tim cac khoang ddn
-

-


di~u (dQng khong chua m)
-

al min: Tim ca.c khoang don di~u (hay khao sat chi~u bi~n
thien) cua ham s6 y = f(x).
ng phap )
• Bu6'c t. Tim t~p xac djnh D cua ham s6.
11


Tinh d~o ham y' = f'(x) . Tim cac di~m


xi' (i

= 1, 2, 3, ... , n) rna t~i d6 d~o ham b~ng 0 ho~c khong xac dinh.
S~p x€p cac di~m



X i

theo thu n.r tang dAn va l~p

bang bi€n thien.
Neu k€t lu~n v~ cac khoimg dbng bi€n va nghich bi€n

dua vao bang bi€n thien.
~ D~ (


1.1·21

Tim tham

Bal toan

so di ham so ddn di~u tren miin d
on dl~u trin mien xac d!nh cua no

y = f(x ;m)

~ PhU'dng phap J
cr>

xet h

= f(x) = ax 3 + bx 2 +ex+ d .
- Buuc . T~p xac dinh: D = R
' 2 Tinh d~o ham y' = f'( x) = 3ax 2 + 2bx +c.

+ D~

y

f(x) dbng bi€n tren

JR.
af'(x)


<=>y'=f'(x);:::-:0, VxElR<=>

+ D~

{

~ J'(x) =

~

a f'(r)

0, \fx E lR <=>

Dftu cua tam thuc b~c hai f(x)

{

= 3a

· _

~

~m?

0

~ J'(x)


-

, f(x)~O, VxElR<=> {a>O ·
,

~~0

f(x)~O,

<0
2

4b -12ac

= ax 2 + bx + c.

De

De

12

2

4b -I2ac

f(x) nghich bi€n tren

lR <=> y' = f'(x)




= 3a > 0

VxElR<=>

{a~~0

~

~ m

0

?


1i)
TOANTNAY DI)T

({) Xet ham sA nhftt bl
Btr&c
- Btruc

ax+b
y=f(x)=--·
cx+d

T~p xac dinh: D = ~ \ {- ~} ·

Tinh dao ham y' = f'(x)
·

= a.d- b.c2 ·
(cx+d)

+ DS f(x) d6ng bi~n tren
D<;::::>y'=f'(x)>O,

VxEDGa.d-b.c>O~m?

+ DS f(x) nghich bi€n tren
DG y' = f'(x)
VxEDGa.d-b.c
D6i v6i ham phiin thuc thi khong c6 dfru

Baltoan

y=f(x;m)

D CO th

l, PhU'c:ln
dt'

n

11


=

11

xay ra t~i vi tri y'.
D

rongd6

(-oo;a), (a;+oo), (a;f3), ( a;f3 ], [ a;fJ),

pha-;-)
Ghi di~u ki~n dS y = f(x;m) don di~u trenD.

Ch~ng h~n:
D~yeucfiu y =f(x;m) d6ngbi~ntren D<;:::?y'=f'(x;m)';?.O.
D~ yeu cfiu y = f(x;m) nghich bi€n tren D <;:::? y' = f'(x;m) -s, 0.

D(>c l~p m ra khoi bi€n s6 va d~t v~ con l~i la g(x)
m 2. g(x)
duac:
·
[
·
m ~ g(x)

Khao sat tinh don di~u cua ham s6 g(x) tren m~n
xac dinh D.


13


Dva vao bang biSn thien kSt lu~n:

riTe

Khi m ~ g(x) ::::::> m ~ mgxg(x).
[ Khi m ~ g(x) ::::::> m ~ ming(x)
D

Bai toan 3

y

= f(x;m) = a'x3 + b'x 2 + c'x+ d

trin kh

Tinh y' = f'(x;m)

- Brrtlc

Ham s6 don di~u tren (x,;x2 )

Brrt1c

ng h H~m p hAan b"A
lttt
"A


= l ¢::> lx, - x2 1= l
S2

true

- Btrtlc

¢::>

{L1>0
a :t0

(z")

4P = 12 .

-

¢::>

(x1 +

x

2)

2

-


(ii)

Giai (ii) va giao v6i (i) dS suy ra gia tri m dn tim.

y

1

=f

1
(

x; m) = ax 2 + bx + c .
-

4ac Ta se giai ra duqc m
0

Thaynguqc m vaopt y 1 =f'( x;m)=ax 2 +bx+c =0.
NSu ra 2 nghi~m thi ch9n m d6.

14

= 12

4x1.x2

Ap dl,mg cong thuc IL1 = (azt I v6i L1 = b 2


- Brruc

<=> y' =0 c6 2

Ham s6 don di~u tren khoang c6 d() dai

B -6'

¢::>

= ax 2 + bx +c.


li)
TOR~.!!!~.! Dill

Bill toan 1. xac dfnh tin ddn di'u cua ham so y
thong qua do thl y

• N~u db thi ham

=

s6

=

f (X)


f'(x)

y = f' (X) n~m

a phia

tren Ox tren D

-+/'(x) > O.Khid6 y=f(x) dbngbi~ntrenD
• N~u db thi ham

s6 y = f' (X) n~m a

---+ f'(x) < 0. Khi d6 y

Bill toan 2.
hams

lPh&tdn
Xetha
- B l1

g '(x ) =

=

phi a du6i Ox tren D

f ( x) nghich bi~n trenD


ho doth. f'(x). Hoi khoang ddn di'u cua

J[u(x)J.

~
g(x)=f[u(x)J.
Tim TXD va D;;to ham

(![ u (x )])' = u '( x ).f'[ u( x )]

u'(x) = 0
- Bwc 2. Xet g'(x) = 0 ~ [ /'[ u(x)] =

0

~ x= xi. i={1 ;2;3 ... }

- Brrtfc 3 L~p BBT.
- Bmk K~t lu~n.

15


1i)
TOll! TN4Y II(IT
0

,,

I>



a· c

• .:!

Cho ham y = f(x) xac dinh va lien tt.Ic tren (c6 th~ a la
la +oo) Va

X0 E

-

h;

b

(a;b):

N@u t6n t~i s6
X E (X 0

-CXJ,

X0

h

+h) Va


sao cho

X :;z: X 0

f(x) < f(x 0 )

v6i mQI

thi ta n6i ham SfJ j(x) d~t C\fC

d~i t~i di~m xo.

N@u t6n t~i s6 h sao cho f(x) > f(xJ v6i mQi
X E (X0

-

h;

X0

+h) Va

X :;z: X 0

thi ta n6i ham SfJ j(x) d~t

qrc ti~u t~i di~m xo.


ca
*

Gh\ su y = f(x) lien tt.Ic tren khoang

K = (xo -h; xo +h) va c6 d~o ham tren K ho~c tren K\{xo},

v6i h > 0. Khi d6:
N@u f'(x) > 0 tren khoang (xo- h; xo) va f'(x) < 0 tren
khoang (xo; xo +h) thi xo lam9tdi~mcl,lcd~icuahams6 f(x).
N@u f'(x) < 0 tren khoang (xo- h; xo) va f'(x)

>

0 tren

khoang (xo; xo +h) thi xo lam9tdi~mcl,lcti~ucuahams6 f(x).
x

f'(x)
f(x)

16

.,·,+It

x0 - lt

0


+

A"

f'(x)
f(x)

~·.-It

x0 +h

x,
+

0

-

~fco ~

J



d6i diu tir m ano

khi . x. di qua di~m

lfO'Il


(theo chi€u tang) thi ham s6 y = f(x) d~t ClJC ti~u t~i di~m

X0



khi x di qua di~m xo

a

N€u f'( x ) d6i diu tir

X0

(theo chi€u tang) thi ham s6 y = f(x) d~t ClJC d~i t~i di~m xo.
Khi d6 di~m M(x0 ;f(x0 ) ) g9i la di~m ClJC

tti (ClJC

d~i ho~c ClJC

ti~u) cua ham s6 v&i Yo = f(xJ gQi la gia tri ClJC tri cua ham s6.

tnh
(xo - h;

Gia sir y = f (x) c6 d~o ham dp 2 trong khoang

'
X0


+h), v6i h > 0. Khi d6:

N€u y '(x0 ) = 0, y"(x0 ) > 0 thi

X0

la di~m ClJC ti~u.

N€u y'(x0 ) = 0, y"(xJ < 0 thi

X0

Ia di~m ClJC d~i .

DANG·.

;1 -.
;

Tim

CCC

di~m

.

Cu'C


dai
. &

.

Cu'C

fi~U

CUC

ham SO

Phltdng phap )


Buuc I Tim t~p xac dinh D cua ham s6.
~
Tinh d~o ham y' = f'(x). Tim cac di~m xi' (i = 1,2,3, ... ,n)

rna t~i d6 d~o ham b~ng 0 ho~c khong xac dinh.
S~p x€p cac di~m X; theo th(r tlJ tang dftn va l~p bang
bi€n thien.
Tir bang bi€n thien, suy ra cac di~m ClJC tri (dlJa vao
n9i dung dinh ly 1).

17


'MIJlUP!It

:r '1lM Vat ft
. ~II'

m

Tim tham

SOd~ ham SO dQt CI/C trj fQi di~m Xo

l, PhU'dng phap

)

• Btruc I . Tim t~p xac dinh D cua ham s6.
• Butte 2 Tinh d~;to ham y' va y".

• B~rO'c 3. Dva vao yeu c~u bai toan, ghi diSu ki~n va giai h~ tim
tham s6. C1,1 th€:
o

,
:..
Ham so d~;tt

o

:..
,
Ham so


o

,
:..
. . .;(
Ham so d~;tt eve tn t~;tt dtem x

.

C\fC

d~;tt C\fC

. .;(

d~;tl t~;t1 dtem x = xo ~

{y'(xJ = 0
y "(xJ < ·
0

.;(
. .;(
{y'(xJ = 0
tleu t~;tt dtem x = xo =>
,
·
y (x0 )>0

= xa


{y'(xJ = 0

~ y"(xJ

* 0·

c 4 V&i m vira tim duqc, th~ vao ham s6 va thir l~;ti (ve
bang bi~n thien va nh~n, lo~;ti) .

N~u dS bai yeu c~u tim gia tri eve tri tuong wg, ta seth~
X=

xo, m =? vao y = f(x). Con n~u dS bai yeu du xac dinh t~;ti

do la di€m

C\fC

d~;ti hay

C\fC

ti€u, ta th~

gia tri y"(xJ > 0 =:>X= X 0 la di€m

C\fC

y"(xa) < 0 => x = xa la di€m eve d~;ti.


18

X

= X m = ? VllO y",
0

,

ti€u Va n~U

n~U


D~NO

Bi~n

3

lu(ln hoanh d() cl!c trj ham b(jc 3

Ta c6: y' = 3ax 2 + 2bx +c.
Di~u ki~n

b2

-


3ac ~ 0. K~t lu~n : Ham s6 khong c6 qrc

b2

-

3ac > 0 . K~t lu~n: Ham

tri.

s6 c6 hai di~m eve tri.

» Di4u kl'n di ham s6 c6 dleni CI/C trl

cung dau.

trai dau.
Phlldng phap )
Ham

s6 c6 2 di~m eve tri tnii d~u

<=> phuang trinh y' = 0 c6 hai nghi~m phan bi~t tnii d~u
<=> A.C = 3ac < 0 <=> ac < 0.
Ham

s6 c6 hai di~m eve tri cling d~u

<=> phuong trinh y ' = 0 c6 hai nghi~m phiin bi~t cung d~u


Ham

s6 c6 hai di~m eve tri cung d~u duang

<=> phuong trinh y' = 0 c6 hai nghi~m duang phiin bi~t

19


B

<=> S = x1 + x2 = -- > 0 . Ham s6 e6 hai di~m eve tri eung d~u am
A

c >0

P = x1.x2 = A

<=> phuong trinh y' =0 e6 hai nghi~m am phan bi~t

B

<=> S=x1 +x2 =--<0
A

c

P=x1.x2 =->0
A


, Tim dleu kl9n di ham

so co hai cl!c

man:
X1
)

\

x1 < x 2 a
Hai eve tri x1 , x2 thoa man x1 < a < x 2

<=> ( x1 - a) ( x2 - a) < 0 <=> x1 .x2 - a ( x1 + x2) + a 2 < 0
Hai eve tri Xp x2 thoa man xl < x2 < a

2
<=>{(x1-a)(x2 -a) >O<=>{x1.x2 -a(x1+x2)+a >0
x1 + x2 < 2a
x1 + x 2 < 2a
Hai eve tri Xp x2 thoa man a < xl < x2

20


1i.)

TOAN THAY l)f:IT

~{(x1 -a)(x2 -a) >O~{x1 .x2 -a(x1 +x2 )+a
x1 + x2 > 2a

2

>0

x1 + x2 > 2a

dol glii'a

em

dU'bng th&ng:

ph~
Cho 2 diem

A( xA;yJ, B( xB;yB)

va dm'm.g th~ng ~ : ax+ by+ c = 0.

NSu (axA +byA+c)( a.xs +bys +c) < 0 thi hai diem A, B n~m v~ hai
phia so v&i dm'm.g th~ng ~.

NSu (a.xA +byA +c)(a.xB +byB +c) > O thi hai diem A, B n~m cung
phia so v&i dm'm.g th~ng ~.


~ M9t

so tntbng hqp d(ic bi+t:
\

+ Cham s6 c6 2 eve tri cung d~u
~phuang trinh y' = 0 c6 hai nghi~m phan bi~t cilng d~u

+ Cac diem C\fC tq cua d6 thi n~m cung v~ 2 phia d6i v&i ttvc Oy
<::::> ham sf> c6 2 eve tq trai d~u
<::::> phuang trinh y' = 0 c6 hai nghi~m trai d~u

+ Cac diem C\fC tri cua d6 thi n~m cung v~ 1 phia d6i v&i ttvc Ox
<::::> phuang trinh y'

= 0 c6 hai nghi~m phan bi~t va Yc• ·Ycr > 0

Dac

+ Cac diem C\fC tri cua d6 thi n~m cung v~ phia tren d6i v&i ttvc Ox
21


¢::?

phuong trinh

y' = 0


c6 hai nghi~m phan bi~t va

Yc•·Ycr > 0
{

Yc •

+Ycr >0

Cac di~m ClJC tri cua d6 thi niim cung v~ phia du6i d6i v6i ttvc Ox
Â::?

phuong trinh

YcãÃYcr > 0
{

Yc•

y' =

o

co hai nghi~m phan bW va

.

+Ycr < 0

+ Cac di~m ClJC tri cua d6 thi n~m v~ 2 phia d6i v6i tf\lc Ox

¢::>

phuong trinh y' = 0 c6 hai nghi~m phan bi~t va Yc• ·Ycr < 0

(ap d\lng khi khong nh~m duqc nghi~m va vi~t duqc phuong
trinh dm'mg thllng di qua hai di~m ClJC tri CUa d6 thi ham s6)
Ho~c: Cac di~m ClJC tri cua d6 thi n~m v~ 2 phia d6i v6i ttvc Ox
¢=>db thi cit ttvc Ox t~i 3 di~m phan bi~t

¢=> phuong trinh hoanh d() giao di~m

f ( x) = 0

c6 3 nghi~m

phan bi~t (ap d\lng khi nh~m duqc nghi~m)

y'.y"

PhU'O'Ilg trinh darimg thing qua de di~m e'le t i y d = y- ~
Khoing deb giiia hai cli~m qre trj cua
AB =

22

~ 4e +16e3
a

, •


etA thj ham sA b'e 3 Ia:
b

2
-

3ac

vat e = - - -

9a


-- - -

~

IAI

-~

Ct/C trj cua ham trung phu'dng

Mc)T s6 KiT

au.\ CAN NHtJ

+ Ham s6 c6 m<)t qrc tri <::} ab ~ 0.
+ Ham s6 c6 ba eve tri <=> ab < 0.
+ Ham


,
so, c6 dfulg m<)t ClJC tri va ClJC tri la ClJC tieu

a=O
{b>O
,
Ham so c6 dung m<)t

{a >O

<=> b ~ 0

hoac
.

+

hoac
.

+

Ham

ClJC

tri va

ClJC


tri la

ClJC d~i

{a
<=> b s 0

a=O
{b < O

, va m('>t ClJC d~i <=> {ab >
O
so, c6 hai ClJC tieu
<0.
,

,

{a
+ Ham so c6 m<)t ClJC tieu va hai ClJC d~i <=> b > 0 .
Mc)T s6 C0NG THU'C GtAI NHANH
Gia sir ham s6

y = ax 4

+ bx 2 + c c6 3cvc


tri t~o thanh tam giac

ABC thOa man dfr ki~n: ab < 0
Dti' kifn

Congthllc
thoa min ab < 0

Tam giac ABC vu6ng can tl;l.i A

23


Tam giac ABC d~u

b3 =-24a

Tam giac ABC co di~n tich SWJc

=S0

Tam giac ABC co di~n tich max(S0 )

Tam giac ABC co ban kinh du(mg tr(m n9i tiSp

Tam giac ABC co ban kinh duoog tron ngo~i tiSp

RMBC =R
Tam giac ABC co d9 dai c~nh BC
Tam giac ABC co d9 dai AB


= m0

= AC =n0

-+

am; +2b = 0

l6a n~- b

2

4

+ 8ab = 0

Tam giac ABC co cgc hi B,C E Ox

b2 = 4ac

Tam giac ABC co tr<;mg tiim 0

b 2 = 6ac

+8a- 4ac = 0

b3

Tam giac ABC co trgc tiim 0

Tam giac ABC cung diSm 0 t~o thanh hinh thoi

b2 = 2ac

Tam giac ABC co 0 la tiim du(mg tron n9i tiSp

b3

-

8a- 4abc = 0

Tam giac ABC co 0 la tam du(mg tron ngo~i tiSp

b3

-

8a- 8abc = 0

Tam giac ABC co c~nh BC

= kAB = kAC

Tam giac ABC co diSm C\JC tri each d~u tn,Ic hoanh

24

b3


.e - 8a(e - 4) =0
b 2 = 8ac


1i)
TOANTHAY ~T

Bat toan 1. Cho
ham

cf6 thl f'(x).

Oi SO dlim CI/C frl

CUD

so f(x)

Phlldng phap )

• Db thj cua f '(X)
C\l"C

c~t va bang qua ttvc hoanh ~i n diem nen c6

trj.

• Db thi ham s6

y=


f' (x) c~t ttvc Ox t~i

X0

,c~ttit dudi lin lrin

---+ f'(x) d6i d~u tir am sang duang. Khi d6 ham s6 y
d~t

C\l"C

ti€u t~i

=

f(x)

X0

• Db thi ham s6 y =

f' ( x) c~t ttvc Ox t~i

X0

,c~t tit tren ~uang

dutYi ---+ j '(X) d6i d~U tlr duang sang am . Khi do ham sfJ
y = j


(X)

X
0

ho cf6 thl f'(x) . Hoi

Bal toan 2.
ham

d~t C\l"C d~i t~i

so dlim CI/C tr! cua

so f[u(x)].

PhU'dng p ap )
Xet ham g(x) =f[ u(x)J.
Buth: 1. Tim TXD va D~o ham
g'(x) =(![ u(x )])' = u '( x ).f'[ u(x )]

,

,

- BU'O'c2. Xet g (x) = 0 ¢::>

[


u'(x)=O

/ ' [ u(

x)] = 0 ¢::> x =X;·

. ._ . .
Vmi-{1,2,3... }

- Buth: 3. L~p BBT.
- Buth: 4. K~t lu~n.

25


×