Sta.r book- Chuyen gia sach luy'n thi
C
CJn" .~~
"~
....,.,
DAY DU cAc D~NG BAI HAY THI CUA BQ GIAO DI,JC
I
TOANHOC
•
A
. .
,.,
,.,
ON THI DAI HOC CAP TOC
X01
T
T
..
THAY NGUYEN TIEN OAT
LOI NOI DAU
Chao cac em hQc sinh THPT, d~c bi~t Ia hQc sinh l&p 12 chuAn hi
thi f)~i hQc. Chi con vai thang d€m nguqc d€n ki thi THPT QG 2021,
hi~n t~i dang la giai do~n C\fC ki gdp rut, quy€t dinh trgc ti€p d€n di6m
s6 cua cac em.
V &i nhfmg yeu cdu kh~t khe cua ki thi S~p t&i, cac b~n hQC sinh l&p
12 dang g~p phai "khling hmlng" v&i qua nhiSu mon hQc va ki€n thtrc
phai ghi nh&. DiSu d6 dfin d€n tinh tr~ng "hQc tru&c quen sau" va di6m
thi thu thuemg chi dimg l~i a mtrc 5-6.
Hi6u duqc nhfmg kh6 khan do, "Bq SA tay ki~n thii'c Chftt LU'f}'llg
Nhftt" da duqc Thdy bien so~n va due k€t kinh nghi~m tU cac anh chi
d~t 26-28 di6m thi f)~i hQc, giup cac em h~ th6ng ki€n thtrc ddy du hon,
tang t6c giai ds thi va d~t di6m cao.
f)~c bi~t v&i mon Toan, cu6n sA tay Toan hqc - On thi D~i hqc
cftp tfic" se la trq thu d~c lvc nhdt giup em btrt pha di6m 8+ trong ki
thi THPT QG 2021:
1.
2.
3.
H~ th6ng ddy du cong thtrc va each giai cac d~ng bai di6n hinh
xac sudt 90% xudt hi~n trong DS thi THPT QG.
C~p nh~t phuong phap giai nhanh m&i nhdt tang gdp 2 ldn t6c
d9 giai tr~c nghi~m, myo b(rt t6c dS thi v&i Casio, Vinacal.
Trinh bay ro rang, khoa hQc, dS tra ctru va vo cimg nho gQn,
ti~n lqi khi on t~p.
Cu6n "SB tay Toan hqc - On thi D~i hqc cftp tfic" duqc thi€t k€
phu hqp v&i mQi d6i tuqng hQc sinh, ill hQc sinh gioi d€n mAt g6c dSu
co th6 t1;r tra ctru dS dang!
Hy VQng cu6n s6 tay nay se dBng hanh cfing cac Sl tU chinh phl)C
canh CUa f)~i hQC thanh cong!
Than
ai,
ij119!1&
cHUONr. ' 1-lAM s(')
BAll.
BA12.
. 000000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oo
00 . . . . · oo ·
... .
..
.
..
00 .
........
E>~O HAM 00 0000 00 00 .. . 00 0 .. 00 oo uo oo o . . . . .. 00000000 00 .. 00 00 . . . . . 0 00 00 00 00 o oooo oo ooo 00 00 .. 00 00 .. . . . .
sv Btt'N THitN
00
00
00 . . . . . . . . . . . 00 00 . .
DQng2. nm thaMs6d~ hOm s6 don dl$u tr€m mlend.. oo .. . oo
Dr--q 3. <:.' bien thler ~-)am hQp (ml.rc d¢ v(m dl,lng coo) 00
eve TRI .. .................................. ....................
D9ng
1
s6 dQt eve t~ tgi diem
Dong 3. Bi$11 luon hoanh do eve trl
Dc;mg 4
BA I
' JQng
"'"
c
ham b(le 3 .. .
~H6 NHAT........... ......
It'<>< ' "ln
Dc;mg 2. 11m gtln & gtnn
N'rn
8A I 5.
BAI 6.
BA I 7.
UQ,
Tl~M Cf\N 80 TH! HAM S6 ..........
NHAN DI~N E>O THI
TlJONG GIAO ..
g
Dt;~ng
I.
H A
M
s6 ..
BA I 8.
nlnr>
·A •_OG
C ONG THlJC
11
·2
15
.. . . . . . •
0
0 00000
0000000 00000
00 00 00 . . . . . . . .
oo . . . . . oo
0000
0000 oo . .
•
. . . . oo.
•• •
23
26
•
26
oo . . . . . . . . . .
26
00000 . . . . . . . . . . . .
• oo
19
.. •
000000000 0 oooo o ..
..oo
17
18 ·
00 . . . . . . . . . . .
. . . . 00 .oo....
•
00000
oo . .
• •
00
'>]
•
oo .. oo . . . . . . oo .. .. . . .. . . . . . . . . oo .. oo . . . . . . oo .. oo .... . oo . . . . . oo ... oo 2 9
uyC v .. ...... oo oo
hal"" An " ..
PHlJONG TRlNH TI~P TUY~N .. ...
CHUONG , MU
BA l l .
''1ng
•
11
ooooooo o oooooooooooo oooooooo oooo oooooooooooooooooooooooooooooooo ooooooooo oooooooooooooooooo35
uong giao t'rum
To
OOoooo
.. .. . ... . .. .. . ....... oo.
oo oo
•
oo
oooo
..
•
oo
2 Tlldng giao hOm t•ung chuang oo •oo .. 0000 oooo•oo .. 00 0000
A
9
oo .. oooooooo oo . . . . . . . oo . . oo . . . . . . . . . . oo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oo 2 8
Dc;mg 3. Tuong gioo hom phon t'lGc .....
Dy-~~
. . . oo.
eua ham s6 y=f(x) tren kho6ng (o;b).........
r &Joooo . .
00 ..
. . . . . 00 . . . . . . . . . . . . . . .
ham ~6 ·•-ffv\ t•em <1onn (a; b) ...
ltl. ...,jj .. u.Jn •hUC
9
0000000 . 00 •• 00 ..
Xooooooooo . . . . . . .
eve +rr eua ..,OM trung phllCing y-ax 4+bX1+C
4. GIA TRI LCf\1 Ni lA
...
oooooooooo" " """""ooooooooooOOoooooooooo 1 6
'lm COI..i diem CI,/C dQI & e ve tleu cua ham so
Dc;mg 2 ftm tham sod~ ham
00
00 00 . .
00 00 . . . . . . . . . . . . . . 00 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 00 0 . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . .
DQng 1. Tit, cac "'1o6ng don d~u (d<;mg kh6ng c hl!a m ) o o . . . . .
BA I 3.
00
-~JT
..
.....
ooOooooo . . oo . . . oo
oooo oo
v5
000000 • • 00 000000000 0000 00
38
•
oo oo
oo
...
.
•oo
•ooooooooooo 00 . . 00000000 . . . . . 00
00 0 0000 00 00 uoooooo 00 uoo 00 00 oooo
00
oo 4 0
A')
ooOO 0000000 . . 00 .. 000
oo . . . . . . . . . oo .. oo .. .. oo .. . . . . . . . . . . . , .. oo .oo, .. oo .. oo .. . oo . . . . . . . .
oo
00000000000000 0000 0000000000 00.
MO VA LOGARIT .....
00
oooooooo · ·
00 . . . --
42
.45
oo .. oooooo•ooooooooo .. . oo.oo o oo oooo0000"'"'""'oo ' " oo . . .
45
BAI2. PT. BPT MO VA L()GARIT ............................................................................ 46
Dc;mg l. Pruong tri:lh mu ........ .. , .. ............................................ 48
Dong 2. Phuong t·inh logar't ....................................................... 50
DO:'lQ 3. Bot phi.Jong trinh mu ... . .. .. ... .. .. . . .. .. .. . .. .. .. .. . ...................... 51
D~:mg 4. Bot phuong Mnh logartt ........................................................ 53
DQng 5. Prllor~ M~"' oot prl1ong trlnh mO & logarf+ c "'ua m .............. 54
BAI3 BAI TOAN THI,IC
CHVdNG
.J.
Tf: LAI K£p ..................................................................... 56
nu.JH KHQNG GIAN .......... .............................................. 59
BAI 1. KH6t E>A DISN ............................................................................................ 59
BAI2. TH~ TfCH KH61 CHOP .... ..................................... .................................... 61
Dong 1. X6c dlnh di.JQC c hileu coo va dlen tlch day .. . .... .. .. .. . .. .. .. . 61
Dorg 2.
BAI3.
nsO Kh61 chOp ....... ~ · .. .... ... ... .. ............... .... .... .. . ..... .. .. ... . .. ..
..c.. A
MAr cAu- KH61 cAu ............................................................................... 66
BAI4.HlNHN61'l
KH61N6N .............................................................. 69
BAI5. HlNH TRV- KH61 TRV ............................................................................. .. .72
CHVdl''~"" 3: "IGilvEN HAM VA TfCf-1 PHAN ............................................. 74
BAll NGUY~N HAM ........ ....... ............................................................................. 74
Dc:;.rg 1. BOng "lguyen ham
co b6n
........ ........... ................ 74
Dc;~rg 2 Nguyen ham tl1ng phon ................................................. n
DQrg 3. 1'\Jguyem ham dc:;.rg huu tl ......................................... ......... . 18
DQrg 4. Nguyen ham dol b1en dc:;.ng 1 . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . .......... 80
Dana 5. Nguyen hOm d61 bien dQng 2 .. ........... ... .... ...... . .. .. .... .. .. . .. . . B1
BAI2. TfCH PHAN ............................................................................................. 86
0Qng I Tich phOn d61 b1en dc;mg ' ... ................................................. 86
Dc;mg 2. Tich phOr d o1 bien dc,mg 2. .................................................... 68
Dc:;.ng
'l.
n,_., phon tung phon . .. .. .. . .. .. . .. . ... .. . ....
. .. .. . .. . ... ... .... .. .90
BAI 3. UNG Dl,lNG T[CH PHAN ...... ....................................................................... 91
DQng 1. Dii;ln tfch hinh chang ............. ................................................. 91
D<;~ng 2. Th~ tfch khol tron xooy .................................................................. 92
CHlJdNG 5: SO PHVC ................................................. .......................................... '01
BAl l. D..;..NGD~IS6CUAs6PH0C ................................................................. 101
BAI2. BlfU DI~N HlNH HOC s6 PHCIC ............................................................... 117
DQng 1.
nm t¢p h9P d iem m bleu dien s6 phuc z thoo man dleu ki$n k . 11 7
DQng 2 Tim s6 phuc z c6 modul nho nhat. lon nhat thoo man elk k........ 119
8013. BAI lOAN U~N QUAN DfN .. .................................................................... 127
CHUONG 6: H~ TRVC TQA E>Q TRONG KHONG GIAN OXYl ................................. 128
BAll. H~TOAD¢TRONGKH0NGGIAN ......................................................... l28
BAt 2. Tl'CH CO HUONG VA CING DVNG .......................................................... 131
8AI3. PHUONG TRlNH MATCAU ....... ................................................................ l48
BAI4. PHUONG TRlNH MAT PHANG .................................................................. 15CI
BAI 5. PHUONG TRlNH ElUONG THANG ............................................................ 157
BAI6. HlNH CHI(U KHOANG CACH ........... -. -- ---...................................... 165
8AJ 7. M¢T s6 D~NG GIAI NHANH CI,IC TRl Kl-IONG GIAN ............................ 167
BA1 8. PHUONG ?HAP TOA f)O HOA ... ................. ............................................ 170
CHltdN
•. HAM
so
0
I>
1. Quy tac tinh c!qo ha : Cho u = u (X); v = v (X);
• T6ng, hi+ : (u ± v )'
•
= u
1
±V
• Dqo ham ham hqp. N~u
•
1
•
• (u.v )I = u I.v + v I.u => (C.u )I
T,.IC
0
ha
c : 1ft h~ng s6
y
= C.u I.
= f (u), u = u ( x) => y~ = y~ .u~
cap 2. /"(x)=[/ (x)J'
1
+ Y nghia ea h<;>e:
+ Gia t6e me thai eua ehuy6n d9ng s = f(t) t~;Li thai di6m t0
la: a(t0 ) = f"(t 0 ).
+ V~n t6e me thai eua ehuy6n d9ng s = f (t) t~;Li thai di6m t0
la:
• D(jiO
v(t0 )=f'(t0 ).
h m cap cao f("l(x)=[f"- 1l(x)J' ,(nEN, n;::::2).
2. Bang cong fhuc finh c!qo ham:
9
DfO ham cua ham SO' c
(f(x))'=f'(x)
r----·
(C la h~ng s6).
(c)' = o
( xa )' = a.xa-1
e-J
(J;)' =-1
2J;
( sinx )' =cosx
(cos x )' = -sin x
X
(
2
=-_!_
X
tanx)
I
1
= -2COS
X
(a x )' = ax .ln a
(e x)' =ex
(
1
I
1
I
(cotx) =--.sm 2 x
1
I
Inlxl) =-
(Iog a lxl) = xlna
X
fO ham c a am hqp (f(u))'=u'.f'(u)
'
'
(K.u)'=K.u'(Klahangso).
( ; } =-
(
-r--
(a)'a-1
u
-a.u .u
(~)' =__!{__
~~
2~
'T
srnu =u .cosu
•
)'
I
I
U
I
(cosu)' =-u 1.sinu
I
I
( cotu )' = --.-usm 2 u
(tanu) = -2cos u
( e" )' =u 1.e"
I (a")' =u .a".lna
[u [)'
I (log aiu I)' = _!!____
u.lna
( ln
1
= !!..._
3. Cong
u
U'c trnh nhanh dc;wo ha
(~
I
ax+b
10
)
ad -be
= (cx+d/.
an thU'c:
1i)
TOAN TIIAY lll,IT
0
Dfnh nghia
• Ham s6 y = f (x) duQ'c gQi la d6ng bi~n tren mi~n
D
Â:>
ã Ham s6 . y
D
Dlnh
¢:>
va
Vxp Xz ED
XI< Xz :=:;. f(xl) < f(xz)·
f (x) . duQ'c gQi la nghjch bi~n tren mi~n
=
va XI< Xz :=:;.
Vxp Xz ED
f(xl) > f(xz)·
ly
Gia sir y = f (x) c6
d~o
ham tren khoang (a; b), thi:
• N~u f'(x)>O, VxE(a;b):=:;. hams6 f(x) dbngbi~ntren
khoang (a;b).
N~u f'(x) < 0, Vx
E
(a; b):=:;. ham s6 f(x) nghjch bi~n tren
khoang (a;b).
• N~u f(x) dbng bi~n tren khoang (a; b):=:;. f'(x)
N~u f(x) nghjch bi~n tren khoang (a; b):=:;. f'(x) :-::;
o,
c. o,
Vx
Vx
(a; b).
E
E
(a; b) .
Khoang (a; b) dUQ'C gQi chung la khoang don di~U cua ham s6.
n
-
Tim cac khoang ddn
-
-
di~u (dQng khong chua m)
-
al min: Tim ca.c khoang don di~u (hay khao sat chi~u bi~n
thien) cua ham s6 y = f(x).
ng phap )
• Bu6'c t. Tim t~p xac djnh D cua ham s6.
11
Tinh d~o ham y' = f'(x) . Tim cac di~m
•
xi' (i
= 1, 2, 3, ... , n) rna t~i d6 d~o ham b~ng 0 ho~c khong xac dinh.
S~p x€p cac di~m
•
X i
theo thu n.r tang dAn va l~p
bang bi€n thien.
Neu k€t lu~n v~ cac khoimg dbng bi€n va nghich bi€n
•
dua vao bang bi€n thien.
~ D~ (
1.1·21
Tim tham
Bal toan
so di ham so ddn di~u tren miin d
on dl~u trin mien xac d!nh cua no
y = f(x ;m)
~ PhU'dng phap J
cr>
xet h
= f(x) = ax 3 + bx 2 +ex+ d .
- Buuc . T~p xac dinh: D = R
' 2 Tinh d~o ham y' = f'( x) = 3ax 2 + 2bx +c.
+ D~
y
f(x) dbng bi€n tren
JR.
af'(x)
<=>y'=f'(x);:::-:0, VxElR<=>
+ D~
{
~ J'(x) =
~
a f'(r)
0, \fx E lR <=>
Dftu cua tam thuc b~c hai f(x)
{
= 3a
· _
~
~m?
0
~ J'(x)
-
, f(x)~O, VxElR<=> {a>O ·
,
~~0
f(x)~O,
<0
2
4b -12ac
= ax 2 + bx + c.
De
De
12
2
4b -I2ac
f(x) nghich bi€n tren
lR <=> y' = f'(x)
•
= 3a > 0
VxElR<=>
{a
~~0
~
~ m
0
?
1i)
TOANTNAY DI)T
({) Xet ham sA nhftt bl
Btr&c
- Btruc
ax+b
y=f(x)=--·
cx+d
T~p xac dinh: D = ~ \ {- ~} ·
Tinh dao ham y' = f'(x)
·
= a.d- b.c2 ·
(cx+d)
+ DS f(x) d6ng bi~n tren
D<;::::>y'=f'(x)>O,
VxEDGa.d-b.c>O~m?
+ DS f(x) nghich bi€n tren
DG y' = f'(x)
VxEDGa.d-b.c
D6i v6i ham phiin thuc thi khong c6 dfru
Baltoan
y=f(x;m)
D CO th
l, PhU'c:ln
dt'
n
11
=
11
xay ra t~i vi tri y'.
D
rongd6
(-oo;a), (a;+oo), (a;f3), ( a;f3 ], [ a;fJ),
pha-;-)
Ghi di~u ki~n dS y = f(x;m) don di~u trenD.
Ch~ng h~n:
D~yeucfiu y =f(x;m) d6ngbi~ntren D<;:::?y'=f'(x;m)';?.O.
D~ yeu cfiu y = f(x;m) nghich bi€n tren D <;:::? y' = f'(x;m) -s, 0.
D(>c l~p m ra khoi bi€n s6 va d~t v~ con l~i la g(x)
m 2. g(x)
duac:
·
[
·
m ~ g(x)
Khao sat tinh don di~u cua ham s6 g(x) tren m~n
xac dinh D.
13
Dva vao bang biSn thien kSt lu~n:
riTe
Khi m ~ g(x) ::::::> m ~ mgxg(x).
[ Khi m ~ g(x) ::::::> m ~ ming(x)
D
Bai toan 3
y
= f(x;m) = a'x3 + b'x 2 + c'x+ d
trin kh
Tinh y' = f'(x;m)
- Brrtlc
Ham s6 don di~u tren (x,;x2 )
Brrt1c
ng h H~m p hAan b"A
lttt
"A
= l ¢::> lx, - x2 1= l
S2
true
- Btrtlc
¢::>
{L1>0
a :t0
(z")
4P = 12 .
-
¢::>
(x1 +
x
2)
2
-
(ii)
Giai (ii) va giao v6i (i) dS suy ra gia tri m dn tim.
y
1
=f
1
(
x; m) = ax 2 + bx + c .
-
4ac Ta se giai ra duqc m
0
Thaynguqc m vaopt y 1 =f'( x;m)=ax 2 +bx+c =0.
NSu ra 2 nghi~m thi ch9n m d6.
14
= 12
4x1.x2
Ap dl,mg cong thuc IL1 = (azt I v6i L1 = b 2
- Brruc
<=> y' =0 c6 2
Ham s6 don di~u tren khoang c6 d() dai
B -6'
¢::>
= ax 2 + bx +c.
li)
TOR~.!!!~.! Dill
Bill toan 1. xac dfnh tin ddn di'u cua ham so y
thong qua do thl y
• N~u db thi ham
=
s6
=
f (X)
f'(x)
y = f' (X) n~m
a phia
tren Ox tren D
-+/'(x) > O.Khid6 y=f(x) dbngbi~ntrenD
• N~u db thi ham
s6 y = f' (X) n~m a
---+ f'(x) < 0. Khi d6 y
Bill toan 2.
hams
lPh&tdn
Xetha
- B l1
g '(x ) =
=
phi a du6i Ox tren D
f ( x) nghich bi~n trenD
ho doth. f'(x). Hoi khoang ddn di'u cua
J[u(x)J.
~
g(x)=f[u(x)J.
Tim TXD va D;;to ham
(![ u (x )])' = u '( x ).f'[ u( x )]
u'(x) = 0
- Bwc 2. Xet g'(x) = 0 ~ [ /'[ u(x)] =
0
~ x= xi. i={1 ;2;3 ... }
- Brrtfc 3 L~p BBT.
- Bmk K~t lu~n.
15
1i)
TOll! TN4Y II(IT
0
,,
I>
a· c
• .:!
Cho ham y = f(x) xac dinh va lien tt.Ic tren (c6 th~ a la
la +oo) Va
X0 E
-
h;
b
(a;b):
N@u t6n t~i s6
X E (X 0
-CXJ,
X0
h
+h) Va
sao cho
X :;z: X 0
f(x) < f(x 0 )
v6i mQI
thi ta n6i ham SfJ j(x) d~t C\fC
d~i t~i di~m xo.
N@u t6n t~i s6 h sao cho f(x) > f(xJ v6i mQi
X E (X0
-
h;
X0
+h) Va
X :;z: X 0
thi ta n6i ham SfJ j(x) d~t
qrc ti~u t~i di~m xo.
ca
*
Gh\ su y = f(x) lien tt.Ic tren khoang
K = (xo -h; xo +h) va c6 d~o ham tren K ho~c tren K\{xo},
v6i h > 0. Khi d6:
N@u f'(x) > 0 tren khoang (xo- h; xo) va f'(x) < 0 tren
khoang (xo; xo +h) thi xo lam9tdi~mcl,lcd~icuahams6 f(x).
N@u f'(x) < 0 tren khoang (xo- h; xo) va f'(x)
>
0 tren
khoang (xo; xo +h) thi xo lam9tdi~mcl,lcti~ucuahams6 f(x).
x
f'(x)
f(x)
16
.,·,+It
x0 - lt
0
+
A"
f'(x)
f(x)
~·.-It
x0 +h
x,
+
0
-
~fco ~
J
c·
d6i diu tir m ano
khi . x. di qua di~m
lfO'Il
(theo chi€u tang) thi ham s6 y = f(x) d~t ClJC ti~u t~i di~m
X0
•
khi x di qua di~m xo
a
N€u f'( x ) d6i diu tir
X0
(theo chi€u tang) thi ham s6 y = f(x) d~t ClJC d~i t~i di~m xo.
Khi d6 di~m M(x0 ;f(x0 ) ) g9i la di~m ClJC
tti (ClJC
d~i ho~c ClJC
ti~u) cua ham s6 v&i Yo = f(xJ gQi la gia tri ClJC tri cua ham s6.
tnh
(xo - h;
Gia sir y = f (x) c6 d~o ham dp 2 trong khoang
'
X0
+h), v6i h > 0. Khi d6:
N€u y '(x0 ) = 0, y"(x0 ) > 0 thi
X0
la di~m ClJC ti~u.
N€u y'(x0 ) = 0, y"(xJ < 0 thi
X0
Ia di~m ClJC d~i .
DANG·.
;1 -.
;
Tim
CCC
di~m
.
Cu'C
dai
. &
.
Cu'C
fi~U
CUC
ham SO
Phltdng phap )
•
Buuc I Tim t~p xac dinh D cua ham s6.
~
Tinh d~o ham y' = f'(x). Tim cac di~m xi' (i = 1,2,3, ... ,n)
rna t~i d6 d~o ham b~ng 0 ho~c khong xac dinh.
S~p x€p cac di~m X; theo th(r tlJ tang dftn va l~p bang
bi€n thien.
Tir bang bi€n thien, suy ra cac di~m ClJC tri (dlJa vao
n9i dung dinh ly 1).
17
'MIJlUP!It
:r '1lM Vat ft
. ~II'
m
Tim tham
SOd~ ham SO dQt CI/C trj fQi di~m Xo
l, PhU'dng phap
)
• Btruc I . Tim t~p xac dinh D cua ham s6.
• Butte 2 Tinh d~;to ham y' va y".
• B~rO'c 3. Dva vao yeu c~u bai toan, ghi diSu ki~n va giai h~ tim
tham s6. C1,1 th€:
o
,
:..
Ham so d~;tt
o
:..
,
Ham so
o
,
:..
. . .;(
Ham so d~;tt eve tn t~;tt dtem x
.
C\fC
d~;tt C\fC
. .;(
d~;tl t~;t1 dtem x = xo ~
{y'(xJ = 0
y "(xJ < ·
0
.;(
. .;(
{y'(xJ = 0
tleu t~;tt dtem x = xo =>
,
·
y (x0 )>0
= xa
{y'(xJ = 0
~ y"(xJ
* 0·
c 4 V&i m vira tim duqc, th~ vao ham s6 va thir l~;ti (ve
bang bi~n thien va nh~n, lo~;ti) .
N~u dS bai yeu c~u tim gia tri eve tri tuong wg, ta seth~
X=
xo, m =? vao y = f(x). Con n~u dS bai yeu du xac dinh t~;ti
do la di€m
C\fC
d~;ti hay
C\fC
ti€u, ta th~
gia tri y"(xJ > 0 =:>X= X 0 la di€m
C\fC
y"(xa) < 0 => x = xa la di€m eve d~;ti.
18
X
= X m = ? VllO y",
0
,
ti€u Va n~U
n~U
D~NO
Bi~n
3
lu(ln hoanh d() cl!c trj ham b(jc 3
Ta c6: y' = 3ax 2 + 2bx +c.
Di~u ki~n
b2
-
3ac ~ 0. K~t lu~n : Ham s6 khong c6 qrc
b2
-
3ac > 0 . K~t lu~n: Ham
tri.
s6 c6 hai di~m eve tri.
» Di4u kl'n di ham s6 c6 dleni CI/C trl
cung dau.
trai dau.
Phlldng phap )
Ham
s6 c6 2 di~m eve tri tnii d~u
<=> phuang trinh y' = 0 c6 hai nghi~m phan bi~t tnii d~u
<=> A.C = 3ac < 0 <=> ac < 0.
Ham
s6 c6 hai di~m eve tri cling d~u
<=> phuong trinh y ' = 0 c6 hai nghi~m phiin bi~t cung d~u
Ham
s6 c6 hai di~m eve tri cung d~u duang
<=> phuong trinh y' = 0 c6 hai nghi~m duang phiin bi~t
19
B
<=> S = x1 + x2 = -- > 0 . Ham s6 e6 hai di~m eve tri eung d~u am
A
c >0
P = x1.x2 = A
<=> phuong trinh y' =0 e6 hai nghi~m am phan bi~t
B
<=> S=x1 +x2 =--<0
A
c
P=x1.x2 =->0
A
, Tim dleu kl9n di ham
so co hai cl!c
man:
X1
)
\
x1 < x 2
a
Hai eve tri x1 , x2 thoa man x1 < a < x 2
<=> ( x1 - a) ( x2 - a) < 0 <=> x1 .x2 - a ( x1 + x2) + a 2 < 0
Hai eve tri Xp x2 thoa man xl < x2 < a
2
<=>{(x1-a)(x2 -a) >O<=>{x1.x2 -a(x1+x2)+a >0
x1 + x2 < 2a
x1 + x 2 < 2a
Hai eve tri Xp x2 thoa man a < xl < x2
20
1i.)
TOAN THAY l)f:IT
~{(x1 -a)(x2 -a) >O~{x1 .x2 -a(x1 +x2 )+a
x1 + x2 > 2a
2
>0
x1 + x2 > 2a
dol glii'a
em
dU'bng th&ng:
ph~
Cho 2 diem
A( xA;yJ, B( xB;yB)
va dm'm.g th~ng ~ : ax+ by+ c = 0.
NSu (axA +byA+c)( a.xs +bys +c) < 0 thi hai diem A, B n~m v~ hai
phia so v&i dm'm.g th~ng ~.
NSu (a.xA +byA +c)(a.xB +byB +c) > O thi hai diem A, B n~m cung
phia so v&i dm'm.g th~ng ~.
~ M9t
so tntbng hqp d(ic bi+t:
\
+ C
ham s6 c6 2 eve tri cung d~u
~phuang trinh y' = 0 c6 hai nghi~m phan bi~t cilng d~u
+ Cac diem C\fC tq cua d6 thi n~m cung v~ 2 phia d6i v&i ttvc Oy
<::::> ham sf> c6 2 eve tq trai d~u
<::::> phuang trinh y' = 0 c6 hai nghi~m trai d~u
+ Cac diem C\fC tri cua d6 thi n~m cung v~ 1 phia d6i v&i ttvc Ox
<::::> phuang trinh y'
= 0 c6 hai nghi~m phan bi~t va Yc• ·Ycr > 0
Dac
+ Cac diem C\fC tri cua d6 thi n~m cung v~ phia tren d6i v&i ttvc Ox
21
¢::?
phuong trinh
y' = 0
c6 hai nghi~m phan bi~t va
Yc•·Ycr > 0
{
Yc •
+Ycr >0
Cac di~m ClJC tri cua d6 thi niim cung v~ phia du6i d6i v6i ttvc Ox
Â::?
phuong trinh
YcãÃYcr > 0
{
Yc•
y' =
o
co hai nghi~m phan bW va
.
+Ycr < 0
+ Cac di~m ClJC tri cua d6 thi n~m v~ 2 phia d6i v6i tf\lc Ox
¢::>
phuong trinh y' = 0 c6 hai nghi~m phan bi~t va Yc• ·Ycr < 0
(ap d\lng khi khong nh~m duqc nghi~m va vi~t duqc phuong
trinh dm'mg thllng di qua hai di~m ClJC tri CUa d6 thi ham s6)
Ho~c: Cac di~m ClJC tri cua d6 thi n~m v~ 2 phia d6i v6i ttvc Ox
¢=>db thi cit ttvc Ox t~i 3 di~m phan bi~t
¢=> phuong trinh hoanh d() giao di~m
f ( x) = 0
c6 3 nghi~m
phan bi~t (ap d\lng khi nh~m duqc nghi~m)
y'.y"
PhU'O'Ilg trinh darimg thing qua de di~m e'le t i y d = y- ~
Khoing deb giiia hai cli~m qre trj cua
AB =
22
~ 4e +16e3
a
, •
etA thj ham sA b'e 3 Ia:
b
2
-
3ac
vat e = - - -
9a
-- - -
~
IAI
-~
Ct/C trj cua ham trung phu'dng
Mc)T s6 KiT
au.\ CAN NHtJ
+ Ham s6 c6 m<)t qrc tri <::} ab ~ 0.
+ Ham s6 c6 ba eve tri <=> ab < 0.
+ Ham
,
so, c6 dfulg m<)t ClJC tri va ClJC tri la ClJC tieu
a=O
{b>O
,
Ham so c6 dung m<)t
{a >O
<=> b ~ 0
hoac
.
+
hoac
.
+
Ham
ClJC
tri va
ClJC
tri la
ClJC d~i
{a
<=> b s 0
a=O
{b < O
, va m('>t ClJC d~i <=> {ab >
O
so, c6 hai ClJC tieu
<0.
,
,
{a
+ Ham so c6 m<)t ClJC tieu va hai ClJC d~i <=> b > 0 .
Mc)T s6 C0NG THU'C GtAI NHANH
Gia sir ham s6
y = ax 4
+ bx 2 + c c6 3cvc
tri t~o thanh tam giac
ABC thOa man dfr ki~n: ab < 0
Dti' kifn
Congthllc
thoa min ab < 0
Tam giac ABC vu6ng can tl;l.i A
23
Tam giac ABC d~u
b3 =-24a
Tam giac ABC co di~n tich SWJc
=S0
Tam giac ABC co di~n tich max(S0 )
Tam giac ABC co ban kinh du(mg tr(m n9i tiSp
Tam giac ABC co ban kinh duoog tron ngo~i tiSp
RMBC =R
Tam giac ABC co d9 dai c~nh BC
Tam giac ABC co d9 dai AB
= m0
= AC =n0
-+
am; +2b = 0
l6a n~- b
2
4
+ 8ab = 0
Tam giac ABC co cgc hi B,C E Ox
b2 = 4ac
Tam giac ABC co tr<;mg tiim 0
b 2 = 6ac
+8a- 4ac = 0
b3
Tam giac ABC co trgc tiim 0
Tam giac ABC cung diSm 0 t~o thanh hinh thoi
b2 = 2ac
Tam giac ABC co 0 la tiim du(mg tron n9i tiSp
b3
-
8a- 4abc = 0
Tam giac ABC co 0 la tam du(mg tron ngo~i tiSp
b3
-
8a- 8abc = 0
Tam giac ABC co c~nh BC
= kAB = kAC
Tam giac ABC co diSm C\JC tri each d~u tn,Ic hoanh
24
b3
.e - 8a(e - 4) =0
b 2 = 8ac
1i)
TOANTHAY ~T
Bat toan 1. Cho
ham
cf6 thl f'(x).
Oi SO dlim CI/C frl
CUD
so f(x)
Phlldng phap )
• Db thj cua f '(X)
C\l"C
c~t va bang qua ttvc hoanh ~i n diem nen c6
trj.
• Db thi ham s6
y=
f' (x) c~t ttvc Ox t~i
X0
,c~ttit dudi lin lrin
---+ f'(x) d6i d~u tir am sang duang. Khi d6 ham s6 y
d~t
C\l"C
ti€u t~i
=
f(x)
X0
• Db thi ham s6 y =
f' ( x) c~t ttvc Ox t~i
X0
,c~t tit tren ~uang
dutYi ---+ j '(X) d6i d~U tlr duang sang am . Khi do ham sfJ
y = j
(X)
X
0
ho cf6 thl f'(x) . Hoi
Bal toan 2.
ham
d~t C\l"C d~i t~i
so dlim CI/C tr! cua
so f[u(x)].
PhU'dng p ap )
Xet ham g(x) =f[ u(x)J.
Buth: 1. Tim TXD va D~o ham
g'(x) =(![ u(x )])' = u '( x ).f'[ u(x )]
,
,
- BU'O'c2. Xet g (x) = 0 ¢::>
[
u'(x)=O
/ ' [ u(
x)] = 0 ¢::> x =X;·
. ._ . .
Vmi-{1,2,3... }
- Buth: 3. L~p BBT.
- Buth: 4. K~t lu~n.
25